Wonen in Brummen. Duurzaam wonen in een betekenisvolle omgeving

Transcriptie

1 INT Wonen in Brummen. Duurzaam wonen in een betekenisvolle omgeving Versie oktober 2011 Vastgesteld op 24 oktober 2011 door de werkgroep Woonvisie en prestatieafspraken (Gemeente Brummen, Woningstichting Brummen, Sprengenland Wonen) Inleiding: heroriëntatie De woningmarkt in de gemeente Brummen ontwikkelt zich anders dan een aantal jaren geleden is voorzien. Dit is mede veroorzaakt door de economische recessie. Prognoses over nieuw te bouwen woningen zijn naar beneden bijgesteld en op langere termijn duidt het demografisch perspectief op een krimp van de bevolking in de gemeente Brummen. Het aantal huishoudens blijft vooralsnog tot 2020 wel licht groeien. Daarnaast wordt in de gemeente Brummen een verdere, sterke vergrijzing van de bevolking verwacht. Deze ontwikkelingen hebben belangrijke implicaties op de woningmarkt. Tegen deze achtergrond is daarom door de gemeente Brummen en de Brummense woningcorporaties een visie over wonen in Brummen op de lange termijn geformuleerd. Dit gaat over meer dan alleen de woningen en de woningmarkt maar gaat ook over de woonomgeving, leefbaarheid en herstructurering. Daarnaast raakt deze visie aspecten van welzijn en zorg. De visie is een kerninstrument voor het lokale woonbeleid. Geformuleerd is wat de gemeente Brummen en de corporaties in samenwerking met haar (maatschappelijke) partners de komende 10 tot 20 jaar wil bereiken. Het is een kader op basis waarvan afwegingen kunnen worden gemaakt. 1. Groene gemeente op korte afstand van aantrekkelijke steden De gemeente Brummen is een groene gemeente gelegen in het hart van de provincie Gelderland, met veel variatie in landschappen, zoals het bosgebied van de Veluwe, de IJsselvallei en coulissenlandschappen. De twee belangrijkste kernen zijn Eerbeek, bekend van de papierindustrie, en Brummen, dat wordt gekenmerkt door historie, landgoederen en herenhuizen. De groene kwaliteiten, gebaseerd op de verschillende landschapstypen, zijn de identiteitsdragers van het wonen in de gemeente, ook in de kleine dorpen en buurtschappen zoals Leuvenheim, Hall, Oeke, Tonden en Empe. Wonen in Brummen is wonen in een groene en vriendelijke woonomgeving in de directe nabijheid van natuur. De natuur is bereikbaar via een uitgebreid netwerk van wandel- en fietspaden. Op korte afstand van de gemeente bevinden zich aantrekkelijke steden met een uitgebreid voorzieningenniveau, zoals Apeldoorn, Zutphen, Deventer en Arnhem. Deze steden zijn voor de inwoners goed bereikbaar met het openbaar vervoer. - De gemeente Brummen blijft een aantrekkelijke gemeente om te wonen en te verblijven voor zowel de huidige en als toekomstige bewoners o Binnen de gemeente blijven verschillende (woon)gebieden en dorpen met elk hun eigen en unieke karakter herkenbaar o Verbeteren van de groene uitstraling van de dorpen - Het versterken van zowel de woningen als de woonomgeving als dragers van de kwaliteit van woonmilieus. o Waardevolle open en groene locaties in de dorpen worden behouden o Herkenbare en kwalitatief hoogwaardige inrichting openbare ruimte

2 2. Twee kernen met een volwaardig aanbod aan voorzieningen Binnen de Stedendriehoek heeft de gemeente Brummen een duidelijke eigen identiteit en imago. Brummen blijft een herkenbare gemeenschap die fysiek en mentaal op afstand van de steden ligt. Binnen de gemeente hebben de kernen Eerbeek en Brummen een volwaardig en compleet pakket aan voorzieningen. Hieronder verstaan we basisscholen, winkels, maatschappelijke dienstverlening en zorg, culturele en recreatieve voorzieningen en openbaar vervoer. De woonkern Brummen voorziet daarbij vooral in een lokale behoefte terwijl voor Eerbeek geldt dat het bereik van de voorzieningen reikt tot buiten de gemeentegrens (o.a. Laag-Soeren en Loenen). Om het voorzieningenniveau in stand te houden of te verbeteren krijgen de beide kernen een impuls door de