RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Stichting Samenwerkingsverband vovso Noord-Limburg

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Stichting Samenwerkingsverband vovso Noord-Limburg Plaats : Venlo Administratienummer : VO3101 Bestuursnummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 6 februari 2015 Datum vaststelling : 8 mei 2015

2 Pagina 2 van 13

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN REACTIE VAN HET BESTUUR Pagina 3 van 13

4 Pagina 4 van 13

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een kwaliteitsonderzoek uit bij 'Stichting Samenwerkingsverband vovso Noord-Limburg'. Binnen de gemeenten Horst aan de Maas, Peel en Maas, Venlo en Venray vormen acht schoolbesturen met in totaal vijftien vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit rapport geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Kwaliteitsonderzoek In het schooljaar 2014/2015 voert de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit bij alle 152 samenwerkingsverbanden. Het doel van deze kwaliteitsonderzoeken is tweeledig: 1. stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden. Bij alle samenwerkingsverbanden controleert en rapporteert de inspectie of zij voldoen aan de wet- en regelgeving. Nieuw in schooljaar 2014/2015 is dat ieder samenwerkingsverband - indien nodig - in het rapport verbeterpunten voor de kwaliteit krijgt aangereikt, gerelateerd aan het waarderingskader van de inspectie. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij dit kwaliteitsonderzoek op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Het document is te vinden op Onderzoeksopzet Het onderzoek start met een bureauanalyse van het ondersteuningsplan en overige gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn. Het betreft de volgende documenten: Ondersteuningsplan (versie 14 april 2014), inclusief een reeks bijlagen; Monitor samengevat tot ; Programma activiteitenplan 2014/2015 (december 2014); Format schoolondersteuningsverbeterplan 2014/2015; Overzicht leerlingenaantallen 2014/2015 (november 2014); Lwoo en pro in passend onderwijs (versie 7, 12 januari 2014); Pagina 5 van 13

6 Website samenwerkingsverband ( geraadpleegd op 3 februari 2015); Kengetallen samenwerkingsverband ( geraadpleegd op 3 februari 2015). Hierna vond op 6 februari 2015 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: een gesprek voerde: over de stand van zaken en actuele ontwikkelingen binnen het samenwerkingsverband; over de rol die het samenwerkingsverband speelt binnen de verbinding onderwijs en jeugdzorg; over de ondersteuningstoewijzing; met (een afvaardiging van) de ondersteuningsplanraad over zijn rol bij het samenwerkingsverband; met het bestuur met onder andere aandacht voor het intern toezicht. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met een deel van het dagelijks bestuur en de coördinator van het samenwerkingsverband. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de hoofdlijn van de bevindingen uit het onderzoek (2.1), gevolgd door een toelichting (2.2). De bevindingen over de naleving van de wettelijke voorschriften geeft de inspectie in dat hoofdstuk weer in een afzonderlijke paragraaf (2.3). Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 6 van 13

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn 'Stichting Samenwerkingsverband vovso Noord-Limburg' ontwikkelde zich het afgelopen jaar verder op meerdere gebieden en maakt een positieve indruk op de inspectie. Zoals reeds vorig jaar opgemerkt, kenmerkt dit verband zich door de korte lijnen tussen diverse geledingen, waarbij sprake is van een goede samenwerking op basis van onderling vertrouwen. Het samenwerkingsverband ontwikkelt zich goed, zeker op het gebied van de kwaliteitszorg. Zo stelde het verband een helder activiteitenplan op waarbij het elk programma, zoals vermeld in de meerjarenbegroting, uitwerkte in doelstellingen, beoogde resultaten, de wijze van uitvoering en evaluatie, gekoppeld aan een tijdpad, financiële middelen en een programmaleider. Het activiteitenplan is een concrete uitwerking van het ondersteuningsplan en geeft richting aan de ambitie, missie en visie van het samenwerkingsverband. Lastig is het vertrek van twee van de vier leden van het dagelijks bestuur. Er is nog niet voorzien in opvolging. De continuïteit komt desondanks slechts voor een klein deel in gevaar, onder andere omdat de coördinator nog een jaar langer blijft en er breed draagvlak is voor de huidige werkwijze en ontwikkelrichting binnen het samenwerkingsverband. Een ander punt van aandacht is de toename van het aantal leerlingen op het voortgezet speciaal onderwijs (vso) ondanks de doelstelling dat er minder leerlingen naar deze voorziening gaan. Deels wordt dit veroorzaakt door een toename van het aantal residentiële plaatsingen waar het samenwerkingsverband nauwelijks invloed op heeft. Samen met enkele signalen die de inspectie ontving over thuiszittende leerlingen lijkt dit erop te wijzen dat de scholen binnen dit samenwerkingsverband er nog onvoldoende in geslaagd zijn om de basisondersteuning te verhogen tot het niveau dat het verband voor ogen heeft. Andere onderwerpen die op korte termijn aandacht vragen is het ontwikkelen van beleid rondom thuiszitters en het scherper scheiden van de taken en bevoegdheden van het algemeen en dagelijks bestuur. Hieronder volgt een nadere toelichting op de bevindingen, gerelateerd aan het waarderingskader. Pagina 7 van 13

