Auteur: E.O. Bouwman Telefoonnummer: (0316) Onderwerp: Landbouwverkeer & Ontbrekende Schakel Datum:

Transcriptie

1 RAADSBRIEF Aan: Gemeenteraad Montferland Auteur: E.O. Bouwman Telefoonnummer: (0316) Onderwerp: Landbouwverkeer & Ontbrekende Schakel Datum: Portefeuillehouder: Wethouder van Leeuwen Registratienummer: 18int02573 Geachte gemeenteraad, Aanleiding Landbouwverkeer Het college heeft een onderzoek uitgevoerd naar het landbouwverkeer in en rond Zeddam. Alle noord/zuid routes zijn daarbij tegen het licht gehouden en uitvoerig op haalbaarheid en wenselijkheid onderzocht. Belangrijk uitgangspunt bij het onderzoek is dat de belangen van het landbouwverkeer even zwaar worden gewogen als belangen van inwoners. Met dit in ogenschouw is de conclusie uit het rapport dat het met de huidige vormgeving niet mogelijk is om één route aan te wijzen als noord/ zuid route bij Zeddam. Wanneer er maatregelen worden genomen om knelpunten weg te nemen of te streven naar de meest ideale situatie komt de N316 (Ir. Kersjesweg) als beste uit de beoordeling. In de bijlage is het volledige onderzoeksrapport opgenomen. Ontbrekende schakel Het bestemmingsplan voor de aanleg van de weg tussen s-heerenberg en Zeddam is sinds februari 2014 onherroepelijk. Op basis daarvan zijn door de provincie Gelderland de benodigde gronden aangekocht. Het verkrijgen van de gronden was de laatste stap die genomen moest worden om juridisch gezien met de aanleg te kunnen beginnen. Als gevolg van de ecologische waarden in het gebied kan alleen rond november worden gestart met realisatie. Afhankelijk van het aanbestedingstraject kan in november 2018 gestart worden met de aanleg. Voor de realisatie wordt ongeveer 1,5 jaar uitgetrokken, waardoor de weg in het voorjaar van 2020 geopend kan worden. Het moment van in gebruik name van de ontbrekende schakel is ook het moment dat door de gemeente Montferland gestart moet worden met de afwaardering van de huidige N316, de Drieheuvelenweg. Nieuwe situatie Na realisatie van de ontbrekende schakel wordt de urgentie voor het nemen van maatregelen weer actueel. Door de aanleg van parallelwegen langs de ontbrekende schakel is het voor landbouwverkeer (nog meer dan nu) een logische route om via de Ir. Kersjesweg te rijden. Het college en provinciale staten zijn van mening dat het opheffen van de gesloten verklaring voor landbouwverkeer geen goede optie is. Omwille van de doorstroming en het kunnen toestaan van LZV s op de route is landbouwverkeer onwenselijk op de N316. LZV's en landbouwverkeer worden vanwege doorstroming en verkeersveiligheid niet samen toegelaten op provinciale wegen. Het belang om het industrieterrein van 's-heerenberg met deze lange vrachtwagens te bereiken is economisch gezien groot. Consequenties In het onderzoeksrapport wordt geconcludeerd dat de N316 de meest geschikte route voor het landbouwverkeer is, anderzijds staat het college achter de geslotenverklaring voor landbouwverkeer op deze route. Vanwege de te verwachten problematiek zal het - 1 RAADSBRIEF

2 college wederom in overleg gaan met de provincie Gelderland over eventueel te nemen maatregelen op/ langs de N316. Het aanleggen van een parallelweg lijkt dan de beste optie. Vervolgtraject Wethouder van Leeuwen gaat een afspraak maken met de gedeputeerde, daarna weten we meer over de haalbaarheid en wenselijkheid van eventueel te nemen maatregelen. Het college zal de afweging maken of de middelen opwegen tegen de baten, dit wordt tevens aan uw raad voorgelegd. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Montferland de secretaris, de burgemeester, T.M.J.M. Evers mr. P. de Baat MPM - 2 RAADSBRIEF

3 Gemeente Montferland Notitie landbouwverkeer Zeddam Deskundigenrapport over de routes van het landbouwverkeer in en rond Zeddam îřĩķ*jş 'Z**i*'\ Gertjan Gerards

4 ínhoud 1 Inleiding Aanleiding Onderzoeksbeschrijving Leeswijzer Achtergrondinformatie Definitie landbouwvoertuig Verkeersveiligheid landbouwverkeer Wet en regelgeving Historie Verkeersbesluiten verbod landbouwverkeer Workshop belanghebbenden Routes Route opties Toetsingskader Landbouwverkeer Leefbaarheid Verkeerstechnisch Overige belangen Aanpak knelpunten en ideale situatie Knelpunten landbouwverkeer Ideale situatie Knelpunten leefbaarheid Ideale situatie Verkeerskundige knelpunten Ideale situatie Wegprofielen Maatregelenpakket Beoordeling routes Landbouwverkeer Leefbaarheid Verkeer Overig Overzicht route 1, Berkenlaan Overzicht route 2, Bosweg Overzicht route 3, 's-heerenbergseweg I Kilderseweg Overzicht route 4, Oude Doetinchemseweg Overzicht route 5, Bornhofweg Overzicht route 6, N316, Ir. Kersjesweg Overzicht route 7, Dijkhuizerstraat 21

5 14 Overzicht route 8, Langeboomsestraat Conclusie Bijlagen...24 Bijlage 1 en 2: Situatieschetsen verkeersbesluiten...25 Bijlage 3 en 4: bestemmingen Zeddam...26 Bijlage 5. Werkelijk gereden snelheid...27 Bijlage 6. Wegprofielen Bijlage 7 en 8. Vervolg wegprofielen...29 Bijlage 9 en 10, Inventarisatie fietsvoorzieningen...30 Bijlage 11 en 12, Intensiteiten fietsers...31 Bijlage 13 en 14. Intensiteiten auto's Bijlage 15: Maatregelenpakket...34

6 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Het landbouwverkeer in en rond Zeddam is al geruime tijd onderwerp van discussie. De inwoners van Zeddam ervaren overlast door het landbouwverkeer in het dorp. De landbouwers willen eigenlijk helemaal niet door het dorp rijden, maar geven aan zich hiertoe genoodzaakt te voelen omdat goede alternatieven ontbreken. De rondweg rondom Zeddam had de oplossing moeten zijn, maar hier is vanuit verkeerstechnische redenen een geslotenverklaring voor landbouwverkeer ingesteld. Kortom vele belangen die uiteindelijk tot de huidige situatie hebben geleid. Deze impasse vraagt om een notitie die de verschillende routes/opties voor het landbouwverkeer onderzoekt. 1.2 Onderzoeksbeschrijving Het onderzoek naar de routes voor het landbouwverkeer wordt vorm gegeven door de volgende stappen te doorlopen:» Wat zijn de belangen van de diverse betrokken partijen?» Inventariseer de bestaande noord/ zuid routes voor het (doorgaande) landbouwverkeer in en rond Zeddam o Maak daarbij gebruik van het rapport dat door adviesbureau Exante is opgesteld.» Beoordeel deze routes op huidige en toekomstige knelpunten» Geef mogelijke oplossingen voor deze knelpunten» Maak een objectieve afweging tussen deze routes Routes D Knelpunten a Oplossingen D Afweging a Advies 1.3 Leeswijzer Hoofdstuk 2 toont de benodigde achtergrond informatie om de context van het document te begrijpen. In hoofdstuk 3 worden de verschillende routes in en om Zeddam beschreven. Het volgende hoofdstuk behelst een toetsing van de acht mogelijk routes op huidige situatie. De aanpak van de knelpunten op de routes en een beschrijving van de ideale situatie worden beschreven in hoofdstuk 5. Hoofdstuk 6 gaat in op de afweging van de routes. Per route wordt vervolgens een overzicht gegeven van de huidige situatie, aanpak knelpunten en de ideale situatie. Als laatste is er in hoofdstuk 15 een conclusie opgenomen. 2 Achtergrondinformatie Bij een landelijke gemeente als de gemeente Montferland hoort natuurlijk ook landbouwverkeer. Landbouwverkeer is op veel wegen en routes in de gemeente te vinden. Doordat het landbouwverkeer vaak grote voertuigen zijn, ontstaan er soms verkeersonveilige situaties. Met name in combinatie met fietsers. Landbouwverkeer dient zo goed en veilig mogelijk binnen het overige verkeer afgewikkeld te worden. 2.1 Definitie landbouwvoertuig Landbouwvoertuig is de verzamelterm voor: landbouw- of bosbouwtrekkers (LBT's), motorrijtuigen met beperkte snelheid (MMBS'en) en de door deze motorvoertuigen voortbewogen aanhangwagens (LBTA's). De landbouwsector maakt al geruime tijd een schaalvergroting door op verschillende gebieden: - Landbouwvoertuigen worden niet alleen ingezet voor landbouwdoeleinden, maar ook in de grond-, weg- en waterbouw (GWW)-sector, groenvoorziening en voor transportdoeleinden; - Daarnaast zijn de voertuigen steeds groter en zwaarder geworden, zover de wettelijke maximale afmetingen en massa's dit toestaan. Ook zijn er landbouwvoertuigen die maximale afmetingen en massa's overschrijden en alleen met een ontheffing van de wegbeheerder op de openbare weg mogen rijden; - Het transport van lading wordt voornamelijk gedaan met aanhangwagens. Waar deze voorheen een laadvermogen hadden van 16 tot 18 ton (twee-assige aanhangwagen) hebben de grootste aanhangwagens een laadvermogen tot circa 36 ton (drie-assige aanhangwagen). Het gemiddelde aantal landbouwtrekkers per bedrijf is toegenomen. Dit wordt verklaard door de daling van het aantal bedrijven en het toegenomen bedrijfsoppervlak. Er zijn dus minder bedrijven die per bedrijf een relatief groter gebied moeten bewerken. 2.2 Verkeersveiligheid landbouwverkeer Op de openbare weg gebeuren enkele honderden ongevallen per jaar waarbij landbouwverkeer direct of indirect betrokken is. Bovendien veroorzaken landbouwvoertuigen schade aan het wegdek en de bermen. Uit ongevallenstatistieken blijkt dat landbouwverkeer weliswaar niet buitengewoon vaak betrokken is bij ongevallen, maar wel relatief vaak bij ernstige

7 ongevallen. In de periode zijn gemiddeld dertien dodelijke slachtoffers per jaar gevallen als gevolg van een aanrijding met een landbouwvoertuig. In absolute zin is het aantal ongevallen met landbouwverkeer, in vergelijking met het totale aantal ongevallen, niet bijzonder groot te noemen. In de praktijk blijkt echter dat veel mensen landbouwverkeer als gevaarlijk ervaren. Een verklaring hiervoor is de massa en de omvang van de voertuigen. Met name kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals fietsers en voetgangers, voelen zich onveilig als een groot voertuig voor of achter hen rijdt of hen inhaalt. Ladingen met scherpe punten of uitstekende delen versterken deze beleving 2.3 Wet en regelgeving Landbouwvoertuigen in Nederland hoeven geen kenteken te voeren en mogen niet harder rijden dan 25 km/u; dit in tegenstelling tot veel andere Europese landen. De nieuwste typen landbouwvoertuigen kunnen 40 km/u of harder rijden. In de praktijk rijden veel landbouwvoertuigen harder dan de toegestane 25 km/u. In 2016 kon de Tweede Kamer niet instemmen met de invoering van een kentekenplicht voor landbouwvoertuigen. Uitgangspunt is dat een snelheidsverhoging alleen wordt ingevoerd als de verkeersveiligheid op zijn minst gelijk blijft. Door middel van de andere drie maatregelen (invoering T-rijbewijs, kentekenplicht voor landbouwvoertuigen en nieuwe eisen aan landbouwvoertuigen) in combinatie met een weloverwogen toelatingsbeleid wordt verondersteld dat dit wordt gerealiseerd. Zonder de kentekenplicht kan niet worden vastgesteld dat de verkeeersveiligheid gelijk blijft. Nader onderzoek is vereist om de wet alsnog aan te passen. 2.4 Historie Tot 2006 maakten de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg onderdeel uit van de verbinding tussen de A18 en A3 (Duitsland). Om de leefbaarheid en verkeersveiligheid in Zeddam te verbeteren is in 2006 de provinciale weg N316 vanaf de Zeddamseweg doorgetrokken tot aan de N335. Daarmee is een rondweg om Zeddam ontstaan. De komst van de rondweg maakte het mogelijk om de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg af te waarderen van gebiedsontsluitingsweg naar erftoegangsweg. Binnen de bebouwde kom is de snelheid verlaagt van 50 km/u naar 30 km/u. De afwaardering is in 2013 afgerond. Beide wegen zijn sindsdien geen voorrangsweg meer en alle kruispunten zijn gelijkwaardig. In de oude en nieuwe situatie rijden fietsers op de rijbaan. In de oude situatie was het passeren van landbouwvoertuigen geen probleem. Door het ruime wegprofiel en de aanwezigheid van fietsstroken kon het landbouwverkeer zich mengen met het overige verkeer. In de huidige situatie is veel meer sprake van een verblijfsklimaat dan van een verkeersruimte. Langzamer rijden draagt bij aan het verbeteren van het woonklimaat. Om dit te bevorderen is een geslotenverklaring voor doorgaand vrachtverkeer ingesteld. Er is tevens toegezegd om ook het grote landbouwverkeer te weren van deze twee straten, het landbouwverkeer paste immers ook niet bij het gewenste straatbeeld. Bij de openstelling van de doorgetrokken N316 is door de provincie een verbod voor landbouwverkeer ingesteld. Hiermee is de N316 geen alternatief en blijft landbouwverkeer door de bebouwde kom van Zeddam rijden. SšjH ŰDSflaM Figuur 1. Inrichting 's-heerenbergseweg t.h.v. het centrum in 2009 (links) en 2017 (rechts) (bron: GoogleMaps) Verkeersbesluiten verbod landbouwverkeer Op 24 april 2013 nam het college van burgemeester van wethouders van de gemeente Montferland verkeersbesluit 'Inrijdverbod landbouwverkeer Zeddam' (publicatienummer Staatscourant: 11956). Met dit besluit stelde het college voor

