Ontwerp en Implementatie van een ABS op een LEGO-wagentje
|
|
- Alfred Laurens van den Broek
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ontwerp en Implementatie van een ABS op een LEGO-wagentje Tussentijdse Presentatie Stijn De Smedt, Thomas Dekeukelaere, Pieter Roels & Kenny Van Heuverswijn VOP 1 e proef Werktuigkunde-Elektrotechniek
2 Inleiding Verliezen grip op de weg tijdens noodrem Onbestuurbaarheid van auto noodzaak aan een systeem dat de grip op de weg maximaliseert tijdens een noodstop: ABS (Antilock Braking System)
3 1. Van fysisch model tot blokdiagram 2. Controller 3. Implementatie 4. Feedback 5. Tijdsmanagement
4 INPUT CONTROLLER ACTUATOR PROCESS OUTPUT SENSOR
5 1. Van fysisch model tot blokdiagram Één wiel remmodel - we beschouwen ¼ van een wagen - geen vering - constante normaalkracht door het gewicht
6 v KRACHTENEVENWICHT: - momentenevenwicht: - verticaal evenwicht: - horizontaal evenwicht: J ω = R X T b Z = m g mv = X noem: X = F Z = F z x NOG TRAAGHEIDSKRACHTEN
7 Definitie wielslip: λ = ω v R v Met: Rollen zonder glijden - λ = 1: Lock-up (wiel draait niet meer: kritieke toestand!) - λ = 0: vrije beweging/rollen zonder glijden (geen aandrijving) en: F = F µ λ, µ, α [Pacejka, 1989] ( ) x z H - α: hoek van het wiel - µ H : wrijvingscoëfficiënt tussen wiel en weg - λ: de wielslip in principe statische wrijvingswet
8 Verband slip en wrijvingscoëfficiënt tussen wiel en weg gewenste slipwaarde kritiek punt: Wheel Lockup uiteindelijk zeer ingewikkelde en zeer variabele curve!
9 groot probleem voor de modelvorming noodzaak robuste controller!?
10 Fysisch model omzetten in blokdiagram Vereenvoudiging: we rijden rechtdoor α = 0 Eerst vergelijkingen omvormen 2 R R Fz b λ v= T µ J J 2 R R Fz α, β J J stel: Tb ( t) = ut ( T ) (wegens tijdsvertraging) λ( t) v= β µ λ( t) + α u( t T)
11 Curve wrijving-slip Remkoppel Na linearisatie rond een punt: v= β mλ+ ψ + αu t T λ [ ] ( ) i 1 Benaderen van de slipcurve door een rechte (m i is de richtingscoëfficiënt)
12 Transferfunctie st λ α e = u sv +β m Er is één pool: Regelkring i βm V i ( ψ= 0) dynamica motoren komt hier nog tussen remkoppel referentieslip feedback van de slip (dynamica meetsensoren verwaarloosd)
13 Regelstrategie Doel: slip op een constante waarde houden groot genoeg, om zo snel mogelijk stil te staan voldoende klein: - wheel lock-up ten allen tijde te vermijden - scheeftrekken van de wagen te vermijden Probleem! 2 waarden teruggekoppeld (slip rechts en slip links) en slechts één variabele controlleerbaar (stroom naar de motor) bepaalde keuzes moeten gemaakt worden! wij kiezen hoogste slipwaarde als ingang van de controller hoogste gevaar voor instabiliteit of wheel lock up. andere (kleinste) slipwaarde zal waarschijnlijk steeds binnen het stabiele gebied blijven
14 2. Controller Specs - kleine settling time (< 100ms?) - kleine e ss -fout, indien mogelijk zelfs nul - weinig overshoot, gevaar voor instabiliteit - robuust: bruikbaar voor verschillende slip wrijvingcurves Gekozen controller groot aantal onzekerheden simpele/robuste controller PI(D) en implementeren met snelheidsalgoritme (MOREDYS) U ( s) 1 = Kp 1+ + Ts d E( s) Ts i P: verminderen e ss I: wegwerken e ss D: stabiliserende werking, wel ruisgevoelig
15 3. Implementatie - op LEGO-wagentje (Dirt Crusher) - achterwielaandrijving - twee elektrische motoren op elk wiel in parallel gevoed - meting op voorwielen en achterwielen (minstens 3)
16 D200 Motor Driver Handy Board Motoren Encoders
17 Handy Board programma schrijven op pc (in Interactive C) downloaden naar Handy Board verzamelt output encoders resultaat doorsturen naar D200
18 3 2 1
19 D200: motor driver board: krijgt stuursignalen van Handy board geeft stroom aan de motor(en) wordt gevoed door batterij van wagen koelvinnen
20 3 1 2
21 Motoren samen gevoed door motor driver board zelfde spanning over de motoren wielen niet op dezelfde as zorgen zowel voor aandrijving als voor remmen
22 Verbindingen ruis minimaliseren - motorcondensators - voedingsdraden rond elkaar wikkelen
23 4. Feedback Meten is weten: de encoder in het algemeen - robuustheid vereist een goede meetapparatuur! - doel: de rotatiesnelheid van voor-en achterwielen meten slip bepalen - werking: genereert blokgolf (op mechanische of optische wijze) - basisgegevens: * incrementeel: bepalen verdraaiing van as ( absoluut) door tellen transities in blokgolf * kwadratuur: 2 blokgolven genereren rotatiezin bepalen door onthouden huidige en vorige stap
24 Technische gegevens onze encoder: - type: PEC-16, incrementeel, kwadratuur - 1 ma bij 5V DC - time-delay: 5ms - 24 pulsen per omwenteling f = 360 pulsen/s Keuze encoder: - goedkoop - compact - vast # pulsen per omwenteling hogere meetfrequentie bij hogere snelheid voordeel want golflengte korter bij hogere snelheid Handy board en de encoder - voorgeprogrammeerde routines aan iedere analoge ingang (IC) - leesfrequentie: 1000Hz (high speed) / 250Hz (low speed) -
25 Samplen - minstens op iedere overgang 1x meten anders transities in blokgolf missen en dus foute meting - uit berekende snelheid (16 Hz) snelheidsverloop reconstrueren Problemen - encoder nog niet ter beschikking (monteren en testen), maar besteld - hoe zijn we zeker dat op elke transitie gemeten wordt (vooral bij hoge snelheden)?
