VOORWOORD. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

Transcriptie

1 VOORWOORD Duurzaam Beheer en Onderhoud van gebouwen richt zich voornamelijk op het beheer en onderhoud rondom de klimaatinstallatie. De prestaties van het gebouw en de installaties worden op het beoogde niveau (terug)gebracht en in stand gehouden, waarbij tevens deze prestaties geborgd worden voor de lange termijn. Duurzaam Beheer en Onderhoud concentreert zich op de klimaatinstallatie omdat uit onderzoek (TNO en Halmos) is gebleken dat de klimaatinstallaties in meer dan 70% van de gebouwen in Nederland niet functioneren als beoogd. Van de klachten over het binnenmilieu zijn de oorzaken van klachten over het binnenklimaat het meest lastig aanwijsbaar. Het genoemde onderzoek geeft ook aan dat 90% van de klachten van gebruikers over het binnenklimaat te maken heeft met de klimaatinstallatie. Daarnaast blijkt dat het energiegebruik van klimaatinstallaties hoger is dan noodzakelijk. Gemiddeld genomen is een energiebesparing van 30% mogelijk. Naar aanleiding van deze constateringen is in een groot aantal gebouwen en bij opdrachtgevers meer praktisch onderzoek verricht naar de achtergronden, gevolgd door aanbevelingen om tot verbeteringen te komen. De aard en oorzaak van de constateringen blijken zeer divers. Dit kunnen problemen van organisatorische aard zijn, maar ook functionele mankementen met een technische oorsprong. Daarnaast hebben veel gebouwbeheerders het gevoel dat zij geen grip hebben op de (binnenmilieu) prestaties van de gebouwen. De publicatiereeks Duurzaam Beheer en Onderhoud van ISSO beschrijft de methode waarmee het beheer en onderhoud van gebouwen verbetert. De aanpak van Duurzaam Beheer en Onderhoud resulteert in een beter binnenmilieu, een duidelijk lager energiegebruik en ook lagere onderhoudskosten. Belangrijk is dat het facilitair management daarbij de controle, de grip, op het binnenmilieu, energiegebruik en onderhoudsbeheer herwint en vervolgens gericht kan sturen op het verder verbeteren van de situatie. Ook op het gebied van onderhoud en onderhoudscontracten blijken er veel zaken onduidelijk. Vaak is bij het facilitair management, maar ook bij de opdrachtnemende partij, onvoldoende bekend welk type onderhoudscontract er precies is afgesloten en wat de consequenties kunnen zijn van de gekozen contractvorm. Heb ik wel het goede contract afgesloten? En welke risico's worden er hiermee door mij gelopen? In deze publicatie komen deze vragen aan de orde. Denk daarbij ook aan klimaatinstallaties die zeer kritisch te noemen zijn, zoals koelinstallaties bij datacentra. In ISSO-publicatie 101, wordt - met voorbeelden van praktijksituaties - inzichtelijk gemaakt dat er met duurzaam onderhoud verbetermogelijkheden zijn voor het onderhoud van installaties in bestaande gebouwen en welk onderhoudscontract het best past bij een gegeven situatie zodat er grip ontstaat en blijft. Tevens worden in deze publicatie alle kenmerkende begrippen en definities uit NEN-EN13306, NEN-EN13269 en de publicaties 100 tot en met 107 samengevat. Opgemerkt moet worden dat bepaalde hoofdstukken tamelijk theoretisch en technisch gedetailleerd kunnen overkomen. Asset owners die het beheer en onderhoud zo veel mogelijk willen uitbesteden, kunnen in dit geval de inhoudelijke beschouwing van hoofdstuk 5 overslaan en zich beter richten op de informatie in hoofdstuk 6 en 7, waarin de contractvormen worden behandeld. Publicatie 101 beperkt zich niet tot Duurzaam Beheer en Onderhoud maar is geschreven met het oog op het onderhoud aan installaties, bouwdelen en gebouwen in de breedste zin. Publicatie 101 is, als het ware, een verdiepingsslag in het traject van Duurzaam Beheer en Onderhoud om de onderhoudsbehoefte inzichtelijk te maken en te komen tot een onderhoudscontract. Voor het leesgemak is de nadruk vaak gelegd op het onderhoud aan installaties, maar het wordt aan de lezer overgelaten om hier desgewenst ook andere vormen van assets in te vullen. Aanvulling 2015 In 2014 heeft het project 'Verbetering uitvraag onderhoudscontracten Rijksvastgoedbedrijf' gelopen op initiatief van het Rijksvastgoedbedrijf, Bouwend Nederland en Uneto-VNI. In dit project hebben het Rijksvastgoedbedrijf en een groot aantal dienstverlenende bedrijven die beheeren onderhoudswerkzaamheden uitvoeren samen een aantal knelpunten besproken die in de aanbesteding en uitvoering van onderhoudscontracten optreden. Binnen het onderwerp 'nomenclatuur' is in het project voor een aantal termen en begrippen gezamenlijk een definitie vastgesteld. Deze definities van begrippen en termen, die nog niet in deze ISSO-publicatie 101 voorkwamen, zijn in deze nieuwe versie van de ISSOpublicatie toegevoegd aan hoofdstuk 8. Hierbij zijn ook enkele definities aangepast. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

2 8 TERMEN EN DEFINITIES 8.1 BEGRIPPEN Acceptatie Een formele handeling, uitgevoerd door een geautoriseerd persoon (die al of niet in een contract genoemd is) door te verklaren dat een bepaald aspect van het project voldoet aan de gestelde eisen, zodat daaropvolgende activiteiten doorgang mogen vinden. Beheer Alle managementactiviteiten gerelateerd aan onderhoudsdoelen, strategieën, verantwoordelijkheden en uitvoering, waarbij planning, beheersing, verbetering en financiën centraal staan. Beheer (pijler) Pijler binnen het proces van Duurzaam Beheer en Onderhoud. Het beheer van de klimaatinstallatie heeft onder andere invloed op het binnenmilieu in de leefomgeving rond de gebruiker en het energiegebruik van het gebouw. Beheersen Meester zijn van een toestand, het in de hand hebben of onder controle houden van iets. Commissioning Het voortschrijdend verificatieproces vanaf het voorontwerp van een installatie tot op het moment dat de installatie goed functioneert na afloop van de garantieperiode. Drempelbedrag Het bedrag dat de grens aangeeft tussen verschillende werkwijzen voor afhandeling van meerwerkkosten. Kosten onder dit drempelbedrag behoren te zitten in de aanneemsom (deze kosten zijn afgekocht), kosten boven dit drempelbedrag kunnen mogelijk worden verrekend. Duurzaam Beheer en Onderhoud (DB&O) Een methode van beheer en onderhoud waarbij de prestaties van het gebouw en installaties op het niveau als beoogd (terug)gebracht en in stand gehouden worden, waarbij tevens deze prestaties geborgd worden op de lange termijn. Het facilitair management speelt hierin een centrale rol. Facilitair management De integratie van processen binnen een organisatie om overeengekomen diensten te ontwikkelen en in stand te houden, gericht op de ondersteuning en bevordering van de effectiviteit van het primaire proces. In de publicatie(reeks) is facilitair management als algemene term gehanteerd. Gezien de vele soorten organisatiestructuren, kan deze term en de plaats in de organisatie van het facilitair management van gebouw tot gebouw verschillen. Feitelijke situatie De daadwerkelijke toestand van het gebouw, bouwdeel of installatiedeel die op het moment van aanbesteding wordt aangetroffen. Hierbij is een onderscheid te maken in een feitelijke situatie zoals weergegeven in het gebouwdossier op het moment van aanbesteding en de feitelijke situatie in of aan het gebouw zoals deze wordt opgenomen door de Opdrachtnemer na gunning van het project. FMEA (Failure Mode and Effect Analysis) Methode om van een asset (installaties, e.d.) alle faalmogelijkheden en de mogelijke effecten ervan in kaart te brengen. FMECA (Failure Mode and Critically Effect Analysis) Methode om van een asset (componenten, installaties, e.d.) alle faalmogelijkheden en de kriticiteit van deze en de mogelijke effecten ervan in kaart te brengen. FTA (Fail Tree Analysis) Methode om van één faalvorm van een asset na te gaan welk onderdeel of welke onderdelen verantwoordelijk zijn voor dit falen. Wordt toegepast bij risico-analyse. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Ondernemen volgens de internationale richtlijn ISO 26000, waarmee organisaties verantwoordelijkheid tonen voor de gevolgen van hun handelen voor milieu en maatschappij. Molest Het opzettelijk verstoren van de gebruiksfunctionaliteit van een bouw- en/of installatiedeel of object. Voorbeelden van molest zijn: Het verwijderen of vernielen van een toiletbril; Het vernielen van deuren/slagbomen door er tegen aan te rijden. Onderhoud De tijdens de levensduur van een gebouw ononderbroken uit te voeren reeks van inspecties, onderhoudsbeurten, wijzigingen en herstelwerkzaamheden, die nodig is om te waarborgen dat gebouw en (het functioneren van) gebouwinstallaties in overeenstemming met de beoogde uitgangspunten blijven. Overdracht De stap na de Verbeterslag binnen het stappenplan van DB&O. In deze stap wordt de DB&O-status bereikt en ontstaat overzicht en grip op het binnenmilieu door het facilitair management. Perceptie (pijler) Pijler binnen het proces van Duurzaam Beheer en Onderhoud. Deze pijler omvat het ervaren comfort: de wijze waarop gebruikers de omgeving ervaren en/of deze voldoet aan de verwachtingen. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