8 om de kern Zeddam gesloten te verklaren voor doorgaand landbouwverkeer. De situatieschets behorende bij het verkeersbesluit is opgenomen in bijlage 1. Bezwaar Tegen het verkeersbesluit zijn drie bezwaren ingediend onder andere door Cumela en LTO, samengevat behelsde de bezwaren: - Er zijn geen alternatieve routes beschikbaar tussen 's-heerenberg en Braamt. Op andere routes ontstaan gevaarlijke situaties. - Voorgesteld wordt de N316 open te stellen voor landbouwverkeer. - de 's-heerenbergseweg is een logistieke route voor de bereikbaarheid van agrarische bedrijven en percelen ten oosten en westen van Zeddam. Er is geen andere passende route beschikbaar. Door het college van de gemeente Montferland is een verweerschrift opgesteld (d.d.12 augustus 2013). Het verweerschrift en bezwaren zijn tijdens de hoorzitting van de commissie van bezwaarschriften Montferland op 2 augustus 2013 behandeld. Op 9 september 2013 bracht de commissie advies uit aan het college; verklaar de bezwaarschriften ontvankelijk en gegrond. Het college nam vervolgens op 23 augustus 2016 een beslissing op bezwaar en nam een gewijzigd verkeersbesluit (publicatienummer Staatscourant: 45698). Met het gewijzigde verkeersbesluit stelde het college opnieuw een zonaal inrijdverbod voor doorgaand landbouwverkeer in de kern van Zeddam, waarbij het verbod op de Oude Doetinchemseweg alleen van toepassing is tussen 8.00 en uur. De situatieschets is opgenomen in bijlage 2. Beroep Tegen het gewijzigde verkeerbesluit is beroep ingesteld, samengevat behelsde het beroep: - De Oude Doetinchemseweg is te smal voor landbouwverkeer in twee richtingen. Het is verkeersonveilig. De venstertijden zijn niet acceptabel. - De Oude Doetinchemseweg is niet geschikt vanwege geparkeerde auto's. - Door de gehanteerde venstertijden kan het landbouwverkeer tijdens de venstertijden Zeddam niet passeren. Er is geen alternatieve route. - De Oude Doetinchemseweg is niet geschikt voor landbouwverkeer. Het is een woonstraat en fietsroute. Er ontstaan gevaarlijke situaties. 31 januari 2017 nam het college een nieuw (aanvullend) verkeersbesluit (publicatienummer Staatscourant: 9063) en wijzigde hiermee venstertijden uit het verkeersbesluit van 23 augustus Het inrijverbod op de Oude Doetinchemseweg wijzigde van 8.00 tot uur naar 7.00 tot 9.00 uur. Uitspraak rechtbank De rechtbank behandelde de beroepen op 12 april 2017 en deed op 8 juni 2017 uitspraak (ANR 16 Z 5968 BESLU 325). De rechtbank besloot onder andere: - De verkeerbesluiten van 23 augustus 2016 en 31 januari 2017 te vernietigen; - Het college op te leggen een nieuw besluit te nemen en hierbij op de bezwaren tegen het besluit van 24 april 2013 mee te nemen; - De werking van het verkeersbesluit van 24 april 2013 op te schorten tot zes weken nadat het college op de bezwaren heeft beslist. Inhoudelijk maakt de rechtbank de volgende opmerkingen: - Er zijn geen representatieve tellingen en lengte rapporten voor de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg gebruikt. De gehanteerde cijfers zijn verouderd in verband met aanpassingen aan de Zeddamseweg; - Er ontbreken verkeerstellingen waaruit blijkt hoeveel fietsers dagelijks gebruik maken van de 's- Heerenbergseweg, Kilderseweg en Oude Doetinchemseweg; - Er is onvoldoende gemotiveerd waarom het belang van fietsende middelbare scholieren buiten de venstertijden, ondergeschikt is aan het belang van fietsende toeristen; - Niet onderbouwd is waarom de op de Oude Doetinchemseweg gebruikte materialen geschikter zijn dan die op de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg; - Over het aantal zijwegen op de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg en anderzijds de Oude Doetinchemseweg is ter zitting geen duidelijkheid verkregen; - Er is niet concreet met cijfers onderbouwd dat scholieren bij de terugkeer verspreid over de dag terugkomen. Na het ontvangen van de uitspraak heeft het college de geslotenverklaring voor landbouwverkeer op 8 juni 2017 weggehaald. Op dit moment is het voor doorgaand landbouwverkeer toegestaan om door de kern te rijden.

9 2.4.2 Workshop belanghebbenden Belanghebbenden die tegen het verkeersbesluit een bezwaar of beroep hebben ingesteld zijn uitgenodigd voor een workshop. LTO, CUMELA en de heer Wentink hebben deelgenomen aan het overleg. Aangegeven wordt dat landbouwverkeer bij voorkeur niet door de kern van Zeddam rijdt. Ze zijn er zich van bewust dat de voortuigen te groot zijn voor de straten en dat dit voor het overige verkeer als onveilig wordt ervaren. Bij gebrek aan alternatieve routes moeten ze echter wel door de kern rijden. In dat geval hebben de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg de voorkeur. "We rijden liever niet door een kern, maar zijn door het ontbreken van alternatieven genoodzaakt dit wel te doen." Belanghebbenden geven aan dat er, voor wat betreft het agrarisch verkeer, het hele jaar door gebruik gemaakt wordt van de route. Extra bewegingen zijn er in februari in verband met mesten, in maart en april als gevolg van zaaien. In de periode mei tot en met juli vindt er om de twee weken grasoogst plaats. Vervolgens is het circa 1,5 maand rustiger. Daarna is er transport voor mais en bieten. Vanaf november neemt het agrarisch verkeer weer af. Grondverzet materieel rijdt 's ochtends naar de bestemming en 's middags weer terug. Dit gaat het hele jaar door. Met wisselteelt houdt de agrarische sector de grond vruchtbaar. Het is een roulatiesysteem, waarbij steeds andere gewassen op een bepaald stuk grond groeien. Hierdoor wisselen voor landbouwverkeer herkomst en bestemming en aanen afvoerroutes. Voor ondernemers vertaalt een afsluiting zich vooral in financiële gevolgen. De financiële gevolgen zijn volgens de landbouwsector niet meetbaar te maken. Dit komt doordat: - Verschillende sectoren (land- en bosbouw, GWW en loonwerkers) gebruik maken landbouwvoertuigen; - De landbouwsector wisselt regelmatig het grondgebruik en hierdoor worden telkens andere routes gereden; - De werklocatie voor de GWW en loonwerkers wisselt. Ter illustratie geeft een ondernemer aan dat met een verdubbeling van de reistijd de kostprijs van het product met grofweg 20% toeneemt. Zoals eerder gezegd rijdt landbouwverkeer bij voorkeur niet door de kern. Bij het gebrek aan alternatieve routes, wordt het nodig geacht door de kern te rijden. Ondernemers geven aan hun verantwoordelijkheid te willen nemen. Dit kunnen en willen ze doen door in te zetten op voorlichting en educatie., ZJľ1 Figuur 2. Educatie op basisschool St. Jozef in Azewijn 2013 (Bron: Cumela)

10 3 Routes In Zeddam wordt vooral een probleem ervaren met het landbouwverkeer dat zich noord/zuid verplaatst. De oost/west verbindingen zijn over het algemeen geen probleem. Door de ligging naast het Montferlandse bos zijn er immers weinig bestemmingen voor het landbouwverkeer ten westen van Zeddam. Dit onderzoek richt zich dan ook alleen op de noord/zuid routes in en rond Zeddam. 3.1 Route opties Figuur 3 toont acht verschillende mogelijkheden om te faciliteren in een noord/ zuid route voor landbouwverkeer in en rond Zeddam. Vanzelfsprekend zijn er ook combinaties van de routes te bedenken. Om het onderzoek behapbaar te maken beperkt het zich tot deze acht meest logische en directe routes. Figuur 3. De te onderzoeken routes. Wlinbergen Braamt Vetfwen N33S Zeddam Ŵsevveg KlemAzevíļn Figuur 4. Relevante geboden op de routes

11 4 Toetsingskader Welke criteria zijn van belang voor het beoordelen van de 8 routes. Qua landbouwverkeer, de wensen van inwoners van Zeddam en verkeerstechnische aspecten zijn er verschillende belangen die afgewogen moeten worden. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat alle belangen even zwaar wegen. Aangezien Montferland tot de plattelandsgemeenten behoort wordt het belang van inwoners net zo zwaar gewogen als het belang van de landbouwsector. Er wordt bij de toetsing dus geen wegingsfactor toegepast. 4.1 Landbouwverkeer De belangen van landbouwverkeer betreffen met name de vrijheid van het van het verkeer. liggen vooral op de directheid, het netwerk en de ontsluiting van de percelen. Vanzelfsprekend is het landbouwverkeer ook gebaad bij veilige routes, waar bij voorkeur zo min mogelijk conflicten met ander verkeersdeelnemers zijn. Aan de hand van een aantal vragen wordt inzicht gegeven in het toetsingskader: Hoe is het nu geregeld? Op dit moment is de N316 tussen de rotonde met de Terborgseweg en de rotonde met de Zeddamseweg gesloten verklaard voor het landbouwverkeer. Dit is een gedeelte van route 6. Op route 2 is een gesloten verklaring voor alle gemotoriseerde verkeer (uitgezonderd bestemmingsverkeer) van kracht. Alle andere routes zijn vrij toegankelijk voor het landbouwverkeer. Zie figuur 3. Waar bevinden zich herkomsten en bestemmingen? Zowel in het noorden, oosten als zuiden zijn veel landerijen gelegen. Ten westen van Zeddam zijn minder bestemmingen omdat een groot gedeelte bosrijk gebied is. Er is tevens een aantal agrarische loonwerk en grondverzet bedrijven gevestigd rondom Zeddam, zoals Meiland in Azewijn. Voor een weergave van de herkomsten en bestemmingen zie bijlage 4. Is er sprake van doorgaand landbouwverkeer en op welke wegen? Er is veelvuldig sprake van doorgaand landbouwverkeer. In het dorp Zeddam bevinden zich nagenoeg geen bestemmingen voor het landbouwverkeer. Op dit moment worden vooral route 1 en 8 gebruikt als doorgaande route. Route 6 zou deze functie ook goed kunnen vervullen. Welke wegen hebben de functie als ontsluiting voor agrarische bedrijven en percelen? Route 1,2,5,7,8 bieden ontsluiting naar naastgelegen percelen. Er zijn diverse landerijen en boerderijen bereikbaar via deze routes. Route 3 en 4 kennen vooral bebouwing. Route 6 heeft geen enkele erfaansluiting, gelet op de doorstroming en de functie van de weg is dat ook niet wenselijk. Welke omrijfactor is acceptabel? Het CROW hanteert een omrijfactor van 1,4 ten opzichte van de kortste route. Dit is een bovengrens voor wat bestuurders van auto's acceptabel vinden om verder te rijden. Er is geen factor bekend specifiek voor het landbouwverkeer, waardoor ook deze factor van 1,4 kan worden aangehouden. 40% Extra af te leggen afstand is al fors in bepaalde gevallen. De routes 1,7 en 8 kennen allen een omrijfactor die meer is dan 1,4. Welke maatvoering van de voertuigen is toegestaan? In figuur 4 zijn de maximaal toegestane afmetingen van landbouwvoertuigen afgebeeld. Met name de breedte is van belang voor de toetsing. Een voertuig mag maximaal 3 meter breed zijn, maar dat is exclusief de spiegels. Met spiegels is maximaal 3,5 meter toegestaan. Een wegbeheerder kan ontheffing verlenen voor bredere voertuigen1. Ontheffingen zijn in ieder geval mogelijk voor routes 1,3 en 6. Dat wil niet zeggen dat andere routes niet mogen, maar daar moet dan afzonderlijk toestemming voor gevraagd worden Met een dergelijke ontheffing mogen landbouwvoertuigen maximaal 3,50 meter breed zijn. De extra breedte wordt daarbij bijvoorbeeld veroorzaakt door bredere banden, waardoor het landbouwvoertuig op het wegdek 3,50 meter breed kan zijn. Ook door aangekoppelde verwisselbare uitrustingsstukken, kan een voertuigen breder worden dan 3 meter. Om hoeveel landbouwvoertuigen gaat het? Zijaanzicht landbouwvoertuig Zijaanzicht aanhangwagen Zijaanzicht landbouwvoertuig met aanhangwagen Vooraanzichl landbouwvoertuig 1. Wcttŕlįke irùkiwale lengie landbixmvoerlugťfl imtf grtiokken of gftlrágen uitrustingsstuk}, nel zţrtde rraotaniiuigen met beperkte snelheid. 2. met uitstekende spiegels kumen landbouwoertui^n maximaal 3,50m freed bįo. Figuur 5. Maximale maatvoering van landbouwvoertuigen Exacte aantallen voertuigbewegingen zijn niet bekend. Omdat het seizoensgebonden en weersafhankelijk is, verschilt het aantal bewegingen van de een op de andere dag. Het op alle 8 routes, gedurende lange periode, monitoren van het aantal voertuigbewegingen bleek niet haalbaar. Mede omdat qua aantal vervoersbewegingen bijvoorbeeld de oogstperiode niet op de hooiperiode lijkt, kan na een dergelijke telling alsnog geen concreet antwoord op de vraag worden gegeven. 1 De gemeente Montferland heeft het RDW gemandateerd tot het verlenen van dergelijke ontheffingen. Er zijn uitzonderingen doorgegeven voor wegen waar niet zonder afstemming een ontheffing op de maximale breedte kan worden gegeven.

