Therapie Hepatitis C anno Stefan Bourgeois 29 oktober 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Therapie Hepatitis C anno 2015. Stefan Bourgeois 29 oktober 2015"

Transcriptie

1 Therapie Hepatitis C anno 2015 Stefan Bourgeois 29 oktober 2015

2 Wie had in 2010 gedacht dat

3 RNA-virus Familie van de Flaviviridae nm Ontdekt in 1989 tevoren nona-nonb hepatitis

4 Verschillende genotypes

5

6 Epidemiologie

7

8 Epidemiological data (2011) Belgium France Germany Italy Spain UK Prevalence* 0.87% 0.84% 0.6% 4% 1.9% 0.7% 73, , ,000 2,000, , ,000 Screening* 50% 64% 48% 46% 35% 34% Genotype %G1 61% 56% 56% 62% 65% 44% %G2-3 26% 32% 32% 37% 23% 53% %G % 12% 12% 1% 12% 3% * Thierfelder et al. Eur J Epidemiol 2001; Rossol, Gesundheitswesen 2007; Zehnter et al. Hepatology 2005; Beutels et al. Eur J Epidemiol 1997; Carsauw et al. Acta Gastroenterol Belg 2003; Dominguez et al. J Med Virol 2001; Meffre et al. J Med Virol 2010; Mariano et al. Dig Liver Dis 2009; Ansaldi et al, J Med Virol 2005; Gungabissoon et al., Epidemiol Infect 2007 Poynard et al, Lancet 1997; Roudot-Thoraval et al, Hepatology 1997; Martinot-Peignoux et al, J Viral Hepatitis 1999; Gerard et al, J Med Virol 2005; De Maeght et al, Acta Gastroenterol Belg 2008; Delwaide et al, Eur J Gastroenterol Hepatol 2005; Serra et al, J Viral Hepatitis 2003 ; Mohsen et al, Gut 2001; Mariano et al, Scand J Infect Dis 2009

9 Transmissie

10

11 Risicogroepen voor Hepatitis C Bloedtransfusie vòòr 1992 Hemodialyse I.V.-drugsverslaafden (ook intranasaal druggebruik!) Orgaantransplantatie Familieleden van HCV-patiënten Gezondheidswerkers (prikaccident,...) Tatoeage, piercing, acupunctuur Sexuele promiscuïteit Onvoldoende sterilisatie/desinfectie bij tandheelkundige en chirurgische ingrepen, endoscopie Babyboomers ( 45 70) Nog niet geïdentificeerde risicogroepen

12

13 Diagnostiek HCV-antistoffen PCR HCV-RNA Indirecte methode Voordelen vrij eenvoudig niet duur Directe methode Voordelen onmiddellijk positief meet viraal RNA genotype bepaling Nadelen niet specifiek later positief soms vals negatief (immuundepressie) Nadelen afhankelijk van staalmanipulatie duurder

14 Natuurlijk verloop HCV Cirrose Cirrotische decompensatie

15 Evolutie naar cirrose Bij HCV patienten zonder risicofactoren: > 20 j Bij HCV en ethylabusus: 4x meer kans Bij HIV/HCV coïnfectie: tot 25 % met cirrose na 10 jaar infectie

16 Het leven zoals het is

17 in Stuivenberg

18

19 J. B., man, 57 j Medische voorgeschiedenis 2009: staging Hep C: gt 1a, HVL, afw TA, F3 Transmissie: 15 j verblijf in Turkije met dagelijks barbier

20 Behandeling Tot Gepegyleerd interferon + Ribavirine

21 Interferon Cytokine; lichaamseigen eiwit (WBC) Antiviraal > Stimuleert in de geïnfecteerde cel de produktie van antivirale proteïnen die de synthese van viraal DNA & RNA inhiberen Immunomodulerend & -stimulerend > Versterkt de immuniteit zodat er een betere herkenning en opruiming van de geïnfecteerde cellen is

22 Interferon Pegylated Interferon alfa > Pegasys (PEG INFα-2a) 180 µg/w > PEG-Intron (PEG INFα-2b) 1,5 µg/kg/w Subcutane toediening (peri-umbilicaal)

23

24 Nevenwerkingen Interferon Griepaal syndroom (95%) Anemie & adynamie Neutropenie & thrombocytopenie Alopecia Depressie (33%), psychose, suicidaal gedrag Anorexie & vermagering Insomnia Huiduitslag Schildklierlijden

25 Ribavirine (Rebetol/Copegus) Nucleoside-analoog In vitro actief tegen RNA & DNA virussen In vivo onbekend werkingsmechanisme > In monotherapie: niet werkzaam > In combinatie met interferon: additioneel effect op virusklaring Dosis ifv gewicht: 800 tot 1200 mg/d PO Nevenwerkingen > Hemolytische anemie, nausea, jeuk > Teratogeen!!!

26 J. B., man, 57 j Medische voorgeschiedenis 2009: staging Hep C: gt 1a, HVL, afw TA, F3 Transmissie: 15 j verblijf in Turkije met dagelijks barbier 1/2010: start PI/R (100/1000) 6/2010: stop R/ owv partial responder & depressie ++ Raadpleging 9/2011 Patiënt consulteert i.k.v. verdere aanpak chronische Hep. C. Patiënt vermeldt geen specifieke klachten. Hij is van beroep decorateur in het theater. Tabagisme ++, ethyl weinig (vroeger veel) Patiënt is afkomstig uit Frankrijk.

27 J. B., man, 57 j Laboresultaten GPT 81 U/l (nl < 49) Normaal albumine & bilirubine PCR gt 1a; IU/ml IL 28B rs CT genotype Therapievoorstel?

