VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN"

Transcriptie

1 09 november 2012, Den Haag VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN Projectgroep 4, VD1-e2 Eline Kion, Iris Krijger, Amy Krul, Burçin Küçükbiyik, Isabelle Man in t Veld, Iris Maring

2 Samenvatting Er ontstaat steeds meer overgewicht onder kinderen in Nederland. Dit onderzoek bestaat uit het analyseren van het eetpatroon van klas 1E van de eerstejaars pabostudenten op De Haagse Hogeschool. De pabostudenten zijn, wanneer eenmaal werkzaam in het onderwijs, een voorbeeld voor basisschoolleerlingen. Door deze toekomstige leerkrachten te informeren over hoe een gezond eetpatroon eruit ziet, kan dit een positief effect hebben op de leerlingen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door studenten voeding en diëtetiek, wederom van de Haagse Hogeschool. Er vindt een selectie en vooronderzoek plaats, van de volgende voedingsstoffen: vetten, eiwitten, koolhydraten, vezels, cholesterol, vitamine D, fruit, groenten en water (vocht). Er zijn achtentwintig voedingsdagboekjes van de pabo klas 1E verzamelt en geanalyseerd. Vervolgens zijn deze gegevens vergeleken met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden van de onderzochte voedingsstoffen. Hierna wordt een advies voor de pabostudenten opgesteld. Ook wordt er onderzocht wie volgens de voeding en diëtetiek studenten de gezondste pabostudent is, door middel van vergelijking van de voedselconsumptie van de pabostudenten met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden. Uit de analyses van de voedingsdagboeken kunnen er conclusies getrokken worden met betrekking tot de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden (). Zo voldoet 79% van de studenten aan de van vetten, 75% van de studenten eten echter te veel verzadigde vetten. Gekeken naar de consumptie van koolhydraten, voldoet het 93% van de studenten aan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Wanneer het aankomt op voedingsvezels, consumeren 96% van alle studenten minder dan Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. De American Heart Association stelt een bovengrens van 300 mg per dag op betreffende cholesterol. Daar de hoogste waarde onder de studenten op 120 mg ligt is er geen sprake van een te hoge inname van cholesterol. De eiwitconsumptie ligt voor alle studenten boven het aanbevolen minimum. 65 % van de studente krijgen onvoldoende vitamine D binnen. De groenten- en fruitconsumptie ligt nog ver beneden peil. De hoeveelheid water die studenten gemiddeld uit hun voeding halen is in 71% van de gevallen onvoldoende. De voeding en diëtetiek studenten stellen een advies op aan de hand van deze conclusies. Zo kunnen volgens hen harde bak- en braadvet beter vervangen worden door oliën. Koekjes/snacks kunnen vervangen worden door noten. Vet vlees kan vervangen worden door mager vlees of vette vis. In plaats van volvette kaas, kan bijvoorbeeld 30+ kaas worden geconsumeerd. Pasta, rijst en brood kunnen vervangen worden door hun volkoren variant. Groenten en fruit moeten vaker en in meerdere hoeveelheden geconsumeerd worden. Aan muesli en yoghurt kunnen haverzemelen en lijnzaad toegevoegd worden. Binnen het voedingspatroon moeten studenten meer water binnen krijgen. Een punt dat verbeterd kan worden bij een vergelijkbaar onderzoek is dat de pabostudenten een betere instructie kunnen krijgen over hoe zij de voedingsdagboekjes moeten invullen. Op deze manier kunnen de voeding en diëtetiek studenten de verschillende voedingsmiddelen beter specificeren. 1

3 Inhoudsopgave Inleiding p. 3 Methode p. 3 Resultaten p. 4 - Vetten p. 4 - Koolhydraten p. 5 - Voedingsvezels p. 5 - Cholesterol p. 6 - Eiwitten p. 6 - Vitamine D p. 6 - Groente & Fruit p. 7 - Water p. 8 - Gezondste student p. 9 Conclusie p. 10 Discussie p. 11 Literatuurlijst p. 12 BIJLAGE 1 Gemiddelden voedingsstofinname p. 13 BIJLAGE 2 Inname groente en fruit p. 15 BIJLAGE 3 Berekende energieprocenten p. 16 2

