INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1"

Transcriptie

1 INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1 GEZONDHE IDSBEVORDER ING B IJ PABO S TUDENTEN Projectgroep 6 VD1-A Tutor: mw. C. van Waveren Osiriscode: VD-A Project lid 1: Trang Tran ( ) project lid 2: Leonie Verheijen ( ) Project lid 3: Suze Voskuilen ( ) Project lid 4: Cecile de Vroomen ( ) Project lid 5: Janne Wevers ( ) De Haagse Hogeschool, Den Haag

2 INHOUDSOPGAVE 2

3 VOORWOORD Dit onderzoeksverslag is geschreven voor de opleiding Voeding & Diëtetiek aan de Haagse Hogeschool. Ook is het geschreven voor de Pabo-studenten van klas 1a aan de Haagse Hogeschool. Het advies in het verslag is immers voor deze studenten bedoeld. Het verslag is gemaakt als onderdeel van de Integrale Opdracht. De projectgroep bestaat uit Leonie Verheijen, Cecile de Vroomen, Janne Wevers, Trang Tran en Suze Voskuilen, studenten aan de opleiding Voeding & Diëtetiek. Dankzij de begeleiding die wij hebben gekregen in de tutor lessen en de colleges van Voedingsleer hebben wij dit project tot een goed einde kunnen brengen. De benodigde informatie voor dit onderzoek hebben wij vooral gehaald van de site van het Voedingscentrum en uit de Nederlandse Voedingsmiddelentabel. 3

4 BEROEPSPRODUCT INLEIDING Dit verslag is geschreven voor de integrale opdracht van blok 1.1. voor de opleiding Voeding & Diëtetiek. In dit onderzoeksverslag worden de voedingsdagboekjes van de eerstejaars Pabo-studenten aan de Haagse Hogeschool geanalyseerd. Door middel van de voedingsdagboekjes van de studenten is eerst de voedselinname met het voedselberekening-programma van Het Voedingscentrum uitgerekend. De uitslagen van de voedselinname werden gegeven in kcal (kilocalorieën) en grammen, ze zijn daarna berekend in energieprocenten. De dagboekjes zijn van klas 1A van de Pabo berekend en staan niet in dit verslag. In klas 1A zitten 26 leerlingen die hun voedingsdagboekjes hebben ingeleverd, maar 1 persoon was ziek en dus hebben we besloten haar gegevens niet mee te rekenen in de analyse. Nu wordt de voedselinname beoordeeld aan de hand van de Richtlijnen Goede Voeding en de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden. Het doel van dit verslag is dat de projectgroep hierna een goed advies kan geven aan de studenten. De voedingsstoffen van het vooronderzoek worden behandeld, maar ook de vezels, alcohol en het aantal kilocalorieën worden geanalyseerd. Er wordt zowel gekeken naar het voedingspatroon van de hele klas als individueel. Er moet namelijk ook beoordeeld worden welke Pabo-student het gezondste voedingspatroon heeft. Binnen de analyse wordt vooral gekeken of er zaken opvallen binnen de individuele eetpatronen en de eetpatronen van de hele klas. De vraag: Welke aanpassingen kunnen de Pabo-studenten maken binnen hun voedingspatroon zodat ze later een goed voorbeeld zijn voor hun leerlingen?, staat in dit verslag centraal en wordt door de volgende deelvragen beantwoordt: 1. Wat is de ADH van de behandelde voedingsstoffen bij de Pabo-studenten en bestaan er tekorten en overschotten bij hen? 2. Voldoet de voeding (per voedingsstof) van de eerstejaars Pabo-studenten aan de Richtlijnen Goede Voeding? 3. Wat is de gemiddelde energie-inname in de groep, en wat is de hoogste en de laagste inname? 4. Voldoen onze studenten aan de aanbeveling om dagelijks twee ons groenten 4

5 en twee stuks fruit te eten? 5. Voldoen Pabo-studenten gemiddeld aan de aanbevelingen t.a.v. verhouding eiwitten/ vetten/ koolhydraten (en alcohol) in energie%? 6. Zit er verschil tussen het eetpatroon (per voedingsstof) van mannen en vrouwen bij de Pabo-studenten aan de Haagse Hogeschool? Van bovengenoemde deelvragen wordt Deelvraag 3 alleen besproken bij de analyse over de energie-inname in kcal. Deelvraag 4 wordt beantwoord bij de analyse van vitamine C en deelvraag 5 wordt besproken aan het einde van het verslag. METHODEN Voor het verwerken van de gegevens uit de dagboekjes van de Pabo-studenten is de Eetmeter van het Voedingscentrum gebruikt. Daarnaast is ook de Nederlandse Voedingsmiddelentabel geraadpleegd. Voor het schrijven van het verslag zelf zijn de Richtlijnen Goede Voeding gebruikt en de ADH. Natuurlijk wordt het vooronderzoek Voedingstrends ook gebruikt. Overige gebruikte bronnen worden verwerkt in de literatuurlijst. RESULTATEN KILOCALORIEËN Wanneer we gaan kijken naar onze doelgroep, kunnen we deze opsplitsen in vier verschillende groepen. Mannen van jaar, mannen van jaar, vrouwen van jaar en vrouwen van jaar. Dit is omdat enkele studenten nog 17 of 18 jaar zijn en daar geldt een andere hoeveelheid Kcal per dag voor. De categorie mannen van jaar mogen per dag 2900 Kcal innemen. De mannen van mogen er 200 minder op een dag, namelijk 2700 Kcal. De categorie vrouwen van jaar mogen per dag 2100 Kcal en de vrouwen van jaar mogen er 2000 op een dag. Deze cijfers gelden wanneer men een inactieve leefstijl heeft en dus niets verbrand op een dag. Aangezien dit bij de meeste mensen niet het geval is zullen ze meer Kcal per dag in mogen nemen, maar we gaan bij deze analyse toch uit van deze getallen. Er wordt uitgegaan van 25 studenten. Van de 25 studenten vallen er 11 in de 5

6 leeftijdscategorie jaar, 2 mannen en 9 vrouwen. De mannen komen gemiddeld uit op 2192 Kcal. Dit is aan de lage kant. De vrouwen komen uit op een gemiddelde van 1654 Kcal. Ook dit is vrij laag. Wanneer je een lange tijd te weinig Kcal inneemt zal je de eerste week iets afvallen, maar daarna kan het tot ernstige gevolgen leiden. Als het lichaam geen energie kan verbranden, gaat het spieren verbranden en zullen deze dus afnemen. Ook vertraagt te weinig eten het metabolisme. Dit zorgt ervoor dat de spijsvertering afneemt. Wanneer men te weinig Kcal inneemt om te willen afvallen zal dit kunnen leiden tot een jojo effect, omdat men zich gaat uithongeren en hierdoor vreetbuien krijgt. FIGUUR KILOCALORIEINNAME De leeftijdscategorie bestaat uit 4 mannen en 10 vrouwen. De mannen hebben een gemiddelde Kcal inname van 2163 en de vrouwen van Ook voor deze twee groepen geldt een te lage inname en ook dit zou gevolgen kunnen hebben. De man met de laagste Kcal inname, heeft een gemiddelde van 1529 Kcal. Dit is veel te weinig. Vooral als hier wordt uitgegaan van een actieve levensstijl. De vrouw met de laagste Kcal inname, heeft een gemiddelde van Ook hier is het veel te weinig. Dit zouden ze kunnen aanpassen door meer voedsel te eten met Kcal erin. Ze zouden bijvoorbeeld meer volkoren producten kunnen nuttigen. De man die het dichts bij de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) in de buurt komt, neemt 2283 Kcal in de categorie jaar en 2561 Kcal in de 6

7 leeftijdscategorie jaar. De vrouw die het dicht bij de ADH in de buurt komt, neemt 2124 Kcal in de leeftijdscategorie jaar en 2037 Kcal in de leeftijdscategorie Er is een enkeling die teveel Kcal inneemt, maar dit is zo weinig dat dit geen overschot is. Dit komt vooral doordat lichamelijke beweging niet is meegeteld. Wanneer we gaan kijken naar onze doelgroep, kunnen we deze opsplitsen in vier verschillende groepen. Mannen van jaar, mannen van jaar, vrouwen van jaar en vrouwen van jaar. Dit is omdat enkele studenten nog 17 of 18 jaar zijn en daar geldt een andere aanbevolen hoeveelheid Kilocalorieën per dag voor. De categorie mannen van jaar mogen per dag 2900 Kcal innemen. De mannen van mogen er 200 minder op een dag, namelijk 2700 Kcal. De categorie vrouwen van jaar mogen per dag 2100 Kcal en de vrouwen van jaar mogen er 2000 op een dag. Deze cijfers gelden wanneer men een inactieve leefstijl heeft en dus niets verbrand op een dag. Aangezien dit bij de meeste mensen niet het geval is zullen ze meer Kcal per dag in mogen nemen. We gaan bij deze analyse toch uit van deze getallen, omdat we een algemeen advies moeten geven en het is moeilijk te bepalen hoe actief de studenten gemiddeld zijn. Doordat mannen over het algemeen meer eten op een dag en een andere lichaamsbouw hebben als vrouwen mogen deze meer Kcal op een dag nuttigen dan vrouwen. Bij de studenten is dan ook zichtbaar dat de mannen meer hebben gegeten als de vrouwen en hierdoor een hogere Kcal inname hebben. EIWITTEN Voor eiwitten geldt voor onze doelgroep, 19 tot 30 jarigen, een aanbevolen hoeveelheid (ADH) van 25 energieprocent van de dagelijkse consumptie. Dit wil zeggen dat 25 procent van de dagelijkse consumptie uitgedrukt in kilojoules uit eiwitten mag bestaan. In deze klas zitten ook leerlingen die jonger zijn dan 19 jaar, maar we hebben dezelfde ADH aangehouden. Wanneer we uitrekenen om hoeveel eiwitten het gaat, komen we uit op ongeveer 2250 kj tot 2850 kj aan eiwitten per dag. Dit staat gelijk aan 130 tot 170 gram. Gemiddeld krijgen de Pabo-studenten 1232 kilojoules aan eiwitten per dag binnen. 7

