Eiwitten. Voeding en Welzijn

Transcriptie

1 Eiwitten Voeding en Welzijn

2 Vandaag

3 Mindmap Maak een mindmap Wat weet je allemaal over eiwitten?

4 Filmpje

5 Filmpje Wat is je opgevallen in het filmpje? Wat wist je nog niet?

6 Opdracht Pak ons voedsel erbij. Ga op zoek naar het hoofdstuk Eiwitten Beantwoord de vragen van het formulier

7 Functie in ons lichaam Levert calorieën en aminozuren Eetpatroon met veel eiwit helpt om op gewicht te blijven Bouwstof Transport Weefselcellen Enzymen Groei Hormonen Antilichaam Spieren

8 Eiwitten Bestaat uit aminozuren Eiwit kan 20 verschillende aminozuren bevatten Verschillende volgorde, samenstellingen en structuren Elk eiwit uniek Duizenden combinaties mogelijk Aminozuur is opgebouwd uit: Koolstof (C), Waterstof (H), Zuurstof (O), Stikstof (N)

9 Essentiele en niet-essentiele aminozuren Aminozuren: bouwstenen voor het eiwit in lichaamscellen. Sommige kan het lichaam zelf maken: Niet-essentiele aminozuren Sommige moeten we uit voeding halen: Essentiele aminozuren

10 Aminozuren en eiwitten Er zijn 20 verschillende soorten aminozuren Aminozurenpatroon voorbeeld:

11 Dierlijke eiwitten Welke dierlijke eiwitten kennen jullie? Vlees Melk (producten) Kaas Eieren Vis Kip en ander gevogelte

12 Plantaardige eiwitten Welke plantaardige eiwitbronnen kennen jullie? Brood Pasta en rijst (en andere granen) Noten Paddenstoelen Peulvruchten

13 Opdracht Zoek 10 specifieke dierlijke eiwitbronnen en 10 specifieke plantaardige eiwitbronnen. Zoek de bronnen met het meeste eiwit en rangschik deze op volgorde van veel naar weinig.

14 Koken met eiwitten Chemische verandering (ph), zuren/zouten/alcohol, fysisch proces (verhitten), mechanisch proces (kloppen). Bijvoorbeeld eiwitschuim (chocoladezoenen, merengue) Bakken van vlees Ei koken

15 Eiwitten nodig 1 gram eiwit levert 4 kcal We hebben ongeveer 0,8 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig Zwangere, kinderen, krachtsporters, vrouwen die borstvoeding geven en vegetariërs hebben meer eiwitten nodig Worden alleen gebruikt als brandstof als er te weinig vetten en/of koolhydraten opgenomen worden. Bij ernstig energietekort worden ook lichaamseiwitten gebruikt.

16 Biologische waarde Hoe optimaal ons lichaam de eiwitten kan benutten. Hoe meer de eiwitten lijken op lichaamseiwitten, hoe hoger de biologische waarde. Hoeveel procent lichaamseiwit uit 100gram voedseleiwit opgebouwd kan worden.

17 Biologische waarde Product Vochtpercentage Eiwitpercentage Biologische waarde Ei-eiwit 66 20,2 96 Moedermelk eiwit 87 3,5 100 Koemelk 87 3,5 90 Rundvlees 62 18,5 76 Vis 74 18,8 85 Rijst 13 7,6 70 Sojabonen 9 42,8 82

18 Voedingswaarde combinaties Hoge biologische waarde Vooral te vinden in dierlijke producten Melk, kaas, ei, vis Deze eiwitten bevatten (meestal) alle essentiële aminozuren in de goede verhouding Er kan dus veel lichaamseiwit van worden gemaakt! Lage biologische waarden: Verhouding aminozuren wijkt af van lichaamseiwitten Graanproducten, noten, peulvruchten, groenten, brood. Voedingsmiddelen die samen de eiwitwaarde verhogen Granen (tarwe, rogge, gerst) Voedingscombinaties zorgen ervoor dat eiwitwaardes verhoogt worden. Granen Granen Aardappelen Groente Peulvruchten (erwten, linzen, bonen) Melk(producten), vlees, vis, eieren Noten Melk(producten), eieren Granen (tarwe, rogge), sesam

19 Op gewicht blijven Eiwit zorgt dat het lichaam op gewicht blijft. Eiwit verzadigt Eiwit zorgt dat het spierweefsel in stand gehouden blijft

20 Bouwstof Het lichaam is opgebouwd uit eiwitten Gemiddeld bestaat het lichaam voor 12 kilo uit eiwit Eiwitten in het lichaam worden opgebouwd uit aminozuren Eiwit is nodig voor de cellen. Cellen vernieuwen zich regelmatig Het lichaam breekt het eiwit af en vervangt dit door nieuw eiwit De aminozuren uit de afgebroken eiwitten worden gebruikt om nieuw eiwit op te bouwen. Het lichaam verliest ook kleine hoeveelheden eiwit: haren, huidschilfers, nagels, zweet.

21 Enzymen Bestaan uit eiwit en een andere voedingstof (vitamine of mineraal) Zorgen in de lichaamscellen voor de opbouw van lichaamseiwit, vetten en energiewisseling. Zorgen voor afbraak van voedingsstoffen in de spijsvertering.

22 Transport Transport van stoffen in bloed Bijvoorbeeld hemoglobine -> vervoerd zuurstof vanuit longen naar weefsels

23 Weefselcellen Eiwitten maken nieuwe weefselcellen Wondjes

24 Hormonen Hormonen kunnen voor een groot deel opgebouwd zijn uit eiwitten.

25 Eiwitten in je lichaam Eiwitten zorgen voor het transport van vet achtige stof door het lichaam. Eiwitten werken als antilichaam bij de afweer tegen voedingsstoffen. Spieren Groei

26 Teveel/ te weinig eiwit Teveel eiwit Lichaam kan geen grote hoeveelheden eiwit opslaan Teveel zorgt ervoor dat de lever het overschot aan eiwit omzet in glucose en ureum De nieren moeten ureum uit het bloed filteren Hoe meer ureum -> hoe meer belasting van de nieren Afvoer van calcium in de urine bevordert Dit zorgt voor botontkalking Te weinig eiwit Krijg je te weinig calorieën -> lichaam gaat over tot de eigen lichaamseiwitten