Olifantenpad Beatrixpark-Beethoven Uitwerking Motie d.d. 13 maart 2013 oktober 2013

Transcriptie

1 Olifantenpad Beatrixpark-Beethoven Uitwerking Motie d.d. 13 maart 2013 oktober

2 Uitgangspunten plankaart co creatie Beatrixpark en maaiveldinrichting 1ste fase Beethoven (4 okt. 2012) Noordelijke fietsroute Fietsen Beatrixpark alleen op fietspaden SNL Stibbe Akzo Fietsen 1ste fase Beethoven overal toegestaan Zuidelijke fietsroute (na 2022) 2

3 Inleiding Op 13 maart 2013 heeft de gemeenteraad besloten tot het onttrekken van het fietspad in Beethoven aan de openbaarheid. Dit was het fietspad dat gelegen is ten zuiden van het St. Nicolaaslyceum (SNL) en aansloot op het fietstunneltje. Bij dit besluit is een motie aangenomen inzake een olifantenpaadje voor fietsers. In de motie is verzocht deze mogelijkheid op te nemen, passend in het maaiveldontwerp dat tot stand gekomen is in de co creatie en zo goed mogelijk aan te laten sluiten op het tunneltje. Dienst Zuidas heeft de opdracht gekregen de motie uit te werken. In de motie is tevens verzocht om de leden van de co creatie te betrekken bij de inpassing van deze mogelijkheid. Het doel van dit document is inzicht te geven in de mogelijkheden voor het aanleggen van deze route. Diverse opties zijn onderzocht en de argumenten uiteengezet. Dit heeft geleid tot één voorkeursvariant. Het wegonttrekkingsbesluit Projectbesluit, Uitvoeringsbesluit Beethoven en Visie Zuidas 2009 Voor de herontwikkelingsopgave van gebied Beethoven is het Projectbesluit (september 2005), het Uitvoeringsbesluit Beethoven (april 2007) en de Visie Zuidas 2009 vastgesteld respectievelijk door de stadsdeelraad en de gemeenteraad. Deze besluiten vormen de basis voor de toetsing en sturing bij de ontwikkeling en uitvoering van de bouwplannen in het plangebied Beethoven. In het Uitvoeringsbesluit is onder meer opgenomen dat het gebied Beethoven wordt herontwikkeld tot een stedelijk gebied met een gemengd programma van woningen (circa m2), kantoren (circa m2) en voorzieningen circa m2 (musea en onderwijs) in een parkachtige setting. De parkachtige setting komt tot uiting in de buitenruimtes tussen de gebouwen. In het Uitvoeringsbesluit wordt gesproken over de zogenaamde focusruimtes. In Beethoven worden solitaire, compacte gebouwen zodanig gesitueerd dat er intieme, interessante buitenruimten ontstaan met een groen karakter. Een parkachtige beleving staat daarbij centraal. Dit wordt bereikt door dit gebied in te richten met kenmerkend groen ingerichte pleinen en doorzichten naar het Beatrixpark. De openbare ruimte leidt tot synergie tussen de activiteiten in de gebouwen en de buitenruimte, met als gevolg een levendig en intensief gebruik daarvan. Van belang is dat de buitenruimte zo min mogelijk door verkeer wordt verstoord. Daarom is ervoor gekozen de pleinen een autoluw karakter te geven en hier geen fietsroutes te situeren. In het Uitvoeringsbesluit en in de Visie Zuidas 2009 zijn voor gebied Beethoven twee belangrijke fietsroutes opgenomen. Dit is de fietsroute ten noorden van het gebied door de Prinses Irenestraat en de fietsroute ten zuiden van het gebied langs de A-10. Het netwerk fiets door Zuidas is in de Visie nader beschouwd. Gekozen is voor snelle, comfortabele fietsroutes aan de noord- en zuidzijde van het gebied. Met de fietsroute door de Prinses Irenestraat wordt een zo vloeiend mogelijke route gecreëerd tussen de Amstel en de Schinkel. Op stedelijk niveau gezien is dit wenselijk. Dit wensbeeld komt overeen met het wensbeeld ten aanzien van het toekomstig Hoofdnet fiets zoals opgenomen in het beleidskader Hoofdnetten. Wanneer de bouw van de eerste fase ontwikkeling in Beethoven gereed is, wordt de route door de Prinses Irenestraat de belangrijkste fietsroute in oost-west richting. Daarnaast draagt een fietsroute door de Prinses Irenestraat bij aan de zichtbaarheid en bereikbaarheid van dit deel van het park voor langzaam verkeer. Op basis van het Uitvoeringsbesluit is een ontwerp gemaakt voor de openbare ruimte van de eerste fase. Daarnaast is afgelopen jaar in verschillende sessies en samen met de buurt gewerkt aan de invulling van de groencompensatie op het terrein van de oude school (de zogenaamde Co creatie park ). De Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO) heeft op basis van deze inbreng een schetsontwerp opgesteld. In het nieuwe plan wordt in het zuidelijke deel van het park een duidelijk hart gemaakt, een plek bestaande uit een waterplas en een ligweide, met daaraan gekoppeld de Kapel en het Convict. Het uitgangspunt is dat in de gebouwen o.a. openbaar toegankelijke voorzieningen kunnen komen. Een belangrijk onderdeel van de Co creatie is de koppeling van de fietsroute aan dit nieuwe hart en de Kapel en het Convict. Uit recent onderzoek naar het succes van de Amsterdamse parken (Groot groenonderzoek) blijkt dat de koppeling van hoofdfietsroutes aan openbaar toegankelijke voorzieningen in de parken een belangrijk ingrediënt zijn voor het succes. De ligging van de fietsroute langs de Kapel en het Convict zorgt voor het tot leven komen van het dit deel van het Beatrixpark, waardoor deze plek een grote toevoeging kan worden voor zowel de omliggende woonbuurten als de Zuidas. De fietsroute loopt ook langs een nieuwe speelplek, gelegen in het bosrijke deel, en de open ligweide aan het nieuw aan te leggen water. Daarmee vormt de fietsroute, behalve een schakel tussen de verschillende belangrijke plekken in het park, ook een visueel interessante route voor de fietser, met een afwisseling van open en dichte ruimtes. 3

