BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ COÖPERATIEF SAMENWERKINGSVERBAND PASSEND ONDERWIJS VO ZAANSTREEK U.A.

Transcriptie

1 BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ COÖPERATIEF SAMENWERKINGSVERBAND PASSEND ONDERWIJS VO ZAANSTREEK U.A. Plaats : Wormerveer Bestuursnummer : Samenwerkingsverband : VO2706 Onderzoek uitgevoerd op : 24 april 2014 Rapport vastgesteld te Utrecht op 13 oktober 2014 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 9

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een simulatie uit bij het Coöperatief Samenwerkingsverband Passend Onderwijs VO Zaanstreek U.A.. Binnen de gemeenten Oostzaan, Zaanstad en Wormerland vormen acht schoolbesturen met in totaal dertien vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit verslag geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Simulatie Een simulatie houdt in dat de inspectie een kwaliteitsonderzoek nabootst ook al is het samenwerkingsverband nog niet volledig ingericht. In het schooljaar 2013/2014, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de zorgplicht, wil de inspectie simulaties uitvoeren bij alle samenwerkingsverbanden. Het doel van een simulatie is tweeledig: 1. het stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een kwaliteitsonderzoek na te bootsen en zo een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment, afgezet tegen het waarderingskader van de inspectie; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, zowel inhoudelijk als op de totstandkoming van de rechtspersoon en de inspraak door de ondersteuningsplanraad. Voor de inspectie levert die simulatieronde informatie op over de wenselijke en redelijke normering van de indicatoren, de werking van het risicomodel en de kwaliteit van het toezichtkader. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij deze simulatie op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Onderzoeksopzet De simulatie start met een bureauanalyse van documenten en gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn en een analyse van documenten die het samenwerkingsverband aan de inspectie toestuurde of uitreikte. Het betreft de volgende documenten, op volgorde van versiedatum en voor zover relevant voor dit onderzoek: - Statuten (notariële acte d.d. 10 september 2013); - OOGO VO verslag (vastgesteld, 23 januari 2014); - Startnotitie aansluiting VO-MBO (27 januari 2014); - Ondersteuningsplan VO Zaanstreek (definitief, februari 2014); - Meerjarenbegroting SWV VO model Infinite (april 2014); - Tussenrapportage werkgroep verzuim (versie ALV, 7 april 2014); - Kwaliteitszorgdocument concept (zonder datum); - Vervolgnotitie CTA (zonder datum); - Kengetallen samenwerkingsverband (geraadpleegd op 23 april 2014). Hierna vond op 24 april 2014 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: - presentaties kreeg van het samenwerkingsverband over: Pagina 3 van 9

4 de historie van het samenwerkingsverband; het ondersteuningsplan met als onderwerpen: organisatie, op overeenstemming gericht overleg en ondersteuningsplanraad, visie, ambitie, doelen, dekkend netwerk, ontwikkeling scholen, tussenvoorzieningen, voortgezet speciaal onderwijs (vso), zorgplicht, samenwerking met ouders, samenwerking met gemeenten, financiën, kwaliteitszorg. - een groepsgesprek voerde met leden van de ondersteuningsplanraad, een ouder, twee docenten, twee schoolleiders en een functionaris van jeugdzorg; - een gesprek voerde met het bestuur met speciale aandacht voor onder andere de wijze van financieel beheer en de ontwikkeling van het management en de organisatie. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bestuur en het management van het samenwerkingsverband. Opbouw verslag In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op hoofdlijnen, een beeld van de ontwikkeling van het samenwerkingsverband op het gebied van management en organisatie en een overzicht van de bevindingen van het ondersteuningsplan. Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 4 van 9