3 Pijler Binnen Duurzaam Beheer en Onderhoud wordt gesproken over de drie pijlers, de dragers van het proces van Duurzaam Beheer en Onderhoud. Deze drie pijlers betreffen Techniek, Beheer en Perceptie. Binnen elk van deze pijlers vindt een verandering plaats om van een traditioneel onderhouden gebouw naar een duurzaam beheerd en onderhouden gebouw te komen. Plan van Aanpak Stap binnen het stappenplan van DB&O. Tijdens de Plan van Aanpakfase worden de bevindingen uit de Quick Scan en het verbeterpotentieel gestructureerd. De bevindingen worden uitgewerkt tot een Plan van Aanpak voor de Verbeterslag. Quick Scan Stap binnen het stappenplan van Duurzaam Beheer en Onderhoud. Bij de Quick Scan wordt in beperkte tijd nagegaan hoe efficiënt beheer en onderhoud is georganiseerd en gerealiseerd in een specifiek gebouw. Zowel de organisatieaspecten als de functionele werking van het gebouw en de installaties worden onderzocht. Quick Wins Verbeteringen aan techniek en gebouw die relatief eenvoudig en op korte termijn kunnen worden uitgevoerd resulterend in een beter binnenmilieu, betere organisatie en/of hogere energie-efficiëntie. De mogelijkheden die gebouw en techniek bieden worden daarmee beter afgestemd op de actuele gebruikswijze van het gebouw. Stap 1 in de Verbeterslag. RCM (Reliability Centered Maintenance) Methode om de onderhoudsbehoefte op basis van faalmogelijkheden (met behulp van FMEA) in kaart te brengen en deze te vertalen in onderhoudsconcepten en onderhoudsplannen. Re-commissioning Voortzetting van het verificatieproces van Commissioning in bestaande gebouwen, waarbij periodieke functionele inspectie van de installatie en de daaruit voortvloeiende handelingen plaatsvinden. Retro-commissioning Verificatieproces van Commissioning voor bestaande gebouwen waar nog niet eerder Commissioning voor heeft plaatsgevonden. Split incentive De situatie waarin de eigenaar investeert in verbetermaatregelen terwijl de huurder daar de vruchten van plukt. Stappenplan Plan waarin staat welke stappen moeten worden doorlopen om een duurzaam beheerd en onderhouden gebouw te bereiken. Techniek (pijler) Pijler binnen het DB&O-proces. Deze pijler omvat de techniek en het technisch functioneren van de techniek. Verbetering Combinatie van alle technische, administratieve en bestuurlijke acties om de prestatie van een object te verbeteren, zonder de vereiste functie te veranderen. (Conform NEN-EN 13306). Verbeterslag Stap binnen het Stappenplan van DB&O waarin het Plan van Aanpak tot uitvoer wordt gebracht. Hierdoor wordt de DB&O-status bereikt. 8.2 GERELATEERDE TERMEN Binnenklimaat Het deel van het binnenmilieu dat alleen door het thermisch binnenklimaat en de luchtkwaliteit bepaald wordt. Binnenmilieu Alle invloeden in de leefomgeving in een binnenruimte die tot een bepaalde zintuiglijke waarneming kunnen leiden of die het fysiologisch functioneren van de mens kunnen beïnvloeden in een binnenruimte. Het fysisch binnenmilieu wordt bepaald door het thermisch binnenklimaat (o.a. temperatuur), het visueel binnenklimaat (o.a. verlichtingssterkte), het akoestisch binnenklimaat (o.a. geluid) en de luchtkwaliteit. Bouwdeel Deel van een gebouw of bouwwerk, met de functie van dragen, begrenzen, verbinden en/of geschikt maken voor het gebruik van ruimtedelen. Opmerking: Gebouwinstallaties en vaste inrichtingen zijn eveneens bouwdelen (NEN ). Comfort Comfort van het binnenklimaat. De ervaren geriefelijkheid van het binnenmilieu. Het plan dat de gewenste prestaties en uitgangspunten omvat voor de gebruikswijze van gebouw en installaties. Dit plan wordt bij aanvang van de Commissioning door de Commissioningsautoriteit (CA) opgesteld. Continuïteit in DB&O Het vasthouden van minimaal de prestaties die bij de DB&O-status zijn bereikt. Na het bereiken van de DB&O-status zijn vaak nog (lange termijn) verbeteringen mogelijk. De DB&O-deskundige is voor technisch advies op afroep of periodieke inspecties beschikbaar. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

4 DB&O-verbeteringen De benodigde verbeteringen als omschreven in het Plan van Aanpak waarmee de in overleg vastgestelde DB&O-status wordt bereikt. Stap 2 uit de Verbeterslag. Element Bouw- en installatiedelen (bouwdelen) worden door de Opdrachtgever aangeduid als 'elementen'. Functie Omschrijving van wat van een asset of installatie wordt verwacht. Altijd een zin of zinsdeel met een werkwoord, bijvoorbeeld opwekken krachtstroom. Functionele specificatie Detailomschrijving van een te vervullen functie. Opmerking: Een functionele specificatie beschrijft hoe een product dient te werken en is een vraagspecificatie die zoveel mogelijk is gebaseerd op de functies die het systeem dient te vervullen. Functioneel falen Een component c.q. installatie die niet functioneert volgens de functionele specificaties. Functioneren Werken zoals beoogd (waarbij rekening gehouden wordt met mogelijke wijzigingen in gebruik). Gebouwbeheersysteem (GBS) Systeem waarmee (alle) binnen het gebouw aanwezige installaties, met name de elektrische en werktuigbouwkundige installaties, centraal aangestuurd kunnen worden, bediend kunnen worden en met elkaar kunnen samenwerken. Gebouwdossier Alle digitale en analoge informatie die beschikbaar is over een bouwwerk. Gebouw(gebonden) installatie Installatie die voldoet aan de volgende criteria: De installatie is nagelvast verbonden aan het gebouw en/of bouwwerk; Het tot stand brengen van de installatie is nauw verweven met de bouwkundige werkzaamheden; De installatie is overwegend gericht op het scheppen van de juiste omstandigheden voor het verblijven of werken in een gebouw; De installatie is niet gericht op de productie van het bedrijf. (NEN ) Gebruik De manier waarop gebruikers of de organisatie het gebouw 'toepassen'. Inventarislijst Informatie over de afzonderlijke geïdentificeerde objecten inclusief plaats waar deze zich bevinden (NEN-EN 13306). Kerndocument Een document dat kan worden gezien als een gebouwhandleiding waarin alle belangrijke informatie over de uitgangspunten, werking en mogelijkheden van de klimaatinstallatie ook voor niet-technici duidelijk is vastgelegd. Het Kerndocument is een belangrijk document voor een duurzaam beheerd en onderhouden gebouw. Kledingweerstand Thermische isolatiewaarde van kleding. Een lage kledingweerstand betekent een lage isolatiewaarde, zoals bij zomerse kleding het geval is. Klimaatinstallatie Een installatie gericht op het scheppen van het juiste binnenklimaat voor het verblijven of werken in het gebouw. De klimaatinstallatie bestaat in veel gevallen uit centrale (ketels, luchtbehandelingskasten) en lokale (radiator, fancoilunit) installaties. Klimaatklachten Door gebruikers gemelde klachten over het binnenklimaat. Kriticiteit Numerieke inde van de ernst van een storing of defect met de kans of frequentie van de gebeurtenis. Kriticiteitsmatri Een matri waarin de risico's van een asset worden aangegeven. Locatie Nauwkeurig omschreven en begrensde plaats waarin het te onderhouden object moet functioneren (NEN-EN 13269). Object Elk deel, component, apparaat, subsysteem, functionele eenheid, uitrusting of systeem dat als eenheid kan worden beschouwd. Opmerking: Een aantal objecten, bv. een verzameling van objecten, mogen zelf ook weer als object worden beschouwd. Onderhoudsbehoefte Het benodigde onderhoud om aan de gestelde eisen of ambitie te voldoen. Onderhoudsconcept Uitwerking van een mi van onderhouds- of herstelwerkzaamheden, waarin de gevolgen van de diverse keuzen, zoals onderhoudsdoelen, onderhoudsstrategieën en onderhoudswerkzaamheden(taken) zichtbaar worden gemaakt. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

