Voeding bij diabetes mellitus

Transcriptie

1 Voeding bij diabetes mellitus Inleiding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn nauwelijks anders dan adviezen voor een goede voeding. De gedachte dat iemand met diabetes helemaal geen suiker mag eten is achterhaald. Tegenwoordig is er meer bekend over wat er in het lichaam gebeurt bij diabetes. We weten beter hoe de voeding daarop moet worden aangepast. De voedingsadviezen worden in deze folder besproken. Dieetadviezen De dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn gericht op: - een zo normaal mogelijk glucosegehalte in het bloed; - een zo normaal mogelijk gehalte aan cholesterol en andere vetten in het bloed; - het behouden en/of bereiken van een goed lichaamsgewicht; - het voorkomen van complicaties op lange termijn; - het behouden van een goede kwaliteit van leven. Hierbij is regelmaat één van de belangrijkste leefregels. Dit bevordert een goede bloedglucosewaarde. Samenstelling van de voeding De basis van een goede dagelijkse voeding voor een volwassene bestaat uit de Richtlijnen Goede Voeding, ook bekend als de Schijf van Vijf. De gemiddelde aanbevolen hoeveelheid voedingsmiddelen staat per leeftijdsgroep aangegeven in de tabellen op de volgende bladzijde. Voor de Schijf van Vijf gelden de volgende punten: Locatiegegevens Locatie Utrecht Bosboomstraat KE Utrecht Locatie Zeist Jagersingel HL Zeist Locatie Doorn Bergweg RB Doorn Navigatie ingang en parkeren: Acacialaan T eet gevarieerd - eet niet teveel en beweeg - gebruik minder verzadigd vet - eet volop groenten, fruit en brood - ga veilig met voedsel om Diakonessenhuis, Diëtetiek, folder DIET7/ 004 1

2 Let voor uw gezondheid en uw gewicht op de volgende punten: - Kies bij voorkeur volkorenbrood en/ of volkorenproducten. - Besmeer boterhammen met een dun laagje dieethalvarine of -margarine en gebruik vloeibare bak- en braadproducten of olie voor de bereiding van een warme maaltijd. - Gebruik bij voorkeur mager vlees, magere melkproducten en 20+ of 30+ kaas. - Kies bij voorkeur voor dranken die geen calorieën bevatten zoals water, koffie en thee (zonder suiker en melk) of light frisdranken. - Wie gezond en gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf, hoeft geen extra vitamine- en mineralenpillen te gebruiken. Extra vitaminen zijn alleen nodig voor bepaalde groepen. Zo hebben kinderen tot vier jaar, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en senioren extra vitamine D nodig. Wilt u toch vitaminen en mineralen aanvullen, kies dan voor een multivitaminenpil die niet meer dan 100% van de aanbevolen hoeveelheid van de vitaminen en mineralen levert. Aanbevolen dagelijkse hoeveelheden Tabel 1: Aanbevolen hoeveelheden jaar Voedingsmiddel jaar jaar Groente Fruit Brood 6-7 sneetjes 6-7 sneetjes Aardappelen, rijst pasta, peulvruchten 200- (4-5 aardappelen/ opscheplepels) 200- (4-5 aardappelen/ opscheplepels) Melk(producten) mililiter 450 mililiter Kaas Vlees(waren), vis*, kip, eieren, vleesvervangers 100 gram** 100 gram** Halvarine gram gram Bak-, braad en frituurproducten, olie Dranken (incl. melk) 1,5-2 liter 1,5-2 liter Diakonessenhuis, Diëtetiek, folder DIET7/ 004 2

3 Tabel 2: Aanbevolen hoeveelheden 50+-ers Voedingsmiddel jaar 70 jaar en ouder Groente Fruit Brood 4-6 sneetjes 4-5 sneetjes Aardappelen, rijst pasta, peulvruchten 150- (3-4 aardappelen/ opscheplepels) 150- (3-4 aardappelen/ opscheplepels) Melk(producten) mililiter 600 mililiter Kaas Vlees(waren), vis*, kip, eieren, vleesvervangers 100 gram** 100 gram** Halvarine gram gram Bak-, braad en frituurproducten, olie Dranken (incl. melk) 1,5-2 liter 1,5-2 liter * Eet twee keer per week vis, waarvan tenminste één keer vette vis. ** Het gaat hier om het gewicht in grammen van gare producten, dus bijvoorbeeld vleeswaren en bereid vlees samen. De hoeveelheden die u het beste kunt gebruiken, zal de diëtist met u bespreken. Indien nodig zal de diëtist voor u een persoonlijk dieetadvies opstellen. Voedingsadviezen bij diabetes mellitus Verdeling van koolhydraten over de dag Regelmatig eten en drinken is belangrijk en past bij een gezonde voeding. Gebruik daarom dagelijks drie hoofdmaaltijden: het ontbijt, een tweede broodmaaltijd en een warme maaltijd. U kunt tussendoor een kleinigheid eten en/of drinken. Op deze wijze verdeelt u de koolhydraten over meerdere eetmomenten. Koolhydraten is een verzamelnaam voor zetmeel, melksuiker, vruchtensuiker en suiker. Deze bevatten allemaal glucose. Glucose zit bijvoorbeeld in de onderstaande producten: - Zetmeel, onder andere in brood, aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten en deegwaren. Diakonessenhuis, Diëtetiek, folder DIET7/ 004 3

