Gebruikersonderzoek. DRIPs Den Haag

Transcriptie

1 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

2 Opdrachtgever(s) Titel rapport Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag Kenmerk Datum publicatie Projectteam opdrachtgever(s) Projectteam Goudappel Coffeng GVH203/Dcm/ november 2013 Arjen Reijneveld (gemeente Den Haag) Matthijs Dicke (projectleider) en Jantine Boxum Copyright Goudappel Coffeng Niets uit deze rapportage mag worden overgenomen zonder bronvermelding. Aan de inhoud van de rapportage kunnen geen rechten worden ontleend. Eventuele rechthebbenden op gebruikt beeldmateriaal dienen contact op te nemen met de uitgever. 2 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

3 Inhoud 1 Inleiding Inleiding Informatiepanelen Pictogrammen Doelstelling Aanpak Uitgangspunt bij het onderzoek 18 2 Onderzoeksverantwoording Betrouwbaarheid Kenmerken van de respondenten 25 3 Opvolggedrag Waarneming informatiepaneel Aandacht voor de informatie Begrijpbaarheid informatie Onderschrijven reden advies en accepteren advies Onthouden van de informatie Uitvoering gewenste gedrag Kans op aanpassen route 50 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 3

4 4 Beoordeling panelen Leesbaarheid Begrijpbaarheid pictogrammen Begrijpbaarheid S-routes Betrouwbaarheid Volledigheid informatie Samenwerking met vaste routeborden 67 5 Informatiebehoefte Intentie om het advies op te volgen Gebruik navigatiesysteem Juiste informatie voor routekeuze Nut van de informatie Informatiewens per situatie Medium voor informatie 81 6 Verdieping met doelgroepen 87 7 Conclusie en aanbevelingen Opvolggedrag Ontwerp en opvolggedrag Inhoud van de informatie Informatiebehoefte van de weggebruikers Veschillen tussen doegroepen Actuele informatie op navigatiesysteem en smartphone Aanbevelingen Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

5 Voorwoord De gemeente Den Haag informeert weggebruikers op het wegennet in en rondom Den Haag over files, ongevallen, wegwerkzaamheden, alternatieve routes en alternatieve vervoerswijzen, zoals P+R. Daarvoor worden ruim 70 dynamische route-informatiepanelen (DRIPs) ingezet. Onder zes doelgroepen (bewoners Den Haag, forensen, frequente bezoekers, passanten, evenementenverkeer en transportverkeer is een onderzoek uitgevoerd naar het huidige gebruik van de panelen en wensen van de weggebruikers. Deze rapportage schetst in grote lijnen de uitkomsten van dit onderzoek, geeft inzichten in de gevolgen voor beleid en mogelijke verbeterpunten, waarmee een hoger opvolggedrag van de informatie wordt behaald. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 5

6 6 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

7 1 Inleiding Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 7

9 1.1 Inleiding De gemeente Den Haag meet continu de toestand in het Haagse DVM-netwerk. Met de meetgegevens wil de gemeente files en overlast door blokkades voorkomen, of tenminste sterk verminderen. In de verkeersregelscenario s ligt per situatie vast welk gedrag van de weggebruiker gewenst is om de doorstroming te bevorderen. Bijvoorbeeld het vermijden van een route waar filevorming optreedt door het kiezen van een vooraf uitgestippeld alternatief. De uitvoering van een verkeersregelscenario gebeurt onder andere via een tekststrategie voor informatie op dynamische route-informatiepanelen (DRIPs). De gemeente Den Haag zet ruim 70 DRIPs in om de weggebruiker actief te informeren over de huidige toestand in het verkeersnetwerk. Als weggebruikers op basis van deze informatie hun route veranderen naar de route met de minste verstoringen, dan verdeelt het verkeer zich beter over het netwerk, met positieve gevolgen voor de doorstroming, bereikbaarheid en leefbaarheid. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 9

11 1.2 Informatiepanelen Tussen en uur tonen de DRIPs informatie. Ook als er geen bijzonderheden zijn. Tussen en uur gaan de DRIPs uit, tenzij er een mededeling gegeven moet worden over werk in uitvoering of evenementen. Als er tussen deze uren een file ontstaat, wordt daarover geen informatie gegeven. De DRIPs geven informatie over de verkeersomstandigheden, zowel in reguliere omstandigheden als in bijzondere situaties. Er zijn ook DRIPs die verwijzen naar P+R of de andere parkeervoorzieningen. De informatie over bijzondere omstandigheden heeft de volgende indeling: reden van de melding; locatie waarop de melding betrekking heeft; bestemming waarop de melding betrekking heeft en alternatieve route om de bestemming te bereiken. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 11

12 Figuur 1.2: Locatie DRIPs in de binnenstad van Den Haag 12 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

13 Er wordt informatie getoond over files, wegwerkzaamheden, ongevallen en afgesloten infrastructuur. Er worden geen reistijden getoond. Binnen de stad wordt de reistijd voornamelijk bepaald door vertragingen op kruispunten (met en zonder VRI). De reistijd is daardoor niet te voorspellen. De laatste auto die door groen rijdt, heeft een andere reistijd dan de auto daarachter die voor rood stopt. Om te voorkomen dat de weggebruiker afgeleid wordt van de rijtaak, worden in Den Haag niet alle typen informatie getoond. Niet getoond worden: informatie over weersomstandigheden; vooraankondigingen; informatie als ondersteuning bij verkeersmaatregelen; landelijke en regionale boodschappen en commerciële of toeristische boodschappen. Teksten op de DRIPs sluiten zo veel mogelijk aan bij de vaste bewegwijzering. Doelen en wegnummers die ook op de vaste bewegwijzering voorkomen, worden ook op de DRIPs getoond. Er worden geen straatnamen gebruikt op de DRIPs. Bewoners zijn bekend met de straatnamen, maar hebben eigen voorkeursroutes. Bezoekers zijn meestal niet bekend met de straatnamen. Bovendien zou door de beperkte ruimte met afkortingen voor de straatnamen gewerkt moeten worden, wat de begrijpelijkheid niet ten goede komt. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 13

14 Figuur 1.3: Locatie van de DRIPs om het centrum, inclusief aanduiding van de S-wegen 14 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

15 1.3 Pictogrammen Op de DRIPs wordt naast de tekst ook met pictogrammen informatie gegeven. De reden dat een advies wordt gegeven, wordt met pictogrammen aangegeven bij reguliere file, een ongeval, wegwerkzaamheden en afsluiting van infrastructuur. Daarnaast worden pictogrammen gebruikt voor parkeerinformatie, P+R, afslagen, kruispunten en rotondes. Verwijzingen naar veraf gelegen doelen krijgen een informerend wit vierkant in plaats van de rode waarschuwingsdriehoek. Figuur 1.4: Pictogrammen die getoond worden op de DRIPs Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 15

