BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ VERENIGING REFORMATORISCH PASSEND ONDERWIJS VOOR VOORTGEZET ONDERWIJS

Transcriptie

1 BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ VERENIGING REFORMATORISCH PASSEND ONDERWIJS VOOR VOORTGEZET ONDERWIJS Plaats : Kesteren Bestuursnummer : Samenwerkingsverband : VO0001 Onderzoek uitgevoerd op : 13 december 2013 Rapport vastgesteld te Utrecht op 2 juni 2014 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een simulatie uit bij de Vereniging Reformatorisch Passend Onderwijs voor Voortgezet Onderwijs. Binnen de gemeenten Rotterdam, Dordrecht, Gorinchem, Apeldoorn, Rijssen-Holten, Gouda, Nederlek, Leiden, Goes, Middelburg, Reimerswaal, Tholen, Amersfoort, Nijkerk, Neder-Betuwe, Barneveld, Kampen, Staphorst, Urk, Barendrecht, Ede, Zwolle en Kapelle vormen 12 schoolbesturen met 34 vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit verslag geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Simulatie Een simulatie houdt in dat de inspectie een kwaliteitsonderzoek nabootst ook al is het samenwerkingsverband nog niet volledig ingericht. In het schooljaar 2013/2014, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de zorgplicht, wil de inspectie simulaties uitvoeren bij alle samenwerkingsverbanden. Het doel van een simulatie is tweeledig: 1. het stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een kwaliteitsonderzoek na te bootsen en zo een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment, afgezet tegen het waarderingskader van de inspectie; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, zowel inhoudelijk als op de totstandkoming van de rechtspersoon en de inspraak door de ondersteuningsplanraad. Voor de inspectie levert die simulatieronde informatie op over de wenselijke en redelijke normering van de indicatoren, de werking van het risicomodel en de kwaliteit van het toezichtkader. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij deze simulatie op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Onderzoeksopzet De simulatie start met een bureauanalyse van documenten en gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn en een analyse van documenten die het samenwerkingsverband aan de inspectie toestuurde of uitreikte. Het betreft de volgende documenten, op volgorde van versiedatum en voor zover relevant voor dit onderzoek: - Nieuwsbrief 2 (8 februari 2013); - Nieuwsbrief 3 (april 2013); - Meerjarenbegroting voor de schooljaren 2014/2015 tot en met 2020/2021 Vereniging Reformatorisch Passend Onderwijs voor voortgezet onderwijs (juni 2013); - Nieuwsbrief 4 (september 2013); - Ondersteuningsplan (versie 17 september 2013); - Intentieverklaring Begeleiding blinde en slechtziende leerlingen (oktober 2013); - Oplegger bij Samenvatting SOPs (27 november 2013); - Samenvatting SOPs (versie 2 december 2013); - Basisondersteuning en extra ondersteuning (3 december 2013); - ZORGTOEWIJZING SWV VO (concept, 6 december 2013); Pagina 3 van 10

4 - (Concept)schoolondersteuningsprofielen van de volgende scholen: Pieter Zandt, Gomarus, VSO Samuel, VSO De Rank, Van Lodenstein College (inclusief oplegnotitie), VSO Eben Haëzer, VSO Rehoboth, SBO Samuel, VSO Obadja, Jac. Fruytier, Guido de Bres, Driestar (inclusief versie voor ouders) en Calvijn College (inclusief versie voor ouders); - Kengetallen samenwerkingsverband ( geraadpleegd op 5 december 2013). Nagezonden documenten: - Werkagenda SWV VO (versie 1.0, zonder datum); - Prognose passend onderwijs VO (zonder datum); - Inkomsten (V)SO (zonder datum). Hierna vond op 13 december 2013 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie gesprekken voerde met diverse personen vanuit het samenwerkingsverband over: de werkomgeving (context) van het samenwerkingsverband; de raad van toezicht; ontwikkelingen in het voortgezet speciaal onderwijs; onderwerpen uit het conceptondersteuningsplan; financiën. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met de directeurbestuurder en de projectleider van het samenwerkingsverband. Opbouw verslag In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op hoofdlijnen, een beeld van de ontwikkeling van het samenwerkingsverband op het gebied van management en organisatie en een overzicht van de bevindingen van het ondersteuningsplan. Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 4 van 10

