Voor wie verstandig handelt! Toenemende risico s

Transcriptie

1 Toenemende risico s

2 Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Conclusie Impact Bronnen Toenemende risico s Regelmatig wordt in publicaties aangegeven dat de marges binnen de sierteeltsector verslechteren en dat de sector mede hierdoor minder interessant is of wordt voor investeerders. In deze trenduitwerking wordt onderzocht of hieraan een onderbouwing kan worden gegeven. Nederlandse productie- en handelsbedrijven Marges in de sierteeltsector laten aan de handelskant een stabiel beeld zien in de afgelopen jaren Er is geen structurele verslechtering waarneembaar (afgezien van eventuele effecten van de financiële crisis die zich in de komende tijd nog openbaren.) Voor investeerders lijkt de sector minder interessant vanwege een hoog risico-profiel, lage marges en sterke afhankelijkheid van de capaciteiten van individuele ondernemers. Ook dit is geen nieuw beeld, maar een reeds langer bestaande situatie. Het is de verwachting dat in de komende jaren meer behoefte aan kapitaal gaat ontstaan vanwege toenemende investeringen in mechanisatie, robotisering en automatisering. Wordt de beschikbaarheid van kapitaal een showstopper? Sectoren in stress, Een analyse naar de gevolgen van de kredietcrisis voor sectoren in Nederland, februari 2009, ABN Amro, Visie op Agrarisch, Sectorrapport 2009, ABN Amro, Handel aan zet, dynamiek in sierteeltketen vereist actie, Rabobank, oktober 2008, Sectorvisie, Sierteeltgroothandel, ING, oktober 2008, CBS, HBAG, LEI, Wageningen en interviews Pagina 2

3 Definitie Regelmatig wordt in publicaties aangegeven dat de marges binnen de sierteeltsector verslechteren en dat de sector mede hierdoor minder interessant is voor investeerders. In deze trenduitwerking wordt onderzocht of hieraan een onderbouwing kan worden gegeven. Pagina 3

4 Scope Nederlandse productie- en handelsbedrijven Pagina 4

5 ABN Amro In haar analyse naar de gevolgen van de kredietcrisis heeft ABN Amro een frame-work ontwikkeld, waarin het financiële profiel van een sector wordt afgezet tegen de vraaguitval die als gevolg van de financiële crisis kan optreden. Voor wat betreft de vraaguitval wordt geconstateerd die voor het segment Agrifood relatief laag is. Binnen het segment Agri-food is echter de vraaguitval in de tuinbouwsector het hoogst! De score op financieel profiel is gerelateerd aan een stevige balans met veel liquide middelen. Gekeken is naar de verhouding eigen vermogen/ vreemd vermogen en de mate waarin met korte middelen is gefinancierd. Agrifood valt op door de grote toename van het vreemd vermogen over de afgelopen jaren, waardoor de sector als geheel een veel minder gunstig financieel profiel heeft gekregen. Bron: Visie op Agrarisch, Sectorrapport 2009, ABN Amro Pagina 5

6 Ontwikkelingen in kapitaalintensiteit De kapitaalintensiteit van de sector gaat zodanig omhoog dat rendementen wel marktconform moeten blijven. Dit betekent rendementen van 10 tot 15% op het eigen vermogen en ondanks de goede jaren is dit nog nooit gerealiseerd. Bron: LEI-WUR In vergelijking met andere branches in de agrifoodsector kent de tuinbouw in tijden van crisis een relatief grote vraaguitval. De export ondervindt relatief veel hinder van valuta ontwikkelingen en ontwikkelingen in de economie van exportlanden. De tuinbouw is een kapitaalintensieve branche, waarin schaalvergroting en innovatie van groot belang zijn. De groei wordt relatief sterk met vreemd vermogen gefinancierd. Door het seizoenspatroon in de productie wordt er meer dan in andere agrarische branches op korte termijn gefinancierd. De financiële weerbaarheid van de bedrijven is niet groot. Het voorgaande resulteert erin dat de tuinbouw in vergelijking met andere agrarische branches een relatief minder gunstig financieel profiel heeft. Bron:ABN-AMRO Pagina 6

