Visie op de Nederlandse economie in 2014
|
|
- Johanna Bosman
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Visie op de Nederlandse economie in 2014 De economie lijkt in de tweede helft van 2013 de bodem te hebben bereikt. Het is sinds 2008 niet de eerste keer dat dit gebeurt. Na het aanvankelijke herstel gedurende 2010 kwam er in de tweede helft van 2011 weer een nieuwe terugval. Medio 2012 leek het tij weer kerende, om echter voor de derde keer in een dip te belanden. Met dit in ons achterhoofd zal groei geen vanzelfsprekendheid zijn. Toch wijzen de meeste indicatoren op herstel. Het Centraal Planbureau gaat ervan uit dat in 2014 het BBP met 0,5% toeneemt. Dat is een stap in de goede richting, maar daarmee is onze economie nog altijd kleiner dan in Algemeen beeld Voor 2014 wordt een positieve omslag in de economie verwacht. Af te lezen aan de belangrijkste economische indicatoren lijkt deze verwachting gerechtvaardigd. Kwartaal-op-kwartaal heeft het BBP het dal achter de rug, terwijl ook de vertrouwensindicatoren de weg omhoog hebben gevonden. Figuur 1: Economische groei (index, in %), vertrouwen (saldi) en bezettingsgraad industrie (index) BBP-volume 2005 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q3-5% 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0 BBP-mutatie jaar-op-jaar (in %) 2005 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Vertrouwen en bezettingsgraad 2005 jan 2005 apr 2005 jul 2005 okt 2006 jan 2006 apr 2006 jul 2006 okt 2007 jan 2007 apr 2007 jul 2007 okt 2008 jan 2008 apr 2008 jul 2008 okt 2009 jan 2009 apr 2009 jul 2009 okt 2010 jan 2010 apr 2010 jul 2010 okt 2011 jan 2011 apr 2011 jul 2011 okt 2012 jan 2012 apr 2012 jul 2012 okt 2013 jan 2013 apr 2013 jul 2013 okt 65 Producentenvertrouwen Consumentenvertrouwen Bezettingsgraad industrie (rechter as)
2 Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht een groei van 0,5% in Deze zal wordt gedragen door de export en de investeringen. Beide reeksen stijgen in 2014 naar verwachting met 4%. Dat lijkt veel in vergelijking met de 0,5% economische groei, maar de schommelingen zijn vele malen groter in verhouding tot het BBP. Ter illustratie: in 2011 groeiden de investeringen met 12,3%, tegen een BBPgroei van 0,9%. Consumenten zullen naar verwachting 0,8% minder uitgeven in Daarmee drukken consumenten ook in 2014 de economische groei. Sinds de 2009 hebben consumenten maar één jaar meer geconsumeerd dan een jaar eerder. Dit is een uitzonderlijk lange periode van dalende bestedingen. De overheid gaat na drie jaar van dalende uitgaven weer meer besteden in 2014 (0,5%). In eerste instantie ging de overheid de crisis te lijf door de bestedingen op te voeren. Dit leidde in 2009 tot een groei van 4,9%, terwijl het BBP dat jaar uitzonderlijk hard kromp met 3,7%. Ook in 2012 werd wederom meer uitgegeven dan het jaar ervoor. Toen de crisis aan bleef houden, kon de overheid niet meer stimuleren. De Keynesiaanse strategie moest worden losgelaten en bezuinigingen voerde de boventoon. Figuur 2: Kerncijfers Nederlandse economie * Bruto binnenlands product 3,9 1,8-3,7 1,5 0,9-1,2-1,0 0,5 Consumptie huishoudens 1,8 1,3-2,1 0,3-1,1-1,6-2,0-0,8 Overheidsbestedingen 3,6 3,1 4,9 0,2-0,6-0,8-1,3 0,5 Bruto investeringen bedrijven (excl. woningen) 6,4 7,1-15,7-5,7 12,3-2,9-6,3 4,0 Uitvoer van goederen (excl. energie) 7,4-0,1-9,7 13,4 4,4 1,9 0,5 4,0 w.v. binnenslands geproduceerd 5,2-5,0-8,7 9,5 3,8 0,7-0,8 2,8 wederuitvoer 9,6 4,7-10,6 16,9 4,9 3,0 1,8 5,3 Invoer van goederen 6,8 1,9-9,4 11,9 4,7 3,6-0,8 3,5 Bron: CPB, december 2013 *Raming Bandbreedte voorspellingen Het algemene beeld is dat het economisch herstel traag zal zijn. Onder invloed van de aantrekkende wereldhandel in de loop van het jaar zal ook