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn Het samenwerkingsverband bestaat uit zeven schoolbesturen voor voortgezet onderwijs (vo) die al een langdurige samenwerking met elkaar hebben in het samenwerkingsverband vo. Bij de transitie naar het samenwerkingsverband passend onderwijs zijn hier vijf scholen voor voortgezet speciaal onderwijs aan toegevoegd. Het reformatorisch samenwerkingsverband is geografisch anders van aard dan de overige samenwerkingsverbanden vo vanwege de landelijke samenstelling. Hierdoor heeft dit samenwerkingsverband onder meer te maken met 23 gemeenten. De schoolbesturen binnen het samenwerkingsverband werken samen vanuit vertrouwen. Men heeft oog voor het collectieve belang en benadert de ontwikkelingen vanuit de visie dat er sprake is van een groeimodel. Het bestuur verwacht weinig problemen in de aanloop naar passend onderwijs. Zowel de directeur-bestuurder als de leden van de raad van toezicht zijn onafhankelijk van de aangesloten besturen. Alle betrokken twaalf schoolbesturen hebben één stem in de algemene ledenvergadering van de vereniging. Het samenwerkingsverband is opgericht voor 1 november Ook de ondersteuningsplandraad is opgericht. Aan andere belangrijke voorwaarden is eveneens voldaan, zoals de schoolondersteuningsprofielen van alle scholen en het bepalen van de basisondersteuning. Eén cluster 4-school maakt onderdeel uit van dit samenwerkingsverband. Alle scholen hebben de mogelijkheid om leerlingen hier aan te melden. Vanwege de aanwezige expertise bij de aangesloten vo-scholen kiest het samenwerkingsverband er nadrukkelijk voor om leerlingen met gedragsproblemen (de huidige cluster 4) zoveel als mogelijk op te vangen binnen het reguliere onderwijs. Alle scholen hebben hiervoor speciale interne voorzieningen zoals trajectof integratieklassen. Bij leerlingen met problematiek passend binnen cluster 3 wordt wel voortgezet speciaal onderwijs (vso) nodig geacht. Het samenwerkingsverband beraadt zich nog op de mogelijkheden voor opvang van leerlingen die vanwege ernstige psychiatrische problematiek zijn aangewezen op een combinatie van zorg en onderwijs. Een nadere uitwerking is nodig wat betreft de criteria en termijnen voor plaatsing op deze speciale voorzieningen of binnen het voortgezet speciaal onderwijs. Vanwege de relatief lage verwijzingspercentages naar het voortgezet speciaal onderwijs heeft het samenwerkingsverband een positieve verevening van ruim 4 miljoen. Het samenwerkingsverband hanteert het schoolmodel waarbij het dit geld doorzet naar de aangesloten scholen. Dit is opgenomen in de meerjarenbegroting. Hierbij is het van belang dat het samenwerkingsverband gaat beschrijven hoe het zicht houdt op de kwaliteit van de ondersteuning in de afzonderlijke scholen. Tevens is noodzakelijk dat het uitwerkt op welke wijze het controleert of de verkregen middelen door de afzonderlijke scholen doelmatig besteed zijn. Alleen dan kan het samenwerkingsverband zich daarover verantwoorden naar anderen, zoals de inspectie. Met moet dus nog beginnen met de cyclus van kwaliteitszorg en het monitoren van activiteiten, inclusief het nastreven van concrete doelen, de analyse daarvan en het vertalen naar activiteiten in de nieuwe periode. 2.2 Management en organisatie van het samenwerkingsverband De statuten geven een beeld van het besturingsmodel. Men kiest voor een verenigingsvorm waarbij de bestuurder en de raad van toezicht onafhankelijk zijn van de aangesloten Pagina 5 van 10