5 Onderhoudsdocumentatie Informatie in schriftelijke of elektronische vorm, noodzakelijk om onderhoud uit te kunnen voeren (NEN-EN 13306). Onderhoudsdoelstellingen Bepaalde en geaccepteerde doelen voor de onderhoudsactiviteiten (NEN-EN 13306). Onderhoudslocatie Plaats waar het onderhoud moet worden uitgevoerd (NEN-EN 13269). Opmerking: In het geval van onderhoud op afstand is dit de locatie van waaruit het onderhoudsbedrijf de dienst levert. Onderhoudsmanagement Alle managementactiviteiten die de onderhoudsdoelstellingen, onderhoudsstrategie, verantwoordelijkheden en implementatie bepalen, met behulp van middelen als onderhoudsplanning, onderhoudsbeheersing en supervisie, verbetermethoden in een organisatie inclusief economische aspecten (NEN-EN 13306). Onderhoudsplan Gestructureerde pakkettaken die activiteiten, procedures, middelen en een tijdsschaal bevatten om onderhoud uit te voeren (NEN-EN 13306). Onderhoudsrapport Deel van de onderhoudsdocumentatie dat informatie over uitval, gebreken en onderhoud bevat van een object. Dit rapport kan ook onderhoudskosten, beschikbaarheid van een object, productieve tijd en andere relevante data bevatten (NEN-EN 13306). Onderhoudsstrategie Managementmethode gebruikt om de onderhoudsdoelstellingen te realiseren (NEN-EN 13306). Ontwerpdossier Alle digitale en analoge ontwerpinformatie die beschikbaar is over een bouwwerk. Revisiebescheiden De documenten waarin of waarop de feitelijke situatie van een gebouw, bouwdeel of installatiedeel is weergegeven. Stooklijn Regeltechnisch verband tussen een temperatuur van een medium (water, lucht) en een omgevingsvariabele (veelal de buitentemperatuur). Vereiste functie Functie of een combinatie van functies van een object, die noodzakelijk worden geacht om te voorzien in een gewenste dienst (NEN-EN 13306). 8.3 EIGENSCHAPPEN Availability Zie beschikbaarheid. Beschikbaarheid (Availability) Vermogen van een bouw- of installatiedeel om de vereiste functie te realiseren, onder de bepaalde voorwaarden, op een bepaald tijdstip of gedurende een bepaald tijdsinterval, aannemende dat is voorzien in de vereiste eterne middelen (NEN-EN 13306). Opmerking: De formule om het beschikbaarheidspercentage te berekenen is uptime/totale bedrijfstijd (uptime + downtime). Een object met een hoog beschikbaarheidspercentage is niet per definitie betrouwbaar. Betrouwbaarheid (Reliability) Vermogen van een element waarin de vereiste functie kan worden uitgeoefend, onder de bepaalde voorwaarden op een bepaald tijdstip of gedurende een bepaalde tijdsinterval (NEN-EN 13306). Opmerking: De formule om de betrouwbaarheid te berekenen is vanuit MTBF de totale bedrijfstijd/aantal storingen. Een element met een hoge betrouwbaarheid heeft over het algemeen een hoog beschikbaarheidspercentage. Environment Zie omgeving. Gezondheid Toestand van optimaal welzijn in geestelijk, lichamelijk en maatschappelijk opzicht. Health Zie gezondheid. Levensduur (Life Cycle) Tijdsperiode tussen de ingebruikname van een object en de verwijdering hiervan (NEN-EN 13306). Maintability Zie onderhoudbaarheid. Omgeving Eterne omstandigheden en invloeden waaraan een object, individu of systeem op een bepaald moment wordt blootgesteld. Onderhoudbaarheid (Maintainability) Vermogen van een object om het te houden, of terug te brengen, in een vereiste staat waarin het de vereiste functie kan uitoefenen, onder bepaalde voorwaarden, daarbij gebruikmakend van procedures en middelen (NEN-EN 13306). Redundantie Het bestaan van meer dan één middel om op een gegeven moment de vereiste functie uit te voeren (NEN-EN 13306). ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

6 RAMS(HE) R = Reliability A = Availability M = Maintainability S = Safety H = Health E = Environment Reliability Zie betrouwbaarheid. Safety Zie veiligheid. Veiligheid Toestand waarin iemand of iets vrij is van gevaar of schade. 8.4 STORINGEN EN GEBEURTENISSEN Degradatie (veroudering, verval) Onomkeerbaar proces van een van meerdere van de kenmerken van een object, door tijd, gebruik, of een eterne oorzaak (NEN-EN 13306). Klacht Een formele uiting van ontevredenheid over de werking van het bouw- of het installatiedeel of over de dienstverlening. Melding De mededeling bij de Opdrachtgever dat er sprake is van een afwijking in het functioneren van het bouwdeel of installatie in de vorm van een klacht of storing. Onoordeelkundig gebruik Verkeerd gebruik als gevolg van een verkeerde of ondoordachte handeling. Primaire uitval Een uitval van een object die niet is veroorzaakt, zowel direct als indirect, door een uitval of gebrek van een ander object (NEN-EN 13306). Secundaire uitval Een uitval van een object die is veroorzaakt, zowel direct als indirect, door een uitval of gebrek van een ander object (NEN-EN 13306). Storing Onderbreking van het functioneren van een element, veelal als gevolg van het niet goed functioneren van één of meerdere componenten. Uitval (Failure) Beëindiging van het vermogen van een object om de vereiste functie uit te oefenen. Uitval door slijtage Uitval waarvan de kans op voorkomen toeneemt naarmate een object langer (tijd) of vaker (aantal) wordt gebruikt (NEN-EN 13306). Uitval door ouderdom Uitval waarvan de kans op voorkomen toeneemt, naar mate het object ouder wordt, onafhankelijk van het in gebruik zijn van het object (NEN-EN 13306). Verkeerd gebruik van een gebouw of installatie De manier waarop gebruikers of de organisatie het gebouw of installatie verkeerd 'toepassen'. Voorbeeld: het te zwaar beladen van een lift. 8.5 GEBREKEN EN CONDITIES DB&O-status Status waarbij de doelen van Duurzaam Beheer en Onderhoud zijn bereikt: de installaties functioneren volgens de specificaties, bij het beheer wordt informatie over de klimaatinstallatie beheerd en beheerst en de gebruikers weten welk binnenmilieu verwacht kan worden en kennen hun eigen verantwoordelijkheden. Het bereiken van de DB&Ostatus hoeft niet te betekenen dat de situatie al optimaal is. Met name aanpassingen op lange termijn zullen vaak nog uitgevoerd worden. De invulling van de DB&O-status wordt door het facilitair management aangegeven. Defect Absolute storing in technische zin, als gevolg waarvan een component van een object niet meer kan functioneren (Begrippenlijst NVDO). Failure Mode Een mogelijke faalvorm van een asset (of deel van een asset), is onderdeel van een FMEA. Failure Effect De mogelijke effecten van falen van een asset (of deel van een asset), is onderdeel van een FMEA. Gebrek Toestand van een object gekarakteriseerd door het onvermogen een vereiste functie uit te oefenen, eclusief het onvermogen dit te doen tijdens het uitvoeren van preventief onderhoud, of als gevolg van een gebrek aan eterne middelen (NEN-EN 13306). Omstandigheid van een bouw- of installatiedeel waarbij de (technische) toestand op een lager niveau ligt dan de (technische) toestand die bij oplevering van het bouw- of installatiedeel werd beoogd (NEN ). Gedeeltelijk gebrek Gebrek gekarakteriseerd door het feit dat een object een aantal, maar niet alle vereiste functies kan uitoefenen (NEN-EN 13306). Gevaarlijke toestand Toestand van een object met als mogelijk gevolg verwondingen aan personen, beschadiging aan materialen of andere onacceptabele gevolgen (NEN-EN 13306). ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