uitvoering van de centrumplannen, waarbij de intrinsieke waarden en het eigen karakter van de beide dorpen verder worden ontwikkeld. Sportvoorzieningen zijn aanwezig in de beide kernen Eerbeek en Brummen en deze zijn zowel lopend als fietsend goed en veilig bereikbaar. De kwaliteit van de kleine kernen, de buurtschappen en het buitengebied is het wonen en/of werken in een kleinschalige en dorpse omgeving. Geaccepteerd wordt dat het niveau van (fysieke) voorzieningen afneemt in de kleine kernen en dat er meer concentratie ontstaat van de voorzieningen in Brummen en Eerbeek. - De gemeente Brummen kent een niveau van maatschappelijke en commerciële voorzieningen passend bij de toekomstige behoefte van de inwoners - Brummen en Eerbeek hebben een sterk en aantrekkelijk centrum o Doorontwikkeling van het centrum van Brummen en Eerbeek in functionele zin o Verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van de centra van Brummen en Eerbeek en verbetering van de ruimtelijke aansluiting op omliggende woongebieden - Realisatie van woongebieden op strategische (herontwikkelings)locaties in en nabij het centrum van Eerbeek ter versterking van het centrumgebied 3. Een hechte maar open gemeenschap In Brummen zijn de sociale structuren sterk. De gemeente kent een rijk verenigingsleven en er zijn volop mogelijkheden voor de inwoners om elkaar te ontmoeten. Ruimtelijke ontwikkelingen en andere initiatieven zijn er mede op gericht de sociale verbanden te versterken. Brummen is daardoor een aantrekkelijk woongebied voor zowel autochtone bewoners als mensen van buiten het dorp. De woningmarkt in de gemeente Brummen functioneert goed en het is niet nodig om in het toewijzingsbeleid barrières op te werpen voor nieuwe inwoners van buiten de regio. Er zijn namelijk voldoende en kwalitatief goede woningen beschikbaar om te voldoen aan de lokale en regionale behoefte. - Versterken van de sociale structuren door de ontwikkeling van plekken voor ontmoeting, bijvoorbeeld door middel van de realisatie van voorzieningen door een goede inrichting van de openbare ruimte - Een goed functionerende (regionale) woningmarkt en een eerlijke verdeling van de woonruimte o In Brummen is sprake van een ontspannen woningmarkt met een gezonde frictieleegstand. o Het aandeel van de bereikbare voorraad is in overeenstemming met de inkomenspositie van de bevolking 2

3 4. Gemengde samenstelling van de bevolking met extra aandacht voor ouderen en gezinnen De gemeente Brummen kent een gemengde bevolkingssamenstelling. We bevinden ons in een overgangsfase waarbij veroudering van de bevolking optreedt en het traditionele gezin steeds meer zal verdwijnen. Brummen heeft woningen voor alle doelgroepen maar anticipeert wel op de veranderende bevolkingssamenstelling. Dit gebeurt door het creëren van een passend woonaanbod voor de oudere doelgroep. Om een te sterke vergrijzing te compenseren is er daarnaast extra aandacht voor het aantrekken en vasthouden van (jonge) gezinnen. Realiseren van een passend aanbod aan woningen gebeurt zowel door het toevoegen van nieuwe woningen als door het creëren van mogelijkheden van doorstroming, waar mogelijk binnen de buurt of wijk. - Het in stand houden van een vitale gemeenschap met een goede balans tussen jong en oud. De omvang en kwaliteit van de woningvoorraad beantwoordt aan de behoefte. - De woningmarkt in onzeker en wispelturig. Prognoses over bevolkingsontwikkeling geven een indicatie van de woningbouwbehoefte maar zijn geen harde waarheid. Om adequaat in te spelen op (toekomstige) trendmatige ontwikkelingen, keuzes te maken en te plannen ontwikkelen de gemeente en corporatie een woningvoorraaddashboard. Dit is een goed kwalitatief en kwantitatief beeld van de woningmarkt op basis waarvan het woningbouwprogramma kan worden (bij)gestuurd. o Maatregel: jaarlijkse monitoren en gezamenlijk afspreken wat dit betekent voor de verschillende locaties. - Behouden, waar nodig