16 1.4 Doelstelling De gemeente Den Haag heeft tot nog toe weinig feedback ontvangen op de DRIPs (niet positief en niet negatief). Daarom is niet duidelijk in welke mate weggebruikers de informatie op de DRIPs gebruiken en wat de weggebruiker van deze manier van informeren vindt. Om het opvolggedrag van de DRIPs te optimaliseren, is de mening van de weggebruiker erg belangrijk. De weggebruiker negeert de informatie of besluit op basis van de informatie een geadviseerde route te kiezen. De gemeente Den Haag wil daarom vaststellen wat het huidige gebruik van de DRIPs door de weggebruiker is en welke wensen de weggebruiker heeft ten aanzien van reisinformatie. Het onderzoek kent vier doelstellingen: een onderzoek naar de begrijpelijkheid en effectiviteit van de informatieverstrekking; de meest effectieve informatie(methode) per gebruikersgroep en de bijbehorende tekststrategie; bepalen welke doelgroep welke informatie op welk moment wil hebben en hoe de DRIPs daarmee zo optimaal mogelijk ingezet kunnen worden en een afweging tussen nut en noodzaak voor andere boodschappen dan die over de actuele verkeerssituatie. 16 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

17 1.5 Aanpak Het onderzoek is uitgevoerd onder zes doelgroepn. Per doelgroep is een enquête afgenomen en is een verdiepingsslag gemaakt. doelgroep enquête verdieping bewoners stadspanel Den Haag workshop forensen panel Intomart/GfK workshop frequente bezoekers panel Intomart/GfK workshop passanten korte enquête bij tankstations telefonisch gesprek evenementenbezoekers korte enquête bij strand telefonisch gesprek transportverkeer korte enquête bij laad- en loslocaties telefonisch gesprek Tabel 1.1: Aanpak onderzoek zes doelgroepen De enquêtes geven een kwantitatief inzicht in het gebruik en de wensen. De focusgroepen en telefonische enquêtes worden gehouden om achterliggende factoren vast te stellen. Bij deze doelgroepen is nagegaan wat het huidige gebruik van de DRIPs is en welke wensen ze hebben ten aanzien van informatie over hun reis. Daarbij wordt per situatie vastgesteld welke informatie zij willen ontvangen, op welk moment en via welk medium. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 17

18 Tabel 1.5: De stappen om van informatie te komen tot gedragsverandering 18 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

19 1.6 Uitgangspunt bij het onderzoek De effectiviteit van DRIPs wordt afgemeten aan het opvolgpercentage van het gegeven advies. Het opvolggedrag wordt beïnvloed door: Het aantal weggebruikers dat een bestemming heeft waarover de informatie gaat. De informatie op de DRIPs is generiek. Het gegeven advies is daarom maar voor een deel van het verkeer van belang. Een aantal stappen om van informatie te komen tot een routewijziging. De volgende stappen moeten worden doorlopen: - de informatie moet worden waargenomen; - de weggebruiker moet aandacht (kunnen) besteden aan de informatie; - de informatie en de gebruikte argumenten moeten begrepen worden; - de weggebruiker moet onderschrijven dat er reden is om van route te veranderen en vervolgens het routeadvies accepteren; - de verandering in het voorgenomen gedrag moet onthouden worden tot de volgende afslag en - het gewenste gedrag moet worden uitgevoerd. Uitgangspunt in dit model is dat een stap succesvol doorlopen moet worden om naar de volgende fase te gaan. Gaat er dus in een van de fasen iets verkeerd, dan volgt geen verandering van route. Redenen waarom iets verkeerd kan gaan in een van de stappen, heeft meestal te maken met: keuzegedrag van de reiziger en ergonomisch ontwerp van de informatie. Dit model maakt duidelijk waar (kleine) ingrepen in het ontwerp kunnen zorgen voor een effectievere informatiestrategie. Het gaat erom welke stappen effectiever doorlopen worden door aanpassingen voor te stellen in het ergonomische ontwerp en door het keuzegedrag van de reiziger beter te ondersteunen. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 19

21 2 Onderzoeksverantwoording Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 21

23 2.1 Onderzoeksverantwoording Het onderzoek is onder verschillende doelgroepen gehouden. In de tabel staat een overzicht van het aantal deelnemers. De deelnemers aan de panels werd gevraagd een enquête met 25 vragen in te vullen. De enquêtes op straat waren een korte versie met de belangrijkste vragen van de enquête die de panelleden invulden. doelgroep enquête aantal deelnemers bewoners stadspanel Den Haag forensen panel Intomart/GfK 401 frequente bezoekers panel Intomart/GfK 401 passanten korte enquête bij tankstations 103 evenementenbezoekers korte enquête bij strand 102 transportverkeer korte enquête bij laad- en loslocaties 58 Tabel 2.1: Overzicht deelnemers Voor de doelgroepen bewoners, forensen en frequente bezoekers is het aantal enquêtes ruim voldoende voor betrouwbare uitspraken bij 95% betrouwbaarheid en een marge van 5%. Hiervoor zijn 387 respondenten voldoende. Voor deze doelgroepen kennen de genoemde percentages weining spreiding. Bij de overige doelgroepen zijn vanwege de tijdrovendheid van de straatinterviews minder weggebruikers ondervraagd. De resultaten van deze doelgroepen kennen een iets ruimere spreiding. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 23

25 2.2 Kenmerken van de respondenten In de tabel staan gegevens over de verdeling man/vrouw binnen de doelgroep en de gemiddelde leeftijd. De enquête bij het transportverkeer is voornamelijk afgenomen bij mannen. Dit geeft een betrouwbaar beeld voor de doelgroep, omdat deze voornamelijk uit mannen bestaat. Het opleidingsniveau is alleen nagevraagd bij bewoners, forensen en frequente bezoekers. De verdeling in opleidingen is nagenoeg gelijk in de doelgroepen. bewoners forensen frequente bezoekers passanten evenementenverkeer transportverkeer percentage man percentage vrouw gemiddelde leeftijd Tabel 2.2: Sekse en leeftijd per doelgroep Voor de bewoners waren er geen eisen voor deelname. Van de respondenten gaven er 509 aan nooit met de auto door Den Haag te reizen. Deze deelnemers zijn buiten de resultaten gehouden. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 25

26 100% 80% weet niet WO doctoraal of HBO master 60% 40% 20% 0% bewoners forensen frequente bezoekers Figuur 2.1: Opleiding per doelgroep HBO/WO propedeuse HAVO of VWO diploma MBO 2, 3, 4 1e 3 jaar MAVO, HAVO of VWO LBO/VBO/VMBO 100% 80% 60% 40% 20% nooit minder dan 1 dag per week 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week meer dan 5 dagen per week 0% bewoners Figuur 2.2: Verdeling van het aantal dagen per week dat met de auto wordt gereisd door bewoners in Den Haag 26 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

27 etniciteit percentage Nederlands 87,5 Turks 0,7 Marokkaans 0,4 Surinaams 2,8 Antilliaans 0,3 Zuid-Europees 6,4 anders 0,9 onbekend 1,2 Tabel 2.3: Verdeling etniciteit deelnemers enquête (doelgroep bewoners) stadsdeel percentage Loosduinen 12 Escamp 16 Segbroek 15 Scheveningen 13 centrum 16 Laak 5 Haagse Hout 11 Leidschenveen/Ypenburg 12 onbekend 1 Tabel 2.4: Verdeling herkomst deelnemers aan enquête van doelgroep bewoners Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 27