7 Latent gebrek Gebrek dat nog niet is ontdekt of zich nog niet heeft geopenbaard (NEN-EN 13306). Storingstoestand Toestand van een object gekarakteriseerd door het onvermogen de vereiste functie uit te oefenen, om welke reden dan ook (NEN-EN 13306). Technische conditie Technische toestand of staat waarin een installatie of componenten hiervan zich bevinden. Toestand buiten functie Toestand van een object gekarakteriseerd door een uitval dan wel een mogelijk onvermogen om de vereiste functie uit te voeren tijdens het uitvoeren van preventief onderhoud (NEN-EN 13306). Toestand in bedrijf Toestand waarin een object de vereiste functie uitoefent (NEN-EN 13306). Toestand in functie Toestand van een object gekarakteriseerd door het feit dat het de vereiste functie kan uitoefenen, uitgaande van het feit dat, indien gewenst, voorzien wordt in eterne middelen (NEN-EN 13306). Toestand van stilstand Toestand waarin een object de vereiste functie niet uitoefent gedurende een niet-vereiste tijd (NEN- EN 13306). Toestand van standby Toestand waarin een object de vereiste functie niet uitoefent gedurende een vereiste tijd (NEN-EN 13306). Teruggezette toestand Toestand van een object waarbij dat object de vereiste functie uitoefent binnen acceptabele grenzen, maar wel lager dan de gespecificeerde waarden of waarbij een aantal maar niet alle vereiste functies worden uitgeoefend (NEN-EN 13306). 8.6 TYPES ONDERHOUD Achterstallig onderhoud Zo lang uitgesteld onderhoud dat het uitstel tot een economisch niet verantwoorde toename van de uit te voeren onderhoudsactiviteiten leidt, welke toename door tijdig onderhoud had kunnen worden voorkomen (Begrippenlijst NVDO). Conditieafhankelijk onderhoud Preventief onderhoud gebaseerd op het monitoren van de prestatie en/of parameter en de erop volgende actie (NEN-EN 13306). Opmerking: Monitoren van prestatie en parameter kan worden gepland, op verzoek worden gedaan of continu plaatsvinden. Correctief onderhoud Onderhoud uitgevoerd nadat een storing is geconstateerd, met het doel die storing op te heffen (begrippenlijst NVDO). Correctief onderhoud Onderhoud uitgevoerd na de vaststelling van een gebrek met als doel het object terug te brengen in de staat waarin het de vereiste functie kan uitoefenen (NEN-EN 13306). Opmerking: Bijvoorbeeld verhelpen van vlekken door waterdruppels op het plafond. Curatief onderhoud Onderhoud uitgevoerd na de vaststelling van een gebrek met als doel het bouw- en/of installatiedeel terug te brengen in een geconsolideerde staat waarin het de vereiste functie nog niet volledig kan vervullen. Opmerking: Bijvoorbeeld dichten van lek als het water door het plafond een ruimte in komt. Dagelijks onderhoud Zie routineonderhoud. Functioneel onderhoud Een vorm van toestandafhankelijk onderhoud waarbij niet alleen zo wordt onderhouden dat een component of installatie werkt, maar ook dat deze functioneert als beoogd. Deze functionaliteit kan afwijken van het oorspronkelijke ontwerp wanneer zich wijzigingen in bijvoorbeeld het gebruik van het gebouw hebben voorgedaan. Gebruikersonderhoud Onderhoud uitgevoerd door een gebruiker of operator (NEN-EN 13306). Gebruiksafhankelijk onderhoud (Predetermined Maintenance) Preventief onderhoud uitgevoerd volgens een vastgestelde tijdsplanning of vastgesteld aantal gebruikseenheden, maar zonder voorafgaande bepaling van de conditie (NEN-EN 13306). Gebruikgestuurd onderhoud Preventief onderhoud uitgevoerd volgens een op basis van een onderhoudsstrategie vastgestelde tijdsplanning of vastgesteld aantal gebruikseenheden, maar zonder voorafgaande bepaling van de conditie (NEN-EN 13306). Groot onderhoud Onderhoud dat omvangrijk is, een vrij groot uitvoeringsinterval heeft en van belang is om het bekorten van de technische levensduur te voorkomen. Inspectief onderhoud Zie toestandsafhankelijk onderhoud. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

8 Niet gepland onderhoud (Immediate Maintenance) Onderhoud dat zonder vertraging wordt uitgevoerd na het vaststellen van een gebrek om onacceptabele gevolgen te vermijden (NEN-EN 13306). Onderhoud op afstand Onderhoud van een object uitgevoerd zonder fysieke toegang van het onderhoudspersoneel tot het object (NEN-EN 13306). On Line onderhoud Onderhoud dat wordt uitgevoerd terwijl het object wordt gebruikt (NEN-EN 13306). On Site Maintenance Onderhoud uitgevoerd op de locatie waar het object wordt gebruikt (NEN-EN 13306). Planbaar onderhoud Onderhoud waarvan de noodzaak tot uitvoering voldoende tijdig bekend is om de normale procedure voor planning en werkvoorbereiding te kunnen doorlopen (Begrippenlijst NVDO). Planmatig onderhoud Preventief onderhoud ui tgevoerd volgens een vastgestelde tijdsplanning of vastgesteld aantal gebruikseenheden (NEN-EN 13306). Opmerking: Planmatig onderhoud betreft meestal statische bouwdelen. Voor de meer dynamische bouwdelen (pompen, ventilatoren etc.) waar inzicht in het gedrag in de tijd gezien van belang is, zie proactief preventief onderhoud. Prestatiegericht onderhoud Het uitvoeren van onderhoud op basis van de conditie van onderdelen (conditiemeting) en overige prestatieeisen in plaats van via van tevoren vastgestelde cycli (criteria Duurzaam Inkopen). Preventief onderhoud Onderhoud dat wordt verricht vóórdat een storing is opgetreden, dit met het doel de kans op het optreden van die storing in de op het onderhoud volgende periode te verkleinen (begrippenlijst NVDO). Proactief Preventief Onderhoud (Handhaven en Verbeteren) Onderhoud op basis van in kaart gebrachte onderhoudsbehoefte van een asset met als doelen het handhaven van de functionele specificaties van deze asset en het continu verbeteren ervan. Routine-onderhoud Regulier of herhaalde elementaire onderhoudsactiviteiten, die normaliter geen bijzondere kwalificaties, autorisatie e.d. met zich meebrengen Opmerking: Routinematig onderhoud omvat bijvoorbeeld schoonmaak, aandraaien van verbindingen, controleren van het vloeistofniveau, smeren e.d. (NEN-EN 13306). Storingsafhankelijk onderhoud Bij storingsafhankelijk onderhoud vindt onderhoud, benodigd om de storing op te heffen, pas plaats nadat de storing is opgetreden (Begrippenlijst NVDO). Storinggestuurd onderhoud Bij storinggestuurd onderhoud wordt onderhoud pas uitgevoerd nadat een storing is opgetreden. Toestandsafhankelijk onderhoud Toestandsafhankelijk onderhoud bestaat primair uit een voorgeschreven toestandsinspectie. Daarbij wordt de opgenomen toestand vergeleken met een norm. Indien de norm is overschreden, volgt onderhoud om de gewenste toestand te verkrijgen; indien de norm niet blijkt te zijn overschreden is daarmee het onderhoud afgesloten. Meestal wordt het in de vorm van periodiek onderhoud uitgevoerd, maar het kan ook continu of incidenteel worden toegepast. Soms worden voor toestandsafhankelijk onderhoud de termen inspectief onderhoud of predictief onderhoud gebruikt (Begrippenlijst NVDO). Toestandgestuurd onderhoud Toestandgestuurd onderhoud bestaat primair uit een voorgeschreven toestandsinspectie. Daarbij wordt de opgenomen toestand vergeleken met een norm. Indien de norm is overschreden, volgt onderhoud om de gewenste toestand te verkrijgen; indien de norm niet blijkt te zijn overschreden is daarmee het onderhoud afgesloten. Meestal wordt het in de vorm van periodiek onderhoud uitgevoerd, maar het kan ook continu of incidenteel worden toegepast. Uitgesteld onderhoud Correctief onderhoud dat niet direct wordt uitgevoerd na vaststelling van het gebreken, maar wordt uitgesteld in overeenstemming met de gegeven onderhoudsregels (NEN-EN 13306). Bijbehorende onderhoudstaken zijn: Toestand Gestuurd Onderhoud (CBM = Condition Based Maintenance); Gebruik Gestuurd Onderhoud (TBM= Time Based Maintenance); Storing Gestuurd Onderhoud (RTF = Run To Failure). Deze taken worden proactief vastgesteld met behulp van risicoanalyse met de RCM/FMECA aanpak. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