28 Behandeling Vanaf 2012.

29 DAA Telaprevir

30 Behandeling genotype 1 Pegylated interferon SC 1x/week Ribaverine 800 à 1400 mg/d Telaprevir (Incivo) of Boceprevir (Victrelis) Totale behandeling 48 weken > Doch RGT (response guided therapy) Strikte klinische, psychische en biochemische follow-up Controle viral load in eerste 12 weken ikv stoppingrules (futility rules)

31 Response-Guided Therapy? Response-guided therapy is tailoring HCV treatment for patients based on virologic response to treatment 1 > Therapy can be tailored based on viral load, biological markers 1, and dosage 2 Time of First Undetectable Viral Load RVR START Week 4 Week 12 Week a Week 48 a Treatment Duration cevr cevr = complete early virologic response; HCV = hepatitis C virus; RVR = rapid virologic response. a The treatment duration for patients with genotype 1 is 48 weeks. Patients with genotype 2 and 3 should be treated for weeks. 1. Shiffman ML. Curr Gastroenterol Rep. 2010;12: Sulkowski M et al. Gastroenterology. 2010;139:

32 Telaprevir regimen in G1 HCVinfected patients: treatment-naïve without cirrhosis Stop at Week if undetectable at Week 4 and 12 Telaprevir + PR Peg-IFN alfa + ribavirin Peg-IFN alfa + ribavirin if detectable at Week 4 or 12* 0 48 Weeks HCV RNA: If >1000 IU/mL at Week 4 or 12: discontinue all drugs If detectable at Week or 36: discontinue PR *In Phase III studies, a sensitive real-time PCR assay with a limit of quantification of 25 IU/mL and a limit of detection of IU/mL was used to determine whether HCV RNA levels were undetectable. Detectable HCV RNA below the lower limit of assay quantification should not be used as a substitute for undetectable for making decisions on treatment duration, as this may lead to an insufficient duration of therapy and higher relapse rates Telaprevir EU SmPC

33 Boceprevir regimen in G1 HCVinfected patients: treatment-naïve without cirrhosis PR lead-in BOC + PR Stop treatment at Week 28 if undetectable at Week 8 and If detectable at Week 8 but undetectable at Week : BOC + PR* PR* Weeks HCV RNA Assess for RGT criterion If 100 IU/mL discontinue all drugs If detectable discontinue all drugs *This regimen has only been tested in patients who have failed previous therapy who were late responders Boceprevir EU SmPC

34 Dosing duration in all patients with compensated cirrhosis TVR + Peg-IFN + RBV Peg-IF + RBV >1000 IU/mL: Stop 3 drugs >1000 IU/mL: Stop 3 drugs Detectable: Stop PR Detectable: Stop PR Peg-IFN + RBV BOC+ Peg-IFN + RBV 100 IU/mL: Stop 3 drugs Detectable: Stop 3 drugs Telaprevir EU SmPC; Boceprevir EU SmPC

35 Side-effect of tripple regimens Side effects remain a problem (Peg-IFN/RBV side effects dominant) Additional side effects with DAAs include > Telaprevir: 1 4 rash, anemia, anorectal itching > Boceprevir: 5,6 anemia, dysgeusia, neutropenia Rash: 1 4,7 > Most rashes (>90%) are mild, responsive to treatment (compatible with treating-through ) > Treat rash early and monitor patient closely > Few cases of severe cutaneous reactions (SJS, DRESS) (resolved with treatment discontinuation) Anemia > Increased with telaprevir and boceprevir (EPO use only allowed in boceprevir trials) > Anemia with telaprevir is limited (12 weeks) > Strategies for treating anemia include RBV dose reduction and blood transfusions 1. Jacobson IM, et al. N Engl J Med 2011;364:05 16; 2. Sherman KE, et al. Hepatology 2010;52(Suppl.):401A 3. Zeuzem S, et al. N Engl J Med 2011;364:17 28; 4. Telaprevir EU SmPC 5. Poordad F, et al. N Engl J Med 2011;364: ; 6. Bacon BR, et al. N Engl J Med 2011;364:

36 J. B., man, 57 j Raadpleging 16/1/2012 Uitleg +++ rond belang van compliance en ernst van nevenwerkingen Start Pegasys 180, Copegus 1000 mg/d, Incivo 2250 mg/d gewicht 69 kg Advies psy: WellButrin (bupropion) 300 mg/d

37

38 J. B., man, 57 j Raadpleging 1/2/2012 (week 2) Vermoeid, rash voorarmen en peri-umbilicaal (gr 1) WBC 2750 (W0 8400) BP (W ) Hb 15.3 (W0 16,6) Raadpleging 13/2/2012 (week 4) Diarree, beter indien Riba & TVR separaat ingenomen Droge mond en irritatie thv de tong Rash OK WBC en BP stabiel Hb 13 g/dl PCR: niet detecteerbaar (RVR)

39 J. B., man, 57 j Raadpleging 12/3/2012 (week 8) Vermoeidheid en adynamie nemen toe Psychisch enorm zwaar (iom psy: opdrijven WellButrin) WBC & BP stabiel Hb 11.3 Raadpleging 29/3/2012 (week 10) Oropharyngeale klachten +++ met belangrijke insomnia Anorectale last +++ Dreigende psychische en fysische decompensatie!

40 J. B., man, 57 j Raadpleging 10/4/2012 (week 12) Globaal weer wat beter, minder insomnia WBC & BP genormaliseerd Hb 10.3 PCR: niet detecteerbaar (ervr) Raadpleging 7/5/2012 (week 16) Vermoeid en spierpijnen met zeer slechte inspanningstolerantie Zeer emotioneel Sterk gemotiveerd om R/ verder te zetten! Hb 11,4

41 J. B., man, 57 j Hoe lang behandelen??? Dus: Partial responder bij eerdere behandeling Metavir F3 ervr

42 Telaprevir regimen in G1 HCV-infected patients Non-cirrhotic naïves and relapsers achieving undetectable HCV RNA at Week 4 and 12 (ervr) STOP Telaprevir + PR PR PR Weeks Non-cirrhotic naïves and relapsers without ervr Partial and null responders Patients with cirrhosis HCV RNA If >1000 IU/mL at Week 4 or 12: discontinue all drugs If detectable at Week or 36: discontinue PR Telaprevir EU SmPC

43 J. B., man, 57 j Raadpleging 2/7/2012 (week ) Blijvend matige tolerantie Respiratoire infectie en COPD-opstoot: R/AB & puffers Hb 10.7 PCR: niet detecteerbaar Raadpleging 6/8/2012 (week 29) Vermoeidheid en insomnia Hoesten Hb 12,1

44 J. B., man, 57 j Raadpleging 17/12/2012 (week 48) Blijvend matige tolerantie Vnl vermoeidheid en spierpijnen PCR: niet detecteerbaar Raadpleging maar 2013(FU week 12) Vrij goede recuperatie Genormaliseerde hematologie PCR positief!! Beeld van relapse!