8 Zij voldoen daarmee niet aan de ADH. In de eiwitconsumptie zitten grote verschillen, ook wanneer de zieke persoon niet meegeteld wordt. De student met de laagste consumptie kreeg gemiddeld slechts 833 kilojoules aan eiwitten binnen, terwijl de student met de hoogste consumptie 2040 kilojoules aan eiwitten binnenkreeg. Zelfs de student met de hoogste gemiddelde inname voldoet niet aan de ADH. FIGUUR EIWITINNAME Tijdens het analyseren is gebleken dat de percentages van eiwitconsumptie bij al onze studenten beneden de 25 en% zit. Bijna de helft, namelijk 48%, van de studenten krijgt tussen de en% aan eiwitten binnen. 28% van de Pabostudenten heeft een eiwitinname van en%, wat ver onder de algemene dagelijkse hoeveelheden zit. Als er wordt gekeken naar de gemiddelde inname ligt het percentage van onze klas rond de 16 en%, behoorlijk ver beneden de norm dus. Omdat onze klas zoveel afwijkt van de ADH ligt het voor de hand dat zij eiwittekorten hebben. Geen enkele Pabo-student at genoeg eiwitten om aan de algemene dagelijkse hoeveelheid te kunnen voldoen. Van overschotten zijn dus automatisch geen sprake. Wanneer er wordt gekeken naar de percentages tussen mannen en vrouwen blijkt dat er een klein verschil is, de mannen hebben namelijk een hogere eiwitinname dan de vrouwen. KOOLHYDRATEN Wanneer je kijkt naar de doelgroep, jongeren tussen 19 en 30 jaar, is te zien dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid koolhydraten rond de 40 en% van de dagelijkse 8

9 consumptie ligt. Dit betekent dat ongeveer 40% van het totale aantal kilojoules dat iemand per dag binnen krijgt, mag komen uit koolhydraten. Als we er van uit gaan dat Pabo-studenten een actieve leefstijl hebben, zouden zij tussen de 9000 en kilojoules per dag mogen eten. Wanneer daarvan 40% uit koolhydraten mag komen, gaat het om ongeveer 3600 tot 4560 kilojoules aan koolhydraten per dag. We weten dat 1 gram koolhydraten 17 kilojoules levert, dus per dag mag de doelgroep tussen de 210 en 270 gram koolhydraten binnenkrijgen. Onze doelgroep eet gemiddeld 4041 kilojoules aan koolhydraten. Dit volgt de ADH dus heel redelijk. Omdat er maar weinig jongens in de klas zitten, is het wellicht wat aan de ruime kant, maar zeker niet ongezond veel. In het aantal koolhydraten dat onze klas binnen krijgt, zijn echter nogal wat verschillen. Zo at iemand die ziek was maar ongeveer 2000 kilojoules aan koolhydraten (niet meegerekend in gemiddelde), iemand anders at gemiddeld 6000 kilojoules aan koolhydraten. Dit laatste is behoorlijk veel, zeker wanneer je bedenkt dat deze persoon niet aan sport doet. Voor sporters en met name duursporters gelden andere aanbevolen waarden, maar dat is hier niet van toepassing. Wanneer je echter kijkt naar de verhouding tussen voedingsstoffen binnen iemands eetpatroon, zie je dat onze Pabo-klas wel wat afwijkt van de aanbevolen hoeveelheden. Gemiddeld krijgen leerlingen ruim 52% van hun kilojoulesinname door inname van koolhydraten, terwijl de aanbevolen hoeveelheid rond de 40% ligt. Ook hier wisselen de percentages sterk. Grote tekorten zullen niet ontstaan, aangezien het laagste percentage maar een kleine 4% onder de aanbevolen hoeveelheid ligt. Echter, de overgrote meerderheid, 79%, krijgt meer dan 45% van hun kilojoulesinname door de consumptie van koolhydraten. 12% krijgt zelfs meer dan 60% van hun kilojoulesinname door de consumptie van koolhydraten, wat erg veel is. Hier is wel verbetering te halen. 9

10 FIGUUR KOOLHYDRAATINNAME Dan nog de verschillen tussen mannen en vrouwen. In eerste instantie dachten we dat de mannen zich beter aan de ADH hielden, maar er bleken niet zo veel verschillen in te zitten. Wel is het zo dat de mannen gemiddeld dichter bij de ADH uitkomen. De dames zitten gemiddeld rond de ADH voor mannen, iets aan de hoge kant. Hier zullen ze op moeten letten. VETTEN Het voedingsadvies voor vetten dat is vastgesteld door de Gezondheidsraad is uitgedrukt in energieprocenten. Het totaal aantal vetten dat onze doelgroep (19 tot 30 jaar) binnen zou moeten krijgen ligt tussen de 20 en 40 energieprocent. Hiervan zou niet meer dan 10 en% uit verzadigd vet moeten bestaan. Bij overgewicht zou 20 tot 35 en% uit vetten moeten bestaan. Er zijn binnen de Pabo-studenten geen studenten met overgewicht dus dit wordt verder buiten beschouwing gelaten. Voor een vrouw komt 20 en% vet uit op ongeveer 45 gram en 40 en% op ongeveer 90 gram. Voor een man komt 20 en% uit op ongeveer 57 gram en 40 en% op ongeveer 115 gram. Vet levert per gram 37 kilojoules. Dit betekent dat bij vrouwen tussen de 1665 en 3330 kilojoules per dag uit vet zou moeten bestaan. Bij mannen is dit tussen de 2109 en 4218 kilojoules per dag. In de klas met Pabo-studenten waar de gegevens van zijn geanalyseerd zitten 6 mannen en 20 vrouwen. Van de mannen hebben er vijf van de zes tussen de 20-en 40 en% vetten gegeten en één zat net boven de 40 en%. Van de vrouwen hebben er 10

11 18 van de 20 tussen de 20-en 40% vet gegeten. Er was één vrouw die gemiddeld boven de 40 en% uit kwam. In de analyse van de gegevens is ook te zien dat het grootste deel van de studenten niet aan de hoge kant zit wat het eten van vetten betreft, omdat er weinig studenten zijn die meer dan 35 en% vet eten. FIGUUR VETINNAME De energieprocenten zegt natuurlijk wel iets over de vet inname, maar om specifiek te weten hoeveel studenten te veel en te weinig vetten hebben gegeten moet naar de kilojoules worden gekeken. Van de mannen heeft er één minder vetten dan de aanbevolen hoeveel gegeten en twee hebben meer vet gegeten dan de aanbevolen hoeveelheid. Dit betekent dat slechts drie mannen (de helft) wel de aanbevolen hoeveelheid vetten heeft gegeten. Van de vrouwen zijn er vier die minder dan de aanbevolen hoeveelheid vetten hebben gegeten. Hier zit uiteraard ook de zieke student bij. Geen van de vrouwen heeft te veel kilojoules door vetten binnen gekregen. Van de vrouwen zijn er dus 16 die voldoen aan de aanbevolen hoeveelheid vetten. Dit is dus het grootste deel. VEZELS 11

12 Het voedingsadvies voor vetten dat is vastgesteld door de Gezondheidsraad is uitgedrukt in energieprocenten. Het totaal aantal vetten dat onze doelgroep (19 tot 30 jaar) binnen zou moeten krijgen ligt tussen de 20- en 40 energieprocent. Hiervan zou niet meer dan 10 en% uit verzadigd vet moeten bestaan. Bij overgewicht zou 20 tot 35 en% uit vetten moeten bestaan. Er zijn binnen de Pabo-studenten geen studenten met overgewicht dus dit wordt verder buiten beschouwing gelaten. Voor een vrouw komt 20 en% vet uit op ongeveer 45 gram en 40 en% op ongeveer 90 gram. Voor een man komt 20 en% uit op ongeveer 57 gram en 40 en% op ongeveer 115 gram. Vet levert per gram 37 kilojoules. Dit betekent dat bij vrouwen tussen de 1665 en 3330 kilojoules per dag uit vet zou moeten bestaan. Bij mannen is dit tussen de 2109 en 4218 kilojoules per dag. FIGUUR VEZELINNAME FIGUUR VEZELINNAME In de klas met Pabo-studenten waar de gegevens van zijn geanalyseerd zitten 6 mannen en 20 vrouwen. Van de mannen hebben er vijf van de zes tussen de 20- en 40 en% vetten gegeten en één zat net boven de 40 en%. Van de vrouwen hebben er 18 van de 20 tussen de 20-en 40% vet gegeten. Één vrouw zat hier onder, maar deze was ziek tijdens het bijhouden van het dagboek en is dus niet representatief. Er was ook één vrouw die gemiddeld boven de 40 en% uit kwam. In de analyse van de gegevens is ook te zien dat het grootste deel van de studenten niet aan de hoge kant zit wat het eten van vetten betreft, omdat er weinig studenten zijn die meer dan 12

