Navigatiesystemen: wie, wanneer en waarom?

Transcriptie

1 Navigatiesystemen: wie, wanneer en waarom? Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid Over navigatiesystemen Bezit van verschillende typen navigatieondersteuning Gebruik van navigatiesystemen Oordeel over navigatiesystemen Navigatiesystemen en de file

2 Over navigatiesystemen Navigatiesystemen helpen automobilisten hun route te vinden. Toch is er weinig bekend over het bezit en gebruik van navigatiesystemen. Hoeveel mensen hebben zo n systeem? Wat is hun mening erover? En welke rol speelt navigatie bij het vermijden van files?

3 Over navigatiesystemen In theorie heeft een 100% geïnformeerde reiziger de middelen om zijn reis optimaal vorm te geven. Hierdoor zou hij op de gewenste tijd, zonder verrassingen en via een voor hem efficiënte route op de plaats van bestemming aan kunnen komen. In de praktijk echter is de reiziger vaak niet voor 100% geïnformeerd. Soms verandert de situatie op de weg zo snel dat de informatie is achterhaald. De informatie die de reiziger in een specifieke situatie nodig heeft, is bovendien niet altijd beschikbaar. Ook zijn reizigers niet altijd ontvankelijk voor nieuwe informatie en weten ze de ontvangen informatie niet altijd goed te interpreteren of om te zetten in actie. Onder de noemer Meer Bereiken is het ministerie van Infrastructuur en Milieu in 2013 gestart met een nieuwe, brede aanpak van bereikbaarheidsen mobiliteitsproblemen. Deze aanpak maakt onderdeel uit van de vernieuwing van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Binnen het project Meer Bereiken zijn vijf concrete oplossingsrichtingen, of sporen, aangemerkt: de 5 i s. Informeren is één van die vijf sporen. Door het slim toepassen van beschikbare informatie kunnen gebruikers van infrastructuur zo efficiënt mogelijk reizen en worden, door technologische ontwikkelingen, kansen gecreëerd voor het bedrijfsleven, zo valt te lezen in de brochure Meer Bereiken ( De slimme toepassing van beschikbare informatie vraagt om kennis over de toegang tot en het gebruik van de huidige informatiesystemen. Traditioneel werd reisinformatie aangeboden op een collectieve manier (voor iedereen hetzelfde, bijvoorbeeld via radio of teletekst) en was veel reis- en route-informatie statisch (navigatiesystemen hielden bijvoorbeeld geen rekening met mogelijke vertraging onderweg en baseerden zich op de situatie onder normale omstandigheden). Met de toenemende ICTmogelijkheden ontstaan er steeds meer informatiekanalen die de reisinformatie afstemmen op de persoonlijke behoeften van de reiziger, de actuele situatie van het verkeerssysteem en de positie van de reiziger daarin. De vraag is echter of mensen hun gedrag ook daadwerkelijk aanpassen op basis van de aangeboden informatie. Deze publicatie is de eerste van twee publicaties over de rol van reisinformatie in het wegverkeer. In deze publicatie gaan we in op één specifiek distributiekanaal voor reisinformatie: het navigatiesysteem. Er is verrassend weinig bekend over het bezit en het gebruik van navigatiesystemen. Hetzelfde geldt voor de vraag of en in welke mate routeadviezen worden opgevolgd, en voor de vraag hoe gebruikers de systemen beoordelen. Hoeveel automobilisten hebben via hun navigatiesysteem toegang tot reisinformatie? Tot wat voor soort informatie hebben zij toegang? In hoeverre gebruiken ze die informatie daadwerkelijk, wie doet dat en met welk doel? Hoe beoordelen automobilisten de gebruikte reisinformatie op betrouwbaarheid, timing, en begrijpelijkheid? En in hoeverre passen ze op basis van de reisinformatie hun route aan? In de tweede, later te verschijnen, publicatie gaan we in op de mate waarin routeadviezen worden opgevolgd en de beleidseffecten van reisinformatie. Daarbij kijken we dan ook naar meerdere distributiekanalen voor reisinformatie.

