"^ J. proviocie l^g^^^ groningen

Transcriptie

1 "^ J. proviocie l^g^^^ groningen 22 januari 2013 Corr.nr , PPM Nummer 03/2013 Zaaknr Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over "Toekomst Blauwestad in huidig economisch perspectief"; Werkplan, begroting en de Grex Blauwestad 2013 (Grondexploitatie) SAMENVATTING: De provincie Groningen koos voor 'het plan' Blauwestad om te investeren in de leefbaarheid en lokale economie. Landbouwgrond werd verruild voor een prachtig meer met wooneilanden. Een korte terugblik ten behoeve van is verwoord in het Basisdocument Blauwestad dat door ons is vastgesteld op 22 mei Inmiddels acht jaar verder kunnen we spreken van een geslaagde gebiedsontwikkeling. Dat vertaalt zich ondermeer in positieve waardering van omwonenden, ondernemers en bewoners zelf. Als woningbouwlocatie trok het gebied veel minder kopers van bouwkavels. De crisis op de woningmarkt is sterk voelbaar. De huidige woningmarkt en de aanhoudende economische crisis maken het noodzakelijk de Grex Blauwestad (Grondexploitatie) te herzien. De focus zal meer op het al ontluikende toerisme en recreatie komen te liggen en minder op de woningbouw. Toerisme en recreatie dragen bij aan werk en leefbaarheid, zodat er sprake is van waardecreatie voor de omgeving. Naast het aantrekkelijker maken van de woonomgeving, wordt het aanbod aan woningen beter afgestemd (aantallen en fasering) op de veranderde vraag. In de ontwikkelingsvisie 2010 was reeds aangegeven dat de woongebieden opnieuw zouden worden bezien. De Wei en Het Riet zijn al zodanig ontwikkeld, dat hier ingezet wordt op doorontwikkeling volgens de bestaande plannen. Voorgesteld wordt de ontwikkeling van Het Havenkwartier (voorheen Het Dorp) in de tijd naar voren te trekken. Het Wold te reserveren voor duurzame recreatiewoningen en het westelijk deel van Het Park voorlopig te reserveren voor andere ontwikkelingen (evenementen en watersportgerelateerde activiteiten c.q. bedrijvigheid). Aan uw Staten wordt voorgesteld om onder andere het aantal kavels met 233 te reduceren, de grondprijzen te verlagen en de door de provincie aan het project berekende rente te verlagen naar 2%. Alle voorgestelde aanpassingen c.q. reserveringen leiden tezamen tot een herwaarderingscorrectie van het geïnvesteerde vermogen in Blauwestad van 29 miljoen. De gemeente Oldambt heeft zich bereid getoond om aanvullend op de verlaging van het aantal te realiseren kavels 60 woningen van haar contingenten in te leveren ten behoeve van Blauwestad. Vanwege de potentie van het gebied en de toegevoegde waarde voor de regio wordt het investeringsprogramma niet naar een lager niveau gebracht. Daarnaast wordt onder de noemer "Reuring in de Blauwestad" hard gewerkt aan een activiteitenprogramma, om de toeristische en recreatieve potentie ook daadwerkelijk uit te nutten. De Grex Blauwestad 2013 wordt ter vaststelling voorgelegd aan uw Staten, het werkplan en begroting 2013 Blauwestad ter informatie. 03-1

2 INHOUDSOPGAVE: 1. Inleiding 2. De basis: ontwikkelingsvisie 'Blauwestad in het Oldambt' (2010) 3. Korte terugblik Versterken toeristisch-recreatieve kwaliteit en aantrekkelijkheid 5. Plannen en activiteiten voor de komende jaren 6. Actualisering ambities woongebieden 7. Financieel perspectief 8. Communicatie Inleiding Acht jaar geleden begon de ontwikkeling van Blauwestad. In de tussentijd is er veel gebeurd. Uit Groningen en ver daarbuiten trokken gezinnen naar Oost-Groningen om hun droomhuis te bouwen. Er zijn 194 kavels verkocht en er zijn hoogwaardige huizen gebouwd. Een agrariër begon met een jachthaven. Een brede school opende haar deuren. Bewoners in de dorpen rondom het meer knapten hun woningen op. Er is een bloeiende ondernemersvereniging 'Het Blauwe Lint'. Er zijn festivals als De Hongerige Wolf en Pura Vida, schaatswedstrijden, zeilverenigingen en fietspaden. Met 350 hectare nieuwe natuur in Reiderwolde is in het Oldambt een aangesloten natuurgebied van 2000 hectare ontstaan. Samen met twee ambitieuze ondernemers is een havenkwartier in aanbouw. Blauwestad heeft een centrale plek in het Oldambt en is een aanwinst voor de regio. Met bewoners is in 2010 gewerkt aan een ontwikkelingsvisie voor de toekomst. Er is voor gekozen om meer aandacht te geven aan de waarde van Blauwestad voor recreatie e toerisme. Investeringen in Het Havenkwartier en infrastructuur zijn belangrijk voor een aantrekkelijke leefomgeving en zorgen voor werk in toerisme en recreatie. Ondernemers tonen op dit vlak duidelijk interesse in het gebied. In het zomerseizoen van 2013 zullen Marketing Oldambt en het Projectbureau Blauwestad starten met een gezamenlijke publiekscampagne. Dit onder de vlag 'Er gaat niets boven Groningen'. Er is voor gekozen om voor de promotie van het Oldambt het beeldmerk Blauwestad te gebruiken. Meer mensen zullen hun weg naar Blauwestad vinden. Bij Blauwestad is bewust gekozen voor een hoog kwaliteitssegment woningen, uniek in Oost- Groningen. Wij willen hier graag aan vasthouden. Het past in het beleid om geconcentreerd te bouwen en voorzieningen aan te bieden. Blauwestad is dé locatie in het segment van primair hoogwaardige vrijstaande woningen. De verkoop van kavels blijft echter achter. Dat is een gegeven. U heeft daarom in 2010 de plannen bijgesteld, het aantal te verkopen woningen per jaar daarin verlaagd en de ontwikkeltermijn door laten lopen. De afgelopen twee jaar is het aantal woningen verkocht wat verwacht was. Maar een toename in de komende paar jaar ligt niet voor de hand. De crisis op de woningbouwmarkt houdt naar de huidige inzichten langer aan. Ook qua prijsvorming is een structurele bijstelling noodzakelijk. Dit betekent dat we uw Staten eerder dan gepland (2015) voorstellen doen die gevolgen hebben voor het financieel perspectief van Blauwestad (de Grondexploitatie, ofwel de Grex). De herijking van de Grex die voor 2015 in de planning stond, wordt dus naar voren getrokken. De ambities voor het Wold, het Park en het Havenkwartier zijn in de voorgestelde Grex in het licht van de veranderende marktomstandigheden naar beneden bijgesteld, zodat het aantal woningen met 16% is teruggebracht naar De gemeente Oldambt heeft zich bereid getoond om aanvullend op de verlaging van het aantal te realiseren kavels 60 woningen van haar contingenten in te leveren ten behoeve van Blauwestad. Wij hebben de overtuiging dat de nieuwe Grex een reële prognose weergeeft. Eerder spraken wij met u af de Grex eens in de vijfjaar ten principale te herijken. Dan gaat het onder meer over de in de Grex gehanteerde parameters. In principe zal de volgende herijking in 2018 zijn. De aanpassing van de woningbouwplannen combineren we nadrukkelijk met het versterken van de toeristisch-recreatieve kwaliteitvan Blauwestad. Deze investeringen zijn belangrijk voor een aantrekkelijke leefomgeving en zorgen voor werk in toerisme en recreatie. Samen met 03-2