4 Inleiding Aan de eerstejaars studenten Voeding en Diëtetiek van de Haagse Hogeschool is in september 2012 de opdracht gegeven om de eerstejaars Pabo-studenten, tevens van de Haagse Hogeschool van een voedingsadvies te voorzien. Dit ter verbetering van het eetpatroon en de gezondheid van de Pabostudenten. Zij zullen in de toekomst als leerkracht een voorbeeldfunctie gaan vervullen ten opzichte van hun leerlingen. Kinderen leren door te imiteren, het is dus van belang dat de Pabo-Studenten een gezond eetpatroon hebben, zodat de toekomstige leerlingen hun voorbeeld zullen volgen. Om een zo volledig mogelijk advies te geven worden de volgende vragen gesteld: Voldoen de onderzochte Pabo-Studenten aan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid () van koolhydraten, water, vetten, verzadigd vet, cholesterol, vitamine D, eiwitten, vezels en groente en fruit volgens de Richtlijnen Goede Voeding?, Wie heeft het gezondste eetpatroon van de onderzochte Pabostudenten?, Wat kunnen de Pabo-studenten doen om hun eetpatroon, zo nodig, te verbeteren?. Methode In het onderzoek is gebruik gemaakt van voedingsdagboekjes, ingevuld door 28 eerstejaars Pabostudenten. De dagboekjes omvatten 2 doordeweekse dagen en 1 weekenddag en bevatten naam, studentnummer, klas, geslacht, leeftijd, lengte, gewicht een activiteiten van de studenten. Aan de hand van deze gegevens is de voedselconsumptie per student ingevoerd in de Eetmeter op de website van het Voedingscentrum (2012). Uit het overzicht op de Eetmeter (Voedingscentrum, 2012) is de consumptie van de volgende (voedings)stoffen verkregen: vetten, verzadigde vetten, eiwitten, koolhydraten, vezels, vitamine D en water. Daarnaast is de Nederlandse Voedingsmiddelen Tabel (Voedingscentrum, 2012) gebruikt om de ontbrekende cholesterolgehaltes te berekenen. Dit door de waardes uit de tabel om te rekenen naar de geconsumeerde hoeveelheid met de volgende berekening: cholesterolwaarde/100 geconsumeerde portiegrootte. 3

5 Vervolgens zijn door middel van Microsoft Excel de gemiddelden over 3 dagen per voedingsstof van alle afzonderlijke studenten berekend en genoteerd. Aan de hand hiervan zijn de energieprocenten berekend met de volgende formule: totale energielevering voedingsstof/totale energie-inname 100 %. Verder is de totale inname van groente, fruit en water per dag per leerling genoteerd. De verkregen gegevens zijn daarna vergeleken met de volgens het Voedingsstofverslag (Kion, Krijger, Krul, Küçükbiyik, Man in t Veld & Maring, 2012) en verwerkt in diagrammen. Op basis hiervan is een advies opgesteld. Tenslotte is de gezondste student bepaald door per macrovoedingsstof te analyseren welke leerlingen aan de voldeden. Welke niet aan de voldeden, zijn weggestreept en vervolgens is van de overige studenten bekeken wiens vezelconsumptie het meest overeenkwam met de, dit resulteerde in één overgebleven gezondste leerling. Resultaten Vetten Vetten dienen voornamelijk als brandstof voor het lichaam maar worden tevens opgeslagen als energiereserve. De innames van de ongezonde verzadigde vetten en de totale hoeveelheid vet worden apart besproken. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid volgens het Voedingscentrum bedraagt: en % en bij neiging tot overgewicht en %. Dit wil zeggen dat niet meer dan 20 tot 40 % van de calorieën mag bestaan uit vetten. Omdat niet bekend was of er studenten kampten met overgewicht, is als bovengrens 35 % gehanteerd. Voor verzadigde vetten moet dit percentage lager liggen dan 10 %. Uit het onderzoek is gebleken dat 79 % van de leerlingen voldoet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van de totale hoeveelheid vet, 18 % te maken heeft met een overschot en 3 % met een tekort kampt (zie figuur 1). Verder kwam naar voren dat 75 % van de leerlingen een overschot aan verzadigd vet consumeert, 25 % voldeed aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid en er geen sprake was van tekorten aan verzadigd vet onder de studenten (zie figuur 2). 4

6 Gemiddelde totale vettenconsumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 18% 3% 79% tekort Voldoet aan de overschot Gemiddelde verzadigde vettenconsumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabostudenten 75% 0% 25% tekort Voldoet aan de overschot Figuur 1 Figuur 2 Koolhydraten Koolhydraten leveren naast energie een bijdrage aan het verzadigingsgevoel en de voedselinname. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid koolhydraten voor personen in de leeftijdscategorie jaar mag volgens het Voedingscentrum variëren tussen de 40 en 70 en %. Uit de analyse van de voedingsdagboekjes is gebleken dat 93 % van de leerlingen voldoet aan de, daarnaast 4 % met een tekort kampt en 3 % een te hoge inname van koolhydraten heeft (zie figuur 3). Gemiddelde koolhydraat-inname t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 3% 4% 93% tekort Voldoet aan de overschot Gemiddelde voedingsvezelconsumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 4% 0% 96% tekort Voldoet aan de overschot Figuur 4 Figuur 3 Voedingsvezels Voedingsvezels kunnen een kleine hoeveelheid energie leveren, maar geven vooral een verzadigd gevoel. Het Voedingscentrum geeft het advies ongeveer 30 tot 40 gram voedingsvezel per dag te eten. Van de onderzochte personen voldeed slechts 4 % aan deze aanbeveling, 96 % had een tekort en 0 % kampte met een overschot (zie figuur 4). 5