12 Route 1 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Huidig Goed, voldoende, onvoldoende, Ilecht Tabel 1. Belangen landbouwverkeer afgezet tegen de acht routes De belangen van het landbouwverkeer kunnen worden afgezet tegen de acht verschillende routes, zie tabel 1. Geen enkele route scoort in de huidige situatie een voldoende als enkel de belangen van het landbouwverkeer worden afgewogen. Route 1 en 8 zouden op zichzelf wel een voldoende kunnen scoren, maar zijn gezien de omrijdfactor geen alternatief voor het noord/zuid verkeer bij Zeddam. Route 2 scoort slecht vanwege de onverharde weg en het smalle profiel. Routes 3, 4, 5 en 7 scoren negatief vanwege de beschikbare wegbreedtes. Er geldt op dit moment een geslotenverklaring op route 6 waardoor deze in de huidige situatie slecht scoort. 4.2 Leefbaarheid De inwoners van Zeddam hebben over het algemeen het belang om zo min mogelijk (grote) voertuigen door hun straat te krijgen. Of als het niet anders kan dat ze er in ieder geval zo min mogelijk hinder van ondervinden, zodat de leefbaarheid niet aangetast wordt. Een veilige afwikkeling van het verkeer en het gevoel van onveiligheid zijn eveneens mede bepalend voor de kwaliteit van de leefbaarheid. Ook voor de leefbaarheid wordt aan de hand van een paar vragen inzicht gegeven in het toetsingskader. Is er veel bebouwing en beplanting aanwezig? Bebouwing en beplanting is bepalend voor de ruimte waarbinnen het verkeer moet worden afgewikkeld. Vanzelfsprekend is de meeste bebouwing te vinden op de twee routes door het dorp, route 3 en 4. Routes 2 en 5 gaan een klein gedeelte door het dorp, ook daar staat de bebouwing relatief dicht op de weg. Routes 1,7 en 8 kennen ook bebouwing, hier is de afstand tot de weg over het algemeen groter. Route 6 is de enige die geen bebouwing dicht langs de weg heeft staan. Zijn er scholen of andere voorzieningen aanwezig? De voorzieningen in 's-heerenberg zijn weergegeven in bijlage 3 De basisschool bevind zich tussen route 3 en 4; een verzorgingshuis is gelegen langs route 4; het centrum is gelegen langs route 3; Horeca voorzieningen zijn gelegen langs route 1, 3, 4 en 7 en langs de N335. Soort verharding van de wegen? De verharding van de weg is van belang voor de mate van overlast, bijvoorbeeld vanwege geluidoverlast of verzakkingen. Route 2 is een onverharde weg. Hier zal door de omwonenden veel stofoverlast zijn. Route 4 is een klinkerweg, wanneer zware voertuigen passeren, hier is kans op een hoger geluidsniveau en mogelijk trillingen. Route 3 is ook gedeeltelijk voorzien van een klinkerverharding, daarnaast zijn over de hele route rabatstroken in klinkers aangebracht. Ook op route 3 zal overlast ontstaan als gevolg van de verharding. Alle andere routes zijn voorzien van een asfalt verharding. Aanwezigheid parkeren op of direct langs de rijbaan? Dit heeft invloed op de beschikbare wegbreedte. Op routes 3 en 6 zijn parkeervakken naast de weg gelegen. Op alle andere wegen is geen parkeervoorziening, waardoor parkeren op de rijbaan plaats vind. Geen van de routes is voorzien van parkeerverboden. Werkelijk gereden snelheid? Zegt vaak meer dan de maximumsnelheid; als er in het algemeen langzaam gereden wordt op een weg, kan landbouwverkeer eerder worden toegelaten. Zie bijlage 3 voor een weergave van de gereden snelheid. Wanneer de belangen van de inwoners van Zeddam worden afgewogen tegen de acht routes (zie tabel 2) is het vanzelfsprekend dat de routes 3 en 4 slecht scoren. Ook de routes 2 en 5 schampen het dorp en dalen daardoor in wenselijkheid. Omdat route 2 onverhard is leidt dit tot meer stofoverlast voor de aanwonenden. Route 6 scoort het best omdat hier geen sprake is van aantasting van de leefbaarheid. Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Huidig Goed, voldoende, onvoldoende, slecfl Tabel 2. Belangen inwoners Zeddam afgezet tegen de acht routes 4.3 Verkeerstechnisch Binnen de gemeente Montferland worden de volgende uitgangspunten2 ten aanzien van de afwikkeling van landbouwverkeer gehanteerd: Buiten de bebouwde kom» Op gebiedsontsluitingswegen waar een maximum snelheid 80 km/u geldt wordt, vanwege het grote snelheidsverschil, in beginsel gestreefd naar parallelwegen of alternatieve routes.» 60 km/u wegen zijn erftoegangswegen waar in principe wordt uitgegaan van gemengd verkeer, alle verkeersdeelnemers op dezelfde rijbaan. Wanneer de fietsintensiteit hoog is wordt echter gestreefd naar vrijliggende fietspaden of alternatieve routes voor het landbouwverkeer. De uitgangspunten zijn conform het landelijke verkeersveiligheidsprogramma "Duurzaam Veilig".

13 Binnen de bebouwde kom» Op gebiedsontsluitingswegen met een maximum snelheid van 50 km/u wordt landbouwverkeer op de rijbaan toegestaan. Vaak zijn hier (vrijliggende) fietsvoorzieningen aanwezig en maakt het vrachtverkeer ook al gebruik van deze wegen. De wegen zijn al ontworpen op de afwikkeling van grotere voertuigen.» In de kernen wordt het landbouwverkeer zoveel mogelijk geweerd. Mochten zij toch door de kernen moeten rijden, dan dient het landbouwverkeer zoveel als mogelijk gebruik te maken van de gebiedsontsluitingswegen (50 km/u) in plaats van de erftoegangswegen waar 30 km/u gereden wordt. De plek van landbouwverkeer op de weg, vanuit de principes van Duurzaam Veilig, staat ter discussie. Zowel menging met snelverkeer als menging met langzaam verkeer (veelal kwetsbare verkeersdeelnemers) levert een conflict op. De wegenstructuur van het platteland bestaat overwegend uit relatief smalle rijbanen: erftoegangswegen met gemengd verkeer die steeds meer onder druk komen te staan door ontwikkelingen op het platteland. Voortgaande schaalvergroting van de landbouw en een toenemend gebruik van de wegen voor recreatie leiden tot een intensiever gemengd gebruik. De plek van het landbouwverkeer op de weg blijft dus maatwerk. Onderstaande zijn factoren3 die allen van invloed zijn om verkeerstechnisch de afweging te kunnen maken het landbouwverkeer wel of niet toe te staan op wegen. Wegprofiel Wegbreedte, fietsvoorzieningen, constructie (draagkracht), rechtstanden, kruispuntafstand, kruispuntvorm en wegvaklengte. De aanwezigheid van veel kruispunten zorgt ervoor dat verkeer minder hard rijdt, dat er gelegenheden zijn om in te halen en dat de kans dat landbouwvoertuigen lang het verkeer ophouden kleiner is. Zie bijlage 6,7 en 8 voor een overzicht van de verschillende wegprofielen. Het wegprofiel van route 1 is het meest geschikt voor toelating van landbouwverkeer. Hier is voldoende wegbreedte en zijn grotendeels vrijliggende fietsvoorzieningen aanwezig. Uitwijken/inhalen De mogelijkheid om uit te wijken of in te halen is bepalend voor de doorstroming en bereikbaarheid op de weg. Het veilig kunnen passeren van landbouwvoertuigen is een vereiste voor het toestaan van landbouwverkeer op een weg. Zowel voor een tegenligger als een achteropkomende auto moet het mogelijk zijn om langs een landbouwvoertuig te kunnen rijden. Uitwijken (als de rijbaan onvoldoende breed is) naast de rijbaan is mogelijk als er bijvoorbeeld een verharde berm is of als er een redresseerstrook aanwezig is. Wanneer bomen, sloten of het trottoir dicht langs de weg liggen wordt uitwijken nagenoeg onmogelijk gemaakt, dit is het geval bij routes 1,2,3,4,5,7 en 8. Het inhalen van landbouwvoertuigen wordt bepaald door de aanwezigheid van inhaalverboden, fysieke rijbaanscheidingen, het zicht op tegenliggers, passeerkommen, passeerhavens, bochtverbreding etc. Inhalen op een 80 km/u weg is echter een grote aanleiding van ongevallen. Op route 6 zijn gescheiden rijstroken zonder mogelijkheid tot inhalen. Omdat de doorstroming op deze weg belangrijk wordt gevonden scoort route 6 slecht op het toestaan van het landbouwverkeer. Route 1 en 8 zijn vanwege de wegbreedte het meest geschikt om landbouwverkeer in te halen. Wegeigenschappen Hoe geschikt is de weg voor verschillende modaliteiten? Dit niet eenduidig: een weg met 2x2 rijstroken is in principe geschikter voor landbouwvoertuigen, want er kan gemakkelijk worden ingehaald, maar in de richtlijnen worden landbouwvoertuigen hier juist afgeraden. Functie van wee in (auto)netwerk. Route 6 heeft een bovenregionale functie. Route 1 en 8 zijn verbindingswegen tussen woonkernen. Route 3 heeft een ontsluitende functie voor Zeddam, terwijl route 4 vooral een verblijfsfunctie heeft. Functie van de weg voor hulpdiensten. Route 1,3 en 6 worden regelmatig door hulpdiensten gebruikt omdat ze onderdeel zijn van de aanrijdroutes. Het kunnen passeren van landbouwverkeer is op deze routes extra van belang. Functie van de weg als U-route. Route 6 kan worden ingezet als U-route. Op die momenten is doorstroming natuurlijk erg van belang Functie van de weg als ov-route. Er is een busroute aanwezig op route 3. Op route 1 rijdt een buurtbus. Intensiteiten Intensiteit fiets. Zie bijlage 11 en 12 voor diverse intensiteiten van fietsers. De Oude Doetinchemseweg (route 4) is met gemiddeld meer dan 1300 fietsers per dag, de drukst bereden fietsroute. Fietsers rijden hier op de rijbaan, er zijn geen fietsvoorzieningen. Op route 3 rijden gemiddeld 700 fietsers per dag Intensiteit personenauto's. Zie bijlage 13 en 14 voor diverse etmaalintensiteiten. Intensiteit vrachtverkeer. Is de weg een vrachtroute of juist niet? Vrachtverkeer is verboden op de routes 3, 4, 5 en 8 Brom-Zsnorfiets op rijbaan? Aanwezigheid/aantal brom- en snorfietsen? Binnen de bebouwde kom kan de situatie voor fietsers anders zijn dan voor bromfietsers. Dit is in Zeddam niet het geval omdat er geen vrijliggende fietspaden zijn. 3 Bron: Wegontwerp bibeko met ASVV\Landbouwverkeer, bijlage 1