26 5. Tijdsmanagement - 24/03: bouw wagentje moet af - 31/04: basistesten (werkt alles naar behoren?) + praktische studie/monitoren van het probleem - 3/04-17/04: ontwerp controller en algoritme + 1 e testfase - 21/04-28/04: verbeteringen aanbrengen + testen - 5/05: presentatie opstellen en bundel samenstellen - 12/05: buffer - 19/05: presentatie
27 Vragen?
Naam : F. Outloos Nummer : 1302
1 ste bach. burg.ir.-arch. EXAMEN FYSICA 1 2011-2012, 1 ste zittijd 13 januari 2012 Naam : F. Outloos Nummer : 1302 Wie wat vindt heeft slecht gezocht. Rutger Kopland 1.1 1.2 1.3 A B C D A B C D A B C
Nadere informatieRegeltechniek. Meten. Uitgave : Jan Heynen PID-regeling 1
Regeltechniek Meten Regelen Vergelijken Uitgave : Jan Heynen PID-regeling 1 Inleiding Regelingen zijn een bestanddeel van ons leven. Voorbeeld autonome lichaamsregelingen : Hartslag Lichaamstemperatuur
Nadere informatieTesten en metingen op windenergie.
Testen en metingen op windenergie. Inleiding Als we rond groene energie begonnen te denken, dan kwam windenergie als een van de meest vanzelfsprekende vormen van groene energie naar boven. De wind heeft
Nadere informatie****** Deel theorie. Opgave 1
HIR - Theor **** IN DRUKLETTERS: NAAM.... VOORNAAM... Opleidingsfase en OPLEIDING... ****** EXAMEN CONCEPTUELE NATUURKUNDE MET TECHNISCHE TOEPASSINGEN Deel theorie Algemene instructies: Naam vooraf rechtsbovenaan
Nadere informatievoorbeeld Zonnewagen Aantekeningen voor de leerkracht
Wetenschap Energie omzetting Energie overbrenging Krachten en beweging Wetenschappelijk onderzoek Design en technologie Verbeteringen door technisch design Onderdelen aan elkaar monteren Evalueren Mechanismen
Nadere informatieArbeid, vermogen en rendement
Arbeid, vermogen en rendement Formules Arbeid Arbeid is een maat van het werk dat geleverd wordt door een krachtbron om een voorwerp te verplaatsen. Als een kracht een verplaatsing tot gevolg heeft dan
Nadere informatieSYNCHRONE MOTOREN I. Claesen / R. Slechten
ELEKTRICITEIT THEORIE SYNCHRONE MOTOREN I. Claesen / R. Slechten versie:30/05/2005 1 SYNCHRONE MOTOREN...2 1.1 Bepaling...2 1.2 Samenstelling...2 1.3 Werkingsprincipe...2 1.4 Werkingsprincipe synchrone
Nadere informatieKlasse B output buffer voor een Flat Panel Display Kolom aansturing
Gevalstudie 1 Klasse B output buffer voor een Flat Panel Display Kolom aansturing IEEE Journal of Solid-state circuits, Vol 34, No 1, Januari 1999, pp 116-119 Jan Genoe KHLim Flat Panel display kolom driver
Nadere informatieTentamen Mechanica ( )
Tentamen Mechanica (20-12-2006) Achter iedere opgave is een indicatie van de tijdsbesteding in minuten gegeven. correspondeert ook met de te behalen punten, in totaal 150. Gebruik van rekenapparaat en
Nadere informatieV: Snelheidsregeling van DC-motor
V: Snelheidsregeling van DCmotor 1 Inleiding Deze laboproef omvat de snelheidsregeling van een klein DCmotortje. De motor wordt aangestuurd via een vermogentrap die een Hbrug bevat. De Tacho geeft de sneldheid
Nadere informatieOver Betuwe College Oefeningen H3 Elektriciteit deel 4
1 Door een dunne draad loopt een elektrische stroom met een stroomsterkte van 2 µa. De spanning over deze draad is 50 V. Bereken de weerstand van de dunne draad. U = 50 V I = 2 µa R = 50V 2µA R = 2,5 10
Nadere informatieOver Betuwe College Oefeningen H3 Elektriciteit deel 4
1 Door een dunne draad loopt een elektrische stroom met een stroomsterkte van 2 A. De spanning over deze draad is 50 V. Bereken de weerstand van de dunne draad. U = 50 V I = 2 A R = 50V 2A R = 25Ω 2 Een
Nadere informatieWanneer een direct-drive motor toe te passen. Machinebouw Event FHI Wanneer Woensdag 3 dec 2014 13:30 uur Spreker David Verkooyen Eltrex Motion BV