45 1 januari 2015 Nieuwe molecules Nieuwe onderzoekstechnieken

46 Evolution of HCV genotype 1 treatment 59 75% SVR rate (%) % IFN % IFN + RBV % Peg- IFN + RBV 2 4 DAA + Peg- IFN + RBV 5 8 Future? IFN: interferon; RBV: ribavirin Peg-IFN: peginterferon DAA: direct-acting antiviral SVR: sustained virologic response 1. McHutchison JG, et al. N Engl J Med 1998;339: ; 2. Fried M, et al. N Engl J Med 2002;347: Manns MP, et al. Lancet 2001;358:958 65; 4. Hadziyannis SJ, et al. Ann Intern Med 2004;140: Jacobson IM, et al. Hepatology 2010;52(Suppl):427A; 6. Sherman KE, et al. Hepatology 2010;52(Suppl.):401A 7. Poordad F, et al. Hepatology 2010;52(Suppl.):402A; 8. Foster GR, et al. Hepatol Int 2011;5(Suppl.1):14

47 Potential Targets for Antiviral Intervention in the HCV Life Cycle and Their Location in the HCV Genome Manns MP et al. Nat Rev Drug Discovery. 2007;6:

48 Direct-acting antiviral (DAA) targets Signal peptidase NS3-NS4A protease NH 2 C E 1 NS3/4A protease inhibitors Telaprevir Boceprevir BI TMC435 Danoprevir (R7227/ITMN- 191) GS 9256 BMS ACH 1625 ABT 450 SPP E 2 p 7 NS 2 NS3 NS4 A NS2-NS3 protease NS5A inhibitors BMS ABT 267 NS4 B Pockros P, et al. Therap Adv Gastroenterol 2010;3: ; Wyles D, et al. Top HIV Med 2010;18:132-6; Kieffer T, et al. J Antimicrob Chemother 2010;65:202-12; Zeuzem S, et al. Hepatology 2010;52(Suppl.):400A; Zeuzem S, et al. Hepatology 2010;52(Suppl.):876A; Lok A, et al. J Hepatol 2011;54(Suppl. 1):S536; NS5 A NS5B polymerase inhibitors Nucleoside Mericitabine (R7128) IDX-184 PSI-7977 Non-nucleoside ABT-333 ANA598 GS 9190 BI Filibuvir (PF ) ABT-072 VX-222 NS5 B COOH

49 Direct Acting Antivirals Against HCV Asunaprevir Danoprevir ABT-450/r MK-5172 Sovaprevir.. Daclatasvir Ledipasvir ABT-267 asvirs NS5A Inhibitors Simeprevir Faldaprevir Boceprevir Telaprevir ABT-333 Deleobuvir BMS VX-222 ABT-072 Setrobuvir Filibuvir. previrs Protease Inhibitors Nucs Non-Nucs Polymerase Inhibitors buvirs Sofosbuvir Mericitabine ALS-2200 Manns, von Hahn, Nat Rev Drug Discov 2013

50 The European HCV treatment landscape is changing rapidly Standard of care: pegifn + RBV Daclatasvir : multigenotypic EMA approval Simeprevir EMA approval Sofosbuvir EMA approval Pre First PIs launched: boceprevir and telaprevir Sofosbuvir + Ledipasvir EMA approval Paritaprevir/Ombitasvir Rritonavir + Dasabuvir EMA approval EMA, European Medicines Agency; pegifn, pegylated interferon; PI, protease inhibitor; RBV, ribavirin; SmPC, Summary of Product Characteristics. Wendt A, et al. Clin Pharmacol 2014;6:1 17. Ribavirin Mylan SmPC PegIntron SmPC Victrelis SmPC Incivo SmPC Solvadi SmPC All available from: Accessed October 2014.

51 Behandeling Vanaf 2015

52 Behandeling Vanaf 2015

53 Behandeling Vanaf 2015

54

55

56

57 Combination treatment Side effects Drug-drug interactions Resistance

58 Telaprevir: DDIs with HIV antiretrovirals HIV antiretroviral Studies completed Atazanavir/r (Reyetaz ) Darunavir/r (Prezista ) Lopinavir/r (Kaletra ) Fosamprenavir/r (Telzir ) Ritonavir (r) (Norvir ) Efavirenz (Stocrin )/(Atripla *) Etravirine (Intelence ) Rilpivirine (Edurant ) Raltegravir (Isentress ) Tenofovir (Viread ) Studies not completed Zidovudine (Retrovir ) Abacavir (Ziagen )/ Recommendation Clinical and laboratory monitoring for hyperbilirubinemia is recommended Not recommended Used as booster for HIV PIs. No effect on telaprevir. TVR dose increase necessary (1125mg q8h) No dose adjustment required No dose adjustment required.../r: ritonavir-boosted *Atripla: combination efavirenz + emtricitabine + tenofovir UDP-glucuronosyltransferase: uridine 5'-diphospho-glucuronosyltransferase Increased clinical and laboratory monitoring is warranted An effect of telaprevir on UDP-glucuronyltransferases cannot be ruled out and may affect the plasma concentrations of abacavir or zidovudine (not studied)