4 Navigatiesystemen: wat zijn dat? Navigatiesystemen komen voor in veel verschillende vormen en maten. Een grove indeling kan worden gemaakt naar de vorm: in de auto ingebouwde systemen, nomadische (losse) navigatiesystemen in de volksmond ook wel TomTom genoemd en navigatie-apps op tablet of smartphone. Sommige navigatiesystemen hebben een eenvoudige interface, bijvoorbeeld met alleen pijlen voor de te volgen rijrichting; andere interfaces zijn geavanceerder, met meer informatie en een aanraakscherm. Figuur 1 illustreert dit onderscheid voor de ingebouwde systemen. In het vervolg van dit document maken we alleen nog onderscheid naar het type systeem: ingebouwd, nomadisch of app. Figuur 1: Verschillende typen navigatiesystemen

5 Bezit van verschillende typen navigatieondersteuning Negen op de tien automobilisten hebben toegang tot een navigatiesysteem. Ongeveer de helft van de kaarten op die systemen is meer dan een jaar geleden vernieuwd. Veel navigatiesystemen geven ook andere informatie dan de route, zoals filemeldingen.

6 Bezit van verschillende typen navigatie-ondersteuning 91% van de Nederlandse automobilisten bezit binnen hun huishouden een navigatiesysteem. Van die automobilisten heeft verreweg het grootste aandeel (67%) een nomadisch navigatiesysteem, 45% heeft een navigatieapp voor bijvoorbeeld de smartphone of tablet, en 27% heeft een in de auto ingebouwd systeem. Figuur 2: Welke van onderstaande systemen zijn er in uw huishouden? Samen telt dit op tot meer dan 100%, omdat in veel huishoudens meer dan één type navigatiesysteem te vinden is. Van alle automobilisten die over een navigatiesysteem beschikken, heeft 66% één type in bezit en 34% meer dan één type; 5% bezit binnen het huishouden zelfs drie verschillende typen systemen. 9% van de automobilisten heeft geen enkel navigatiesysteem. Welk systeem wordt het meest gebruikt? Meer dan een derde van de respondenten heeft meer dan één type navigatiesysteem in bezit. Het ingebouwde systeem verdient vaak de voorkeur boven het nomadische systeem en het nomadische systeem boven de app. Van de groep automobilisten die alle drie de systemen in bezit heeft, zegt 68% het ingebouwde systeem het meest te gebruiken, 17% het nomadische systeem en 11% de app. Uiteindelijk is meer dan de helft van de gebruikte navigatiesystemen een nomadisch systeem, een kwart is een ingebouwd systeem en een op de vijf gebruikte systemen is een app. Figuur 3 toont de verdeling nogmaals, maar dan voor alle automobilisten (inclusief de 18% automobilisten die hun systeem nooit gebruiken). Figuur 3: Welk systeem dat in uw huishouden aanwezig is, gebruikt u het meest als u autorijdt? Van de redenen om voor een bepaald systeem te kiezen zijn er drie die eruit springen (en ze worden verrassend genoeg voor alle drie de systemen genoemd als doorslaggevende reden om dat systeem te gebruiken): het

7 gemak om mee te nemen, het instelgemak en de kwaliteit van de informatie. Google Maps is de populairste app De meeste bezitters van navigatie-apps hebben de app van Google Maps op hun telefoon of tablet. Slechts een derde geeft aan een andere kaartenapplicatie als standaard te hebben, die al op de telefoon of tablet stond. Omdat we niet weten welk besturingssysteem mensen op hun telefoon of tablet hebben, is het niet na te gaan of Google Maps wellicht al de standaardkaartenapplicatie was (op alle Android telefoons staat Google Maps standaard geïnstalleerd). De ANWB-app en de app van TomTom hebben elk nog een aandeel van meer dan 10%, de andere mogelijke navigatie-apps zijn blijkbaar minder populair. Ook op de vraag welke app men het meest gebruikt, wordt Google Maps het meest genoemd (62%), op afstand gevolgd door een eventuele andere standaardkaartenapplicatie die al op de smartphone of tablet stond (19%) en de TomTom-app (8%). De ANWB-app, die 15% van de navigatieappbezitters op zijn telefoon of tablet heeft staan, eindigt bij deze vraag over gebruik aanzienlijk lager (2,7%). Figuur 4: Welke van de bovenstaande apps heeft u? Werkgever betaalt 11% van de datakosten voor apps Verreweg de meeste smartphones of tablets waarop de navigatie-apps staan, zijn het persoonlijk eigendom van de automobilist (88%); in 5% van de gevallen is de werkgever de eigenaar.