29 Deelnemers voor de doelgroep forensen konden alleen aan de enquête deelnemen als deze deelnemers: 1. buiten Den Haag woonden en 2. regelmatig met de auto naar Den Haag reisden voor hun vaste werkplek. Deelnemers voor de doelgroep frequente bezoekers konden alleen aan de enquête deelnemen als deze deelnemers: 1. buiten Den Haag woonden en 2. regelmatig met de auto naar Den Haag reisden voor andere redenen dan het bezoeken van de vaste werkplek. Bij de forensen en frequente bezoekers is een zo goed mogelijke verdeling in herkomst proberen te bereiken. De doelgroep transportverkeer is benaderd op twee locaties: 1. industrieterrein Binckhorst en 2. centrum, laad- en losplaatsen. Voorwaarde voor deelname was dat regelmatig in Den Haag gereden werd. Passanten zijn weggebruikers waarvan de bestemming niet in Den Haag lag. Zij zijn ondervraagd op verschillende dagen bij tankstations op de A12 en A13. Het evenementenverkeer betreft bezoekers van het strand op een van de eerste echte stranddagen. Er zal overlap zijn tussen de doelgroepen. Strandbezoekers werken mogelijk in Den Haag zelf of zijn mogelijk forens. Er is tijdens het afnemen van de enquête niet uitgesloten of deze overlap aanwezig was. In de resultaten is hiervoor ook geen correctie uitgevoerd. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 29

31 3 Opvolggedrag Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 31

32 Zes belangrijke stappen in het veranderen van gedrag van de weggebruiker door middel van informatie zijn: de informatie moet worden waargenomen; de weggebruiker moet aandacht (kunnen) besteden aan de informatie; de informatie en de gebruikte argumenten moeten worden begrepen; de weggebruiker moet onderschrijven dat er reden is om van route te veranderen en vervolgens het routeadvies accepteren; de verandering in het voorgenomen gedrag moet onthouden worden tot de volgende afslag en het gewenste gedrag moet worden uitgevoerd. Dit hoofdstuk gaat per stap de mening van de doelgroepen over de kwaliteit van de informatie na. 32 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

33 3.1 Waarneming informatiepaneel Uit vrijwel alle evaluatieonderzoeken naar reisinformatie op wegkantsystemen blijkt dat 80 tot 90% van de respondenten de informatiepanelen waarneemt. Dat geldt meestal voor het passeren van één DRIP. In Den Haag geldt, vooral voor de bewoners, dat zij meerdere DRIPs passeren. Onder het transportverkeer en de bewoners is het aandeel dat de informatiepanelen waarneemt, het hoogst (93 en 92%). Onder de passanten is dit aandeel het laagst (81%). Dit is te verklaren doordat passanten ondervraagd zijn op het hoofdwegennet en daardoor op de dag van het interview minder DRIPs zijn tegengekomen dan de bewoners van Den Haag. Van de bewoners vindt 65% dat de DRIPs goed opvallen tussen de vaste routeborden. Van de forensen en frequente bezoekers vindt 85% dat de DRIPs goed opvallen. Figuur 3.1: Waarneming elektronische panelen (%ja) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 33

34 Figuur 3.2: Weinig afleiding vanuit de omgeving Figuur 3.3: DRIP in een omgeving met veel afleiding (bebouwing, borden, kruispunten, overig verkeer) 34 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

35 Op basis van locatiebezoek van de DRIPs concluderen de onderzoekers dat de meeste DRIPs op een locatie staan waar weinig afleiding is van andere borden of omgevingsfactoren. De DRIPs vallen dus goed op. Op enkele locaties is er meer afleiding van andere borden. Dit zijn meestal locaties dicht bij de binnenstad. Figuur 3.4: Beoordeling opvallendheid borden Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 35

36 Figuur 3.5: Bewust aandacht voor informatie op panelen over het algemeen (% meestal + altijd) Figuur 3.6: Bewust aandacht voor informatie op panelen per situatie 36 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

37 3.2 Aandacht voor de informatie Het aandeel weggebruikers dat aandacht heeft voor de informatie varieert tussen de 58 en 71%. Bewoners besteden iets minder aandacht aan de informatie op de panelen dan forensen en frequente bezoekers. Transportverkeer (58%) besteedt duidelijk minder aandacht aan de informatie dan de andere doelgroepen. In de niet-reguliere (wegwerkzaamheden) en niet-voorspelbare situaties (incidenten en ongevallen) is de aandacht voor de DRIPs het hoogst. Bijna 80% van de weggebruikers heeft in deze situaties aandacht voor de informatie, en is er weinig verschil tussen de doelgroepen. Bij reguliere omstandigheden heeft een kleiner aandeel van de weggebruikers aandacht voor de informatie en hebben de bewoners van Den Haag duidelijk minder aandacht voor de informatie. Bewoners die deelnamen aan de focusgroepen, geven aan dat binnen Den Haag alternatieven beperkt zijn. Zij zijn van mening dat tijdens een reguliere file een andere route kiezen geen voordeel oplevert. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 37

38 Figuur 3.7: Begrijpbaarheid informatiepanelen (% goed + voldoende) Figuur 3.8: Redenen waarom informatie op panelen onvoldoende begrijpbaar is 38 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

39 3.3 Begrijpbaarheid informatie Er bestaan verschillen tussen de doelgroepen in de mate waarin de informatie op de DRIPs wordt begrepen. Onder passanten is het aandeel dat zegt de informatie te begrijpen (begrijpelijkheid is goed of voldoende ) het hoogst (85%). Onder bewoners is dit aandeel het laagst (69%). Voor passanten geldt dat zij waarschijnlijk minder DRIPs zijn tegengekomen en bovendien informatie hebben gezien over het hoofdwegennetwerk Reden om informatie niet begrijpbaar te vinden De meest genoemde redenen voor het niet begrijpen van de informatie zijn: de informatie over de S-routes wordt niet begrepen (tussen 62 en 83%); bij file is de ernst van de file niet duidelijk (34-42%); de vertraging die de weggebruiker heeft, is niet duidelijk (33-38%) en er worden pictogrammen gebruikt waarvan de betekenis niet duidelijk is (14-33%). Van de bewoners van Den Haag die aangeven de informatie onvoldoende te begrijpen, geeft 28% aan dat ze de informatie in het geheel niet begrijpen. Dit is 4% van alle bewoners. Het begrip van de informatie is onafhankelijk van het opleidingsniveau. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 39

41 3.4 Onderschrijven reden advies en accepteren advies In de meeste doelgroepen is ruim de helft ( altijd of meestal ) overtuigd van de juistheid van de informatie. Onder frequente bezoekers is het aandeel het hoogst (69%) en onder het transportverkeer het laagst (47%). Figuur 3.9: Aandeel deelnemers dat onderschrijft dat er reden is om van route te veranderen en het routeadvies acccepteert (% altijd + meestal) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 41

43 3.5 Onthouden van de informatie Vrijwel alle ondervraagde weggebruikers onthouden één of meerdere elementen die op de panelen worden getoond. Gemiddeld worden 2,8 van de 5 ondervraagde elementen onthouden. De te nemen afslag is het element dat het minst vaak wordt onthouden (39-45%). De verschillen tussen de doelgroepen zijn klein. Figuur 3.10: Elementen die worden onthouden tot aan de afslag (meerdere antwoorden mogelijk) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 43