3 ondernemers vergroten we niet alleen de betekenis van Blauwestad voor de regio op korte termijn, maar zorgen we ook voor een steeds aantrekkelijkere woonomgeving voor de inwoners. Daarmee creëren we de beste kansen om - als de woningmarkt op termijn weer aantrekt - Blauwestad ook op dit aspect tot een succes te maken. In deze voordracht schetsen wij u een toekomstbeeld zoals dit is uitgewerkt in de Grex Blauwestad 2013 en het werkplan en begroting 2013 Blauwestad. 2. De basis: ontwikkelingsvisie 'Blauwestad in het Oldambt' (2010) Van begin af aan is de centrale doelstelling van Blauwestad de sociaal-economische structuur en leefbaarheid in het Oldambt te versterken. Door onder meer tegenvallende ontwikkelingen op de woningmarkt hebben we in 2010 de vraag gesteld hoe we in die omstandigheden deze ambitie toch zo goed mogelijk kunnen realiseren. Het antwoord hierop hebben we in interactie met bewoners en samen met de gemeente Oldambt gegeven in de ontwikkelingsvisie 'Blauwestad in het Oldambt': "De betekenis van Blauwestad ligt primair in de kwaliteit en aantrekkelijkheid als toeristischrecreatief gebied. Deze betekenis gaan we verder versterken en nog actiever communiceren. In het prachtige gebied van Blauwestad is het ook prima wonen. Het aanbod hierin gaan we beter afstemmen op de veranderde vraag." In de ontwikkelingsvisie 2010 is de kern van de nieuwe ontwikkelingsopgave geformuleerd. Hierin staat onder andere te lezen: Het beter verbinden van Blauwestad met zijn (wijde) omgeving en andersom is een breed gevoelde noodzaak. Dit betekent dat Blauwestad en zijn omgeving zowel ruimtelijk als programmatisch als één geheel zijn te beschouwen en dat alle relevante ontwikkelingen op dit schaalniveau moeten worden afgestemd. Deze verbinding biedt kansen: beter inspelen op actuele ontwikkelingen als bevolkingskrimp, crisis en bezuinigingen, verbinden van kwaliteiten van Oldambt en Blauwestad, betere mogelijkheden om in te spelen op de markt. Het ontwikkelingstempo van Blauwestad moet worden aangepast op de marktomstandigheden (de vraag naar woningen binnen het segment waarop Blauwestad zich richt). In dat lagere ontwikkelingstempo is het van belang te faseren en heldere keuzen te maken: wat nu, wat later en wat vooralsnog niet? Er zijn plandelen die aanpassing behoeven. Dat kunnen ruimtelijke of stedenbouwkundige aanpassingen zijn, maar ook onderzoeken naar alternatieve programma's. Gebieden die voor langere tijd onbenut blijven vragen om een verzorgde uitstraling en worden ingericht als tijdelijk landschap. Landschapsorganisaties hebben hun interesse uitgesproken hiervoor een landschapsplan te ontwikkelen. Van belang is in de komende jaren ruimte en flexibiliteit te houden om plannen aan te passen en in te spelen op de behoeften en de kansen in de markt van dat moment. Een uitgekiende marketingstrategie ontwikkelen om een positief en aantrekkelijk imago van Blauwestad te bevorderen. Deze marketingstrategie zal zich richten op het profileren van Blauwestad als onderdeel van de omgeving en op het belichten van de successen van Blauwestad. Toerisme en recreatie vormen de centrale economische dragers voor het gebied. Manifestaties dragen sterk bij aan het positief onder de aandacht brengen van het gebied. Het brengt nieuwe bezoekers naar het gebied zodat "onbekend maakt onbemind" wordt omgezet in "bekend en dus bemind". Blauwestad en zijn omgeving blijven betrekken bij de ontwikkelingen. In de afgelopen twee jaar is door de gemeente Oldambt, ons en het projectbureau Blauwestad energiek gewerkt aan de uitvoering van de ontwikkelingsvisie. Ook voor de komende jaren hebben we een ambitieus programma waarmee we de toeristisch-recreatieve kwaliteit van Blauwestad en haar omgeving verder versterken. Daarnaast wordt er hard gewerkt aan het activiteitenprogramma en het opstarten van nieuwe of alternatieve functies. 03-3

4 Deze opgaven zijn samenvattend als volgt te clusteren: 1. De betekenis van Blauwestad ligt primair in de kwaliteit en aantrekkelijkheid als toeristischrecreatief gebied: met prachtige natuur, veelzijdige watersportfaciliteiten, uitstekende (vaar)verbindingen en de kracht van het landschap van het Oldambt. Deze betekenis gaan we verder versterken en nog actiever communiceren. In het prachtige gebied van Blauwestad is het ook prima wonen. Het aanbod hierin gaan we beter afstemmen (aantallen en fasering) op de veranderde vraag. Gebieden die (voorlopig) niet als woonlocatie ontwikkeld worden, geven we (tijdelijk) andere bestemmingen, zodanig dat ze de toeristisch-recreatieve kwaliteitvan Blauwestad versterken. 03-4

5 3. Korte terugblik Na de vaststelling van de Ontwikkelingsvisie 2010 zijn we hiermee energiek aan de slag gegaan. De belangrijkste resultaten op een rijtje: Havenkwartier Op donderdag 20 september 2012 is de bouw van het Havenkwartier officieel gestart. Meer hierover in hoofdstuk 5 en in het werkplan Blauwe Passage De Blauwe Passage, voorheen ook wel Noordelijke Vaarverbinding (NOVA) genoemd, zal in 2014/2015 het Oldambtmeer via het Nieuwe Kanaal verbinden met het Termunterzijldiep bij Nieuwolda. Daarmee krijgt het Oldambtmeer aansluiting op de doorgaande vaarroute voor de recreatievaart in Groningen. In 2012 is de eerste fase afgerond, de aanleg van een brug- en sluiscomplex in Midwolda. Infrastructuur en groen De openbare ruimte is verder op niveau gebracht door zowel investeringen in de infrastructuur als in het groen. We hebben twee bruggen aangelegd in De Wei en een fietspad gerealiseerd in Het Riet. Er is geïnvesteerd in groenvoorziening door aanplant van bomen in Het Riet en Het Park. Strategie PR & marketing De gemeente Oldambt en wij hebben een nieuwe strategie PR & Marketing vastgesteld. Marketing Groningen en Stichting Marketing Oldambt geven hier samen invulling aan. Prolectbureau Blauwestad Het projectbureau is met name actief geweest in PR & marketing, de verkoop van vastgoed, communicatie en informatievoorziening. De voorlichtingsfunctie (VW) is overgedragen aan Stichting Marketing Oldambt en fysiek verhuisd naar Winschoten. Voor de uitvoering van de ontwikkelingsvisie is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de bij de provincie en de gemeente beschikbare capaciteit. 03-5

6 4. Versterken toeristisch-recreatieve kwaliteit en aantrekkelijkheid Blauwestad heeft veel te bieden voor onder andere watersporters, wandelaars, vogelaars, fietsers, kunstliefhebbers, vissers en cultuurliefhebbers. In de Ontwikkelingsvisie 2010 is nadrukkelijk de keuze gemaakt om de kwaliteiten van Blauwestad als toeristisch-recreatief gebied verder te versterken. In de afgelopen jaren zijn al op succesvolle wijze investeringsprogramma's opgesteld en uitgevoerd om de toeristisch-recreatieve infrastructuur in en rond Blauwestad te versterken. In 2011/2012 hebben wij samen met de gemeente Oldambt twee onderzoeken naar toerisme en recreatie geïnitieerd, welke in opdracht van de gemeente zijn uitgevoerd: het onderzoek Gastvrij Oldambt?!, uitgevoerd door Grontmij, en de toeristische Productivlteitsmonitor Oldambt, door ZKA Consultants & Partners. De resultaten hiervan, waaruit onder andere een nog te regionale marktfocus blijkt, ondersteunen een verdere actiegerichtheid om de aanbodstructuur van de recreatie en met name het toerisme te verbeteren. Aan het realiseren van deze ambitie werken we langs drie sporen: 1. Blauwestad als toeristisch-recreatief gebied steeds beter en aantrekkelijker te maken. 2. Dat steeds betere product met een evenementenprogramma, promotie en communicatie nog vaker en nadrukkelijker onder de aandacht te brengen. 3. De beschikbare ruimte gebruiken voor creatieve, nieuwe tijdelijke functies om maatschappelijke meerwaarde te creëren en de zichtbaarheid verder te vergroten. Hiermee dienen we twee doelen: We vergroten de betekenis van Blauwestad voor de regio (in toeristisch-recreatieve zin) op korte termiin. We zorgen voor een steeds aantrekkelijkere woonomgeving, waar we via ons evenementenprogramma zoveel mogelijk mensen persoonlijk mee laten kennismaken. Zo creëren we de beste kansen om - als de woningmarkt op termijn weer aantrekt - Blauwestad ook als woongebied succesvol tot ontwikkeling te brengen. 5. Plannen en activiteiten voor de komende jaren Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste plannen, projecten en activiteiten waarmee we in de komende jaren de toeristisch-recreatieve kwaliteit en aantrekkelijkheid van Blauwestad verder zullen versterken. Havenkwartier Op donderdag 20 september 2012 is de bouwvan het Havenkwartier officieel gestart. Het project zal in het voorjaar van 2013 klaar zijn. In de loop van het jaar zullen in het Havenpaviljoen gevestigd worden: een brasserie Loef & Lij, havenkantoor, openbare sanitaire voorzieningen en het projectbureau met verkoopkantoor. De buitenruimte wordt ingericht met een strand, een zonneweide, een loopbrug en een evenemententerrein. Wegverbindingen Verbindingen zijn, zoals bij elke gebiedsontwikkeling, van groot belang. De gewenste loop- en fietsbrug Blauwestad-Winschoten zal Blauwestad verbinden met het centrum van Winschoten. De brug overspant zowel het Winschoterdiep als de A-7. Deze brug is voor de bewoners van Blauwestad en Winschoten erg belangrijk. De verbinding brengt bijvoorbeeld voorzieningen zoals scholen dichterbij voor de mensen in Blauwestad en de mensen uit Winschoten kunnen veel gemakkelijker Blauwestad bereiken en hier bijvoorbeeld recreëren. In 2013 zullen de mogelijkheden deze wens te realiseren verder worden onderzocht. Vaan/erbindinpen De Blauwe Passage (voorheen de Noordelijke Vaarverbinding, kortweg NOVA) is voor de watersporter een belangrijke uitbreiding van de vaarmogelijkheden. Een bootjesvaarder wil rondtrekken, kunnen aanleggen voor een hapje of een drankje en de vouwfiets gebruiken om de nieuwe omgeving te ontdekken. In 2014 zal de Blauwe Passage gereed zijn en zal er weer een verbinding tot stand zijn gebracht. Verdere uitbreiding van de vaarwegen c.q. het leggen van verbindingen biedt nieuwe mogelijkheden voor de versterking van watersport in de provincie Groningen. Hierbij kan gedacht 03-6