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn De gezamenlijke schoolbesturen in de Zaanstreek hebben geoordeeld dat de wettelijke eisen en de ambities van de gezamenlijke besturen het beste zijn te realiseren binnen een coöperatieve vereniging. Hiertoe is op 10 september 2013 het Coöperatief Samenwerkingsverband Passend Onderwijs VO Zaanstreek U.A. (Uitgesloten Aansprakelijkheid) opgericht. Het samenwerkingsverband bestaat uit acht schoolbesturen, vier besturen met scholen voor voortgezet onderwijs (vo) en twee besturen met scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (vso). Heliomare Onderwijs is lid van het samenwerkingsverband en de Stichting Orion heeft zich als deelnemer aangesloten. Er is een aparte samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Stichting Saenstroom. Deze stichting houdt het orthopedagogisch-didactisch centrum (opdc) in stand. De dagelijkse leiding van de coöperatie is in handen van een directeur. In het ondersteuningsplan is onder meer in de vorm van een organogram inzichtelijk gemaakt hoe bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden zijn belegd bij het dagelijks bestuur, de algemene ledenvergadering en de directeur. Het samenwerkingsverband is goed voorbereid op de invoering van passend onderwijs per 1 augustus Dat vindt haar grondslag in een goede en constructieve samenwerking tussen de besturen en scholen, naast het voortbouwen op de in de afgelopen jaren opgedane ervaringen en opgebouwde deskundigheid met betrekking tot zorg en begeleiding van leerlingen/jongeren. Het overleg met de ondersteuningsplanraad heeft tot overeenstemming geleid. Ook het overleg met de drie gemeenten (Oostzaan, Zaandam en Wormerland) heeft ambities opgeleverd bijvoorbeeld met betrekking tot intensieve contacten tussen het samenwerkingsverband en jeugdzorg en zijn onder meer huisvesting en leerlingenvervoer als onderwerpen aan de orde geweest. Het samenwerkingsverband heeft krachtige ambities en doelstellingen geformuleerd. In het licht van een positieve inschatting van de ontwikkeling van de leerlingenpopulatie de komende jaren en een financiële positie die ruimte biedt voor beleid moet het samenwerkingsverband in staat worden geacht tot kwaliteitsbehoud, kwaliteitsontwikkeling en innovatie. 2.2 Management en organisatie van het samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband heeft de rechtsvorm van een coöperatie. De bij de oprichting vastgelegde statuten regelen de juridische organisatie van het samenwerkingsverband en de interne regelgeving voor het bestuur en de schoolbesturen als leden. De schoolbesturen zijn echter niet alleen leden van de coöperatie, maar ook deelnemers in het samenwerkingsverband. De verplichtingen, die de deelnemers in het kader van de samenwerking binnen het samenwerkingsverband jegens elkaar hebben, zijn vastgelegd in een samenwerkings- en deelnemersovereenkomst. De samenwerkings- en deelnemersovereenkomst bevat wederkerige inspanningsverplichtingen, die nodig zijn voor een goede voorbereiding en uitvoering van het ondersteuningsplan. De overeenkomst bevat tevens afspraken met betrekking tot de diensten, die de besturen afnemen van de coöperatie. De bestuursstructuur behelst een bestuur dat het beleid vaststelt, een algemene vergadering dat het beleid goedkeurt en een directeur die verantwoordelijk is voor de beleidsvoorbereiding en uitvoering. In de algemene ledenvergadering zijn alle besturen vertegenwoordigd waarbij Pagina 5 van 9

6 gekozen is voor een stemverhouding op basis van de grootte van de scholen. Uitgangspunt is dat het deze stemverhouding hanteert indien geen consensus mogelijk is. De algemene ledenvergadering kiest het bestuur waarin drie besturen zijn afgevaardigd. De dagelijkse leiding is in handen van de directeur. In het ondersteuningsplan spreekt men van een groeimodel waarbij het bestuur in de komende jaren steeds meer de bestuurlijke verantwoordelijkheid bij de directeur legt. Na drie jaar volgt evaluatie om te beoordelen of het bestuur als orgaan ophoudt te bestaan. De algemene ledenvergadering vervult tevens een toezichthoudende rol. Het ondersteuningsplan spreekt van een keuze voor een governancemodel waarin bestuur en toezicht functioneel zijn gescheiden. In het ondersteuningsplan is een uitvoerige omschrijving opgenomen van taken en verantwoordelijkheden van de directeur (en het bestuur) en zijn de contacten en overlegmomenten met diverse geledingen en betrokkenen benoemd. De missie van het samenwerkingsverband is in volledige overeenstemming met de doelstellingen en uitvoering van passend onderwijs. In het ondersteuningsplan is een ambitie geformuleerd gericht op ontwikkeling, vernieuwing en verbetering. 2.3 Ondersteuningsplan Kerndocument voor het samenwerkingsverband is het ondersteuningsplan. In deze paragraaf beschrijft de inspectie de stand van zaken bij de ontwikkeling, de opbouw, de inhoud en de status van het ondersteuningsplan. De voorbereiding van het ondersteuningsplan is uitgevoerd door een bestuurlijke werkgroep die zich richtte op de bestuurlijke vormgeving, en door een inhoudelijke werkgroep die nadere uitwerking heeft gegeven aan de inhoudelijke invulling. Daarnaast was er een kerngroep die de contacten met de gemeenten tot stand bracht en onderhield. Na de vaststelling van het ondersteuningsplan komen er nog nadere uitwerkingen en invullingen op onderdelen van het ondersteuningsplan. Dit laatste betreft met name de kwaliteitszorg en de vorming en invulling van de commissie van toezicht en advies. Daarnaast denkt het samenwerkingsverband na over verdere ontwikkeling van opvang voor specifieke doelgroepen binnen het voortgezet speciaal onderwijs en wordt ook verder vormgegeven aan de overgang naar de arbeidsmarkt voor moeilijk plaatsbare doelgroepen. De relatie met jeugdzorg en maatschappelijke zorg heeft een structuur van een wijkgerichte aanpak. Hier geldt dat in de uitvoering nog moet blijken of dit in alle opzichten een werkbare situatie oplevert. Streven is in ieder geval om te komen tot een integrale aanpak tussen onderwijs en jeugdzorg. Om te voldoen aan de wettelijke voorschriften is het nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt in het ondersteuningsplan en/of waar hieronder vermeld, nader uitwerkt. Het onderstaande overzicht dient niet als een beoordeling van het samenwerkingsverband, maar als een handreiking om de ontwikkeling van het beleid van het samenwerkingsverband verder te ondersteunen. 1 Instemming, overleg, vaststelling en toezending (Artikel 14a Wms, Artikel 17a Wvo lid 7, 9, 10) Het overleg met de ondersteuningsplanraad heeft geleid tot instemming. Het op overeenstemming gericht overleg met de gemeenten is ook constructief verlopen. De inspectie heeft kennisgenomen van het feit dat het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan voor 1 mei 2014 aan de inspectie heeft toegezonden. Pagina 6 van 9