Wanneer een direct-drive motor toe te passen Waar Machinebouw Event FHI Wanneer Woensdag 3 dec 2014 13:30 uur Spreker David Verkooyen Eltrex Motion BV Eltrex Motion B.V. Producten & Projecten Mechanische
Nadere informatieAlgemene beschrijving van de regelprogramma's
Algemene beschrijving van de regelprogramma's Deze beschrijving is voor de regelprogramma's, die werken met de I/O kaart K8055 en/of VM167. Om het aantal in- en uitgangen te verhogen kan een multiplexer
Nadere informatienatuurkunde havo 2018-II
Heftruck Met een heftruck kunnen zware pakketten worden opgetild en vervoerd. Zie figuur 1. figuur 1 Als een pakket te zwaar is, kantelt de heftruck voorover. Neem aan dat het draaipunt D in de voorste
Nadere informatieRekenmachine met grafische display voor functies
Te gebruiken rekenmachine Duur Rekenmachine met grafische display voor functies 100 minuten 1/5 Opgave 1. Een personenauto rijdt met een beginsnelheid v 0=30 m/s en komt terecht op een stuk weg waar olie
Nadere informatieRijdynamica van motorvoertuigen (5)
Rijdynamica van motorvoertuigen (5) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Stuurgedrag 1.1 Invloed van zijwind Tijdens het rijden door bochten en met zijwind ontstaan dwarskrachten op het voertuig 1. De
Nadere informatieExamen Regeltechniek Take Home derde examenperiode
Examen Regeltechniek Take Home derde examenperiode Vraag 1 Guust wil een proces regelen dat aangestuurd wordt door een actuator die gevoed wordt met een spanning tussen 0 (=0%) en 10 (=100%) Volt. De procesuitgang
Nadere informatieHarmonischen: gevolgen
Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen - Spanning- en stroomharmonischen - Geleiders: skin en proximiteitseffect - De nulgeleider - Transformatoren - Inductiemotoren - Diversen Spanning en stroomharmonischen
Nadere informatieCase 1 en Case simulink
Team Venture Groep AM12 E E 4 B u i l d i n g a s s v Voorbereid voor: Marc Smeulders Voorbereid door: Anton Rauw Jasper Derden Alexander Van Kerckhoven Yassir Habboub Felix Porres Bartel Buls Datum: 22-03
Nadere informatieDe bepaling van de positie van een. onderwatervoertuig (inleiding)
De bepaling van de positie van een onderwatervoertuig (inleiding) juli 2006 Bepaling positie van een onderwatervoertuig. Inleiding: Het volgen van onderwatervoertuigen (submersibles, ROV s etc) was in
Nadere informatieEindexamen havo natuurkunde pilot II
Eindexamen havo natuurkunde pilot 0 - II Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden scorepunten toegekend. Opgave Parasaurolophus maximumscore antwoord: resonantie maximumscore Voor de grondtoon
Nadere informatieOpgaven bij de cursus Speciale relativiteitstheorie Docent: Dr. H. (Harm) van der Lek
Opgaven bij de cursus Speciale relativiteitstheorie Docent: Dr. H. (Harm) van der Lek Inhoudsopgave 1 Nav Sessie 1 en 2: Elektromagnetisme en licht 2 1.1 Zwaartekracht binnen de aarde.................
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS 1 17 APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45 Enige constanten en dergelijke MECHANICA 1 Twee prisma`s. (4 punten) Twee gelijkvormige prisma s met een hoek α van 30 hebben
Nadere informatieweet dat een zonnepaneel net als een batterij energie levert weet waar een auto aan moet voldoen om op zonnepanelen een auto die op zonneenergie
Gebruik de zon GROEP 7-8 72 65 minuten 1, 42, 44 en 45 De leerling: weet dat de zon gebruikt kan worden om bruikbare elektrische energie op te wekken kan voorbeelden noemen waarbij energie van de zon gebruikt
Nadere informatieCase 1 en Simulink. 1. Diodefactor bepalen. I = I sc - I s (e!