versterken en promoten van die specifieke kwaliteiten die het voor gezinnen aantrekkelijk maakt om in Brummen te wonen - Een betere doorstroming, van vooral (vitale) ouderen, om zo veel mogelijk huishoudens de mogelijkheid te geven om te verhuizen naar een geschikte en gewilde woning - Er zijn meer keuzemogelijkheden voor woningzoekenden door meer vraaggericht te ontwikkelen en meer keuze te bieden tussen huur en koop (ook in nieuwbouw) 5. Ondersteunen zelfstandigheid Niet iedereen kan zonder hulp zelfstandig wonen. In Brummen ondersteunen we mensen om zo lang mogelijk zelfstandig, veilig en verspreid door de gemeente te (kunnen) blijven wonen. Voorkomen van sociaal isolement is een belangrijke opgave. Om dit mogelijk te maken zorgt Brummen voor een wijkgerichte realisatie van een passend aanbod van woon-, welzijn- en zorgvoorzieningen voor jong en oud, waardoor bewoners hun autonomie behouden en werkelijk deel kunnen (blijven) uitmaken van de maatschappij. Nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van zorg en wonen, vraagt om nauwe samenwerking in de keten tussen de betrokken partijen. Daarbij gaat het bij het aanbieden van voorzieningen niet alleen om de fysieke nabijheid maar vooral ook om het op een slimme en efficiënte manier organiseren van vraag en aanbod. Door technische hulpmiddelen, zoals domotica, is het bovendien steeds beter mogelijk voor mensen om zelfstandig te blijven wonen maar wel de zekerheid hebben dat in geval van nood hulp nabij is. - In Brummen is door goede samenwerking tussen betrokken partijen en integraal aanbod, sprake van een passend aanbod aan woon-, welzijns- en zorgvoorzieningen voor de inwoners van de gemeente - Iedereen krijgt de kans om zo lang mogelijk zelfstandig te functioneren in bij voorkeur (aangepaste) zelfstandige woningen of andere (beschermde) woonvormen 3

4 6. Versterken dorps karakter De volkshuisvestelijke ontwikkeling van de kernen in Brummen is het belangrijkste uitgangspunt voor de realisatie van nieuwe woningbouw. Daarnaast draagt nieuwe woningbouw bij aan het leefbaar en aantrekkelijk houden van de gemeente Brummen en versterkt het de groene kwaliteiten van de dorpen. In de gemeente Brummen wordt, passend bij het dorpse karakter, ruim en groen gebouwd in de wijken en compact in de dorpscentra van Eerbeek en Brummen. Vanuit het oogpunt van duurzaam en zuinig ruimtegebruik maar ook om de leefbaarheid en het voorzieningenniveau in de kernen Brummen en Eerbeek te versterken is bij het bouwen van nieuwe woningen het uitgangspunt deze eerst te bouwen op (her)ontwikkelingslocaties in bestaand bebouwd gebied. In een ontspannen woningmarkt waarin keuzevrijheid voor consumenten een belangrijk principe is blijft daarnaast nieuwbouw in dorpse sfeer op uitbreidingslocaties nodig. Deze nieuwbouw is zoveel mogelijk additioneel op de nieuwbouw in bestaand bebouwd gebied en voorziet in een specifieke behoefte, bijvoorbeeld als de gewenste woonmilieus niet op herontwikkelingslocaties kunnen worden gerealiseerd of als de doelstellingen binnen het vernieuwingsprogramma van de bestaande woningvoorraad niet kunnen worden gehaald. In de kleine kernen en het buitengebied blijft ruimte voor kleinschalige toevoeging van woningen mits deze de (groene) kwaliteit versterken. Binnen de gestelde kaders willen we in Brummen waar mogelijk meewerken aan mogelijkheden om de combinatie wonen-werken of wonen-(mantel)zorg te realiseren. - In Brummen wordt voorzien in de kwalitatieve en kwantitatieve behoefte aan nieuwe woningen zoals uitgewerkt in het woningvoorraaddashboard. Dit woningvoorraaddashboard wordt jaarlijks geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. - Nieuwbouw wordt bij voorkeur gerealiseerd in of nabij de centra van Brummen en Eerbeek. - Nieuwe initiatieven voor woningbouw in de bebouwde kommen van Brummen, Eerbeek, Leuvenheim, Oeken, Empe, Tonden en Hall faciliteren waarmee een ruimtelijk en functioneel