8 Figuur 5: Wie betaalt de kosten van uw dataverbruik van deze smartphone of tablet? In de overige gevallen is de smartphone of tablet het bezit van de partner, een kind of, in één geval, de gemeente. Ook de kosten van de databundel betalen de app-gebruikers voor de grote meerderheid zelf (81%); in 11% van de gevallen is het de werkgever die de kosten van de databundel op zich neemt. Apps zijn vaak recenter aangeschaft dan ingebouwde of nomadische systemen Van de navigatiesystemen met fysieke hardware (ingebouwd en nomadisch systeem) is ongeveer een derde minder dan twee jaar geleden aangeschaft; veel systemen zijn echter ouder dan vier jaar. Apps zijn daarentegen vaak vrij nieuw: slechts 18% is langer dan twee jaar geleden aangeschaft. Overigens lijken vrij veel mensen niet te weten hoe ze aan hun navigatiesysteem of -app zijn gekomen. Ook geeft 11% van de mensen met een ingebouwd systeem aan dat het navigatiesysteem al in de auto zat toen ze die kochten. Die aanschafdatum is in onze data niet bekend. Figuur 6: Hoe lang geleden heeft u uw navigatiesysteem aangeschaft? Bij de mensen die meerdere systemen bezitten, zijn we nagegaan welke systemen het nieuwst waren. Bij de respondenten die aangeven vooral hun ingebouwde systeem te gebruiken, is dit systeem vaak nieuwer dan de andere systemen. Ditzelfde geldt voor nomadische systemen of apps: het meest gebruikte systeem is vaak het nieuwste systeem.

9 Figuur 7: Het nieuwste systeem wordt het meest gebruikt Kaarten in apps lijken vaker up-to-date dan de kaarten in andere navigatiesystemen De kaarten van navigatiesystemen zijn over het algemeen niet zeer up-todate. Ongeveer de helft van de automobilisten rijdt rond met een kaart die langer dan een jaar niet is geactualiseerd. Van de ingebouwde systemen is 31% nog nooit geactualiseerd; dit zijn voornamelijk (70%) systemen die ouder zijn dan twee jaar. Bij de nomadische systemen heeft bijna een kwart nog nooit de kaarten ververst; 39% van die systemen is zelfs ouder dan vier jaar. De kaarten in deze systemen zijn dus ook zeker vier jaar oud. Veel app-gebruikers geven aan dat de kaarten in hun apps automatisch worden geactualiseerd, waardoor de gebruiker altijd over de meest recente kaartinformatie beschikt. Meer dan driekwart van de app-gebruikers heeft een kaart die minder dan een jaar oud is. Figuur 8: Wanneer heeft u voor het laatst de kaart van <uw navigatiesysteem> ververst? (meest gebruikte systeem automatisch ingevoegd in de vraag) Veel systemen bieden ook informatie over aankomsttijd en

10 vertragingen Navigatiesystemen hebben meestal meer te bieden dan alleen routeinformatie. Voor de hoeveelheid extra meldingen of informatie die het systeem kan geven, blijkt het uit te maken of het ingebouwd, nomadisch of een app is (zie figuur 9). Zo bieden ingebouwde systemen volgens hun bezitters vaker informatie over vertragingen (73%) dan nomadische systemen (28%) en apps (38%). Nomadische systemen bieden op hun beurt vaker informatie over de geldende verkeersregels (zoals de maximumsnelheid), flitsers en de gereden snelheid. Figuur 9: Welke soorten informatie kunt u nog meer krijgen? (meerdere antwoorden mogelijk)

11 Gebruik van navigatiesystemen: een zekerder gevoel Door navigatiesystemen voelen automobilisten zich zekerder in de auto. Vooral bij onbekende bestemmingen of tijdsdruk gebruiken mensen hun navigatiesysteem. Toch vertrouwen ze daar niet blind op: meer dan 10% wijkt geregeld af van de geadviseerde route.