Case 1 en Simulink 1. Diodefactor bepalen Om de diodefactor te berekenen werden eerst een aantal metingen gedaan met het zonnepaneel en de DC- motor. Er werd een kring gemaakt met het zonnepaneel en een
Nadere informatieHierdoor slaat het apparaat het aantal rotaties die de maximaal 9 bladen maken automatisch op.
Toerenteller PCE-T236 / PCE-T237 Hand toerenteller voor contactloze snelheidsmetingen /automatische uitschakeling / geheugenfunctie / LCD-beeldscherm / compact ontwerp De toerentellers PCE-T236 en PCE-T237
Nadere informatieWINDENERGIE : GENERATOREN
INHOUD: Inleiding Overzicht types generatoren Turbine met asynchrone generator Turbine met asynchrone generator met grote slip Turbine met dubbel gevoede inductiemachine Turbine met synchrone generator
Nadere informatieDe condensator en energie
De condensator en energie Belangrijkste onderdelen in de proeven De LEGO-condensator De condensator heeft een capaciteit van 1 Farad en is beschermd tegen een overbelasting tot 18 Volt. Wanneer de condensator
Nadere informatieNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE. Tweede ronde - theorie toets. 21 juni beschikbare tijd : 2 x 2 uur
NATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE Tweede ronde - theorie toets 21 juni 2000 beschikbare tijd : 2 x 2 uur 52 --- 12 de tweede ronde DEEL I 1. Eugenia. Onlangs is met een telescoop vanaf de Aarde de ongeveer
Nadere informatieMaterialen in de elektronica Verslag Practicum 1
Materialen in de elektronica Verslag Practicum 1 Academiejaar 2014-2015 Groep 2 Sander Cornelis Stijn Cuyvers In dit practicum zullen we de diëlektrische eigenschappen van een vloeibaar kristal bepalen.
Nadere informatieMkv Dynamica. 1. Bereken de versnelling van het wagentje in de volgende figuur. Wrijving is te verwaarlozen. 10 kg
Mkv Dynamica 1. Bereken de versnelling van het wagentje in de volgende figuur. Wrijving is te verwaarlozen. 10 kg 2 /3 g 5 /6 g 1 /6 g 1 /5 g 2 kg 2. Variant1: Een wagentje met massa m1
Nadere informatieMeet- en Regeltechniek
Meet- en Regeltechniek Les 7: De klassieke regelaars Prof. dr. ir. Toon van Waterschoot Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen ESAT Departement Elektrotechniek KU Leuven, Belgium Meet- en Regeltechniek:
Nadere informatie! Dit kernbetrekkingenblad heb ik voor eigen gebruik gemaakt en kan dus incompleet zijn en fouten bevatten! Efficiency
Kernbetrekkingen Mechatronisch Ontwerpen 280302 E. Boesveld 27062010! Dit kernbetrekkingenblad heb ik voor eigen gebruik gemaakt en kan dus incompleet zijn en fouten bevatten! Energie, vermogen, etc P=vermogen
Nadere informatieTENTAMEN Versterkerschakelingen en Instrumentatie (EE1C31)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica TENTAMEN Versterkerschakelingen en Instrumentatie (EE1C31) 15 april 2015, 9.00-12.00 uur Dit tentamen bestaat uit twee opgaven
Nadere informatieStatica (WB) college 12 Friction Ch Guido Janssen
Statica (WB) college 12 Friction Ch. 8.1-8.4 Guido Janssen G.c.a.m.janssen@tudelft.nl Droge wrijving i.t.t. smering Wrijving werkt de beweging tegen van twee voorwerpen die over elkaar glijden. Wrijving
Nadere informatieDATA SHEET C2-20. Besturing voor elektrische actuators. DATA SHEET C2-20 A&E Trading b.v. 1
DATA SHEET C2-20 Besturing voor elektrische actuators DATA SHEET C2-20 A&E Trading b.v. 1 C2-20 De C2-20 biedt geavanceerde positionering en controle van actuators door middel van eenvoudige en flexibele
Nadere informatieExamen mechanica: oefeningen
Examen mechanica: oefeningen 22 februari 2013 1 Behoudswetten 1. Een wielrenner met een massa van 80 kg (inclusief de fiets) kan een helling van 4.0 afbollen aan een constante snelheid van 6.0 km/u. Door
Nadere informatieKlassieke en Kwantummechanica (EE1P11)
Maandag 3 oktober 2016, 9.00 11.00 uur; DW-TZ 2 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Opleiding Elektrotechniek Aanwijzingen: Er zijn 2 opgaven in dit tentamen.
Nadere informatieLICHTSLUIS MET GATENWIEL ML54F GEBRUIKERSHANDLEIDING
LICHTSLUIS MET GATENWIEL ML54F GEBRUIKERSHANDLEIDING CENTRUM VOOR MICROCOMPUTER APPLICATIES http://www.cma-science.nl Korte beschrijving De Lichtsluis met Gatenwiel ML54f is een traditionele lichtsluis.
