BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ SAMENWERKINGSVERBAND HELMOND-PEELLAND PO

Transcriptie

1 BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ SAMENWERKINGSVERBAND HELMOND-PEELLAND PO Plaats : Helmond BRIN nummer : t.z.t. Bestuursnummer : Samenwerkingsverband : PO3008 Onderzoek uitgevoerd op : 10 oktober 2013 Rapport vastgesteld te Utrecht op 23 januari 2014 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 14

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een simulatie uit bij Samenwerkingsverband Helmond- Peelland PO. Binnen de gemeenten Asten, Boekel, Deurne, Geldrop-Mierlo, Gemert- Bakel, Heeze, Helmond, Laarbeek, Nuenen en Someren vormen 24 besturen met 125 vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit verslag geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Simulatie Een simulatie houdt in dat de inspectie een kwaliteitsonderzoek nabootst ook al is het samenwerkingsverband nog niet volledig ingericht. In het schooljaar 2013/2014, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de zorgplicht, wil de inspectie simulaties uitvoeren bij alle samenwerkingsverbanden. Het doel van een simulatie is tweeledig: 1. het stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een kwaliteitsonderzoek na te bootsen en zo een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment, afgezet tegen het waarderingskader van de inspectie; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, zowel inhoudelijk als op de totstandkoming van de rechtspersoon en de inspraak door de ondersteuningsplanraad. Voor de inspectie levert die simulatieronde informatie op over de wenselijke en redelijke normering van de indicatoren, de werking van het risicomodel en de kwaliteit van het toezichtkader. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij deze simulatie op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Onderzoeksopzet De simulatie start met een bureauanalyse van documenten en gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn en een analyse van documenten die het samenwerkingsverband aan de inspectie toestuurde of uitreikte. Het betreft de volgende documenten, op volgorde van versiedatum en voor zover relevant voor dit onderzoek: - Bouwsteen visie en missie (28 januari 2013); - Bouwsteen bestuurlijk-organisatorisch inrichting (28 januari 2013); - Bouwsteen basisondersteuning (6 februari 2013); - Bouwsteen dekkend aanbod (6 februari 2013); - Bouwsteen ondersteuningsplanraad (6 mei 2013); - Inrichtingskader bestuur (14 augustus 2013); - Aangepast concept medezeggenschapsreglement Helmond-Peelland (geen datum); - Concept huishoudelijk reglement ondersteuningsplanraad (Aangepast n.a.v. bespreking VOPR) (15 augustus 2013); - Bestuurlijke taskforce SWV Passend Onderwijs PO regio Helmond-Peelland, (15 augustus 2013); - Projectdocument (15 augustus 2013); Pagina 3 van 14

4 - Conceptstatuten medezeggenschapsstatuut samenwerkingsverband (versie 22 augustus 2013); - Bestuurlijk overleg SWV Passend Onderwijs (23 augustus 2013); - Jaarrekening (september 2013); - Conceptondersteuningsplan (versie 2.0, 20 september 2013); - Ondersteuningsplan (20 september 2013); - Kengetallen PO 3008 (10 oktober 2013); - Kengetallen samenwerkingsverband ( geraadpleegd op 4 oktober 2013). Hierna vond op 10 oktober 2013 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: - presentaties kreeg van het samenwerkingsverband over: de context van de werkomgeving van het samenwerkingsverband, de inrichtingsfilosofie en de organisatiestructuur; de gedachten over de opzet van de basisondersteuning en de extraondersteuning; de positie van het so/sbo binnen het samenwerkingsverband; het overleg met externe partijen; de verdeling van de financiële middelen. - een gesprek voerde met het bestuur met speciale aandacht voor onder andere de wijze van financieel beheer en de ontwikkeling van het management en de organisatie. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bestuur en het management van het samenwerkingsverband. Opbouw verslag In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op hoofdlijnen, een beeld van de ontwikkeling van het samenwerkingsverband op het gebied van management en organisatie en een overzicht van de bevindingen van het ondersteuningsplan. Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag en hoofdstuk 4 geeft de zienswijze van het bevoegd gezag weer. Pagina 4 van 14