de export verder toenemen. Wel wordt de groei gedurende 2014 breder gedragen dan alleen de export. Een herstel van het consumentenvertrouwen, een stabiliserende woningmarkt en een verbetering van de koopkracht zal zorgen voor een beter consumptieklimaat. Dit leidt later in 2014 tot een stabilisatie van de binnenlandse bestedingen. De logica achter het herstelpad wordt gedeeld door alle instituten die economische prognoses maken. Wel zijn er verschillen in de interpretatie van de kracht van het herstel. Figuur 3 geeft een overzicht van de belangrijkste economische ramingen. Sommige instituten doen alleen uitspraken over Bij 2015 staat dan n.b. (niet beschikbaar). Figuur 3: bandbreedte economische ramingen voor Nederlandse economie Datum raming CPB 0,5% n.b. Dec DNB 0,5% 0,9% Dec Rabobank 0% n.b. Dec ING 0,5% 1,0% Dec ABN Amro 0,4% 1,3% Dec IMF 0,3% n.b. Okt OESO -0,1% 0,9% Nov Bron: publicaties betreffende organisaties
3 Bijna alle prognosemakers zijn positief over de ontwikkeling van het BBP in Alleen de OESO denkt dat er een minimale krimp zal zijn. Deze raming stamt nog uit november Ook het IMF is relatief gematigd (0,3% in 2014), maar ook hier past de kanttekening dat het gaat om een oude raming uit oktober De overige instituten hebben in de loop van december 2013 een nieuwe prognose afgegeven. De Rabobank is het minst optimistisch. Deze bank verwacht een BBP-groei van 0% over heel De rest gaat uit van een groei van 0,5%. Voor 2015 zal het herstel traag doorzetten, met ongeveer 1% groei. Consumenten Consumenten kunnen hun bestedingen financieren uit de volgende bronnen: inkomen, vermogen en schulden. Sinds het toeslaan van de crisis in 2008 zijn de inkomens langdurig onder druk komen te staan. Daarnaast hebben consumenten te maken gekregen met vermogensverliezen, vooral op de eigen woning. Het vertrouwensherstel bij consumenten vanaf de zomer van 2013 heeft vooralsnog niet tot consumptieherstel geleid. In het derde kwartaal van 2013 ligt het niveau van de consumptie circa 7,5% onder dat van medio Figuur 4: Consumptie huishoudens (in mln. euro s, excl. btw, prijzen 2013) ,5% Door de hoge inflatie, krimpende werkgelegenheid, beperkte contractloonstijging en hogere lasten stond het reëel beschikbaar inkomen (koopkracht) de afgelopen jaren onder druk (DNB, 2013). Uit economisch onderzoek is bekend dat consumenten hun uitgavenpatroon met vertraging aanpassen op hun inkomen. Het duurt dus even voordat een inkomensstijging leidt tot hogere consumptie. In figuur 5 is te zien dat er tussen de reeksen consumptie huishoudens en koopkracht een vertraging van één jaar zit. Pas in 2015 zal daarom sprake zijn van een hogere consumptie. Het omslagpunt van krimp naar groei zal echter als in de tweede helft van 2014 plaatsvinden. Naast het inkomen is er zogezegd een tweede bron om consumptie uit te bekostigen: het vermogen. Dit bestaat uit zaken als spaargeld op de bankrekening, aandelen en effecten of andere beleggingsvormen (bijvoorbeeld onroerend goed). De afgelopen jaren is er sprake geweest van ontsparen en waardedalingen. Het belegde vermogen is minder waard geworden, wat de consumptie onder druk heeft gezet. Daarnaast is er juist steeds minder gespaard, om de consumptie op niveau te houden. Tot slot is er een derde financieringsbron: schuld. De huidige crisis heeft het maken van nieuwe schuld in een kwaad daglicht gesteld. De hoge schuldenberg die gemaakt is tot 2008 wordt door velen aangewezen als de oorzaak van de huidige diepe recessie. Over het algemeen is het beleid erop gericht om schulden tegen te gaan en versneld af te bouwen. Ook op de woningmarkt is dit het geval, waar de maximale loan-to-value langzaam wordt afgebouwd tot 100% in Ook de aflossingsvrije hypotheek is afgeschaft.
