Voeding zwangere- en kraamvrouw

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres vzvp wincampus 27 March 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Inleiding Voeding zwangere vrouwen Voeding kraamvrouwen Veel voorkomende aandoeningen Obstipatie Bloedarmoede Bronvermelding Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Inleiding Beste leerlingen, In het 3e jaar van de opleiding verpleegkundige niveau 4 volgen jullie lessen over zwangeren, barenden en kraamvrouwen. Diverse onderwerpen komen hierbij aan bod. Een van de onderwerpen die behandeld wordt in deze periode is de voeding aan zwangeren en kraamvrouwen. Op deze website zullen jullie de informatie kunnen vinden die behoort bij dit onderwerp, dit ondersteunt de les die hierover gegeven gaat worden. In de eerste twee onderdelen wordt uitleg gegeven over voeding aan zwangere vrouwen en voeding aan kraamvrouwen. Bij beide doelgroepen is er een verhoogde kans op obstipatie en bloedarmoede. Bij deze aandoeningen zijn voedingsadviezen erg belangrijk. Deze aandoeningen worden daarom apart uitgelegd. Succes! Pagina 2

4 Voeding zwangere vrouwen Vroeger dacht men dat zwangere vrouwen voor twee moesten eten. Dat is een fabel. Wel moeten ze goed opletten wat ze eten. Gevarieerde voeding samen gesteld uit de Schijf van Vijf van het voedingscentrum. De volgende regels zijn belangrijk: Eet gevarieerd, niet teveel en beweeg voldoende Eet volop fruit, groente en brood en gebruik minder verzadigd vet Eet voldoende zuivelproducten Ga veilig met voedsel om, vermijd infecties in de zwangerschap In de PowerPoint presentatie is het belang van enkele voedingsstoffen verder uitgewerkt. Voeding aan zwangere vrouwen.pptx kn.nu/ww e (pptx, maken.wikiwijs.nl) In het filmpje krijg je een duidelijke uitleg over de Schijf van Vijf te zien. kn.nu/ww.ec06bda (youtu.be) Pagina 3

5 Voeding kraamvrouwen Een kraamvrouw moet herstellen van de zwangerschap en de bevalling. Ze heeft een grote klus geklaard. Voor het hertsel is veel energie nodig. Dat wordt geleverd door de voeding die ze inneemt. Het is dus belangrijk voor de kraamvrouw om goed te eten. Vaak is ze echter moe van onderbroken nachten, de zorg voor de baby en al het bezoek dat langskomt. Een nieuw en druk leventje. Eten mag er echter niet bij inschieten en is zeer belangrijk. Niet alleen dat ze eet, maar ook vooral wat ze eet is belangrijk. Ze moet via haar voeding voldoende energie binnen krijgen. De volgende adviezen kan je de kraamvrouw geven: Eet gezond en gevarieerd Maak gebruik van de Schijf van Vijf voor het samenstellen van je maaltijd Eet volop fruit en groente Eet voldoende zuivelproducten Veel vrouwen geven borstvoeding. Moet hun voedingspatroon dan aangepast worden? Dit is nader uitgewerkt in de PowerPoint presentatie. Voedingsadviezen bij borstvoeding.pptx kn.nu/ww.c3e31f0 (pptx, maken.wikiwijs.nl) Pagina 4