12 Gebruik van navigatiesystemen, een zekerder gevoel Navigatiesystemen maken dat mensen zich zekerder voelen in de auto, ook al kunnen ze hun bestemming over het algemeen ook zonder navigatiesysteem relatief eenvoudig vinden (circa 40% is het daarmee (sterk) eens). Figuur 10: Zonder navigatiesysteem kan ik mijn bestemming eenvoudig terugvinden (links) en Navigatie geeft mij een zekerder gevoel in de auto (rechts) Gebruiksdoel: het vinden van de snelste route Navigatiesystemen bieden verschillende mogelijkheden voor de routeadviezen (figuur 11). Zo kan de gebruiker kiezen voor de kortste, de snelste of de goedkoopste route. De overgrote meerderheid van de gebruikers kiest voor de snelste route. Ook de standaardinstelling (default) wordt veel gevolgd, wat in veel gevallen overeenkomt met de snelste route. Het systeem wordt verder benut om tolwegen en veerponten te vermijden. Figuur 11: Welke instelling gebruikt u meestal als u onderweg bent met de auto en <uw navigatiesysteem> gebruikt? (meest gebruikte systeem automatisch ingevoegd in de vraag) Navigatiesystemen worden intensiever gebruikt voor niet-frequente of lange verplaatsingen De situatie waarin reizigers zich bevinden, bepaalt voor een groot deel hun informatiebehoefte. Die situatie wordt soms bepaald door

13 het reismotief waarvoor iemand onderweg is. Soms zijn er ook andere (externe) omstandigheden, zoals tijdsdruk of het ontstaan van files op de route. Reizigers gebruiken hun navigatiesysteem vooral wanneer ze onderweg zijn voor niet-frequente verplaatsingen (een dagje weg, vakantie), bij motieven waar een belang aan zit (zoals zakelijke afspraken) of wanneer ze lange afstanden afleggen. Voor frequente verplaatsingen (bijvoorbeeld woon-werkverplaatsingen) of verplaatsingen die vaak dicht bij huis zijn, zoals voor de dagelijkse boodschappen, staan de navigatiesystemen vrijwel niet aan. Bij onderstaande figuren is de vraag: Hoe vaak staat <uw navigatiesysteem> aan als u met uw auto onderweg bent naar de volgende bestemmingen?' (meest gebruikte systeem automatisch ingevoerd in de vraag) gesteld. Figuur 12a: Als u met uw auto onderweg bent om naar het werk te gaan (links) en als u met uw auto onderweg bent voor een zakelijke reis (rechts). Figuur 12b: Als u met uw auto onderweg bent om dagelijkse boodschappen te doen (links) en als u met uw auto onderweg bent voor een dagje weg (bijv. naar de Efteling, naar het strand) (rechts).

14 Figuur 12c: Als u met uw auto onderweg bent om naar het buitenland te gaan (links) en als u met uw auto onderweg bent voor een autoverplaatsing langer dan 150 kilometer (rechts). Vooral bij een onbekende bestemming zetten mensen hun navigatiesysteem aan Ook andere eigenschappen van de reis, zoals de drukte op de weg of de tijdsdruk die mensen ervaren, blijken een effect te hebben op het gebruik van het navigatiesysteem (figuur 13). Voornamelijk de (on)bekendheid met de bestemming zorgt ervoor dat mensen hun navigatiesysteem gebruiken. Bij onderstaande figuren is de vraag Hoe vaak staat <uw navigatiesysteem> aan als u met uw auto onderweg bent in de volgende situaties?' (meest gebruikte systeem automatisch ingevoerd in de vraag) gesteld. Figuur 13a: Als het erg belangrijk is dat ik op tijd kom (links) en als het niet zo belangrijk is dat ik op tijd kom (rechts).

15 Figuur 13b: Als ik onderweg ben van / naar een locatie die ik erg goed ken (links) of als ik onderweg ben van / naar een locatie die ik niet zo goed ken (rechts). Figuur 13c: Als ik last heb van files onderweg (links) en als ik rijd terwijl het rustig is op de weg (rechts). Bekendheid met routes is de belangrijkste reden om geen navigatiesysteem te hebben De mensen die aangeven geen navigatiesysteem te bezitten, zijn verhoudingsgewijs vrij vaak vrouwen (64%) en mensen tussen de 60 en 75 jaar (35%). Als redenen om geen systeem te bezitten geven ze vooral aan dat: ze de situaties waarin ze met de auto rijden, goed kennen (50%); ze hun route liever voor vertrek bepalen, bijvoorbeeld met een kaart of op de pc (47%); ze te weinig met een auto rijden om het relevant te vinden een navigatiesysteem aan te schaffen (27%); ze de kosten te hoog vinden (16%). 55% van de mensen die geen navigatiesysteem hebben, geeft aan de aanschaf van een navigatiesysteem te overwegen als ze vaker onbekende routes zouden rijden. 32% geeft aan dit nooit te zullen overwegen, en 18% zou het overwegen als de kosten ervan lager waren. Niet iedereen gebruikt zijn navigatiesysteem Niet iedereen die een navigatiesysteem bezit, gebruikt het ook. Hierbij zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen, tussen mensen die veel of weinig kilometers rijden en tussen degenen die wel of geen last hebben van files. Of mensen veel of weinig verdienen, maakt voor het gebruik van navigatiesystemen niet uit, evenals hun leeftijd of het type werk dat ze doen. Tabel: verschillen en overeenkomsten tussen automobilisten die geen navigatiesysteem gebruiken en zij die dat wel doen