4 Figuur 5: Consumptie en koopkracht (in %) 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2, ,0 Consumptie huishoudens Koopkracht (statisch, mediaan alle huishoudens) op T-1 Bron: CPB/bewerking BouwKennis, december 2013 Bedrijven Aan de bestedingskant van de economie zijn vooral bedrijven verantwoordelijk voor investeringen. Kijkend naar de investeringen in miljoenen euro s, dan valt op dat in het derde kwartaal van 2013 het niveau van medio 2008 nog lang niet bereikt is (-23%). Wel is het dal achter de rug. Figuur 6: Investeringen in vaste activa In mln. euro's, excl. btw prijzen % in %, jaar-op-jaar Gebouwen GWW-werken Vervoermiddelen Machines en computers Bron: CBS StatLine, december 2013
5 Export De export is de enige sector die zich door de crisis heen heeft weten te slaan. In het derde kwartaal van 2013 ligt de waarde van de export circa 10% boven het niveau van begin Medio 2010 was de schade als gevolg van de crisis al hersteld. Daarna is een verdere stijging ingezet, die wel op een beduidend lager tempo lag dan voor de crisis. De exportgroei komt vooral van de wederuitvoer. Dat wil zeggen, goederen die in het buitenland zijn geproduceerd en via Nederland naar andere landen worden geëxporteerd. Hierop zit echter weinig marge en draagt dus minimaal bij aan de welvaart in Nederland. In 2014 zal de export van de in Nederland geproduceerde goederen en diensten ook weer aanzienlijk toenemen. Figuur 7: Export (in mln. euro s, excl. btw, prijzen 2013) Figuur 8: Export, naar type uitvoer (in %) 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 +10% -10, ,0 Binnenslands geproduceerd Wederuitvoer Bron: CPB, december 2013 Overheidsbestedingen De overheidsbestedingen hebben juist in 2009 de grootste groei doorgemaakt (4,9%). Dit was in eerste instantie om de ingezette recessie eind 2008 te lijf te gaan door extra geld in de economie te pompen. Vanaf 2010 was er geen geld en draagvlak om de economie nog verder te stimuleren. Bezuinigingen zorgden voor een druk op de overheidsbestedingen. In het derde kwartaal van 2013 liggen de overheidsbestedingen 2,3% lager dan eind Voor 2014 wordt voor het eerst in vier jaar weer een groei verwacht van de overheidsbestedingen (0,5%).
6 Figuur 9: Overheidsbestedingen (in mln. euro s, excl. btw, prijzen 2013) ,3% Geraadpleegde bronnen CPB (2013): Decemberraming Geraadpleegd op DNB (2013): Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten. Geraadpleegd op ING (2013): Vertrouwen in herstel. Groei krijgt langzaam bredere basis. Geraadpleegd op Rabobank (2013): Visie op Geraadpleegd op IMF (2013): World Economic Outlook. Geraadpleegd op Oeso (2013): Economic forecast summary (November 2013). Geraadpleegd op ABN Amro (2013): Nederlandse economie in zicht Vooruitblik Geraadpleegd op
VVMA Congres 18 mei 2010
VVMA Congres 18 mei 2010 Jan Klaver, VNO-NCW Verwachtingen over Nederlandse economie, 2010-2015 1 Lijn van mijn verhaal 1. Impact economische crisis op Nederlandse economie en bedrijfsleven 2. Het herstel
Nadere informatieEconomie in 2015 Kans of kater?
Economie in 2015 Kans of kater? Nico Klene Economisch Bureau Doorwerth 6 november 2014 Wat verwacht ú: - kans? - kater? 2 Opbouw - Buitenland: mondiale groei houdt aan - Nederland 3 VS: groei weer omhoog
Nadere informatieHet waren weekjes weer wel: 38 en 39
aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. Het waren weekjes weer wel: 38 en 39. De nieuwe macrocijfers.5..5. -.5 -. -.5 -. -.5 % -.6 -.6.
Nadere informatieCentraal Economisch Plan 2019
Economische groei terug naar normaal Internationale risico s raken de Nederlandse economie Centraal Economisch Plan bbp-groei, in % 2,9 1,5 2,5 2,2 2016 2017 2018 1,5 1,5 Krappe arbeidsmarkt met hogere
Nadere informatieBouwproductie & prognoses. BouwKennis BusinessClub Jacco Ridderhof - 4 maart 2015
Jacco Ridderhof Bouwproductie & prognoses BouwKennis BusinessClub Jacco Ridderhof - 4 maart 2015 2 3 Opbouw presentatie Nederland: economische context en de impact op: Woningnieuwbouwproductie tot en met
Nadere informatieEurozone. BBP maakt sprong
BBP maakt sprong De versnelling van de economische groei was in het tweede kwartaal groter dan verwacht. Maar het herstel blijft in hoge mate gedreven door voorraadvorming en de groei van het exportvolume.