59

60

61

62 1. Fibroscan 1 cut-offs of ELASTOGRAFY in chronic hepatitis C (agreed at RIZIV-INAMI ) Valid if 10 correct measurements, success rate > 60%, IQR < 30% F3 9.5 kpa F kpa 2. Shear wave elastografie 2 F3 8.7 kpa F kpa 3. Acoustic radiation forse impulse (ARFI, Siemens technique) 3,4 F3 1,55 m/s F4 1,80 m/s 1 Castera et al. Gasteroenterology Ferraioli et al Hepatology Friedrich-Rust et al J Viral Hepat Ferraioli et al J Ultrasound Med 2014

63 Niet invasieve fibrosemeting Shearwave Elastografie

64 cut-offs of BIOLOGICAL FIBROSIS-SCORES in chronic hepatitis C (agreed at RIZIV-INAMI ) 1. Fibrotest (Biopredictive): Elelements : α2 macroglobulin, haptoglobin, apolipoprotein A1, total bilirubin, GGT F3: F3-F4: F4: 0.75 To be executed per excel-sheet (annex) 2. Apri (ast-platelet ratio) In a pure HCV cohort F3: 1 F4: 1.6 Reference: Holmberg, Clin Infect Dis Fib-4 (age, AST,ALT, platelets) F3: 2.1 F3-F4: 3.25 F4: 3.85 References: Vallet-Pichard, Hepatology 2007, Holmberg, Clin Infect Dis 2013, Martinez APT 2011 Useful website:

65

66 AI : SVR12 in Patients with F3 Fibrosis DCV + SOF ± RBV, 12 or weeks HCV GT 1, 2, or 3 naive, and GT 1 TVR or BOC Failures Back SVR12 a : Patients With F3 Fibrosis b Patients with SVR, % weeks weeks GT 1 PI failure GT 2 naive GT 3 naive GT 1 naive a HCV RNA < 25 IU/mL documented on or after posttreatment Week 12. b Metavir scores were derived from FibroTest scores per the manufacturer ( patients with a score of F4 were required to have no evidence of cirrhosis on the basis of a liver biopsy. SOF, sofosbuvir; BOC, boceprevir; TVR, telaprevir. BMS data on file DACL-002.

67

68 HCV infection is associated with an increased overall mortality Lee et al. JID 2012

69 HCV-associated complications will increase markedly over the next 5 10 years Germany France Spain England HCC, hepatocellular carcinoma. Razavi H, et al. J Viral Hepat 2014;21:(Suppl. 1),34 59.

70 SVR is associated with reduced mortality ALL CAUSE MORTALITY LIVER RELATED MORTALITY Van der Meer AJ, et al. JAMA 2012

71 Patients with SVR have a normal overal survival Van der Meer, AASLD 2013, Abstract 1425

72 Hepatitis C is not only a liver disease! CNS disorders 1,2 Fatigue Endocrine disorders 2 Depression Dermatologic disorders 1,2 Cardiovascular diseases 2 Haematologic disorders 2 Social/legal consequences Renal disorders 2 Rheumatologic disorders 1,2 CNS, central nervous system. 1. Cacoub P, et al. Medicine 2000;79: Mauss S, et al. In: Hepatology A Clinical Textbook, 2014.

73

74 Treatment of HCV in 2015: already too many options?

75 When to start treatment? How long to treat? Which drugs to use? Impaired renal function? RBV: yes/no? How to treat GT-3? TOUGH DECISIONS AHEAD Advanced liver disease? DDI profile and HAART? Resistance?

76 Take home message Onbekend maakt onbemind : screening! HCV virus kan geëradiceerd worden met eindige therapie Behandeling heeft weinig nevenwerkingen Zeer, zeer goede resultaten Compliance is cruciaal Complexe terugbetalingscriteria Zeer duur Nieuwe medicatie start vandaag!

77 The End!

Aanpak HIV/HCV co-infectie. Stefan Bourgeois Gastro-entero Hepatologie ZNA (campi Stuivenberg, Palfijn & Middelheim) 19 mei 2010

Aanpak HIV/HCV co-infectie. Stefan Bourgeois Gastro-entero Hepatologie ZNA (campi Stuivenberg, Palfijn & Middelheim) 19 mei 2010 Aanpak HIV/HCV co-infectie Stefan Bourgeois Gastro-entero Hepatologie ZNA (campi Stuivenberg, Palfijn & Middelheim) 19 mei 2010 Indeling Algemene begrippen over HCV Waarom behandelen bij HIV/HCV Hoe behandelen

Nadere informatie

Nieuwe therapie voor HCV. Einde van het virus? Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Tel 09 332 2374/ 09332 2371

Nieuwe therapie voor HCV. Einde van het virus? Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Tel 09 332 2374/ 09332 2371 Nieuwe therapie voor HCV. Einde van het virus? Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Tel 09 332 2374/ 09332 2371 Hepatitis C pipeline 2 1. Sarrazin et al, J Hepatol(2012);56:S88-100);

Nadere informatie

Hepatitis C behandeling in Nederland, hoe hebben wij dat in 2016 gedaan?