14 Routes met veel LZV's? Een LZV (Langere en Zwaardere Vrachtautocombinatie, met maximale lengte van 25,25 meter) route gaat niet samen met een landbouwroute. Omdat doorstroming belangrijk is, moeten landbouwvoertuigen ingehaald kunnen worden. Het duurt echter lang voordat een LZV heeft ingehaald, dit levert onveilige en onwenselijke situaties op. Op dit moment is geen enkele route een officiële LZV route, echter is het de wens van de gemeente Montferland om route 6 open te stellen voor LZV's. Dit is de meest geschikte route om het bedrijventerrein van 's-heerenberg te ontsluiten met LZV's. Geprognosticeerde intensiteiten. De toekomstige functie van een weg is ook van belang bij beslissingen die nu worden genomen. Door de komst van de Ontbrekende Schakel tussen Zeddam en 's-heerenberg, vind een verschuiving plaats van verkeer van de Drieheuvelenweg naar de Ontbrekende Schakel. Route 3 zal rustiger worden terwijl route 6 meer verkeer te verwerken krijgt. Huidig Goed, voldoende, onvoldoende, slecht Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Tabel 3. Beoordeling huidige routes op verkeerskundige belangen Als de bestaande routes vanuit verkeerstechnisch oogpunt worden getoetst, komen alleen route 1 en 8 met een voldoende als beoordeling. Route 2 scoort het slechtst van alle routes omdat hier een combinatie is van een onverharde weg die op plekken ook nog eens te smal is voor één landbouwvoertuig laat staan voor het passeren van voertuigen. De vijf overige routes zijn onvoldoende beoordeeld, omdat ze te smal zijn voor het passeren van tegenliggers, danwel gesloten verklaard voor landbouwverkeer of er is sprake van een combinatie met veel fietsers op de rijbaan. 4.4 Overige belangen Kosten Eventueel benodigde maatregelen om een weg geschikt te maken, moeten worden afgewogen tegen het voordeel dat ze opleveren in termen van verkeersveiligheid of doorstroming. In de huidige situatie speelt dit slechts een kleine rol, wel als gekeken wordt naar het oplossen van knelpunten en/ of de ideale situatie (Zie hoofdstuk 5). De kosten van de huidige situatie zitten vooral in het beheren van de wegen en bermen. Wenselijkheid Vanuit beleid wegbeheer is het niet wenselijk om onverharde wegen te gaan verharden. De cultuur/ historische waarde wordt vanuit wegbeheer belangrijk gevonden. Route 2 scoort daarom slecht op dit onderdeel. (Bestuurlijke) haalbaarheid Ten aanzien van route 3 zijn er toezeggingen gedaan om het grote verkeer te weren. Het vrachtverkeerverbod is reeds een aantal jaren van kracht. Route 6 is vanuit het beleid van de provincie Gelderland niet mogelijk. Comfort Het is voor landbouwvoertuigen erg hinderlijk om over (hoge) drempels te rijden, door het ontbreken van schokdempers daalt het rijcomfort. Met name op route 4 zijn een aantal hinderlijke drempels aanwezig. Toekomst Door de komst van de Ontbrekende Schakel veranderd de routing van het landbouwverkeer. Langs de Ontbrekende Schakel wordt immers aan weerszijden een parallelweg aangelegd. Route 6 wordt daardoor een logisch vervolg, immers sluit deze er direct op aan. Verwachte oplevering is medio Huidig Goed, voldoende, onvoldoende, slecht Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Tabel 4. Beoordeling huidige routes op overige belangen

15 5 Aanpak knelpunten en ideale situatie In hoofdstuk 4 is de huidige situatie getoetst. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste knelpunten aangepakt. Daarnaast wordt de meest ideale situatie over de huidige inrichting gelegd. Na aanpak van de knelpunt en de toepassing van de ideale situatie worden de 8 routes opnieuw beoordeeld. Op basis van belangen van het landbouwverkeer, het leefbaarheidsbelang, verkeerskundige belangen en overige belangen worden de routes getoetst. 5.1 Knelpunten landbouwverkeer Om een weg geschikt te maken voor landbouwverkeer kunnen er knelpunten worden weggenomen. Dit betekent dat er voldoende wegbreedte moet zijn, dat er een sluitend netwerk is en dat herkomst en bestemmingen goed bereikbaar zijn Ideale situatie In de meest ideale situatie kan het landbouwverkeer ongehinderd zijn gang gaan. Percelen en boerderijen zijn goed bereikbaar, de routes zijn zo kort en direct mogelijk en de kernen worden gemeden om onveilige situaties te verminderen. Als ook op de wegen buiten de bebouwde kom een scheiding met tenminste de fietsers wordt gerealiseerd is het netwerk voor het landbouwverkeer goed op orde. 5.2 Knelpunten leefbaarheid In de praktijk blijkt dat veel mensen landbouwverkeer als gevaarlijk ervaren. Een verklaring hiervoor is de massa en de omvang van de voertuigen. Met name kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals fietsers en voetgangers, voelen zich onveilig als een groot voertuig voor of achter hen rijdt of hen inhaalt. Ladingen met scherpe punten of uitstekende delen versterken deze beleving. Een aanpak op knelpunten moet tenminste zorgen voor een verbetering van het onveiligheidsgevoel. Daarnaast kan ook overlast worden ervaren doordat sprake is van trillingen en/of geluid maar ook bijvoorbeeld van stofoverlast. Het wegnemen van deze factoren leidt tot een verbetering van de leefbaarheid Ideale situatie Als leefbaarheid het uitgangspunt is bestaat er eigenlijk geen ideale situatie met landbouwverkeer in een kern. Wanneer de overlast wordt beperkt en de verkeerveiligheid op orde is, is het nog steeds niet wenselijk om landbouwverkeer door een woonplaats te laten rijden. 5.3 Verkeerskundige knelpunten Wanneer wordt gekeken naar de knelpunten ten aanzien van het verkeer is het maatgevend dat een auto een landbouwvoertuig moet kunnen passeren. Het inhalen van een auto Z trekker moet minimaal mogelijk zijn, vooral omdat de kans dat het gebeurt groot is. Dit hoeft niet op volle snelheid te gebeuren maar er moet wel voldoende ruimte aanwezig zijn dat het past zonder over het trottoir of door de berm te hoeven rijden. Fietsers moeten op een veilige manier gebruik maken van dezelfde rijbaan als het landbouwverkeer. Daarnaast moet ruimte vrij zijn tot geparkeerde voertuigen. Begrijpelijk is dat het voor een fietser een onprettig gevoel geeft om samen met een landbouwvoertuig de weg te delen Ideale situatie In de meest ideale situatie voor het verkeer is er sprake van een wegprofiel waarbij twee landbouwvoertuigen elkaar goed kunnen passeren. Daarnaast moet vrije ruimte aanwezig zijn tot geparkeerde voertuigen. Er is geen combinatie met fietsers op dezelfde rijbaan en het snelheidsverschil met gemotoriseerd verkeer is laag Wegprofielen Om landbouwverkeer veilig af te wikkelen moet een weg in ieder geval voldoen aan bepaalde inrichtingseisen. Voor verschillende wegtypes zijn twee profielen beschreven. De aanpak van knelpunten is gebaseerd op het in eerste instantie mogelijk maken van landbouwverkeer op een weg. Het ideale profiel komt overeen met optimaal faciliteren van een landbouwroute. ETW 30 km/u, aanpak knelpunten Wegen moeten een voldoende breedte hebben om het passeren van auto's met een landbouwvoertuig mogelijk te maken. Dat wil zeggen een breedte van 4,8 meter, of voldoende locaties om uit te wijken. De combinatie met fietsers op dezelfde rijbaan moet veilig worden afgewikkeld. ETW 30 km/u, ideaal profiel Ideaal is het profiel wanneer het fietsverkeer is gescheiden van het landbouwverkeer. De kans op een ongeluk en het gevoel van onveiligheid nemen hierdoor af. Door het toepassen van een bredere rijbaan is het mogelijk voor landbouwverkeer elkaar te passeren, met in achtneming dat er aan een of twee zijden geparkeerde auto's kunnen staan. Nadeel is echter dat de weg een dusdanige breedte (6m) en uitstraling krijgt dat de snelheid van het verkeer zal toenemen, de vrijliggende fietspaden suggereren ook meer naar een 50 km/u weg. Het ideale profiel voor landbouwverkeer in de kern is daarom geen 30 maar een 50 km/u weg.

16 ETW 60 km/u, aanpak knelpunten Een fietser/automobilist in tegengestelde richting moet minimaal een landbouwvoertuig kunnen passeren. Als tegelijkertijd ook een fietser in dezelfde richting als het landbouwvoertuig rijdt moet deze achter de fietser blijven. Het is acceptabel dat wanneer landbouwverkeer elkaar passeert dat dit met een lagere snelheid zal gebeuren. Om de onveiligheid voor fietsers weg te nemen moet worden voorzien in een fietssugestiestrook. Door in ieder geval de bermen aan beide zijden te voorzien van bijv. een 0,5m grasbeton blijft de berm over het geheel gezien beter uitzien en is de uitwijkmogelijkheid iets groter, zonder dat de totale (asfalt)weg breder wordt. ETW 60 km/u, ideaal profiel Het is wenselijk dat landbouwverkeer elkaar in tegengestelde richting kan passeren. Indien gebruik gemaakt wordt van de berm is deze hiervoor geschikt gemaakt. Door de fietser middels een tussenberm te scheiden van het (landbouw)verkeer is de kans op ongelukken aanzienlijk kleiner en zal het onveiligheidsgevoel afnemen. In het meest ideale profiel is dus een vrijliggend fietspad aanwezig. Omdat een tweerichtingen fietspad minder ruimte inneemt dan aan weerszijde van de weg een vrijliggend fietspad, is gekozen om een éénzijdig fietspad als uitgangspunt te nemen. Op wegen waar weinig fietsers zijn is het vanzelfsprekend niet nodig om een vrijliggend fietspad aan te leggen, het is dan wel belangrijk dat er voldoende wegbreedte (7m) is om elkaar veilig te passeren zonder dat fietsers in de verdrukking komen. GOW 80 km/u, aanpak knelpunten Op gebiedsontsluitingswegen buiten de bebouwde kom waar een maximum snelheid 80 km/u geldt wordt, vanwege het grote snelheidsverschil, in beginsel gestreefd naar parallelwegen of alternatieve routes. De aanpak van knelpunten op een 80 km-u weg liggen vaak niet in combinatie met de fietsers. Op de meeste 80 km-u wegen zijn al vrijliggende fietspaden aanwezig. De knelpunten dienen zich vooral aan ten aanzien van het inhalen door gemotoriseerd verkeer. Bij een inhaalmanoeuvre wordt gebruik gemaakt van de tegengestelde rijbaan, dit leidt tot onveilige situaties. De aanpak van knelpunten behelst dan ook het aanleggen van passeerhavens, waardoor een landbouwvoertuig tijdelijk van de hoofdrijbaan gaat. GOW 80 km/u, ideaal profiel In de meest ideale situatie komt het landbouwverkeer niet op een 80 km/u weg, maar is een parallelweg (60 km/u) aanwezig om het langzame verkeer af te wikkelen. Op de parallelweg kunnen ook fietsers aanwezig zijn. Wanneer er veel fietsers zijn is het wenselijk om naast de parallelweg ook een fietspad aan te leggen. 5.4 Maatregelenpakket Voor enkele voorgaand benoemde knelpunten zijn compenserende maatregelen mogelijk. Voor Zeddam zijn dit maatregelen om de leefbaarheid en/ of verkeersveiligheid te verbeteren. Compenserende maatregelen voor landbouwverkeer hebben tot doel omrijdafstanden te beperken door uitbreiding van het bestaande agrarisch netwerk (integraal Verkeers- en Vervoerplan Gemeente Montferland). Aanpassingen aan infrastructuur zijn nodig om als alternatief te kunnen functioneren. In bijlage 15 zijn de mogelijke oplossingen uitgewerkt. Onderstaande is een opsomming van de mogelijkheden. - drempels/ plateau - Rijbaan verbreding - Bochtverbreding - Passeerhaven/ passeerkom - (verplichte) landbouwpasserplaats - Bewegwijzering landbouwverkeerroute - Aanleg parallelweg - Instellen tijdsvenster - Inhalen landbouwverkeer toestaan - Landbouwsluis - Gesloten verklaren van wegen - Aanleggen fietspad - Verlaging maximumsnelheid - Verkeerseducatie