Nadere informatieResearch NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland
Research NL Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Herstel economie zet aarzelend door Economische situatie Huishoudens zijn nog steeds terughoudend met hun consumptie en bedrijven zijn terughoudend
Nadere informatieUIT groei en conjunctuur
Economische groei. Economische groei drukken we uit in de procentuele groei van het BBP op jaarbasis. De groei van het BBP heeft twee oorzaken. Het BBP kan groeien omdat de prijzen van producten stijgen
Nadere informatieKennissessie Marktkansen 2011 en verder start om uur
Kennissessie Marktkansen 2011 en verder start om 10.00 uur 1 Marktkansen 2011 en verder Bouwproductie & -prognoses Jacco Ridderhof & Richard Lamb 2 Wat ga ik vertellen Economische ontwikkelingen Situatie
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-144 21 december 2005 9.30 uur Groei economie derde kwartaal 2005 hoger dan eerder geraamd De Nederlandse economie is in het derde kwartaal van 2005 met
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis zorgt voor een terugval van de economische bedrijvigheid in Nederland die sinds het begin van de jaren tachtig niet is voorgekomen.
Nadere informatiejul/09 mei/09 jun/09 sep/09 sep/08 jan/09 feb/09 mrt/09 jun/09 aug/09 sep/09 aug/09
HAAGSE MONITOR ECONOMISCHE RECESSIE 7 Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer. Het vaststellen van gerealiseerde cijfers kost tijd, maar worden, zodra deze bekend zijn, in de
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Onderdeel Economische groei Inflatie Producentenvertrouwen Consumptie Omzet detailhandel Consumentenvertrouwen Hypotheken Hypotheek- en kapitaalmarktrente
Nadere informatieDatum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken
CPB Notitie Datum : juli Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage juli De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Na de oorlog in Irak zijn de internationale spanningen afgenomen
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit naar verwachting met 1¾% in 1 en met 1½% in 11. De toename van het bbp komt bijna volledig voor
Nadere informatieVisie op 2010 Hoop op herstel
Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?
Nadere informatiePersbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-011 14 februari 2013 9.30 uur Economie verder gekrompen Economie krimpt in vierde kwartaal 0,2 procent t.o.v. kwartaal eerder Ten opzichte van een jaar
Nadere informatiePersbericht. Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Kwartaal-op-kwartaalgroei aangetrokken
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-103 1 juli 2004 9.30 uur Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal 2004 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2004 met 0,9 procent
Nadere informatieUitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag.
Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is daarmee een macro-economisch model. Het model maakt sterk gebruik van het marktmodel uit
Nadere informatieHAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS januari 2010
Pagina // Bijlage HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS uari Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer. Het vaststellen van gerealiseerde cijfers kost tijd, maar worden, zodra deze bekend
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 BIJLAGE II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit in 1 naar verwachting met 1¼%. Voor komend jaar wordt een groei van 1¾% voorzien. De toename van
Nadere informatieHoofdstuk 14 Conjunctuur
Hoofdstuk 14 Conjunctuur Open vragen 14.1 CPB: groei Nederlandse economie valt terug naar 1% in 2005 In 2005 zal de economische groei in Nederland licht terugvallen naar 1% ten opzichte van een groei van
Nadere informatieTNO Bouwprognoses SAMENVATTING op basis van de CPB decemberraming 2011
TNO Bouwprognoses 2011-2016 SAMENVATTING op basis van de CPB decemberraming 2011 In opdracht van: Ministerie van BZK 15 december 2011 Delft, TNO 1 Miljoen Euro 1 Samenvatting De TNO Bouwprognoses zijn
Nadere informatieWoningmarktcijfers: huidige stand van zaken & blik op de toekomst. Pieter van Santvoort, 15 april 2014 @pmjvansantvoort
Woningmarktcijfers: huidige stand van zaken & blik op de toekomst Pieter van Santvoort, 15 april 2014 @pmjvansantvoort Onze diensten Van Santvoort Makelaars helpt al sinds 1976 bij transacties van: Bestaande
Nadere informatieUIT theorie ASAD
Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is een samenvoeging van de theorie van Keynes met de oude klassieke modellen. In verschijningsvorm
Nadere informatieVia 2012 naar Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn. George Gelauff. 5 januari 2012
Via 2012 naar 2040 Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn George Gelauff 5 januari 2012 Opzet Vooruitblik Nederland 2012 Decemberraming Sterkte / zwakte NO Overijssel Stad en land Scenario
Nadere informatieNederlandse economie in zicht
Nederlandse economie in zicht Vooruitzichten 6-7 Economisch Bureau Nederland december Nederlandse economie: groei houdt aan De Nederlandse economie groeide in met ongeveer % - tweemaal zoveel als in 4.