6 schoolbesturen. Binnen de algemene ledenvergadering hebben alle twaalf aangesloten schoolbesturen één stem. Het initiëren, vaststellen en goedkeuren van beleid vindt plaats binnen deze drie geledingen van het samenwerkingsverband. Wie welke rol heeft, is afhankelijk van het onderwerp. Dit is vastgelegd in de reglementen en statuten. Een heldere beschrijving van de overlegvormen (inclusief bezetting, agendering, besluitvorming, escalatiemogelijkheden en bepaling van doorzettingsmacht) ontbreekt in het conceptondersteuningsplan. Het samenwerkingsverband heeft een aantal uitgangspunten geformuleerd waarnaar het streeft bij het uitwerken van passend onderwijs. De grondslag van dit samenwerkingsverband neemt hierbij een belangrijke positie in. Vanwege de aanwezige expertise en ervaring van de reguliere vo-scholen met kinderen met gedragsproblemen, streeft het samenwerkingsverband naar het opvangen van deze leerlingen binnen de reguliere setting. Voor kinderen met een ondersteuningsbehoefte die valt binnen de huidige cluster 3-setting, zijn indien nodig plaatsen beschikbaar op scholen voor voortgezet speciaal onderwijs. Het regulier onderwijs vraagt verdere versterking en leraren moeten voldoende uitgerust worden om passend onderwijs te kunnen laten slagen. Het samenwerkingsverband legt de verantwoordelijkheid voor passend onderwijs primair bij de scholen. Het samenwerkingsverband zal toezien op deze ontwikkelingen middels zijn systeem van kwaliteitszorg. 2.3 (Concept)ondersteuningsplan Kerndocument voor het samenwerkingsverband is het ondersteuningsplan. In deze paragraaf beschrijft de inspectie de stand van zaken bij de ontwikkeling, de opbouw, de inhoud en de status van het conceptondersteuningsplan. Het conceptondersteuningsplan bestaat uit drie delen: een algemeen gedeelte, een ondersteuningsgedeelte en bijlagen. De projectleider stelde het huidige concept op. In de werkagenda van het samenwerkingsverband is opgenomen wanneer dit plan besproken wordt met de gemeenten, de ondersteuningsplanraad en binnen de algemene ledenvergadering. Om te voldoen aan de wettelijke voorschriften is het nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt in het ondersteuningsplan en/of waar hieronder vermeld, nader uitwerkt. Het onderstaande overzicht dient niet als een beoordeling van het samenwerkingsverband, maar als een handreiking om de ontwikkeling van het beleid van het samenwerkingsverband verder te ondersteunen. 1 Instemming, overleg, vaststelling en toezending (Artikel 14a Wms, Artikel 17a Wvo lid 7, 9, 10) Het conceptondersteuningsplan heeft tijdens de simulatie vanzelfsprekend gezien de conceptstatus nog niet de instemming gekregen van de ondersteuningsplanraad. Ten tijde van de simulatie heeft het samenwerkingsverband een ondersteuningsplanraad die bestaat uit acht personen: vier personeelsleden, drie ouders en één leerling. In de werkagenda staat dat de ondersteuningsplanraad het conceptondersteuningsplan in november 2013 goedkeurt. Hier heeft het samenwerkingsverband enige vertraging opgelopen. Gezien de wettelijke termijnen heeft het samenwerkingsverband echter nog voldoende gelegenheid om hier een ander moment voor te benutten. In het conceptondersteuningsplan nam het samenwerkingsverband op dat de ondersteuningsplanraad af kan zien van zijn stemrecht en gebruik kan maken van zijn adviesrecht. De inspectie merkt hierover op dat dit geen mogelijkheid is. Het samenwerkingsverband gaf aan dat de ondersteuningsplanraad geen gebruik zal maken van deze mogelijkheid. Pagina 6 van 10