4 - Melksuiker, onder andere in melk, karnemelk, vla, pap en yoghurt. - Vruchtensuiker, onder andere in fruit en vruchtensappen. - Suiker, onder andere in biet- en rietsuiker, honing, stroop, snoep, koek en frisdrank. Koolhydraten worden in de maag en darmen afgebroken tot kleine stukjes. Deze kleine stukjes worden ook wel glucose genoemd. Vanuit de darm wordt glucose in het bloed opgenomen. Dan heet het bloedglucose. Eet u veel koolhydraten dan komt er veel glucose in uw bloed en stijgt uw bloedglucose. Door de koolhydraten te verdelen over de dag, voorkomt u een piek van koolhydraatinname. Zo voorkomt u ook een piek in uw bloedglucose. Wees matig met suiker Suiker is een koolhydraat dat in het lichaam wordt omgezet in glucose. Suiker mag, maar met mate. Suiker levert alleen energie en geen waardevolle voedingsstoffen, zoals vitaminen en mineralen. Het maakt geen verschil of u gewone witte, bruine suiker, rietsuiker, kandij of honing gebruikt. Ze leveren evenveel koolhydraten en energie. Wees matig met vet en kies een goede vetsoort Het is gebleken dat iemand met diabetes een verhoogd risico heeft op hart- en vaatziekten. De vetten in de voeding spelen hierbij een rol. Het is daarom belangrijk om te letten op de hoeveelheid en het soort vet in uw voeding. Gebruik meer producten met onverzadigd vet en minder producten met verzadigd vet. Verzadigd vet Verzadigd vet zit in dierlijke producten. Voorbeelden zijn volle melkproducten, roomboter, vet vlees en kaas. Ook snacks, gebak, chocola en koekjes bevatten veel verzadigd vet. De enige plantaardige producten met veel verzadigd vet zijn palmolie, cacao en kokos(melk). Verzadigde vetten kunt u herkennen omdat ze bij kamertemperatuur hard blijven. Verzadigde vetten zijn ongunstig omdat ze het cholesterolgehalte verhogen. Onverzadigd vet Onverzadigde vetten kunnen het slechte cholesterolgehalte verlagen en het goede cholesterol verhogen in het bloed. Kies daarom bij voorkeur voor deze vetten. Onverzadigd vet zit vooral in plantaardige producten, zoals dieethalvarine of dieetmargarine, vloeibare bak- en braadproducten, olie en noten. De uitzondering is vis; hierin zit dierlijk onverzadigd vet. Gebruik bij voorkeur twee keer per week vis waarvan tenminste een keer vette vis zoals zalm, paling, haring, makreel, sardientjes en tonijn. Onverzadigde vetten kunt u herkennen omdat deze bij kamertemperatuur zacht of vloeibaar zijn. Gebruik voldoende voedingsvezels Voedingsvezels zijn onverteerbare bestanddelen in plantaardige voedingsmiddelen. Ze zijn onder te verdelen in oplosbare en niet-oplosbare voedingsvezels. Oplosbare vezels zitten vooral in groente, fruit en peulvruchten. Niet-oplosbare vezels bevinden zich voornamelijk in volkoren graanproducten, zoals volkorenbrood, bruin brood, muesli en havermout. Voedingsvezels zijn nodig voor een goede darmwerking. Bovendien verzadigen voedingsvezels goed, waardoor u minder snel honger krijgt na een maaltijd. Diakonessenhuis, Diëtetiek, folder DIET7/ 004 4

5 Wees matig met alcohol Gebruik liever geen alcohol, indien u toch drinkt, matig dit dan tot maximaal 1 glas per dag.daarnaast is het advies om niet iedere dag alcohol te drinken en om niet alle alcohol op te sparen. Dus spaar niet de hele weekvoorraad voor het weekend. Vraag uw diëtist om meer informatie over alcohol en het effect op uw bloedglucose. Zorg voor voldoende variatie in uw voeding Er is niet één product dat alle voedingsstoffen in voldoende mate bevat. Gevarieerd eten is daarom belangrijk. Want door gevarieerd te eten krijgt u (misschien de ene dag wat minder en de andere dag wat meer) alle stoffen binnen die u nodig heeft. Meer informatie Vragen Met vragen naar aanleiding van deze folder kunt u terecht bij uw diëtist. Klachten Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht of ongenoegen met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u het om welke reden dan ook niet prettig of wenselijk vindt de klacht direct met de betrokkene te bespreken, dan kunt u terecht bij de klachtenfunctionaris. Zij heeft een adviserende en bemiddelende rol. De klachtenfunctionaris zal zich onafhankelijk opstellen en uw klacht vertrouwelijk met u bespreken. U kunt de klachtenfunctionarissen van het Diakonessenhuis bereiken via , via klachten@diakhuis.nl of via het klachtenformulier op Opmerkingen over de tekst Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder. Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via telefoonnummer of via info@diakhuis.nl. Tot slot Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn Het Diakonessenhuis, opgericht in 1844, is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis op drie locaties in de regio Utrecht. Onze medewerkers zetten zich dagelijks in om patiënten de beste zorg dichtbij te bieden. Kwalitatief hoogwaardige, veilige, tijdige en persoonlijke zorg in een prettige omgeving staan voorop. Het ziekenhuis ontvangt hiervoor regelmatig erkenningen van patiënten en onafhankelijke instanties. Algemene voorwaarden Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de voorwaarden op Telefoonnummers Diakonessenhuis, Diëtetiek, folder DIET7/ 004 5

6 Afdeling Diëtetiek Diakonessenhuis, Diëtetiek, folder DIET7/ 004 6