7 Cholesterol Cholesterol wordt in het lichaam gebruikt voor de opbouw van de celwanden, zorgt ervoor dat darmcellen vetten makkelijker uit het voedsel kunnen opnemen en is een onderdeel van verschillende hormonen en galvloeistof. Voor een deel wordt het geproduceerd in het lichaam, maar het overige deel moet worden gehaald uit voedsel. Voor de cholesterol-inname is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vastgesteld, wel wordt er geadviseerd het met mate te consumeren. Van de studenten consumeerden zes personen mg cholesterol, één van hen consumeerde 0 20 mg, daarnaast consumeerden twee leerlingen mg cholesterol en de consumptie van de overige studenten lag tussen de 41 en 100 mg (zie figuur 5) Pabo-studenten ingedeeld naar gemiddelde cholesterolconsumptie (in mg) aantal Gemiddelde eiwitconsumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 0% 100% tekort Voldoet aan de overschot Figuur 5 Figuur 6 Eiwitten Het lichaam kan zelf eiwitten produceren, er zijn echter ook eiwitten die uit de voeding gehaald moeten worden. De eiwitten zorgen in het lichaam vooral voor de omzetting/afbraak van stoffen en het transport van stoffen. Daarnaast vervullen zij ook een energieleverende functie. Het Voedingscentrum adviseert personen in de leeftijdscategorie jaar minstens 8 en % uit eiwitten te halen. Uit het onderzoek is gebleken dat alle Pabo-studenten aan deze aanbeveling voldeden (zie figuur 6). Vitamine D Vitamine D is van belang om calcium uit voeding in het lichaam op te nemen, welke op zijn beurt belangrijk is voor de groei en het handhaven van tanden en stevige botten. De voor een volwassen persoon is 2,8 µg per dag met een aanvaardbare bovengrens van 100 µg. Het merendeel 6

8 van de onderzochte studenten, namelijk 65 % had een tekort aan vitamine D consumptie, 35 % voldeed wel aan de en niemand overschreed de aanvaardbare bovengrens van 100 µg (zie figuur 7). Gemiddelde Vitamine D consumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 35% 0% 65% tekort Voldoet aan de overschot Figuur 7 Groente en Fruit Groenten & Fruit Zowel groenten als fruit hebben een zeer positief effect op de gezondheid van het lichaam. Groenten leveren belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen en bepaalde voedingsvezels. Daar deze voedingsstoffen niet allemaal in één bepaalde groente zitten, is het van belang om zoveel mogelijk af te wisselen. Omdat groenten relatief weinig kilocalorieën bevatten, maar wel veel voedingsvezels die een verzadigd gevoel geven, helpen ze bij het behouden van een gezond gewicht. Het Voedingscentrum raadt een dagelijkse hoeveelheid aan van minimaal 200 gram groenten per dag. Uit het onderzoek bleek dat slechts 4 % procent van de studenten altijd aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voldoet, 18 % niet altijd aan de 200 gram groenten komt en 78 % nooit de aanbevolen hoeveelheid binnenkrijgt (zie figuur 8). Fruit is een belangrijke leverancier van vitamine C, A, B11, voedingsvezel, kalium, ijzer en calcium. Omdat fruit tevens relatief weinig calorieën bevat, levert het een bijdrage aan het behouden van een gezond gewicht. Ook bij het eten van fruit is het belangrijk om te variëren en zo de benodigde voedingsstoffen binnen te krijgen. Het Voedingscentrum adviseert minimaal twee stuks fruit per dag te eten. In het onderzoek kwam naar voren dat 0 % van de studenten altijd aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voldoet, 18 % niet altijd voldoet en 82 % nooit aan de twee stuks fruit per dag komt (zie figuur 9). 7

9 Gemiddelde groenteconsumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 78% 4% 18% Voldoet altijd aan de Voldoet niet altijd aan de Voldoet nooit aan de Gemiddelde fruitconsumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 82% 0% 18% Voldoet altijd aan de Voldoet niet altijd aan de Voldoet nooit aan de Figuur 8 Figuur 9 Water (vocht) Water is een voedingsstof die het lichaam van vocht voorziet. In water zitten geen calorieën en is daarom de meest geschikte en verantwoorde dorstlesser. Water dient in het lichaam tevens als bouwstof (vocht in de cellen), transportmiddel, oplosmiddel, warmteregulator en bescherming. Het advies van het Voedingscentrum luidt: voor vrouwen tussen de 19 en 22 jaar ligt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid op 1,9 liter. Voor mannen tussen de 19 en 22 jaar ligt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid op 2,2 liter. Een overschot aan vocht kan een risico vormen, maar komt alleen voor wanneer men extreem veel drinkt. Van de onderzochte studenten voldeed 29 % aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid en kampte 71 % met een tekort aan vocht (zie figuur 10). Gemiddelde water (vocht) consumptie t.o.v. de in percentages van de onderzochte Pabo-studenten 29% 71% tekort Voldoet aan de Figuur 8 8

10 Gezondste student De gezondste persoon in de klas van de onderzochte Pabo studenten is Billy van der Walle. Na alle berekende voedingswaarden van de studenten te hebben vergeleken met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden van de macronutriënten, kwam deze student naar voren als de meest gezonde. Zijn voedingswaarden waren vrijwel gelijk aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden (zie figuur 11). 60% De gemiddelde voedingswaarden van de gezondste student in en % 50% 40% 30% 20% 10% 0% Vetten Verzadigde vetten Eiwitten Koolhydraten Vezels Figuur 11 Ook kreeg hij voldoende vocht binnen en at hij bijna dagelijks voldoende fruit en groenten (zie figuur 12) De consumptie van groenten en fruit door de gezondste student in grammen Groenten Fruit Groenten Fruit Figuur 12 9