17 6 Beoordeling routes 6.1 Landbouwverkeer Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Huidig Aanpak knelpunten Ideaal Goed, voldoende, onvoldoende, slech t Tabel 5. Beoordeling routes t.o.v. belangen landbouwverkeer In tabel 5 is de beoordeling weergegeven van de 8 routes afgezet tegen het belang van het landbouwverkeer. Er is onderscheid gemaakt tussen de huidige situatie, de routes na aanpak van de belangrijkste knelpunten en een meest ideale uitvoering van de verschillende routes. Vanuit het landbouwverkeer beredeneerd scoren route 1 en 8 in de meest ideale uitvoering nog steeds een onvoldoende. Dit wordt met name veroorzaakt door de grote omrij afstand, waardoor de twee routes eigenlijk geen alternatief zijn voor de noord/zuid verbinding bij Zeddam. Route 2, 5 en 6 scoren het hoogst. Als deze routes geschikt worden gemaakt voor intensief landbouwverkeer, kunnen ze gezien worden als volwaardige alternatieven. 6.2 Leefbaarheid Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Huidig Aanpak knelpunten Ideaal Goed, voldoende, onvoldoende, slecht Tabel 6. Beoordeling routes t.o.v. belangen leefbaarheid In tabel 6 is de beoordeling weergegeven van de 8 routes afgezet tegen het belang van de leefbaarheid in Zeddam. Er is onderscheid gemaakt tussen de huidige situatie, de routes na aanpak van de belangrijkste knelpunten en een meest ideale uitvoering van de verschillende routes. Opvallend is dat de routes 3,4,5 in de meest ideale vorm nog altijd een onvoldoende scoren. Dit heeft als oorzaak dat vanuit leefbaarheid van een dorp eigenlijk niet wenselijk is om landbouwverkeer toe te staan in de kern. Route 1 en 6 kennen de minste "overlast" en scoren daarom het best. 6.3 Verkeer Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Huidig Aanpak knelpunten Ideaal Goed, voldoende, onvoldoende, slecht Tabel 7. Beoordeling routes t.o.v. verkeerskundige belangen In tabel 7 is de beoordeling weergegeven van de 8 routes afgezet tegen het verkeerskundig belang. Er is onderscheid gemaakt tussen de huidige situatie, de routes na aanpak van de belangrijkste knelpunten en een meest ideale uitvoering van de verschillende routes. Verkeerskundig gezien zijn alle routes aan te passen dat ze uiteindelijk een voldoende scoren. De verkeersveiligheid, doorstroming en bereikbaarheid zijn na uitvoering van de ideale situatie op orde. Door de vele oversteekbewegingen en de bijbehorende kans op een ongeval scoren route 3 en 4 lager dan de andere routes. 6.4 Overig Overig Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Huidig Aanpak knelpunten Ideaal Goed, voldoende, onvoldoende, Ilecht Tabel 8. Beoordeling routes t.o.v. overige belangen In tabel 8 is de beoordeling weergegeven van de 8 routes afgezet tegen overige belangen. Er is onderscheid gemaakt tussen de huidige situatie, de routes na aanpak van de belangrijkste knelpunten en een meest ideale uitvoering van de verschillende route. Route 1 en 8 scoren een goed omdat de investeringskosten relatief lager zijn. Route 6 scoort een voldoende omdat bestuurlijke haalbaarheid bij de provincie een aandachtspunt is, de hoge kosten voor het aanleggen van een parallelweg spelen ook mee in de beoordeling. Routes 5 en 7 scoren een onvoldoende terwijl huidige situatie als voldoende is aangemerkt. Dit komt doordat de investeringskosten voor de ideale situatie niet opwegen tegen de pluspunten van deze route. Routes 2,3 en 4 scoren slecht op wenselijkheid en omdat de hoge kosten niet opwegen tegen de voordelen.

18 7 Overzicht route 1, Berkenlaan 7.1 Kenmerken Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 12,2 km 15,7 km 5,1 m 60 km/u & 80 km/u GOW en ETW Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening 4,8 x kortste route 2,6 x kortste route ja/nee/deels ja/nee/deels Winbergen 7.2 Huidig De route ten westen van Zeddam gaat via de wegen N335, Berkenlaan, Doetinchemseweg, Boskant, Hooglandseweg en Zeddamseweg. In de huidige situatie leidt het landbouwverkeer niet tot problemen op deze wegen. De wegen zijn voldoende breed om elkaar te passeren Z in te halen (uitgezonderd de Boskant). De wegen hebben over het algemeen een vrijliggend fietspad. Er zijn veel landerijen en bestemmingen aan deze route gelegen. Zeddam Braamt Klem-Azevaļfi Azevaļn Voordelen Nadelen Landbouwsector Uitgezonderd de Boskant zijn het brede Maximaal omrijden wegen waar ook vrijliggende fietsinfrastructuur aanwezig is. Inwoners Zeddam Maximaal ontlasting van Zeddam - Verkeerstechnisch Wegen zijn geschikt voor landbouwverkeer. Weinig knelpunten met fietsers. Doorstroming op de N335. Door de vele bochten is het niet overal mogelijk om landbouwverkeer in te halen. Overig In plaats van door Zeddam worden ze door het dorp Loerbeek geleid. Landbouwverkeer met een meer noordelijke bestemming of herkomst zal mogelijk door Braamt rijden om de route af te snijden. 7.3 Aanpak knelpunten De wegen op deze route zijn nagenoeg allemaal geschikt voor het huidig aanbod van landbouwverkeer. Enkel op de Boskant is het aanbrengen van een passeerhaven in beide richtingen gewenst om de bermen te sparen. 7.4 Optimaal In de meest optimale uitvoering van deze route worden de volgende maatregelen getroffen:» Passeerhavens langs de N335.» Snelheidsverlaging van 80 naar 60 km/u op de Berkenlaan.» Vrijliggende fietspaden langs de Berkenlaan.» Vrijliggende fietspaden langs de Boskant. o Dit is niet nodig indien de route via de rotonde bij Kilder gaat. Nadeel daarbij is dat dan door de bebouwde kom van Kilder wordt gereden. 7.5 Conclusie route 1 Deze route is geschikt voor gebruik door landbouwvoertuigen. Maar kan niet als alternatief worden gezien voor de noordzuid route in Zeddam. De omrijdfactor is (afhankelijk van de bestemming) onevenredig groot, waardoor het landbouwverkeer -zeker op lokale schaal- teveel gedupeerd wordt. Zelfs al worden alle maatregelen getroffen, dan is de acceptatie voor deze route nog niet hoog onder de landbouwers. Voor het landbouwverkeer vanuit Beek richting Braamt v.v. is deze route uitermate geschikt. Waarschijnlijk wordt de route ook als zodanig gebruikt.

19 8 Overzicht route 2, Bosweg 8.1 Kenmerken Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 3,6 km 7,1 km 3 m 60 km/u ETW Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening 1,4 x kortste route 1,2 x kortste route ja/nee/deels ja/nee/deels Winter gen 8.2 Huidig De Bosweg lijkt op een plattegrond een westelijke "rondweg" van Zeddam, in de huidige situatie is daar echter geen sprake van. Het is een onverharde weg, die vooral bedoelt is voor bestemmingsverkeer. Er is tevens een verbod op gemotoriseerd verkeer van kracht. De Bosweg is populair onder fietsers en wandelaars. N33b Zeddam Br.vum KJem-Azevsijn Voordelen Nadelen Landbouwsector - Oncomfortabel door kuilen in de weg Inwoners Zeddam De route schampt Zeddam slechts De bosweg is populair onder toeristisch/ recreatief langzaam verkeer. Stofoverlast bij naastgelegen panden. Verkeerstechnisch Weinig menging met andere verkeersdeelnemers. Bosweg is te smal om tegenliggers te passeren. Bosweg is onverhard, door veelvuldig gebruik zullen de onderhoudskosten exponentieel stijgen. Overig Bosweg kent deels een geslotenverklaring voor gemotoriseerd verkeer, uitgezonderd bestemmingsverkeer. Dit is gedaan om sluipverkeer te voorkomen. 8.3 Aanpak knelpunten Om deze route geschikt te maken voor landbouwverkeer moeten minimaal onderstaande maatregelen worden getroffen:» Verharden van de Bosweg.4» De geslotenverklaring voor gemotoriseerd verkeer moet worden uitgezonderd voor landbouwverkeer.» Om de 150 meter passeerhavens aanleggen om tegenliggers te kunnen passeren.» Grondaankoop om passeerhavens aan te leggen en om enkele bochten toegankelijk te maken. 8.4 Optimaal Om deze route uit te kunnen roepen tot de enige landbouwroute, moeten de volgende maatregelen worden getroffen:» Verbreden van de Bosweg naar 6 meter. Daarvoor is de aankoop van 3900 m2 grond van derden nodig. 8.5 Conclusie route 2 De Bosweg is in de huidige staat alleen geschikt voor het bereiken van de aanliggende percelen. De Bosweg is, zonder hoge kosten te maken, niet geschikt te maken voor veelvuldig landbouwverkeer. Deze route valt daarom af voor nader onderzoek. 4 Beleidsmatig worden de overgebleven zandwegen beschouwd als cultuur/ historisch erfgoed en worden daarom in principe niet verhard.

20 9 Overzicht route 3, 's-heerenbergseweg Į Kilderseweg 9.1 Kenmerken Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 2,5 km 6,1 km 5,5 m 30 km/u ETW Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening n.v.t. n.v.t ja/nee/deels ja/nee/deels WiļtDetgeo 9.2 Huidig De 's-heerenbergseweg en Kilderseweg zijn in 2013 afgewaardeerd van een ontsluitingsweg waar 50 km/u gereden mocht worden, naar een erftoegangsweg waar 30 de maximale snelheid is. De verkeersfunctie moest plaats maken voor een verblijfsfunctie. Veelvuldig landbouwverkeer past daar niet bij. De verkeersveiligheid en leefbaarheid gaan achteruit wanneer dit de noord/zuid route wordt. Om deze reden is bestuurlijk de toezegging gedaan dat er een verbod voor doorgaand landbouwverkeer komt op de 's-heerenbergse- en Kilderseweg. De borden zijn na het besluit van de rechter in 2017 verwijderd. N33S Bí.VKill Voordelen Nadelen Landbouwsector Kortste route Combinatie met veel andere Comfortabele route doordat er weinig obstakels zijn. verkeersdeelnemers Inwoners Zeddam Afname leefbaarheid Toeristisch recreatieve route Route door het centrum Verkeerstechnisch Afname verkeersveiligheid Combinatie met busroute Combinatie met fietsroutes Veel oversteekbewegingen bij het centrum Overig Bij de constructie van de weg is geen rekening gehouden met veelvuldig gebruik door zwaar verkeer. 9.3 Aanpak knelpunten Om op de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg landbouwverkeer veiliger te laten mengen met het overige verkeer, en de overlast te verminderen, zijn een aantal maatregelen vereist:» Aanleg fietsstroken, door aanpassing van de rabatstroken in asfalt.» De verharding in het centrum aanpassen naar asfalt zodat minder geluid- en trillingenoverlast optreed.» Verwijderen van een aantal bomen en parkeerplaatsen.» Om de doorstroming te vergroten is het gewenst om de bussen naast de weg te laten halteren. Aanpassing van de halteplaatsen is gewenst, maar kan niet plaats vinden zonder aankoop van gronden. Alle bovenstaande maatregelen doen afbreuk aan de geloofwaardigheid van de afwaardering van de twee wegen en hebben negatieve effecten op het gemotoriseerde verkeer. 9.4 Optimaal Als landbouwverkeer door een kern moet rijden, dan is de meest ideale situatie om over een ontsluitingsweg van 50 km/ te rijden, met aanwezigheid van (vrijliggende) fietspaden. Zodat er zo min mogelijk conflicten zijn. Het creëren van een dergelijke situatie is niet mogelijk zonder aankoop van gronden van aanwonenden. Het kappen van bomen, en het verwijderen van parkeerplaatsen zijn eveneens nodig om de ideale situatie te kunnen realiseren. Deze route is in 2013 afgewaardeerd naar een 30 km/u weg. Het weer opwaarderen van de wegen lijkt onhaalbaar. 9.5 Conclusie route 3 De 's-heerenbergseweg en Kilderseweg zijn mooie, recht wegen die op het eerste gezicht prima geschikt zijn voor landbouwverkeer. De veelvuldige menging met fietsers, voetgangers en het rijden door het centrum zijn voldoende argumenten om deze route als ongeschikt te kwalificeren. Het voor landbouwverkeer geschikt maken van deze route gaat ten koste van de verblijfsfunctie en tast altijd de leefbaarheid in het dorp aan.