7 worden aan 4-Merenroute Groningen (voorheen Rondje Groningen) en de verbinding met de Ems in Duitsland via Winschoten. Mogelijkheden daartoe zullen verder verkend worden. De problematiek voor de bevaarbaarheid van het meer zal de komende jaren blijvende aandacht vragen (maaibeleid). Duurzaamheid Duurzaamheid zal bij de verdere ontwikkeling van Blauwestad een belangrijke plaats innemen. Bij de ontwikkeling van de projectmatige woningbouw in Het Havenkwartier zal duurzaamheid één van de uitgangspunten zijn. Daarnaast zal worden onderzocht of het mogelijk is om op braakliggende percelen dan wel op de restgronden energieopwekkende faciliteiten aan te leggen, die de omliggende dorpen ten goede kunnen komen en/of toegevoegde waarde bieden voor een duurzaam bungalowpark. Reuring!! Er is een nieuwe strategie voor PR & Marketing opgesteld. Blauwestad zal nadrukkelijker als toeristisch-recreatief merk voor de watersport en het toerisme in de regio worden ingezet. Het merk kent een sterke associatie met de watersport en de omgeving en wordt losgekoppeld van de kavelverkoop. Met doelgerichte communicatie, actieve en creatieve marketing zullen we de komende jaren het beoogde beeld van Blauwstad uitdragen en versterken. Naast het voorgaande zal bovenal actief worden gezocht naar ideeën om nóg meer reuring in het prachtige Blauwestad-gebied te krijgen. Bewoners en organisaties als Het Blauwe Lint zullen hierbij worden betrokken. Ook zou bijvoorbeeld met een (digitale) ideeënbus actief kunnen worden gezocht naar creativiteit uit de rest van de wereld. Het kan daarbij gaan om nieuwe toeristischrecreatieve marktconcepten of (meer of minder kortstondige) alternatieve functies, zoals bijvoorbeeld seizoenscamping, beeldenroute, kunstenaarseiland, zonnepanelenpark, waterwoningen en zorgwoningen, maar evengoed om eenmalige of terugkerende evenementen. Het projectbureau zal dit proces ondersteunen, aangedragen initiatieven waar mogelijk stimuleren en faciliteren, en soms concrete activiteiten mee organiseren, zodat het programma aan activiteiten en evenementen in het gebied versterkt wordt. Dit zal naar verwachting leiden tot een verdere toename van de recreatie en het toerisme. Het projectbureau Blauwestad zal daarbij intensief samenwerken met de nieuwe Stichting Marketing Oldambt en andere organisaties in de regio. In de Stichting Marketing Oldambt zijn sinds 2012 de activiteiten op het gebied van marketing, promotie, toerisme en recreatie in het Oldambt samengebracht. 6. Actualisering ambities woongebieden Ontwikkelingen op de woningmarkt Na de totstandkoming van de Ontwikkelingsvisie 2010 is de situatie op de woningmarkt verder gestagneerd. De bestaande woningmarkt zit in het hele land op slot. Het aantal verkopen is ten opzichte van de goede jaren met 70% gekrompen en het aantal te koop staande woningen is in vijf jaar verdrievoudigd. Ook de markt voor nieuwbouw koopwoningen is sterk afgenomen: van eenheden in 2007/2008 naar eenheden in De prijs voor een bestaande woning is met circa 15% gedaald ten opzichte van het jaar 2008 en de verwachting is dat de komende twee jaar de prijzen nog eens met 10 tot 15% zullen dalen. Het aantal woningbouwprogramma's dat in de problemen is gekomen, in de regio en landelijk, is groot. Ook in Blauwestad wordt de crisis op de woningmarkt sterk voelbaar. De woongebieden nader beschouwd In opvolging van de ontwikkelingsvisie hebben we de ambities voor alle woongebieden opnieuw bezien en in het licht van de veranderende woningmarkt opnieuw bepaald. Hierbij is onder meer gekeken naar het aantal eenheden, de reeds gedane investeringen en de nog te maken kosten voor woon- en bouwrijp maken. Het Wold Het Wold was opgezet als woongebied met 80 kavels ('landgoedwonen') van gemiddeld m2. Voorgesteld wordt deze ontwikkeling niet door te zetten en hier recreatiewoningen te ontwikkelen, mogelijk in combinatie met initiatieven voor energieproductie. In opvolging van de ontwikkelingsvisie hebben we onderzocht op welke locatie er hoogwaardige recreatiewoningen 03-7

8 ontwikkeld kunnen worden. Het Wold bleek de meest geschikte locatie. Het aanliggende natuurgebied Reiderwolde, het openluchttheater en de ligging aan de vaarverbinding Reiderdiep maakt deze locatie aantrekkelijk. Het Park Voorgesteld wordt voor het oostelijk deel van Het Park, waar circa 20 woningen zijn gebouwd, de bestemming wonen te handhaven. Het westelijk deel wordt voorlopig gereserveerd voor andere ontwikkelingen, waarbij gedacht wordt aan evenementen en aan watersportgerelateerde activiteiten c.q. bedrijvigheid. Voor het noordelijk deel van Het Park wordt gedacht aan hoogwaardige twee-onder-één-kappers. Dit woningtype zal de beeldkwaliteitvan de Blauwestad moeten bevestigen en dus onderscheidend moeten zijn in prijs en kwaliteit. Hiermee wordt voorkomen dat dit zou gaan concurreren in de regionale woningmarkt, hetgeen moet worden uitgesloten. Deze mogelijkheid zal in overleg met de gemeente verder worden onderzocht. In de grondexploitatie wordt rekening gehouden met deze mogelijkheid en wel vanaf het jaar De Wei en Het Riet De Wei en Het Riet hebben zich al dusdanig positief ontwikkeld, dat hier ingezet wordt op doorontwikkeling volgens de bestaande plannen. Het Havenkwartier (voorheen Het Dorp) In september 2012 is in Het Havenkwartier de eerste paal geslagen van het nieuwe multifunctionele Havenpaviljoen, waarin onder andere een restaurant en het havenkantoor zullen worden gevestigd. Er wordt een jachthaven ingericht. Ook worden er een boulevard, een zonneweide, wandelroutes, parkeerplekken en een markante uitkijktoren aangelegd. Op het terrein van het huidige infocentrum wordt een evenemententerrein, camperplaatsen en een tweede strand (Strand Zuid) gerealiseerd. Een loopbrug zal het strand met de boulevard van Het Havenpaviljoen verbinden. Uitzicht op het meer en uitkijk op de jachthaven zijn sterke kwaliteiten van deze plek. Dat wordt dan duidelijk zichtbaar. Hét goede moment om met de ontwikkeling van dit woongebied te starten. Differentiatie in het aanbod in Het Havenkwartier door projectmatige woningbouw zal Blauwestad voor een bredere doelgroep aantrekkelijk maken en de positie in de huidige woningmarkt versterken. Samen met de stedenbouwkundigen van gemeente en provincie wordt een concept uitgewerkt voor een woningbouwprogramma van vooral projectmatig gebouwde, geschakelde woningen en hoogwaardige twee-onder-één-kappers. Het Havenkwartier is uitermate geschikt voor deze typologieën. Marktpartijen hebben interesse getoond aan de verdere ontwikkeling deel te nemen. Uitgangspunt is dat de kwaliteit van deze ontwikkeling minimaal dient aan te sluiten bij het huidige niveau. Het betreft hier geen wijziging ten opzichte van de ontwikkelingsvisie. Wel wordt de ontwikkeling hiervan in de tijd naar voren getrokken. De planning is om in 2015 te gaan bouwen. Conclusie actualisering ambities woongebieden De voorgestelde aanpassingen in de ambities van de woongebieden zijn in lijn met de ontwikkelingsvisie. Ze leiden tot een aanpassing van de oorspronkelijke woningbouwprogrammering. Met name het gebied rondom de jachthaven in het Havenkwartier zal een vermindering van de dichtheid laten zien, net als het westelijke deel van het Park. In onderstaande tabel staan de voorgestelde aanpassingen in het woningbouwprogramma samengevat. Het voorstel is om het totale aantal woningen met 233 eenheden te verminderen. Het totaal aantal te realiseren woningen daalt derhalve van naar De verlaging van het aantal te realiseren kavels staat in het verlengde van bijstellingen die ook elders in woon- en leefbaarheidsplannen in de provincie zijn of worden doorgevoerd. In dit verband is het goed om op te merken dat de gemeente Oldambt zich bereid heeft getoond om aanvullend 60 woningen van haar contingenten in te leveren ten behoeve van Blauwestad. 03-8