11 Conclusie Uit de resultaten kan worden geconcludeerd dat het merendeel van de onderzochte Pabo-studenten genoeg vetten binnen krijgt, er wordt echter teveel van het ongezonde verzadigde vet geconsumeerd. Om hier verandering in te brengen zouden de studenten bij het koken harde bak- en braadvet kunnen vervangen door oliën. Daarnaast kunnen koekjes/snacks als tussendoortje vervangen worden door noten. Verder kan vet vlees vervangen worden door mager vlees of vette vis. Tenslotte kan in plaats van volvette kaas bijvoorbeeld 30+ kaas worden gegeten. Wat de inname van koolhydraten betreft, voldoet het overgrote deel van de studenten aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Een aanpassing in de consumptie van koolhydraten is daarom ook niet noodzakelijk. Wanneer het aankomt op voedingsvezels, consumeren nagenoeg alle studenten minder dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Om dit te verbeteren zouden producten als pasta, rijst en brood vervangen kunnen worden door hun volkoren variant. Daarnaast is het belangrijk om meer groenten en fruit te consumeren en dan het liefst met schil. Tenslotte zouden studenten producten als haverzemelen of lijnzaad kunnen toevoegen aan bijvoorbeeld muesli of yoghurt. Een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor cholesterol is niet duidelijk vastgesteld. De American Heart Association stelt echter een bovengrens van 300 milligram per dag. Daar de hoogste waarde onder de studenten op 120 milligram ligt is er geen sprake van een te hoge inname van cholesterol. Om te voorkomen dat dit wel gebeurt zouden de studenten kunnen minderen met voedingsmiddelen die veel verzadigde vetten bevatten, de magere varianten van voedingsmiddelen kunnen gebruiken en vaste of harde braad- en bakproducten kunnen vermijden. De eiwitconsumptie ligt voor alle studenten boven het aanbevolen minimum, dus in dit opzicht zijn er geen verbeterpunten. Daarentegen kregen niet alle studenten voldoende vitamine D binnen. Dit kan worden verbeterd door vaker of een grotere hoeveelheid vette vis, vlees en eieren te eten. Tevens is het verstandig om op brood een smeerproduct te gebruiken waaraan vitamine D is toegevoegd, zoals halvarine of margarine. De groenten- en fruitconsumptie ligt beneden peil. Studenten zouden in plaats van brood als lunch wat meer snoepgroenten kunnen nuttigen (komkommer, cherrytomaatjes). Groenten kunnen verwerkt worden in bijvoorbeeld sauzen en omeletten om het wat aantrekkelijker te maken. Fruitsalades of smoothies zijn een makkelijke manier om wat meer fruit binnen te krijgen. 10

12 De hoeveelheid water (vocht) die studenten gemiddeld uit hun voeding halen is in 71 % van de gevallen onvoldoende. Om toch de benodigde hoeveelheid water binnen te krijgen kunnen de studenten standaard een flesje water bij zich houden of standaard een glas water drinken voor het slapengaan of na het opstaan. De gezondste student is Billy van der Walle, daar hij bij alle macronutriënten aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voldoet. Ook is hij een van de weinige studenten die verspreid over drie dagen redelijk wat groenten en fruit nuttigt. Tevens krijgt hij voldoende water binnen. Al met al zullen de Pabo studenten redelijk wat moeten veranderen binnen hun voedingspatroon om te voldoen aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden. Dit hoeven geen ingrijpende veranderingen te zijn. Kleine aanpassingen in de voeding kunnen al een verrassend resultaat opleveren. Wanneer deze leerkrachten in spe bewuster omgaan met voeding kunnen zij een voorbeeld zijn voor hun toekomstige leerlingen en zo een positief effect hebben op het terugdringen van obesitas onder kinderen. Discussie De geanalyseerde dagboeken waren niet compleet ingevuld, er miste gewicht en portiegrootte bij de voedingsmiddelen. Om deze reden is bij de verdere analyse gebruik gemaakt van geschatte uitkomsten, dit kan echter tot verkeerde uitkomsten hebben geleid. In een volgend onderzoek dienen de Pabo-studenten duidelijker geïnformeerd te worden over het invullen van een voedingsdagboekjes om zo tot nauwkeurigere resultaten en een nauwkeurigere conclusie te kunnen komen. Daarnaast is voor het berekenen van de cholesterol inname gebruik gemaakt van een andere bron dan voor het analyseren van de overige voedingsstoffen, dit kan hebben geleid tot onnauwkeurige uitkomsten. 11

13 Literatuurlijst Kion, E., Krijger, I., Krul, A., Küçükbiyik, B., Man in t Veld, I., Maring, I. (2012). Voedingsstofverslag vetten, koolhydraten, vezels, eiwitten, cholesterol & vitamine D. Den Haag: Auteur. Stichting Voedingscentrum Nederland (2012). Mijn Eetmeter. Geraadpleegd op 15 oktober 2012 via Stichting Voedingscentrum Nederland (2012). Nederlandse Voedingsmiddelen Tabel (45 ste druk). Den Haag: Auteur. 12

14 BIJLAGE 1 Gemiddelden voedingsstofinname Student Energie (kj) Energie (kcal) Eiwit (g.) Vet (g.) Verz. Vet (g.) Koolhydraten (g.) Amy Joyce Freek Donja Daphne Maaike Burçin Anita Saskia Malou Martijn Kathleen Eline Aimee Laura Lennart Yasmin Savas Iris M. Joy Veronique Shannon Nadia Sara Iris K. Sylvana Billy Melissa Isabelle Annèl Kirsten Cherelle Tirza Celine