21 10 Overzicht route 4, Oude Doetinchemseweg 10.1 Kenmerken Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 2,5 km 6,1 km 5 m 30 km/u ETW 10.2 Huidig De Oude Doetinchemseweg is een echte woonstraat. Verblijven is belangrijk en er moet vooral geleefd kunnen worden. Door de aansluiting op de fietstunnel is het een veel gebruikte fietsroute vanuit 's-heerenberg richting Doetinchem. Er is aan beide zijden een trottoir, hier zijn op enkele plekken schades te zien doordat zwaar verkeer moest uitwijken bij een tegenligger. De wegbreedte is minimaal, daardoor is de Oude Doetinchemseweg in de huidige conditie niet geschikt voor intensivering van het landbouwverkeer. Het gedeelte buiten de bebouwde kom is wel geschikt voor het landbouwverkeer. Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening.MltjW*. Bi aan* n.v.t n.v.t ja/nee/deels ja/nee/deels WinDetgen Voordelen Nadelen Landbouwsector Korte route Door de wegbreedte is het voor landbouwverkeer niet mogelijk een tegemoetkomend landbouwvoertuig te passeren. Oncomfortabele route door aanwezigheid van drempels. Inwoners Zeddam Afname leefbaarheid. Trillingen en geluidsoverlast door klinkers. Parkeren op straat wordt als onprettig ervaren. Daardoor extra parkeerdruk in omliggende straten. Verkeerstechnisch Er is al een vrachtverkeer verbod in de straat, kans op passeren groot voertuig is kleiner. Combinatie met (school)fietsroute Veel oversteekbewegingen Afname verkeersveiligheid Overig - Schades aan trottoirs 10.3 Aanpak knelpunten Om de Oude Doetinchemseweg geschikt te maken voor meer landbouwverkeer moet een aantal knelpunten weggenomen worden.» Aanleggen diverse passeerplekken, zodat 2 landbouwvoertuigen elkaar fatsoenlijk tegen kunnen komen.» Aanleggen van fietsstroken, om de veiligheid van de fietsers te vergroten» Verwijderen van de drempels, om het rijcomfort te verbeteren 10.4 Optimaal Als landbouwverkeer door een kern moet rijden, dan is de meest ideale situatie om over een ontsluitingsweg van 50 km/ te rijden, met aanwezigheid van (vrijliggende) fietspaden. Zodat er zo min mogelijk conflicten zijn met kwetsbare verkeersdeelnemers. Tevens moet de weg verbreed worden en zal de klinkerverharding vervangen moeten worden door asfalt. Het creëren van een dergelijke situatie is niet mogelijk zonder aankoop van veel gronden van aanwonenden Conclusie route 4 Deze route is in de huidige staat slechts geschikt voor een individueel landbouwvoertuig, intensivering is niet wenselijk. Om de Oude Doetinchemseweg op te waarderen naar een volwaardige landbouwroute dienen rigoureuze aanpassing genomen te worden. Dit lijkt een onrealistische en onwenselijke optie.

22 11 Overzicht route 5, Bornhofweg 11.1 Kenmerken Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 3,5 km 6,9 km 3,5 m 60 km/u ETW Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening 1,4 x kortste route 1,1 x kortste route ja/nee/deels ja/nee/deels Winbergeo 11.2 Huidig De Bornhofweg is vanwege de wegbreedte eigenlijk al ongeschikt voor de huidige intensiteit van landbouwverkeer. Door de aanwezigheid van bomen langs de Bornhofweg is uitwijken bij een tegenligger of fietsers hier lang niet overal mogelijk. Opdat het aantal overige verkeersdeelnemers op de weg laag is, is het nog acceptabel. Intensivering van het landbouwverkeer op deze weg leidt wel tot problemen, omdat de kans op een tegenligger dan ook toeneemt. Een deel van de Vinkebroeksestraat kan gezien worden als de parallelweg langs de N316. N33S Zeddam B» aam Srbor9seweg Klem-Azevatn Landbouwsector Inwoners Zeddam Verkeerstechnisch Voordelen Omrijdfactor is minimaal Veel percelen grenzen aan de route De route schampt de bebouwde kom van Zeddam op de Vinkwijk en deel van de Bornhofweg. Overig - - Smalle wegen Nadelen Woningen langs de Bornhofweg staan dicht tegen de straat aan. Passeren van overig verkeer is niet overal mogelijk. Combinatie met fietsknooppuntenroute op Vinkwijk en Holthuizerstraat 11.3 Aanpak knelpunten In de huidige vorm zijn deze wegen niet geschikt om de toename van het landbouwverkeer op te vangen. Aanpassingen om de route geschikt te maken zijn:» Op de Bornhofweg over een lengte van circa 120 meter verwijderen van bomen;» Op het deel Holthuizerstraat - Vinkebroeksestraat over een lengte van 140 meter verwijderen bomen;» Aanleg diverse passeerhavens, hier zal in de meeste gevallen grond voor moeten worden geworven Optimaal Aanvullend op de bovenstaande maatregelen moet in het meest ideale geval» Op de Bornhofweg verwijderen van de bomen aan tenminste 1 zijde van de weg, zodat de weg verbreed kan worden;» Over een lengte van 200 meter aan beide zijde van de Holthuizerstraat grond verwerven, om uitwijkmogelijkheden te kunnen realiseren;» Het over een lengte van 850 m verbreden van het smalste deel van de Vinkebroeksestraat;» Aanpassing kunstwerk over N Conclusie route 5 De Bornhofweg is vanwege de wegbreedte eigenlijk al ongeschikt voor de huidige intensiteit van landbouwverkeer. Vanwege de bomen langs de Bornhofweg is uitwijken bij een tegenligger hier niet mogelijk. Opdat het aantal overige verkeersdeelnemers op de weg minimaal is, is de kans op tegenliggers klein en daardoor kan worden volstaan met de huidige inrichting. Intensivering van het landbouwverkeer op deze weg leidt tot problemen. In dat geval moet er grond aangekocht worden om passeerhavens te realiseren of de weg te kunnen verbreden. De Holthuizerstraat en Vinkebroekseweg zijn eveneens ongeschikt voor intensivering van het landbouwverkeer. De laatste twee zijn relatief eenvoudig aan te passen.

23 12 Overzicht route 6, N316, Ir. Kersjesweg 12.1 Kenmerken Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 3,6 km 7,0 km 7 m 80 km/u GOW 12.2 Huidig In de huidige situatie mag het landbouwverkeer niet via de Ir. Kersjesweg rijden, omdat er een verbod is ingesteld. De geslotenverklaring voor landbouwverkeer is hoofdzakelijk ingesteld omdat het (door de gescheiden rijstroken) onmogelijk is om in te halen. In de praktijk blijkt dat er slechts sporadisch handhaving plaatsvindt, waardoor de route weldegelijk gevonden wordt. De chauffeurs verkiezen dan het gering omrijden boven het creëren van onveiligheid in het dorp, ze nemen daarbij het risico op een bekeuring voor lief. Gelet op de doorstroming en het grote snelheidsverschil is ook dit echter een onwenselijke situatie. Wanneer de Ontbrekende Schakel (inclusief parallelwegen) is aangelegd, gaat de omrijdfactor omlaag. De aantrekkelijkheid van de route wordt daarmee vergroot. Voordelen Landbouwsector Snelle verbinding Sluit aan op de parallelwegen die bij de Nadelen Geen aansluitingen met naastgelegen percelen. Daardoor alleen doorgaand verkeer op de N316 Ontbrekende Schakel worden aangelegd. Inwoners Zeddam Maximale ontlasting voor Zeddam - Verkeerstechnisch Geen conflicten met fietsers Door gescheiden rijstroken is er geen mogelijkheid tot inhalen. Doorstroming gaat sterk naar beneden. Groot snelheidsverschil met auto s. Overig Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening 1,4 x kortste route 1,1 x kortste route javnee/deels javnee/deels * Doordat er een verbod is ingesteld zijn er ook geen conflicten N33S Zeddam BfaaiN Winter gen ' Stew*! Conflicterend met wens voor LZV-route over de N316. De N316 is een provinciale weg, vanuit provinciaal beleid is het niet mogelijk deze weg te gebruiken voor het landbouwverkeer Aanpak knelpunten Om het landbouwverkeer veilig over de Ir. Kersjesweg te laten rijden is minimaal een aantal maatregelen nodig:» Opheffen van de geslotenverklaring» Aanleggen van passeerhavens, de bestaande pechhavens kunnen hier mogelijk voor worden gebruikt. Vanwege de gescheiden rijstroken zijn er meer passeerhavens nodig dan elders om de doorstroming te waarborgen Optimaal In de meest optimale variant rijdt het landbouwverkeer niet direct op een 80 km/u weg, maar maakt het gebruik van een parallelweg. Aan de oostzijde van de N316 ligt de Vinkebroeksestraat, deze kan functioneren als parallelweg. Aanpassingen welke dan gedaan moeten worden om tot een volwaardige route te komen:» Aanleggen parallelweg tussen de Terborgseweg en de Holthuizerstraat» Verbreden van de Vinkebroeksestraat over een lengte van 850 meter» Aanleggen passeerhavens langs Vinkebroeksestraat 12.5 Conclusie route 6 Het gebruik van de N316 zal toenemen op het moment dat de Ontbrekende Schakel, inclusief parallelwegen voor landbouwverkeer, wordt aangelegd. Ondanks de geldende geslotenverklaring zal het landbouwverkeer de weg blijven gebruiken. Om de problemen aan te pakken is het vereist dat er tenminste passeerhavens worden aangelegd, maar het verdient sterk de voorkeur om de maatregelen beschreven bij de optimale variant te realiseren. Op deze manier ontstaat een volwaardig en robuuste route, en kan tevens de wens voor een LZV-route door blijven gaan.

24 13 Overzicht route 7, Dijkhuizerstraat 13.1 Kenmerken: Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 5,3 km 8,7 km 3,5 m 60 km/u ETW Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening 2,1 x kortste route 1,4 x kortste route ja/nee/deels ja/nee/deels 13.2 Huidig De Dijkhuizerstraat is vanwege de breedte eigenlijk al ongeschikt voor de huidige intensiteit van het landbouwverkeer. Opdat het aantal overige verkeersdeelnemers op de weg minimaal is het acceptabel. Intensivering van het landbouwverkeer op deze weg leidt tot problemen en dat leidt tot afname van de verkeersveiligheid doordat fietsers (en andere weggebruikers) in de verdrukking komen. Door de aanwezigheid van een sloot aan beide zijden van de Dijkhuizerstraat zijn er, op het noordelijke deel, weinig uitwijkmogelijkheden. N33S Zetttam Braamt r8seweg Kten-Azev^n Voordelen Nadelen Landbouwsector Veel percelen grenzen aan de route Erg smalle wegen Inwoners Zeddam Maximale ontlasting van Zeddam - Verkeerstechnisch Lage intensiteit auto s en fietsen Passeren van overig verkeer gaat moeizaam Combinatie met fietsknooppuntennetwerk Overig Aanpak knelpunten Om deze route geschikt te maken voor intensief landbouwverkeer moet er langs de Dijkhuizerstraat grond aangekocht worden om passeerhavens te realiseren. De Holthuizerstraat en Vinkebroekseweg zijn weliswaar iets breder maar zijn eveneens ongeschikt voor intensivering van het landbouwverkeer. Aanpassingen om de route geschikter te maken voor landbouwverkeer:» Aanleg diverse passeerhavens, hier zal in de meeste gevallen grond voor moeten worden geworven.» Op het deel Holthuizerstraat - Vinkebroeksestraat over een lengte van 120 meter verwijderen bomen;» 120 meter sloot dempen, of verleggen indien dat voor de waterhuishouding gewenst is; 13.4 Optimaal Aanvullend op de bovenstaande maatregelen moet in de meest ideale situatie:» Over een lengte van 200 meter aan beide zijde van de Holthuizerstraat grond verwerven, om uitwijkmogelijkheden te kunnen realiseren;» Het over een lengte van 850 m verbreden van het smalste deel van de Vinkebroeksestraat;» Op het deel Holthuizerstraat - Vinkebroeksestraat over een lengte van meer dan 500 meter verwijderen bomen;» 280 meter sloot dempen, of verleggen indien dat voor de waterhuishouding gewenst is; 13.5 Conclusie route 7 De Dijkhuizerstraat kent een te smalle rijbaan waarbij landbouwverkeer en fietsers elkaar nauwelijks kunnen passeren. Om deze route geschikt te maken voor landbouwverkeer in twee richtingen moeten grootschalige maatregelen worden getroffen. De maatregelen doen geen recht aan de omrijfactor, waardoor de acceptatie onder de chauffeurs minimaal zal zijn. De Holthuizerstraat en Vinkebroekseweg zijn eveneens ongeschikt voor intensivering van het landbouwverkeer. De laatste twee zijn relatief eenvoudiger aan te passen.