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. methode 1 Omdat de luchtweerstand verwaarloosd wordt, geldt: v( t) = gt. ( ) ( ) 2
natuurkunde vwo 05-II Opgave Indoor Skydive maximumscore 3 uitkomst: h =,7 0 m voorbeelden van een berekening: methode Omdat de luchtweerstand verwaarloosd wordt, geldt: v( t) = gt. Invullen levert: 40
Nadere informatieEindexamen havo natuurkunde II
Eindexamen havo natuurkunde 0 - II Opgave Parasaurolophus maximumscore antwoord: resonantie maximumscore voorbeeld van een berekening: Voor de grondtoon bij een halfgesloten pijp geldt dat de lengte van
Nadere informatieWINDENERGIE : STROMINGSLEER
INHOUD: Drag-kracht en lift-kracht Krachten op roterende wiek De pitch hoek en de angle of attack Krachtwerking De rotorefficiëntie C P Karakteristieken van een turbine Beschouwen we een HAWT (horizontal
Nadere informatieAdvanced Creative Enigneering Skills
Enigneering Skills Kinetica November 2015 Theaterschool OTT-2 1 Kinematica Kijkt naar de geometrische aspecten en niet naar de feitelijke krachten op het systeem Kinetica Beschouwt de krachten Bewegingsvergelijkingen
Nadere informatieOpgave 1 Millenniumbrug
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt scorepunt toegekend. Opgave Millenniumbrug maximumscore antwoord: resonantie maximumscore uitkomst: v =, 6 0 m s voorbeeld van een berekening: Er geldt:
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel januari 2014 van 14:50 17:00 uur
TECHISCHE UIVERSITEIT EIDHOVE Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel januari 014 van 14:50 17:00 uur Gebruik van dictaat, aantekeningen en laptop computer is niet toegestaan Gebruik van (grafische)
Nadere informatiePNI-analyse Ideeën mindmap
PNI-analyse Ideeën mindmap Versnellingen Snelheden bepalen Minder kracht hoeven leveren om sneller vooruit te komen. Groot mechanisme. Kleine fout kan fataal zijn. Meer bescherming nodig. Klem gevaar.
Nadere informatieCTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano
CTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano (voor minder als 2 euro weer QRV op de repeater) Henk Hamoen (PA3GUO) March 2016 Agenda Introductie CTCSS toonslot op repeaters Arduino Nano
Nadere informatieSchriftelijke zitting Systeem- en regeltechniek 2 (WB2207) Oefententamen
Schriftelijke zitting Systeem- en regeltechniek 2 (WB2207) Oefententamen Onderstaande aanwijzingen nauwkeurig lezen. Vul op het voorblad uw naam, voorletters en studienummer in. Dit tentamen bestaat uit
Nadere informatienatuurkunde vwo 2018-II
Mechanische doping maximumscore 5 uitkomst: V =,7 0 m 4 3 voorbeeld van een berekening: Er geldt: Enuttig = Pt = 50 0,5 = 5 Wh. Enuttig 5 Dus geldt: Ein = = = 56 Wh. η 0,80 De batterij heeft een energiedichtheid
Nadere informatieRem- en slipgedrag (5)
Rem- en slipgedrag (5) E. Gernaat (ISBN 978-9-8897-7-) 1 De ABS-regeling 1.1 Wieltoerental, voertuigsnelheid en referentiesnelheid Van een anti-blokkeersysteem geven de wielsensoren een aantal pulsen (bijv.
Nadere informatieV A D E M E C U M M E C H A N I C A. 2 e 3 e graad. Willy Cochet Pagina 1
V A D E M E C U M M E C H A N I C A e 3 e graad Willy Cochet Pagina 1 Vooraf 1. Dit is een basiswerk waarbij de vakleerkracht eventuele aanpassingen kan doen voor zijn specifieke studierichting : vectoren
Nadere informatie7,6. Samenvatting door A woorden 12 april keer beoordeeld. Natuurkunde. Natuurkunde Systemen. Systemen
Samenvatting door A. 1243 woorden 12 april 2013 7,6 12 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Natuurkunde Systemen Systemen We onderscheiden 3 soorten gegevensverwerkende systemen: meetsysteem: meet een grootheid
Nadere informatieWorkshop FLL. Leer robots programmeren. Marieke Peelen Lennart de Graaf Daryo Verouden -
Workshop FLL Leer robots programmeren Marieke Peelen Lennart de Graaf Daryo Verouden - 1 Student-coaches 2 FIRST LEGO League 3 FLL Core values We zijn een team We doen zelf het werk met hulp van onze coaches.