15 Student Vitamine D (µg) Cholesterol (mg.) Vezels (g.) Water (g.) Alcohol (g.) Amy Joyce Freek Donja Daphne Maaike Burçin Anita Saskia Malou Martijn Kathleen Eline Aimee Laura Lennart Yasmin Savas Iris M. Joy Veronique Shannon Nadia Sara Iris K. Sylvana Billy Melissa Isabelle Annèl Kirsten Cherelle Tirza Celine

16 BIJLAGE 2 Inname groente en fruit Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Gemiddeld Student Groenten (g.) Fruit (g.) Groenten (g.) Fruit (g.) Amy Joyce Freek Donja Daphne Maaike Burçin Anita Saskia Malou Martijn Kathleen Eline Aimee Laura Lennart Yasmin Savas Iris M. Joy Veronique Shannon Nadia Sara Iris K. Sylvana Billy de Walle Melissa Turk Isabelle Annèl Kirsten Cherelle Tirza Celine

17 BIJLAGE 3 Berekende energieprocenten EN% Eiwit (%) EN% Vet (%) EN% Verz. Vet(%) EN% Koolhydraten (%) EN% Vezels (%) EN%Alcohol (%) Student Amy Joyce 15% 25% 9% 58% 2% 0% Freek 17% 23% 7% 53% 2% 4% Donja 18% 29% 12% 46% 2% 5% Daphne 19% 40% 14% 39% 2% 0% Maaike 14% 30% 13% 54% 2% 0% Burçin Anita 13% 33% 15% 50% 1% 0% Saskia 11% 28% 13% 57% 1% 2% Malou 14% 34% 12% 50% 2% 0% Martijn 16% 33% 12% 46% 2% 3% Kathleen 16% 36% 16% 46% 2% 0% Eline Aimee 14% 28% 11% 55% 3% 0% Laura 12% 31% 11% 54% 2% 2% Lennart 12% 25% 9% 55% 1% 5% Yasmin 15% 35% 13% 48% 2% 0% Savas 15% 31% 8% 53% 1% 0% Iris M. Joy 14% 17% 8% 76% 3% 0% Veronique 17% 40% 13% 45% 2% 0% Shannon 18% 32% 12% 48% 2% 0% Nadia 14% 38% 14% 56% 2% 0% Sara 13% 33% 14% 52% 1% 0% Iris K. Sylvana 17% 32% 10% 44% 2% 5% Billy 16% 27% 9% 55% 2% 0% Melissa 10% 34% 14% 54% 2% 0% Isabelle Annèl 14% 27% 12% 55% 2% 2% Kirsten 16% 37% 17% 43% 2% 0% Cherelle 12% 33% 13% 53% 2% 0% Tirza 19% 30% 11% 49% 2% 0% Celine 15% 31% 11% 51% 2% 0% 16

1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding

1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding 1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding Op de pabo opleiding leren de studenten hoe ze kinderen de vaardigheden kunnen bijbrengen die ze nodig hebben om een succesvolle en evenwichtige volwassene te worden. In

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd

Nadere informatie

10 KEER GEZOND EET GROENTEN

10 KEER GEZOND EET GROENTEN 10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Victoza en voeding

Diabetes mellitus. Victoza en voeding Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1

INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1 INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1 GEZONDHE IDSBEVORDER ING B IJ PABO S TUDENTEN Projectgroep 6 VD1-A Tutor: mw. C. van Waveren Osiriscode: VD-A110-11 Project lid 1: Trang Tran (12060879) project lid 2: Leonie

Nadere informatie

HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER. Voedingsdagboek. Mariska Sprado 12062804 24/09/2012

HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER. Voedingsdagboek. Mariska Sprado 12062804 24/09/2012 HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER Voedingsdagboek Mariska Sprado 12062804 24/09/2012 TOTALE ENERGIE-INNAME EN ENERGIEPERCENTAGES Totale energie-inname Dag 1 9852 kj

Nadere informatie

Wij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen:

Wij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen: Samenvatting door B. 739 woorden 29 november 2016 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende dingen af: je voorkeur voor eten

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet

Nadere informatie

Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon

Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

niveau 2, 3, 4 thema 5.5

niveau 2, 3, 4 thema 5.5 niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 3

Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Wat moet je nu wel eten en wat niet? Waarom wel en waarom niet? Hoe kun je er achter komen wat gezonde keuzes zijn? Eten is voor ons het zelfde als brandstof voor

Nadere informatie

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en

Nadere informatie

Het programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels

Het programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels De boodschappenkar Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Het programma over goede voeding Informatie over de Richtlijnen goede voeding Hoe ziet volgens u een gezond boodschappenmandje eruit? Toelichting

Nadere informatie

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015 Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen

Nadere informatie

Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book

Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE E-book WAT IS VET? VET IS EEN VOEDINGSSTOF DIE ZIT IN BIJVOORBEELD HALVARINE, OLIE, VLEES, KAAS EN IN KOEK, SNACKS EN SAUZEN. VET IS ALTIJD EEN MENGSEL VAN VETZUREN.