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn Een eerste, positieve conclusie over het Samenwerkingsverband Helmond-Peelland PO is dat de inhoudelijke ontwikkelingen in een stroomversnelling zijn gekomen. Anders waren er niet zo veel interne discussies in een korte periode afgerond. Juist in deze fase zijn ook flink wat, voor het samenwerkingsverband cruciale, documenten in concept gereed gekomen. Verder was het opmerkelijk dat er zo veel verschillende geledingen actief participeren in de ontwikkeling van het samenwerkingsverband en in deze simulatie. Het was kennelijk het juiste moment om voor het eerst in een dergelijk grote en breed opgezette setting bij elkaar te komen. De tijd lijkt dan ook rijp om te gaan oogsten. Daarvoor acht de inspectie het wel nodig dat het bestuur van het samenwerkingsverband zich nogmaals bezint op een aantal vraagstukken. Die zijn weliswaar op hoofdlijnen doordacht, maar naar het inzicht van de inspectie zou de uitwerking en zeker de nadere concretisering de nodige knelpunten kunnen opleveren. Tijdens de simulatie zijn namelijk ongeveer zestien thema s geïdentificeerd, die nader beraad en besluitvorming vragen op verschillende niveaus. Besluiten hierover zou het samenwerkingsverband eigenlijk al moeten nemen, voordat de werkgroepen verder aan de slag gaan met het bijstellen en uitwerken van de hoofdstukken van het ondersteuningsplan, de statuten en de interne organisatie. Als belangrijkste aandachtspunt voor de komende maanden heeft de inspectie het bestuur van het samenwerkingsverband erop gewezen dat de op zich goed te verdedigen visie, in de dagelijkse praktijk kan gaan knellen. Het gaat om de visie beslissingen over de ondersteuning en de daarvoor beschikbare gelden zo laag mogelijk in de organisatie te beleggen. Een mogelijk gevolg hiervan zou kunnen zijn, dat er verschillende organisaties op verschillende manieren omgaan met de centraal geformuleerde uitgangspunten. Voor ouders, leerlingen en de binnen het samenwerkingsverband samenwerkende organisaties een situatie die te allen tijde voorkomen zou moeten worden. In hoofdstuk 4 van dit verslag geeft het bestuur van het samenwerkingsverband nadrukkelijk aan, vast te houden aan een eigen invulling aan dit aandachtspunt. Zij zien het van onderop arrangeren juist als een grote kans voor passend onderwijs. Een ander voor de inspectie belangrijk aandachtspunt is het verzetten van het nodige werk om alle procedures en werkwijzen te vertalen naar de werkvloer. In de beschikbare notities zijn voldoende waardevolle intenties neergelegd. Nu komt het er op aan, die in een smart - geformuleerd plan te vertalen. Het vertrouwen van de samenwerkende partners is er. Wel doet het speciaal onderwijs (so) een appèl op de inspectie om de kwaliteit van begeleiding in het primair onderwijs (en het voortgezet onderwijs) te bewaken: kinderen mogen niet de dupe worden van een plaatsing op het (voortgezet) speciaal onderwijs ((v)so). Vanuit het basisonderwijs geven vertegenwoordigers vervolgens aan dat scholen mogelijkheden hebben maar ook grenzen. Daarover is bij het opstellen van het schoolondersteuningsprofiel ook binnen de teams gesproken. Scholen zijn erg benieuwd naar wat wel en wat niet mogelijk is in het toekomstig samenwerkingsverband. In de komende maanden zullen verder twee belangrijke schakels in het proces van passend onderwijs meer aandacht moeten krijgen: de directeuren en hun teams aan de ene kant, en de ouders aan de andere (niet tegenovergestelde) kant. Tot nu toe heeft het primaat van de Pagina 5 van 14

