HRM Congres 19 november Duurzame inzetbaarheid en eigenregie van kwetsbare medewerkers. Dr. Sarah Detaille

Transcriptie

1 HRM Congres 19 november 2015 Duurzame inzetbaarheid en eigenregie van kwetsbare medewerkers Dr. Sarah Detaille

2 Missie Het Lectoraat Arbeid & Gezondheid (A&G) bundelt en genereert via praktijkgericht onderzoek kennis over gezondheid, arbeidsrisico s, productiviteit, duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van werknemers en van organisaties. Onderzoekslijnen: Duurzame inzetbaarheid Werken met een chronische aandoening

3 3 Uitgangspunt Lectoraat Werken is leuk biedt ontplooiing geeft een zinvolle dagbesteding geeft een netwerk geeft inkomen geeft energie Mensen die werken hebben een hogere kwaliteit van leven dan mensen die niet werken!

4 Good work is good for your health, Dame Carol Black co president of Fit forwork Europe

5 Geldt dit ook voor kwetsbare werkenden? 5 Onderzoek IederIn, LPGz en NPCF, 2015 Wat werkt wel en wat werkt niet 4964 deelnemers, jaar, grotendeels chronische ziekte

6 Omschrijving kwetsbare werkenden RIVM Vitaliteitspakket 2014 ( op grond van literatuur en interviews chronisch zieken ouderen laaggeschoolden flexwerkers en zzp ers mantelzorgers beperkt sociaal netwerk meerdere banen 6 AKC Collegetour YH

7 Arbeidsparticipatie chronisch zieken 67% van de algemene beroepsbevolking werkt 12 uur of meer terwijl 25% van de beroepsbevolking met een chronische ziekte werkt. Ziekte van Crohn 60% Reumatoïde arthritis 57% COPD (45-60 jaar) 42% Astma 73% Ziekte van Parkinson 33% Nivel, 2013

8 Chronisch zieken en werk 1/3 werknemers (ruim 3 miljoen personen) heeft last van één of meerdere chronische aandoeningen (NEA, 2013). meest voorkomende chronische aandoeningen zijn klachten bewegingsapparaat (15%) verzuim onder chronische musculoskeletale aandoeningen kost de maatschappij 1.3 miljoen euro per jaar (JOOR 2015) 1/4 werknemers met een chronische aandoening heeft twee of meer aandoeningen 8 bron:

9 Aandachtspunten HR/ DI- beleid ivm ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Werkende populatie steeds ouder ivm vergrijzing en ontgroening Mensen moeten langer doorwerken tot pensioen. 70% van de werkende populatie zal een of meerdere chronische aandoeningen hebben.

10 Arbeidsparticipatie chronisch zieken 40 % werknemers heeft chronische aandoening of beperking Van hen is: 48 % niet gehinderd in werk 44 % licht gehinderd in werk 8 % ernstig gehinderd in werk NEA statistieken 2013

11 Healthy workplaces: a model for Action, WHO, 2010

12 Best practices Work adapted for all! EU 2013 Duurzame inzetbaarheid van kwetsbare werknemers is meer dan risico-inventarisatie & - evaluatie en HRM beleid Vroeg signaleren van problemen is cruciaal door preventiemedewerker/ case-manager Project management/ planmatige aanpak/ monitoren resultaten. Trainen van Awareness voor managers Samenwerking tussen verschillende stakeholders Zelf-management van de werknemers met een chronische aandoening is cruciaal.

13 Detaille et al., 2012, Rijken et al., 2014 Welke belemmeringen ervaren chronisch zieke werknemers? Fysieke beperkingen en cognitieve beperkingen Vermoeidheid en Pijn Onbegrip en gebrek aan steun van leidinggevende en collega s Negatief zelfbeeld (schaamte en schuldgevoelens) Moeite met zelf-acceptatie Onvoldoende coping vaardigheden/ slecht grenzen kunnen stellen. Geen adequate werkaanpassingen

14 Kenmerken van een chronische ziekte die een carrière bemoeilijken Permanent (onomkeerbaar) Onvoorspelbaarheid (prognose) Variabiliteit (van dag tot dag of van week tot week) Onzichtbaarheid Beatty J.A., Joffe R. An overlooked dimension of : the career effects of chronic illness. Organizational Dynamics 2006; 35:

15 Discussie: Welke casuïstiek kom je tegen bij werknemers met een CZ als het gaat om zelfmanagement en arbeidsparticipatie? Waarom lukt het de ene werknemer wel om goed te functioneren en de ander niet?