Nadere informatieDatum : 4 december 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken
CPB Notitie Datum : december Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage december De wereldeconomie is het afgelopen kwartaal sterk opgeveerd en de verwachting is dat het herstel zal doorzetten.
Nadere informatieFlashraming CBS: export zorgt voor economische groei
Persbericht PB14-050 14 augustus 2014 09.30 uur Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei - Economie groeit volgens de flashraming met 0,5 procent ten opzichte van eerste kwartaal 2014 - Volgens
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-038 15 mei 2009 9.30 uur Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009 Grootste krimp na de Tweede Wereldoorlog Export en investeringen vallen
Nadere informatieFactsheet stedelijke economie. 1 e kwartaal 2015
Factsheet stedelijke economie 1 e kwartaal 215 O&S Juni 215 2 Kort samengevat Factsheet stedelijke economie Vanwege de huidige economische situatie blijft er behoefte aan inzicht hoe s-hertogenbosch er
Nadere informatieWelkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek
Welkom bij Visie op 216 Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Visie op 216 Stabiele groeivooruitzichten omgeven door onzekere wereldeconomie Tim Legierse 28 januari 216 Agenda Wereldeconomie Nederland Achterhoek
Nadere informatie2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland
2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland 02 Krimp mondiale economie in 2009 Aziatische landen als eerste uit het dal Economie eurozone krimpt nog sterker dan wereldeconomie Krimp in 2009
Nadere informatieDOOR MEDEWERKERS VAN HET EUROSYSTEEM SAMENGESTELDE MACRO- ECONOMISCHE PROJECTIES VOOR HET EUROGEBIED
DOOR MEDEWERKERS VAN HET EUROSYSTEEM SAMENGESTELDE MACRO- ECONOMISCHE PROJECTIES VOOR HET EUROGEBIED Op basis van de tot 20 mei 2005 beschikbare informatie hebben medewerkers van het Eurosysteem projecties
Nadere informatiePraktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder
Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische-opdracht door 1859 woorden 2 juni 2014 5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Opdracht 1: D. E. Met de term economische groei wordt
Nadere informatieBouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar
Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Het CPB heeft haar vooruitzichten voor de Nederlandse economie sterk neerwaarts aangepast. Het bbp daalt volgens het CPB dit jaar met 3,5 procent en
Nadere informatieNederlandse economie in zicht
Nederlandse economie in zicht Groei boven 2% Economisch Bureau Nederland 2 juni 2015 Groei versnelt tot meer dan 2% in 2015 en 2016 De Nederlandse economie heeft de laatste twee kwartalen een behoorlijke
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-069 15 november 2011 9.30 uur Economische groei valt terug Economie 1,1 procent gegroeid op jaarbasis in derde kwartaal Kwartaal op kwartaal 0,3 procent
Nadere informatieVisie op Wankel perspectief. 18 november 2013
Visie op 2014 Wankel perspectief 18 november 2013 Inhoud Blik op de wereld Eurozone Nederlandse Economie Woningmarkt Regeringsbeleid Conclusies Blik op de wereld Achteroverleunen beleidsmakers ongewenst
Nadere informatieCPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken
CPB Notitie Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage maart 2003 1 De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Dit geldt zelfs indien door een voorspoedig
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-010 13 februari 2007 9.30 uur Economie groeit 2,9 procent in 2006 De Nederlandse economie is in 2006 met 2,9 procent gegroeid. Dit is bijna twee keer
Nadere informatieFactsheet stedelijke economie. 4 e kwartaal 2016
Factsheet stedelijke economie 4 e kwartaal 216 Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 217 2 Kort samengevat Factsheet stedelijke economie Vanwege de economische situatie is er behoefte
Nadere informatieZakelijke dienstverlening
Zakelijke dienstverlening Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Juni 16 Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting Senior sector econoom 3376 kasper.buiting@nl.abnamro.com Inhoud Onderwerp Pag Kernpunten
Nadere informatieArbeidskosten per eenheid product
Arbeidskosten per eenheid product CPB Achtergronddocument, behorend bij: MEV 2012 September 2011 Martin Mellens CPB Memo Aan: Belangstellenden Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-009 15 februari 2012 9.30 uur Economie 0,7 procent gekrompen In vierde kwartaal 0,7 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Consumptie 1,8 procent lager
Nadere informatieNederlandse economie in zicht
Nederlandse economie in zicht Economie maakt inhaalslag Economisch Bureau Nederland 1 september 215 Nederlandse economie is bezig met een inhaalslag De Nederlandse economie doet het goed en groeit harder
Nadere informatieDienstensector houdt vertrouwen
Stand van de Zakelijke Dienstverlening Dienstensector houdt vertrouwen Kasper Buiting Senior Sectoreconoom December 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Voorlopende economische indicatoren
Nadere informatiePersconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009.
Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009. Sheet 1: Opening Het CBS publiceert vandaag het eerste cijfer van de economische groei over het vierde kwartaal en de voorlopige
Nadere informatieEconomische visie op 2015
//5 Economische visie op 5 Nieuwjaarsbijeenkomst VNO-NCW regio Zwolle Björn Giesbergen januari 5 Inhoud Visie op 5 Europa: toekomstige koploper of eeuwige achterblijver? (conjunctuur/financiële markten)
Nadere informatieBouwaanvragen. Opbrengst bouwleges
Kwartaalrapportage 1. Inleiding Vorig jaar werd Nederland geconfronteerd met de kredietcrisis. In eerste instantie werd nog gedacht dat dit probleem zich zou beperken tot de VS. Niets blijkt minder waar.
Nadere informatieEconomische conjunctuur
Economische conjunctuur hoogconjunctuur Reëel binnenlands product groeit procentueel sterker dan gemiddeld. Ontstaat door veel vraag naar producten Trend (Gemiddelde groei over groot aantal jaren) laagconjunctuur
Nadere informatieHoofdstuk 15 Economische relaties
Hoofdstuk 15 Economische relaties Open vragen 15.1 Gegeven is de onderstaande economische kringloop: Verder is nog gegeven dat de afschrijvingen van bedrijven gelijk zijn aan 200. De overheid schrijft
Nadere informatieJaarcijfers 2012 Rabobank Groep. Persconferentie 28 februari 2013
Jaarcijfers 2012 Rabobank Groep Persconferentie 28 februari 2013 Jaarcijfers 2012 resultaten Piet Moerland, voorzitter raad van bestuur Rabobank Groep 28 februari 2013 Rabobank: winstdaling door economische
Nadere informatieMacro-economische Analyse 2013-2
Macro-economische Analyse 213-2 Macro-economische Ontwikkelingen 2e kwartaal 213 Conclusie Ten opzichte van 213 Q1 staan meer signalen op 'groen'. Wel is een tweedeling te signaleren. Een structureel economisch
Nadere informatiePraktische opdracht Economie De economische groei in Nederland in jaren-90
Praktische opdracht Economie De economische groei in Nederland in jaren-90 Praktische-opdracht door een scholier 3697 woorden 29 juni 2004 4,7 54 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding Deze praktische
Nadere informatieWinstgroei en buffers ondersteunen investerings herstel
Na de snelle daling van de bedrijfswinsten door de kredietcrisis, is er recentelijk weer sprake van winstherstel. De crisis heeft echter geen gat geslagen in de grote financiële buffers van bedrijven.
Nadere informatieConjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland
Conjunctuur enquête Technologische Industrie Nederland Gunstig beeld met internationale onzekerheden Het CBS kopt donderdag 16 februari dat het ondernemersvertrouwen in Nederland nog nooit op zo n hoog
Nadere informatieNederlandse economie in zicht
Nederlandse economie in zicht BBP-groei krijgt bredere basis Economisch Bureau Nederland 22 april 215 Aandeel flexibele arbeidscontracten groeit 1% 8% 6% 4% 2% % 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 Werknemer vast
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen 3e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis en de in het spoor daarvan vertragende wereldconjunctuur leiden ertoe dat de economische groei scherp terugvalt, tot ¼%
Nadere informatieWoningmarktcijfers 4e kwartaal 2012
7 januari 2013 NVM Data & Research Niveau (t.o.v.) 2012-3 (t.o.v.) 2011-4 Opmerking Aantal transacties 25.031 + 31,8% +13,9% Gemiddelde verandering t.o.v. 3 e kwartaal: +3,1%. Totale markt naar schatting
Nadere informatieEconomische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011
Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Verwachtingen in West-Nederland positiefst De productie van industriële bedrijven in Nederland groeide in april 2011 met 0,8% nauwelijks ten opzichte
Nadere informatieSamenvatting UWV Arbeidsmarktprognose Met een doorkijk naar 2018
Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Met een doorkijk naar 2018 Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Een belangrijke taak van UWV is het bij elkaar brengen van vraag en aanbod op
Nadere informatieDatum : 2 april 2002 Aan : De Minister van Economische Zaken
CPB Notitie Datum : 2 april 2002 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage april 2002 1 De internationale conjunctuur lijkt door het dieptepunt heen. In de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië
Nadere informatieVoorspelkracht conjunctuurindicatoren voor bbp-groei in het eurogebied