13 35 en% vetten. De energieprocenten zegt natuurlijk wel iets over de vet inname, maar om specifiek te weten hoeveel studenten te veel en te weinig vetten hebben gegeten moet naar de kilojoules worden gekeken. Van de mannen heeft er één minder vetten dan de aanbevolen hoeveel gegeten en twee hebben meer vetten gegeten dan de aanbevolen hoeveelheid. Dit betekent dat slechts drie mannen (de helft) wel de aanbevolen hoeveelheid vetten heeft gegeten. Van de vrouwen zijn er vier die minder dan de aanbevolen hoeveelheid vetten hebben gegeten. Hier zit uiteraard ook de zieke student bij. Geen van de vrouwen heeft te veel kilojoules door vetten binnen gekregen. Van de vrouwen zijn er dus 16 die voldoen aan de aanbevolen hoeveelheid vetten. Dit is dus het grootste deel. FIGUUR VEZELINNAME FIGUUR VEZELINNAME Zoals eerder beschreven zou maximaal 10 en% van de vetinname uit verzadigd vet moeten bestaan. Als er gekeken wordt naar de voedingsdagboekjes is te zien dat de meeste studenten daar boven zitten. Er is door veel studenten een keer gefrituurd eten gegeten en alle drie de dagen vlees. Op een enkeling na die vissticks heeft gegeten, is er geen vis geconsumeerd door de studenten. Dit betekend dus dat er weinig onverzadigd vet (vet uit plantaardige producten, vis en noten) wordt gegeten. Dit is jammer, omdat onverzadigd vet juist als het gezonde vet wordt gezien en goed is voor het cholesterol en tegen hart en vaatziekten. De studenten eten over het algemeen dus te veel verzadigd vet. ALCOHOL Er zijn geen aanbevolen hoeveelheden opgesteld voor alcohol, omdat alcohol geen 13

14 essentiële voedingsstof is. Teveel alcohol kan het risico op hart- en vaatziekten, aantal vormen van kanker en een beschadiging aan de hersenen en lever vergroten. Daarbij wordt matig alcoholgebruik geadviseerd om de hierboven genoemde risico s te verkleinen. Bij een matig alcoholgebruik wordt maximaal één glas of twee glazen per dag bedoeld. Van de 26 Pabo-studenten hebben 6 studenten alcohol geconsumeerd. Daarvan hebben 4 meisjes in de leeftijdscategorie tussen en 2 jongens tussen jaar alcohol genuttigd. Van de 6 Pabo-studenten die alcohol hebben geconsumeerd heeft er één een inname aan alcohol van ongeveer 16 en%. Bij de andere 5 Pabostudenten zit de energiepercentage bij alcoholgebruik rond 8 en%, hierbij wordt dus niet gesproken of er teveel alcohol door de Pabo-studenten worden geconsumeerd. FIGUUR ALCOHOLINNAME Alcohol levert echter energie. Uit onderzoek is gebleken dat de Pabo-studenten niet veel alcohol nuttigen. De Pabo-student die het meest aantal kilojoules aan alcohol binnenkreeg is 1160 kilojoules. De minst aantal kilojoules dat de Pabo-student aan alcohol binnenkreeg is 97 kilojoules. Wanneer er wordt gekeken naar de hoeveelheden alcohol dat een student consumeert zien we dat er verschillen zijn. Gemiddeld krijgen de Pabo-studenten, op dagen dat er alcohol gedronken wordt, ongeveer 850 kilojoules aan alcohol binnen. VITAMINE C 14

15 Onze doelgroep, de Pabo-studenten, vallen in twee leeftijdscategorieën. De ene klasse loopt van 14 t/m 18 jaar. Hier vallen enkele leerlingen in die nog 17 of 18 jaar zijn. De andere klasse loopt van 19 t/m 30 jaar. In deze klasse valt het overgrote deel van de studenten. De ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) voor vrouwen in de klasse 14 t/m 18 jaar valt op 65 mg (milligram) vitamine C per dag. Vanaf 19 jaar hebben ze een ADH van 70 mg per dag. Mannen hebben vanaf 14 jaar al een ADH van 70 mg per dag. Mannen en vrouwen hebben als ze volwassen zijn dus dezelfde hoeveelheid vitamine C op een dag nodig. Van de 26 leerlingen vallen 9 vrouwen in de leeftijdscategorie 14 t/m 18 jaar waarvoor de ADH vastgesteld is op 65 mg vitamine C per dag. In het advies moet daar rekening mee worden gehouden. FIGUUR VITAMINE C-INNAME In het vooronderzoeksverslag is er geen informatie gevonden over de hoeveelheid waarbij er een tekort aan vitamine C ontstaat. Bij het berekenen van de voedingsdagboekjes via de Eetmeter is hier meer informatie over gevonden. De hoeveelheid waarbij er een tekort ontstaat, is ongeveer 50 mg. Een overschot ontstaat bij een hoeveelheid meer dan 2000 mg vitamine C op een dag. Bij het berekenen zijn de vrouwen onder de 19 jaar apart genomen. Alle mannen en de vrouwen vanaf 19 jaar zijn bij elkaar gezet. Gemiddeld hebben de vrouwen onder de 19 jaar een inname van 89 mg vitamine C per dag. Dit ligt veel hoger dan de ADH, maar het is niet ongezond. Alle mannen plus de vrouwen vanaf 19 jaar hebben 15

16 een inname van 79 mg per dag. Zij zitten 9 mg boven de ADH, maar dit is ook niet ongezond. Gemiddeld over de hele groep zijn er dus geen tekorten, maar als er per student gekeken wordt, zijn die er wel. Enkele studenten halen gemiddeld over de drie dagen geen 50 mg vitamine C en hebben dus een tekort. Overschotten komen gemiddeld over de hele groep en per student niet voor. De laagste inname per student komt uit op 1 mg vitamine C per dag. De hoogste inname is 335 mg vitamine C per dag. Volgens de Richtlijnen Goede Voeding moet er gram groente en 200 gram fruit per dag gegeten worden om in voldoende mate in de vitamines te voorzien. De hoeveelheid groente van de studenten komt hier ongeveer op uit, maar veel studenten eten geen twee stuks fruit op een dag, deze hoeveelheid komt overeen met 200 gram fruit. Wat de aanbevolen hoeveelheid groente en fruit betreft voldoen ze niet aan de Richtlijnen Goede Voeding. Veel jongeren vervangen een stuk fruit door een fruitdrankje. Daar zit ook vitamine C in, maar minder dan in een stuk fruit. Dit is ook het geval bij de onderzochte eetpatronen van de Pabo-studenten. Sportdrankjes en vruchtensapjes zijn de vervangers voor fruit bij hen. Het verschil tussen de mannen en vrouwen qua inname van vitamine C is moeilijk te vergelijken, omdat er niet evenveel mannen en vrouwen zijn. Maar er kan op zich wel een vergelijking gemaakt worden. Er zijn in totaal 6 mannen en 20 vrouwen (waarvan een zieke die niet wordt meegeteld). Er wordt nu even niet gekeken naar de leeftijden. Mannen komen hierbij uit op een gemiddelde van 117 mg vitamine C per dag. De vrouwen komen op een gemiddelde van 74 mg per dag. Dit is een groot verschil. De mannen liggen ver boven de ADH vergeleken met de vrouwen. Over het algemeen eten mannen ook wat meer dan vrouwen waaronder ook meer groenten tijdens de warme maaltijd. VITAMINE B12 Wanneer we gaan kijken naar onze doelgroep, 14 tot 18 jaar en 19 tot 30 jaar, zien we in het onderzoeksverslag dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van de inname van vitamine B12 op 2,8 microgram per dag zou moeten liggen. Ongeveer de helft van de onderzochte Pabo-studenten zit onder deze inname. 10% zit rond deze inname en 40% zit erboven. 16

17 Degene met de laagste vitamine B12 inname zit op 1,3 microgram. Degene met de hoogste inname zit op 7,9 microgram. Gemiddeld komen de Pabo-studenten op een vitamine B12 inname van 3,0 microgram. Dit is dus voldoende om aan de aanbevolen hoeveelheid te komen. De overige vitamine B12 wordt via de urine weer afgescheiden. Dit geld dus ook voor de overschotten bij de studenten zelf. FIGUUR VITAMINE B12-INNAME De 11 studenten met een tekort aan vitamine B12 in hun eetpatroon zouden dit bij kleine tekorten aan kunnen vullen met vitamine pillen die de vitamine B12 bevatten. Wanneer men nauwelijks vitamine B12 inneemt en er verschijnselen ontstaan zoals vermoeidheid, kan het zijn dat de vitamine aangevuld moet worden via injecties. De student met de laagste vitamine B12 inname, 1.3, zou dit aan kunnen vullen door per dag twee glazen melk extra te drinken of door eventueel een vitamine pillen te slikken, wanneer dit niet voldoende aanvult zou het kunnen zijn dat deze student zich futloos en moe gaat voelen en vitamine B12 injecties moet laten zetten. Volgens de algemene dagelijkse hoeveelheid zouden personen in de leeftijdscategorie van jaar voldoende hebben aan het innemen van een groot stuk vlees (200 gram) of het nuttig van 4 glazen melk (150 gram) of 4 eieren. De meeste Pabo-studenten komen aan de juiste hoeveelheid vitamine B12 door een combinatie van deze. Ze eten bijna allemaal bij het avond eten 1 stuk vlees (125 gram) en nuttigen door de dag heen nog 1 glas melk en een zuivelproduct als toetje. 17