8 2.2 Toelichting Kwaliteitsaspect 1: Resultaten Een van de ambities van het samenwerkingsverband is de afspraak met de scholen dat er sprake is van een hoog niveau van basisondersteuning. Om de deskundigheid op scholen te bevorderen is voor het schooljaar 2014/2015 een budget beschikbaar gesteld. Deskundigheidsbevordering op scholen moet ertoe leiden dat handelingsverlegenheid onder docenten minimaliseert en dat maatwerk geleverd wordt als het gaat om arrangementen voor onderwijsondersteuning. In dit verband spelen bovenschoolse voorzieningen en afstemming met meerdere scholen voor voortgezet speciaal onderwijs een belangrijke rol, zowel binnen als buiten de regio. Alle scholen hebben een schoolondersteuningsprofiel gemaakt en op basis daarvan stelden alle schoolbesturen schoolondersteuningsverbeterplannen op. Het samenwerkingsverband volgt deze ontwikkelingen door het uitvoeren van audit-visitatiegesprekken over de ontwikkelingen binnen de scholen en de verantwoording van de beschikbaar gestelde middelen vanuit het samenwerkingsverband. De coördinator heeft ten tijde van dit inspectieonderzoek de eerste gespreksronde bijna afgerond. Ondanks deze goede ontwikkelingen ontving de inspectie twee signalen over thuiszittende leerlingen. Daaruit, en uit het gesprek met de gemeenten en leerplicht, maakt de inspectie op dat er op dit moment nog geen uniform beleid is op het gebied van thuiszitters. Het is zaak dit op korte termijn alsnog te realiseren. Scholen, gemeenten en leerplicht weten het samenwerkingsverband nog niet altijd te vinden. Bovendien heeft men geen compleet beeld van het aantal thuiszitters, waaronder leerlingen met ontheffingen van de onderwijstijd, vrijstellingen van leerplicht en absoluut verzuimers. In de huidige toelaatbaarheidsverklaring komt onvoldoende naar voren welke tweede deskundige, anders dan een gedragswetenschapper, benut wordt indien de casus hierom vraagt. Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, worden besproken binnen het ondersteuningsloket. De procedure en werkwijze zijn nauwkeurig en helder vastgelegd. Daarnaast zijn toewijzing en plaatsing aan termijnen gebonden. Uit de toelaatbaarheidsverklaringen kan de inspectie niet opmaken wanneer het traject is gestart. De inspectie maakt uit het gesprek met de gedragswetenschappers op, dat het verband de termijn laat starten wanneer een dossier bij het loket binnenkomt. Deze termijn start in de perceptie van de aanvrager al eerder, namelijk wanneer het zorgadviesteam tot de conclusie komt dat er sprake is van een extra ondersteuningsbehoefte. Om te voorkomen dat in dit deel van het traject onnodig veel tijd weglekt, doet men er goed aan Pagina 8 van 13