9 Woningaantallen Huidige planning Voorstel Verschil Het Wold Het Park De Wei Het Riet Het Havenkwartier Totaal Tabel 1: Woningaantallen (Het Wold exclusief recreatiewoningen). 7. Financieel perspectief Het financieel perspectief komt met name tot uitdrukking in de Grex. Dit is een rekenmodel, waarin de begroting van alle in de tijd te verwachten uitgaven (kosten) en inkomsten (opbrengsten) die met de ruimtelijke ontwikkeling van een gebied samenhangen zijn opgenomen. De Grex is het financiële kader waar binnen gestuurd kan worden om de beoogde ruimtelijke ontwikkeling te realiseren. De huidige woningmarkt en de onzekere toekomst maken het noodzakelijk de Grex te herzien. Aan de kostenkant zijn bezuinigingen doorgevoerd. Aan de opbrengstenkant is rekening gehouden met aangepaste prognoses van de verkoop, wijziging van bestemmingen en aanpassing van de verkoopprijzen. Opbrengsten 1. Minder te verkopen kavels De verwachting is dat de woningmarkt niet voor 2015 een herstel zal laten zien. De onduidelijkheid over het beleid van de overheid en banken speelt hier een belangrijke rol. Daarnaast wordt het consumentenvertrouwen negatief beïnvloed door de eurocrisis. Voorgesteld wordt om het uiteindelijke totaal te verkopen aantal kavels met 233 te reduceren. Op een volgens ons voorstel nog te verkopen aantal van 1053 is dat 22%. Wij denken met deze aanpassingen een passend antwoord te hebben gegeven op de huidige economische ontwikkelingen en de ontwikkelingen op de woningmarkt voor in ieder geval de komende tien jaar. Eerder spraken wij met u af de Grex eens in de vijf jaar te herijken. In principe zal dit nu in 2018 het geval zijn. Mocht daar aanleiding toe zijn, dan zullen wij eerder bij u terugkeren. In onderstaande figuur worden de geprognosticeerde verkoopaantallen weergegeven in de tijd, voor zowel de Grex uit de voorjaarsnota van 2012 als de nu voorliggende Grex De sprong in de grafiek in het jaar 2015/2016 hangt samen met de introductievan de in de tijd naar voren getrokken andere typologieën in Het Havenkwartier. Daarna is het aantal te verkopen kavels met gemiddeld tien naar beneden verminderd. Prognose verkoop =?^ \ / r^ =i^ s. y -GREX GREXVJN2012 Jaartal 03-9

10 2. Verlagen van de grondorijs Door de daling van de verkoopprijzen op de bestaande woningmarkt staan ook de verkoopprijzen van nieuwbouwwoningen onder druk. Daarnaast zijn de kavels in Blauwestad relatief groot, waardoor een relatief groot deel van het budget (voor kavel en woning tezamen) nodig is voor de kavel. Tenslotte leiden de verscherpte regels voor de verkrijging van financiering door banken tot een beperking van het beschikbare budget bij potentiële kopers. Wij hebben daarom gemeend de verkoopprijzen -gedifferentieerd per woongebied- te moeten verlagen. Gemiddeld zijn de verkoopprijzen met 20% procent naar beneden bijgesteld. 3. Geringere toekomstige opbrengsten/waardestijgingen Prijsstijgingen worden bepaald door inflatie en marktontwikkelingen (waardestijgingen). De inflatie is voor de komende jaren gelijk gehouden. De waardestijging door marktontwikkelingen zal echter afnemen. In de periode 2012 tot en met 2015 wordt gezien de huidige economische ontwikkelingen en slechte woningmarkt zelfs geen waardestijging verwacht. Vanaf 2016 verwachten wij een opbrengsten/waardestijging die net onder de inflatie ligt. Hierop hebben wij de parameters in de Grex aangestemd. 4. Overigen Er loopt een gerechtelijke procedure tussen de provincie Groningen en de bedrijven Bam en Ballast Nedam. In deze gerechtelijke procedure eist de provincie een schadevergoeding van deze bedrijven. De provincie is van mening dat zij afspraken niet zijn nagekomen en dat de provincie daardoor schade heeft geleden. In de Grex is hiervoor een PM-post opgenomen. Er wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor alternatieve functies, zoals bijvoorbeeld waterwoningen, zorgwoningen en vormen van duurzame energie. Ook hiervoor zijn PM-posten opgenomen, omdat het te vroeg is om daar op adequate wijze inkomstenbedragen te noemen. Kostenkant Bouw- en woonrijp maken De uitgaven voor bouw- en woonrijp maken zijn aangepast aan de (geprognosticeerde) vertraagde uitgifte van de kavels en het lager aantal kavels. Daarnaast zijn de kosten voor het bouw- en woonrijp maken conform de planning van het Havenkwartier eerder in de tijd opgenomen. Aanleg infrastructuur De provincie Groningen heeft afspraken met Stichting Groninger Landschap om een langs de onderzijde van het Oldambtmeer een ecologische verbindingszone aan te leggen. De kosten voor de overkluizing van de H. Siccemaweg zijn ,-. Deze kosten zijn nu uit de Grex gehaald en zullen als onderdeel van de genoemde ecologische verbindingszone worden meegenomen in de probleemstelling, zoals die bij de Nota Natuur en het nieuwe PLG aan de orde komen. Het gemaal Oostwold blijkt het ten noordoosten van het meer gelegen gebied onvoldoende droog te houden. Hier is nader onderzoek naar gedaan. De huidige oplossingsrichting voorziet in een tweede nog te bouwen gemaal en een uitbreiding van de oorspronkelijke pompcapaciteit van het eerste al gerealiseerde gemaal. Hiervoor is een reservering opgenomen. Momenteel worden de mogelijkheden verkend voor een brug voor voetgangers en fietsers vanuit Winschoten naar Blauwestad over de A7. Hiervoor is een provinciale bijdrage van ,- in de Grex gereserveerd. Wij vinden het belang hiervan dusdanig, dat deze reservering als bijdrage vanuit Blauwestad is gehandhaafd. Beheer en onderhoud De eerdere geraamde kosten voor beheer en onderhoud zijn geëvalueerd. Op enkele onderdelen, bijvoorbeeld voor het beheer van het park, zijn deze kosten naar beneden bijgesteld. Bij andere onderdelen zijn extra voorzieningen getroffen. Zo bleek de dijk aan de oostzijde van het meer in ernstige mate onderhevig aan afslag en heeft de natuurlijke oever hier geen kans gekregen. Deze oever wordt binnenkort hersteld. Daarnaast wordt gerealiseerde infrastructuur met vertraging aan de gemeente Oldambt overgedragen, waardoor wij als eigenaar langer met kosten voor beheer en onderhoud worden geconfronteerd. Ten slotte worden de in de vorige Grex opgenomen onvoorziene kosten voor baggeren uit de Grex gehaald en opgenomen in de paragraaf weerstandvermogen. Het eventueel op termijn baggeren van het meer en bijbehorende kosten zullen dan onderwerp van gesprek zijn met waterschap en gemeente