Hepatitis C behandeling in Nederland, hoe hebben wij dat in 2016 gedaan? Hepatitis C behandeling in Nederland, hoe hebben wij dat in 2016 gedaan? Dinsdag 1 november, 2016 Robert J. De Knegt Erasmus MC Rotterdam, the Netherlands r.deknegt@erasmusmc.nl Disclosures Honoraria for

Nadere informatie

Kosteneffectiviteit van Hepatitis C behandeling

Kosteneffectiviteit van Hepatitis C behandeling Kosteneffectiviteit van Hepatitis C behandeling H. Orlent AZ Sint Jan Colloquia Disclaimers Geen gezondheidseconoom Geen expert in kosten effectiviteit analyses Kostprijs van nieuwe medicatie hoog van

Nadere informatie

Behandeling van gestoorde levertesten. Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent

Behandeling van gestoorde levertesten. Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Behandeling van gestoorde levertesten. Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Behandeling van gestoorde levertesten = steeds de behandeling van de OORZAAK van deze gestoorde

Nadere informatie

Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen

Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen NATUURLIJK VERLOOP, (NIET-INVASIEVE) MANIEREN TOT DIAGNOSE "LEVERBESCHADIGING EN UITDAGINGEN VOOR DE NABIJE TOEKOMST Wim Laleman (Hepatologie, UZ Leuven) DE VERSCHILLENDE

Nadere informatie

HIV en hepatitis C. Dr K.D. Lettinga SLAZ jan 2014

HIV en hepatitis C. Dr K.D. Lettinga SLAZ jan 2014 HIV en hepatitis C Dr K.D. Lettinga SLAZ jan 2014 Inhoud workshop Epidemiologie Pathofysiologie Acute HCV Chronische HCV HCV bij HIV + Behandeling Toekomst Epidemiologie Wereldwijd 250-300 milj geïnfecteerden

Nadere informatie

Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017

Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017 Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017 Dr. M.J. Sonneveld AIOS MDL - epidemioloog Disclosures Speakers fees: Roche, BMS, Gilead Advisory boards: Roche, BMS, Gilead Research support: Roche, BMS

Nadere informatie

HEPATITIS C: NIEUWE MIDDELEN EN BEREIKTE RESULTATEN

HEPATITIS C: NIEUWE MIDDELEN EN BEREIKTE RESULTATEN HEPATITIS C: NIEUWE MIDDELEN EN BEREIKTE RESULTATEN Robert J. de Knegt, MDL-arts Erasmus MC, afd. Maag-Darm-Lever ziekten Rotterdam r.deknegt@erasmusmc.nl Disclosures Honoraria for consulting or speaking

Nadere informatie

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Bart Takkenberg Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosures Speaker for Gore WL, Bayer, and Norgine Advisory

Nadere informatie

Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015

Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015 Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015 Behandeling chronische hepatitis C- ook in 2015 Doel: HCV kwijtraken Histologische verbetering Cirrose voorkomen Hepatocellulair carcinoom voorkomen PegInterferon Ribavirine

Nadere informatie

Sofosbuvir en simeprevir: vernieuwing in hcv-therapie

Sofosbuvir en simeprevir: vernieuwing in hcv-therapie Hoge prijs maakt bezinning nodig op plaats in behandeling Sofosbuvir en simeprevir: vernieuwing in hcv-therapie Sofosbuvir en simeprevir zijn direct acting antivirals die naar verwachting zullen zorgen

Nadere informatie

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN Nederlandse richtlijn? (2008 en 2012) AASLD richtlijn? (2009) EASL richtlijn? (2012) Met dank aan Erik Buster en de overige

Nadere informatie

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten Hepatitis C, een update Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ 'S-GRAVENHAGE

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ 'S-GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE 0530. Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110 AH Diemen www.zorginstituutnederland.nl

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Zorginstituut Nederland Pakket Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2014126249 Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Zorginstituut Nederland Pakket Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015065354 Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Behandeling en monitoring

Behandeling en monitoring Behandeling en monitoring De behandeling van virale hepatitis bij opiaatafhankelijke patienten: knelpunten en nieuwe kansen D.M. Hotho Arts-assistent in opleiding tot MDL-arts Erasmus MC Rotterdam Disclosure

Nadere informatie

allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum MDL

allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum MDL allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud 1. Inleiding... 4 1.1

Nadere informatie

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam HEPATITIS B J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam Wat is Hepatitis B? Hepatitis B is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV) en is een van de meest voorkomende infectieziekten

Nadere informatie

Het Hepatitis probleem in NL

Het Hepatitis probleem in NL Bewustwording Identificatie-Behandeling HEPATITIS B en C Het Hepatitis probleem in NL Virale hepatitis A-E : Wat is er aan het veranderen? Chronische hepatitis B & C: Sterfte, Impact behandeling Uitdaging

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud 1. Inleiding... 4 1.1

Nadere informatie

Nieuwe klasse medicijnen voor chronische hepatitis C

Nieuwe klasse medicijnen voor chronische hepatitis C Stand van zaken Nieuwe klasse medicijnen voor chronische hepatitis C Sem J. Aronson, Joep de Bruijne, Janke Schinkel, Christine J. Weegink, Marc van der Valk en Hendrik W. Reesink Naar schatting hebben

Nadere informatie

Farmacotherapeutisch rapport sofosbuvir/ledipasvir (Harvoni ) voor de behandeling van chronische hepatitis C infectie bij volwassenen.

Farmacotherapeutisch rapport sofosbuvir/ledipasvir (Harvoni ) voor de behandeling van chronische hepatitis C infectie bij volwassenen. Farmacotherapeutisch rapport sofosbuvir/ledipasvir (Harvoni ) voor de behandeling van chronische hepatitis C infectie bij volwassenen. Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen voor opname in het

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Nieuwe behandelingsopties HCV Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure Sophie Willemse (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Wat gaat

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2014052084 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen voor opname in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) Datum 03 april 2015 Status Defintief

Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen voor opname in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) Datum 03 april 2015 Status Defintief Farmacotherapeutisch rapport ombitasvir/paritaprevir/ritonavir en dasabuvir (Viekirax en Exviera ) bij de behandeling van chronische hepatitis C genotype 1 en 4 Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen

Nadere informatie

Behandeling. bij HIV-infectie. Wat staat u te wachten? Welke medicijnen krijgt u? Hoe houdt u zo lang mogelijk een goede conditie?

Behandeling. bij HIV-infectie. Wat staat u te wachten? Welke medicijnen krijgt u? Hoe houdt u zo lang mogelijk een goede conditie? Behandeling bij HIV-infectie Wat staat u te wachten? Welke medicijnen krijgt u? Hoe houdt u zo lang mogelijk een goede conditie? Colofon De inhoud van deze brochure is met de grootst mogelijke zorg samengesteld.