Nadere informatieRem- en slipgedrag (2)
Rem- en slipgedrag (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-7-0) 1 Normaalkracht, wrijving en slip 1.1 Normaalkracht, wrijvingkracht en wrijvingscoëfficiënt Remmen, accelereren en sturen kunnen alleen maar plaatsvinden
Nadere informatieUITWERKINGEN Examentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na
UITWERKINGEN KeCo-Examentraining SET-C HAVO5-Na UITWERKINGEN Examentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na EX.O... Lichtstraal A verplaatst zich van lucht naar water, dus naar een optisch dichtere stof toe. Er
Nadere informatieAluminium niet-vervuilende differentieeldruksensor. Geëxtrudeerd aluminium met dichtingsstrips
TECHNISCHE INFORMATIE TOEPASSING Uitblaastype Variabel, toevoer en afvoer BS RECHTHOEKIGE VAV REGELAAR Variaties CONSTRUCTIE Vorm Rechthoekig Debietregeling Lengte Min. hoogte Max. hoogte Stappen in hoogte
Nadere informatieSchriftelijke zitting Systeem- en regeltechniek 2 (WB2207) 31 oktober 2006 van 14:00 tot 17:00 uur
Schriftelijke zitting Systeem- en regeltechniek 2 (WB2207) 31 oktober 2006 van 14:00 tot 17:00 uur Onderstaande aanwijzingen nauwkeurig lezen. Vul op het voorblad uw naam, voorletters, studienummer en
Nadere informatienatuurkunde bezem vwo 2016-I
natuurkunde bezem vwo 06-I Dwarsfluit maximumscore 3 antwoord: e voorbeeld van een bepaling: Uit figuur is af te lezen dat er 5 trillingen zijn in,6 ms. 3 0 Dus T =,6 =,5 0 3 s. Dan is 5 f = =,5 0 3 T
Nadere informatieEindexamen vwo natuurkunde I
Opgave Lichtpracticum maximumscore De buis is aan beide kanten afgesloten om licht van buitenaf te voorkomen. De buis is van binnen zwart gemaakt om reflecties van het licht in de buis te voorkomen. inzicht
Nadere informatieOOFDSTUK 8 9/1/2009. Deze toets bestaat uit 3 opgaven (31 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!
NATUURKUNDE KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK OOFDSTUK 8 9/1/2009 Deze toets bestaat uit 3 opgaven (31 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! Opgave 1: Afbuiging
Nadere informatieMeting zonnepaneel. Voorbeeld berekening diodefactor: ( ) Als voorbeeld wordt deze formule uitgewerkt bij een spanning van 7 V en 0,76 A:
Meting zonnepaneel Om de beste overbrengingsverhouding te berekenen, moet de diodefactor van het zonnepaneel gekend zijn. Deze wordt bepaald door het zonnepaneel te schakelen aan een weerstand. Een multimeter
Nadere informatiemethode 2: Voor de vervangingsweerstand van de twee parallel geschakelde lampen geldt:
Uitwerkingen natuurkunde Havo 1999-I Opgave 1 Accu 3p 1. Het vermogen van de lampen wordt gegeven door P = VI. Dus de accu moet een stroom leveren van I = P/V = 100/12 = 8,33 A. De "capaciteit" wordt berekend
Nadere informatieTentamen Fysica in de Fysiologie (8N070) deel AB herkansing, blad 1/5
TECNISCE UNIVERSITEIT EINDOVEN Faculteit Biomedische Technologie, groep Cardiovasculaire Biomechanica Tentamen Fysica in de Fysiologie (8N070) deel AB herkansing, blad 1/5 vrijdag 28 januari 2011, 9.00-12.00
Nadere informatieOpgave 1 Koolstof-14-methode
Eindexamen havo natuurkunde pilot 04-II Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt scorepunt toegekend. Opgave Koolstof-4-methode maximumscore 3 antwoord: aantal aantal aantal massa halveringstijd
Nadere informatieKleurencode van weerstanden.
Kleurencode van weerstanden. x1 x2 x3 n t TC R = x1 x2 (x3) 10 n +/- t% +/- TC 1 Kleurencode van weerstanden. R = x1 x2 (x3) 10 n +/- t [%] +/- TC [ppm] x n t TC x n t TC zilver - -2 10 goud - -1 5 Zwart
Nadere informatieArbeid & Energie. Dr. Pieter Neyskens Monitoraat Wetenschappen pieter.neyskens@wet.kuleuven.be. Assistent: Erik Lambrechts
Introductieweek Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen 25 29 Augustus 2014 Arbeid & Energie Dr. Pieter Neyskens Monitoraat Wetenschappen pieter.neyskens@wet.kuleuven.be Assistent: Erik Lambrechts
Nadere informatieStevin havo Antwoorden hoofdstuk 3 Vectoren en hefbomen ( ) Pagina 1 van 14
Stevin havo Antwoorden hoofdstuk 3 Vectoren en hefomen (2016-05-24) Pagina 1 van 14 Als je een ander antwoord vindt, zijn er minstens twee mogelijkheden: óf dit antwoord is fout, óf jouw antwoord is fout.
Nadere informatieInleiding elektronica Presentatie 1
Inleiding elektronica Presentatie 1 2 Versie: 18 augustus 2014 Inleiding Elektronica Presentatie 1 16-9-2013 Praktische Elektronica, talk of the day! 2 1 Doel van deze module Herkennen van de algemene
Nadere informatieAnalyse van de Futaba S3003 dc motor
Analyse van de Futaba S3003 dc motor Door Ali Kaichouhi In dit artikel wordt de RF-020-TH dc motor wat nader ondergezocht. Het eerste deel bevat informatie over de constructie en de werking van deze motor.