25 14 Overzicht route 8, Langeboomsestraat 14.1 Kenmerken: Lengte, lokaal Lengte, regionaal Minimale wegbreedte Snelheid Wegcategorie 10,7 km 10,1 km 5 m 60 km/u GOW en ETW Omrijdfactor, lokaal Omrijdfactor, regionaal Fietsvoorziening Voetgangersvoorziening 4,3 x kortste route 1,7 x kortste route ja/nee/deels ja/nee/deels 14.2 Huidig De Langeboomsestraat is een weg die zich zeker leent voor gebruik door landbouwvoertuigen. De weg biedt toegang tot veel landbouwpercelen en boerderijen. Hoewel fietsvoorzieningen ontbreken leidt het nog niet tot grote N335 problemen, omdat vaak wel uitgeweken kan worden in de Zeddam berm. Vanwege de grote omrijdfactor is de Langeboomsestraat geen geschikt alternatief voor de noord/zuid route van Zeddam. Op regionale schaal is de route wellicht interessanter en wordt deze ook wel gevonden door het landbouwverkeer. Gevolg van het stimuleren van de Langeboomsestraat is dat de route door Azewijn (Dr. Hoegenstraat & Laakweg) ook gemakkelijker gevonden zal worden. Dit resulteert in een verschuiving van de overlast naar een ander dorp. Voordelen Nadelen Landbouwsector Veel percelen grenzen aan de route Grote omrijdfactor voor het lokale verkeer Inwoners Zeddam Maximale ontlasting van Zeddam - Verkeerstechnisch - Combinatie met fietsroute vanuit Azewijn Combinatie met fietsknooppuntennetwerk Overig In geval de route van/naar s-heerenberg gaat, is het aantrekkelijk om via Azewijn i.p.v. Zeddam te rijden Aanpak knelpunten De huidige situatie voldoet al aan de gewenste situatie. Er hoeven geen maatregelen getroffen te worden Optimaal Om van de Langeboomsestraat een landbouwroute te maken zijn een aantal maatregelen nodig om de intensivering van het landbouwverkeer veilig af te kunnen wikkelen. Dit maatregelenpakket bestaat uit:» Het op verschillende plaatsen verwijderen van de haag, op diverse locaties totaal 125 meter5; Note; Een deel van de hagen staat op particuliere grond. De grond dient dan ook verworven te worden.» Het maken van 10 passeerstroken;» Het kappen 10 bomen; Omdat sprake is van diverse fietsroutes wordt in de meest optimale uitvoering langs de Langeboomsestraat een vrijliggend fietspad gerealiseerd. Hiervoor is geen ruimte waardoor over de gehele lengte grond zou moeten worden aangekocht Conclusie route 8 De route via de Langeboomsestraat is geschikt voor het huidige gebruik van landbouwverkeer. Wanneer dit geïntensiveerd wordt zijn aanvullende maatregelen gewenst. Vanwege de omrijdfactor is de Langeboomsestraat geen serieus alternatief voor de route door Zeddam. Op regionale schaal is de Langeboomsestraat interessanter. 5 De hagen zijn geplaatst in het kader van het project natuurlijk sturen. Wanneer de hagen worden verwijderd zijn andere maatregelen gewenst om invloed uit te oefenen op het verkeersgedrag.

26 15 Conclusie Geconcludeerd kan worden dat in de huidige vorm geen enkele route geschikt is voor intensivering van het doorgaande landbouwverkeer. Verkeersveiligheid, leefbaarheid of doorstroming nemen dermate af dat het niet verantwoord is om één landbouwroute voor het noord/zuid verkeer bij Zeddam aan te wijzen. Om een bestaande route geschikt te maken zijn maatregelen nodig om knelpunten weg te nemen of de ideale situatie te behalen. In tabel 9 zijn de routes beoordeeld wanneer de ideale situatie wordt aangelegd. Landbouw Leefbaarheid Verkeer Overig Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 6 Route 7 Route 8 Eindoordeel ideaal Goed, voldoende, onvoldoende, slecht Tabel 9. Beoordeling routes op ideale situatie De kosteneffectiviteit staat bij veel routes niet in verhouding tot de wenselijkheid van een route. Als toch één voorkeursroute moet worden aangewezen, dan is de Ir. Kersjesweg (route 6) de minst slechte. Het treffen van maatregelen om de negatieve effecten te verkleinen zijn hier het eenvoudigst en effectiefst te realiseren. Zowel de inwoners van Zeddam als de landbouwsector zijn gebaat bij het openstellen van deze route. Passeerhavens of een parallelweg zijn dan wel onvermijdelijk om de doorstroming en verkeersveiligheid te garanderen, alsook om medewerking van de provincie Gelderland te krijgen. Als de N316 tevens ook toegankelijk moet worden voor LZV's6, vervalt de mogelijkheid om met passeerhavens te werken. De enige optie is dan om een parallelweg aan te leggen. De komst van de ontbrekende schakel (inclusief parallelwegen) is een extra argument om voor gebruik van deze route te kiezen. Vanuit het netwerk is het voor landbouwvoertuigen die vanaf de toekomstige parallelwegen komen de meest logische route om rechtdoor via de Ir. Kersjesweg te rijden. Indien een route buiten de bebouwde kom van Zeddam niet haalbaar is, en uiteindelijk toch voor een route door het dorp gekozen moet worden, is de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg de veiligere optie ten opzicht van de Oude Doetinchemseweg. Er zullen wel veel maatregelen getroffen moeten worden om de veiligheid en leefbaarheid te waarborgen. De Oude Doetinchemseweg is minder geschikt, daarmee lijkt het een logische stap om het hoger beroep tegen het verkeersbesluit (dat de openstelling van de Oude Doetinchemseweg mogelijk maakt) in te trekken. Het ontbreken van klachten (sinds het verwijderen van de geslotenverklaring op de 's-heerenbergseweg en Kilderseweg) over de huidige situatie geeft aan dat de urgentie wellicht niet zo hoog meer is. Door spreiding van het landbouwverkeer is overal een beetje hinder/ overlast. Deze situatie lijkt vooralsnog, afgezien van schades aan bermen en trottoirs, goed te gaan. Om de kans op een ongeval te verkleinen is het raadzaam om (in samenwerking met de landbouwsector) volop in te zetten op verkeerseducatie. Door voorlichting op scholen te geven worden de gevaren besproken en zijn de kinderen zich meer bewust van de risico's van het landbouwverkeer. Dit leidt weliswaar tot een veiligere menging van het landbouwverkeer met fietsers en voetgangers, maar een ongeval is niet uitgesloten. Spreiding van het landbouwverkeer zonder aanpassingen aan het wegennet, is voor de korte termijn mogelijk. Voor de lange termijn is niks doen geen oplossing. Het is raadzaam om weer met de provincie Gelderland in contact te treden over de aanleg van voorzieningen langs de N316. Uiteindelijk is dat voor zowel de landbouwers, als de inwoners van Zeddam en de overige weggebruikers de beste en veiligste route. 6 Gelet op de ontwikkelingen van het industrieterrein in 's-heerenberg is het voor de vier deelnemende gemeenten van groot belang dat er een volwaardige route voor LZV's naar het bedrijventerrein komt. De regels daarvoor zijn strikt, combinatie met het landbouwverkeer is niet toegestaan. De N316 is de beste optie voor de LZV-route. 23

27 Bijlagen Bijlage 1 en 2: Situatieschetsen verkeersbesluiten Bijlage 3 en 4: bestemmingen Zeddam Bijlage 5. Werkelijk gereden snelheid Bijlage 6. Wegprofielen Bijlage 7 en 8. Vervolg wegprofielen Bijlage 9 en 10, Inventarisatie fietsvoorzieningen Bijlage 11 en 12, Intensiteiten fietsers Bijlage 13 en 14. Intensiteiten auto's Bijlage 15: Maatregelenpakket 24

28 Bijlage 1 en 2: Situatieschetsen verkeersbesluiten «* -ajţi X~v~- Ingang verbodszone voor landbouwverkeer Vooraankondiging ter voorkoming van vastrijden. Bijlage 1. Situatieschets verkeersbesluit 24 april 2013 Legenda Zone gesloten voor doorg landbouwverk. Gesloten voor landbouwverk. tussen 08:00 en 10:00 uur Gesloten voor landbouwverk. Legenda Begin zone geslotenverklaring Geslotenverklaring met tijdsvenster Vooraankondiging 00 r,.. 1 Bijlage 2. Situatieschets verkeersbesluit 23 augustus

29 Bijlage 3 en 4: bestemmingen Zeddam Het dorp bestaat grotendeels uit woningen (geel). Horeca voorzieningen (rood) en centrumfuncties (roze) concentreren zich vooral aan de as 's-heerenbergseweg en Kilderseweg en as Benedendorpsstraat en Bovendorpsstraat. Er is één basisschool. Zeddam telt circa inwoners. agrarisch agrarisch met waarden bedrijf Q bedrijventerrein bos IJ centrum cultuur en ontspanning detailhandel dienstverlening gemengd groen O horeca infrastructuur IJ kantoor ū maatschappelijk ū natuur ū recreatie spon tuin r "lí ontspanning en vermaak water wonen woongebied i,h: íllj sms Bijlage 3. Enkelbestemming Ruimtelijke Plannen (bron: pdokviewer.pdok.nl) Gemeente Montferland (iwp) Integraal Verkeers- en Vervoerplan Agrarisch logistieke objecten en routes oorv en grondverzetbednjven coöperatieve bednjven en weegbruggen zandwinning 9 mechanisatiebedrijven mmm WËĘĘ KL Ŵď voorgestelde agransch logistieke route voorgestelde agrarisch logistieke route die niet aan het gestelde criterium voldoet knelpunt in route Datum: Circa 6 km Km N335 Circa 1,5 km N316 Bijlage 4. Bestemmingen landbouwverkeer rondom Zeddam. (Bron IVVP Montferland 2013) 26

30 Bijlage 5. Werkelijk gereden snelheid ij Kobus Pas Reform B.V Rosmolen O 28W28 32ţ\?2 a m H 3S V85 Maart 2017 brorc Via sīgnaa! sneíheden Bijlage 5. Werkelijk gereden snelheid op basis van V85 waarde. 27

31 Bijlage 6. Wegprofielen 3,0m Route 1, t.h.v. Doetinchemseweg 9 Route 2, t.h.v. Bosweg 6 - Route 3, t.h.v. Kilderseweg 4 i I I Vf f1 Vv\v Route 4, t.h.v. Oude Doetinchemseweg m 5m Route 5, t.h.v. Bornhofweg 14 Route 6, Ir. Kersjesweg y-- Route 7, Dijkhuizerstraat Route 8, t.h.v. Langeboomsestraat 6 Bijlage 6. Overzicht wegprofielen 28

32 Bijlage 7 en 8. Vervolg wegprofielen ^,5 meter Ļ 3,5 tot 5 meter 5 tot 5,5 meter f 5,5 tot 6 meter 6> meter Bijlage 7. Wegbreedtes Vrijliggende fietspaden Fietsers niet toegestaan Bijlage 8. Fietsvoorzieningen 29

33 Bijlage 9 en 10, Inventarisatie fietsvoorzieningen ļ rgseweg Bijlage 9. Uitsnede fietsknooppuntenroutes Bovenlokale fietsruggengraat Bovenlokaal fielsnetwerk Zoeklijn bovenlokale fietsruggengraat Zoeklijn bovenlokaal fietsnetwerk Recreatief fietsnetwerk Bovenlokaal/recreatief fietsnetwerk Bovenlokale fietsruggengraat/recreatief fietsnetwerk eptem ter 2013 J. FIETSNETWERK regio Achterhoek Lange afstandsfietsroute Lange afstandsfietsroute/bovenlokaal fietsnetwerk Veth uize Bijlage 10. Fietsnetwerk regio Achterhoek

34 Bijlage 11 en 12, Intensiteiten fietsers Bijlage 11. Resultaten fietstelweek 2016 (bron: nationale fietstelweek) Weergave van de nationale fietstelweek. Tijdens de nationale fietstelweek kunnen fietsers worden gevolgd via de mobiele telefoon. Hoe meer fietsers gebruik maken van een weg, hoe breder de lijn. Uit het onderzoek blijkt geen absoluut (aantal fietsers) gebruik. 1 2 Vi n k w Bijlage 12. Telpunten fietstellingen augustus 2017 (tijdens schoolvakantie) 1) Kilderseweg ) Oude Doetinchemseweg (noord) ) Oude Doetinchemseweg (zuid) september 2017 (na schoolvakantie) 31

35 ä )KILDERSEWEG Tabel 10. Aantal fietsers per etmaal op een gemiddelde werkdag. BS SEE si si SS SEE lillik.o0.cř.cp sf.o0.tf.o0.o0.o0..^,oq.o0.o0.«ŷ.o0 CS- * * oj. * * ö- A-- oi- vcs- N* - N* * Ntí- ş- # 0r tf Tijd Zomervakantie B Regulier ) OUDE DOETINCHEMSEWEG (NOORD) 0 Tijd Zomervakantie B Regulier ) OUDE DOETINCHEMSEWEG (ZUID) 0 Tijd Zomervakantie «Regulier Grafiek 1. Etmaal intensiteiten fietsers op 3 locaties. Zie tabel 10 32