16 De werknemer: arbeidsbegeleiding bij chronische aandoeningen Advies van de bedrijfsarts/ overleg met leidinggevende/ werkaanpassingen (care as usual) Multidisciplinair: beoordeling knelpunten en advies over werkaanpassingen door team Fysieke training om fysieke belastbaarheid te vergroten Cognitief gedragsmatige aanpak: corrigeren incorrecte/negatieve illness perceptions Werkplek interventies: in samenspraak met leidinggevende Zelfmanagementtraining of eigen-regie training

17 Self-management en eigen-regie

18 Ideeën achter zelfmanagementtrainingen 1. Werkgerelateerde problemen zijn afhankelijk van ziekte, werk inhoud, werkomstandigheden (fysiek en sociaal) en copingsvaardigheden persoon 2. Communicatie met de omgeving is belangrijk 3. Self-efficacy vergroten 4. Sociale omgeving is belangrijk (thuis-werk interferentie) Varekamp et al, 2011, Detaille et al. 2012, Hutting et al. 2015, Shaw et al. 2012

19 Resultaten enkele RCT's in NL. DASH work (Hutting et al, 2015) Houding tav eigen-regie op het werk (Detaille et al, 2012) Eigen-effectiviteit en vermoeidheid (Varekamp et aal, 2011) Minder fysieke klachen (Detaille, 2013)

20

21 Waarom aandacht voor duurzame inzetbaarheid? Benutten aanwezig talent Betrokken en gemotiveerde medewerkers Lager verzuim Bij krapte of tegenslag toch goed personeel aantrekken Kunnen omgaan met schommelingen op de markt Door te sturen op duurzame inzetbaarheid realiseren organisaties oplossingen voor blijvende arbeidsparticipatie met toegevoegde waarde voor alle betrokkenen.

22 Consequenties voor bedrijven en organisaties Duurzame inzetbaarheid kan alleen succesvol zijn als zowel de werkgever als de werknemer beiden het belang inzien van ontwikkelen en bijhouden van kennis en vaardigheden, en het belang onderkennen van een goede gezondheid en motivatie om optimaal te kunnen participeren* Organisatie: goed voorbeeld geven Wat ben je als organisatie?: Gulzig? Layed back? Knelpunten per organisatieonderdeel zijn bekend (thema s bijv. werkdruk, risicogroepen, bijv. vrouwen) Organisatiedoel is bekend Organisatie vitaal houden Medewerkers: Integratie eigen werkdoelstellingen in organisatiedoelen Vitaliteit Grundemann, 2014 *

23 Wat kan de werkgever bijdragen om knelpunten op te lossen? 2. Proces 1) De direct leidinggevende (lg) 2) Het midden- en hoger management 3) HRM

24 Duurzame inzetbaarheid de Uitdaging!

25 Wat kan de werkgever bijdragen om knelpunten op te lossen? 1. Inhoudelijk Werkaanpassingen (tijdelijke of permanent): andere (soms kortere) werktijden, andere pauzeregeling zelf het werk kunnen indelen thuis werken een lager werktempo meer hulp van anderen het weglaten van taken/ het erbij krijgen van taken hulpmiddelen, bijv. aangepaste pc, aangepast meubilair aangepaste regeling woon-werkverkeer bij- of omscholing

26 Wat kan de werkgever bijdragen om knelpunten op te lossen? Direct leidinggevenden (lg): Preventie uitval: steun en begrip aandacht voor belasting en belastbaarheid kennis van ziekte en gevolgen voor het werk Ziekteverzuim, re-integratie: contact houden gezamenlijk plan van aanpak maken en evalueren overleg met werknemer over evt. werkaanpassingen

27 Wat kan de werkgever bijdragen om knelpunten op te lossen? Midden- en hoger management Disability Management, gekoppeld aan Gezondheidsmanagement, diversiteitsbeleid. Steun voor lager management op gebied van werknemers met een chronische ziekte Aandacht voor goede arbeidsrelaties/goede werksfeer Afspraken tussen direct leidinggevenden, HRM en Arbozorg rondom verantwoordelijkheid kwetsbare werknemers

28 HRM: Verantwoordelijkheid ligt bij de leidinggevende en de werknemer Vereisten: 1. open communicatie 2. adequate informatievoorziening over de verschillende rollen 3. toegang tot hulpmiddelen en handvatten\ (*Culenaere,2007)

29 Take home messages Veel mensen kunnen prima werken met een chronische ziekte maar lang niet iedereen kan dat! Knelpunten liggen op werk inhoudelijk, maar ook op psycho-sociaal gebied. Zelfmanagement en zelf-acceptatie zijn belangrijk Communicatievaardigheden en opkomen voor jezelf zijn belangrijk. Een werkgever die hier oog voor heeft, heeft een positief effect en voorkomt onnodig uitval. Ouderen, vrouwen en laagopgeleiden zijn met name kwetsbaar als ze een chronische aandoening hebben.