44 3.6 Uitvoering gewenste gedrag In hoeverre het routeadvies wordt opgevolgd, verschilt per doelgroep. Onder het transportverkeer is het aandeel dat het advies altijd of meestal opvolgt, het laagst (18%) en onder de strandbezoekers het hoogst (42%). Bij grote wegwerkzaamheden, afsluitingen van tunnel of weg en ongevallen (richting 50%) is het opvolgpercentage hoger dan bij de reguliere ochtend- en avondspits, stranddagen, evenementen en demonstraties. Het opvolggedrag in deze situaties is maximaal 30%. In alle situaties volgen frequente bezoekers het meest het advies op, terwijl forensen bij evenementen en stranddagen het advies het minst opvolgen. Die informatie is dan ook niet voor hen bestemd. Figuur 3.11: Aandeel dat routeadvies op de elektronische panelen over het algemeen opvolgt (% meestal+altijd) 44 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

45 Figuur 3.12: Aandeel dat routeadvies op de elektronische panelen opvolgt per situatie (% meestal + altijd) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 45

46 Figuur 3.13: Reden om het routeadvies van het elektronische paneel op te volgen; percentages betreffen het aandeel onder de deelnemers die het routeadvies opvolgen 46 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

47 3.6.1 Redenen om advies op te volgen Verklaringen waarom weggebruikers het advies op de DRIPs opvolgen, zijn: ontwijken van een stremming door werkzaamheden of een ongeval; boeken van voldoende tijdwinst; betrouwbaarheid van de informatie en goede ervaring met het opvolgen van de informatie. Het ontwijken van een stremming door werkzaamheden wordt het meest genoemd door: bewoners (78%), frequente bezoekers (76%) en forensen (73%). Voor strandbezoekers, transportverkeer en passanten is het aandeel 55-59%. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 47

48 aantal percentage kan zelf route kiezen onduidelijk informatie S-route verwijzingen onduidelijk slechte ervaringen opvolgen informatie afwijking met andere bronnen onbetrouwbare informatie onzekerheid routegeleiding alternatieve route geen onbekende route willen volgen 9 13 alternatieve route niet logisch 7 10 moet tussenbestemming aandoen 6 8 onvoldoende tijdswinst 5 7 situatie is beter bij aankomst 5 7 alternatieve route te ver 4 6 alternatieve route niet prettig 3 4 anders Tabel 3.1: Redenen om het advies niet op te volgen, er waren meerdere antwoorden mogelijk 48 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

49 3.6.2 Redenen om advies niet op te volgen Over de redenen om het advies niet op te volgen, is alleen informatie beschikbaar van de bewoners van Den Haag. De belangrijkste redenen zijn dat (zie tabel 3.1): de bewoners voldoende kennis hebben om zelf een route te kiezen; de informatie als onduidelijk beschouwd wordt en de S-routeverwijzingen onduidelijk zijn. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 49

50 3.7 Kans op aanpassen route In de voorgaande paragrafen werden de belangrijke stappen om tot gedragsverandering te komen, in isolatie ondervraagd. De resultaten geven eigenlijk een intentie weer in de meest ideale omstandigheden om van route te veranderen. In de praktijk spelen echter allerlei factoren een rol, waardoor ondanks de intentie niet van route veranderd wordt. Bijvoorbeeld doordat het informatiepaneel niet gezien wordt, omdat een vrachtwagen het zicht ontneemt. In deze paragraaf simuleren we de stappen die de weggebruiker moet nemen om op basis van informatie tot een verandering van route te komen. We analyseren per stap het aantal deelnemers dat deze stap succesvol afrondt. In de volgende stap gaan we steeds verder met het aantal overgebleven deelnemers. Zo ontstaat per doelgroep een beeld van de kans dat een weggebruiker zijn route aanpast op basis van de informatie op een DRIP. We gaan uit van een spitssituatie. We selecteren de deelnemers die de DRIPs gezien hebben, die altijd of meestal aandacht besteden aan de informatie, de begrijpbaarheid goed of voldoende vinden, het altijd of meestal met de conclusie van de informatie eens zijn, en onthouden welke alternatieve route gereden kan worden en welke afslag genomen moet worden. Ten slotte analyseren we het aantal deelnemers dat van route verandert. Deze waarde wordt gewogen: altijd van route veranderen heeft weging 1, vaak van route veranderen heeft weging 0,75 en regelmatig van route veranderen heeft weging 0,5. Op basis hiervan wordt het percentage deelnemers bepaald dat uiteindelijk in de spits verandert van route. 50 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

51 Er is nauwelijks verschil tussen de doelgroepen, daarom wordt een gemiddelde over de groepen gepresenteerd. Het grootste deel van de weggebruikers haakt af in de stap aandacht geven aan de informatie. In niet-reguliere onvoorspelbare situaties (afsluiting van infrastructuur) is het opvolgpercentage het hoogst (21%, rode staaf in grafiek) en in reguliere voorspelbare situaties zoals een reguliere spits, is het opvolgpercentage het laagst (11-14%, blauwe staaf einde grafiek). Tabel 3.14: Kans op aanpassen route in de stappen van informatie tot gedragsverandering; het percentage is een gemiddelde over de doelgroepen bewoners, forensen en frequente bezoekers; het opvolggedrag bij de reguliere spits = 12%, bij afsluiting van infrastructuur = 21% Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 51

53 4 Beoordeling panelen Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 53

54 Er zijn diverse oorzaken waardoor een weggebruiker het advies op de DRIPs mogelijk niet opvolgt: leesbaarheid; begrijpbaarheid boodschap of pictogrammen; betrouwbaarheid; niet herkennen dat de informatie voor de huidige reis van belang is; de informatie niet onthouden; informatie niet nuttig vinden en informatie onvolledig vinden. In dit hoofdstuk presenteren we de mening van de verschillende doelgroepen over vorenstaande factoren. 54 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

55 4.1 Leesbaarheid Op de bewoners van Den Haag na beoordeelt ruim 80% van de weggebruikers in de doelgroepen de leesbaarheid van de DRIPs als goed tot voldoende. Het aandeel bewoners dat de leesbaarheid als goed of voldoende waardeert, is lager, 70%. Figtuur 4.1: Beoordeling leesbaarheid elektronische panelen (% goed + voldoende) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 55

56 Figuur 4.2: Beoordeling begrijpbaarheid elektronische panelen (% goed + voldoende) 56 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

57 4.2 Begrijpbaarheid pictogrammen Het grootste deel van de deelnemers vindt de begrijpbaarheid van de gebruikte pictogrammen goed tot voldoende. De bewoners zijn negatiever over de pictogrammen dan de andere doelgroepen. Deelnemers aan de focusgroepen (zowel bewoners als forensen als frequente bezoekers) waren onbekend met het verschil tussen de driehoekige pictogrammen met rode rand en vierkante pictogrammen met witte rand. De laatstgenoemde pictogrammen geven aan dat de informatie geldt voor doelen die niet direct achter de DRIP liggen. Bovendien heeft een aantal weggebruikers moeite met de gebruikte centricopijlen. De deelnemers aan de focusgroepen hadden geen moeite met de pictogrammen voor rotondes en de pictogrammen voor file, wegwerkzaamheden en ongevallen. De weggebruikers vinden aan de ene kant het gebruik van pictogrammen handig, omdat snel zichtbaar is welke situatie er aan de hand is. Aan de andere kant missen ze bij de pictogrammen van file, wegwerkzaamheden, ongeval en gesloten tunnel het inzicht wat de omvang van de vertraging is. Toch helpen de pictogrammen om een routekeuze te maken. De pictogrammen voor ongevallen en gesloten infrastructuur zijn meer reden om van route te veranderen dan wegwerkzaamheden en file. Weggebruikers schatten in dat bij de eerste twee er een kans is op uitzonderlijk lange wachttijden door volledig afgesloten wegen. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 57