9 8.7 ONDERHOUDSACTIVITEITEN Aanpassing (modificatie) Combinatie van alle technische, administratieve en bestuurlijke acties om één of meer functies van een object te veranderen (NEN-EN 13306). Calibratie Een functionele test waarbij de correcte werking van een object wordt gecontroleerd en zonodig wordt bewerkstelligd door afstelling aan de hand van voor de correcte werking gestelde normen (Begrippenlijst NVDO). Certificatie Procedure waarbij een derde partij schriftelijk, verzekert dat een product, proces of dienst aan de daarvoor gespecificeerde eisen voldoet (NEN-EN 13269). Compliance test Test om te bepalen of een eigenschap of object overeenkomt met de gestelde eisen (NEN-EN-13306). Functionele inspecties Inspecties waarbij niet alleen wordt gecontroleerd of een component of installatie werkt, maar ook of deze functioneert als beoogd. Deze functionaliteit kan afwijken van het oorspronkelijke ontwerp wanneer zich wijzigingen in bijvoorbeeld het gebruik van het gebouw hebben voorgedaan. Functionele test Test na onderhoudsactiviteit om te verifiëren of een object in staat is de vereiste prestatie te leveren (NEN-EN-13306). Groepsvervanging Het op een bepaald moment vervangen van alle eemplaren van een groep als het eerste eemplaar of een vooraf gesteld aantal eemplaren defect is gebleken. Inspectie Het vaststellen van de waarde van een of meer toestandseigenschappen van een object ter vergelijking met daarvoor vastgestelde grenswaarden met het doel eventuele vervolgactiviteiten te bepalen. Integrale vervanging Het volledig verwijderen van een bouw- of installatiedeel waarna hiervoor in de plaats een volledig nieuw, meestal vergelijkbaar, ander bouw- of installatiedeel wordt aangebracht. Modificatie Een modificatie is een constructiewijziging van een bestaand object en dient in het algemeen om de productieprestatie te vergroten, om de betrouwbaarheid of de onderhoudbaarheid te verbeteren of om op andere wijze de onderhoudskosten te verlagen (Begrippenlijst NVDO). Monitoring Activiteit, handmatig of automatisch uitgevoerd, met als intentie de bestaande toestand van een object te observeren (NEN-EN 13306). Nakoming (van het onderhoudscontract) Proces om te bepalen of is voldaan aan wederzijdse verplichtingen conform de bepalingen in het onderhoudscontract (NEN-EN 13269). Nalevingstest (Compliance test) Test gebruikt om aan te tonen of een kenmerk van een object al dan niet overeenkomst met de gegeven specificatie (NEN-EN 13306). Onderhoudsbeurt Een voorgeschreven verzameling onderhoudsactiviteiten die als een geheel op een bepaald moment, meestal periodiek, wordt uitgevoerd (Begrippenlijst NVDO). Reconstructie/renovatie (Rebuilding) Actie volgend op het ontmantelen van een object en het repareren of vervangen van onderdelen die tegen het eind van functionele levensduur aan lopen of die regulier moeten worden vervangen (NEN-EN 13306). Opmerkingen: Reconstructie verschilt van revisie, omdat reconstructie ook aanpassingen en verbeteringen kan bevatten; De doelstelling van reconstructie is normaliter om te bewerkstelligen dat een object een langere levensduur krijgt dan het originele object. Reparatie Herstel van defecte componenten (van de klimaatinstallatie), waardoor de functie van een object weer kan worden vervuld. Revisie Het uitvoeren van diverse onderhoudsactiviteiten waarmee een object weer in een nieuwstaat wordt gebracht en het object gedurende een bepaalde bedrijfsperiode weer een aanvaardbare betrouwbaarheid en onderhoudbaarheid zal bevatten. Revisie (Overhaul) Een veelomvattend pakket van onderzoekingen en acties dat wordt uitgevoerd om het vereiste niveau van beschikbaarheid en veiligheid van een object in stand te houden (NEN-EN 13306). Screenende meting Metingen waarbij enkele eenvoudig te meten parameters zoals ruimtetemperatuur, luchtvochtigheid en CO 2 op een beperkt aantal plaatsen in het gebouw wordt gemeten. Deze metingen zijn indicatief voor de betreffende situatie op een bepaald moment, maar kunnen niet worden toegepast om het binnenmilieu te beoordelen. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

10 Tijdelijke reparatie Fysieke actie om de vereiste functie van een object met gebreken te herstellen voor een beperkte periode totdat de reparatie wordt uitgevoerd (NEN-EN 13306). Visuele inspectie Bepalingsmethode waarbij de staat van objecten, zoals de componenten van een gebouwgebonden installatie, op zichtbare gebreken wordt beoordeeld. Hierbij kan eventueel gebruik worden gemaakt van eenvoudige hulpmiddelen als een spiegeltje, rolmaat, zakmes, priem, verrekijker, tape en dergelijke. Zelfdiagnose Het zelf indicatief vaststellen van de wijze van het technische functioneren van de klimaatinstallatie, de aanwezige kennis over de klimaatinstallatie en mate van eigen verantwoordelijkheid en perceptie van de gebruikers. 8.8 TIJDGERELATEERDE TERMEN Bedrijfstijd De tijdspanne waarbinnen de gebouwgebonden installatie in bedrijf is. Functiehersteltijd De periode tussen het moment van de mededeling van de storing tot aan het moment waarop het bouwof installatiedeel weer functioneert. Functionele levensduur Onder gegeven voorwaarden, het tijdsinterval tussen een gegeven beginmoment totdat het uitvalniveau onacceptabel wordt, of wanneer het object als nietrepareerbaar wordt beschouwd als gevolg van een gebrek of andere relevante factoren (NEN-EN 13306). Gebruikstijd De tijdspanne waarin de desbetreffende ruimte c.q. het desbetreffende gebouw voor de reguliere functie gebruikt wordt. Gemiddelde onderhoudstijdsduur( MTTM, Mean Time To Maintain) De gemiddelde tijdsduur van alle, preventieve en correctieve, onderhoudsactiviteiten, gemeten over een bepaalde tijdsperiode. De Engelse term is MTTM = Mean Time To Maintain (Begrippenlijst NVDO). Gemiddelde reparatietijdsduur (MTTR, Mean Time To Repair) De gemiddelde tijdsduur van alle reparaties, gemeten over een bepaalde tijdsperiode. De Engelse term is MTTR = Mean Time To Repair (Begrippenlijst NVDO). Gemiddelde reparatietijd (MTTR, Mean Time To Repair) Wiskundige verwachting van de reparatietijd (NEN-EN 13306). Gemiddelde storingsinterval (MTBF, Mean Time Between Failures) Het gemiddelde storingsinterval is het gemiddelde van de over een bepaalde, representatieve periode opgetreden storingsintervallen. De Engelse term is MTBF = Mean Time Between Failures, gebruikt indien de storing door middel van onderhoud op te heffen is, waarna een volgende gebruiksperiode kan volgen. Indien het een nietrepareerbare component betreft, bijvoorbeeld gloeilampen, spreekt men van MTTF = Mean Time To Failure (Begrippenlijst NVDO). Gemiddelde tijd in bedrijf tussen uitval (MOTBF, Mean Operating Time Between Failures) Wiskundige verwachting van de tijd in bedrijf tussen uitval (NEN-EN 13306). Onderhoudstijd Tijdsinterval waarin onderhoud wordt uitgevoerd aan een object, inclusief technische en logistieke vertragingen (NEN-EN 13306). Shut-down Van tevoren geplande stilstand voor onderhoud of andere doelen (NEN-EN 13306). Tijd voor correctief onderhoud Deel van de onderhoudstijd waarin correctief onderhoud wordt uitgevoerd aan een object, inclusief de technische en logistieke vertragingen die inherent zijn aan correctief onderhoud (NEN-EN 13306). Tijd voor preventief onderhoud Deel van de onderhoudstijd waarin preventief onderhoud wordt uitgevoerd aan een object, inclusief de technische en logistieke vertragingen die inherent zijn aan preventief onderhoud (NEN-EN 13306). Reparatietijd Deel van de actieve onderhoudstijd waarin onderhoud aan een object wordt uitgevoerd (NEN-EN 13306). Tijd in functie (Up Time) Tijdsinterval waarin een object in een functionele toestand is (NEN-EN 13306). Tijd buiten functie (Down Time) Tijdsinterval waarin een object buiten functie is (NEN-EN 13306). Tijd in bedrijf (Operating Time) Tijdsinterval waarin een object de vereiste functie uitoefent (NEN-EN 13306). Tijd tot uitval Totale tijd dat een object in bedrijf is tot het moment (tijdstip) van uitval, dan wel de totale tijd tussen herstel van een object tot het moment (tijdstip) van de volgende uitval (NEN-EN 13306). Tijd van stilstand Tijdsinterval waarin een object in de toestand van stilstand is (NEN-EN 13306). ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