18 Mannen komen meestal eerder aan hun vitamine B12 inname als vrouwen. Dit komt doordat mannen vaak grotere porties eten en dan met name vlees. Hier halen zij veel vitamine B12 uit en zitten dus al snel aan de ADH. CONCLUSIE Er is onderzoek gedaan aan de hand van de voedingsdagboekjes van de Pabostudenten om een goed advies te kunnen geven zodat zij later een goed voorbeeld kunnen zijn voor hun leerlingen. De projectgroep analyseert met behulp van de voedingsdagboekjes welke aanpassingen de Pabo-studenten kunnen doen binnen hun voedingspatroon. KOOLHYDRATEN De Pabo-studenten van deze klas voldoen niet aan de ADH van Kcal. Er is maar een enkele student die gemiddeld voldoende Kcal inneemt. Hierbij is er niet gekeken naar hoeveel Kcal een student verbrand en zullen het er uiteindelijk per dag nog minder zijn. De studenten zullen meer Kcal binnenkrijgen wanneer ze meer volkoren producten innemen. Men zou kunnen kiezen voor een bruin broodje in plaats van een wit of een aardappel extra bij het avond eten. Wanneer men voor langere tijd te weinig Kcal inneemt zal men in eerste instantie afvallen, maar wanneer het lichaam onvoldoende Kcal kan verbranden zal het de spieren gaan verbranden en hierdoor zullen de spieren dus afnemen. Er is geen enkele student die een overschot heeft aan Kcal en hierin zal dus ook niemand hoeven te matigen. EIWITTEN Er is een tekort aan eiwitten bij de Pabo-studenten. Hierdoor zullen ze meer kans hebben op onder andere verstoorde wondgenezing, bloedarmoede en kortademigheid, spierafname en ontstekingsziektes. Bij kinderen heeft een tekort aan eiwit als gevolg dat het kan leiden tot groeistoornissen. Bovendien zullen bij kinderen de spieren slecht ontwikkelen. 18

19 Wij zouden de Pabo-studenten adviseren om meer producten te consumeren die eiwitten bevatten. Producten die veel eiwitten bevatten zijn vlees, vis, eieren en melkproducten. Vlees is het rijkst aan eiwitten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid eiwit bij de Pabo-studenten ligt rond de 25 procent van de dagelijkse consumptie. Uitgerekend gaat het dus om de inname van de voedingsstof eiwit van ongeveer 2250 tot 2850 kilojoules per dag. De studenten mogen per dag tussen de 132 gram tot 168 gram eiwit binnenkrijgen. KOOLHYDRATEN De Pabo-studenten hoeven niet te minderen in hun koolhydraatinname. Wel is het zo dat ze moeten opletten dat ze gevarieerd blijven eten en dus hun energie niet louter uit koolhydraten halen. Studenten die sporten zouden zelfs nog wat meer koolhydraten mogen eten dan ze nu doen, want deze worden tijdens het sporten veel verbruikt. VETTEN De vrouwelijke Pabo-studenten eten geen van allen te veel vet in totaal. Er zijn er wel een paar die minder eten dan de ADH (algemene dagelijkse hoeveelheden), maar zij zitten er niet ver onder dus dit is geen groot probleem. Van de mannen eet slechts de helft de aanbevolen hoeveelheid vet en 33% zit boven de ADH. De mannen moeten dus iets minderen met het eten van vet. Alle Pabostudenten moeten meer onverzadigd vet eten. Dit kunnen ze doen door bijvoorbeeld vlees door vis te vervangen en plantaardige vetten te gebruiken om te bakken. VEZELS Al met al hebben de studenten gemiddeld een groot tekort aan voedingsvezels. Ze volgen niet de Richtlijnen Goede Voeding die ook aanbeveelt om 30 tot 40 gram vezels per dag in te nemen. Dit tekort kan opgeheven worden als de studenten meer voedingsmiddelen gaan eten waar vezels in zitten. Zo is het eten van twee stuks fruit op een dag een goed begin. Weinig van de studenten aten deze hoeveelheid. Het eten van genoeg groenten zoals aardappelen en groene groente. Dit bevat namelijk ook veel vezels. Het inwisselen van wit brood voor volkorenbrood is een enorme verandering in de hoeveelheid vezels. Wit brood bevat namelijk weinig vezels en kan 19

20 zorgen voor verstopping. Het eten van noten is ook een optie, maar noten bevatten weer redelijk veel koolhydraten. ALCOHOL Uit onderzoek is gebleken dat de Pabo-studenten niet veel alcohol nuttigen. Ons advies is om het alcoholgebruik te beperken tot maximaal één glas of twee glazen per dag. VITAMINE C Bij deze klas van de Pabo zijn er per student wel tekorten te zien maar gemiddeld over de klas niet. Overschotten komen bij hen niet voor. De aanbeveling voor de Pabo-studenten is om vers fruit te eten. Daar zitten de meeste vitaminen in en dit is het gezondste. Sommige studenten halen vitamine C uit door de fruitdrankjes. In deze drankjes zitten ook vitamine C in, maar minder dan in vers fruit. Ook bevat fruitdrankjes toegevoegde suikers e.d. wat uiteindelijk veel ongezonder is dan vers fruit. Er waren ook een aantal studenten die echt een tekort aan vitamine C hadden. Hen is echt aan te raden om minstens twee stuks fruit op een dag te eten en daarnaast minstens gram groenten. Vitamine C is een belangrijke vitamine voor de weerstand. De weerstand gaat achteruit bij een tekort aan vitamine C. VITAMINE B12 Ongeveer 60 procent van de Pabo-studenten heeft een tekort aan vitamine B12. Toch is het gemiddelde van de klas wel goed. Dit is omdat er verschillende studenten zijn met een erg hoge inname. Twee studenten hebben maar liefst een inname hoger dan 4,5 µg. De studenten die een overschot aan vitamine B12 hebben, zullen hier niets van merken. Dit komt doordat de vitamine B12 die het lichaam niet kan gebruiken, wordt afgevoerd via de urine en op deze manier dus het lichaam weer verlaat. De studenten die een tekort hebben aan vitamine B12 zullen hier op korte termijn niks van merken, omdat het lichaam een reserve opslaat. Wanneer deze reserve opraakt, zal men zich futloos en moe gaan voelen. Om dit te voorkomen zouden de 20

21 studenten met een tekort aan vitamine B12 iets vaker een zuivelproduct kunnen innemen, zoals een bakje yoghurt extra of een glas melk. Ook eieren en vleeswaren kunnen ervoor zorgen dat je voldoende vitamine B12 binnenkrijgt. PROCESVERSLAG Tijdens de integrale opdracht van blok 1.1 heeft projectgroep 6 zich ingezet om uiteindelijk een advies aan de Pabo-studenten te kunnen geven over hun voedingspatroon. Tijdens deze periode heeft de projectgroep een planning gemaakt met daarin tussentijdse beoordelingsmomenten. Er werd een algemene planning gemaakt voor de gehele periode en daarnaast ook kleine planningen voor ieder stukje van het verslag. In het begin hielden de projectgroepen zich perfect aan de planning. Er werd onderling goed gecommuniceerd en de verslagen werden op tijd ingeleverd. Later werd het wat moeilijker om zich aan de planning te houden, maar de verslagen werden altijd op tijd ingeleverd. Iedere week werd er vergaderd. Elk lid van de projectgroep is een keer voorzitter en notulist geweest. Als men de ene week voorzitter was, was men de andere week notulist. Dit systeem werkte goed. De rol van de voorzitter was de agenda opmaken en deze nog voor de vergadering naar de andere projectleden op te sturen. Tijdens de vergadering nam de voorzitter het heft in handen?? en zorgde dat alle agendapunten aan de orde kwamen. De notulist zorgde dat alles wat besproken werd, genotuleerd werd en stuurde deze notulen naar alle projectleden door. De andere deelnemers wisten wat er besproken zou worden tijdens de vergaderingen en toonden ook veel inzet. De rolverdeling tijdens het gehele project werd goed besproken. Iedere keer bekeek iedereen elkaars werk en werd er door iedereen feedback gegeven. Voor het in elkaar zetten en inleveren van een verslag werd elke keer iemand anders aangewezen. Deze rolverdeling verliep goed. Zoals gezegd werd er iedere week vergaderd en werden alle moeilijkheden en vragen besproken. Aan het eind van iedere vergadering werd een planning gemaakt voor de komende week. Er werden deadlines gesteld voor het sturen van de werkzaamheden naar elkaar. Daarna werd er feedback gegeven en aanpassingen gedaan. Alle stukken werden bij elkaar gevoegd en het verslag was op tijd klaar. Het 21