58 bewoners forensen frequente bezoekers bekend met S-routes 29% 47% 44% bekend met straatnamen 81% 48% 48% Tabel 4.1: Percentage respondenten dat bekend is met S-routes en straatnamen bewoners forensen frequente bezoekers voorkeur voor S-routes 14% 35% 34% voorkeur voor straatnamen 49% 25% 26% geen van beide 3% 6% 3% maakt mij niet uit (ik heb geen voorkeur) 30% 30% 32% weet niet 4% 5% 5% Tabel 4.2: Voorkeur voor aanduiden van locaties 58 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

59 4.3 Begrijpbaarheid S-routes Minder dan de helft van de bewoners geeft aan de aanduidingen van de S-routes goed tot voldoende te vinden. Voor de andere twee doelgroepen is dat rond de 70%. Tijdens de focusgroepen hebben de bewoners aangegeven dat de S-routes voor bezoekers effectiever zijn dan voor de bewoners. De S-routes verwijzen verkeer naar de ring. De bewoners kennen de stad goed en kiezen eigen routes. Uit de enquête blijkt dat het overgrote deel van de bewoners van Den Haag de S-routes niet kent. Slechts 29% van hen is bekend met de S-routes. Daar tegenover staat dat de bewoners de straatnamen erg goed kennen (81%) (tabel 4.1). Van de bewoners heeft 49% een voorkeur voor het aanduiden van locaties met straatnamen (tabel 4.2). Bij de andere twee doelgroepen kent ongeveer de helft de S-routes en kent de helft de straatnamen. Bij de forensen en frequente bezoekers wordt aanduiden met S-routes het meeste genoemd. Overigens geeft een bijna even groot deel van de respondenten aan geen voorkeur te hebben. Tijdens de focusgroepen werd als mogelijk alternatief door de forensen en frequente bezoekers het gebruiken van landmarks genoemd. Belangrijke landmarks bleken: Malieveld; einde Utrechtse baan; Madurodam; Zuiderpark; Kurhaus en Pier. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 59

60 Figuur 4.3: Beoordeling begrijpbaarheid elektronische panelen (% goed + voldoende)

61 Over de S-routes is een aantal conclusies te trekken: De meeste van de deelnemers aan de focusgroepen zijn bekend met het principe van S-routes, maar slechts enkele van hen weten waar in Den Haag de S-routes naartoe gaan. De bewoners in Den Haag kennen de S-routes in Amsterdam beter dan die in Den Haag. Dit geldt overigens ook voor de andere doelgroepen. In Amsterdam wordt op de wegen van de S-routes aangegeven tot welke S-route deze behoort (met kleine blauwe borden). Zo leren de weggebruikers waar de S-routes langsgaan. In Den Haag ontbreekt deze aanduiding. Onbekendheid met de S-routes is geen probleem als naar een S-route verwezen wordt als alternatief, deze is te volgen met behulp van de vaste routeborden. Onbekendheid met de S-routes is wel een probleem bij de oriëntatie. Als op de panelen wordt aangegeven dat er een probleem op een S-route is, dan weten de weggebruikers niet of deze S-route onderdeel is van de route die ze van plan zijn te rijden. Door een gebrek aan oriëntatie negeren de weggebruikers de informatie op de DRIPs. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 61

63 4.4 Betrouwbaarheid De weggebruikers die wat minder bekend zijn in Den Haag (strandbezoekers, forensen en frequente bezoekers en passanten) zijn positiever over de betrouwbaarheid van de informatie dan de bewoners en het transportverkeer die doorgaans beter op de hoogte zijn van de situatie in de stad. Van de eerstgenoemde groep vindt meer dan 70% de betrouwbaarheid van de informatie goed tot voldoende. Van de bewoners en het transportverkeer vindt iets minder dan 60% de informatie betrouwbaar. Figuur 4.4: Beoordeling betrouwbaarheid (% goed + voldoende) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 63

64 Tabel 4.3: Ontbrekende informatie volgens de doelgroepen, er konden meerdere antwoorden gegeven worden volledigheid 49% 71% 73% 0% 20% 40% 60% 80% 100% frequente reizigers forensen bewoners Figuur 4.5: Beoordeling volledigheid (% goed + voldoende) 64 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

65 4.5 Volledigheid informatie Minder dan de helft van de bewoners vindt dat de DRIPs volledige informatie geven. De doelgroepen denken hetzelfde over de informatie die ontbreekt. De meest genoemde onderdelen zijn (zie ook tabel 4.3): vertragingstijden op routes; lengte files in kilometers; of de file toeneemt of afneemt en reistijden. In alle vier onderdelen van deze ontbrekende informatie gaat het om een inschatting maken wat de omvang van de vertraging is, om op basis daarvan te besluiten of de route vervolgd wordt of via een alternatieve route gereden wordt. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 65

67 4.6 Samenwerking met vaste routeborden Van de bewoners vindt 56% dat de DRIPs goed samenwerken met de vaste routeborden. Voor de forensen en frequente bezoekers is dat respectievelijk 79 en 81%. ondersteuning van de adviezen door ANWB bewegwijzering 56% 78% 82% 0% 20% 40% 60% 80% 100% frequente reizigers forensen bewoners Figuur 4.6: Beoordeling ondersteuning adviezen ANWB (% goed + voldoende) Aan bewoners is gevraagd om op te schrijven of en op welke manier ze de informatie op de panelen gebruiken, inclusief een verklaring. Veel genoemd wordt: dat de S-routes onbekend/onduidelijk zijn; dat gebruik wordt gemaakt van eigen kennis; dat opvolging van het advies afhangt van de situatie en de bekendheid met de omgeving; dat er onvoldoende vertrouwen is in het advies/de alternatieve route; dat de informatie niet snel genoeg kan worden gelezen/verwerkt en dat de informatie wordt gebruikt om files te vermijden (het is een hulp om tijdwinst te behalen). Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 67

69 5 Informatiebehoefte Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 69

70 Tabel 5.1: Mate waarin weggebruikers bereid zijn de route aan te passen op basis van informatie 70 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

71 5.1 Intentie om het advies op te volgen Aan de weggebruikers is gevraagd of ze bereid zijn om op basis van door hen gewenste informatie op de DRIPs hun route aan te passen. Voor alle doelgroepen geldt dat rond de 10% altijd de route aanpast op basis van de informatie. De frequente reizigers (bewoners, forensen en frequente bezoekers) geven bovendien aan bereid te zijn van route te veranderen, afhankelijk van de situatie (75-88%). In de groep met meer incidentele reizigers (evenementenverkeer, passanten en transportverkeer) geven meer weggebruikers aan de route nooit aan te passen. Met name het transportverkeer geeft aan de route nooit aan te passen (26%). Hieruit trekken we de conclusie dat de meeste weggebruikers bereid zijn van route te veranderen als de informatievoorziening in orde is. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 71

72 Figuur 5.2: Gebruik navigatiesysteem per situatie Figuur 5.3: Gebruik navigatiesysteem voor de huidige reis 72 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