9 om hierover afspraken te maken en ook deze datum op te nemen in het bestand waarin men de aanvragen bijhoudt. Het samenwerkingsverband heeft de werkwijze bijna gereed waaruit blijkt hoe het omgaat met de herindicaties van de zittende vso-leerlingen. Scholen worden bevraagd op het aantal leerlingen dat het betreft, waarbij in delen alle leerlingen bij het ondersteuningsloket worden besproken of via een vereenvoudigde procedure een toelaatbaarheidsverklaring krijgen. Deze procedure zal het samenwerkingsverband moeten toevoegen aan het ondersteuningsplan. Beleid rondom terug- of overplaatsing naar het regulier voortgezet onderwijs vanuit het voortgezet speciaal onderwijs is door het samenwerkingsverband gedeeltelijk vastgelegd. Het spreekt de ambitie uit om leerlingen vanuit de gespecialiseerde voorzieningen op termijn weer met succes te laten instromen in het regulier voortgezet onderwijs. Symbiosetrajecten dragen hieraan bij. De inspectie benadrukt dat omgekeerde symbiose (van regulier voortgezet onderwijs naar voortgezet speciaal onderwijs) op dit moment niet tot de wettelijk toegestane mogelijkheden behoort. Op welke wijze de terug- of overplaatsing plaatsvindt, beschrijft het samenwerkingsverband niet. Deze procedure moet onderdeel uitmaken van het ondersteuningsplan. Het samenwerkingsverband werkt met een meerjarenbegroting waarin het beleid uitgewerkt is in programma's. In het activiteitenplan werkt het verband deze programma's volgens een heldere structuur uit. Dit is onder andere gekoppeld aan middelen en redelijk concrete kwantitatieve doelstellingen. Minstens een keer per jaar toetst het samenwerkingsverband de realisatiecijfers aan de begroting, analyseert de verschillen en past zo nodig de meerjarenbegroting en/of de jaarbegroting aan. Zo zijn in een nieuwe versie ook leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) en praktijkonderwijs (pro) opgenomen. In het ondersteuningsplan staat een passage over de groeibekostiging. Dit bevat echter niet de benodigde informatie zoals opgenomen in de wetgeving. Het samenwerkingsverband heeft te maken met vier gemeenten, waarbij sprake is van een grote betrokkenheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid in het veld van onderwijs en jeugdhulp. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de aanwezigheid van alle wethouders en ambtenaren tijdens de op overeenstemming gerichte overleggen die tot stand komen op initiatief van het samenwerkingsverband. Tijdens deze momenten vindt inhoudelijk overleg plaats, zelfs over de inhoud van de schoolondersteuningsprofielen. Het samenwerkingsverband trekt in dit traject op met het samenwerkingsverband primair onderwijs in dezelfde regio. Er is sprake Pagina 9 van 13

10 van een samenwerkingsverleden dat verder reikt dan de oprichting van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs, wat de ontwikkelingen bespoedigt. Men is zich echter bewust van het feit dat er nog een aantal zaken verder uitgewerkt moet worden. Dit resulteerde in een stevige ontwikkelagenda. Kwaliteitsaspect 2: Management en organisatie Hoewel veel aspecten binnen management en organisatie al door het samenwerkingsverband zijn uitgewerkt, vraagt één onderdeel nog om nadere uitwerking: het intern toezicht. Het dagelijks bestuur heeft enige tijd gewerkt aan het oprichten van een externe raad van toezicht. Uiteindelijk ziet men hier toch vanaf om verschillende redenen. Het dagelijks bestuur is - na ingewonnen advies - van mening dat het huidige construct voldoende mogelijkheden biedt om bestuur en toezicht te scheiden. Op dit moment is dit nog niet geregeld en maken de leden van het dagelijks bestuur ook deel uit van het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur is voornemens dit de komende periode tot augustus 2016 verder uit te werken, waarbij ook het bestuurs- en managementstatuut opgesteld worden. Een plan van aanpak op dit gebied ontvangt de inspectie op korte termijn. Het samenwerkingsverband heeft een website, waarop nog niet alle kopjes zijn gevuld. Zo geeft de ondersteuningsplanraad aan meer handzame informatie voor ouders te willen toevoegen aan de website. Een mooi voorbeeld is de informatiegids passend onderwijs voor ouders waarin concreet beschreven staat wat ouders in verschillende situaties kunnen doen. Probleem is echter dat de vindbaarheid van dit document te wensen overlaat. Het verband legt de verantwoordelijkheid voor het informeren van ouders en andere belanghebbenden in de eerste plaats bij de aangesloten schoolbesturen. Desondanks is men van plan maandelijks een nieuwsbrief uit te brengen met informatie vanuit het samenwerkingsverband. Verder is opvallend dat brieven op de website ouders wijzen op onafhankelijke ondersteuningsmogelijkheden, terwijl dit onderdeel ontbreekt in het ondersteuningsplan. Kwaliteitsaspect 3: Kwaliteitszorg Het is nog te vroeg om te spreken van een goed werkende kwaliteitszorgcyclus. Wel heeft de inspectie de indruk dat het samenwerkingsverband planmatig werkt en via het activiteitenplan een goede aanzet geeft tot het in beeld brengen en houden van de ontwikkelingen binnen het verband. Weliswaar kunnen de doelstellingen nog scherper en beter toetsbaar geformuleerd worden, maar dit neemt niet weg dat de inspectie zeer te spreken is over deze werkwijze. Ook de recent gevoerde audit-visitatiegesprekken zijn hiervan een goed voorbeeld. Het samenwerkingsverband verzamelt diverse gegevens, dit komt terug in het Pagina 10 van 13