11 Kosten projectbureau De jaarlijkse kosten van het projectbureau zijn verder naar beneden bijgesteld. Gezien de verwachte stand van de verkoop in 2035 en het feit dat dan circa 80% van alle nog te voorziene investeringen uitgevoerd zullen zijn, is het realistisch om de resterende nog uit te voeren werkzaamheden en de verkoop te faciliteren vanuit het provinciehuis en de gemeente Oldambt. Ten opzichte van de Grex 2011 is er inmiddels ruim 20% bezuinigd op de kosten voor het projectbureau. Overigen Staatsbosbeheer liep een deel van de aan haar toegezegde gronden mis vanwege Blauwestad. Hiervoor is zij gecompenseerd met ,-. Daarvan is reeds ,- gedekt binnen het PLG-programma. Het restant ( ,-) van deze 'oude' kwestie wordt nu gedekt binnen de Grex. Rente Sinds ontbinding van de overeenkomsten met private partijen, de provincie Groningen en de gemeente(n), is de provincie de enige financier van Blauwestad. De (voor)financiering van de investeringen in Blauwestad zullen tussen nu en 2051 uit de opbrengsten van de verkoop van bouwkavels naar de provincie terugvloeien. De provincie Groningen rekent rente voor de financiering aan Blauwestad. De accountant heeft aangegeven dat er niet gerekend mag worden met een rentepercentage lager dan 2%. Gelet op de al langere tijd veel lagere rentestand en het feit dat hier sprake is van het vestzak-broekzak-principe, zou een lagere rente niet onlogisch zijn. Argumenten van de accountant zijn marktconformiteit en een minimaal te hanteren percentage voor risico's. Vanaf 2014 is in de meerjarenbegroting rekening gehouden met een rente van 2%. Aanpassing van de rente over de voorfinanciering heeft gevolgen voor de exploitatie van de provincie Groningen. In de Voorjaarsnota 2010 hebben wij al geanticipeerd op de afgesproken evaluatie van de gehanteerde parameters in de Grex van tenminste eenmaal in de vijfjaar. Op basis van het voorzichtigheidsprincipe is door ons destijds voorgesteld - en door uw Staten conform besloten - om vanaf 2014 in de meerjarenbegroting van de provincie Groningen rekening te houden met lagere rentebaten uit het project Blauwestad. Btw In het regeerakkoord is opgenomen dat het BTW-compensatiefonds per 1 januari 2015 wordt afgeschaft. Tevens is opgenomen dat met ingang van 2014 geen vorderingen meer ingediend kunnen worden ten laste van genoemd fonds. Concreet betekent dit dus dat vanaf 2014 BTW weer een kostenpost is (tenzij activiteiten en dus kosten worden verricht/gemaakt in de hoedanigheid van ondernemer). In de herziene Grex zijn wij er voorzichtigheidshalve vanuit gegaan dat BTW vanaf 2014 weer een kostenpost is. Hierbij moet worden opgemerkt dat zeer recent bestuurlijke afspraken zijn gemaakt over het niet doorgaan van de afschaffing van het BTW-compensatiefonds. De effecten van deze recente afspraken zullen later alsnog worden verwerkt in de GREX. Op dit moment schatten wij in dat de gevolgen van deze afspraken leiden tot een lagere afboeking die ligt tussen de 26 en 29 miljoen. Gevolgen voor de provinciale exploitatie en balans De herijking van de grondexploitatie Blauwestad leidt tot een herwaarderingscorrectie van 29 miljoen en heeft gevolgen voor de provinciale exploitatie en balans. Door de herwaarderingscorrectie van 29 miljoen komt het resultaat (op eindwaarde) van de grondexploitatie uit op 0. Anders gezegd: de totale investering (gedaan en nog te doen) vermeerderd met rente kan gedekt worden uit de toekomstige opbrengsten. De herwaardering van het activum Blauwestad met 29 miljoen heeft als gevolg voor de provinciale exploitatie 2012 dat de Provincie hierdoor een éénmalig verlies lijdt. De hoogte van het af te boeken bedrag is tot stand gekomen door - op basis van de gekozen parameters en de toekomstige te verwachten kasstromen - te berekenen welke waarde aan het activum (saldo kosten en baten inclusief rente) Blauwestad toegekend moet worden om op de geraamde einddatum van het project een resultaat van O te hebben. Voor de herwaarderingcorrectie is de volgende dekking gevonden: enerzijds voor 12 miljoen het nog vrije deel van de vrijval van de bruglening Enexis (IB2012) en anderzijds voorlopig voor 17 miljoen de algemene reserve binnen het Eigen Vermogen (EV) van de provincie aan te spreken

12 Het feit dat 17 miljoen voorlopig gedekt wordt uit de algemene reserve leidt er toe dat het weerstandsvermogen daalt tot onder het minimaal benodigde weerstandsvermogen. Bij de Voorjaarsnota 2013 zullen wij -op basis van een integrale afweging- met een definitief dekkingsvoorstel komen, waarbij onder andere zaken als gevolgen afschaffen BTWcompensatiefonds, herijking MIT, herijking ESFI^ actieprogramma leefbaarheid De Marne, Oldambt en Delfzijl en het financieel perspectief aan de orde komen. Het zou zo kunnen zijn dat bij deze integrale afweging de uiteindelijke dekking van de afboeking van 29 miljoen (deels) gedekt zal worden uit de reserves MIT, ESFI en/of compensatie dividend Essent. Eventuele dekking uit deze reserves heeft als bijkomend voordeel dat er geen derving van rentebaten voor de algemene middelen optreedt. Het feit dat de provincie vooralsnog 29 miljoen dekt uit de vrijval van de bruglening Enexis en de algemene reserve leidt er toe dat deze middelen geen rendement meer kunnen leveren ten gunste van de algemene middelen. Dit betekent dat vanaf 2013 een structurele jaarlijkse derving van 2% van 29 miljoen aan rentebaten ontstaat, zijnde Ook dit effect dient bij de integrale afweging van de Voorjaarsnota 2013 betrokken en opgelost te worden. De verlaging van de rente in de herijkte GREX Blauwestad heeft tot gevolg dat in de provinciale exploitatie in 2013 eenmalig 1,8 miljoen minder aan rentebaten ontvangen zal worden. Ook dit effect dient bij de integrale afweging van de Voorjaarsnota 2013 betrokken en opgelost te worden. Daarnaast is becijferd dat in de periode 2014 t/m 2020 circa 1,5 miljoen aan rentebaten misgelopen wordt in de provinciale exploitatie, die niet gedekt kunnen worden uit de hiervoor binnen de Algemene Reserve vanaf 2014 gereserveerde middelen. Gemiddeld is dit dus circa per jaar. Ook dit effect dient bij de integrale afweging van de Voorjaarsnota 2013 betrokken en opgelost te worden. In onderstaande tabel is dit samenvattend weergegeven. Overzicht financiële gevolgen voor provinciale exploitatie: incidentele en structurele lasten Omschrijving Incidenteel / structureel Totaal Afboeking (dekking vermogenspositie provincie Groningen) Rentederving afboeking Verlaging rente in GREX (geen dekking binnen Algemene Reserve) Verlaaina rente in GREX. volume-effect (arotendeels dekkina AIQ. Res.) Incidenteel Structureel Incidenteel Incidenteel , S.00O Beoordeling accountant en Second Opinion AT Osborne Aangezien onze accountant Ernst & Young beoordeelt of de provincie haar activa juist waardeert heeft zij voor deze beoordeling een zogenaamde impairmenttest^ uitgevoerd. Deze test heeft inmiddels plaatsgevonden. Het oordeel van de accountant is dat zij kunnen instemmen met de thans voorliggende grondexploitatie en daarmee tevens met de huidige boekwaarde van het project op de balans. Wel doet Ernst & Young de volgende aanbevelingen: 1. Wij raden u aan om aanvullende toelichting op te nemen in de jaarrekening. Inherent aan prognoses, en helemaal in het huidige economische klimaat, is dat onzekerheid aanwezig is met betrekking tot de gehanteerde uitgangspunten en in het bijzonder het realiseren van de geprognosticeerde kavelverkopen. Wij raden u aan deze onzekerheid toe te lichten in uw jaarrekening bij de toelichting op 'voorraden (onderhanden werk)'. Hierbij kan de gebruiker van de jaarrekening inzicht krijgen in de door de provincie Groningen gehanteerde systematiek, de aanwezige onzekerheden en lezen dat de huidige inschatting de meest waarschijnlijke inschatting is. Deze impairmenttest berekent de bedrijfswaarde van tiet activum (in dit geval de geactiveerde kosten Blauwestad) en onderzoekt of deze kosten gedekt kunnen worden uit de toekomstig te genereren cashflow (opbrengsten). Aftiankelijk van de uitkomst van de test beoordeelt de accountant of er een afboeking op het activum moet plaatsvinden en hoe groot deze afboeking dan zou moeten zijn. Daarnaast geeft de accountant een oordeel over de gekozen waardes van de belangrijkste parameters die gehanteerd worden in de grondexploitatie Blauwestad, te weten inflatie, opbrengststijging, rente en verkoopsnelheid