73 5.2 Gebruik navigatiesysteem Een alternatief voor het informeren via DRIPs is een navigatiesysteem met actuele file-informatie. Het navigatiesysteem wordt echter bij bekende en vaak bezochte bestemmingen zoals de woon-werkreis, bezoek familie/vrienden of winkelen slechts door 7 tot 20% van de weggebruikers gebruikt. Dit zijn de meest voorkomende ritten (met name in de spits). Bij bestemmingen waarmee de weggebruiker minder bekend is, is het gebruik van het navigatiesysteem veel hoger. Dit kan oplopen tot ruim 60% voor een dagje uit tot 73% voor een zakelijke afspraak. Tijdens de meeste ritten in de spits wordt het navigatiesysteem dus niet gebruikt. Het gebruik van het navigatiesysteem is daarmee momenteel onvoldoende om zonder aanvullende methoden in te zetten voor het tonen van reisinformatie. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 73

75 5.3 Juiste informatie voor routekeuze Het overgrote deel van de strandgangers, forensen en frequente bezoekers (67 tot 76%) geeft aan dat de DRIPs de juiste informatie geven voor een routekeuze. Van de passanten, het transportverkeer en de bewoners geeft 45-55% aan dat de DRIPs de juiste informatie geven voor een routekeuze. Figuur 5.4: Beoordeling juiste informatie om een routekeuze te maken (% goed + voldoende) Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 75

76 element percentage routeadvies 79 bestemming waarvoor advies geldt 78 locatie stremming 75 afslag 75 reden advies 57 S-routes 41 Tabel 5.1: Beoordeling onmisbaarheid elementen op DRIPs; meerdere antwoorden mogelijk; gemiddelde over de doelgroepen bewoners, forensen en frequente bezoekers Figuur 5.5: Beoordeling nut elektronische panelen (% goed + voldoende) 76 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

77 5.4 Nut van de informatie Frequente bezoekers (89%) en forensen (85%) zijn de doelgroepen waarvan relatief de meeste weggebruikers de informatie op de DRIPs nuttig vinden, gevolgd door strandgasten (77%) en bewoners (73%). Passanten (70%) en transportverkeer (65%) zijn de doelgroepen met relatief de minste weggebruikers die de informatie nuttig vinden. Het nut is relatief hoog ten opzichte van het opvolgpercentage. Op de hoogte zijn van de situatie op de weg lijkt daardoor belangrijker dan daadwerkelijk zelf de aanbevolen route kiezen om reistijdvoordeel te halen. Daarvoor spelen waarschijnlijk nog teveel andere factoren een rol, zoals onzekerheid, gewoontegedrag et cetera Nuttige elementen Het aandeel deelnemers dat van een element aangeeft dat het overbodig is, is laag, met uitzondering van de S-routes. Voornamelijk de bewoners vinden het aangeven van de S-routes overbodig (18%). De meeste elementen op het bord worden als onmisbaar gezien. De reden van het advies en de aanduiding van de S-routes worden door minder respondenten gemist dan de andere elementen. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 77

78 Figuur 5.6: Behoefte aan informatie via DRIP langs de weg per type informatie 78 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

79 5.5 Informatiewens per situatie De doelgroepen bewoners, forensen en frequente bezoekers verschillen nauwelijks als het gaat om gewenste informatie in de verschillende situaties. Voor alle drie de groepen geldt dat: forensen en frequente bezoekers een hogere informatiebehoefte hebben in vergelijking met de bewoners; de informatiebehoefte nauwelijks afhangt van de situatie en dat de weggebruikers pas informatie wensen op het moment dat er daadwerkelijk een afwijking op de reguliere situatie is (resultaat uit de focusgroepen). De doelgroep bewoners heeft in regulier voorspelbare situaties veel minder behoefte aan informatie dan de andere doelgroepen. De weggebruikers hebben de meeste behoefte aan een: melding dat er vertraging is; melding over de duur van de vertraging en melding over de omvang van de vertraging. In mindere mate hebben ze behoefte aan: inzicht in de toe- of afname van de file en inzicht in de oorzaak van de vertraging. Er is nauwelijks behoefte aan een: melding dat er geen vertraging is en melding pas geven vanaf een bepaald verschil tussen de route en de alternatieve route. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 79

81 5.6 Medium voor informatie Deze paragraaf behandelt per situatie via welk medium de weggebruiker informatie wil ontvangen. De nadruk ligt op het verschil tussen wegkantinformatie (DRIPs) en in-car informatie (navigatiesysteem, mobiele telefoon, audioberichten) en de wens geen informatie te ontvangen. Werkzaamheden, stranddagen en evenementen vallen alle drie onder nietregulier voorspelbaar. Voor de uitwerking van gegevens zijn stranddagen en evenementen samengenomen en losgekoppeld van wegwerkzaamheden. Het verschil tussen deze situaties is aanzienlijk. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 81

83 5.6.1 Geen behoefte aan informatie Het aandeel weggebruikers dat aangeeft in het geval van stranddagen en evenementen geen informatie te hoeven ontvangen, is groter dan bij de andere situaties, namelijk tussen de 23 en 25% voor de bewoners, forensen en frequente bezoekers en tussen de 53 en 61% voor passanten, evenementenbezoekers en transportverkeer. Deze situatie kan voor deze doelgroepen gezien worden als een reguliere situatie. Transportverkeer wijkt duidelijk af van de andere doelgroepen. Zij hebben over het algemeen een lagere behoefte aan informatie, behalve tijdens evenementen en stranddagen. Waarschijnlijk zijn deze situaties voor hen moeilijk in te schatten ten opzichte van andere situaties. Ten aanzien van de keuze tussen DRIPs of in-car technologie zijn ze meer uitgesproken dan de andere doelgroepen. Het transportverkeer heeft het laagste percentage als het gaat om leden van de doelgroep die zowel op de DRIP als in-car informatie willen. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 83

84 Figuur 5.7: Voorkeur voor wegkant of in-car per doelgroep en per situatie (R-V= Regulier - Voorspelbaar; R-O= Regulier - Onvoorspelbaar; NR-V= Niet regulier - Voorspelbaar; NR-O= Niet regulier - Onvoorspelbaar; Eve= Evenementen). 84 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

85 5.6.2 Wegkant en/of in-car Deelnemers aan de enquête konden aangeven via welk medium ze informatie wilden ontvangen. De mogelijkheden waren: geen informatie, alleen DRIPs, alleen in-car of beide. De meeste deelnemers willen zowel wegkant als in-car informatie. Hiervoor zijn twee redenen: Het gebruiken van een navigatiesysteem dat ook actuele verkeersinformatie geeft, komt nog maar weinig voor en deelnemers aan de focusgroepen gaven aan dat de DRIPs eerder informatie geven dan de navigatiesystemen. De behoefte aan wegkantinformatie is ongeveer even groot als de behoefte aan in-car informatie. Er is bovendien weinig verschil tussen de situaties. Er lijkt een lichte voorkeur te zijn voor reguliere (voorspelbare en onvoorspelbare) situaties om informatie in-car te ontvangen. Bij de nietreguliere situaties is er geen verschil tussen wegkant en in-car. Ditzelfde beeld ontstaat bij analyse van de vraag op welke manier de weggebruikers de informatie gebruiken. Diverse keren wordt genoemd dat de informatie op de DRIPs een uitstekende aanvulling is op de informatie op het navigatiesysteem. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 85