11 activiteitenplan, waaruit ook blijkt op welke wijze en wanneer het samenwerkingsverband de resultaten evalueert. 2.3 Naleving wet- en regelgeving Voorschriften ondersteuningsplan Het ondersteuningsplan moet aan een aantal wettelijke voorschriften voldoen. Daarvoor is het nog nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt of nader uitwerkt: Procedure en beleid terug- of overplaatsing naar het voortgezet onderwijs vanuit vso (artikel 17a WVO, lid 8d); Herindicatie zittende vso-leerlingen (artikel XVII Wet passend onderwijs, lid 2); Informeren ouders (artikel 17a WVO, lid 8f); Groeibekostiging vso-scholen (artikel 17a WVO, lid 8g). Programmatisch handhaven Bij het bevorderen van de naleving van wettelijke regels, gebruikt de inspectie ook het uitgangspunt van programmatisch handhaven (Jaarwerkplan 2014). Jaarlijks kiest de inspectie een aantal onderdelen van wet- en regelgeving die gericht aandacht krijgen. Onderstaande tabel bevat de onderdelen die voor het schooljaar 2014/2015 zijn vastgesteld voor de controle op de naleving door de samenwerkingsverbanden. Per onderdeel toont de tabel of het samenwerkingsverband aan de voorschriften voldoet. Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.1 De tijdige (hernieuwde) vaststelling van het ondersteuningsplan en het insturen aan de inspectie - De artikelen 18a, tiende lid, WPO en 17a tiende lid, WVO. N.2 De naleving van de regels met betrekking tot de (hernieuwde) vaststelling van het ondersteuningsplan en de instemming van de ondersteuningsplanraad - De artikelen 18a, zevende lid, WPO en 17a, zevende lid, WVO en artikel 14a WMS. N.3 Het ondersteuningsplan wordt niet eerder vastgesteld dan nadat overleg (oogo) heeft plaatsgevonden met gemeente(n) en met het samenwerkingsverband, waarvan het gebied (gedeeltelijk) samenvalt - De artikelen 18a, negende lid, WPO en 17a, negende lid,wvo. Pagina 11 van 13

12 Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.4 Het deskundigenadvies - De artikelen 18a, elfde lid WPO jo artikel Besluit bekostiging WPO en 17a WVO, twaalfde lid jo artikel 15a Inrichtingsbesluit WVO. Pagina 12 van 13

13 3 REACTIE VAN HET BESTUUR Het bestuur geeft in zijn reactie d.d. 13 april 2015 op een aantal gebieden aan welke zaken nog opgepakt moeten worden en welke ontwikkelingen hebben plaatsgevonden. Allereerst meldt het bestuur dat er goede contacten zijn met leerplicht. Op 4 juni 2015 is er samen met het samenwerkingsverband primair onderwijs een overleg met de regionale leerplicht. Daar wordt het voorstel voor beleidsafspraken besproken, zowel qua aanleveren van cijfers als de aanpak. Vervolgens stelt het dagelijks bestuur dit voorstel vast, met later instemming van het algemeen bestuur, de ondersteuningsplanraad en via op overeenstemming gericht overleg met de gemeenten. Wat betreft het ondersteuningsloket meldt het samenwerkingsverband dat het deskundigenadvies wordt getekend door twee (onafhankelijke) gzpsychologen, en een onafhankelijk specialist jeugdzorg. Bij aanvragen voor leerlingen met bijvoorbeeld een lichamelijke beperking zal het ondersteuningsloket contact zoeken met een jeugdarts. Het samenwerkingsverband heeft een plan van aanpak gemaakt voor het verstrekken van toelaatbaarheidsverklaringen aan de zittende vsoleerlingen. Om de termijnen scherp in de gaten te houden, gaat het samenwerkingsverband de tijdprocedures afstemmen met de ondersteuningsteams van de scholen. Na het besluit van het ondersteuningsteam om een leerling aan te melden bij het ondersteuningsloket, is deze aanmelding binnen 10 werkdagen bij het loket. Het samenwerkingsverband zal de terugplaatsingsprocedure van vso naar regulier onderwijs opnemen in het ondersteuningsplan, analoog aan de trajecten bovenschoolse zorgvoorziening en symbiose. Het samenwerkingsverband heeft een groei- en krimpregeling. Deze zal het zo sober mogelijk opstellen en als concept opnemen in het ondersteuningsplan. Wat betreft het intern toezicht en de organisatiestructuur stelt het samenwerkingsverband een plan van aanpak op met behulp van een werkdocument; uiterlijk voor 1 januari Daarna vindt hierover besluitvorming plaats in het algemeen bestuur en de ondersteuningsplanraad. Het samenwerkingsverband geeft als laatste aan dat het de benodigde informatie zal opstellen en op de website gaat plaatsen om scholen en ouders te informeren. Ook gaat het de website toegankelijker maken. Het verband richt een werkgroep PR op, waar een of twee leden van de ondersteuningsplanraad deel van kunnen uitmaken. Pagina 13 van 13