16 Points of interest: 40% laat het navigatiesysteem wel eens zoeken naar een voorziening op de route of bij de bestemming Navigatiesystemen maken het vaak mogelijk te zoeken naar points of interest, zoals theaters en bioscopen, winkels en treinstations. 40% van de automobilisten die een navigatiesysteem gebruiken, voert in plaats van een eindadres wel eens een voorziening in, zoals een parkeergarage, treinstation of benzinestation. Vooral voor parkeerterreinen en -garages (75%), benzinestations (49%) en uitgaansgelegenheden (38%) wordt deze mogelijkheid gebruikt. Figuur 14: Wat voor specifieke locatie voert u wel eens in? Mensen wijken wel eens af van de geadviseerde route Uit antwoorden op de vraag hoe vaak mensen bewust van de geadviseerde route afwijken, blijkt dat een redelijk groot aandeel dit wel eens doet, hoewel dit zeker niet de standaard is. Mensen wijken vooral van de route af omdat ze zelf een beter alternatief weten, omdat ze gehoord of gezien hebben dat er files zijn, of vanwege werkzaamheden op hun route. Gemiddeld zijn vrouwen minder geneigd om van hun route af te wijken dan mannen.

17 De figuren gaan alleen over het systeem dat mensen het meest gebruiken. Figuur 15: Hoe vaak komt het voor dat u bewust van de geadviseerde route afwijkt als u in de auto rijdt? (naar type systeem dat het meest gebruikt wordt) Redenen niet opvolgen advies Er kunnen allerlei redenen zijn waarom een automobilist een advies van het navigatiesysteem niet opvolgt. De belangrijkste reden is dat hij betere alternatieven kent. Ook als hij weet dat er files of werkzaamheden zijn of dat er een ongeluk is gebeurd, is dit een belangrijke reden om het advies te laten voor wat het is. Figuur 16: Met welke reden volgt u het advies van uw navigatiesysteem of app dan bewust niet op?

18

19 Oordeel over navigatiesystemen Gebruikers hebben over het algemeen positieve ervaringen met navigatiesystemen. Meer dan de helft van de navigatiebezitters zou snel weer een nieuw systeem kopen als de oude het zou begeven.

20 Subjectieve betrouwbaarheid van de informatie Over het algemeen wordt de informatie op navigatiesystemen als redelijk tot goed betrouwbaar ervaren (hierbij is geen onderscheid gemaakt tussen route- en file-informatie): 19% van de navigatiebezitters vindt de informatie (zeer) onbetrouwbaar, terwijl 67% zijn/haar systeem juist (zeer) betrouwbaar vindt. Ingebouwde navigatiesystemen krijgen gemiddeld een iets negatiever oordeel over hun betrouwbaarheid; mogelijk heeft dat te maken met de relatief iets minder recentere kaartinformatie. Figuur 17: Hoe betrouwbaar vindt u de informatie die u op uw navigatiesysteem krijgt? Navigatiesystemen zijn over het algemeen begrijpelijk De meeste gebruikers zijn tevreden over de begrijpelijkheid van hun systeem (zie figuur 18). De meerderheid begrijpt altijd precies wat wordt bedoeld en wat er van ze wordt verlangd. Ongeveer 60% is het er (sterk) mee eens dat de navigatie duidelijke instructies geeft. Overigens geven aanzienlijk meer gebruikers van ingebouwde systemen (48% ) een zeer positief oordeel over de begrijpelijkheid van de aanwijzingen op hun systeem dan de gebruikers van apps, waarvan 34% zeer positief is. Nomadische systemen zitten hier met 42% tussenin. Figuur 18: Antwoord op de stelling Ik begrijp altijd precies wat mijn navigatie bedoelt en wat ik moet doen Over het algemeen oordelen mensen positief over hun navigatiesysteem. Meer dan de helft zou een nieuw systeem aanschaffen als het huidige apparaat niet meer zou functioneren.