87 6 Verdieping met doelgroepen Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 87

88 Als aanvulling op de enquête is aan leden van de doelgroepen een aantal verdiepende vragen gesteld, door middel van focusgroepen (één voor de bewoners en één voor de forensen en frequente bezoekers) en telefonische gesprekken (voor de overige doelgroepen). De resultaten van deze sessies zijn in voorgaande hoofdstukken al gebruikt ter verklaring en verdieping van de gevonden resultaten. Voor een goed overzicht van de mening van de weggebruiker presenteren we in dit hoofdstuk de belangrijkste bevindingen. Tijdens de focusgroepen zijn de volgende onderwerpen behandeld: behoefte aan het tonen van reistijden op de DRIPs; begrijpbaarheid van pictogrammen; aanduiding van de routes (zoals S-routes); nut van de DRIPs en per groep opvallende enquêteresultaten. De bewonersgroep heeft meer bezwaar tegen de plaatsing van een veelheid aan DRIPs. Als redenen worden genoemd: verkeersveiligheid (afleiding), kosten aanleg en onderhoud, energieverbruik en kwaliteit en aanzicht van de openbare ruimte. Hun kritische houding blijkt ook uit de enquêtes. Zij zijn kritischer over het nut en gebruik van de DRIPs. Liever zouden zij minder DRIPs in de stad hebben. Tegelijkertijd vinden de meeste deelnemers het in bijzondere omstandigheden prettig om informatie te krijgen. Daar vinden ze de DRIPs een goede methode voor. Als er niets bijzonders te melden is, is de voorkeur om de DRIPs uit te zetten. 88 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

89 Met de leden van de focusgroepen is de visie op de toekomst van de DRIPs besproken. Men ziet mogelijkheden in andere vormen van informatie: radio, navigatie, internet en smartphone. Ten aanzien van reistijden is de mening dat deze in de stad weinig toevoegen, maar bij de uitvalswegen wel helpen. Op het hoofdwegennet zijn reistijden meer gewenst dan in de stad. Als reistijden getoond worden, dan is men het erover eens dat de free flow -tijd inclusief het aantal extra minuten het beste is. Bijvoorbeeld: centrum Den Haag: 6 minuten +3. De gebruikte pictogrammen alleen zijn niet voldoende. De weggebruikers willen ook weten wat de vertraging is. Het aangeven van de oorzaak van de vertraging helpt echter om een redelijke inschatting te maken van de vertraging en mogelijke risico s op zeer lange vertraging. Bijvoorbeeld het pictogram ongeval is voldoende voor de weggebruiker om de situatie ernstiger te nemen dan file. De bewoners hebben weinig kennis over de betekenis van de pictogrammen die niet standaard worden gebruikt. Het grootste probleem bij het gebruik van de DRIPs lijkt te zitten in het gebruik van de S-routes bij het aangeven waar de vertraging optreedt. Weggebruikers kunnen zich daar niet op oriënteren, omdat ze niet weten of de weg waarop ze rijden tot een S-route behoort. Een deel van de deelnemers aan de focusgroepen kan uit het hoofd de hoofdwegenstructuur van Den Haag uittekenen, inclusief de belangrijkste routes in de stad. Deze kennen ze echter niet als S-route (als die daarvan onderdeel is). Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 89

91 Er is behoefte om te weten welke wegen tot de S-routes behoren. De weggebruikers zijn namelijk wel enthousiast over de S-routes, omdat deze routes je gemakkelijk naar de ring brengen. Bovendien zijn er weinig alternatieven voor het aangeven van de hoofdroutes. De genoemde alternatieven (straatnamen, landmarks) hebben als nadeel dat deze alleen handig zijn voor één bepaalde doelgroep en juist nadelig voor andere doelgroepen. Het evenementenverkeer lijkt vooral te berusten in de situatie, omdat ze de specifieke reis (naar het strand) weinig maken. Ze hebben geen haast, kennen niet altijd de alternatieven en accepteren de vertraging. Dat wordt als meeste genoemd als reden om de DRIPs niet op te volgen. Bij aanvullende interviews bij de chauffeurs van het transportverkeer wordt het niet letterlijk genoemd, maar lijkt beroepstrots een rol te spelen. Ze kennen de weg goed, kennen de alternatieven en herkennen wanneer ze beter via een andere route kunnen rijden. Bij reizen binnen de stad hebben ze de indruk dat het niet zoveel uitmaakt welke route je kiest bij drukte. Alle routes zijn dan druk. Passanten zijn blij met de informatie op de DRIPs op het hoofdwegennet. In sommige gevallen (niet alleen Den Haag) zouden ze de informatie graag wat eerder hebben om nog meer keuzemogelijkheid te hebben. Voor hen zijn de reistijden belangrijk, omdat er veel tijd mee te winnen is. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 91

93 7 Conclusie en aanbevelingen Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 93

95 7.1 Gerealiseerde doelstellingen De meeste weggebruikers geven aan de intentie te hebben om van route te veranderen als daarvoor een goede reden is. Echter, in de praktijk blijkt dat de opvolgpercentages bij DRIPs achterblijven bij deze intentie. Het percentage weggebruikers dat de route wel eens aanpast na het passeren van een DRIP, ligt tussen de 20 en 30% voor voorspelbare situaties. Voor niet-voorspelbare situaties ligt het opvolgpercentage tussen de 40 en 50%. Het opvolggedrag is het laagst onder transportverkeer. Bij een strengere selectie, waarbij ervan uitgegaan wordt dat zes stappen met succes doorlopen moeten worden voordat van route wordt veranderd, is de kans op verandering van route tussen de 11 en 14%. Dit heeft ermee te maken dat bijvoorbeeld door verkeersomstandigheden (minder aandacht, ontnomen zicht op de informatie) weggebruikers die de intentie hebben om de informatie op te volgen, dit toch niet altijd doen. In reguliere situaties is het opvolgpercentage mogelijk voldoende om het verkeer beter te verdelen over de wegen. Ook een klein aandeel van het verkeer dat verandert van route, kan de file oplossen. Voor afgesloten wegen is echter het opvolgpercentage te laag. Dit kan leiden tot zoekverkeer en verkeer dat moet keren. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 95

96 7.2 Ontwerp en opvolggedrag Zichtbaarheid De DRIPs worden goed waargenomen. De meeste DRIPs staan op locaties waar ze goed zichtbaar zijn en waar weinig afleiding is van andere borden. Aandacht Toch is aandacht schenken aan de informatie de stap waarin het hoogste aandeel weggebruikers afhaakt. Dit kan te maken hebben met de drukte van het verkeer. Dit is zeker een belangrijke factor, maar weggebruikers geven zelf twee andere redenen aan: De DRIPs op hun vaste route geven van dag tot dag dezelfde informatie, waardoor er minder aandacht aan geschonken wordt en De route waarover informatie wordt gegeven, wordt vaak niet herkend als de route naar de geplande bestemming. Dit komt doordat op de DRIPs aangegeven wordt dat er een probleem is op een bepaalde S-route. Weggebruikers weten niet waar de S-routes langs gaan en of deze routes onderdeel zijn van de route naar hun geplande bestemming. Het gevolg is dat niet herkend wordt dat de informatie voor hen van belang is. 96 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