7 2 Geheel van ondersteuningsvoorzieningen (Artikel 17a Wvo lid 8a) In het ondersteuningsplan staat wat de basis- en extra ondersteuning in de reguliere scholen is of zou moeten zijn. Uitgangspunt voor de invulling van het ondersteuningsplan zijn de schoolondersteuningsprofielen van de participerende scholen geweest. Op basis van een nulmeting met betrekking tot de stand van zaken rondom de basis- en extra ondersteuning is vastgesteld welke ontwikkelingen elke school de komende periode wil of kan gaan doormaken. Tevens zijn afspraken geformuleerd welke rollen het samenwerkingsverband hierin speelt. In dit kader is vervolgens aangegeven welke tussenvoorzieningen er zijn en aan het aanbod van het voortgezet speciaal onderwijs om een dekkend aanbod te complementeren. De ambitie is leerlingen zoveel mogelijk op te vangen binnen het reguliere onderwijs. Daar waar basisondersteuning niet toereikend is, zal de school specifieke arrangementen ontwikkelen, met hulp of ondersteuning van het voortgezet speciaal onderwijs, om de leerlingen binnen het regulier onderwijs te kunnen blijven opvangen. Versterking van expertise binnen de reguliere scholen is daarvoor noodzakelijk. Bijkomend doel van de vergroting van deze expertise is dat scholen meer preventief kunnen werken en schooluitval daarmee kan worden teruggedrongen. Daarnaast heeft het samenwerkingsverband een aantal tussenvoorzieningen, gebundeld in en rond het orthopedagogisch-didactisch centrum, voor leerlingen waarvoor het noodzakelijk en wenselijk is (tijdelijk) buiten de reguliere school onderwijs te volgen. De scholen voor voortgezet speciaal onderwijs zijn de oplossing voor leerlingen voor wie de arrangementen en tussenvoorzieningen geen soelaas bieden. De arrangementen in de scholen moeten ervoor zorgen dat het aantal leerlingen in het vso niet verder groeit. Om minder leerlingen gebruik te laten maken van het vso buiten de regio, zullen scholen voor vso en vo in de regio samenwerken en hun expertise delen. Het ondersteuningsplan geeft een heldere omschrijving van wat verstaan wordt onder basisen extra ondersteuning. Tevens worden de tussenvoorzieningen benoemd en omschreven. Belangrijke omslag in denken is de keuze voor het handelingsgericht werken waarbij de ondersteuningsbehoefte van de leerling het uitgangspunt is en bepalend is voor de invulling van de ondersteuning in samenspraak met de leerling en diens ouders. 3 Procedures en criteria toewijzing middelen (Artikel 17a Wvo lid 8b) Het samenwerkingsverband heeft uitgangpunten geformuleerd voor de verdeling van de middelen. Het brengt tussenvoorzieningen onder in een door de Stichting OVO Zaanstad en Stichting Zaam opgerichte stichting. De voorzieningen Op de rails en Herstart plaatst men onder het Altra College. De zware ondersteuningsmiddelen voor de huidige rugzakleerlingen en toekomstige leerlingen met vergelijkbare problematiek verdeelt het samenwerkingsverband over de scholen. Leerlingen waarvoor geen passend aanbod in het regulier onderwijs is gaan naar het voortgezet speciaal onderwijs. De middelen voor leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) en praktijkonderwijs (pro) zet het op basis van het aantal leerlingen door naar de onderwijsinstellingen. Beleid met betrekking tot de lwoo-middelen moet het samenwerkingsverband nog verder ontwikkelen. Het samenwerkingsverband streeft ernaar om een passend aanbod te realiseren voor leerlingen die nu nog buiten het samenwerkingsverband gebruik maken van voorzieningen. 4 Procedures en criteria plaatsing leerlingen (Artikel 17a Wvo lid 8c,8d, 12 en 13 en Artikel XVII Wet passend onderwijs lid 1) Een Commissie voor Toewijzing en Advies (CTA) bepaalt de toelaatbaarheid tot de tussenvoorzieningen en het vso, en geeft advies aan scholen over mogelijkheden van leerlingen waarmee zij niet verder kunnen. De procedures, samenstelling en werkwijzen staan beschreven in het ondersteuningsplan. Specifieke aandacht is er voor de overgang van het Pagina 7 van 9