Nadere informatieTOELATINGSEXAMEN NATIN 2009
MINISTERIE VAN ONERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING EXAMENUREAU TOELATINGSEXAMEN NATIN 2009 VAK : TEHNISH INZIHT ATUM : INSAG 07 JULI 2009 TIJ : 09.45.5 UUR EZE TAAK ESTAAT UIT 30 ITEMS. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatienatuurkunde oud programma havo 2015-I
Opgave Train Whistle maximumscore v Een lage toon heeft een lage frequentie. Volgens λ = vt = hoort bij een f lage frequentie een grote golflengte. De klankkast met de grootste lengte, zal dus de laagste
Nadere informatieVAK: Mechanica - Sterkteleer HWTK
VAK: Mechanica - Sterkteleer HWTK Proeftoets Beschikbare tijd: 100 minuten Instructies voor het invullen van het antwoordblad. 1. Dit open boek tentamen bestaat uit 10 opgaven.. U mag tijdens het tentamen
Nadere informatieMeet- en Regeltechniek
Meet- en Regeltechniek Les 2: De regelkring Prof. dr. ir. Toon van Waterschoot Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen ESAT Departement Elektrotechniek KU Leuven, Belgium Meet- en Regeltechniek:
Nadere informatieSimulink. Deel1. Figuur 1 Model van het zonnepaneel in Simulink.
Simulink Deel1 In dit deel van het ontwerp simuleren we het gedrag van onze zonnepanneel bij weerstanden tussen 10 Ohm en 100 Ohm. Een beeld van hoe het model in Simulink is opgesteld is in figuur 1 opgenomen.
Nadere informatieHOOFDSTUK 6 : AFREGELPROCEDURES
HOOFDSTUK 6 : AFREGELPROCEDURES 6.1. Inleiding. Nu we de racks ontworpen en gemonteerd hebben, moeten we de schakelingen nog afregelen. Dit is noodzakelijk omdat ze voorzien zijn van trimmers die een fijnregeling
Nadere informatieDe snelheid van de auto neemt eerst toe en wordt na zekere tijd constant. Bereken de snelheid die de auto dan heeft.
Opgave 1 Een auto Met een auto worden enkele proeven gedaan. De wrijvingskracht F w op de auto is daarbij gelijk aan de som van de rolwrijving F w,rol en de luchtwrijving F w,lucht. F w,rol heeft bij elke
Nadere informatie-Zoek de eventuele benodigde gegevens op in het tabellenboek. -De moeilijkere opgaven hebben een rood opgavenummer.
Extra opgaven hoofdstuk 7 -Zoek de eventuele benodigde gegevens op in het tabellenboek. -De moeilijkere opgaven hebben een rood opgavenummer. Gebruik eventueel gegevens uit tabellenboek. Opgave 7.1 Door
Nadere informatieExperiment DutchBE (Belgium) Dansende korrels - Een model voor fase-overgangen en instabiliteiten
Q2-1 Dansende korrels - Een model voor fase-overgangen en instabiliteiten (10 punten) Lees de algemene instructies in de aparte enveloppe voor je met het experiment begint. Introductie Fase-overgangen
Nadere informatieVraag januari 2014, 13u30 r-nummer:... naam:...
1 24 januari 2014, 13u30 r-nummer:... naam:... Vraag 1 Een mobiele torenkraan is verplaatsbaar op een spoor (loodrecht op het vlak van de figuur). De giek (het horizontale deel bovenaan de kraan) kan zwenken
Nadere informatieTENTAMEN DYNAMICA (140302) 29 januari 2010, 9:00-12:30
TENTAMEN DYNAMICA (14030) 9 januari 010, 9:00-1:30 Verzoek: begin de beantwoording van een nieuwe vraag op een nieuwe pagina. En schrijf duidelijk: alleen leesbaar en verzorgd werk kan worden nagekeken.
Nadere informatieArduino CURSUS. door Willy - 09-juni-2017
Arduino CURSUS door Willy - w2@skynet.be, 09-juni-2017 OVERZICHT (1) OVERZICHT (2) Historiek Microcontroller (1) Microcontroller (2) Specificaties - Arduino UNO bord Specificaties - ATmega328P chip LET
Nadere informatieEenparige cirkelvormige beweging
Eenparige cirkelvormige beweging Inleidende proef Begrip eenparige cirkelvormige beweging (ECB) definitie Een beweging gebeurt eenparig cirkelvormig als de beweging in dezelfde zin gebeurt, op een cirkelbaan
Nadere informatieCombinatorische schakelingen
Practicum 1: Combinatorische schakelingen Groep A.6: Lennert Acke Pieter Schuddinck Kristof Vandoorne Steven Werbrouck Inhoudstabel 1. Doelstellingen... 2 2. Voorbereiding... 3 3. Hardware-practicum...
Nadere informatieFrequentie standaard PA0WSO
Frequentie standaard PA0WSO Wim Schaap PA0WSO Vollenhove 11-01-2006 Deze frequentie standaard is opgebouwd uit verschillende subsysteem printen bestaande uit: Ontvanger Hierop is gemonteerd de Rockwell
Nadere informatieBepaal k met behulp van de grafiek. Geef de uitkomst in twee significante cijfers.
