BEROEPSBEVOLKING EN PENDEL PROVINCIE FLEVOLAND 2000 SAMENVATTING

Transcriptie

1 BEROEPSBEVOLKING EN PENDEL PROVINCIE FLEVOLAND 2000 SAMENVATTING Arbeidsmarkt Arbeidsparticipatie Van de 15 tot 65-jarige bevolking in Flevoland behoort 71% tot de beroepsbevolking (tabel 1) tegenover 62% in Het landelijk gemiddelde ligt op 67%. De participatiegraad is onder de mannen hoger dan onder de vrouwen (82% tegenover 60%). Ook in Nederland als geheel behoren meer mannen (76%) dan vrouwen (51%) tot de beroepsbevolking. Vergeleken met Nederland behoren in Flevoland dus meer mensen tot de beroepsbevolking. Tussen 1990 en 2000 is de arbeidsparticipatie in Flevoland enorm toegenomen (figuur 1). Dit komt doordat de bevolking van Flevoland in 1990 jonger was dan tegenwoordig en relatief meer schoolgaande jeugd kende. Figuur 1 (Beroeps-)bevolking van 15 tot 65 jaar in de provincie Flevoland naar heden, in absolute aantallen, 2000 aantal inwoners van 15 tot 65 jaar: beroepsbevolking niet aan het arbeidsproces deelnemend werkzame beroepsbevolking waarvan tenminste 32 uur p/w uur p/w uur p/w niet-werkzame beroepsbevolking (werkzoekend) gepensioneerd/vut werkt uitsluitend in eigen huishouden WAO-er zonder werk (niet werkzoekend) scholier/student minder dan 12 uur p/w (Bijlage V.2) De participatiegraad verschilt sterk per gemeente. In Almere behoort driekwart van de 15 tot 65-jarige inwoners tot de beroepsbevolking. Dit komt met name door de hoge participatiegraad onder de vrouwen (67%). Dit aandeel ligt een stuk hoger dan in gemeenten als Noordoostpolder, Dronten en met name Urk (tabel 1). Blijkbaar is het in het oostelijke deel van Flevoland minder gebruikelijk dat vrouwen deelnemen aan het arbeidsproces dan dit in het westen van de provincie het geval is. I

2 Tabel 1 Participatiegraad naar geslacht, per gemeente, Flevoland, 2000 man vrouw totaal Almere Dronten Lelystad Noordoostpolder Urk Zeewolde Flevoland Nederland Bron: STOGO onderzoek & advies, Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland, 2000; EBB, 1999 Ontwikkeling beroepsbevolking De beroepsbevolking telt personen, een groei van 30% ten opzichte van 1995 (figuur 2). Hiervan behoren personen tot de werkzame beroepsbevolking. Slechts personen behoren in Flevoland tot de niet-werkzame beroepsbevolking. Dit wil zeggen dat 4% van de beroepsbevolking op zoek is naar een baan van 12 uur per week of meer en direct beschikbaar is. Dit komt overeen met het landelijke cijfer. Figuur 2 Ontwikkeling van de beroepsbevolking, Flevoland, ; EBB, 1999 Opleidingsniveau In Flevoland is het aandeel mensen dat als hoogste opleiding VBO, MAVO, HAVO of VWO heeft gevolgd (43%) groter dan in Nederland (31%). Het aandeel hoger opgeleiden is hoger dan het Nederlands gemiddelde (25% tegenover 20% in Nederland). Dit wordt veroorzaakt door het hoge aandeel met een HBO-opleiding. Dit is een indicatie dat het II

3 lage opleidingsniveau van de beroepsbevolking van Flevoland langzaam aan het verdwijnen is. Werkzame beroepsbevolking naar beroep Beroepsgroepen die in vergelijking met 1990 sterk zijn toegenomen zijn de beleidsvoerende beroepen en de beroepen in de ICT. Het percentage mensen met een beroep in de sectoren industrie en landbouw zijn in vergelijking met 1990 juist afgenomen. Figuur 3 Werkzame beroepsbevolking naar beroepsgroep, in procenten van de totale werkzame beroepsbevolking, Flevoland, 2000 administratief industrie, ambacht beleidsvoerend (semi)wetenschappelijk commercieel horeca en verzorging ICT (para)medisch onderwijs landbouw en visserij transport brandweer, politie, etc. beroepsmilitairen 0% 5% 10% 15% 20% 25% Werkzoekende beroepsbevolking naar beroep Het aandeel werkzoekenden is vergeleken met 1990 toegenomen (tabel 2). Vooral in absolute aantallen is het aantal werkzoekenden sterk toegenomen. Het percentage nietwerkzamen dat een baan zoekt is het hardst gestegen. De gunstige arbeidsmarktsituatie zorgt er waarschijnlijk voor dat meer werkzame personen op zoek zijn naar een andere baan. Ze doen dit met name omdat ze ander, beter betaald werk willen. Maar ook omdat ze de woon-werk afstand te lang vinden (41%). Van de niet-werkzame werkzoekenden is driekwart actief een baan aan het zoeken voor meer dan 12 uur per week (en hoort daarmee bij de beroepsbevolking). Tabel 2 Werkzoekenden naar heid, absoluut en in procenten, Flevoland, abs. % abs. % III