6 Pagina 5

7 Veel voorkomende aandoeningen Zwangere vrouwen en kraamvrouwen hebben beiden een verhoogde kans op obstipatie en bloedarmoede. Bij deze aandoeningen zijn voedingsadviezen erg belangrijk. Daarom worden deze aandoeningen nader uitgelegd. Obstipatie Zwangere vrouwen hebben een verhoogde kans op obstipatie. Onder invloed van progesteron is de peristaltische darmbeweging trager, waardoor de ontlasting indroogt en hard wordt. De stoelgang wordt daardoor moeilijker en soms ook pijnlijk. Daarnaast bewegen zwangere vrouwen in de laatste maanden minder, ook dit heeft een nadelige invloed op hun ontlastingspatroon. Kraamvrouwen hebben ook een verhoogde kans op obstipatie. De defaecatie moet na de partus weer op gang komen. Tijdens de uitdrijving is de endeldarm namelijk geleegd. Tijdens de bevalling eet de vrouw niet of nauwelijks. Vaak hebben vrouwen een gevoelige vagina en anus na de bevalling. De vrouwen durven daarom minder te persen op de ontlasting. Daarnaast bewegen ze veel minder in de eerste dagen na de bevalling. De ontlasting droogt in en wordt hard. Dit heeft een nadelige invloed op de stoelgang. Voedingsadviezen die je kan geven bij obstipatie: Voldoende drinken Vezelrijke voeding nuttigen: brood, granen, pasta, groente en fruit In het filmpje wordt uitgelegd wat je kan doen bij obstipatie. kn.nu/ww (youtu.be) Bloedarmoede Zwangere vrouwen hebben een verhoogde kans op bloedarmoede. Tijdens de zwangerschap heeft het lichaam meer ijzer nodig. De baby legt namelijk een ijzervoorraad aan in de lever. Deze ijzerreserve is groot genoeg voor 6 maanden borstvoeding. Deze reserve is nodig, omdat moedermelk weinig ijzer bevat. Gedurende de zwangerschap heeft de vrouw daarom extra ijzertoevoer nodig. Gebrek aan ijzer veroorzaakt anemie (bloedarmoede) en dit wil je voorkomen. Verschijnselen van anemie zijn vermoeidheid, duizeligheid, kortademigheid en het gevoel te gaan flauwvallen. Het onderzoeken of iemand anemie heeft gebeurt door bloedonderzoek. Hierbij wordt bepaald hoe hoog het HB(hemoglobuline)- gehalte in het bloed is. Een normale HB waarde voor een vrouw is 7,5-10 mmol/l. Bij anemie is het lager dan 7,5. De behandeling van anemie bestaat uit ijzerrijke voeding. Hiermee kan een HB aanzienlijk stijgen. Als dit niet voldoende werkt dan kunnen ijzerpreparaten nodig zijn. Kraamvrouwen hebben ook een verhoogde kans op bloedarmoede. Dit wordt veroorzaakt door het bloedverlies tijdens de bevalling. Na een bevalling kunnen vrouwen al erg vermoeid zijn, bloedarmoede is dan een zeer vervelende bijkomstigheid. Bij een laag HB kan ijzerrijke voeding en rust dit herstellen. Bij een te laag HB gehalte in het bloed zal het slikken van ijzerpreparaten of het geven van een bloedtransfusie nodig zijn om het HB te laten herstellen. Pagina 6

8 Voedingsmiddelen die veel ijzer bevatten zijn: Groente Noten Rood vlees Volkoren pasta Brood Eieren Muesli Kip Appelstroop Bij de samenstelling van de maaltijden kan dus het beste gebruik worden gemaakt van bovenstaande middelen. Vitamine C stimuleert de opname van ijzer in het lichaam. Het is dus goed om fruit te combineren met een ijzerrijke maaltijd. Zuivelproducten verminderen de opname van ijzer. Het is dus af te raden om zuivelproducten te combineren met een ijzerrijke maaltijd. Zuivelproducten kunnen dus beter als tussendoortje worden genuttigd. In onderstaand filmpje wordt uitgelegd wat bloedarmoede is. kn.nu/ww.88e14f1 (youtu.be) Pagina 7

9 Bronvermelding Onderstaande bronnen heb ik gebruikt bij het maken van deze Wiki. Boeken: 1. Jonge de, T., Pasch van der, J.W.M., Schenkenberg van Mierop, S.S. (2013). Kraam, kind, jeugd in het ziekenhuis 1. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. 2. Reede de, A. (2003). Begeleiding bij borstvoeding. Vereniging Borstvoeding Natuurlijk en de stischting Zorg voor borstvoeding Websites 1. Voeding zwangeren geraadpleegd via: 2. Voeding kraamvrouw geraadpleegd via: 3. Voeding kraamvrouw geraadpleegd via: 4. Voeding kraamvrouw geraadpleegd via: 5. Obstipatie geraadpleegd via: 6. Bloedarmoede geraadpleegd via: kn.nu/ww.25faa9a (voedingscentrum.nl) Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur vzvp wincampus Laatst gewijzigd 27 March 2016 om 08:53 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Type Video Video Video Video Pagina 9