Nadere informatie

Eetdagboek. Voedingsleer. Maaike Oelen

Eetdagboek. Voedingsleer. Maaike Oelen Eetdagboek Voedingsleer Maaike Oelen Inhoud. Antropometrische gegevens.... Activiteiten.... Vrijdag 9-9-.... Maandag -9-... Eetdagboeken... 4.Dagboek vrijdag 9-9-... 4. Dagboek maandag -9-... 4 Verbeteringen...

Nadere informatie

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten = Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De

Nadere informatie

AARDAPPELS. voedzaam & veelzijdig

AARDAPPELS. voedzaam & veelzijdig KENNIS PLATFORM AARDAPPELS AARDAPPELS voedzaam & veelzijdig Deze brochure is voor diëtisten en andere gezondheidsprofessionals en bevat praktische informatie over de voedingswaarde van aardappels en de

Nadere informatie

Energiebalans. Opdracht 8B. Opdracht

Energiebalans. Opdracht 8B. Opdracht Opdracht 8B Energiebalans Opdracht Doel: Introductie vragen (Bijlage 1) 20 min. Opdracht 1 (Werkboekje Energiebalans) 30 min. Aan de hand van het deze opdracht leren de kinderen: Wat de energiebalans is;

Nadere informatie

Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren

Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal

Nadere informatie

Gezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken

Gezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken Gezonde voeding Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.049N 20171110 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Een gezonde voeding is een voeding die alle essentiële

Nadere informatie

2. Schijf van Vijf samengevat

2. Schijf van Vijf samengevat 2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten

Dia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten Dia 1 Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema Dia 2 Wat is voeding: Voeding = alle organische stoffen die je als mens of organisme nodig hebt om energie op te wekken in je

Nadere informatie

Botontkalking en voeding

Botontkalking en voeding Diëtetiek Botontkalking en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is calcium?... 3 Aanbevolen hoeveelheid calcium... 4 Hoe krijgt u voldoende calcium per dag binnen?... 4 Waarom vitamine D?... 7

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag

Nadere informatie

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als

Nadere informatie

Eiwitten. Voeding en Welzijn

Eiwitten. Voeding en Welzijn Eiwitten Voeding en Welzijn Vandaag Mindmap Maak een mindmap Wat weet je allemaal over eiwitten? Filmpje Filmpje Wat is je opgevallen in het filmpje? Wat wist je nog niet? Opdracht Pak ons voedsel erbij.

Nadere informatie

Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %)

Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %) 1 2 Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname 3 g groenten 2 stukken (of 25 g) fruit minstens 5 sneetjes (of 175 g) bruin brood of volkorenbrood 141 g of 47 % van de ADH (214 g incl. soepen en sappen)

Nadere informatie

Nodig: bos paastakken, kleine kaartjes, werkblad een ei hoort erbij, werkblad woordzoeker

Nodig: bos paastakken, kleine kaartjes, werkblad een ei hoort erbij, werkblad woordzoeker Themales ei instructie Nodig: bos paastakken, kleine kaartjes, werkblad een ei hoort erbij, werkblad woordzoeker Opwarming: zet de takken in een vaas op tafel en leg de kaartjes klaar. Begin met de vraag:

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 212-214 Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding 215 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Deze factsheet geeft in het kort weer hoe volwassenen (19-79 jaar) in de

Nadere informatie

Gezonde voeding (voor ouderen)

Gezonde voeding (voor ouderen) Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen

Nadere informatie

Aanbevolen apps/hulpmiddelen gericht op voeding en beweging

Aanbevolen apps/hulpmiddelen gericht op voeding en beweging Aanbevolen apps/hulpmiddelen gericht op voeding en beweging Er bestaan diverse apps om voeding per dag bij te houden en inzicht te krijgen in de samenstelling van voeding. Ook zijn er diverse stappentellers

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008: Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

DE MAAND ZONDER SUIKER

DE MAAND ZONDER SUIKER DE MAAND ZONDER SUIKER Spelregels Hoe werkt het experiment? De maand november is voor Kassa de Maand Zonder Suiker. Helemaal suikervrij is niet gezond: in fruit zit bijvoorbeeld van nature suiker, maar

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar

Nadere informatie

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een

Nadere informatie

Nutritionele kwaliteit kant-en-klaarmaaltijden (2)

Nutritionele kwaliteit kant-en-klaarmaaltijden (2) Nutritionele kwaliteit kant-en-klaarmaaltijden (2) Voedsel en Waren Autoriteit Thema Voeding & Gezondheid Augustus 2007 Samenvatting In 2006 heeft de VWA een rapport gepubliceerd over de nutritionele kwaliteit

Nadere informatie

VEILIGHEID. 5. TBM Maart 2014

VEILIGHEID. 5. TBM Maart 2014 VEILIGHEID 5. TBM Maart 2014 TBM: Gezond op het werk * Aan de hand van een Quiz * Verdeel de Quiz kaart de dag voor de TBM * Verzamel voor de start van de TBM de kaarten en steek deze in een omslag met

Nadere informatie

5. Dagelijkse energie

5. Dagelijkse energie 5. Dagelijkse energie Elke beweging die je doet kost energie. Niet alleen bij het rennen, lopen, bukken en springen, maar ook slapen en zitten kosten dus energie. De energie die hiervoor nodig is, wordt

Nadere informatie

EEN EI HOORT ERBIJ. Literatuuronderzoek NLT

EEN EI HOORT ERBIJ. Literatuuronderzoek NLT EEN EI HOORT ERBIJ Literatuuronderzoek NLT Voedingsdeskundigen Roshano Dewnarain, Lisa Hamminga, Ruben Bouwsma, Sarah Falcone V4b Natuur Leven en Techniek Begeleider: M.Wijnhold 1 Inhoudsopgave Inleiding...