6 besprekingen binnen het samenwerkingsverband om begrijpelijke redenen gelegen op visieontwikkeling en het tot stand brengen van de bestuurlijke samenwerking. Nu is de tijd gekomen om andere cruciale factoren voor het slagen van passend onderwijs in Helmond- Peelland te doen slagen. De basis daarvoor heeft het samenwerkingsverband weliswaar gelegd. Maar het zal lastig zijn de hoge ambities van het samenwerkingsverband binnen het krappe tijdsbestek te realiseren, zonder directe betrokkenheid en het nemen van verantwoordelijkheid voor de uitwerking door de schoolteams en zeker ook de ouders. Hierbij komt dat het samenwerkingsverband bijna 15 procent van zijn huidige begroting in stappen moet gaan inleveren; uiteindelijk ruim 1,3 miljoen. Rekening houdend met de gestage daling van het totaal aantal leerlingen (krimp), wordt de opgave voor dit samenwerkingsverband er niet eenvoudiger op. 2.2 Management en organisatie van het samenwerkingsverband Een van de belangrijkste vragen waar het samenwerkingsverband zich voor gesteld weet, betreft de uitwerking en concretisering van het te hanteren besturingsmodel. In de stukken valt te lezen dat het samenwerkingsverband uitgaat van het schoolmodel. In de algemene visie op de functie van het samenwerkingsverband en de daaruit afgeleide zes strategische doelen voor passend onderwijs, is steeds het uitgangspunt dat het samenwerkingsverband de taken en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie belegt, bij afzonderlijke scholen dan wel bij hun bestuur. Tijdens de gevoerde gesprekken bleek dat uitgangspunt al genuanceerder te kunnen worden uitgelegd. Zeker toen de inspectie doorvroeg naar de specifieke uitwerking in de dagelijkse praktijk en de mogelijke consequenties hiervan voor de verdeling van de middelen, bleek dat het samenwerkingsverband hier kennelijk nog niet volledig uit is. De inspectie wijst er verder op dat een sterke monitoring vanuit het samenwerkingsverband op zowel kwantiteit als kwaliteit daarbij erg belangrijk is. Formuleer kaders met elkaar om de ontwikkelingen/risico s te kunnen volgen en tijdig bijsturen. De inspectie kijkt in de komende periode namelijk ook naar de uitwerking in de praktijk. De inspectie geeft het samenwerkingsverband in overweging binnen het vastgestelde beleid op onderdelen andere keuzes te maken dan tot nu toe is voorzien. (Het bestuur van het samenwerkingsverband geeft in zijn reactie op dit rapport overigens aan het niet eens te zijn met de hieronder opgenomen suggesties van de inspectie.) Vooral als het gaat om het toewijzen van de beschikbare middelen kan een dergelijke exercitie verstrekkende gevolgen hebben. Uit de simulatie kwam naar voren dat de procedure, de criteria voor de verdeling van de middelen en de feitelijke toewijzing daarvan nog de nodige haken en ogen bevatten. Zo is niet helder waar de grens ligt tussen de basisondersteuning en de extra ondersteuning. Strikt genomen biedt de opzet tot nu toe de mogelijkheid dat verschillende scholen daar steeds andere, eigen criteria aan toevoegen, waardoor er onduidelijkheid voor scholen en ouders gaat ontstaan en ongelijkheid in de toewijzing van middelen. Het samenwerkingsverband zal, naar de inschatting van de inspectie, niet ontkomen aan het maken van enige verdergaande basisafspraken over deze problematiek, die de transparantie op dit punt vergroten. Een extra aandachtspunt vormen de termijnen die het samenwerkingsverband gaat hanteren voor het toewijzen van de middelen voor de extra ondersteuning en voor de totale plaatsingsprocedure. En verder heeft het samenwerkingsverband ook nog niet geregeld hoe het de herindicatie van zittende (v)so-leerlingen gaat regelen. Op het gebied van de interne organisatie heeft het samenwerkingsverband Helmond-Peelland enkele cruciale stappen gezet. Het heeft conceptstatuten opgesteld voor zijn functioneren als geheel en voor de ondersteuningsplanraad. Het ziet er naar uit dat die op tijd kunnen Pagina 6 van 14

7 passeren. Een zorgpunt voor het bestuur is of op dat moment wel alle deelnemende besturen aanwezig zullen zijn, gezien de beperkte betrokkenheid tot nu toe van minstens één bestuur. Een ander aandachtspunt is dat het in vrijwel alle tot nu toe beschikbare afspraken ontbreekt aan een voor iedereen binnen het samenwerkingsverband heldere uitwerking. Uit de statuten en de daaronder liggende werkdocumenten komt bijvoorbeeld nog niet overtuigend naar voren, hoe het samenwerkingsverband in de dagelijkse praktijk gaat opereren. Er is hierover statutair weinig vastgelegd, bijvoorbeeld in een managementstatuut. Bij het aanstellen van een coördinator dan wel directeur zal het samenwerkingsverband dit duidelijker moeten regelen, om de taken en operationele bevoegdheden van het