21 Figuur 19: Antwoord op de stelling Ik zou zo snel mogelijk een nieuw navigatiesysteem / app kopen als mijn huidige navigatiesysteem / app het niet meer zou doen Mensen vinden navigatiesystemen zelf meestal niet onveilig tijdens het rijden 82% van de mensen geeft aan zelf een navigatiesysteem in de auto niet onveilig te vinden. Ook zegt de meerderheid (61%) tijdens het rijden zelf geen te last hebben van extra informatie. Figuur 20: Antwoord op de stelling Ik vind een navigatiesysteem / app onveilig in de auto

22 Navigatiesystemen en de file Een derde van de meest gebruikte navigatiesystemen geeft filemeldingen. Automobilisten gebruiken vaak ook andere informatiebronnen om op de hoogte te blijven, zoals de radio. Een groot deel van de automobilisten zegt niet vaak last te hebben van files.

23 44% van alle navigatiesystemen geeft file-informatie; dat is 35% van alle systemen die echt op de weg worden gebruikt Navigatiesystemen hebben oorspronkelijk als doel te adviseren over routes. We hebben eerder gezien dat mensen veelal de voorkeur geven aan de snelste route (soms als standaardinstelling, soms expliciet ingesteld). In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij files, is er meer informatie nodig om de snelste route te bepalen. Dat dit niet voor elke situatie relevant is, wordt onderstreept door het feit dat meer dan de helft van de automobilisten in onze vragenlijst aangeeft niet vaak last te hebben van files. Figuur 21: Antwoord op de stelling Ik heb vaak last van files De meeste ingebouwde systemen (73%) hebben de mogelijkheid om informatie te geven over vertragingen onderweg. Bij nomadische systemen (28%) en apps (38%) is dat volgens de gebruikers minder het geval. In totaal heeft 44% van alle navigatiesystemen die in bezit zijn, de mogelijkheid van file-informatie. Figuur 22: Aandeel van systemen dat de mogelijkheid heeft om informatie te geven over vertragingen onderweg Zoals we eerder hebben aangegeven, heeft ongeveer een derde van alle navigatiebezitters meer dan één systeem in huis. Doordat sommige systemen die in bezit zijn niet gebruikt worden (en daar mogelijk ook navigatiesystemen bij zitten die filemeldingen kunnen ontvangen), is het niet gezegd dat van alle navigatiesystemen die in gebruik zijn, ook precies 44% file-informatie geeft. In de praktijk ligt het aantal navigatiesystemen met fileinformatie dat daadwerkelijk wordt gebruikt, wat lager dan 44%. Dit komt doordat automobilisten die meerdere navigatiesystemen bezitten, niet altijd de voorkeur lijken te geven aan het gebruik van een systeem mét fileinformatie. Als we per automobilist alleen het systeem bekijken dat het meest wordt gebruikt, zien we dat 35% hiervan toegang geeft tot fileinformatie. Vooral jongeren, mannen en mensen die veel autorijden, hebben toegang tot file-informatie

24 Mensen die wel en geen file-informatie beschikbaar hebben op hun navigatiesysteem of -app, verschillen op een aantal punten van elkaar (zie tabel). De verschillen zien we onder andere terug tussen degenen die veel en weinig rijden, en degenen die wel of niet vaak in de file staan. Inkomen en type werk maken geen verschil voor het beschikbaar hebben van fileinformatie. Tabel: Overeenkomsten en verschillen tussen mensen die geen fileinformatie beschikbaar hebben en zij die dat wel hebben Weinig automobilisten hebben een betaald abonnement op file-informatie 5% van alle navigatiebezitters heeft een abonnement op real time fileinformatie. Er is wel veel verschil tussen de verschillende systemen: automobilisten met een nomadisch systeem hebben vaker zo n abonnement dan automobilisten met een ingebouwd systeem of een app. 20% van de gebruikers van een nomadisch systeem heeft een abonnement voor file-informatie, tegenover 6% van de respondenten met een ingebouwd systeem en 4% van de gebruikers van een navigatie-app. Abonnementskosten De abonnementskosten lopen nogal uiteen. 20% betaalt niets, terwijl de grootste groep (22%) 40 tot 60 euro per jaar betaalt. Opmerkelijk genoeg heeft 20% van de gebruikers geen idee wat de kosten per jaar zijn. Figuur 23: Wat zijn de kosten van dit abonnement na een eventuele proefperiode?