Nadere informatie

AFVALLEN ZONDER ZWETEN

AFVALLEN ZONDER ZWETEN AFVALLEN ZONDER ZWETEN 8:00 DAG 21 Vetten Er zijn veel misverstanden over vet. Feit is dat je niet zonder kunt. Maar net als bij suiker, is het goed om ook hier onderscheid te maken tussen natuurlijke

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten

Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting door J. 1049 woorden 5 januari 2017 5,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar

Nadere informatie

De voedingsdriehoek. Wat en hoe?

De voedingsdriehoek. Wat en hoe? De voedingsdriehoek Wat en hoe? Wat haal je uit de posters Vind je gezonde voeding belangrijk? Ben je op de hoogte van wat gezonde voeding wel en niet is? Vind je van jezelf dat je gezond eet? Gaat gezond

Nadere informatie

Voeding en vertering: Gezond eten

Voeding en vertering: Gezond eten Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres David van Ettinger 21 January 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/68297 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten?

WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? Alles wat je eet en drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn: brood, boter, groenten en vlees. In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen:

Nadere informatie

Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren?

Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren? Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren? Adriëtte Topper 12059447 Anouk Vink 12013641 Kirsten Vesters 12093432 Louiza

Nadere informatie

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken

Nadere informatie

S C H I J F V A N V I J F

S C H I J F V A N V I J F SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn

Nadere informatie

Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES

Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Het menu voor de ouders Even voorstellen Voedingspiramide Basissportvoeding Koolhydraten,

Nadere informatie

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten

Nadere informatie

Voor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light

Voor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light INFOKAART n van margarine-, halvarine- en bak- en braadproducten December 2016 - Het assortiment margarineproducten wordt steeds groter en sluit steeds beter aan op de wensen en eisen van de consument.

Nadere informatie

Inhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren...

Inhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren... Linda van Stee Inhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren... 5 Brood, graanproducten en aardappelen... 5 Dranken... 5

Nadere informatie

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee

Nadere informatie

Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd

Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot

Nadere informatie

Menu Toelichting op het menu

Menu Toelichting op het menu Verslag door Ilona 928 woorden 5 juli 2017 10 1 keer beoordeeld Vak Biologie Menu Toelichting op het menu In het kader van voedsel, een onderwerp dat wij nu behandelen heb ik een menu gemaakt voor een

Nadere informatie

Gezonde Voeding Tips

Gezonde Voeding Tips Gezonde Voeding Tips Waarom is een gezond dieet zo belangrijk? A) Voorkom risico s op aandoeningen Weet je dat de meeste aandoeningen kunnen worden voorkomen? Voorbeelden hiervan zijn:» Hartaandoeningen»

Nadere informatie

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Achtergrond Inname van melk en melkproducten neemt af bij kinderen (Dror & Allen, 2014) Melk en melkproducten rijk

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze

Nadere informatie

Voedingsadvies bij peuterdiarree

Voedingsadvies bij peuterdiarree Diëtetiek Voedingsadvies bij peuterdiarree www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl DIE009 / Voedingsadvies bij peuterdiarree / 29-09-2014 2 Voedingsadvies

Nadere informatie

Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli

Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli Toetsvragen voedingsleer 1. Voedingsmiddel of voedingsstof? Kruis het juiste antwoord aan! Voedingsmiddel Voedingsstof Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli

Nadere informatie

Gezonde voeding voor teamsporters

Gezonde voeding voor teamsporters Gezonde voeding voor teamsporters Inleiding Door: Esther Verhoef en Puck Reckers Doel: Kennis vergroten goede voeding rondom trainingen/wedstrijden. Inhoud Presentatie Wat is voeding - Koolhydraten - Vetten

Nadere informatie

Voeding bij diabetes mellitus

Voeding bij diabetes mellitus Voeding bij diabetes mellitus Inleiding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn nauwelijks anders dan adviezen voor een goede voeding. De gedachte dat iemand met diabetes helemaal geen suiker mag eten

Nadere informatie

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2. Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding

Nadere informatie

(n=5898) (n=6218) (n=5958) standaard standaard standaard Voedingsstof gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking.