22 geven van feedback ging in de projectgroep uitstekend. Er werden verslagen verbeterd en aangegeven wat eventueel beter kon. De tussentijdse deadlines werden later in de periode echter niet gehaald waardoor bepaalde werkzaamheden uitliepen. In de laatste twee weken liep de communicatie wat slechter. Dit is besproken tijdens het laatste tutorgesprek samen met de tutor en dit wil de projectgroep gaan verbeteren. Tijdens de laatste vergadering heeft de projectgroep twee leerdoelen vastgesteld voor eventuele verdere samenwerking: - Tijdens een volgende samenwerking van deze projectgroep gaan wij ons houden aan de planning die is vastgesteld door de groep. Dit houden we bij op papier. - Tijdens de eerstvolgende periode van samenwerking zorgen wij ervoor dat de communicatie goed verloopt in de groep. Dit doen wij door elkaar op de hoogte te houden via de mail. 22

23 BIJLAGEN BIJLAGE I LITERATUURLIJST BEROEPSPRODUCT - Stichting Voedingscentrum Nederland (Z.D.) Eetmeter. Binnengehaald 8 oktober 2012 van - Stichting Voedingscentrum Nederland (2012). Nederlandse Voedingsmiddelentabel. Den Haag: Stichting Voedingscentrum Nederland - Stichting Voedingscentrum Nederland (Z.D.) Richtlijnen Goede Voeding Binnengehaald 20 oktober 2012 van BIJLAGE II INDIVIDUELE VERANTWOORDINGEN CECILE DE VROOMEN Aan het begin van het blok hebben we voor onszelf twee doelen opgeschreven die we wilden bereiken. Ik heb aangegeven dat ik aan het volgende wil werken: - In het komende blok wil ik beter plannen, zodat niet alles op het laatste moment hoeft. - In het komende blok wil ik er voor zorgen dat de deadline gehaald wordt. Tijdens het project hebben we in overleg de taken eerlijk verdeeld. Iedereen is hierbij betrokken. Ikzelf ben in de eerste fase, het maken van het Plan van Aanpak, aan de slag gegaan met het maken van de samenwerkingsovereenkomst. In de tweede fase, het vooronderzoek, was het mijn taak om de voedingsstof koolhydraten te onderzoeken. Dit werd uitgewerkt in een verslag. Iedereen heeft hierbij een andere voedingsstof behandeld. Daarnaast heb ik een conclusie en discussie gemaakt van mijn gedeelte en deze hebben uiteindelijk tot een algemene conclusie en discussie geleid. Om te zorgen dat ons verslag er verzorgd uit ziet, hebben we regelmatig elkaars werk nagekeken op onjuistheden en spellingsfouten. Daar heb ik me ook erg voor ingezet, ik vind het belangrijk dat iedereen weet waar aan gewerkt moet worden en 23

24 wat er verbeterd kan worden. Zelf vind ik het ook fijn als mensen mij uitleggen wat er anders kan en waarom en dat probeer ik dus anderen ook altijd duidelijk uit te leggen. Ik vind dat wij als groep goed hebben samengewerkt. Hoewel de planning niet iedere keer goed gevolgd werd, is uiteindelijk het verslag op tijd afgekomen. Ook ik was daar een van de oorzaken van en ik ben me er goed van bewust dat ik hieraan moet werken. Dit wordt ook genoemd in de tips van de andere groepsleden. Ook moet ik werken aan mijn houding tijdens vergaderingen. Ik kan nogal opgefokt reageren en ik moet proberen rustig te blijven. De feedback van de projectgroep vind ik fijn om te lezen. Ik vind het fijn dat mijn werk gewaardeerd wordt en ik ben me er van bewust dat er punten zijn waar ik aan moet werken. Op deze punten vind ik het fijn dat de projectgroep me hierin gesteund heeft. Ze hebben me goed geholpen met de planning en hebben me er aan herinnerd als er belangrijke momenten in de planning aan kwamen. Uit de feedback blijkt dat ik een van mijn leerdoelen nog niet bereikt heb en deze zal ik dus opnieuw vaststellen voor het volgende blok. Daarnaast stel ik nog een nieuw leerdoel vast. Mijn leerdoelen voor de komende periode worden: Tips: Tops: - De komende periode ga ik een goede planning maken, waar ik mij aan ga houden, zodat niet alles op het laatste moment hoeft. - De komende periode ga ik werken aan mijn houding tijdens de vergaderingen. Ik ga er voor zorgen dat ik rustig over kom. TIPS & TOPS - Probeer af en toe rustig te reageren op bepaalde dingen. Niet meteen in de aanval gaan. - Ik vind dat je soms wat meer geduld mag hebben tijdens de vergaderingen. - Probeer op tijd te plannen als iets af moet om stress te voorkomen. - Plan alles goed om je privéactiviteiten heen. - Je zet je goed in voor het project. Je coördineert goed en bent op tijd klaar met je werkzaamheden. 24

25 - Ik vind jouw schrijfstijl heel goed. - Je doet goed je best. Houdt ons op de hoogte van de opdrachten. Als we iets niet snappen legt ze goed uit. Handig dat ze vaak haar laptop bij zich heeft waardoor ze vaak kort verslagen kan typen. - Je ben echt geniaal met je laptop! Cirkeldiagrammen schudt je zo uit je mouw. Daarbij is je werk altijd heel overzichtelijk en duidelijk. LEONIE VERHEIJEN Aan het begin van het blok hebben we voor ons zelf twee doelen opgeschreven die we wilden bereiken. Mijn doelen waren: - In de komende periode ga ik proberen schoolzaken los te laten wanneer het werk klaar is. - In dit blok ga ik proberen niet té perfectionistisch te zijn in het werk dat ik doe. Tijdens dit project hebben we de taken goed verdeeld. Bij het verdelen van de taken was iedereen betrokken en besproken we dit samen. Aan het eerste gedeelte, het Plan Van Aanpak, heeft iedereen werk aan besteedt. Ik heb de planning gemaakt. Er is feedback gegeven en daarna heb ik alle delen bij elkaar gevoegd. Bij het vooronderzoeksverslag hebben we de voedingsstoffen onder elkaar verdeeld. Mijn taak was om informatie te zoeken over vitamine C en deze informatie uit te werken. Daarnaast heeft ieder bij zijn voedingsstof een conclusie en discussie gemaakt zodat er op het einde van het vooronderzoeksverslag een goede conclusie en discussie gemaakt kon worden. Bij het onderzoeksverslag heb ik de dagboekjes van 6 studenten van de Pabo geanalyseerd en berekend. Daarnaast heb ik de analyses van vitamine C en vezels en de literatuurlijst gemaakt. Om het hele verslag af te maken, moesten er nog een aantal kleine dingen gebeuren. Ik heb het procesverslag nog gemaakt. Tijdens het project was het belangrijk om elkaars werk na te kijken. Hier heb ik mijn best voor gedaan. Ik vond het belangrijk dat er geen tot weinig spellingsfouten in het verslag stonden en als ik zaken zag staan die naar mijn mening verbeterd konden worden, gaf ik feedback. Uit de tips en tops in de bijlage is ook te lezen dat ik vaak iedereen op de hoogte hield van de zaken die er nog moesten gebeuren. De samenwerking met mijn medeprojectleden vond ik goed lopen. We hadden de verslagen iedere keer op tijd af. De planning liep af en toe niet zoals gepland, maar 25

26 daar moet ik me leren bij neer te leggen. In de bijlage staan zoals gezegd de feedbackformulieren. Daarin staat over mij vooral beschreven dat ik de zaken af en toe los moet laten. Ik ben het helemaal eens met de uitspraak van mijn medeprojectleden. Ik ben vaak druk bezig met een verslag, maar als het af is, moet ik het los proberen te laten. Dit was vooral te merken bij het onderzoeksverslag. Tot het laatste moment bleef ik dingen bespreken met mijn medeprojectleden. Toen zeiden ze ook tegen me dat het klaar was en dat ik het los moest laten. Daarnaast ben ik blij met de tops die ze geschreven hebben. Ze zeggen dat ik goede feedback geef en dat ik me goed inzet. Ik vind het fijn om dat te horen. Zoals ik de feedbackformulieren lees, heb ik mijn leerdoelen die ik in het begin van dit blok gesteld heb helaas nog niet bereikt. Daarom stel ik deze leerdoelen (en nog een andere) weer vast voor de volgende periode: Tips: Tops: - De komende periode ga ik echt proberen om het schoolwerk los te laten. Af is ook echt af. - De komende periode ga ik perfectionistisch te werk, maar wel in beperkte mate. - Bij de volgende samenwerking moet ik me leren neerleggen bij zaken als iets niet loopt, zoals ik het gepland had. TIPS & TOPS - Ik kan eigenlijk geen tip bedenken, omdat ik vind dat je super goed aan het project hebt gewerkt - Er is niet echt een verbeterpunt waar ze aan kan werken volgens onze opdracht - Mevrouwtje pietje precies. Laat het af en toe gewoon zijn zoals het is. Scheelt veel stress. Ben niet zo onzeker. Vertrouw meer op je eigen kunnen. - Probeer het los te laten, Leonie. Het komt allemaal wel goed, het duurt misschien alleen iets langer dan gepland. Als het weekend is, is het weekend en moet je daar van genieten. - Je geeft goede feedback - Je werkt heel nauwkeurig en weet goed hoe iets aangepakt kan worden. Houdt ons ok vaak op de hoogte en doet goed haar werk. Heeft haar werk 26