13 2. Daarnaast blijven wij u aanraden om periodiek de (uitgangspunten van de) grondexploitatie te toetsen. Bij een grondexploitatie zijn de uitgangspunten (zoals verwachte kavelverkopen) in grote zin bepalend voor de resultaten van het project. Wij hebben AT Osborne gevraagd een Expert opinion te geven op de herijkte grondexploitatie Blauwestad. Hun belangrijkste conclusies luiden: "Gezien de huidige status van de economie in het algemeen en die van de vastgoedmarkt in het bijzonder, is het zonder meer toe te juichen dat de grondexploitatie Blauwestad wordt geactualiseerd waarbij de verwachtingen ten aanzien van het financiële resultaat benedenwaarts worden bijgesteld". "Evenals voor de grondexploitatie 2010 is het lastig om nauwkeurige en betrouwbare uitspraken te doen over het uitgiftetempo en de prijsstelling van de uit te geven gronden en de voor maximalisatie meest geschikte ontwikkelstrategie. Overleg met deskundigen en marktpartijen heeft plaatsgevonden en dit heeft geleid tot de doorgevoerde wijzigingen. Het nieuwe profiel van de deelgebieden Havenkwartier en het Wold lijken meer perspectief te bieden ten aanzien van de uitgifte, ook al leidt dit tot lagere opbrengsten". AT Osborne doet de aanbeveling om de strategie, het plan van aanpak voor de korte en middellange termijn en de organisatorische invulling expliciet te maken. Conclusie De voorgestelde aanpassingen c.q. reserveringen leiden uiteindelijk tot een herwaarderingscorrectie van het geïnvesteerde vermogen in Blauwestad van 29 miljoen euro. Met deze aanpassingen en de daaruit volgende correctie is met het oog op de onzekere toekomst een aangepaste Grex opgesteld. Voorgesteld wordt om 29 miljoen af te boeken van het activum Blauwestad. Openbaarheid/Vertrouwelijkheid Openbaarheid van de GREX kan de financiële belangen van de Provincie ernstige schade toebrengen. Gelet op artikel 25, tweede lid, van de Provinciewet in samenhang met artikel 10, tweede lid, aanhef en onder b, van de Wob leggen wij u dan ook geheimhouding met betrekking tot de GREX, de "Early warning memorandum Grondexploitatie Blauwestad in jaarrekening 2012" van Ernst & Young en de "Expert opinion actualisatievoorstel" van AT Osborne (d.d. 14 januari 2013) op. Wij stellen u voor om deze geheimhoudingsplicht in uw eerstvolgende vergadering te bekrachtigen. 8. Communicatie De bijstelling van de plannen heeft gevolgen voor het financieel perspectief van de provincie, de gemeente en voor individuele bewoners en ondernemers in Blauwestad. Belangrijk is dat de ontwikkelingen en gevolgen daarvan helder worden in de communicatie over de bijstelling van de plannen. Dit gebeurt onder andere door de aanpassingen te plaatsen in de context van de landelijke cijfers. Daarnaast willen we benadrukken dat het niet leidt tot verandering van het woningsegment. De genoemde groepen worden actief geïnformeerd. De gemeente Oldambt geeft in haar communicatie aan dat zij de aangepaste plannen, na vaststelling door Provinciale Staten, gebruikt om het voorontwerp bestemmingsplan aan te laten sluiten op de ontwikkelingen zoals die gedurende de geldigheid van het bestemmingsplan verwacht worden. Tegelijk met de aanpassing van de plannen is ook de opzet van de publiekscampagne en het nieuwe beeldmerk van Blauwestad gereed. In de komende jaren zal in de communicatie van Blauwestad niet het wonen centraal staan, maar hoe mensen hier als toerist, recreant of bewoner genieten. Op de achtergrond speelt het juridisch geschil met de bouwers BAM en Ballast Nedam. De kans is groot dat dit onderwerp nog een aantal keer in het nieuws zal terugkeren. Omdat een eventuele opbrengst als PM-post is ingeboekt, zal een eventuele positieve uitkomst de financiële gevolgen (op termijn) verzachten

14 Voorgestelde planning 29 januari Bijeenkomst commissie grote project 6 maart Bijeenkomst commissie O&M 20 maart Besluitvorming PS April 2013 Start publiekscampagne Medio 2013 Inspraak bestemmingsplan Oldambt Conform de afspraak met uw Staten leggen wij u hierbij de Grex Blauwestad 2013 ter vaststelling voor. Het werkplan en begroting 2013 Blauwestad worden u ter informatie aangeboden. We vragen u geheimhouding van de Grex Blauwestad 2013, de "Early warning memorandum Grondexploitatie Blauwestad in jaarrekening 2012" van Ernst & Young en de "Expert opinion actualisatievoorstel" van AT Osborne (d.d. 14 januari 2013) te bekrachtigen. Wij stellen voor het in het ontwerp bijgevoegde besluit vast te stellen. Overzicht van bijlagen: het werkplan en de begroting 2013 Blauwestad de herijkte Grex Blauwestad 2013 (vertrouwelijk ter inzage in de Statenkast) o "Early warning memorandum Grondexploitatie Blauwestad in jaarrekening 2012", Ernst & Young (vertrouwelijk ter inzage in de Statenkast) "Expert opinion actualisatievoorstel" van AT Osborne (d.d. 14 januari 2013, vertrouwelijk ter inzage in de Statenkast) Groningen, 22 januari Gedeputeerde Staten van Groningen: M.J. van den Berg, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris

15 Nr. 03/2013 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 22 januari 2013, nr , PPM; Gehoord hun beraadslagingen tijdens hun vergadering op 22 januari 2013; BESLUITEN: 1. Vast te stellen de herijkte Grex Blauwestad 2013 (Grondexploitatie), en daarmee ook in te stemmen met het treffen van een reservering voor de waterproblematiek Oostwold; 2. Af te boeken van het activum Blauwestad 29 miljoen; 3. De geheimhouding te bekrachtigen m.b.t. de Grex Blauwestad 2013, de "Early warning memorandum Grondexploitatie Blauwestad in jaarrekening 2012" van Ernst & Young en de "Expert opinion actualisatievoorstel" van AT Osborne (d.d. 14 januari 2013), zoals vermeld in de voordracht. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter. griffier

16 WERKPLAN BLAUWESTAD Algemeen De provincie Groningen koos voor 'het plan' Blauwestad om te investeren in de leefbaarheid en lokale economie. Landbouwgrond werd verruild voor een prachtig meer met wooneilanden. Inmiddels acht jaar verder kunnen we spreken van een geslaagde gebiedsontwikkeling. Dat vertaalt zich ondermeer in positieve waardering van omwonenden, ondernemers en bewoners zelf. De verkoop van kavels blijft achter. Ook in Blauwestad is de crisis op de woningmarkt sterk voelbaar. De focus zal meer op het al ontluikende toerisme en recreatie komen te liggen en minder op de woningbouw: aanpassing van de woningbouwplannen (aantallen en fasering) combineren we nadrukkelijk met het versterken van de toeristisch-recreatieve kwaliteit van Blauwestad. Toerisme en recreatie dragen bij aan werk en leefbaarheid, zodat er sprake is van waardecreatie voor de omgeving. Investeringen in Het Havenkwartier en infrastructuur zijn in dat kader erg belangrijk. De ontwikkeling van Het Havenkwartier (voorheen Het Dorp) zal in de tijd naar voren worden getrokken. Het Wold wordt gereserveerd voor duurzame recreatiewoningen en het westelijk deel van Het Park wordt voorlopig gereserveerd voor andere ontwikkelingen (evenementen en watersportgerelateerde activiteiten c.q. bedrijvigheid). Vanwege de potentie van het gebied en de toegevoegde waarde voor de regio wordt het investeringsprogramma niet naar een lager niveau gebracht. De werkzaamheden in en rond Blauwestad liggen niet stil. Zo zal in 2013 een jachthaven met bezoekerspaviljoen in het Havenkwartier gereedkomen en in gebruik worden genomen. In dit paviljoen zal ook het projectbureau en een horecavoorziening een plaats krijgen. Er zal verder uitvoering gegeven worden aan de realisatie van de Blauwe Passage. Dit is de vaarverbinding waarmee het Oldambtmeer onderdeel wordt van een doorgaande vaarverbinding die zich in noordelijke richting uitstrekt tot Termunten. In het zomerseizoen van 2013 zullen Marketing Oldambt en het Projectbureau Blauwestad verder uitvoering geven aan de nieuwe strategie voor PR & Marketing en starten met een gezamenlijke publiekscampagne. Er is voor gekozen om voor de promotie van het Oldambt het beeldmerk Blauwestad te gebruiken. Hiermee wordt Blauwestad nadrukkelijker als toeristisch recreatief merk voor de watersport en het toerisme in de regio ingezet. Dit onder de vlag 'Er gaat niets boven Groningen'. Daarnaast wordt onder de noemer "Reuring in de Blauwestad" hard gewerkt aan een activiteitenprogramma, om de toeristische en recreatieve potentie ook daadwerkelijk uitte nutten. Het werkplan en begroting 2013 Blauwestad wordt ter informatie voorgelegd aan uw Staten. Werkplan 2013 Blauwestad