ongewenste bebouwde situatie wordt gesaneerd. - In de kleine kernen blijft ruimte voor kleinschalige toevoeging van woningen die bijdragen aan de kwaliteit. - Wijken, zowel de nieuwe als bestaande, kennen variatie o Gedifferentieerde samenstelling bevolking o Ruimtelijke en architectonische kwaliteit 7. Vernieuwing van de bestaande wijken De bestaande woningvoorraad wordt met prioriteit toekomstbestendig gemaakt. Vanwege bouwtechnische en energetische kwaliteit van de woningen maar ook met het oog op de veranderende samenstelling van de bevolking. Daarnaast draagt vernieuwing van de woningvoorraad bij aan de leefbaarheid in de kernen en het in stand houden van het voorzieningenniveau en het dorps karakter. De vernieuwing van de voorraad kan gebeuren door groot onderhoud of renovatie maar ook door de vervanging van delen van het woningbestand die niet op een acceptabel kwaliteitsniveau kunnen worden gebracht (sloop-nieuwbouw). De aandacht zal daarbij nog meer dan voorheen verschuiven van een verbetering van het vastgoed naar een integrale aanpak van de bestaande wijken. - De kwaliteit van de gemeente Brummen in stand houden door het aantrekkelijk houden van de bestaande wijken 4

5 - Behoud van de kwaliteit van de bestaande wijken door een vernieuwing of verbetering van de woningvoorraad en een kwaliteitsimpuls voor de woonomgeving en de leefbaarheid. o Verbeteren van de energetische kwaliteit van bestaande woningen (lagere milieubelasting en lagere energielasten). - Een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheden en kosten bij de vernieuwing van de bestaande wijken 8. Een duurzame woningvoorraad Brummen zet in op een realistische vermindering van het gebruik van energie en het toepassen van duurzame energie. Het streven is dat de woningvoorraad in zijn geheel energieneutraal is in De haalbaarheid hangt mede af van de (prijs)ontwikkeling van nieuwe technieken. Energiebesparing is een belangrijk middel om de klimaatdoelen te realiseren maar ook een manier om de stijgende woonlasten aan te pakken. - De betrokken partijen bij de realisatie van woningbouw komen tot een substantiële verlaging van het energieverbruik van nieuwe en bestaande woningen - Stijging van de woonlasten van bewoners beperken door energiebesparing - Verbeteren van het kennisniveau van de eindgebruiker over duurzame energie en energieverbruik (koper, huurder) 9. Van partijen naar partners De maatschappelijke vraagstukken en veranderde marktomstandigheden leiden tot nieuwe vormen van ontwikkeling en samenwerking tussen partijen, waar coalities van marktpartijen, overheden, bewoners, gebruikers en andere belanghebbenden kunnen variëren afhankelijk van doel en werkwijze. De focus daarbij is op het verder verbeteren van de sterke punten van Brummen. Bewoners en gebruikers staan daarbij in Brummen centraal. Zij spelen een bepalende rol in de inrichting, de vormgeving en het beheer van de eigen woon- en leefomgeving. Deze burger is kritisch en wenst ook een passende oplossing voor zijn/haar eigen woning. Dit vraagt om een goede afstemming tussen vraag en aanbod en meer invloed van de consument. In Brummen is daarom ruimte gecreëerd voor de invloed van klanten en burgers op de woning, zowel in de vorm van particulier opdrachtgeverschap als via co-opdrachtgeverschap. Daarnaast is er ruimte gecreëerd voor welstandsvrij bouwen bij wooninitiatieven. De lokale woningcorporaties hebben, binnen de grenzen van de wet- en regelgeving, een preferente positie waar het gaat om de realisatie van sociale woningbouw. Deze positie hebben zij vanwege hun langdurige en blijvende relatie met bewoners en de gemeente. - Stimuleren van eigenaar bewoners om hun woning te verbeteren - Meer consumentgericht bouwen - Meer ruimte voor welstandsvrij bouwen - Burgers en professionele partijen opereren als partners, nemen verantwoordelijkheid en spreken elkaar daar op aan - Bevorderen van de keuzevrijheid van de burger 5