4 De motie d.d. maart 2013 Motie van de raadsleden de heer Van Lammeren, de heer Schimmelpennink, de heer Evans-Knaup en mevrouw Alberts inzake een olifantenpaadje voor fietsers. Aan de gemeenteraad, Ondergetekenden hebben de eer voor te stellen: De raad, Gehoord de discussie over het instemmen met de wegonttrekking van het fietspad voor de realisatie van de gebiedsontwikkeling conform Uitvoeringsbesluit Beethoven. Constaterende dat: een fietsroute voor de stad verloren gaat; de fietsroute verlegd wordt naar een gelijkvloerse kruising; er ruimte lijkt om fietsers de mogelijkheid te geven zich tussen het Stibbe- en AKZO-kantoor te verplaatsen; Overwegende dat: deze mogelijkheid geen extra vertraging of geld kost; deze het maatschappelijk draagvlak voor de bebouwing aanzienlijk vergroot. Werkwijze uitwerken motie Er zijn twee bijeenkomsten georganiseerd op 23 mei en 1 juli 2013 als vervolg op de Co Creatie in Voor beide avonden zijn de leden van de Co Creatie uitgenodigd en degenen die een zienswijze hebben ingediend tegen het ontwerp besluit wegonttrekking. Op de 1e bijeenkomst is ingegaan op de motie en zijn de belangen van de aanwezigen bij de uitwerking van het olifantenpad geïnventariseerd. Uit deze belangen zijn uitgangspunten geformuleerd voor de nadere uitwerking. Deze uitgangspunten alsmede het Uitvoeringsbesluit Beethoven, het ontwerp Co creatie Beatrixpark d.d. okt 2012, VO maaiveldinrichting 1ste fase en het wegonttrekkingsbesluit dd maart 2013 incl de motie hebben geleid tot verschillende opties en een voorkeursvariant van Dienst Zuidas. Op de 2e avond zijn deze opties toegelicht en is de voorkeursvariant gepresenteerd. Op blz.6 staat de voorkeursvariant (optie 3B) afgebeeld. Deze wordt toegelicht en vergeleken met de in de bijlage opgenomen varianten. In het verslag van de 2e bijeenkomst d.d. 1 juli 2013 worden alle varianten uitvoerig beschreven. Verzoekt het college van burgemeester en wethouders; in het maaiveldontwerp deze mogelijkheid op te nemen en zo goed mogelijk aan te laten sluiten op het tunneltje en te laten passen binnen de co-creatie; hierbij de leden van de co-creatie te betrekken en hier in de verdere planvorming rekening mee te houden; uit kostenbesparing het bestaande fietspad in de praktijk daar weg te halen waar dat mogelijk is volgens het just in time -principe; hierover te berichten aan de raad. 4