7 Voorafgaand aan de vaststelling van het ondersteuningsplan zal het samenwerkingsverband het op overeenstemming gericht overleg (oogo) voeren met de betrokken gemeenten. Vanuit alle locaties zijn contactpersonen aangesteld die gemandateerd zijn om gesprekken te voeren met de eigen gemeenten. In december 2013 en januari 2014 zullen deze gesprekken plaatsvinden. Het verdient aanbeveling om expliciet in het ondersteuningsplan op te nemen wat de afspraken daarover zijn, wat de agenda van de samenwerking is, wat ieders inbreng is en welke bestuurlijke koers men kiest. De oogo-procedure zal ook een voorziening moeten bevatten voor het beslechten van geschillen. Tussen de beide reformatorische samenwerkingsverbanden po en vo vindt regelmatig overleg plaats. Het is de inspectie niet bekend hoe het samenwerkingsverband dit regelt met de andere betrokken samenwerkingsverbanden in de verschillende gemeenten. Ze vindt die afstemming zeer gewenst vanwege de overlap in postcodes tussen dit landelijke en de regionale samenwerkingsverbanden. Niet is immers uit te sluiten dat leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften, afkomstig van reformatorische huize, zich melden bij regionale samenwerkingsverbanden. Het is de inspectie bekend dat men in reformatorische kring actief naar een oplossing zoekt voor dit (eventuele) probleem. De inspectie benadrukt dat het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan voor 1 mei 2014 aan de inspectie moet zenden. 2 Geheel van ondersteuningsvoorzieningen (Artikel 17a Wvo lid 8a) Het samenwerkingsverband heeft een indeling gemaakt van basisondersteuning, extra ondersteuning en voortgezet speciaal onderwijs. Het voortgezet speciaal onderwijs is voornamelijk voor leerlingen met problematiek die past binnen de huidige cluster 3-setting. Leerlingen met ernstige gedragsproblemen bieden de betrokken scholen zoveel mogelijk ondersteuning binnen de reguliere setting, eventueel in een tussenvoorziening. Onder de basisondersteuning verstaat men alles wat de school op die locatie kan regelen, zelf of met hulp van een andere school. De extra ondersteuning bestaat uit de ondersteuning vanuit de tussenvoorzieningen. Voor alle scholen is nu een ingevuld schoolondersteuningsprofiel beschikbaar. Het samenwerkingsverband wil het basisniveau van handelen binnen de reguliere setting verbeteren. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de scholen. Het samenwerkingsverband zal hierop toezien. Het samenwerkingsverband onderhoudt contacten met zowel cluster 1 als 2. Met cluster 2 tekende het een intentieverklaring. Met cluster 1 vinden hierover nog gesprekken plaats. Uitgangspunt is dat het voortgezet speciaal onderwijs de ondersteuning binnen de reguliere setting inzet om zoveel mogelijk thuisnabij onderwijs te realiseren. Het samenwerkingsverband heeft beleid met betrekking tot thuiszitters. Het hanteert het tienpuntenplan. Dreigende thuiszitters meldt men bij het samenwerkingsverband, zodat gezamenlijk gezocht kan worden naar de meest passende oplossing. Ten tijde van de simulatie ging het om drie thuiszittende leerlingen. 3 Procedures en criteria toewijzing middelen (Artikel 17a Wvo lid 8b) Het samenwerkingsverband heeft de procedure en criteria voor het toewijzen van middelen niet uitgewerkt. Termijnen ontbreken. Het samenwerkingsverband verdeelt het geld naar rato van het aantal leerlingen. Voor het toegekende bedrag moet de school alles regelen voor al haar leerlingen. In de begroting neemt het samenwerkingsverband tevens een bedrag op voor eventuele calamiteiten, wanneer een school in de problemen dreigt te raken door bijvoorbeeld Pagina 7 van 10