Natuurkunde Havo 1999-II Opgave 1 Fietser Bij het fietsen speelt wrijving een belangrijke rol. In de grafiek van figuur 1 is de grootte van de totale wrijvingskracht uitgezet tegen de snelheid waarmee
Nadere informatieNAAM:... OPLEIDING:... Fysica: mechanica, golven en thermodynamica PROEFEXAME VA 3 OVEMBER 2009
NAAM:... OPLEIDING:... Fysica: mechanica, golven en thermodynamica Prof. J. Danckaert PROEFEXAME VA 3 OVEMBER 2009 Bij meerkeuzevragen wordt giscorrectie toegepast: voor elk fout verlies je 0.25 punten.
Nadere informatieConstante van Planck bepalen met LED s. Doel: Constante van Planck bepalen
Constante van Planck bepalen met LED s Doel: Constante van Planck bepalen Apparatuur & materialen: Voeding Snoeren Gevoelige stroom meter (multimeter) Kastje met LED s en variabele weerstand (potmeter)
Nadere informatieEindexamen vwo natuurkunde pilot 2014-II
Opgave Skydiver maximumscore 3 Voor de zwaartekracht geldt: Fz = mg = 00 9,8=,96 0 N. Als je dit aangeeft met een pijl met een lengte van 4,0 cm, levert opmeten: 3 3 F I =, 0 N, met een marge van 0,3 0
Nadere informatieMechanica - Sterkteleer - HWTK PROEFTOETS versie C - OPGAVEN en UITWERKINGEN.doc 1/16
VAK: Mechanica - Sterkteleer HWTK Set Proeftoets 07-0 versie C Mechanica - Sterkteleer - HWTK PROEFTOETS- 07-0-versie C - OPGAVEN en UITWERKINGEN.doc 1/16 DIT EERST LEZEN EN VOORZIEN VAN NAAM EN LEERLINGNUMMER!
Nadere informatieem4 Toebehoren Analoge uitbreidingen
em4 Toebehoren en Uitbreidingen voor analoge ingangen en statische uitgangen om een groter aantal sensoren en schakelaars te verbinden aan uw PLC Er kunnen tot twee dezelfde of verschillende uitbreidingen
Nadere informatieFrequentieregelaar 400V 15kW Vector Control - fluxcon 100 serie
Frequentieregelaar 400V 15kW Vector Control - fluxcon 100 serie Prijs: 762,00 SKU: FLXCNA 015G3 Productcategorie: Geavanceerde Frequentieregelaar Product pagina: https://www.fluxcon.nl/product/frequentieregelaar-400v-15vector-control-fluxcon-10
Nadere informatie4. Maak een tekening:
. De versnelling van elk deel van de trein is hetzelfde, dus wordt de kracht op de koppeling tussen de 3e en 4e wagon bepaald door de fractie van de massa die er achter hangt, en wordt dus gegeven door
Nadere informatieInspectierapport Stako ECONUM CNC Plasmasnijder 29 februari 2016
Pagina 1 van 11 Inspectierapport Stako ECONUM CNC Plasmasnijder 29 februari 2016 Pagina 2 van 11 Gegevens Machine type Machine nummer Bouwjaar Econum 900981 2015 Voedingsspanning Stroom Frequentie 3 x
Nadere informatieHandleiding 4 kwadrant regeling
Inleiding De Elmeq serie is een 4 kwadrant toerental regeling en is bedoeld voor DC motoren met een nominaal stroom van ca 2,5A. Het toerental wordt gestabalizeerd met behulp van IxR compensatie. Het gewenste
Nadere informatieInformatiebundel ADuC832 Motor interface bord MGM/[dp]
Het ADuC832 Motor interface bord. Het ADuC832V2.0 motor interface bord heeft als doel: Een DC motor en een stappenmotor, die op het motor interface bord gemonteerd zijn, te kunnen aansturen met een ADuCV2.0/V1.1
Nadere informatieVoortgangstoets NAT 4 HAVO week 11 SUCCES!!!
Naam: Voortgangstoets NAT 4 HAVO week 11 SUCCES!!! Noteer niet uitsluitend de antwoorden, maar ook je redeneringen (in correct Nederlands) en de formules die je gebruikt hebt! Maak daar waar nodig een
Nadere informatieBeckhoff. Motion Control PTP 03.05.2013 1
Beckhoff Motion Control PTP 03.05.2013 1 Motion Control PTP Agenda: Wat is Motion Control. TwinCAT Motion Controller. Stappenmotor in Open Loop Control Stappenmotor in Closed Loop Control ServoDrive AX5000
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 havo 2001-II
Eindexamen natuurkunde - havo 00-II 4 Antwoordmodel Opgave Fietsdynamo uitkomst: f = 49 Hz (met een marge van Hz) Twee perioden duren 47 6 = 4 ms; voor één periode geldt: T = Dus f = = = 49 Hz. - T 0,5
Nadere informatie