27 vaak op tijd af. - Je wilt altijd het beste in jezelf naar boven halen en dat lukt vaak ook, want je bent altijd op tijd, geeft goede feedback en je eigen werk ziet er altijd pico bello uit. - Je werkt ongelofelijk nauwkeurig en kunt op een goede, duidelijke en respectvolle manier aangeven wat verbeterpunten zijn. JANNE WEVERS Aan het begin van het blok hebben we voor ons zelf twee doelen opgeschreven die we wilden bereiken. Mijn doelen waren: - meer initiatief tonen - meer aangeven wat ik wil. Tijdens dit project hebben we de taken goed verdeeld. Bij het verdelen van de taken was iedereen betrokken en besproken we dit samen. Aan het eerste gedeelte, het Plan Van Aanpak, heeft iedereen werk aan besteedt. Hierbij heb ik het voorblad gemaakt, opdracht 4 en opdracht 5. Vervolgens heeft iedereen feedback op elkaar gegeven en is er een geheel van gemaakt. Bij het vooronderzoeksverslag hebben we de voedingsstoffen onder elkaar verdeeld. Mijn taak was om informatie te zoeken over vitamine B12 en deze informatie uit te werken. Daarnaast heeft ieder bij zijn voedingsstof een conclusie en discussie gemaakt zodat er op het einde van het vooronderzoeksverslag een goede conclusie en discussie gemaakt kon worden. Bij het onderzoeksverslag zou ik eigenlijk van 6 studenten van de Pabo voedingsdagboekjes berekenen, maar nadat er 2 niet compleet waren en ik hier geen reactie van heb gehad, heb ik in overleg met de project groep 4 voedingsdagboekjes berekend. Daarnaast heb ik de analyses van vitamine B12 en kilocalorieën gemaakt. Verder heb ik uitgerekend wie de gezondste student is, een stukje aanbeveling gemaakt over vitamine B12 en kilocalorieën en de uiteindelijke discussie over het verslag. Tijdens het project was het erg belangrijk om elkaar de corrigeren en te wijzen op zaken die niet helemaal goed verliepen. Er werd vooral veel gelet op grammatica en door middel van feedback werd dit gecorrigeerd. Ik vond het erg belangrijk om hier actief aan mee te werken, zodat ik zelf zeker wist alles goed liep. Ik wilde niet afhankelijk zijn van andere en vind dat ik daarom bij het feedback geven veel initiatief 27

28 heb getoond.. De samenwerking met mijn medeprojectleden liep op de meeste momenten erg goed. Er zijn geen voorvallen geweest en er was niemand die echte problemen heeft gehad. We maakten iedere week een deadline lijst waar iedereen zich aan zou houden. Iedereen heeft hier telkens goedkeuring voor gegeven, maar uiteindelijk werden deze deadlines vaak niet gehaald. Uiteindelijk was alles altijd af, maar doordat dit vaak pas op het laatste moment was, was het soms wat onnodig stressen. In de bijlage staan de formulieren waarin feedback staat over mij die is gegeven door mijn medeprojectleden. Hierin staat beschreven dat ik meer op mijn planning moet gaan letten en vaak minder onzeker mag zijn over verschillende zaken. Hier hebben mijn medeprojectleden gelijk in. Mijn zaken zijn uiteindelijk op tijd af maar tussendoor ben ik vaak net iets te laat. Ook merk ik dat ik veel bevestiging nodig heb van mijn medeprojectleden om zeker te weten dat alles goed is. Hierdoor kom ik vaak onzeker over en dit is de meeste gevallen niet nodig. Dit is ook iets waar ik zeker aan ga werken. Ook werd er in de tops verteld dat ik netjes werk en goed mijn best doe. Ik ben blij dat ze dit over me zeggen. Ik wil graag hard mijn best doen voor het project en ik waardeer het dat mijn medeprojectleden dit in zien. Ik denk dat ik mijn doelen van de vorige periode voor een groot deel wel heb bereikt. Ik heb initiatief getoond in het maken van onderdelen voor het project en bij het maken van een planning heb ik duidelijk aangegeven wat ik wilde maken en wat ik liever door andere liet doen, wanneer ik wist dat dit niet mijn sterkste punt was. Ook was maakte ik steeds de wekelijkse deadlines en ook dit vind ik een punt van initiatief tonen. Mijn doelen voor de tweede periode zullen zijn: Tips: - Deadlines goed in de gate houden, dit voorkomt veel stress. - Ik wil minder onzeker overkomen en niet voor alles bevestiging vragen (wel overleggen natuurlijk). TIPS & TOPS - Probeer wat meer vertrouwen te hebben in jezelf. In je mailtjes kom je soms onzekerder over dan nodig 28

29 Tops: - Ik vind het fijn als je wat meer let op planning. (Dit probleem hebben we allemaal) probeer op tijd te reageren op elkaars werk. - Er zijn niet echt verbeterpunten. - Je werkt gesturctureerd en hebt een duidelijk doel voor ogen. - Je bent altijd goed op de hoogte van wat er zich afspeelt bij het project. Je zet je goed in en geeft goede feedback. Je bent goed in spelling. - Ik vind dat je heel goed communiceert met de groep, vooral via internet. - Doet goed haar best en heeft haar werk vaak op tijd af. Geeft vaak feedback aan de groep. SUZE VOSKUILEN Aan het begin van blok 1.1 heeft ieder groepslid zich twee doelen gesteld die zij wilde bereiken. Mijn doelen waren: - Dit blok ga ik goed plannen, zodat ik mijn werk op tijd af heb. - Dit blok ga ik op tijd beginnen aan mijn werk. Tijdens dit project zijn de taken verdeeld tussen de groepsleden. Het eerste deel van het project dat gemaakt moest worden was het Plan van Aanpak. Hiervoor heb ik punt 2 gemaakt. In punt 2 werden de opdrachtgever, de opdrachtnemer, de opdrachtbeschrijving, de probleemstelling, de doelen en de diensten, producten en deelproducten beschreven. Ook heb ik het deel over de vergaderingen gemaakt en de samenwerkingsafspraken geleverd. Die laatste had ik al van een oud plan van aanpak. Ook heb ik feedback gegeven op de stukken van anderen. Het tweede deel van het project dat gemaakt moest worden was het vooronderzoeksverslag Voedingstrends. Ik heb informatie over de voedingsstof vet gezocht en verwerkt. Ook is er een conclusie en discussie over dit onderwerp gemaakt. Nadat ik alle informatie van de andere groepsleden had ontvangen heb ik het verslag in elkaar gezet. Ook hier is feedback gegeven op de stukken van anderen. Het derde deel van het project was het onderzoeksverslag. Hiervoor heb ik 5 voedingsdagboekjes geanalyseerd en de analyse over vetten gemaakt. Ook heb ik voor dit verslag het voorwoord en de inleiding en methoden gemaakt. Ook hier is feedback gegeven op stukken van anderen. 29

30 De samenwerking binnen dit project vond ik goed lopen. Er waren dingen die beter konden, zoals het plannen en op een bepaalde hoogte de communicatie. Ondanks deze punten ben ik dus wel tevreden over de samenwerking. Alles was uiteindelijk op tijd af en het was makkelijk om feedback te geven op andere groepsleden, omdat hier altijd goed op gereageerd werd. Mijn plannen is niet tijdens het hele project goed gegaan. Op het begin ging het prima, maar toen er steeds meer moest gebeuren en ik toevallig die week niet veel tijd had ging het een beetje mis. Dit is ook terug te vinden in de tips die ik van mijn groepsleden heb gekregen. Deze zijn terug te vinden in de bijlage. Mijn plannen is dus niet helemaal goed gegaan en daarom stel ik mij voor de volgende periode dezelfde doelen. Deze zijn: - Bij het volgende project ga ik goed plannen, zodat mijn werk op tijd af is. - Bij het volgende project ga ik op tijd beginnen aan mijn werkzaamheden, zodat ik niet alles op het laatste moment hoef te doen. TIPS & TOPS Tips: - Op tijd plannen/beginnen en probeer minder dingen te vergeten. - Plannen, plannen, plannen. Je werk is altijd zo goed, maar net even te laat. - Probeer er op te letten dat je op tijd communiceert. Het is heel lastig als je pas op het laatste moment iets van iemand hoort terwijl de meeste mensen best begrip hebben voor de situatie als ze het op tijd weten. - Probeer goed te letten op het tijdig af hebben van werkzaamheden en geef anderen tijdig feedback. Tops: - Doet goed haar best. Heeft haar werk toch altijd af ook al is het niet volgens planning. - Je werk is altijd super netjes en formeel. Heb echt zelden op- of aanmerkingen en dat scheelt me echt in tijd, lees er altijd heel makkelijk doorheen. - Je weet zelf vaak waar je fouten zitten en geeft dit ook goed aan. Hierdoor is het als groepsgenoot gemakkelijker verbeteren en de drempel om er iets over te zeggen wordt daardoor kleiner. - Je geeft goede instructies en je weet waar je het over hebt. Je hebt ervaring en 30