17 2. Infrastructurele ontwikkelingen Het Park Het huidige informatiecentrum, naar de kenmerkende kleur ook wel "rode rups" genoemd, zal in 2013 worden afgebroken. De vergunning voor het pand is verlopen en de exploitatie is te duur. Met name de energiekosten zijn erg hoog. Een markant gebouw verdwijnt aldus en daar past een afscheid bij. De plannen daarvoor worden verder uitgewerkt. Te denken valt aan een theater- dan wel muziekvoorstelling. Voor het westelijk deel van Het Park bestaan nog geen plannen voor woningbouw. Voor dit deel, waar nu nog het huidige informatiecentrum prominent aanwezig is, is het navolgende bedacht. Op het terrein van het huidige verkoop- en infocentrum wordt een manifestatieterrein voor evenementen en een tweede strand gerealiseerd. Blauwestad krijgt dus, naast het noordstrand in Midwolda, een nieuw strandje van circa m2 (80 x 20 meter). Dit nieuwe strand, dat de naam Strand-Zuid draagt, wordt in de zomer 2013 opengesteld voor het publiek. Het bestaande grasveld voor het huidige verkoop- en infocentrum wordt dan als ligveld/zonneweide ingericht. Voor de ganzenfamilie die sinds jaar en dag dit grasveld als territorium heeft, wordt in overleg met een ganzenorganisatie een nieuw onderkomen gezocht. Badgasten en ganzen vormen immers doorgaans geen goede combinatie. Een loopbrug zal het strand met de wandelboulevard van het havenkwartier verbinden. De op dit terrein aanwezige parkeerplaatsen blijven behouden. Een deel daarvan zal worden ingericht voor camperplaatsen. De voor dit gebruik benodigde aansluitingen van water, elektra en afvoer zijn op de locatie aanwezig. Aan de wens van de bewoners van Het Park om over een steiger te mogen beschikken wordt gevolg gegeven. In 2013 wordt deze aangelegd. Met de bewoners is overeengekomen dat deze haaks komt te liggen op de huidige vissteiger in de bocht van de Hoofdstraat. Het projectbureau zal deze ligplaatsen beheren. De tien (huur)ligplaatsen zijn uitsluitend bestemd voor de bewoners. Verwacht wordt dat met de komst van de steiger de verkoopbaarheid van de kavels wordt verhoogd. Om de toegang tot het Havenkwartier en het achterliggende woongebied de Wei te verbeteren wordt de Hoofdstraat in Blauwestad aangepast. Het rechte stuk aan het begin van de weg wordt verlengd (en herbenoemd tot Bovist), waardoor zo een rechtstreekse verbinding met De Wei ontstaat. Net zoals in 2012 worden de lege kavels in dit gebied beheerd door de agrariërs en de percelen naast het standbeeld van Sicco Mansveld krijgen weer een bijzondere invulling met bijvoorbeeld oude korenrassen of wilde bloemen. 2.2 Het Wold In de Ontwikkelingsvisie is voorgenomen om in Blauwestad een plek te vinden voor hoogwaardige recreatiewoningen. Het Wold is daarbij als een mogelijke locatie aangewezen. In het kader van een internationale architectuurwedstrijd, georganiseerd door het NEND, een Nederlands-Duits project voor duurzame energie, hebben in 2012 Duitse en Nederlandse architectuurstudenten diverse ontwerpen gemaakt voor duurzame recreatieontwikkeling in Blauwestad. Een nadere studie moet uitwijzen of de uit deze wedstrijd voortgekomen prikkelende ideeën ook daadwerkelijk uitvoerbaar zijn. Net als de woningmarkt is de huidige markt in de recreatiesector evenmin positief. Niettemin wil de provincie Groningen zich voorbereiden op het aantrekken van de markt in deze sector. Er zal dus gekeken worden naar de haalbaarheid om hier recreatiewoningen te ontwikkelen, mogelijk in combinatie met initiatieven voor energieproductie. 2.3 Het Riet In dit woongebied zijn geen noemenswaardige ontwikkelingen te melden. Werkplan 2013 Blauwestad

18 2.4 Het Havenkwartier In de Ontwikkelingsvisie is aangegeven dat Blauwestad behoefte heeft aan een plek waar mensen samenkomen rond voorzieningen die levendigheid met zich brengen. Het Havenkwartier is bestempeld als de plaats waar dit centrumgebied zal worden ontwikkeld. De ontwikkeling en ontsluiting van dit gebied, met een gebouw dat daarvoor ook de kwaliteit en uitstraling in zich heeft, had daarom prioriteit. Met enig feestelijk vertoon is in september 2012 "de eerste paal" geslagen van dit multifunctionele gebouw dat gelegen is in Het Havenkwartier aan de zuidzijde van het Oldambtmeer. De bouw vordert en medio 2013 zal dit paviljoen haar deuren openen. Het paviljoen met restaurant en havenkantoor biedt ook huisvesting aan de medewerkers van het Projectbureau Blauwestad. De blauwgekleurde uitkijktoren van het nieuwe onderkomen markeert de plaats van het gebouw en biedt een fraai uitzicht over het Oldambtmeer. Deze toren zal de rol als nieuwe landmark overnemen. Het rood van de voorheen "rode rups" maakt zo plaats voor blauw. Daarnaast wordt de omgeving van dit paviljoen verder aangekleed. Een jachthaven, een ontsluitingsroute vanaf de hoofdweg tot aan de jachthaven, een boulevard, een wandelroute en parkeerplekken worden aangelegd. De jachthaven met totaal ca.120 steigers wordt van de benodigde technische voorzieningen voorzien. Het Havenkwartier krijgt door middel van een voetgangersbrug een verbinding met het tegenover gelegen nieuw in te richten strand in Het Park. Het terrein rondom de haven wordt ingericht voor dagrecreatie. De buitenruimte aan de westkant zal tijdelijk worden ingevuld als een natuurlijk wandelpark met gemaaide paden er tussendoor. Het ligt in de bedoeling om in het voorjaar 2013 deze inrichting in uitvoering te nemen zodat vanaf de zomerperiode het gebied ook gebruikt kan worden. De ontwikkeling van woningen in Het Havenkwartier wordt in de tijd naar voren getrokken. Differentiatie in het aanbod in Het Havenkwartier door projectmatige woningbouw zal Blauwestad voor een bredere doelgroep aantrekkelijk maken en de positie in de huidige woningmarkt versterken. Samen met de stedenbouwkundigen van gemeente en provincie wordt een concept uitgewerkt voor een woningbouwprogramma van vooral projectmatig gebouwde, geschakelde woningen en hoogwaardige twee-onder-één-kappers. Het Havenkwartier is uitermate geschikt voor deze typologieën. Het betreft hier geen wijziging ten opzichte van de ontwikkelingsvisie. Gemeente Oldambt zal de aangepaste plannen, vast te stellen door Provinciale Staten in maart 2013, gebruiken om het voorontwerp bestemmingsplan aan te laten sluiten op de ontwikkelingen zoals die gedurende de geldigheid van het bestemmingsplan venwacht worden. De oorspronkelijke bebouwingsdichtheid wordt daarbij aangepast. Als uitgangspunt geldt dat de kwaliteit van deze ontwikkeling minimaal dient aan te sluiten bij het huidige niveau. Marktpartijen hebben interesse getoond aan de verdere ontwikkeling deel te nemen. De planning is om in 2015 te gaan bouwen. 2.5 De Wei In 2013 wordt de nieuwe ontsluiting van het woongebied De Wei voorbereid. De dam aan de Hoofdstraat, die het Havenkwartier verbindt met De Wei, wordt in de loop van 2014 vervangen door een brug. De dam naar de Kiekendief zal verdwijnen. Hier is geen brug gepland. Anders dan in eerdere plannen wel was aangegeven, komt er geen speelplaats voor de kinderen. De 'speelaanleidingen' zullen worden geconcentreerd bij het havenkwartier. Ideeën als een zwerfkeienpark worden onderzocht. De percelen aan de Kievit zullen door schapen worden onderhouden. 2.6 Restgronden Buiten de woongebieden zijn er binnen het gebied van Blauwestad nog resterende gronden (ook wel restgronden genoemd) die in bezit zijn van gemeente en provincie. Deze restgronden zijn geïnventariseerd op kansen en mogelijkheden wat betreft de invulling. Een aantal stukken is inmiddels ook verkocht, in 2013 zal verkoop van deze restgronden aan particulieren en/of ondernemers verder de aandacht krijgen. Daarnaast zal worden onderzocht of het mogelijk is om op braakliggende percelen dan wel op de restgronden energieopwekkende faciliteiten aan te leggen, die de omliggende dorpen ten goede kunnen komen en/of toegevoegde waarde bieden voor een duurzaam bungalowpark. Werkplan 2013 Blauwestad - 3 -