bestuur en de coördinator goed van elkaar te kunnen blijven onderscheiden. Het opstellen van een organisatieschema kan helpen dit vraagstuk voor alle betrokkenen te verhelderen. Tijdens de simulatie bleek dat er binnen het samenwerkingsverband al verschillende vormen van functioneel overleg zijn, zowel intern, als extern. Zo zijn inmiddels verbindingen tot stand gebracht en uitgebreid met het samenwerkingsverband vo in de regio, met de betrokken gemeenten, met organisaties in de sfeer van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) en met betrokkenen binnen het brede gebied van de jeugdzorg. Intern heeft het bestuur geregeld dat de algemene ledenvergadering (alv) de rol van toezichthouder op zich gaat nemen en staat de ondersteuningsplanraad (opr) al vrijwel helemaal in de steigers. In het gesprek over de interne organisatie heeft de inspectie het bestuur van het samenwerkingsverband tenslotte in overweging gegeven een Raad van Advies in het leven te roepen, die het bestuur dan wel de alv onafhankelijk advies kan geven. Voorwaarde is wel dat de leden van die Raad dan geen directe binding hebben met één of meer binnen het samenwerkingsverband samenwerkende organisaties. 2.3 (Concept)ondersteuningsplan Kerndocument voor het samenwerkingsverband is het ondersteuningsplan. In deze paragraaf beschrijft de inspectie de stand van zaken bij de ontwikkeling, de opbouw, de inhoud en de status van het conceptondersteuningsplan. Op dit moment ligt versie 2.0 van het ondersteuningsplan ter tafel, een tussenproduct zoals het projectteam op 20 september aangeeft. Om betrokkenheid te genereren en input te krijgen vanuit de betrokken gremia heeft het projectteam regelmatig een verder uitgebouwd ondersteuningsplan teruggelegd. Versie 2.0 gaat vooral in op de organisatie en basisondersteuning. Separaat is een notitie over de financiën opgesteld en aan het bestuur aangeboden. Uiteindelijk komt er een samenvatting van die notitie in het ondersteuningsplan en voegt het samenwerkingsverband de gehele notitie als bijlage bij het ondersteuningsplan. Versie 2.0 is gebruikt in de alv van 27 september 2013, bij de simulatie met de inspectie op 10 oktober 2013 en ook in het overleg met de werkgroep (v)opr ook op donderdag 10 oktober Opmerkingen worden meegenomen in de versie die voor 1 november afgerond zal zijn. Hierin komen ook de nu ontbrekende de hoofdstukken aan de orde over: extra ondersteuning, ouders, personeel en kwaliteitsbeleid. Voor 15 november 2013 is, zo benadrukt het projectteam, het gehele ondersteuningsplan klaar om vervolgens in het bestuur en de alv te bespreken en vast te stellen. Om te voldoen aan de wettelijke voorschriften is het nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt in het ondersteuningsplan en/of, waar hieronder vermeld, nader uitwerkt. Het onderstaande overzicht dient niet als een beoordeling van het Pagina 7 van 14

8 samenwerkingsverband, maar als een handreiking om de ontwikkeling van het beleid van het samenwerkingsverband verder te ondersteunen. Ondanks alle tot nu toe voorziene voetangels en klemmen, kan er een moment komen, dat er zich een dwingende situatie voordoet die totaal niet is voorzien. Denk bijvoorbeeld aan een situatie waarbij één van de besturen uiteindelijk niet tekent, of als het ondersteuningsplan onverhoopt toch niet op tijd kan worden vastgesteld. Voor dat soort gevallen is het wenselijk, dat het bestuur van het samenwerkingsverband een plan B in de achterzak heeft zitten. De inspectie heeft er overigens alle begrip voor dat het samenwerkingsverband nu nog volop bezig met het uitwerken van plan A. 1 Instemming, overleg, vaststelling en toezending (Artikel 14a Wms, Artikel 18a Wpo lid 7, 9, 10) Gezien de huidige stand van zaken in de voorbereiding van het instellen van de ondersteuningsplanraad wordt die raad binnen de wettelijke termijn van 1 december 2013 actief. Ook ziet het er naar uit, dat het samenwerkingsverband de wettelijk verplichte vormen van overleg met de ARPO (ambtelijke regiowerkgroep passende onderwijs) en de betrokken wethouders tijdig afrondt. Mede vanuit het gegeven dat er een vertegenwoordiger aanwezig was vanuit de sector vo, heeft de inspectie er vertrouwen in dat het samenwerkingsverband