7 Ontwikkelingen in kapitaal De kapitaalcoëfficiënt laat zien hoeveel eenheden kapitaal nodig zijn om een eenheid nationaal product voort te brengen. CBS legt dit uit als de verhouding tussen de bruto kapitaalgoederenvoorraad en de bruto toegevoegde waarde. Soms dalen de prijzen van de geleverde diensten, terwijl de prijzen van de kapitaalgoederen stijgen. Dit leidt tot een hogere kapitaalcoëfficiënt. De landbouw heeft veel te maken met prijsfluctuaties waardoor ook de kapitaalcoëfficiënt fluctueert Landbouw, bosbouw en visserij 4,3 5,9 4,8 Een belangrijk deel van het kapitaal in de landbouw(teelt) bestaat uit gebouwen (54%) en machines (39%). Een kleinere rol is weggelegd voor grond (4%) en transportmiddelen (3). Bron: CBS, Nationale rekeningen 2002 Pagina 7

8 Productiebedrijven Bron: ABN Amro, Visie op agrarisch, Sectorrapport 2009, sierteelt onder glas Pagina 8

9 Handelsbedrijven Nettoresultaat schommelt al jaren tussen de 1,5 en 2,5 % Netto bedrijfsresultaat Bloemen Netto bedrijfsresultaat Planten 2,5 2, ,5 1, ,5 0, Bron: HBAG kengetallen, bijgehouden voor planten t/m 2007, voor bloemen t/m Voor bloemen geldt dat geen trend waarneembaar is, maar sprake is van schommelingen binnen een bandbreedte van ruim 1% tot 2,5 %. Bij planten is van 2001 t/m 2007 een lichte daling waarneembaar; echter eveneens binnen dezelfde bandbreedte als bij bloemenbedrijven. Kanttekening: Het onderzoek van de HBAG werd per kwartaal uitgevoerd bij bedrijven die zich hiervoor vrijwillig aanmeldden. Alhoewel de gegevens representatief zijn voor de branche, kan worden aangenomen dat bedrijven die er minder goed voor stonden eerder van deelname afzagen dan bedrijven die er goed voor stonden. De werkelijke cijfers over alle bedrijven heen zullen eerder lager dan hoger zijn dan de opgenomen cijfers. Pagina 9

10 Handelsbedrijven Ontwikkeling debiteurentermijnen Gemiddelde debiteurentermijn in dagen Bloemen Gemiddelde debiteurentermijn in dagen Planten Bron: HBAG kengetallen, bijgehouden t/m Bij Bloemen-bedrijven schommelde de gemiddelde debiteurentermijn tussen de 40 en 44 dagen. Bij Planten-bedrijven tussen de 38,6 en 53 dagen. Pagina 10

11 Handelsbedrijven Staan marges onder druk? Sectorvisie,sierteeltgroothandel, 22 april De marges voor de Nederlandse groothandel worden steeds smaller! Deze uitspraak wordt gekoppeld aan de groei van retailketens: De toenemende afzet via de retailketens zorgt vanwege de laagdrempeligheid voor aankopen weliswaar voor een hoger marktpotentieel, maar leidt anderzijds tot versmalling van het assortiment en lagere marges. Handel aan zet, oktober Marges onder druk door sterke concurrentie De concurrentie in de siertelsector is groot door onder meer de sterke productietoename, grootschalige teelt, groeiende inkoopmacht van het grootwinkelbedrijf en de geringe handelsbarrières. Niet alleen in Europa, maar ook elders staan de marges onder druk Uit de verzamelde feiten blijkt dat de marges in de sierteeltsector al jaren tussen dezelfde bandbreedte schommelen. Van een significante daling is, misschien afgezien van de financiële crisis, geen sprake. Verklaring kan worden gezocht in het feit dat de omvang van de retailketens niet bepalend is voor de totale markt. Pagina 11