4 totaal Bron: STOGO onderzoek & advies, Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland, 1990 en 2000 Onder de werkzame werkzoekenden zijn de (semi)wetenschappelijke en beleidsvoerende banen het meest gewild. Daarnaast zijn administratieve banen ook in trek. Figuur 4 Gewenste beroepsgroep van de werkzame werkzoekenden, in procenten van het totaal aantal werkzame werkzoekenden, Flevoland, 2000 (semi)wetenschappelijk en beleidsvoerend administratief industrie, ambacht en transport (para)medisch en onderwijs horeca en verzorging commercieel overig 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% De niet-werkzamen die op dit moment werkzoekend zijn, zoeken met name administratieve en commerciële beroepen (figuur 5). Figuur 5 Gewenste beroepsgroep van de niet-werkzamen die momenteel werk zoeken, in procenten van het totaal aantal niet-werkzamen dat momenteel werk zoekt, Flevoland, 2000 administratief commercieel (semi)wetenschappelijk en beleidsvoerend horeca en verzorging industrie, ambacht en transport (para)medisch en onderwijs overig 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% IV

5 Van de niet-werkzame werkzoekenden is het aandeel dat een baan in de eigen gemeente zoekt een stuk groter dan bij de werkzamen (figuur 6). Duidelijk is ook de functie van Almere en Lelystad als werklocatie. Werkzoekenden met een baan uit deze twee steden zoeken relatief meer werk in de eigen woonplaats. Figuur 6 Gewenste werklocatie van de werkzame en niet-werkzame werkzoekenden in de provincie Flevoland naar woonplaats, in procenten van het totaal aantal werkzoekenden, 2000 ALMERE DRONTEN LELYSTAD NOORDOOSTPOLDER URK ZEEWOLDE 0% 20% 40% 60% 80% 100% alleen in de eigen woonplaats maakt niet uit alleen in de regio binnen 45 min. reistijd anders V

6 Pendel Een kleine meerderheid van de werkzame bevolking van Flevoland werkt in Flevoland (tabel 3). Van deze groep werkt het grootste deel in de eigen gemeente. Pendel tussen de gemeenten van Flevoland vindt niet veel plaats. Tabel 3 Werkzame bevolking naar werklocatie, in absolute aantallen, Flevoland, 2000 abs. % buiten Flevoland binnen Flevoland maar niet in de woonplaats in de eigen gemeente totaal Bron: STOGO onderzoek & advies, Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland, 2000 Pendel naar gemeente Het aandeel van de werkzame bevolking dat pendelt verschilt per gemeente. Op Almere na is in alle gemeenten het aandeel forensen toegenomen in de afgelopen tien jaar. In Noordoostpolder is het percentage zelfs bijna verdubbeld (van 22% naar 38%). Almere en Zeewolde leveren het grootste aandeel forensen (beide 67%). Absoluut gezien is het aantal forensen in alle zes gemeenten fors toegenomen (tabel 4). Figuur 7 Aandeel van de werkzame bevolking dat pendelt per gemeente, Flevoland, 1990 en % 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Almere Dronten Lelystad Noordoostpolder Urk Zeewolde Bron: STOGO onderzoek & advies; Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland 1990 en 2000; VI

7 In absolute aantallen is het aantal forensen dat uit Almere komt verreweg het grootst (tabel 4). In 1990 was het percentage forensen voor heel Flevoland 8% lager dan in 2000 en waren de verschillen tussen de zes gemeenten groter dan nu. In absolute aantallen is het aantal mensen dat niet in de woonplaats werkt in Flevoland echter meer dan verdubbeld. Op Lelystad na geldt deze verdubbeling ook voor alle Flevolandse gemeenten. Tabel 4 Pendel naar gemeente, absoluut en in procenten van de totale werkzame bevolking, Flevoland, 1990 en abs. % abs. % Almere Dronten Lelystad Noordoostpolder Urk Zeewolde Flevoland exclusief zwerfforensen Bron: STOGO onderzoek & advies, Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland, 1990 en 2000 Interne pendel Binnen de totale pendel neemt het aandeel interne pendel (pendel binnen Flevoland) een zeer bescheiden plaats in. Slechts 7% van de werkzame bevolking werkt niet in de eigen gemeente maar wel in Flevoland. Met name in Almere en Zeewolde is het aandeel forensen dat binnen de provincie werkt klein (tabel 5). In Zeewolde is dit aandeel nu zelfs kleiner dan in De gemeenten Urk, Dronten en Noordoostpolder kennen een groter aantal forensen naar andere gemeenten binnen Flevoland. Deze pendel richt zich met name op Lelystad, en voor Urk op Noordoostpolder. Toch is ook hier een verandering opgetreden. De inwoners uit Dronten pendelen in 2000 (relatief) minder naar Lelystad en meer naar gemeenten buiten de provincie (tabel 6). Vooral op Urk zijn de veranderingen groot. In 1990 was nog maar 29% van de forensen buiten Flevoland. Nu is dat percentage opgelopen tot 50%. Met name het aantal mensen dat is in Noordoostpolder is op Urk afgenomen. Duidelijk is dat Lelystad en Almere relatief belangrijke werkgelegenheidscentra zijn voor de inwoners uit de andere gemeenten van Flevoland (tabel 5 en 6). VII