het overleg met het samenwerkingsverband vo in Helmond-Peelland tijdig afrondt. Het is in dit verband waarschijnlijk een voordeel dat het samenwerkingsverband vo al vanaf 1 augustus 2013 operationeel is. Positief is ook, dat op sommige momenten een vertegenwoordiger vanuit de voorscholen (vve) deelneemt aan het overleg binnen het samenwerkingsverband. De inspectie wijst er (waarschijnlijk ten overvloede) op dat het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan voor 1 februari 2014 ter instemming moet voorleggen aan de ondersteuningsplanraad en voor 1 mei 2014 aan de inspectie moet zenden. Bij de inrichting van de definitieve opr zal het samenwerkingsverband er rekening mee houden dat ook het personeel goed vertegenwoordigd is. Dat is in de voorbereiding namelijk minder het geval geweest. 2 Geheel van ondersteuningsvoorzieningen (Artikel 18a Wpo lid 8a) In principe heeft het samenwerkingsverband erin voorzien dat binnen de geldende termijn een geheel van basisondersteuningsvoorzieningen op alle scholen aanwezig zal zijn. Op dit moment is echter nog niet volledig uitgewerkt hoe die voorzieningen er in de praktijk uit gaan zien en welke vrijheidsgraden de scholen en besturen krijgen om daar een eigen, nadere invulling aan te geven. Dit aandachtspunt gaat in ieder geval spelen in de fase dat het samenwerkingsverband de lat nog hoger gaat leggen dan ze bij de start in augustus 2014 toch al van plan is. De streefdoelen zijn erg ambitieus in de ogen van de inspectie. Op zich mag dat natuurlijk. In het ondersteuningsplan zal het samenwerkingsverband dan in ieder geval wel duidelijk moeten maken hoe het samenwerkingsverband er voor gaat zorgen dat het zowel ouders als personeel en niet in het minst de leerlingen daarop voorbereidt. Uit de beschikbare planning maakt de inspectie op dat op 1 september 2014 voor alle scholen een ondersteuningsprofiel is opgesteld. Het samenwerkingsverband zal op basis van al die profielen een analyse moeten maken en onderzoeken of er sprake is van een dekkend geheel van alle ondersteuningsbehoeften in de regio. Pas als dat proces is afgerond, lijkt het zinvol Pagina 8 van 14

9 om daar per school mee naar buiten te treden. Voor zover naar voren kwam tijdens de simulatie is die analyse nog niet uitgevoerd. Een van de toetsstenen voor het totale pakket aan voorzieningen is of schoolbesturen de zorgplicht waarmaken voor alle leerlingen binnen het samenwerkingsverband die extra ondersteuning nodig hebben. 3 Procedures en criteria toewijzing middelen (Artikel 18a Wpo lid 8b) Zoals hiervoor al gemeld hanteert het samenwerkingsverband in zijn stukken het zogenaamde schoolmodel als verdeelmodel. Dit om er voor te zorgen dat de verdeling en toewijzing zo laag mogelijk in de organisatie plaatsvindt. Alleen waar samenwerking een meerwaarde zou kunnen hebben, zou de besluitvorming binnen het samenwerkingsverband aan kunnen sluiten bij het zogenaamde expertisemodel. De inspectie stelt vast dat de procedure en werkwijze om de uitgangspunten om te zetten naar de dagelijkse praktijk nog erg algemeen van aard zijn. Van cruciaal belang is hierbij om beter te definiëren waar de grens komt te liggen tussen lichte en zware ondersteuning en wie daarover een (bindend) besluit kan nemen. Het afleggen van de (financiële) verantwoording achteraf is niet uitgewerkt. Hoe dat moet gaan verlopen, maakt het samenwerkingsverband nog niet duidelijk in de beschikbare conceptbegroting. 4 Procedures en criteria plaatsing leerlingen (Artikel 18a Wpo lid 8c,8d, 11 en 12 en Artikel XVII Wet passend onderwijs lid 1) Op dit moment heeft het samenwerkingsverband nog geen vastomlijnde afspraken gemaakt over de manier waarop het voor leerlingen een toelaatbaarheidsverklaring (tlv) toekent voor scholen voor sbo en voor so/vso. Vooral het plaatsten van leerlingen op het sbo lijkt buiten het blikveld te zijn geraakt, omdat hierover nauwelijks iets valt af te leiden uit de beschikbare notities. Ook over het eventueel terugplaatsen van leerlingen naar een meer reguliere setting in het basisonderwijs heeft het samenwerkingsverband tot nu toe weinig geregeld. Het spreekt wel haast voor zich dat vooral de ouders (nu al) geïnteresseerd zullen zijn in de strekking en uitwerking