25 Bronnen van reisinformatie voor vertrek: radio en internet Niet alleen tijdens de reis verzamelen automobilisten informatie, maar ook voorafgaand aan de reis. De belangrijkste bron voor de informatie voorafgaand aan de reis is de radio, gevolgd door de informatie op het internet. Figuur 24: Welke bronnen van informatie gebruikt u wel eens voor u vertrekt? (meerdere antwoorden mogelijk) Bronnen van reisinformatie onderweg: radio belangrijke aanvulling voor filemeldingen Automobilisten geven in groten getale aan onderweg ook andere bronnen van reisinformatie te gebruiken dan het navigatiesysteem. Vooral de radio en de informatiepanelen langs en boven de weg (DRIPs) worden aanvullend op de eigen navigatie-informatie gebruikt. De andere informatiebronnen worden vooral gebruikt als de automobilist wil afwijken van de bestaande route. Het type navigatiesysteem dat hij gebruikt, maakt daarbij niet uit. Figuur 25: Welke andere bronnen van informatie gebruikt u wel eens onderweg? (meerdere antwoorden mogelijk) Filemeldingen zijn slechts voor een beperkte groep doorslaggevend bij de keuze voor een navigatiesysteem

26 Meer dan de helft van de navigatiebezitters geeft aan dat ze hun navigatiesysteem niet hebben aangeschaft vanwege de filemeldingen die ze ermee kunnen krijgen. Uit antwoorden op eerdere vragen zagen we al dat zaken als instelgemak, eenvoud van het meenemen en kwaliteit van de informatie doorslaggevend zijn voor de keuze voor het systeem dat men het meest gebruikt. Wellicht spelen vergelijkbare redenen ook een rol bij de aanschaf van een navigatiesysteem. Figuur 26: Antwoord op de stelling Ik heb mijn navigatiesysteem / app aangeschaft vanwege de filemeldingen die ik ermee kan krijgen

27 Onderzoeksverantwoording Onderzoeksverantwoording Dit onderzoek is gebaseerd op een internetenquête gericht op het bezit en het gebruik van navigatiesystemen. Deze enquête is afgenomen onder automobilisten uit het Mobiliteitspanel Nederland (MPN). Het MPN is een longitudinaal huishoudpanel, dat in 2013 is gestart door het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid in samenwerking met de Universiteit Twente en Goudappel Coffeng. Het MPN is erop gericht het inzicht te vergroten in de factoren die een rol spelen bij veranderingen in het verplaatsingsgedrag. Voor de internetenquête zijn alle respondenten uit het MPN met een rijbewijs uitgenodigd om te participeren. In totaal zijn respondenten begonnen aan de vragenlijst; 145 van de uitgenodigde respondenten maakten nauwelijks gebruik van de auto en behoorden daarom niet tot de doelgroep (op alle getoonde motieven minder dan eens per kwartaal) respondenten hebben de volledige vragenlijst ingevuld.

28 Colofon

29 Over het KiM Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) maakt analyses van mobiliteit die doorwerken in het beleid. Als zelfstandig instituut binnen het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) maakt het KiM strategische verkenningen en beleidsanalyses. De inhoud van de publicaties van het KiM behoeft niet het standpunt van de minister of de staatssecretaris van IenM weer te geven. Colofon Dit is een uitgave van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu September 2015 Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) ISBN: ISBN/EAN KiM-15-A06 Auteurs: Nina Schaap, Peter Jorritsma, Jaco Berveling en Peter Bakker Beeldmateriaal: Vormgeving figuren: Vormvijf, Den Haag Fotografie: Foto openingspagina: Harry van Reeken Foto 'Navigatiesystemen: wie, wanneer en waarom?': Thomas Fasting Foto 'Gebruik van navigatiesystemen: een zekerder gevoel': S. Foto 'Oordeel over navigatiesystemen': Nationale Beeldbank Foto 'Navigatiesystemen en de file': Noor van Mierlo Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) Postbus EX Den Haag Telefoon: Fax: Website: Publicaties van het KiM zijn als PDF te downloaden van onze website U kunt natuurlijk ook altijd contact opnemen met één van onze medewerkers. Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen onder vermelding van het KiM als bron.

30