97 Begrijpen De begrijpbaarheid van de borden is voor 69 tot 85% van de weggebruikers goed tot voldoende. Deelnemers die de DRIPs minder begrijpbaar vinden, geven aan dat dit te maken heeft met het gebruik van S-routeaanduidingen, dat de ernst van en vertraging door files niet duidelijk is en dat de betekenis van pictogrammen niet duidelijk is. Onderschrijven reden advies en accepteren advies Het aandeel weggebruikers dat altijd of meestal de reden van het advies en het advies zelf accepteert, is hoger dan in andere onderzoeken. Met de kanttekening dat het in andere onderzoeken voornamelijk over niet-stedelijk verkeer ging. Het transportverkeer is het meest kritisch. Onthouden van de informatie Door de duidelijke structuur van de informatie die bovendien goed herkenbaar is, wordt het geheugen van de weggebruikers goed ondersteund. De meeste informatie wordt goed onthouden. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 97

98 7.3 Inhoud van de informatie Zijn reistijden gewenst? Weggebruikers willen een inschatting maken wat de omvang van de vertraging is. Ze geven aan dat de hiernavolgende informatie ontbreekt op de DRIPs: vertragingstijden op routes; lengte files in kilometers; of de file toe- of afneemt en reistijden. In het onderzoek is door 50-60% van de doelgroepen bewoners, forensen en frequente bezoekers aangegeven dat ze informatie willen over de duur van de vertraging. Voor de passanten, evenementbezoekers en het transportverkeer ligt dit tussen de 80 en 92%. Uit verdiepingsgesprekken is gebleken dat informatie over vertragingstijden vooral gewenst is op het hoofdwegennet en de uitvalswegen aan de rand van de stad. Binnen de stad wordt deze informatie als minder belangrijk of zelfs onnodig gezien: de vertraging wordt toch bepaald door verkeerslichten, kruispunten et cetera. Bovendien vinden de weggebruikers dat binnen de stad tijdens de spits het overal druk is. Een andere route kiezen heeft dan geen nut. We hebben niet kunnen vaststellen of deelnemers aan de focusgroepen ook daadwerkelijk tot een andere routekeuze zouden komen als reistijden getoond worden voor beide routes. De behoefte is voornamelijk om een inschatting te maken over de ernst van de situatie en of de file toe- of afneemt. 98 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

99 Pictogrammen De begrijpbaarheid van de gebruikte pictogrammen is goed tot voldoende volgens de meeste weggebruikers. Van een aantal pictogrammen is de betekenis niet geheel duidelijk. De weggebruikers kennen het verschil niet tussen de driehoekige pictogrammen met rode rand en vierkante pictogrammen met witte rand. De laatstgenoemde pictogrammen geven aan dat de informatie geldt voor doelen die niet direct achter de DRIP liggen. De deelnemers aan de focusgroepen hadden geen moeite met de pictogrammen voor rotondes en de pictogrammen voor file, wegwerkzaamheden en ongevallen. Pictogrammen voldoende voor indicatie vertraging? Ondanks dat er kritiek is om het gebruik van pictogrammen zonder vertragingstijden weer te geven, helpen de pictogrammen toch om een indicatie te krijgen van de ernst van de situatie. Voor de weggebruikers geven de pictogrammen voor ongevallen en afgesloten wegen meer reden om van route te veranderen dan de pictogrammen voor wegwerkzaamheden en file. Weggebruikers schatten in dat er bij de eerste twee een kans is op uitzonderlijk lange wachttijden door volledig afgesloten wegen. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 99

101 Routes aanduiden met S-routes Het gebruik van S-routes is een veel besproken onderwerp in dit onderzoek. Voor alle doelgroepen is dit een belangrijk onderdeel. De weggebruikers kennen het bestaan van de S-routes en een aantal van hen kent de functie, maar slechts weinig van hen weten waar de S-routes langskomen. Kortom: de weggebruikers weten van de weg waarop ze rijden niet of dit een S-route is en zo ja, welke. Dat is geen probleem voor een routeverwijzing, de borden met S-routes kunnen immers gevolgd worden. Het probleem is dat door dit gebrek aan kennis de weggebruiker niet kan inschatten of de aanduiding file op S-104 betrekking heeft op zijn route. De informatie wordt daarom genegeerd. Uit de focusgroepen bleek dat zelfs de bewoners van Den Haag de S-routes niet kenden, terwijl een aantal van hen prima uit de voeten kan met de S-routes in Amsterdam. Het grote verschil is dat in Amsterdam op de routes zelf aanduidingen staan welke route het betreft. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 101

102 7.4 Informatiebehoefte van de weggebruikers Met uitzondering van transportverkeer en passanten is voor alle doelgroepen de behoefte aan informatie in vrijwel alle situaties hoog. Er is nauwelijks verschil tussen reguliere en onverwachte situaties. Weggebruikers combineren bij voorkeur informatie via het navigatiesysteem, de mobiele telefoon of de autoradio met informatie op de DRIPs. De DRIPs worden dan ook gezien als een nuttige aanvulling op informatie op het navigatiesysteem en de mobiele telefoon. Tijdens de verdiepingsslag is duidelijk geworden dat een groot deel van de weggebruikers het navigatiesysteem of de mobiele telefoon gebruikt om te navigeren en de DRIPs geraadpleegd worden om een routekeuze op basis van actuele informatie te maken. 102 Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag

103 7.5 Verschillen tussen doelgroepen Er zijn twee doelgroepen die wat afwijken van de andere doelgroepen. De bewoners van Den Haag zijn kritischer op de DRIPs dan de andere doelgroepen. Zij zijn minder positief over de meeste gemeten factoren. Zo zijn ze minder tevreden over de leesbaarheid van de DRIPs, de begrijpbaarheid van de pictogrammen, de volledigheid van de informatie en de ondersteuning van de vaste routeborden. Bovendien volgen ze het advies minder vaak op. De bewoners van Den Haag zijn meer betrokken bij de DRIPs, de kosten en de gevolgen van het plaatsen van de DRIPs voor de omgeving, dan reizigers uit andere steden. Transportverkeer is duidelijk een afwijkende groep ten opzichte van de rest. Zij maken het minste gebruik van de DRIPs. Lokale kennis, ervaring en beroepstrots spelen een belangrijke rol. Ze zijn kritisch op het gegeven advies en volgen het minst de informatie op. Transportverkeer heeft, als er behoefte is aan informatie, duidelijk een voorkeur voor wegkantinformatie. Dit in tegenstelling tot de andere doelgroepen. De gevonden resultaten per doelgroep geven geen aanleiding tot een specifieke doelgroepbenadering. De verschillen tussen de doelgroepen zijn te klein. Bovendien is bij alle doelgroepen de bereidheid om van route te veranderen hoog, en komen de wensen wat betreft type informatie aardig overeen. De focus moet liggen op het blijven aanpassen van de informatie, zodat deze aan de wensen van de doelgroepen blijft voldoen. Bijvoorbeeld het verbeteren van de kennis over de S-routes. Het gebruik van S-routes kan voor iedere doelgroep worden toegepast op voorwaarde dat aan iedereen duidelijk gemaakt wordt welke wegen tot de S-routes behoren. Gebruikersonderzoek DRIPs Den Haag 103

Nog meer weergeven