van dergelijke afspraken. Voor hen is het ook belangrijk dat zij zicht hebben op de in de hele procedure te hanteren termijnen bij een eerste plaatsing en bij een vorm van herindicatie. In de regelgeving is erin voorzien dat bij een besluit over plaatsing in de extra ondersteuning, een samenwerkingsverband gebruik maakt van deskundigen. Het gebruik van het woord deskundige lijkt tot nu toe nog niet doordacht te zijn: gebeurt dat, net als voorheen, door een breed samengestelde commissie, door een deskundige van de toelatende school, of door een nieuw te vormen commissie. In de statuten is overigens wel geregeld dat er een adviescommissie wordt ingesteld, die in geval van een bezwaarschrift in stelling komt. In dergelijke gevallen is het wel weer interessant na te gaan (of vast te stellen) hoe ver de adviezen van die commissie gaan reiken. De doorzettingsmacht van het samenwerkingsverband richting de afzonderlijke bevoegde gezagsorganen en scholen is hier in het geding. 5 Kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (Artikel 18a Wpo lid 8e) Het hoofdstuk over de kwalitatieve en kwantitatieve resultaten was tijdens de simulatie nog niet beschikbaar voor overleg. Ter plekke kreeg het bestuur van het samenwerkingsverband pas een eerste versie daarvan ter hand gesteld. Pagina 9 van 14

10 Het is dan ook niet vreemd, dat er op dit moment nog niet veel valt te zeggen over de feitelijke manier waarop het samenwerkingsverband die resultaten zal gaan monitoren en langs welke (objectiveerbare) maten ze die zal gaan leggen. Het bestuur zal zich ook nog dienen uit te spreken over de vraag of het samenwerkingsverband één voor alle scholen en besturen gelijke maat gaat hanteren, dan wel (en hoe) rekening gaat houden met de specifieke context waarbinnen een school opereert. Overigens acht de inspectie het wijs om de monitoring niet alleen te richten op de in het samenwerkingsverband participerende scholen, maar ook op het functioneren van de andere organisatorische eenheden. En dat zowel op de meer harde gegevens, als naar de meer procesmatige (zachte) kant van de gang van zaken. In het conceptondersteuningsplan is een paragraaf opgenomen met indicatoren waaraan alle scholen zouden moeten voldoen per 1 augustus Die standaarden en de daaraan gehangen normering gelden in ieder geval voor de basisondersteuning en zijn ontleend aan de standaarden die de inspectie hanteert tijdens reguliere onderzoeken. Het samenwerkingsverband legt de lat, zo is de inspectie van mening, wel erg hoog. Laat staan dat de ambitie, om de lat voor alle scholen nog hoger te leggen, waarschijnlijk helemaal onrealistisch zal blijken te zijn in de periode van het totale invoeringstraject van passend onderwijs in Helmond-Peelland. Zeker als het gaat om het bepalen van de uiteindelijke effecten van de invoering van passend onderwijs is het van belang dat er op voorhand goed zicht is op de kwaliteit van het personeel van de scholen. Bovendien zal er zeer waarschijnlijk nog het nodige moeten gebeuren op het gebied van de scholing en ondersteuning op de werkvloer. Het lijkt er op dat dit onderdeel van het invoeringstraject tot nu toe onderbelicht is gebleven. In verband met de financiën is het verder van belang dat het samenwerkingsverband afspraken maakt over de inrichting van de financiële controle. 6 Informeren ouders (Artikel 18a Wpo lid 8f) Het hoofdstuk over de rol van de ouders en de communicatie met hen ontbreekt op dit moment in het conceptondersteuningsplan. Hierdoor is het ook niet duidelijk wie de ouders op welk moment zal voorlichten over de komende, voor hen relevante wijzigingen. Het samenwerkingsverband zal in ieder geval een website inrichten waar alle benodigde informatie op terug te vinden is. Uit de statuten valt op te maken, dat het samenwerkingsverband zich, bij het behandelen van klachten van ouders zal aansluiten bij de landelijke arbitragecommissie. Nadere concretisering van de gehele procedure, voorafgaande aan behandeling door de arbitragecommissie moet het samenwerkingsverband nog uitwerken. Het bestuur van het samenwerkingsverband gaat bij het opzetten van vormen van communicatie met de ouders zeer waarschijnlijk onderscheid maken tussen de twee niveaus waarop het moet communiceren met ouders, te weten op het niveau van het samenwerkingsverband als geheel en op het niveau van de individuele school waar de ouders nu nog mee te maken hebben. Het gaat hierbij zowel om het tijdpad voor het verstrekken van informatie, als over de inhoudelijke consequenties voor de ouders én voor hun kinderen. 7 Bekostigingsaspecten (Artikel 18a Wpo lid 8g t/m j) Hoewel tot nu toe het hoofdstuk over de bekostiging en de meerjarenbegroting nog niet is opgenomen in het ondersteuningsplan heeft het samenwerkingsverband hier wel op Pagina 10 van 14