36 Bijlage 13 en 14. Intensiteiten auto's Basisjaar 2015 Toekomstjaar 2030 Bijlage 143. Uitsnedes verkeersmodel Locatie code Locatie naam Locatie plaats Locatie omschrijving Meting naam Periode Rijstroken 0226 mp2 Kilde reeweg Zeddam T.h.v. begraafplaats kilderseweg woensdag 3 mei donderdag 11 mei 2017 Bosweg - Schapenweg (1} Schapenweg - Bosweg (1) Lengte rapport Locatie code Locatie naam Locatie plaats Locatie omschrijving Meting naam Pertode Rijstroken 3082 mp5 Oude doetmchemseweg MPS Zeddam de Ank dinsdag 24 oktober woensdag 1 november 2017 Sctiapertweg - Zeddamseweg (11 Zeddamseweg - Schapenweg (1) WEEKDAG GEMIDDELDEN Lengte < 3,5 7 m tot 3,5 7 > Tot Rei. Fout 00: U 21 0, : , : B 03: ,2 4 04: , : , : , : , : , : : , : , : , : , : , : , : , : , : , : , : , : , : , : ,4 36 Totaal , INDEX GEBASEERD OP VOLLEDIGE INTERVALLEN Tot , Index 93,3 5,6 1,1 100,0 Tot ,5 125 Index 94,8 4,6 0,6 100,0 Tot IBS , Index 92,8 6,0 1,2 100,0 Tot ,1 314 Index 95,5 3,8 0,7 100,0 Tot ,9' 160 Index 95,1 4,4 0,4 100,0 WEEKDAG GEMIDDELDEN Lengte c 3,5 7 m tot 3,S 7 > ToL Rel. Fout 00: ,6 0 01:00 4 û 0 4 0,4 0 02: ,1 0 03:00 1 ŭ 0 1 0,1 0 04:00 1 Ũ 0 1 0,1 0 05: ŭ 7 0,6 0 06: ,0 0 07: ,4 2 08: ,0 3 09: Sé 5,1 1 10: ,0 0 11: ,2 0 12: ,6 0 13: BI 7,4 0 14:00 SI ,7 0 15: ,0 0 16:00 S ,0 0 17: ,1 0 16: Ů fcb 5,9 0 19: ,5 0 20:00 39 Ŭ ,7 0 21:00 27 Ũ ,5 0 22:00 26 Û ,4 0 23: l,4 0 Totaal ,0 6 INDEX GEBASEERD OP VOLLEDIGE INTERVALLEN ToL ,0 7 Index 94,8 3,0 2,2 100,0 Tot ,9 0 Index 95,3 4,7 0,0 100,0 Tot ,6 7 Index 94,2 3,2 2,6 100,0 ToL ,4 0 Index 98,1 1,3 0,6 100,0 Tot ŭ 58 5,3 0 Index 96,6 3,4 0,0 100,0 Bijlage 134. Intensiteiten Kilderseweg en Oude Doetinchemsweg 33

37 Bijlage 15: Maatregelenpakket Bron crow, ASVV/landbouwverkeer: De volgende maatregelen zijn toegepast om de schade (aan bermen) te beperken en anderzijds de verkeersveiligheid te verhogen. Drempels en verkeersplateaus -ï plaatselijke, fysieke verhoging op een kruispuntvlak (geldt alleen voor verkeersplateaus) of over de volledige breedte van de weg met verharding van betonstraatstenen, betonelementen (prefab) of asfalt. Voorbeelden Effect» reduceert rijsnelheid van motorvoertuigen op het kruispuntvlak of de rechtstand» attentie verhogend» weert doorgaand verkeer» kan voor geluid- en trillinghinder zorgen» beïnvloedt mogelijk de routekeuze» vermindert comfort voor (fiets)verkeer Rijbaanverbreding ^ fysiek verbreden van rijloper met afwijkende verharding van klinkers, grasbetonstenen of holle betonstenen, kunststofplaten, steenmengsels of zandbed. Voorbeelden MK3 Effect» bermschade neemt af» meer passeerruimte en inhaalmogelijkheden» hogere rijsnelheid autoverkeer (toepassen van landbouwvriendelijke snelheidsremmende maatregelen bij breedtes van vijf meter) Referenties * Proef bermverharding Overijssel. D. Overkamp (onderzoek verschillende semi-verhardingen van de berm) Bochtverbreding -ï fysiek verbreden van rijloper in een bocht met afwijkende (semi)verharding van grasbetonstenen, asfalt of klinkerbestrating. Voorbeelden Effect» mogelijk hogere rijsnelheid waardoor verkeersveiligheid afneemt» meer draairuimte voor landbouwverkeer» bermschade neemt af Referenties * Proef bermverharding Overijssel Onderzoek verschillende semiverhardingen van de berm Passeerkom ^ plaatselijke verbreding met de mogelijkheid dit samen te laten vallen met perceel toegangen Voorbeelden Uitvoering» een plaatselijke verbreding van slechts ongeveer tien meter lang» eenzijdig» plaatselijke verbreding minimaal vier meter» zichtbaar maken waar de volgende passeerkom is, bijvoorbeeld door borden of tekens op het wegdek» passeren door niet-landbouwverkeer wordt eenvoudiger» bermschade vermindert Referenties * gemeente Krimpenwaard (Nieuwe) RVV-bebording uitwijkplaatsen 34

38 l; cŕ L20 L21 Landbouwpasseerplaats (verplicht) ^ op plaatsen fysiek verbreden of extra rijstrook aanleggen voor landbouwverkeer, aangegeven met verkeersborden. Voorbeelden Uitvoering» op wegvak: aanleg om de ongeveer twee kilometer, rekening houdend met het aantal andere passeermogelijkheden op de route» op kruispunt: gelijk na een kruispunt, zodat bij roodlicht het landbouwvoertuig weer kan invoegen» op rotonde: gelijk na de rotonde» bij verplicht gebruik is een verkeersbesluit nodig Effect» inhalen door niet-landbouwverkeer wordt eenvoudiger en veiliger» langere rijtijd landbouwverkeer door wachten op passeerplaats» extra conflictpunt door invoegend landbouwverkeer (landbouwverkeer moeten voorrang verlenen aan verkeer op hoofdrijbaan) Referenties» Provincie Limburg * SWOV-factsheet 'Verkeersveiligheidsaspecten van landbouwverkeer' jitqezonderd ^ J (Nieuwe) RVV-bebording landbouwpasseerplaats F11 F12 Landbouwpasseerplaats (onverplicht) ^ op plaatsen fysiek verbreden met een passeerplaats in de vorm van een passeerhaven of korte passeerbaan. Uitvoering» op wegvak: aanleg om de ongeveer twee kilometer, afhankelijk van het aantal passeermogelijkheden op de route» op kruispunt met VRI: gelijk na het kruispunt, zodat bij roodlicht het landbouwvoertuig weer kan invoegen» op rotonde: gelijk na de rotonde Effect» inhalen door niet-landbouwverkeer wordt eenvoudiger en veiliger» effect is minder groot dan verplichte passeerplaatsen» langere rijtijd landbouwverkeer door wachten op passeerplaats * extra conflictpunt door invoegend landbouwverkeer (landbouwverkeer moet voorrang verlenen aan verkeer op hoofdrijbaan) Bewegwijzering Landbouwverkeerroute ^ de gewenste route aanduiden met (suggestie)borden Voorbeelden Voorbeelden Uitvoering» plaatsen van verkeersborden die de wenselijke route voor het landbouwverkeer aangeven Effect» verkeer rijdt meer op wegen die er geschikt voor zij» minder schade aan bermen * omrijbewegingen voor landbouwverkeer 35

39 Aanleg parallelweg ^ parallelweg aanleggen voor landbouw- en/of fietsverkeer Uitvoering» ETW-1: min. 4,50 m, max. 6,00 m» ETW-2: min. 2,50 m, max. 4,50 m» toepassen van landbouwvriendelijke snelheidsremmende maatregelen bij brede ETW's.» parallelweg kan ook worden uitgevoerd in de vorm van een landbouwpad of een fietsstraat Effect» betere doorstroming voor het gemotoriseerd verkeer» potentieel conflict tussen landbouw- en fietsverkeer» eigen ruimte voor landbouwverkeer op de weg» bermschade neemt af Referenties * gemeente Krimpenerwaard Instellen van tijdvensters op wegen ^ perioden van openstelling van wegen voor landbouwverkeer of perioden van toelating van inhalen landbouwverkeer Effect» betere doorstroming voor het gemotoriseerd verkeer» bereikbaarheid landbouwverkeer uitbreiden» verbeteren van de verkeersveiligheid Referenties N302 (Knardijk) tussen Zeewolde en Harderwijk (Provincie Flevoland) Voorbeelden ĩč Voorbeelden åļl Inhalen landbouwverkeer toestaan ^ bij gebrek aan parallelwegen, ruimte voor passeermogelijkheden of alternatieve routes: landbouwverkeer gebruik laten maken van (drukke) gebiedsontsluitingswegen Toepassingsgebied Gebiedsontsluitingswegen tot mvt/etm Effect» betere doorstroming voor het gemotoriseerd verkeer» bereikbaarheid landbouwverkeer uitbreiden Referenties * N414 tussen Bunschoten en Baarn Voorbeelden inhalen toegestaan Landbouwsluis ^ aanleggen selectieve toegang die alleen geschikt is voor landbouw- en/of fietsverkeer Toepassingsgebied» erftoegangsweg buiten de bebouwde kom» bij een oversteek van een gebiedsontsluitingsweg, waarbij het verboden is een afslaande beweging te maken (koude oversteek)» in een rechtstand» bij voldoende zicht Voorbeelden Ů. ÄL 36

40 Uitvoering CROW-Ontwerpsuggestie Landbouwsluis» inleidende (ribbel)markering» verhoogde 'middengeleider'» verlichting (zowel voor als na de landbouwsluis)» gazonbanden» paaltjes volgens de richtlijnen (kleuren, enzovoort)» doorrijdbare breedte bij voorkeur in een afwijkende kleur (rood wordt geassocieerd met fietsvoorzieningen) Effect» overig verkeer moet een andere weg nemen» geschikt voor de meeste landbouwvoertuigen» geschikt voor fietsers» mogelijke negatieve invloed op de verkeersveiligheid (met name van fietsers)» gevaarlijk bij slecht zicht Referenties * N318 bij Bredevoort Provincie Gelderland Landbouwverkeer toestaan op gebiedsontsluitingswegen ^ regelgeving en bebording aanpassen Uitvoering» nemen van verkeersbesluiten» plaatsen van verkeersborden» communiceren naar en informeren van weggebruikers Effect» minder conflicten tussen landbouw- en fietsverkeer» meer verkeer over brede wegen, dus behoud van bermen langs erftoegangswegen * meer routemogelijkheden voor landbouwverkeer Gesloten verklaren van wegen ^ weg sluiten voor bepaald verkeer door een beperking op te leggen aan de toegestane aslast of breedte. De toegang kan alleen worden geregeld door middel van ontheffingen (zie RDW.nl) Voorbeelden LET OP! Voorbeelden Uitvoering» verkeersbesluit nemen met daarin eventueel de ontheffingsregels opgenomen» bebording aanpassen» weggebruikers informeren Effect» minder conflicten tussen landbouw- en fietsverkeer» meer verkeer over brede wegen, dus behoud van bermen» meer mogelijkheden voor kortere routes voor landbouwverkeer» let op: alleen borden plaatsen, zonder handhaving, heeft in de praktijk nauwelijks effect Referenties» gemeente West Maas en Waal: afwaarderen wegen buitengebied» gemeente Overbetuwe: groot deel gemeente afgesloten voor voertuigen breder dan drie meter» gemeente Bodegraven-Reeuwijk Voorbeelden Aanleggen fietspad (recreatief) 37

41 ^ aanleggen fietspad (recreatief) Uitvoering» vrijliggend fietspad Effect» minder conflicten tussen landbouw- en fietsverkeer * betere doorstroming landbouwverkeer Verlaging maximumsnelheid ^ verkeersbesluiten nemen en aanpassing van bebording over verlaging toegestane snelheid bijvoorbeeld:» GOW80 naar 60 km/h op gevaarlijke locaties buiten de bebouwde kom of omdat de GOW80 niet voldoet aan de basiskenmerken wegontwerp» ETW60 naar 30 km/h op schoolroutes met veel fietsverkeer Uitvoering» nemen van verkeersbesluit» plaatsen van verkeersborden» communiceren naar en informeren van weggebruikers» snelheidsverlaging zoveel mogelijk beperkt houden en voor kleine afstanden Effect» snelheidsconflict tussen landbouwverkeer en gemotoriseerd en fietsverkeer wordt kleiner * effecten op het omliggende wegennet meenemen, zoals sluipverkeer op andere routes 38

42 Situatie na aanleg ontbrekende schakel ergen Gesloten verklaring landbouwverkeer Het Land van įĩ Jan Klaassen Wijnbergen NB 15 Braamt Landbouwverkeer toegestaan A ''.'l 111 Gesloten verklaring landbouwverkeer Zeddam vinkwijk Ontbrekende schakel met aan beide zijden parallelwegen t.b.v. landbouwverkeer raai 6 Lengel Ontbrekende schakel met aan de oostzijde een parallelweg t.b.v. landbouwverkeer s-heerenberg Bedrijventerrein NBlť. N i 1 ĥ Gesloten verklaring landbouwverkeer