19 2.8 Blauwe Passage Onder de naam De Blauwe Passage (voorheen aangeduid als Noordelijke vaarverbinding) wordt gewerkt aan de vaarverbinding die het Oldambtmeer via het Nieuwe Kanaal verbindt met het Termunterzijldiep bij Nieuwolda. Het Oldambtmeer krijgt zo een aansluiting op de doorgaande vaarroute voor de recreatievaart in Groningen. In de uitvoering daarvan zal 2013 een overgangsjaar zijn. De eerste fase van de vaarverbinding, de aanleg van het sluis- en brugcomplex in Midwolda, en het eerste deel van het kanaal bij de jachthaven in Midwolda/Oostwold, is immers eind 2012 afgerond. En in 2012 is ook gewerkt aan de planning en de bestekken van de vervolgfasen 2 en 3, respectievelijk de aanleg van het kanaal zelf en de bijbehorende kunstwerken. In 2013 zullen deze fasen worden uitgevoerd. In die uitvoering bestaat echter nog een tweetal belemmeringen. De eerste is de nog niet afgeronde grondverwerving. Deze wordt tot op heden gevoerd op basis van minnelijk overleg, maar de mogelijkheid tot onteigening staat ook uitdrukkelijk open. Het betreffende onteigeningsbesluit is inmiddels door de Kroon goedgekeurd. Een tweede obstakel vormt de opgelopen vertraging in het verkrijgen van de definitieve status van het Bestemmingsplan Noordelijke Vaarverbinding Oldambt dat door de gemeenteraad van Oldambt in mei 2011 is vastgesteld. Pas wanneer dit plan na uitspraak van de Raad van State deze status krijgt, kan naast het voeren van minnelijk overleg en reguliere onderhandelingen de onteigeningsprocedure worden vervolgd. In het meest gunstige geval zullen in november 2013 de benodigde gronden worden verkregen. Naast het werken aan de grondverwerving, (voorlopige) ontwerpen en bestekken van de bij het kanaal behorende kunstwerken, wordt de uitvoering in 2013 met 'aanpalende werkzaamheden' voortgezet. Deze bestaan ondermeer uit het voortzetten van het in het najaar 2012 in aanvang genomen baggerwerkzaamheden, het vervangen van beschoeiingen van het Nieuwe Kanaal, het aanleggen van passeerstroken in dit kanaal (voorjaar 2013) en het herstellen en verbreden van een gedeelte van de Oudlandseweg richting Oostwold (voorjaar 2013). Zo heeft het werk continue doorgang. Ook in 2013 worden de direct betrokken omwonenden en ondernemers door middel van onder meer de maandelijks uit de te brengen infobulletins geïnformeerd over de vorderingen en worden zij uitgenodigd om mee te denken en initiatieven te ontwikkelen rond de Blauwe Passage. Zoals het nu lijkt kan de Blauwe Passage in het vaarseizoen 2015 in gebruik worden genomen. Verdere uitbreiding van de vaarwegen c.q. het leggen van verbindingen biedt nieuwe mogelijkheden voor de versterking van watersport in de provincie Groningen. Hierbij kan gedacht worden aan 4- Merenroute Groningen (voorheen Rondje Groningen) en de verbinding met de Ems in Duitsland via Winschoten. Mogelijkheden daartoe zullen verder verkend worden. 2.9 Blauwe Loper Momenteel worden de mogelijkheden verkend voor een brug voor voetgangers en fietsers vanuit Winschoten naar Blauwestad over de A7. De brug overspant zowel het Winschoterdiep als de A-7. Deze brug is voor de bewoners van Blauwestad en Winschoten erg belangrijk. De verbinding brengt bijvoorbeeld voorzieningen zoals scholen dichterbij voor de mensen in Blauwestad en de mensen uit Winschoten kunnen veel gemakkelijker Blauwestad bereiken en hier bijvoorbeeld recreëren. In 2013 zullen de mogelijkheden deze wens te realiseren verder worden onderzocht Gemaal oostwold Het gemaal Oostwold blijkt het ten noordoosten van het meer gelegen gebied onvoldoende droog te houden. Hier is nader onderzoek naar gedaan. De huidige oplossingsrichting voorziet in een tweede nog te bouwen gemaal en een uitbreiding van de oorspronkelijke pompcapaciteit van het eerste al gerealiseerde gemaal. In 2013 zal naar verwachting gestart worden met de realisatie van de gekozen oplossing. Werkplan 2013 Blauwestad

20 3. Beheer en onderhoud 3.1 Algenneen Het beheer en onderhoud van de openbare ruimte wordt ook in 2013 voor het grootste deel door de gemeente samen met derden uitgevoerd. Het maaien van de bouwkavels is "om niet" uitbesteed aan vier agrariërs uit de gemeente. Gedurende de winterperiode worden deze te maaien percelen begraasd door de stadskudde van de gemeente Oldambt. Daarnaast wordt onderzocht of voor het beheer van delen van Het Riet gebruik kan worden gemaakt van de inzet van schapen van een naastgelegen zorgboerderij. De bermen in de bebouwde delen van Blauwestad, een eerste maaibreedte langs wegen en paden in het gehele gebied en terreindelen in het aangelegde park in Het Park, zullen als gazon worden beheerd door Synergon. Het beheer van de woonstraten (inclusief riolering, groen, verlichting, straatmeubilair enz.) die grotendeels bewoond zijn, zal vanaf 2013 stapsgewijs aan de gemeente worden overgedragen. In 2013 zal verder inzichtelijk gemaakt worden welke (semi)overheid (gemeente, provincie, waterschap, natuurbeherende organisatie) in de tijd waar verantwoordelijk voor is en verantwoordelijk voor wordt. 3.2 Maaien meerbodem De waterbodem van het meer is van oorsprong landbouwgebied, en daarom rijk aan nutriënten. Er heerst een weelderige en snelle waterplantengroei in het meer. Juist ook in het vaarrecreatieseizoen vormt dit een belemmering voor het gebruik van het meer. In de voorgaande jaren is in overleg met het waterschap de onderwaterbodem daarom intensief gemaaid. De hoofd vaarroute van noord naar zuid, het zeilgebied in het noordelijk deel van het meer en de vaarwegen naar en in de woongebieden en jachthavens Midwolda en Reiderhaven krijgen voorrang in het maaibeleid. In 2012 is flink geïnvesteerd in de aanpak van de plantengroei. Er is een nieuwe maai- en verzamelboot, met een grotere verwerkingscapaciteit, in gebruik genomen. Met de gebruikers van het meer is de inzet en de effecten van het maaibeleid geëvalueerd. De problematiek voor de bevaarbaarheid van het meer zal de komende jaren blijvende aandacht vragen. 3.3 Flora en Fauna In 2013 wordt in samenwerking met een ecoloog gekeken welke aanpassingen nodig zijn om de flora en fauna in Blauwestad beter te bestendigen of te vestigen. Te denken valt in een kleine aanpassing onder de bruggen om oeverzwaluwen te huisvesten, dit ook in vervolg op het onderzoek dat in 2012 is gedaan naar de populatie van deze zwaluwen. De Zwaluwwand op het vliegerveld in Het Park blijft vooralsnog gehandhaafd. Het Oldambtmeer en de watergangen in Blauwestad zijn vanwege de spreekwoordelijke rust en ruimte, maar juist ook door de uitstekende visstand aantrekkelijke viswateren. Sportvissers uit de regio en ver daarbuiten weten dat te waarderen. De samenwerking met partijen als Hydrofiel (onderwaterfotografie) en de Hengelsportfederatie worden voortgezet om de bezoeker over de visstand (educatie) en de mogelijkheden voor de sportvisserij te informeren, en om activiteiten op dit gebied te initiëren. 3.4 Stabiliteit oostoever De dijk aan de oostzijde van het meer is in ernstige mate onderhevig aan afslag. De natuurlijke oever heeft hier geen kans gekregen. Deze oever wordt binnenkort hersteld en er wordt verder onderzoek gedaan naar een duurzame oplossing. 3.5 Alternatief gebruiken Onderzocht zal worden of het mogelijk is om op braakliggende percelen dan wel op de restgronden energieopwekkende faciliteiten aan te leggen, die de omliggende dorpen ten goede kunnen komen en/of toegevoegde waarde bieden voor een duurzaam bungalowpark in Het Wold. Verder wordt er onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor andere alternatieve functies, zoals bijvoorbeeld waterwoningen en zorgwoningen. Werkplan 2013 Blauwestad - 5 -