8 primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs. Ook de overgang van het voortgezet onderwijs naar het middelbaar beroepsonderwijs krijgt aandacht. 5 Kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (Artikel 17a Wvo lid 8e) In het ondersteuningsplan is specifiek aandacht voor de kwaliteitszorg. Het samenwerkingsverband zal informatie verzamelen en publiceren in de vorm van zelfevaluaties en jaarverslagen en vraagt dit ook van de scholen. Daarnaast is er in een afzonderlijke notitie een opzet gemaakt voor een planmatige kwaliteitsverbetering. 6 Informeren ouders (Artikel 17a Wvo lid 8f) In een apart hoofdstuk benadrukt het samenwerkingsverband de samenwerking met ouders. Een communicatieplan maakt onderdeel uit van het ondersteuningsplan. De informatieverstrekking aan belanghebbenden en zeker aan ouders blijft een punt van aandacht. Het gaat dan bijvoorbeeld om vragen als: hoe krijgen ouders zicht op welke scholen welke ondersteuning bieden? Wie kunnen ouders aanspreken als iets niet goed loopt? 7 Peildatum en bekostigingsaspecten (Artikel 17a Wvo, lid 8g en 8h) Het bestuur van het samenwerkingsverband heeft te maken met een lichte positieve verevening met een bedrag van Uit de kengetallen is op te maken dat het percentage rugzakken en deelname in het voortgezet speciaal onderwijs nagenoeg gelijk zijn aan de landelijke percentages. Het percentage lwoo- en pro-leerlingen ligt ruim boven de landelijke deelnamepercentages. Vanaf het schooljaar 2015/2016 krijgt het samenwerkingsverband de beschikking over de middelen voor pro en lwoo. Het samenwerkingsverband moet nog keuzes maken over de inzet van deze middelen. Het samenwerkingsverband heeft de doelstellingen van het ondersteuningsplan nader uitgewerkt in een meerjarenbegroting. Uit deze begroting is onder meer op te maken dat de tussentijdse aanmeldingen voor het voortgezet speciaal onderwijs voor rekening komen van het centrale budget van het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband geeft aan het vermogen uit het oude samenwerkingsverband te zullen overhevelen naar de coöperatie. Jaarlijks raamt het samenwerkingsverband een gering exploitatieoverschot dat het voldoende acht om de risico s op te vangen. Pagina 8 van 9

9 3. REACTIE VAN HET BESTUUR In een reactie d.d. 13 augustus 2014 deelt het bestuur mee het conceptverslag met belangstelling te hebben gelezen en zich goed te kunnen vinden in de weergave van het inspectiebezoek. Het bestuur merkt verder op dat het een conclusie mist waarin staat of de inspectie van mening is dat het samenwerkingsverband voldoende gevorderd is in de voorbereiding en of er nog specifieke aandachtspunten zijn waar het samenwerkingsverband zich op zouden moeten richten. Pagina 9 van 9