11 Tijd in bedrijf tussen uitval Totale tijd in bedrijf tussen twee opeenvolgende uitvallen van een object (NEN-EN 13306). Tijd tussen uitval De tijd tussen twee opeenvolgende uitvallen van een object (NEN-EN 13306). Vereiste tijd in functie Tijdsinterval waarin het object volgens de eisen van de gebruiker in staat moet zijn de vereiste functie uit te voeren (NEN-EN 13306). 8.9 BEHEER, CONTRACTVORMEN EN MIDDELEN Analyse van uitval Logisch, systematisch onderzoek van een object met gebreken om de uitvalskenmerken, de oorzaak van uitval en de consequenties van de uitval te identificeren en te analyseren (NEN-EN 13306). Analyse van gebreken Logisch, systematisch onderzoek van een object met gebreken om de waarschijnlijkheid, oorzaken en gevolgen van potentiële gebreken te identificeren en analyseren. Asset Materieel goed, ook wel aangeduid met physical asset. Asset owner Eigenaar van een materieel goed (asset). Asset user Gebruiker van een materieel goed (asset). Beheerder De verantwoordelijke persoon voor het gebruik van een materieel goed (asset) namens de gebruiker (dit kan ook een organisatie zijn). Capaciteitscontract Ook wel volumecontract genoemd. Een contract ten behoeve van het inhuren van personeel of uitbesteding onder regie, waarbij vergoeding plaats vindt op basis van geregistreerde uren en tarieven. Commissioningsautoriteit (CA) Een door de eigenaar benoemde entiteit (een persoon, bedrijf of instelling) die het commissioningteam leidt, coördineert, plant en het tijdschema invult om het commissioningproces tot een goed einde te brengen. DB&O-deskundige Persoon met een gedegen kennis van gebouwgebonden installaties die binnen het proces van Duurzaam Beheer en Onderhoud een cruciale rol vervult. Deze persoon voert de Quick Scan uit, stelt samen met het projectteam het Plan van Aanpak op en begeleidt de Verbeterslag. Dienstverleningsovereenkomst Een overeenkomst tussen Opdrachtnemer en Opdrachtgever waar naast juridische aspecten en prijsafspraken ook de afspraken over inhoud en kwaliteit van services staan vermeld (de Service Level Agreement). Duurzaam meerjarenonderhoudsplan (DMOP) Een meerjarenonderhoudsplan waarin ook verbeteringen voor binnenmilieu en energiebesparing worden betrokken passend bij beleid van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Facilitair manager Persoon die deel uitmaakt van het facilitair management. Facilitaire organisatie Organisatie verantwoordelijk voor het facilitair beheer. Gebruiker Iedereen die het gebouw gebruikt. Gehuisveste organisatie De (fysieke) organisatie, bijvoorbeeld een (deel van een) bedrijf dat in het gebouw gevestigd is. Huurder Huurder en gebruiker van een asset. Inspanningscontract Onderhoudscontract bestemd voor gebouwen en gebouwgebonden installaties waarin vastgelegd is dat bepaalde inspanningen op het gebied van het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden (onderhoudsbestek) worden uitgevoerd. Deze worden in het contract in meer of mindere mate gedetailleerd beschreven. Leasecontract Onderhoudscontract, waarin vastgelegd is dat bepaalde prestaties van het gebouw en de installaties bereikt en vastgehouden dienen te worden. De onderhoudspartij is tevens eigenaar van de te onderhouden onderdelen uit het contract. Maincontracting Bij maincontracting sluit de Opdrachtgever een beheer- en onderhoudscontract voor verschillende disciplines integraal af met één hoofdcontractant, de zogenaamde maincontractor. Deze maincontractor wordt gedurende een langere periode verantwoordelijk voor alle beheer en onderhoud van één of meer bouwwerken. MUP Meerjaren Uitvoerings Plan. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

12 Onderaannemer Organisatie die is aangewezen door de daartoe meest gerede contractpartij, verantwoordelijk jegens de onderhoudscontractant voor het uitvoeren van de werkzaamheden of diensten op zo'n wijze dat daardoor aan de hoofdovereenkomst wordt voldaan (NEN-EN 13269). Onderhoudscontract Een overeenkomst tussen een opdrachtgever (facilitair management) en een onderaannemer/ opdrachtnemer (onderhoudspartij) waarin het onderhoud van de installaties juridisch is geregeld. Onderhoudscontractant, onderhoudspartij, opdrachtnemer Contractpartij (bedrijf, joint venture, enz.) die is overeengekomen om verantwoordelijkheid te nemen om onderhoudsdiensten te leveren en voorziet, wanneer zulks bepaald, in voorraad of benodigdheden, in overeenstemming met het onderhoudscontract (NEN-EN 13269). Onderhoudspartij Partij die het onderhoud verricht aan (klimaat)installatie(s), vaak een installateur. Opdrachtgever Ontvanger van een onderhoudsdienst geleverd door de onderhoudscontractant (NEN-EN 13269). Opdrachtnemersvergoeding De vergoeding die de Opdrachtnemer krijgt voor het leveren van een product en/of het realiseren van werkzaamheden inclusief de algemene kosten van de Opdrachtnemer en een normale Opdrachtnemerswinst. Organisatie De (bestuursmatige) organisatie waarin kennis, vaardigheden en kracht doelgericht zijn samengebundeld om te voorzien in de behoefte aan producten en/of diensten in haar omgeving. Prestatieborging Vastleggen, controleren en vasthouden van de gewenste of bereikte prestaties. Prestatiecontract Onderhoudscontract bestemd voor gebouwen en gebouwgebonden installaties waarin vastgelegd is dat bepaalde prestaties van het gebouw en de installaties bereikt en vastgehouden dienen te worden. De werkzaamheden van de onderhoudspartij zijn gericht op het bereiken en vasthouden van deze prestaties. Resultaatcontract In een resultaatscontract bestemd voor het onderhoud aan gebouwen en gebouwgebonden installaties worden bepaalde resultaten van de te verrichten onderhoudswerkzaamheden in meer of mindere mate gedetailleerd vastgelegd (NPR 2777). Service Level Agreement (SLA) Een overeenkomst tussen een Opdrachtnemer en een Opdrachtnemer waarin is aangegeven tegen welke service-graden de Opdrachtnemer een dienst levert aan de afnemer. Storingsanalyse De statistische analyse van het optreden van storingen, onder andere met het oog op de keuze van de toe te passen onderhoudsactiviteiten (Begrippenlijst NVDO). Transitiefase De periode tussen het moment van gunnen van de opdracht na aanbesteding en de daadwerkelijke start van de contractuele werkzaamheden door Opdrachtnemer. Het doel van de transitiefase is het inregelen van het onderhoud. Weibull-analyse Wiskundige analysemethode om op basis van storingsgegevens het storingsprofiel te bepalen. Wordt toegepast bij risico-analyse ECONOMISCHE EN TECHNISCHE ASPECTEN Effectiviteit van onderhoud Ratio tussen de onderhoudsprestatiedoelstellingen en het behaalde resultaat (NEN-EN 13306). Indicator Parameter die een signalerende functie heeft en een aanwijzing geeft over de mate van kwaliteit. Life Cycle Analyse (LCA, levenscyclusanalyse) Methode om de milieubelasting van een materiaal of product te berekenen, waarbij alle levensfasen van dat materiaal of product worden meegewogen: winning van grondstoffen, transport, productieproces, toepassing, gebruik, verwijdering en hergebruik. Life Cycle Cost (LCC) Methodiek die financiële afwegingen gedurende de levenscyclus mogelijk maakt. Hiertoe worden investeringskosten, beheer- en onderhoudskosten en sloopkosten onderling vergelijkbaar gemaakt. Key Performance Indicator, kritieke prestatieindicator (KPI) Prestatie-indicatoren die opgenomen zijn bij afspraken over de gewenste prestatie, zoals in contractvormen. Kritieke Succesfactor (KSF) Factor die beslissend is voor het al dan niet behalen van een vooraf gesteld doel. Prestatie-indicator (PI) Variabele om de prestaties van een bedrijfsproces te analyseren en te beoordelen. Prestatie Resultaat van een actie die kan worden beoordeeld aan de hand van het bereiken van de prestatiecriteria. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

13 Prestatiecriteria Eisen of criteria die aan diverse prestatie-indicatoren gesteld worden. Productiviteit Relatie tussen efficiëntie en effectiviteit waarmee een persoon of organisatie productiemiddelen om weet te zetten in resultaat. Indien betrekking op de arbeidsproductiviteit kan dit worden gezien als een eenheid voor de arbeidstijd. Total Cost of Ownership (TCO) Een benaderingswijze waarbij, naast de stichtingskosten, ook gekeken wordt naar de financiële gevolgen van andere gemaakte keuzes in de ontwerpfase, zoals eploitatie en onderhoudskosten. TCO is stakeholder-gericht; TCO kan ook het totaal aan kosten van verschillende stakeholders inhouden. ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