8 Tabel 5 Pendel tussen gemeenten, Flevoland, 2000 (als percentage van de totale uitgaande pendel van de gemeente) NAAR VAN Almere Dronten Lelystad Noordoost polder Urk Zeewolde totaal buiten Flevoland abs. % Almere Dronten Lelystad Noordoostpolder Urk Zeewolde Bron: STOGO onderzoek & advies, Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland, 2000 Tabel 6 Pendel tussen gemeenten, Flevoland, 1990 (als percentage van de totale uitgaande pendel van de gemeente) NAAR VAN Almere Dronten Lelystad Noordoost polder Urk Zeewolde totaal buiten Flevoland abs. % Almere Dronten Lelystad Noordoostpolder Urk Zeewolde Bron: STOGO onderzoek & advies, Enquête Beroepsbevolking provincie Flevoland, 1990 VIII

9 Externe pendel Van de mensen die niet in Flevoland werken, werkt het grootste deel in Amsterdam (figuur 8). De meerderheid van deze mensen woont in Almere Figuur 8 Werklocatie van de werkzame beroepsbevolking van de provincie Flevoland, in procenten van de totale werkzame beroepsbevolking die buiten Flevoland werkt, 2000 Amsterdam regio Utrecht/Amersfoort Gooi en Vechtstreek regio Zwolle regio Veluwe regio Amsterdam Haarlemmermeer ambulant elders 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Pendel naar vervoerswijze Gekeken naar alle forensen in Flevoland gaat, net als in 1990, ruim tweederde met de auto naar het werk. Dit aandeel is nog groter in Zeewolde (90%), de regio Utrecht/Amersfoort (93%) en de regio Veluwe (90%), waar bijna iedereen met de auto naar het werk gaat. Dat hangt grotendeels samen met het feit dat deze gebieden met het openbaar vervoer slecht bereikbaar zijn. Naar het werk in het westen (Haarlemmermeer, Amsterdam of regio Amsterdam) gaat een relatief groot gedeelte met het openbaar vervoer (resp. 35%, 47% en 31%). Van de forensen die in Almere en Lelystad wonen gaat ruim een kwart met het openbaar vervoer naar het werk. Voor heel Flevoland is er wat betreft vervoerswijze niet veel veranderd. Opvallend is wel dat men in 1990 minder met een lease-auto naar het werk ging en meer met de bus. Pendel naar reistijd De mensen die in de eigen gemeente werken zijn, voor het grootste deel binnen 15 minuten (van deur tot deur) op de werkplek. Bij de forensen zijn de groepen mensen binnen de middelste reistijdklassen (15 tot 30 minuten, 30 tot 45 minuten, 45 tot 60 minuten en 60 tot 90 minuten) ongeveer even groot. Opmerkelijk is dat de forensen uit een huishouden met twee werkzame personen een kortere reistijd hebben dan de forensen die de enige werkzame in het huishouden zijn. Verwacht werd dat mensen uit een huishouden met één werkzame persoon eerder dicht bij de werklocatie zouden gaan wonen, waar dit voor tweeverdieners vaak moeilijk is. IX

10 Knelpunten Door een groot deel van de werkzame bevolking worden knelpunten ondervonden in het woon-werkverkeer. (figuur 8). Relatief weinig mensen die zijn binnen de provincie ondervinden knelpunten. Voor de werklocaties buiten de provincies geldt een heel ander verhaal. De locaties ten westen en zuidwesten van Flevoland zijn moeilijk bereikbaar; meer dan 70% van de mensen die in deze regio s werken bereiken niet op een bevredigende manier hun werkplek. De mensen die ten oosten en zuidoosten van Flevoland werken, in de regio s Zwolle en Veluwe, ondervinden beduidend minder knelpunten. Figuur 8 Knelpunten in woon-werkverkeer naar werklocatie, in procenten van de totale werkzame bevolking op de werklocatie, Flevoland, 2000 Almere Noordoostpolder Lelystad Dronten Urk Zeewolde regio Amsterdam regio Utrecht/Amersfoort Gooi en Vechtstreek Amsterdam Haarlemmermeer regio Veluwe regio Zwolle ambulant elders 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Zoals te verwachten zijn de files op de wegen in de ochtend- en avondspits het grote probleem. De capaciteit van het wegennet is niet afdoende om zo n grote stroom in zo n korte tijd op te vangen. Op de spoorlijn naar Amsterdam en verder, aangelegd om het wegennet te ontlasten, doen zich inmiddels ook al problemen voor. De treinen zijn te vol en ondervinden ook vaak vertragingen, waardoor aansluitingen worden gemist. X