Nadere informatie

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Disclosures Gilead, Pfizer, ViiV Eliminatie van infectie: Incidentie

Nadere informatie

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018 HIV een kleine update Marjolijn Pronk 16 januari 2018 Hiv een kleine update HIV in Nederland Testen in de huisarts praktijk HIV en cart (combination antiretroviral therapy) De (nieuwe) HIV patient, wat

Nadere informatie

Geïndividualiseerde behandeling van chronische hepatitis B-patiënten

Geïndividualiseerde behandeling van chronische hepatitis B-patiënten Geïndividualiseerde behandeling van chronische hepatitis B-patiënten Individualized management of patients with chronic hepatitis B Dr. W.P. Brouwer 1 Samenvatting Op 16 oktober 2015 promoveerde dr. W.P.

Nadere informatie

DE BEHANDELING VAN HEPATITIS C: RETROSPECTIEVE ANALYSE VAN HET GENEESMIDDELENGEBRUIK IN EEN TERTIAIR CENTRUM MET FOCUS OP GENEESMIDDELENINTERACTIES

DE BEHANDELING VAN HEPATITIS C: RETROSPECTIEVE ANALYSE VAN HET GENEESMIDDELENGEBRUIK IN EEN TERTIAIR CENTRUM MET FOCUS OP GENEESMIDDELENINTERACTIES UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN Universitair Ziekenhuis Gent Academiejaar 2015-2016 DE BEHANDELING VAN HEPATITIS C: RETROSPECTIEVE ANALYSE VAN HET GENEESMIDDELENGEBRUIK IN EEN

Nadere informatie

Disclosure belangen S.W. Schalm

Disclosure belangen S.W. Schalm Disclosure belangen S.W. Schalm Prof dr. S.W. Schalm is directeur van LiverDoc B.V., dat zich richt op het brengen van academische kennis naar de praktijk. Hij ontvangt geen salaris; gemaakte onkosten

Nadere informatie

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Inleiding Voorstellen sprekers/voorbereiders Quiz Virale hepatitis in de huisartsen praktijk Casuistiek hepatitis C Wat is er aan behandeling mogelijk

Nadere informatie

Beleid bij de geboorte van een baby van een HIV-positieve moeder Prof. dr. Koenraad Smets Update januari 2017

Beleid bij de geboorte van een baby van een HIV-positieve moeder Prof. dr. Koenraad Smets Update januari 2017 Beleid bij de geboorte van een baby van een HIV-positieve moeder Prof. dr. Koenraad Smets Update januari 2017 1. Post exposure prophylaxis Start therapie zo snel mogelijk na de geboorte, zeker binnen de

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

Symposium Borstkanker bij jong en oud. Chemotherapie bij jonge patiënten K. Punie

Symposium Borstkanker bij jong en oud. Chemotherapie bij jonge patiënten K. Punie Symposium Borstkanker bij jong en oud 15-10-2016 K. Punie Algemene Medische Oncologie Multidisciplinair Borstcentrum UZ Leuven - Gasthuisberg Mortality rate reduction in breast cancer EBCTCG, Lancet 2012;

Nadere informatie

Behandeling van chronische hepatitis C als co-infectie bij hiv

Behandeling van chronische hepatitis C als co-infectie bij hiv 2 Behandeling van chronische hepatitis C als co-infectie bij hiv Treatment of chronic hepatitis C virus infection in co-infected HIV patients J.E. Arends, M.A.A. Claassen Samenvatting In Nederland is 8%

Nadere informatie

HCV. Despite Public Health Efforts Many Patients are Still Affected

HCV. Despite Public Health Efforts Many Patients are Still Affected HCV Frederik Nevens Hepatologie UZ Gasthuisberg KULeuven WKBV september 24 Despite Public Health Efforts Many Patients are Still Affected United States World 4 million 17 million Source: National Health

Nadere informatie

Osteonecrosis of the jaw (ONJ)

Osteonecrosis of the jaw (ONJ) INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoudsopgave Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Hepatitis C-resistentie heeft zelden invloed op de behandeling met antivirale middelen

Hepatitis C-resistentie heeft zelden invloed op de behandeling met antivirale middelen Hepatitis C-resistentie heeft zelden invloed op de behandeling met antivirale middelen 3 Hepatitis C resistance rarely influences antiviral treatment Dr. G.J. Boland 1, F.I. Lieveld 2, A.M. Newsum 3, dr.

Nadere informatie

VICTRELIS Boceprevir

VICTRELIS Boceprevir De gezondheidsautoriteiten van de EU hebben een aantal voorwaarden gekoppeld aan het in de handel brengen van het geneesmiddel VICTRELIS. Het verplichte plan voor risicobeperking in België, waarvan deze

Nadere informatie

hepatitis A en E: voorkomen, herkennen, behandelen

hepatitis A en E: voorkomen, herkennen, behandelen hepatitis A en E: voorkomen, herkennen, behandelen Cursorisch onderwijs, 22 maart 2017, Veldhoven prof.dr. Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties

Nadere informatie

Update PCSK9 trials. Vascular Rounds MUMC

Update PCSK9 trials. Vascular Rounds MUMC Update PCSK9 trials Vascular Rounds MUMC 16 mei 2017 Frank L.J. Visseren Disclosures Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties: Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Flash: chemotherapie en allergie

Flash: chemotherapie en allergie Flash: chemotherapie en allergie Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Opbouw Herkennen/graderen Bij welke producten/wanneer Behandeling Preventie? 2 Herkennen/graderen 3 4 5 6 Allergy 2013 7 Bij welke