(n=5898) (n=6218) (n=5958) standaard standaard standaard Voedingsstof gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking. Tabel 24 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar tussendoortjes in drie voedselconsumptiepeilingen (berekeningen inclusief nul-gebruikers) Gemiddelde inname

Nadere informatie

Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst

Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst Volop uit de Schijf van Vijf Veel groente en fruit Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst Gezond eten: Genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Obesitas

Praktische opdracht ANW Obesitas Praktische opdracht ANW Obesitas Praktische-opdracht door een scholier 1250 woorden 4 juni 2007 5,9 20 keer beoordeeld Vak ANW Wat is obesitas? Zwaarlijvigheid is één van de grootste gezondheidsproblemen

Nadere informatie

FIT M&T SHARMILA. Voedingsdagboek

FIT M&T SHARMILA. Voedingsdagboek Voedingsdagboek Naam: Voorkeuren / Ik ben gek op: Afkeuren / ik hou niet van: Waarom een voedingsdagboek? Het bijhouden van een voedingsdagboek heeft veel voordelen. Doordat je opschrijft wat je eet en

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 5 Inleiding. 85 Energie in balans met de Schijf van Vijf. 7 Gezond eten met de Schijf van Vijf

Inhoudsopgave. 5 Inleiding. 85 Energie in balans met de Schijf van Vijf. 7 Gezond eten met de Schijf van Vijf Inleiding Iedereen weet dat gezond eten goed voor je is. Je voelt je daardoor beter. Daarnaast is het ook belangrijk om een gezond gewicht te krijgen of te houden. Om gezond te kunnen eten, moet je wel

Nadere informatie

Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek

Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek VIGeZ, 2013 1 INLEIDING Leren over gezonde voeding Om kinderen en jongeren aan te leren wat een evenwichtige voeding inhoudt en hoe ze dit in de praktijk

Nadere informatie

VOEDING OP DE BUURDERIJ

VOEDING OP DE BUURDERIJ VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.

Nadere informatie

Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers)

Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers) Tabel 41 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers) Project : basis rapportage VCP (SAS) Weergave: Gewogen, vast aantal

Nadere informatie

Q&A Voedingsbeleid Bzzzonder

Q&A Voedingsbeleid Bzzzonder Q&A Voedingsbeleid Bzzzonder Q&A Voedingsbeleid Bzzzonder, versie 1.1 11 januari 2018 Algemeen 1. Waarom een nieuw voedingsbeleid? Bzzzonder vindt het belangrijk om kinderen een gezonde basis te bieden

Nadere informatie

Voedingsrichtlijnen zwangerschap

Voedingsrichtlijnen zwangerschap Voedingsrichtlijnen zwangerschap Hoera! Je bent zwanger. Een nieuwe tijd breekt aan. Wat gaat deze zwangerschap brengen? Hoe zorg je dat je baby goed groeit? Hoe blijf je zelf fit tijdens je zwangerschap?

Nadere informatie

30 dagen een commitment met jezelf aangaan!

30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 1. Training 2. Voeding 3. Rust 1. Training - Grote spieren trainen benen, borst en rug - Cardio training - Dagelijks middelmatig bewegen Grote spieren trainen:

Nadere informatie

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op?

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu

Nadere informatie

Module Voeding & Gezondheid. Grip op je gezondheid met voeding

Module Voeding & Gezondheid. Grip op je gezondheid met voeding Module Voeding & Gezondheid Grip op je gezondheid met voeding Introductie Olivia Bijman, dietist i.o. aan Haagse Hogeschool, The Happy Green Lifestyle.com Holistische gezondheid, duurzame levensstijl en

Nadere informatie

Gezond eten moet dat?

Gezond eten moet dat? 51 K e n n I s m a k e n Gezond eten moet dat? Uit allerlei studies en enquêtes in verband met gezondheid en voeding blijkt dat het aantal zwaarlijvige jongeren toeneemt. Kinderen eten te vaak frieten,

Nadere informatie

Voeding en hardlopen

Voeding en hardlopen Voeding en hardlopen Sandra van der Westen- van Veltom, diëtiste Dieetvoorlichting de Grens www.dieetvoorlichting.nl Waar gaan we het vandaag over hebben? Voorstellen Gezonde voeding Voeding bij sport

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

IJZERVERRIJKTE VOEDING

IJZERVERRIJKTE VOEDING IJZERVERRIJKTE VOEDING 278 Inleiding We weten het allemaal van Popeye: van ijzer wordt een mens sterk. IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam vervult. Het is een bestanddeel van hemoglobine,

Nadere informatie

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie

Nadere informatie

janneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl

janneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl Casus CVRM 17 januari en 12 februari 2012 janneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl Dhr. B. Bikkel: 50 jaar; BMI 30,7 Monteur en sinds 2 jaar getrouwd Houdt niet van dokteren

Nadere informatie

Casus CVRM 17 januari en 12 februari 2012. janneke Schuppert. j.schuppert@eetid.nl

Casus CVRM 17 januari en 12 februari 2012. janneke Schuppert. j.schuppert@eetid.nl Casus CVRM 17 januari en 12 februari 2012 janneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl Dhr. B. Bikkel: 50 jaar; BMI 30,7 Monteur en sinds 2 jaar getrouwd Houdt niet van dokteren

Nadere informatie

Workshop Turn4u & Miracle Performance. De juiste voeding voor turners. Bob ter Haak Danique Stoop

Workshop Turn4u & Miracle Performance. De juiste voeding voor turners. Bob ter Haak Danique Stoop Workshop Turn4u & Miracle Performance De juiste voeding voor turners Bob ter Haak Danique Stoop Stellingen (1 / 4) Goede voeding kan blessures helpen voorkomen. Waar Door gezond te eten krijg je een mooiere

Nadere informatie