14 BIJLAGE D ALFABETISCHE LIJST MET BEGRIPPEN MET VERWIJZINGEN Term ISSO- 101 Rubriek ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Aanbesteding Aanneemsom Aannemer Aanpassing (modificatie) 7. Onderhoudsactiviteiten Aanvangsrendement Aanvangstijd Acceptatie 1. Begrippen Achterstallig onderhoud 6. Types onderhoud Activamanagement Active maintenance time Active maintenance time 8. Time related terms Active preventive maintenance task time Active preventive maintenance task time 8. Time related terms Active redundacy Active redundacy 3. Properties of items Activiteitenplan Afhandelingstijd Afkoopcontract Afmelding Afschrijvingsbeleid Afschrijvingskosten Afwaarderen Afwerking Ageing failure Ageing failure 4. Failures and events All-in contract Analyse van gebreken 9. Beheer, contractvormen en middelen Analyse van uitval 9. Beheer, contractvormen en middelen Asset 9. Beheer, contractvormen en middelen Asset (physical) Asset (physical) 2. Item related terms Asset management Asset owner 9. Beheer, contractvormen en middelen Asset user 9. Beheer, contractvormen en middelen Assetmanagement Availability 3. Eigenschappen Availability 3. Properties of items Basiskwaliteit Bedrijfstijd 8. Tijdgerelateerde termen Bedrijfswaarde Bedrijfszekerheid Beheer 1. Begrippen Maintenance management 1. Fundamental terms Beheer (pijler) 1. Begrippen Beheerder 9. Beheer, contractvormen en middelen Beheersen 1. Begrippen Beleggingsduur Benchmarking Beschikbaarheid (Availability) 3. Eigenschappen Beschrijvende eisen Bestek Betrouwbaarheid (Reliability) 3. Eigenschappen Bewerkingshoeveelheid Binnenklimaat 2. Gerelateerde termen Binnenmilieu 2. Gerelateerde termen Bouwconstructie Bouwdeel 2. Gerelateerde termen Bouwen Bruto-aanvangsrendement (BAR) Bruto-inkomensstijging Brutovloeroppervlakte (BVO) Calamiteit Calibratie 7. Onderhoudsactiviteiten Capaciteitscontract 9. Beheer, contractvormen en middelen ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

15 Term ISSO- 101 Rubriek ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Certificatie 7. Onderhoudsactiviteiten Classificatie Comfort 2. Gerelateerde termen Commissioning 1. Begrippen Commissioningautoriteit (CA) 9. Beheer, contractvormen en middelen Commissioningplan 2. Gerelateerde termen Common cause failures Common cause failures 4. Failures and events Compliance test 7. Onderhoudsactiviteiten Compliance test 7. Maintenance activities Component Conditie Conditieafhankelijk onderhoud 6. Types onderhoud Condition based maintenance 6. Maintenance types Conditiemeting Conditiemodel Conditiemonitoring Conditiescore Condition monitoring Condition monitoring 7. Maintenance activities Conformiteit Conformity Conformity 3. Properties of items Constant failure period Constant failure period 8. Time related terms Consultancy Consumable item Consumable item 2. Item related terms Continuïteit in DB&O 2. Gerelateerde termen Contractonderhoud Correctief onderhoud 6. Types onderhoud Corrective maintenance 6. Maintenance types Criticality Criticality 4. Failures and events Curatief onderhoud 6. Types onderhoud Cyclisch onderhoud Dagelijks onderhoud 6. Types onderhoud Dagvenster Database DB&O-deskundige 9. Beheer, contractvormen en middelen DB&O-status 5. Gebreken en condities DB&O-verbeteringen 2. Gerelateerde termen Defect 5. Gebreken en condities Fault 5. Faults and states Deferred corrective maintenance Deferred corrective maintenance 6. Maintenance types Degradated state Degradated state 5. Faults and states Degradatie (veroudering, verval) 4. Storingen en gebeurtenissen Degradation 4. Failures and events Dependability Dependability 1. Fundamental terms Design Build Finance Maintain Dienstverleningsovereenkomst 9. Beheer, contractvormen en middelen Disabled state Disabled state 5. Faults and states Discipline Drempelbedrag 1. Begrippen Duurzaam Beheer en Onderhoud (DB&O) Duurzaam meerjarenonderhoudsplan (DMOP) 1. Begrippen 9. Beheer, contractvormen en middelen Duurzaamheid Early failure period Early failure period 8. Time related terms Economische levensduur Economische winst Eenheidsprijs Effectiviteit van onderhoud 10. Economische en technische aspecten Eigenaarbeheer Eigenaarsonderhoud Element 2. Gerelateerde termen Environment 3. Eigenschappen Esthetische levensduur Eploitatiekosten Eploitatieperiode Eternal disabled state Eternal disabled state 5. Faults and states ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

16 Term ISSO- 101 Rubriek ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Eternal disabled time Eternal disabled time 8. Time related terms Faalgedrag Faalkans Faalkosten Facilitair management (NEN-EN 15221) 1. Begrippen Facilitair manager 9. Beheer, contractvormen en middelen Facilitaire organisatie 9. Beheer, contractvormen en middelen Facilitaire productie Facilitaire strategie Failure cause Failure cause 4. Failures and events Failure criteria Failure criteria 4. Failures and events Failure Effect 5. Gebreken en condities Failure Mechanism Failure Mechanism 4. Failures and events Failure Mode 5. Gebreken en condities Failure mode 4. Failures and events Fault diagnosis Fault diagnosis 7. Maintenance activities Fault localisation Fault localisation 7. Maintenance activities Fault masking Fault masking 5. Faults and states Feitelijke situatie 1. Begrippen FMECA (Failure Mode and Critically Effect Analysis) 1. Begrippen FTA (Fail Tree Analysis) 1. Begrippen Functie 2. Gerelateerde termen Functiebeproeving Functiehersteltijd 8. Tijdgerelateerde termen Function check-out Function check-out 7. Maintenance activities Functioneel falen 2. Gerelateerde termen Functioneel onderhoud 6. Types onderhoud Functionele eisen Functionele inspecties 7. Onderhoudsactiviteiten Functionele levensduur 8. Tijdgerelateerde termen Functionele specificatie 2. Gerelateerde termen Functionele test 7. Onderhoudsactiviteiten Functioneren 2. Gerelateerde termen Fysieke assets Garantieonderhoud Gebouwbeheersysteem (GBS) 2. Gerelateerde termen Gebouwdossier 2. Gerelateerde termen Gebouw(gebonden) installatie 2. Gerelateerde termen Gebouwbeheer Gebrek 5. Gebreken en condities Gebrekenopname Gebrekenparameters Gebruik 2. Gerelateerde termen Gebruiker 9. Beheer, contractvormen en middelen Gebruikersonderhoud 6. Types onderhoud Gebruikgestuurd onderhoud 6. Types onderhoud Gebruiksafhankelijk onderhoud (Predetermined Maintenance) 6. Types onderhoud Gebruikstijd 8. Tijdgerelateerde termen Gedeeltelijk gebrek 5. Gebreken en condities Gehuisveste organisatie 9. Beheer, contractvormen en middelen Gemiddelde onderhoudstijdsduur (MTTM, Mean Time To Maintain) 8. Tijdgerelateerde termen Gemiddelde reparatietijd (MTTR, Mean Time To Repair) Gemiddelde reparatietijdsduur (MTTR, Mean Time To Repair) Gemiddelde storingsinterval (MTBF, Mean Time Between Failures) Gemiddelde tijd in bedrijf tussen uitval (MOTBF, Mean Operating Time Between Failures) 8. Tijdgerelateerde termen Mean repair time 10. Economic and technical factors 8. Tijdgerelateerde termen Mean time to restoration 10. Economic and technical factors 8. Tijdgerelateerde termen Mean time between failures 10. Economic and technical factors 8. Tijdgerelateerde termen Mean operating time between failures 10. Economic and technical factors Gerepareerd object ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

17 Term ISSO- 101 Rubriek ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Geriefsverbetering Gevaarlijke toestand 5. Gebreken en condities Hazardous state 5. Faults and states Gezondheid 3. Eigenschappen Grenswaarde Groepsvervanging 7. Onderhoudsactiviteiten Groot onderhoud 6. Types onderhoud Health 3. Eigenschappen Herbestemming Hergebruik Herhalingssnelheid van uitval Herontwikkeling Hersteltijd Hidden failure Hidden failure 4. Failures and events Hoofdaannemer Hoofdgroep Huurder 9. Beheer, contractvormen en middelen Huurdersonderhoud Huurwaarde-ontwikkeling Idle time Idle time 8. Time related terms Immediate corrective maintenance Immediate corrective maintenance 6. Maintenance types Improvement Improvement 7. Maintenance activities Incidentregistratiesysteem Indenture level Indenture level 2. Item related terms Indicator 10. Economische en technische aspecten Infraroodinspectie Ingebrekestelling Inspanningscontract 9. Beheer, contractvormen en middelen Inspanningsgericht onderhoud Inspectie 7. Onderhoudsactiviteiten Inspection 7. Maintenance activities Inspectief onderhoud 6. Types onderhoud Installatie Installatiedeel Instandhouding Insurance spare part Insurance spare part 2. Item related terms Integraal bedrijfsmiddelenmanagement Integrale vervanging 7. Onderhoudsactiviteiten Interne opbrengstvoet (Internal rate of return, IRR) Intrinsic reliability Intrinsic reliability 3. Properties of items Inventarisatie Inventarislijst 2. Gerelateerde termen Item Item 2. Item related terms Item register Item register 9. Maintenance support and tools Jaarrendement Kengetal Kerndocument 2. Gerelateerde termen Kernwaarden Ketendenken Key-suppliership Klacht 4. Storingen en gebeurtenissen Klachtenonderhoud Kledingweerstand 2. Gerelateerde termen Klein onderhoud Klimaatinstallatie 2. Gerelateerde termen Klimaatklachten 2. Gerelateerde termen Klusjesman-activiteiten Kostendrager Kostenplaats Kostensoort KPI (Key Performance Indicator, kritieke prestatie-indicator) 10. Economische en technische aspecten ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