31 brengt dat over op de groep. Je werk ziet er altijd keurig uit. TRANG TRAN Aan het begin van blok 1.1 heeft ieder groepslid voor zich zelf twee doelen gesteld die zij wilde bereiken. Mijn doelen waren: - Dit blok ga ik proberen om initiatief te tonen. - Dit blok wil ik goed kunnen plannen. Tijdens dit project hebben we de taken goed verdeeld tussen de groepsleden. Het eerste gedeelte waar we aan moesten werken was het Plan van Aanpak. Ieder projectlid heeft haar eigen taak verricht. Mijn opdracht was om te werken aan opdracht 3 van het Plan van Aanpak. Deze opdrachten waren: Vermoeden van de te gebruiken bronnen en contacten en Vermoeden van benodigde middelen (tijd,geld en andere hulpmiddelen). Daarbij heb ik informatie opgezocht en verwerkt. Ook is er feedback gegeven en teksten gecorrigeerd. Het tweede deel van het project was het vooronderzoeksverslag genaamd Voedingstrends. Voor het vooronderzoeksverslag heb ik informatie over de voedingsstof eiwit opgezocht en verwerkt. In het verslag moest ook een discussie en conclusie over dit onderwerp verwerkt worden. Het verslag werd opgestuurd naar de groepsleden en er is feedback aan elkaar gegeven. Het derde deel van de integrale opdracht was het onderzoeksverslag. Bij het onderzoeksverslag heb ik 5 voedingsdagboekjes geanalyseerd en de energiepercentages berekend. Hierbij heb ik de analyse over eiwitten en alcohol gemaakt. Ook heb ik de conclusie gemaakt over de aanbevelingen van alle voedingsstoffen wat we ook als advies kunnen geven aan de studenten. De samenwerking met onze projectgroep vond ik goed lopen, omdat de taken goed verdeeld waren tussen de groepsleden. Het was vaak duidelijk wat er gedaan moest worden. Er waren wel dingen die beter konden, zoals de planning die af en toe niet goed liep. Alles was uiteindelijk wel op tijd af en ben ik zeer tevreden over de samenwerking binnen ons onze projectgroep. Van mijn projectleden heb ik feedbackformulieren ontvangen. Hierin staan dingen 31

1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding

1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding 1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding Op de pabo opleiding leren de studenten hoe ze kinderen de vaardigheden kunnen bijbrengen die ze nodig hebben om een succesvolle en evenwichtige volwassene te worden. In

Nadere informatie

HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER. Voedingsdagboek. Mariska Sprado 12062804 24/09/2012

HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER. Voedingsdagboek. Mariska Sprado 12062804 24/09/2012 HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER Voedingsdagboek Mariska Sprado 12062804 24/09/2012 TOTALE ENERGIE-INNAME EN ENERGIEPERCENTAGES Totale energie-inname Dag 1 9852 kj

Nadere informatie

VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN

VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN 09 november 2012, Den Haag VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN Projectgroep 4, VD1-e2 Eline Kion, Iris Krijger, Amy Krul, Burçin Küçükbiyik, Isabelle Man in t Veld, Iris Maring Samenvatting Er ontstaat steeds

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008: Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende

Nadere informatie

30 dagen een commitment met jezelf aangaan!

30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 1. Training 2. Voeding 3. Rust 1. Training - Grote spieren trainen benen, borst en rug - Cardio training - Dagelijks middelmatig bewegen Grote spieren trainen:

Nadere informatie

10 KEER GEZOND EET GROENTEN

10 KEER GEZOND EET GROENTEN 10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

niveau 2, 3, 4 thema 5.5

niveau 2, 3, 4 thema 5.5 niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen

Nadere informatie

Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %)

Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %) 1 2 Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname 3 g groenten 2 stukken (of 25 g) fruit minstens 5 sneetjes (of 175 g) bruin brood of volkorenbrood 141 g of 47 % van de ADH (214 g incl. soepen en sappen)

Nadere informatie

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten

Nadere informatie

Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book

Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE E-book WAT IS VET? VET IS EEN VOEDINGSSTOF DIE ZIT IN BIJVOORBEELD HALVARINE, OLIE, VLEES, KAAS EN IN KOEK, SNACKS EN SAUZEN. VET IS ALTIJD EEN MENGSEL VAN VETZUREN.

Nadere informatie

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd

Nadere informatie

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2. Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding

Nadere informatie

EEN EI HOORT ERBIJ. Literatuuronderzoek NLT

EEN EI HOORT ERBIJ. Literatuuronderzoek NLT EEN EI HOORT ERBIJ Literatuuronderzoek NLT Voedingsdeskundigen Roshano Dewnarain, Lisa Hamminga, Ruben Bouwsma, Sarah Falcone V4b Natuur Leven en Techniek Begeleider: M.Wijnhold 1 Inhoudsopgave Inleiding...

Nadere informatie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.

Nadere informatie

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken

Nadere informatie

Blok 1 - Voeding en ziekte

Blok 1 - Voeding en ziekte Reflectie jaar 2 Algemeen Nadat ik mijn propedeuse heb behaald kon ik mij in het volgende studiejaar compleet richten op het begin van de hoofdfase. Ik heb in het tweede jaar veel geleerd en mijzelf verder

Nadere informatie

Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken

Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Wat zijn voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om te lopen, te denken enz. Er zijn 6 soorten voedingsstoffen. 1. eiwitten (vlees, peulvruchten.

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten.

De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten. Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen kennen de basisprincipes van een gezonde voeding en zien het belang in van een evenwichtige en gevarieerde voeding. De leerlingen weten aan welke voedselgroepen

Nadere informatie

Voedingsrichtlijnen zwangerschap

Voedingsrichtlijnen zwangerschap Voedingsrichtlijnen zwangerschap Hoera! Je bent zwanger. Een nieuwe tijd breekt aan. Wat gaat deze zwangerschap brengen? Hoe zorg je dat je baby goed groeit? Hoe blijf je zelf fit tijdens je zwangerschap?

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten = Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM)

Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM) Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM) Op je voeding letten, gezond eten of diëten hoe je het ook noemt, het moet wel leuk blijven! If It Fits Your Macro s is daar bij

Nadere informatie

Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon

Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit

Nadere informatie

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud

Nadere informatie

Stichting wijkgezondheidscentra huizen. stageverslag. Diëtiste in beroep

Stichting wijkgezondheidscentra huizen. stageverslag. Diëtiste in beroep Stichting wijkgezondheidscentra huizen stageverslag Diëtiste in beroep Maaike Oelen 11060360 VD 1F.2 4-6-2012 Inhoud Inleiding... 2 1. De meeloopdagen... 2 1.1 Donderdag 24 november;... 2 1.2 Vrijdag 25

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Albert Schweitzer ziekenhuis Januari 2012 Pavo 0915 Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze folder leggen

Nadere informatie

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen weten welke voedingsstoffen het lichaam nodig heeft en waarom ze zo belangrijk zijn. De leerlingen zien in dat een gezonde voeding alle essentiële voedingsstoffen

Nadere informatie

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen. VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar

Nadere informatie

Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren?

Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren? Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren? Adriëtte Topper 12059447 Anouk Vink 12013641 Kirsten Vesters 12093432 Louiza

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 3

Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Wat moet je nu wel eten en wat niet? Waarom wel en waarom niet? Hoe kun je er achter komen wat gezonde keuzes zijn? Eten is voor ons het zelfde als brandstof voor

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke

Nadere informatie

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet

Nadere informatie

Wij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen:

Wij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen: Samenvatting door B. 739 woorden 29 november 2016 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende dingen af: je voorkeur voor eten

Nadere informatie

Gezond eten moet dat?

Gezond eten moet dat? 51 K e n n I s m a k e n Gezond eten moet dat? Uit allerlei studies en enquêtes in verband met gezondheid en voeding blijkt dat het aantal zwaarlijvige jongeren toeneemt. Kinderen eten te vaak frieten,

Nadere informatie

Energie en voeding. Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! Brood - koolhydraten, vetten. werkblad 3 - pagina 1

Energie en voeding. Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! Brood - koolhydraten, vetten. werkblad 3 - pagina 1 Energie en voeding werkblad 3 - pagina 1 Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! In de vorige les heb je gezien dat je lichaam energie nodigt heeft om goed te kunnen functioneren. Vergelijk het maar

Nadere informatie

Mijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft..

Mijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft.. Zijn eiwitshakes goed voor je? Zijn eiwitshakes goed om af te vallen? Moet ik nu wel of geen proteïneshakes drinken? Dit zijn vragen die ik regelmatig krijg van sporters.. Mijn reactie is altijd hetzelfde;

Nadere informatie

Projectdossier. Integrale Opdracht 1. Blok 1.1 Cursus: VD-A110-11 verslag 1

Projectdossier. Integrale Opdracht 1. Blok 1.1 Cursus: VD-A110-11 verslag 1 Projectdossier Integrale Opdracht 1 7-1-2013 VD1B2 Schaap, C. Tutorgroep 5 Blok 1.1 Cursus: VD-A110-11 verslag 1 Jasmijn Raaijmakers 12067075 Jet Oude Reimer 12016551 Lisanne Revenberg 12013668 Merel Roovers

Nadere informatie

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen voedingsaanbevelingen interpreteren en toepassen, rekening houdend met verschillende factoren zoals leeftijd en mate van fysieke activiteit. De leerlingen

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

(n=5898) (n=6218) (n=5958) standaard standaard standaard Voedingsstof gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking.