5 Hieronder volgen de uitgangspunten uit het uitvoeringsbesluit d.d. 2007, de motie d.d. maart 2013 en Co Creatiebijeenkomst dd mei/juli 2013: Uitgangspunten Uitvoeringsbesluit Beethoven d.d. april 2007 dd april 2007 (blz 57): de basis voor het wegonttrekkingsbesluit dd maart 2013 Snelle comfortabele brede fietsroutes aan noord-en zuidzijde van het plangebied; zuidroute is aanvullend. Hoofdroute via de Prinses Irenestraat. Mogelijkheid om door het Beethovengebied te fietsen, niet als hoofdroute vanwege verblijvend publiek. Uitgangspunten uit inventarisatie van de belangen dd 23 mei 2013 Behoud van fietstunneltje (komende 15 jaar). Een directe fietsmogelijkheid passend binnen het ontwerp van de Co Creatie Helderheid waar fietsers en voetgangers zich moeten bewegen Veiligheid voor alle gebruikers De secundaire routes waarop fietsen is toegestaan Pleinen van Beethoven zijn veilig en aantrekkelijk om te vertoeven verblijfsplekken worden zo min mogelijk doorkruist Er worden geen onnodige routes toegevoegd De bochtstralen en hellingbreedtes begaanbaar voor fietsers. Recreatieve route 5

6 Voorkeursvariant optie 3B: secundaire fietsroute olifantenpad SNL Stibbe 3 Akzo 2 1 maaiveld 1ste fase Beethovenplein park secundaire route entree ondergrondse parkeergarage entree gebouw entree fietsparkeergarage gebouw 6