Voorspelkracht conjunctuurindicatoren voor bbp-groei in het eurogebied Centrale bankiers maken veelvuldig gebruik van conjunctuurindicatoren omdat deze tijdige informatie geven over de ontwikkeling van
Nadere informatieMacro-economische Analyse 2013-1
Macro-economische Analyse 213-1 Macro-economische Ontwikkelingen 1e kwartaal 213 Conclusie Ten opzichte van het laatste kwartaal van 212 staan minder signalen op 'rood', maar van een structureel economisch
Nadere informatieDe financiële crisis: en de Nederlandse Antillen
De financiële crisis en de Nederlandse Antillen Presentatie door Eric Matto Bank van de Nederlandse Antillen voor het seminar De financiële crisis: oorzaken, gevolgen en aanpak 2 september 2009 Blijven
Nadere informatieEconomie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder
Persbericht PB13-070 14 november 2013 09.30 uur Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder - Economie groeit in derde kwartaal met 0,1 procent ten opzichte van tweede kwartaal - 46 duizend
Nadere informatiePrinsjesdag 2014. Stand van zaken MKB. Rabobank Nederland, september 2014
Prinsjesdag 2014 Stand van zaken MKB Rabobank Nederland, september 2014 Internationale omgeving Basisscenario De wereldeconomie groeit ook in 2014, met name in de VS, maar spectaculair is het allemaal
Nadere informatieGroei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2
Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-077 14 november 2008 9.30 uur Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent Bijna een halvering in vergelijking met eerste halfjaar
Nadere informatieDomein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)
1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom
Nadere informatieLANDEN ANALYSE SPANJE
LANDEN ANALYSE SPANJE Algemeen LANDEN ANALYSE ALGEMEEN De Landen Analyse gee6 de sector (cijferma?g) inzicht in de huidige (2013) en toekoms?ge (2018) waarde van de consump?e van snijbloemen en potplanten
Nadere informatiePersconferentie: De Nederlandse economie 1 e kwartaal 2009, d.d. 15 mei 2009.
Persconferentie: De Nederlandse economie 1 e kwartaal 2009, d.d. 15 mei 2009. Sheet 1: Opening Dames en heren, goedemorgen, welkom op het Centraal Bureau voor de Statistiek. Nederland zit in een stevige
Nadere informatieNVM-Betaalbaarheidsanalyse. 2000-Q1 tot en met 2012-Q1
NVM-Betaalbaarheidsanalyse 2000-Q1 tot en met 2012-Q1 NVM Data & Research 2 april 2012 Inhoudsopgave 1 Samenvatting... 3 2 Inleiding: beschrijving van de gebruikte betaalbaarheidsindicatoren en grafieken...
Nadere informatiePersbericht. Economie groeit niet in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Net geen recessie.
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-095 17 mei 2002 9.30 uur Economie groeit niet in eerste kwartaal 2002 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2002 niet gegroeid. Dit blijkt
Nadere informatieNederlandse economie in zicht
Nederlandse economie in zicht Opgaande lijn Economisch Bureau Nederland 11 maart 215 Opgaande lijn % BBP-groei 3 2 1-1 -2 11 12 13 14 15 16, ABN AMRO Economie vertoont opgaande lijn De Nederlandse economie
Nadere informatieConjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België
Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Maart 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer
Nadere informatieEurozone. Trage hervatting van de groei
Trage hervatting van de groei Te midden van de onrust rond de Europese schuldencrisis werd de economische groei in de eurozone in het eerste kwartaal van voorzichtig hervat. Voor de komende kwartalen verwachten
Nadere informatieRegionale prognoses 2015. Culemborg
Regionale prognoses 2015 Culemborg Hogere en breder gedragen groei Naar verwachting groeit de Nederlandse economie in 2015 met 1,7 procent. Daarbij dragen consumenten dit jaar voor het eerst sinds 2008
Nadere informatieEconomische Barometer 2017 Bergen op Zoom en Roosendaal. Kernuitkomsten vergeleken, februari >
Economische Barometer 2017 Bergen op Zoom en Roosendaal Kernuitkomsten vergeleken, februari 2018 > www.ioresearch.nl Een barometer is gericht op het volgen en (door middel van cijfers) in beeld brengen
Nadere informatieModule 8 havo 5. Hoofdstuk 1 conjunctuurbeweging
Module 8 havo 5 Hoofdstuk 1 conjunctuurbeweging Economische conjunctuur hoogconjunctuur Reëel binnenlands product groeit procentueel sterker dan gemiddeld. laagconjunctuur Reëel binnenlands product groeit
Nadere informatieSlechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!
Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.
Nadere informatieECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003
Brussel, 10 maart 2003 Federaal Planbureau /03/HJB/bd/2027_n ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Veelbelovend herstel wereldeconomie in eerste helft van 2002 werd niet bevestigd in het tweede halfjaar In het
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 1,1 procent gekrompen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-032 15 mei 2012 9.30 uur Economie 1,1 procent gekrompen In eerste kwartaal 1,1 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Investeringen 4,2 procent lager Consumptie
Nadere informatieTechnische aannames betreffende de rente, de wisselkoersen, de grondstoffenprijzen en het begrotingsbeleid
Kader DOOR MEDEWERKERS VAN DE SAMENGESTELDE MACRO-ECONOMISCHE PROJECTIES VOOR HET EUROGEBIED Op basis van de tot en met 18 februari 2011 beschikbare informatie hebben medewerkers van de projecties samengesteld
Nadere informatieDoor staf van het Eurosysteem samengestelde macro-economische projecties voor het eurogebied
Door staf van het Eurosysteem samengestelde macro-economische projecties voor het eurogebied Op basis van de tot 20 november 2004 beschikbare informatie hebben stafleden van het Eurosysteem projecties
Nadere informatieAtradius Landenrapport
Atradius Landenrapport Nederland November 214 Overzicht Algemene informatie Belangrijkste sectoren (213, % van bbp) Hoofdstad: Amsterdam Diensten: 72% Regeringsvorm: Constitutionele monarchie Industrie:
Nadere informatieLANDEN ANALYSE FRANKRIJK
LANDEN ANALYSE FRANKRIJK Algemeen LANDEN ANALYSE ALGEMEEN De Landen Analyse gee9 de sector (cijfermabg) inzicht in de huidige (2013) en toekomsbge (2018) waarde van de consumpbe van snijbloemen en potplanten
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen 1e kwartaal 9 Overall conclusie In de tweede helft van 8 sloeg de kredietcrisis ook in Nederland over naar de rest van de economie. De vooruitzichten voor 9 en 1 zijn in
Nadere informatieBruto toegevoegde waarde en werkgelegenheid,
Indicator 2 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Uit voorlopige cijfers blijkt
Nadere informatie1 Economie in Nederland: omslag of afkoeling? Intelligence Group, 7 november 2018 Auteur: Arjan Ruis
Intelligence Group, 7 november 8 Auteur: Arjan Ruis Economie in Nederland: omslag of afkoeling? Het gaat economisch gezien erg goed in Nederland. Sinds halverwege 3 is er onafgebroken sprake van economische
Nadere informatieNederland. Stilstand, maar geen achteruitgang
Stilstand, maar geen achteruitgang Nederland ontkomt niet aan de wereldwijde economische neergang. Deze heeft ervoor gezorgd dat de economische groei in ons land in het tweede kwartaal van tot een halt
Nadere informatieNederland. Economie gevangen in begrotingsval
Figuur : BBP krimpt minder hard Nederland Economie gevangen in begrotingsval De Nederlandse economie bleef in het eerste kwartaal in recessie en de economische activiteit nam in het tweede kwartaal waarschijnlijk
Nadere informatieFactsheet stedelijke economie. 4 e kwartaal 2018
Factsheet stedelijke economie 4 e kwartaal 218 Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek April 219 Kort samengevat Factsheet stedelijke economie De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt
Nadere informatieDOOR MEDEWERKERS VAN HET EUROSYSTEEM OPGESTELDE MACRO-ECONOMISCHE PROJECTIES VOOR HET EUROGEBIED
DOOR MEDEWERKERS VAN HET EUROSYSTEEM OPGESTELDE MACRO-ECONOMISCHE PROJECTIES VOOR HET EUROGEBIED Op basis van de tot 24 mei 2007 beschikbare informatie hebben medewerkers van het Eurosysteem projecties
Nadere informatieCPB Achtergrond document
CPB Achtergrond document Aan : Van : Albert van der Horst en Henk Kranendonk Betreft : Trefzekerheid van CPB-ramingen 2011-2013 Datum : 16 september 2013 1 Inleiding en samenvatting In de MEV 2014 wordt
Nadere informatieConjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België
Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Februari 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer
Nadere informatieFactsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?
Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde
Nadere informatie