18 Term ISSO- 101 Rubriek NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Kriticiteit 2. Gerelateerde termen Kriticiteitsmatri 2. Gerelateerde termen Kritieke Succesfactor (KSF) 10. Economische en technische aspecten Kritische Succesfactor (KSF) Latent fault Latent fault 5. Faults and states Latent gebrek 5. Gebreken en condities Lean manufacturing Leasecontract 9. Beheer, contractvormen en middelen Levensduur (Life Cycle) 3. Eigenschappen Life cycle 3. Properties of items Life Cycle Analyse (LCA, levenscyclusanalyse) Life Cycle Cost (LCC, Levensduurkosten) 10. Economische en technische aspecten 10. Economische en technische aspecten Life cycle cost 10. Economic and technical factors Line of maintenance, maintenance echelon Locatie 2. Gerelateerde termen Line of maintenance, maintenance echelon 9. Maintenance support and tools Logistic delay Logistic delay 8. Time related terms Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 1. Begrippen Maincontracting 9. Beheer, contractvormen en middelen Maintability 3. Eigenschappen Maintainability 3. Properties of items Maintenance level Maintenance level 6. Maintenance types Maintenance objective Maintenance objective 1. Fundamental terms Maintenance outsourcing Maintenance outsourcing 6. Maintenance types Maintenance plan Maintenance plan 1. Fundamental terms Maintenance record Maintenance record 9. Maintenance support and tools Maintenance schedule Maintenance schedule 7. Maintenance activities Maintenance strategy Maintenance strategy 1. Fundamental terms Maintenance support Maintenance support 9. Maintenance support and tools Maintenance task preparation Maintenance task preparation 7. Maintenance activities Manageability (beheersbaarheid) Mantinenance supportability Mantinenance supportability 1. Fundamental terms Markthuurwaarde Mean failure rate Mean failure rate 3. Properties of items Mean time between system incidents ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) Meerjaren-investeringsplanning Meerjaren-onderhoudsplanning Meerwerk Meetmethode Melding 4. Storingen en gebeurtenissen Milieu Effect Rapport (MER) Minderwerk Modificatie 7. Onderhoudsactiviteiten Modification 7. Maintenance activities Molest 1. Begrippen Monitoring 7. Onderhoudsactiviteiten Montagetijden MUP 9. Beheer, contractvormen en middelen Mutatiegraad Nakoming (van het onderhoudscontract) 7. Onderhoudsactiviteiten Nalevingstest (Compliance test) 7. Onderhoudsactiviteiten Netto-aanvangsrendement (NAR) Netto-investeringen Nettovloeroppervlakte Niet gepland onderhoud (Immediate Maintenance) NL-SfB code 6. Types onderhoud Normmaatregel Normtijd Nulbeurt Nulmeting ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

19 Term ISSO- 101 Rubriek ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Nuttige vloeroppervlakte Object 2. Gerelateerde termen Objectgegevens Obsolescence Obsolescence 3. Properties of items Omgeving 3. Eigenschappen Omvang On Line onderhoud 6. Types onderhoud On line maintenance 6. Maintenance types On Site Maintenance 6. Types onderhoud On site maintenance 6. Maintenance types Ontwerpdossier 2. Gerelateerde termen Onderaannemer 9. Beheer, contractvormen en middelen Onderhoud 1. Begrippen Maintenance 1. Fundamental terms Onderhoud beheersysteem (OBS) Onderhoud op afstand 6. Types onderhoud Remote maintenance 6. Maintenance types Onderhoud ter plaatse Onderhoudbaarheid (Maintainability) 3. Eigenschappen Onderhoudsactiviteit Onderhoudsbeheersing Onderhoudsbehoefte 2. Gerelateerde termen Onderhoudsbeurt 7. Onderhoudsactiviteiten Onderhoudsbon Onderhoudsconcept 2. Gerelateerde termen Onderhoudscontract 9. Beheer, contractvormen en middelen Onderhoudscontractant, onderhoudspartij, opdrachtnemer 9. Beheer, contractvormen en middelen Onderhoudscyclus Onderhoudsdiscipline Onderhoudsdocumentatie 2. Gerelateerde termen Onderhoudsdoelstellingen 2. Gerelateerde termen Onderhoudskosten Onderhoudslocatie 2. Gerelateerde termen Onderhoudsmaatregel Onderhoudsmanagement 2. Gerelateerde termen Onderhoudsniveau Onderhoudspartij Onderhoudsperiode Onderhoudsplan 2. Gerelateerde termen Onderhoudsplanning Onderhoudsprognose Onderhoudsrapport 2. Gerelateerde termen Onderhoudsrichtlijnen Onderhoudsscenario Onderhoudssoort Onderhoudsstrategie 2. Gerelateerde termen Onderhoudstaak Onderhoudstijd 8. Tijdgerelateerde termen Maintenance time 8. Time related terms Online-onderhoud Onoordeelkundig gebruik 4. Storingen en gebeurtenissen Ontwerpdossier 2. Gerelateerde termen Opdrachtgever 9. Beheer, contractvormen en middelen Opdrachtnemersvergoeding 9. Beheer, contractvormen en middelen Operating time between failures Operating time between failures 8. Time related terms Operation Operation 1. Fundamental terms Operator maintenance Operator maintenance 6. Maintenance types Oplevering Opleverings- of kwaliteitscontrole Organisatie 9. Beheer, contractvormen en middelen Overall Equipment Effectiveness (OEE) Overdracht 1. Begrippen Partial fault Partial fault 5. Faults and states ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten

20 Term ISSO- 101 Rubriek ISSO- NEN 2776 NVDOlijst NVDOboek DBO (O) NEN-EN NEN-EN Category NEN-EN :2006 Perceptie (pijler) 1. Begrippen Performance-analyse PI (Performance Indicator, prestatie-indicator) 10. Economische en technische aspecten Pijler 1. Begrippen Plan van Aanpak 1. Begrippen Planbaar onderhoud 6. Types onderhoud Scheduled maintenance 6. Maintenance types Planmatig onderhoud 6. Types onderhoud Portfoliomanagement Predetermined maintenance Predetermined maintenance 6. Maintenance types Predictive maintenance Predictive maintenance 6. Maintenance types Prestatie 10. Economische en technische aspecten Prestatieborging 9. Beheer, contractvormen en middelen Prestatiecontract 9. Beheer, contractvormen en middelen Prestatiecriteria 10. Economische en technische aspecten Prestatie-eis Prestatiegericht onderhoud 6. Types onderhoud Prestatiekeuring Prestatiemeting Prestatiemetingsplan Preventief onderhoud 6. Types onderhoud Preventive maintenance 6. Maintenance types Primaire processen Primaire uitval 4. Storingen en gebeurtenissen Primary failure Primary failure 4. Failures and events Proactief Preventief Onderhoud (Handhaven en Verbeteren) 6. Types onderhoud Procedure Productiviteit 10. Economische en technische aspecten Project Projectplanning Quick Scan 1. Begrippen Quick Wins 1. Begrippen RAMS (HE) 3. Eigenschappen RCM (Reliability Centered Maintenance) Reactietijd (responstijd) 1. Begrippen Re-commissioning 1. Begrippen Reconstructie/renovatie (Rebuilding) 7. Onderhoudsactiviteiten Rebuilding 7. Maintenance activities Redundantie 3. Eigenschappen Redundancy 3. Properties of items Reliability 3. Eigenschappen Reliability 3. Properties of items Rendement Renovatie Repairable item Repairable item 2. Item related terms Reparatie 7. Onderhoudsactiviteiten Rapair 7. Maintenance activities Reparatietijd 8. Tijdgerelateerde termen Repair time 8. Time related terms Required function Required function 1. Fundamental terms Restauratie Restlevensduur Restoration Restoration 7. Maintenance activities Resultaatcontract 9. Beheer, contractvormen en middelen Resultaatgericht onderhoud Retro-commissioning 1. Begrippen Revisie 7. Onderhoudsactiviteiten Revisie (Overhaul) 7. Onderhoudsactiviteiten Overhaul 7. Maintenance activities Revisiebescheiden 2. Gerelateerde termen Risk Based Maintenance (RBM) Routine maintenance Routine maintenance 7. Maintenance activities Routine-onderhoud 6. Types onderhoud Safety 3. Eigenschappen Screenende meting 7. Onderhoudsactiviteiten Secondary failure Secondary failure 4. Failures and events Secundaire uitval 4. Storingen en gebeurtenissen ISSO-publicatie Onderhoud en onderhoudscontracten