7 Voorkeursvariant De voorkeursvariant van Dienst Zuidas is optie 3B. Hieronder wordt de route van de voorkeursvariant beschreven en toegelicht of de route binnen de motie past, of en welke aanpassingen nodig zijn van het ontwerp Co creatie, wat het betekent voor de veiligheid en of de route tot extra hogere kosten leidt. - Er is bewust voor gekozen om deze route niet als een rechte lijn uit de hoofdnet fietsroute voort te laten vloeien zoals opgenomen in optie 1, maar om haaks aan te sluiten op het hoofdnet fiets. Dit zorgt ervoor dat er een duidelijk onderscheid is tussen het hoofdnetfiets en de secundaire route en een duidelijk keuze moment ontstaat voor de fietser. De verblijfskwaliteit in (dit deel van) het park staat voorop. - De centrale ruimte het hart - van het park is een belangrijk uitgangspunt van het ontwerp Co creatie. Zoals eerder toegelicht wordt met het nieuwe ontwerp voor het park in het zuidelijke deel van het park een duidelijk hart gemaakt, een plek bestaande uit een waterplas en een ligweide, met daaraan gekoppeld de Kapel en het Convict van het voormalige SNL. Om tegemoet te komen aan de wens van de Fietsersbond om de route vloeiender te maken, is er gekeken of de brug meer naar het noorden kan worden geschoven zonder aantasting van de essentiële centrale ruimte van het park en zonder extra hogere kosten. Gelet op het ontwerp van het park betekent dat hoe noordelijker de brug komt te liggen hoe langer de brug zal moeten worden en dat de brug hierdoor duurder wordt dan hetgeen eerder is geraamd. Uit de exercitie is gekomen dat de brug maximaal 15 meter naar het noorden kan worden geschoven. In de tekening van de voorkeursvariant is de brug ten opzichte van het ontwerp Co creatie d.d. oktober 2012, 15 meter naar noorden geschoven. - Via het bestaande voetpad wordt de route voortgezet, om haar weg over het Beethovenplein te vervolgen. - Op het plein heeft de fietser de mogelijkheid om tussen SNL en Stibbe of via Stibbe en AkzoNobel naar het tunneltje te fietsen. De route tussen Stibbe en het St. Niocolaaslyceum moet worden ontmoedigd om de veiligheid van de leerlingen te kunnen borgen. Het schoolplein van de circa 1000 leerlingen is namelijk gelegen tussen de school en Stibbe. Ook de hoofdentree van de school komt uit op dit plein. De ondergrondse fietsenstalling van de school is juist bereikbaar via de Pr Irenestraat. Tussen Stibbe en AkzoNobel verloopt de route via een hellingbaan direct gelegen naast AkzoNobel. Op deze locatie komen drie toegangen van AkzoNobel uit. Alledrie de deuren openen naar buiten. Het betreft de toegang naar de GVB installatie, een vluchtdeur van de parkeergarage en een toegang tot AkzoNobel, welke als vluchtdeur dient met de mogelijkheid in de toekomst voor ander doel. Omdat de deuren niet regelmatig gebruikt worden, wordt het conflict tussen fietsers en de dagelijks aanwezige leerlingen als een groter gevaar gezien. Wegens de veiligheidsoverwegingen en de gewenste verblijfskwaliteit heeft het de voorkeur om de route via de zuidzijde te laten lopen. Om de zuidelijke route vloeiender te maken voor fietsers worden een aantal aanpassingen gedaan. Bochten worden ruimer vormgegeven en ook de hellingbaan (noordzijde AkzoNobel) wordt verbreed. Echter niet voorkomen kan worden dat een fietser besluit om zijn/haar route over de hellingbaan voor het St. Nicolaaslyceum te laten verlopen. De benodigde aanpassingen voor het uitvoeren van optie 3B t.o.v. het ontwerp van de co creatie zijn hieronder uiteengezet: 1. Brug in het park schuift 15 meter naar het noorden waarbij de centrale ruimte gewaarborgd blijft. 2. De randen van de plantsoenen voor de maaiveldinrichting van het Beethovenplein (1ste fase Beethoven) worden gewijzigd. 3. De hellingbaan tussen AkzoNobel en Stibbe wordt verbreed met 1 meter om meer ruimte te geven aan voetgangers en fietsers die elkaar hier passeren. Door de verbreding wordt de hellingbaan steiler (1:17), waardoor deze voor mindervaliden iets lastiger begaanbaar is. De hellingbaan bij SNL is 1:21. Uitgangspunten olifantenpad: De tijdelijke brug wordt zo vormgegeven dat er over heen gefietst kan worden en de breedte aansluit op de paden in het park (ca. 3m breed). De lengte van de brug blijft gelijk i.v.m. kosten. Aan het begin en einde van de secundaire route (oli fantenpad) wordt een verkeersbord geplaatst met daarop: zone fietsen toegestaan, snorfietsers verboden. De bestaande paden (van afgestrooid asfalt) in het park blijven ongewijzigd. De materialisering van de nieuwe paden sluit hierop aan. Punt 2 en 3 zijn op pagina 10 vergroot afgebeeld. Op pagina 11 zijn voorbeelden getoond van de algemene ontwerpuitgangspunten. De secundaire route is ca. 100 meter korter t.o.v. de hoofdnet fietsroute, van de verknoping in het park tot aan het fietstunneltje Beethovenstraat. In het ontwerp van het maaiveld Beethoven en de co creatie (incl. de secundaire route) wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de toekomstige ontwikkelingen van Beethoven fase 2 en het DOK. Conclusie: De voorkeursvariant past met een aantal aanpassingen binnen het ontwerp van de Co creatie en de motie, leidt niet to extra hogere kosten en voorziet in een aantrekkelijke, veilige en recreatieve secundaire route olifantenpad tussen het park en het fietstunneltje Beethovenstraat. 7