(n=5898) (n=6218) (n=5958) standaard standaard standaard Voedingsstof gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking. Tabel 24 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar tussendoortjes in drie voedselconsumptiepeilingen (berekeningen inclusief nul-gebruikers) Gemiddelde inname

Nadere informatie

Voeding zwangere- en kraamvrouw

Voeding zwangere- en kraamvrouw Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres vzvp wincampus 27 March 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/72346 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Vitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K.

Vitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K. Testlab Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde producten. Dat hebben jullie in de film gezien. Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar in producten, maar we kunnen ze wel aantonen. Daar

Nadere informatie

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen

Nadere informatie

Het programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels

Het programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels De boodschappenkar Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Het programma over goede voeding Informatie over de Richtlijnen goede voeding Hoe ziet volgens u een gezond boodschappenmandje eruit? Toelichting

Nadere informatie

2. Schijf van Vijf samengevat

2. Schijf van Vijf samengevat 2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf

Nadere informatie

Ziek van te veel... ziek van te weinig. Ben ik te lang of te kort? In de meter passen

Ziek van te veel... ziek van te weinig. Ben ik te lang of te kort? In de meter passen Ziek van te veel... ziek van te weinig Ben ik te lang of te kort? Je gaat in deze opdracht uitzoeken of jouw lengte en jouw lichaamsgewicht een beetje bij elkaar passen. Til er niet te zwaar aan. Voor

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en

Nadere informatie

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een

Nadere informatie

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als

Nadere informatie

IJZERVERRIJKTE VOEDING

IJZERVERRIJKTE VOEDING IJZERVERRIJKTE VOEDING 278 Inleiding We weten het allemaal van Popeye: van ijzer wordt een mens sterk. IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam vervult. Het is een bestanddeel van hemoglobine,

Nadere informatie

Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren

Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal

Nadere informatie

Gezonde voeding (voor ouderen)

Gezonde voeding (voor ouderen) Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven GEWICHT, VOEDING, BEWEGEN EN ALCOHOL INFOBLAD Ongeveer 30% van kanker zou voorkomen kunnen worden. Een garantie om kanker te voorkomen is er niet. Je kan wel het risico op kanker verkleinen door een gezonde

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 212-214 Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding 215 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Deze factsheet geeft in het kort weer hoe volwassenen (19-79 jaar) in de

Nadere informatie

1/19/2015 Samenwerken. Project 2. Esat Karaer HOGESCHOOL ROTTERDAM

1/19/2015 Samenwerken. Project 2. Esat Karaer HOGESCHOOL ROTTERDAM 1/19/2015 Samenwerken Project 2 Esat Karaer HOGESCHOOL ROTTERDAM Inhoudsopgave Individueel procesverslag... 3 Reflectieverslag Thema Leiderschap en leiderschapsstijlen... 6 Observatieformulier... 7 Test

Nadere informatie

Altijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn?

Altijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn? 1 Altijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn? De 20 fabels en feiten over afslanken Be-Slank Copyright 2011 Be-Slank.nl Alle rechten voorbehouden. 2 Feiten en Fabels: Frisdrank

Nadere informatie

Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES

Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Het menu voor de ouders Even voorstellen Voedingspiramide Basissportvoeding Koolhydraten,

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. Bekijk aandachtig de menu s van Jana en Stef. Wie heeft volgens jou het lekkerste menu? Waarom?

De actieve voedingsdriehoek. Bekijk aandachtig de menu s van Jana en Stef. Wie heeft volgens jou het lekkerste menu? Waarom? Het werkblad sluit aan bij de infofiches waarin je ook meer informatie vindt bij de verschillende opdrachten. Gebruik de infofiches en het werkblad naast elkaar. Opdracht 1 (aansluitend bij infofiche 1)

Nadere informatie

Praktijkervaring. reflectieverslag. Haagse Hogeschool Voeding & Diëtetiek

Praktijkervaring. reflectieverslag. Haagse Hogeschool Voeding & Diëtetiek Praktijkervaring reflectieverslag Haagse Hogeschool Voeding & Diëtetiek Datum: 19 mei 2013 Docent: Floor Scheffers Student: Jennifer van Staalduinen Studentnummer: 12062561 Klas: 1F2 Voorwoord Ik wil graag

Nadere informatie

Suiker in een gezonde leefstijl. Een kwestie van balans

Suiker in een gezonde leefstijl. Een kwestie van balans Suiker in een gezonde leefstijl Een kwestie van balans Suiker in een gezonde leefstijl Een kwestie van balans Je lichaam heeft overal energie voor nodig. Sporten, werken, fietsen, wandelen, tuinieren,

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Persoonlijk Ontwikkelingsplan

Persoonlijk Ontwikkelingsplan Persoonlijk Ontwikkelingsplan De leerdoelen Leerdoel 1 Producer Tijdens het project van de verdieping wil ik graag meer kennis opdoen over de productie van een film. Tijdens mijn stage heb ik al verschillende

Nadere informatie

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Met brood in balans Gezond afvallen Doe het broodwisseldieet

Met brood in balans Gezond afvallen Doe het broodwisseldieet Met brood in balans Gezond afvallen Doe het broodwisseldieet Een goed gewicht Ben je ook een van die miljoenen Nederlanders die worstelen met de weegschaal? Of je nu een paar kilo wilt afvallen of juist

Nadere informatie

Voorkom Zwangerschapsdiabetes

Voorkom Zwangerschapsdiabetes Voorkom Zwangerschapsdiabetes Steeds meer zwangere vrouwen krijgen zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker). Deze folder geeft informatie over gezond eten en bewegen tijdens zwangerschap. Wat is zwangerschapsdiabetes?

Nadere informatie

Eetdagboek. Voedingsleer. Maaike Oelen

Eetdagboek. Voedingsleer. Maaike Oelen Eetdagboek Voedingsleer Maaike Oelen Inhoud. Antropometrische gegevens.... Activiteiten.... Vrijdag 9-9-.... Maandag -9-... Eetdagboeken... 4.Dagboek vrijdag 9-9-... 4. Dagboek maandag -9-... 4 Verbeteringen...

Nadere informatie

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport

Nadere informatie

Hogeschool INHolland Haarlem Procesverslag Bewegen en leefstijl, 2014. Namen: Bregman, Sandra Hollander, Joost Den Joosten, Max With, Steffen De

Hogeschool INHolland Haarlem Procesverslag Bewegen en leefstijl, 2014. Namen: Bregman, Sandra Hollander, Joost Den Joosten, Max With, Steffen De Hogeschool INHolland Haarlem Procesverslag Bewegen en leefstijl, 2014 Namen: Bregman, Sandra Hollander, Joost Den Joosten, Max With, Steffen De Docent: Janne de Kan Datum: 30-10-2014 1. Groepsverslag 1.1

Nadere informatie

Linee Gewichtsconsulente Dreesplein 16 3433 ZX IJsselstein 030 6865269 www.linee.nl info@linee.nl

Linee Gewichtsconsulente Dreesplein 16 3433 ZX IJsselstein 030 6865269 www.linee.nl info@linee.nl Uw BGN Gewichtsconsulent: Linee Gewichtsconsulente Dreesplein 16 3433 ZX IJsselstein 030 6865269 www.linee.nl info@linee.nl www.gewichtsconsulenten.nl Uw Gewichtsconsulent is aangesloten bij, en daarmee

Nadere informatie

VOEDING OP DE BUURDERIJ

VOEDING OP DE BUURDERIJ VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

GEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet

GEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet GEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet Stelling 1 BMI is hetzelfde als vetpercentage BMI is hetzelfde als vetpercentage BMI meet je door gewicht (kg) / lengte²

Nadere informatie

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 kunnen de definitie van voeding benoemen. weten wat de vier hoofdbestanddelen van voeding zijn en wat de functie

Nadere informatie

Vergaderen. Auteur: Mark van der Lee. Plaats: Delft. Datum: 17 januari 2014. Organisatie: Haagsche Hogeschool Delft

Vergaderen. Auteur: Mark van der Lee. Plaats: Delft. Datum: 17 januari 2014. Organisatie: Haagsche Hogeschool Delft Vergaderen Auteur: Mark van der Lee Plaats: Delft Datum: 17 januari 2014 Organisatie: Haagsche Hogeschool Delft Binnen projecten is het erg belangrijk dat er communicatie is. Dit kan op verschillende manieren

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Victoza en voeding

Diabetes mellitus. Victoza en voeding Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar

Nadere informatie

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.

Nadere informatie

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Bob ter Haak Miracle Performance Bob ter Haak Eigenaar Miracle Performance Sportdiëtist Bewegingsdeskundige Docent Sport Fietsen

Nadere informatie

taalkaart 1 Ik ga op reis en Ik ga op reis en Wat ga je doen? Je leert wat een reisverhaal is. Je schrijft er zelf een.

taalkaart 1 Ik ga op reis en Ik ga op reis en Wat ga je doen? Je leert wat een reisverhaal is. Je schrijft er zelf een. Ik ga op reis en Wat ga je doen? Je leert wat een reisverhaal is. Je schrijft er zelf een. Op verkenning tk taalkaart Ik ga op reis en Lees het verhaal van Aymen. 8 augustus 007 - In het vliegtuig Wat

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

5 Daags Afvalprogramma

5 Daags Afvalprogramma 5 Daags Afvalprogramma Dag 1 Dieetsnel.nl De eerste dag van mijn dieet is aangebroken, het zal je vast meevallen wat er vandaag op het menu staat! s Morgens 2 crackers met melk, s middags 2 boterhammen

Nadere informatie