Nadere informatie

Beter een goede buur. Eric Tjwa Eric Tjwa 23 10 2015

Beter een goede buur. Eric Tjwa Eric Tjwa 23 10 2015 Beter een goede buur. Eric Tjwa Eric Tjwa 23 10 2015 Vrouw, achterhoekse, 53 jaar RKH RvK Hepatitis i VG COPD Acute myeloid leukemia: 2 maanden voor presentatie behandeld met cytarabine, daunorubicin,

Nadere informatie

Séverine Caluwaerts, ITG 31 mei 2016

Séverine Caluwaerts, ITG 31 mei 2016 Séverine Caluwaerts, ITG 31 mei 2016 1 2 A. 10 0% 0% 0% 0% 10 3 A. Ja, altijd B. ja, als ze ondetecteerbaar is C. neen 0% 0% 0% Ja, altijd ja, als ze ondetecteerbaar

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Beoordelingsrapport peginterferon-α-2a (Pegasys ) en peginterferon-α-2b (Pegintron ) bij de indicatie acute hepatitis C

Beoordelingsrapport peginterferon-α-2a (Pegasys ) en peginterferon-α-2b (Pegintron ) bij de indicatie acute hepatitis C Beoordelingsrapport peginterferon-α-2a (Pegasys ) en peginterferon-α-2b (Pegintron ) bij de indicatie acute hepatitis C 1. Samenvatting De Commissie Farmaceutische Hulp heeft een beoordelingsrapport vastgesteld

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 12 augustus 2011 Farma maart 2012

Uw brief van Uw kenmerk Datum 12 augustus 2011 Farma maart 2012 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Uw brief van Uw kenmerk Datum 12 augustus 2011 Farma-3076809 8 maart 2012 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

Farmacovigilantie. een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest. Rijksuniversiteit Groningen.

Farmacovigilantie. een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest. Rijksuniversiteit Groningen. Farmacovigilantie een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest Rijksuniversiteit Groningen www.lareb.nl Casus Vrouw, 52 jaar Voorgeschiedenis: Carcinoïd van de long Hypothyreoidie Symptomen

Nadere informatie

Hoe meet je ziekteprogressie? NL/CPX/16/0027

Hoe meet je ziekteprogressie? NL/CPX/16/0027 Post-ECTRIMS Nascholing Hoe meet je ziekteprogressie? NL/CPX/16/0027 Disclosures Definitie ziekteprogressie Healthy CIS CIS CDMS RRMS SPMS Voorspellende factoren Kliniek Gender EDSS Genetica CSF Relapsen

Nadere informatie

Virale hepatitis: diagnostiek en beleid bij de hematologische patiënt

Virale hepatitis: diagnostiek en beleid bij de hematologische patiënt 5 Virale hepatitis: diagnostiek en beleid bij de hematologische patiënt Viral hepatitis: diagnosis and management in hematological patients dr. D. Posthouwer Samenvatting Onder virale hepatitis wordt hepatitis

Nadere informatie

Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen. Academiejaar

Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen. Academiejaar Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Academiejaar 2014-2015 Interferonvrije behandeling van hepatitis C infectie met direct-acting antivirals: een systematisch literatuuronderzoek en farmaco-economische

Nadere informatie

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

Hepatitis E, wat moet je ermee?

Hepatitis E, wat moet je ermee? Hepatitis E, wat moet je ermee? Caroline Swanink, arts-microbioloog Rijnstate 11 oktober 2016 Wanneer verricht u diagnostiek naar hepatitis E virus? A. Altijd bij een acuut hepatitis beeld B. Bij een acuut

Nadere informatie

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige Nationale hepatitis dag 2015 Beurs van Berlage Amsterdam Ger H. Koek, M.D. PhD

Nadere informatie

Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie. Moleculair epidemioloog, GGD Amsterdam

Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie. Moleculair epidemioloog, GGD Amsterdam Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie Thijs van de Laar Moleculair epidemioloog, GGD Amsterdam 19 januari 2010 19 januari 2010 Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie 2 Risicogroepen Injecterende drugsgebruikers

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

D. Posthouwer 1 E.P. Mauser-Bunschoten 1 K. Fischer 1, 2 K.J. van Erpecum 3 R.J. de Knegt 4

D. Posthouwer 1 E.P. Mauser-Bunschoten 1 K. Fischer 1, 2 K.J. van Erpecum 3 R.J. de Knegt 4 Significant liver damage in patients with inherited bleeding disorders and chronic hepatitis C: non-invasive assessment of liver fibrosis using transient elastography 4 D. Posthouwer 1 E.P. Mauser-Bunschoten

Nadere informatie

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Focus 2016-2017 wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Nationale

Nadere informatie

Elke filmomhulde tablet bevat daclatasvir dihydrochloride overeenkomend met 60 mg daclatasvir.

Elke filmomhulde tablet bevat daclatasvir dihydrochloride overeenkomend met 60 mg daclatasvir. Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Daardoor kan snel nieuwe veiligheidsinformatie worden vastgesteld. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg worden verzocht alle vermoedelijke

Nadere informatie

wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam

wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam nationale hepatitisdag 16 September 2014 behandeling en monitoring wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam monitoring in Nederland waarom??? maatschappelijke relevantie: prevalentie

Nadere informatie

Resultaten campagnes handhygiëne

Resultaten campagnes handhygiëne Resultaten campagnes handhygiëne Nut van campagnes Universitair ziekenhuis Geneve ziekenhuisbrede campagne met posters, feedback, promotie handalcohol - compliance van 48 naar 66% - nosocomiale infecties

Nadere informatie

Chemoprofylaxe voor HIV. Charles Boucher

Chemoprofylaxe voor HIV. Charles Boucher Chemoprofylaxe voor HIV Charles Boucher Elk jaar 2.5 millioen nieuwe infecties De epidemie is niet onder controle!!! Voor elke twee patienten die met therapie starten raken vijf nieuwe patienten besmet