8 Vergelijk met andere opties In de bijlagen zijn alle besproken opties toegevoegd. EIke optie wordt vergeleken met de voorkeursvariant en hierbij wordt ingegaan op de vragen: past de optie binnen de motie, vergt het aanpassingen in het ontwerp en wat betekent het voor de veiligheid en leidt de optie tot extra kosten? Uitgangspunt voor deze analyse is de realisatie van een olifantenpad. Optie 1 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan, volgt bestaande route en ligt tussen Stibbe en SNL Het olifantenpad sluit in een rechte lijn aan op het hoofdnet fiets. Dit wekt de suggestie dat het een volwaardige doorgaande fietsroute is, maar de route wordt niet als zodanig vormgegeven. Dit leidt tot onduidelijkheid en onveilige situaties. Duidelijk onderscheid is nodig om de verblijfskwaliteit te kunnen garanderen. De brug sluit in een rechte lijn aan op het onttrokken fietspad. Hierdoor doorkruist de brug de centrale ruimte, wat de ruimtelijke beleving van de centrale ruimte verkleint en daarmee teniet doet. Daarnaast wordt de brug onnodig lang en leidt dit tot extra hoge kosten voor de brug. De route volgt het bestaande voetpad en verloopt in tegenstelling tot optie 3b tussen SNL en Stibbe (niet volgens de motie). Wanneer de route direct langs Stibbe loopt geeft dit een conflict met diverse entrees van Stibbe, ingrijpende aanpassingen in het maaiveldontwerp en het gebouw zijn hiervoor nodig. Het verloop van de route over de hellingbaan voor het St. Nicolaaslyceum is niet veilig, omdat dit de toegang is voor de scholieren (1000 leerlingen) en mindervaliden. Wanneer de route in het midden wordt gelegd, is dit een drastische aanpassing in het ontwerp. Het concept zal herzien moeten worden, omdat in dit geval de terrassen volgens het ontwerp onmogelijk zijn. Een hellingbaan in het midden brengt extra hoogteverschillen en ingewikkelde details met zich mee. De gronddekking wordt hierdoor aanzienlijk minder, waardoor het plaatsen van bomen op deze locatie niet meer mogelijk is. De hoge gebouwen veroorzaken valwinden die gebroken worden door bomen wanneer op de juiste locatie geplaatst. Om een prettig klimaat te kunnen garanderen is het plaatsen van een aantal bomen op deze locatie dan ook noodzakelijk. Optie 2 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan, paden volgens co creatie en tussen Akzo en Stibbe Bij deze optie blijft de tijdelijke brug op de voorgestelde locatie zoals opgenomen in het ontwerp van de co creatie liggen. Hierna vervolgt de route over de bestaande voetpaden (vrije keuze). Ter hoogte van het Beethovenplein doorsnijdt de route het groene verblijfsgebied en conflicteert het met de in/uitgang van de parkeergarage en het terras tussen Akzo en Stibbe. Het groene verblijfsgebied raakt versnipperd en de beslotenheid van de verblijfsplek in het groen wordt beduidend minder. Dit ontkracht de ruimtelijke opbouw in het ontwerp. Optie 3 A Olifantenpad waar fietsen is toegestaan, paden volgens co creatie en tussen Stibbe en Akzo Deze variant volgt de paden van de co creatie en biedt in Beethoven de mogelijkheid tussen Stibbe en Akzo te fietsen. De voorkeursvariant is een verbeterde versie van dit model, waarbij een aantal aanpassingen zijn gedaan om de route vloeiender te laten verlopen. In de co creatie bijeenkomst van 1 juli zijn nog twee plus varianten benoemd: Optie 3B+: hiervoor wordt optie 1 gecombineerd met de brugligging uit de voorkeursvariant 3B. Optie 3B++: In deze variant werd voorgesteld om de route tussen SNL en Stibbe op het hui- dige maaiveldniveau te laten liggen en daar omheen het maaiveld Beethoven te verhogen. Dit levert een fietssleuf op met een hoogtever schil van 1.2 meter ten opzichte van het maaiveld Beethoven. Beide varianten passen niet binnen de co creatie omdat ze voor mogelijke conflicten tussen voetgangers en fietsers zorgen. Er ontstaat een onduidelijk punt ter plaatse van de afslag van de hoofdnet fietsroute en de route gaat door het verblijfsgebied van de scholieren van SNL. De veiligheid van de gebruiker is onzeker (zie uitleg optie 1). Optie 3B++: veroorzaakt extra hoge kosten door de consequenties die deze ingreep heeft voor de maaiveldinrichting van het Beethovenplein. Het gebied wordt opgedeeld, er ontstaan ingewikkelde hoogteverschillen. Daarnaast is deze sleuf een obstakel voor de ondergrondse infrastructuur (afwatering, kabels en leidingen en de roosters t.b.v. lucht toe- en afvoer van de parkeergarage). Dit heeft gevolgen voor de financiele begroting en het beheer. Proces Alle opties en de voorkeursvariant worden voorgelegd aan de wethouder (en vervolgens aan de raadscommissie en gemeenteraad) met een advies van de Dienst Zuidas voor de voorkeursvariant. Alle stukken (incl. verslagen en opmerkingen daarop) worden aan de wethouder toegestuurd. De aanwezigen bij de Co Creatie worden geïnformeerd als de datum van de raadscommissie en gemeenteraad bekend is. NB Er wordt nog advies gevraagd aan Goudappel Coffeng over de verschillende varianten. Mogelijk leidt dit nog tot aanpassingen. 8