11 geanticipeerd in een afzonderlijke notitie. Daarin zijn allerhande relevante gegevens opgenomen die uiteindelijk kunnen gaan leiden tot een meerjarenbegroting. Zoals hiervoor al gemeld, zal de verdeling van de middelen volgens heldere, transparante procedures niet eenvoudig zijn. Het samenwerkingsverband moet immers ook nog rekening houden met de negatieve verevening. Bovendien moet het samenwerkingsverband zich realiseren dat er maar een relatief klein deel van het totale budget vrij te besteden is, onder andere omdat het geld van de rugzakjes vooralsnog is geoormerkt. Als het gaat om de verdeling van de middelen zal ook het begrip doorzettingsmacht weer om de hoek komen. Wie gaat waar over en wie mag anderen aan de gemaakte afspraken houden? Pagina 11 van 14

12 3. REACTIE VAN HET BESTUUR In een brief d.d. 16 december 2013 naar aanleiding van het conceptrapport geeft het bestuur van het samenwerkingsverband Helmond-Peelland aan op welke wijze het de bevindingen van de inspectie zal betrekken bij de verdere ontwikkeling. In de feedback van de inspectie staan naar het oordeel van het bestuur waardevolle opmerkingen, die het bestuur zeker ter harte neemt. Het bestuur schrijft blij te zijn dat de inspectie de werkzaamheden van de afgelopen periode positief waardeert en aangeeft dat de tijd rijp lijkt te zijn om te gaan oogsten. De inspectie kan erop rekenen, zo geeft het bestuur expliciet aan, dat de snelheid van de afgelopen periode en de gegeven feedback daarop redenen voor het samenwerkingsverband zijn om met dezelfde voortvarendheid verder te gaan. Men is zich ook bewust van het feit dat er nog veel te doen is zoals de inspectie ook al aangeeft, namelijk het omzetten van de intenties in concrete activiteiten, zoals een smart geformuleerd plan. Het bestuur onderschrijft het belang dat de inspectie hecht aan het tijdig en goed informeren van de ouders in de regio over de invoering van passend onderwijs. Inmiddels heeft het daar een uitvoeringsplan voor gemaakt en de start hiervan is gepland in januari Informatiebijeenkomsten, website, nieuwsbrief zijn hierbij de belangrijkste ingrediënten. Het samenwerkingsverband richt zich uiteraard zowel op algemene communicatie binnen het samenwerkingsverband als (via de besturen/scholen) op individuele ouders. Het bestuur deelt mee dat het de primaire verantwoordelijkheid is van de 24 besturen om de afspraken, zoals gemaakt (gaan) worden in het ondersteuningsplan, binnen het eigen bestuur handen en voeten te geven. Zoals het er nu uitziet, zijn er ook schoolbesturen, die op dit punt samenwerking zoeken. De vereveningsopdracht van 1,3 miljoen samen met de krimp van het aantal leerlingen beschouwt het bestuur als een niet geringe opgave voor het samenwerkingsverband. De schoolbesturen zijn zich hiervan ook bewust. Het is niet voor niets dat het samenwerkingsverband op dit moment onderzoekt welke scenario s mogelijk zijn om zo min mogelijk aanwezige kennis te laten verdampen en in een passende omvang en van passende kwaliteit voor het samenwerkingsverband te behouden. Het bestuur werkt momenteel aan de analyse van de ondersteuningsprofielen en zal daar in het ondersteuningsplan op ingaan. In een nieuw hoofdstuk "passend arrangeren" in het ondersteuningsplan gaat het samenwerkingsverband in op de basisondersteuning, lichte ondersteuning en zware ondersteuning. De grenzen zal het bestuur daarin helder aangeven en ook wie daarover een bindend besluit kan nemen. In het hoofdstuk "evaluatie en monitoring" geeft het samenwerkingsverband een aanzet voor een kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie. In het voorjaar 2014 gaat het bestuur deze aanzet van een aantal harde criteria voorzien. Dit zal vervolgens ook het toezichtkader zijn van waaruit het bestuur zijn verantwoordelijkheid kan waarmaken. De suggestie van de inspectie om zowel harde gegevens als de procesmatige (zachte) kant te monitoren, neemt het bestuur hierin mee. Pagina 12 van 14