Nadere informatie

BRON VAN HEPATOLOGIE IN NL

BRON VAN HEPATOLOGIE IN NL BRON VAN HEPATOLOGIE IN NL Heymans v.d.bergh 1914-1937 Utrecht L. Schalm, Brandt 1940-1980 Arnhem, Leerboek 1948 Que, Gips Groningen na 1968, P. Jansen vanaf 1993 Bilirubine dir.-indirect Bilirubine, Regeneratie,

Nadere informatie

Begeleiding van HIV-patiënten

Begeleiding van HIV-patiënten Symposium Up-to-Date in Infectieziekten Zaterdag 11 februari 2012 Begeleiding van HIV-patiënten Anneleen Lijnen Nurse physician assistant Dienst Infectieziekten 1) Voorstelling Verpleegkundige Ondersteuning

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

Behandeling van Hepatitis C

Behandeling van Hepatitis C Behandeling van Hepatitis C MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inleiding Uw behandelend arts heeft bij u Hepatitis C geconstateerd. De MDL-verpleegkundige gaat u begeleiden bij het behandelen

Nadere informatie

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form

Nadere informatie

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen Inhoudsopgave Inleiding 1 Voor wie is deze brochure? 1 1. Hepatitis B 1 1.1 Wanneer behandelen 1 1.2 Wanneer niet behandelen 2 1.3 Zwangerschap en behandeling 3 2. Behandeling en medicijnen 4 2.1 PEG-interferon

Nadere informatie

Hepatitis A. Transmissiedag Infectieziekten 14 september 2010

Hepatitis A. Transmissiedag Infectieziekten 14 september 2010 Hepatitis A Transmissiedag Infectieziekten 14 september 2010 Pierre Van Damme, MD, PhD Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties Vaccin & Infectieziekten Instituut Referentiecentrum WGO, Universiteit Antwerpen

Nadere informatie

Hiv en hepatitis C virus infecties bij druggebruikers: werkt harm reductie?

Hiv en hepatitis C virus infecties bij druggebruikers: werkt harm reductie? Academic Medical Center Hiv en hepatitis C virus infecties bij druggebruikers: werkt harm reductie? Prof. Maria Prins GGD Amsterdam en AMC 2de Harm Reduction Congres, 14 april 2016,Utrecht Hiv en hepatitis

Nadere informatie

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.

Nadere informatie

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Streeklab GGD Amsterdam, 30 okt 2009 Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie / Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties leverontsteking chemisch/toxisch

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Persisterende complete moleculaire remissie na imatinib behandeling voor chronische fase CML. wat nu?

Persisterende complete moleculaire remissie na imatinib behandeling voor chronische fase CML. wat nu? Persisterende complete moleculaire remissie na imatinib behandeling voor chronische fase CML wat nu? J.H.F Falkenburg Afdeling Hematologie Leids Universitair Medisch Centrum Geen conflicts of interest

Nadere informatie

Anemie, DM en CNS: hoe verder na TREAT?

Anemie, DM en CNS: hoe verder na TREAT? Anemie, DM en CNS: hoe verder na TREAT? Dr M van Buren internist-nefroloog HAGA ziekenhuis Den Haag Dr CAJM Gaillard internist-nefroloog Meander Medisch Centrum Amersfoort VU Medisch Centrum Amsterdam

Nadere informatie

AbbVie sa/nv - BEHCV160500b - December VRAGEN & ANTWOORDEN OVER HEPATITIS C

AbbVie sa/nv - BEHCV160500b - December VRAGEN & ANTWOORDEN OVER HEPATITIS C AbbVie sa/nv - BEHCV160500b - December 2016 95 VRAGEN & ANTWOORDEN OVER HEPATITIS C Dit werk, 95 vragen & antwoorden over hepatitis C, is een patiëntgericht initiatief van de Young Hepatologist Working

Nadere informatie

Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C -

Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C - Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C - Maike Berghuijs NIGZ Charles Helsper Julius Centrum Landelijke Hepatitis Week - 19 januari 2009 M. Berghuijs, NIGZ & CW Helsper, Julius

Nadere informatie

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele contacten in San Francisco, US, gehad. De test blijkt positief. Hij

Nadere informatie

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Daardoor kan snel nieuwe veiligheidsinformatie worden vastgesteld. Beroepsbeoefenaren in de

Nadere informatie

Pharmacogenetic testing: why and when?

Pharmacogenetic testing: why and when? Pharmacogenetic testing: why and when? Teun van Gelder Afdelingen Interne Geneeskunde en Apotheek Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam Klinische Farmacologie Pharmacotherapy in special populations Children,

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

To ventilate or not to ventilate, that s the question

To ventilate or not to ventilate, that s the question To ventilate or not to ventilate, that s the question Prof Jan Bakker Afdelingshoofd Intensive Care Volwassenen jan.bakker@erasmusmc.nl VRAAG Opname op Intensive Care? JA Kan ik nog niet zeggen Doet opname

Nadere informatie

De toekomst van HIV-behandeling: Van langwerkende medicatie tot genezing? ERIC FLORENCE ITG

De toekomst van HIV-behandeling: Van langwerkende medicatie tot genezing? ERIC FLORENCE ITG De toekomst van HIV-behandeling: Van langwerkende medicatie tot genezing? ERIC FLORENCE ITG Overzicht Uitgebreide introductie Korte overzicht van: Klinisch verloop van HIV infectie Epidemiologie van hiv

Nadere informatie

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 27 juni 2013 Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 1. EBP 2. Hulpmiddelen en voorzieningen 3. Aanpassingen 4. Waarom? EBP: Extremely Boring

Nadere informatie

Bundeling van data over sterfte, identificatie en behandeling van hepatitis in Nederland, en het bewustzijn daarover

Bundeling van data over sterfte, identificatie en behandeling van hepatitis in Nederland, en het bewustzijn daarover Bundeling van data over sterfte, identificatie en behandeling van hepatitis in Nederland, en het bewustzijn daarover Robine Hofman, Irene Veldhuijzen, Solko Schalm, Jan Hendrik Richardus Colofon Auteurs

Nadere informatie