8 onverwachte aanwas van leerlingen met gedragsproblemen. De wijze waarop men in signalering en ondersteuningstoewijzing voorziet, laat het samenwerkingsverband over aan de schoolbesturen. Wie uiteindelijk verantwoordelijk is en hoe daarover verantwoording wordt afgelegd aan het bestuur, moet het samenwerkingsverband nog uitwerken. 4 Procedures en criteria plaatsing leerlingen (Artikel 17a Wvo lid 8c,8d, 12 en 13 en Artikel XVII Wet passend onderwijs lid 1) Het samenwerkingsverband gebruikt de huidige indicatiecriteria voor de leerlingen die men wil plaatsen binnen het voortgezet speciaal onderwijs. Deze indicatiestelling gebeurt door de permanente commissie leerlingenzorg (pcl). De procedure heeft het samenwerkingsverband in grote lijnen uitgewerkt in het conceptondersteuningsplan. De procedure en criteria voor plaatsing van leerlingen in de tussenvoorzieningen beschrijft het niet in het conceptondersteuningsplan. Wat betreft het beleid en de procedures voor zittende leerlingen zijn de wettelijke kaders opgenomen in het conceptondersteuningsplan. Een specifieke uitwerking vanuit het samenwerkingsverband is afwezig. Het beleid is om leerlingen terug te plaatsen naar het regulier voortgezet onderwijs. Hoe men dit realiseert, is niet uitgewerkt. Verder hebben de inspectie en het samenwerkingsverband uitvoerig gesproken over de scheiding tussen cluster 3- en cluster 4-leerlingen wat betreft de procedure en criteria voor plaatsing, waarbij er in de voorkeur van het samenwerkingsverband zo min mogelijk verwijzing naar voortgezet speciaal onderwijs plaatsvindt voor de leerlingen met cluster 4- problematiek. Met de invoering van passend onderwijs verdwijnt het onderscheid tussen cluster 3 en 4. Daarnaast komt het vasthouden aan de huidige indicatiecriteria niet overeen met uitgangspunten als handelingsgericht werken en het verminderen van de bureaucratie. 5 Kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (Artikel 17a Wvo lid 8e) In het conceptondersteuningsplan trof de inspectie nauwelijks gegevens aan over de kwaliteitszorg en de financiën. Tijdens de simulatie heeft het samenwerkingsverband laten weten in februari 2014 een nulmeting uit te voeren binnen de scholen voor regulier vo. Het is de bedoeling dat deze vorm van zelfevaluatie eens in de vier jaar plaatsvindt. Eventueel kan het samenwerkingsverband ook het voortgezet speciaal onderwijs meenemen in deze systematiek. Het samenwerkingsverband werkte niet uit hoe het zich laat informeren over de besteding van de middelen en de resultaten die daarmee geboekt zijn. Men weet nog niet of een marginale toetsing kan volstaan of een inhoudelijk toetsing nodig is. Het uitwerken en opzetten van de kwaliteitszorg is een belangrijk aandachtspunt voor de komende periode. De inspectie heeft achteraf kennis genomen van de meerjarenbegroting van het samenwerkingsverband. Tijdens de simulatie bleek dat de bekostiging gebaseerd is op de verdeling naar aantal leerlingen. In de meerjarenraming staan de door het samenwerkingsverband te betalen bedragen per school uit het samenwerkingsverband. Hierbij is rekening gehouden met de te verevenen te bedragen. 6 Informeren ouders (Artikel 17a Wvo lid 8f) Het samenwerkingsverband informeert ouders via een website. De inspectie verwacht niet dat alle ouders voldoende geholpen kunnen worden via de website. Het is van belang dat het bestuur nadenkt over aanvullende manieren om ouders van informatie te voorzien: hoe krijgen ouders er zicht op welke ondersteuning welke scholen kunnen bieden? En wie kunnen ouders aanspreken voor vragen als iets niet goed loopt? Het samenwerkingsverband is van mening dat de regionale oudervereniging (rov) hier een rol speelt. Zo organiseert de rov regiobijeenkomsten, heeft het een klankbordfunctie en zijn er Pagina 8 van 10

9 landelijk twee expertisepunten (in Gouda en Veenendaal). Ouders kunnen daar ook terecht met vragen of problemen. Het samenwerkingsverband ziet vanwege het landelijke karakter vooral een ondersteunende rol voor zichzelf op dit gebied, waarbij de primaire verantwoordelijkheid bij de scholen ligt. 7 Peildatum en bekostigingsaspecten (Artikel 17a Wvo, lid 8g en 8h) Bij een groei in het voortgezet speciaal onderwijs zal het bedrag afnemen dat naar de scholen verdeeld wordt. Eventuele verwijzingen naar de voormalig cluster 4-scholen zullen de verwijzende scholen moeten betalen. Voor groei in het voormalig cluster 3 betaalt het samenwerkingsverband. Pagina 9 van 10

10 3. REACTIE VAN HET BESTUUR In een schriftelijke reactie d.d. 11 april 2014, deelt het bestuur mee dat het de bevindingen uit het verslag zal meenemen in het uitwerken van het beleid en de verdere ontwikkeling van het samenwerkingsverband. Zo werkt het bestuur het thema kwaliteitszorg verder uit. Leidend hierbij zijn de indicatoren van de inspectie en de ambitie van het samenwerkingsverband. Het bestuur verwacht dit gereed te hebben voor de zomervakantie van Daarnaast zal het bestuur de procedure en criteria voor toewijzing van middelen uitwerken voor 1 augustus In de tijd tussen het onderzoek en de vaststelling van het definitieve verslag heeft de ondersteuningsplanraad ingestemd met het ondersteuningsplan. Vanwege de ontstane verwarring over de tekst in het ondersteuningsplan over advies- of stemrecht, heeft het bestuur de zin over het adviesrecht uit het ondersteuningsplan gehaald. Ook heeft op overeenstemming gericht overleg met de gemeenten plaatsgevonden. Ter ondersteuning van dit overleg heeft het samenwerkingsverband een uitwerkingsdocument als bijlage toegevoegd aan het ondersteuningsplan. In dit document staan de onderwerpen waarover gesproken wordt tijdens het overleg met de gemeente. Pagina 10 van 10