13 Er zijn concrete stappen gezet voor het inrichten van een bezwaarschriftencommissie. Op dit moment legt het samenwerkingsverband de laatste hand aan de financiële paragraaf van het ondersteuningsplan. Er zijn relevante wijzigingen opgetreden in de wijze waarop het samenwerkingsverband met de rugzakgelden omgaat. Op dit moment is een snellere afbouw voorzien van het doorbetalen van rugzakken, dan tijdens de simulatie. Dit heeft naar het oordeel van het bestuur uiteraard gevolgen voor het gehele samenwerkingsverband en de betrokken schoolbesturen. Pagina 13 van 14

14 4. ZIENSWIJZE VAN HET BESTUUR De basis voor het beleid van het samenwerkingsverband is gelegd en de visie op de inrichting is helder, namelijk de beslissingen over de ondersteuning en de daarvoor beschikbare gelden zo laag mogelijk in de organisatie (lees de besturen) te beleggen. Het bestuur is van mening dat op deze wijze de betrokken besturen en in het verlengde daarvan scholen en ouders in de positie worden gebracht om samen de meest passende ondersteuning te arrangeren. Juist het van onderop arrangeren, ziet het samenwerkingsverband als een grote kans voor passend onderwijs. Dat deze werkwijze risico's met zich meebrengt en hiervoor goede oplossingen moeten worden gevonden, ziet het bestuur als een belangrijke opdracht. Met andere woorden het bestuur kiest voor een (proces)optimalisatie en is verantwoordelijke voor een goede monitoring binnen de gekozen richting. De wijze waarop deze monitoring plaats gaat vinden moet nog nader uitgewerkt worden. Dat met de keuze van dit model de deelnemende besturen een zeer belangrijke eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid dragen, is het bestuur duidelijk. Het bestuur hecht er waarde aan om aan te geven dat hij het betreurt dat de inspectie het swv in overweging geeft om op onderdelen andere keuzes te maken. Het is naar het oordeel van het bestuur aan het samenwerkingsverband en niet aan de inspectie om de wijze te bepalen, waarop de ondersteuning zo goed mogelijk kan worden georganiseerd binnen deze regio. Het bestuur kent deze regio immers ais beste. Het bestuur heeft de indruk dat de opmerking van de inspectie duidt op een inhoudelijke keuze voor een ander model. Bij de opmerkingen van de inspectie over de invulling van het directeurschap of het coördinatorschap plaatst het bestuur zijn vraagtekens. Het vraagt zich af waarom daar statutair iets over moet worden vastgelegd. Het bestuur is gewoon verantwoordelijk en wil deze verantwoordelijkheid voor meer dan 100 procent oppakken en het toezicht vindt plaats via de ALV. De aangeleverde documenten zijn daar volgens het bestuur helder over. Tevens vindt het bestuur het vreemd dat de inspectie spreekt over een plan A en een plan B. Het samenwerkingsverband heeft slechts een plan A en dat vindt het bestuur meer dan juist. Mochten er ondanks alle voetangels en klemmen een dwingende situatie voordoen die niet is voorzien, dan wordt er gehandeld vanuit de uitgangspunten van plan A. Het bestuur wil voor de betrokkenen binnen het samenwerkingsverband een herkenbare en eenduidige lijn volgen conform de inrichtingsfilosofie. De deelnemende besturen begrijpen heel goed dat de slag van een open eind financiering naar een gesloten financiering niet eenvoudig is. Een klus die 24 schoolbesturen met elkaar moeten oplossen en dat ook van plan zijn. De middelen gaan op voorhand al naar de schoolbesturen toe om juist zelf afwegingen te kunnen maken om de toegekende middelen zo optimaal mogelijk in te zetten. De opmerking hierover van de inspectie roept bij het bestuur het beeld op, dat besturen de eigen opdracht en de kaders waarbinnen passend onderwijs moet worden uitgevoerd, niet serieus nemen. En dat daarom een andere koers nodig is. Het bestuur vindt dit een verantwoordelijkheid van het samenwerkingsverband. Het is goed om niet in elkaars verantwoordelijkheid te treden., stelt het bestuur. Pagina 14 van 14