12 Productiebedrijven Ontwikkeling faillissementen landbouw Aantal landbouwfaillissementen met ruim een derde gestegen In het eerste halfjaar van 2009 zijn in de landbouwsector 49 bedrijven, instellingen en eenmanszaken failliet gegaan. In de eerste zes maanden van 2008 waren dat er 36. Bijna de helft van de landbouwfaillissementen in het eerste halfjaar van 2009 bestond uit tuinbouwbedrijven (24 faillissementen). Het ging daarbij vooral om bedrijven die groenten, bloemen en/of champignons telen. Ook onder hoveniersbedrijven en bedrijven die dienstverlening bieden voor de landbouw gingen relatief veel ondernemers over de kop. In de periode januari-juni van 2009 ging het om 21 bedrijven, terwijl dit er in de eerste zes maanden van 2008 nog 15 waren. (CBS) Voor de tweede helft van 2009 wordt een stijging verwacht. Conclusie: In de periode waren de aantallen faillissementen hoger dan gemiddeld. Het meerjarenbeeld is niet buitengewoon alarmerend. Pagina 12

13 Handelsbedrijven Aantal faillissementen van bij HBAG geregistreerde bedrijven Faillissementen handelsbedrijven Faillissementen Conclusie: Het aantal faillissementen loopt mee met schommelingen in de economie (conjunctuurgevoelig.) Er is verder geen autonome trend waarneembaar in de zin dat de sector er (buiten de economische invloeden) in de afgelopen jaren veel slechter voor is komen te staan. In de tweede helft van 2009 wordt een stijging verwacht. Bron: HBAG Pagina 13

14 Mogelijkheden kredietverzekering Bron: De belangrijkste kredietverzekeraars in de sector zijn in buitenlandse handen ; de moedermaatschappijen zijn spaans (Atradius) of frans (Coface en Euler Hermes) van origine; Binnen de sierteeltsector bestaat de indruk dat de kredietverzekeraars zich terughoudend opstellen ten aanzien van het verzekeren van debiteuren. Uiteraard spelen hierbij factoren mee zoals de beperkte houdbaarheid van het product en lange betalingstermijnen. Daarbuiten spelen mogelijk ook cultuurverschillen tussen landen een rol en de gevolgen van de kredietcrisis. Pagina 14

15 Is de sector aantrekkelijk voor investeerders? Kenmerken sector: Hoog risico-profiel: Versproduct, zonder restwaarde Debiteurentermijnen hoog Marges tussen 1,5 en 2,5 % Sterk afhankelijk van ondernemerschap Toenemende kapitaalbehoefte Signalen: Beperkt aantal venture capitalists in de sierteelt sector (Nog) geen beursgenoteerde bedrijven aanwezig Pagina 15

16 Conclusie Marges in de sierteeltsector laten aan de handelskant een stabiel beeld zien in de afgelopen jaren Er is geen structurele verslechtering waarneembaar (afgezien van eventuele effecten van de financiële crisis die zich in de komende tijd nog openbaren.) Voor investeerders lijkt de sector minder interessant vanwege een hoog risico-profiel, lage marges en sterke afhankelijkheid van de capaciteiten van individuele ondernemers Ook dit is geen nieuw beeld, maar een reeds langer bestaande situatie. Pagina 16

17 Impact Het is de verwachting dat in de komende jaren meer behoefte aan kapitaal gaat ontstaan vanwege: Investeringen in mechanisatie, robotisering en automatisering Schaalvergroting Wordt de beschikbaarheid van kapitaal een showstopper? Pagina 17

18 Bronnen Sectoren in stress, Een analyse naar de gevolgen van de kredietcrisis voor sectoren in Nederland, februari 2009, ABN Amro Visie op Agrarisch, Sectorrapport 2009, ABN Amro Handel aan zet, dynamiek in sierteeltketen vereist actie, Rabobank, oktober 2008 Sectorvisie, Sierteeltgroothandel, ING, oktober 2008 CBS HBAG LEI, Wageningen Interviews Pagina 18