9 Opties Conform de motie Past binnen het Ontwerp Co creactie Veiligheid Geen extra kosten Zo direct mogelijk Voorkeurskeuze aangegeven op bewonersavond 1 juli 3B (voorkeursvariant) SNL, Dienst Zuidas een aantal bewoners, Fietsersbond A B Fietserbond, Stibbe, Akzo 3B betrokkene geen olifantenpad Vrienden van het Beatrixpark, (enkele) gebruikers park 9

10 Aanpassingen maaiveldontwerp Beethovenplein (1ste fase Beethoven) 10

11 Bebording, brug en paden in het park Verkeersbord Voorbeeld van de brug in het park Bestaande paden ( meter breed) 11

12 Bijlagen 12

13 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan optie 1: volgt bestaande route en ligt tussen Stibbe en SNL 13

14 Zoom in van optie 1 tussen SNL en Stibbe 14

15 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan optie 2: paden volgens co creatie en tussen Akzo en Stibbe 15

16 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan optie 3A: paden volgens co creatie en tussen Stibbe en Akzo 16

17 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan optie 3B+ Optie 3B+ is een combinatie van de voorkeursvariant 3B met optie 1. 17

18 Olifantenpad waar fietsen is toegestaan optie 3B++ Optie 3B++: In deze variant werd voorgesteld om de route tussen SNL en Stibbe op het huidige maaiveldniveau te laten liggen en daarom heen het maaiveld Beethoven te verhogen. Dit levert een fietssleuf op met een hoogteverschil van 1.2 meter ten opzichte van het maaiveld Beethoven. 18