Bestuursverslag & Jaarrekening 2010

Transcriptie

1 Bestuursverslag & Jaarrekening 2010

2 I N H O U D S O P G A V E 0. I N L E I D I N G... 2 A1. B E S T U U R S V E R S L A G... 3 A2. T O E L I C H T I N G B I J D E J A A R R E K E N I N G A3. L E E R L I N G E N A A N T A L L E N E N D I P L O M A S A4. G E G E V E N S P E R S O N E E L A5. H E L D E R H E I D I N D E B E K O S T I G I N G ( B V E ) A6. K E N G E T A L L E N B1. G R O N D S L A G E N V O O R D E J A A R R E K E N I N G B2. B A L A N S P E R 3 1 D E C E M B E R B3. S T A A T V A N B A T E N E N L A S T E N B4. K A S S T R O O M O V E R Z I C H T B5. T O E L I C H T I N G B E H O R E N D E T O T D E B A L A N S B6. T O E L I C H T I N G O P D E S T A A T V A N B A T E N E N L A S T E N B7. O V E R Z I C H T V E R B O N D E N P A R T I J E N B8. N I E T U I T D E B A L A N S B L I J K E N D E V E R P L I C H T I N G E N C1. C O N T R O L E V E R K L A R I N G C2. B E S T E M M I N G V A N H E T R E S U L T A A T C3. G E B E U R T E N I S S E N N A B A L A N S D A T U M B I J L A G E 1 : H O N O R E R I N G E N B E Z O L D I G I N G Bestuursnummer Brinnummer 25EF Sector AOC Naam instelling Stichting Clusius College Postadres Voltastraat 1 Postcode / Plaats 1817 DD Alkmaar Telefoon cvb@clusius.nl Website Contactpersoon Joost Emmerik j.emmerik@clusius.nl 1

3 0. I N L E I D I N G Hierbij bieden wij u het bestuursverslag en de jaarrekening 2010 van het Clusius College aan. Het bestuursverslag bestaat uit een algemeen deel, met informatie over de organisatie en de ontwikkelingen in 2010 en een toelichting bij de jaarrekening. Uit de jaarrekening blijkt dat het Clusius College het financiële jaar afsluit met een positief resultaat van waar een negatief saldo van begroot was. Op basis van het (toen waarschijnlijke) financiële resultaat in 2009, de begroting van 2010 en de meerjarenraming vanaf 2011, is in november 2009 door het College van Bestuur besloten tot een ingrijpende bezuiniging, waarvan het terugdringen van de overformatie een belangrijk aspect is. Deze personele ombuiging heeft in 2010 een reorganisatie tot gevolg gehad. De reorganisatie en de overige bezuinigingen, waarvan het verwachte resultaat nog niet meegenomen waren in de begroting van 2010, hebben geleid tot een positief resultaat over De regelgeving met betrekking tot het geïntegreerd jaardocument in het onderwijs (RJ 660) wordt door het Clusius College toegepast. Dit geïntegreerde jaardocument bestaat uit het bestuursverslag, de jaarrekening met een toelichting en overige gegevens die volgens de regeling moeten worden toegevoegd aan het geïntegreerde jaardocument. Deze gegevens zijn waar mogelijk geïntegreerd in de tekst van het bestuursverslag. Het geïntegreerd jaardocument vormt de basis voor het jaarverslag dat in juni 2011 verschijnt. Ons jaarverslag 2009 is verkozen tot beste jaarverslag in de categorie AOC s. We gaan daarom op de ingeslagen weg voort, waarbij het jaarverslag een combinatie is van horizontale en verticale verantwoording van het beleid en een beeld van wat er allemaal gebeurt in de organisatie. Het jaarverslag moet daarom voor een brede doelgroep een aansprekend document zijn. Alkmaar, 18 april 2011 M.H. van Tilburg Voorzitter College van Bestuur G.P. Oud Lid College van Bestuur 2

4 A1. B E S T U U R S V E R S L A G A1.1 De organisatie Het Clusius College heeft vestigingen in acht gemeenten ten noorden van het Noordzeekanaal. Het verzorgt opleidingen vmbo-groen en mbo. Er zijn mbo-opleidingen op het gebied van plant, dier, groen, bloem, styling, voeding, recreatie, techniek, zorg, commercieel ondernemen, sportvisserij, natuur en milieu. Vmbo-vestigingen zijn er in Amsterdam, Castricum, Grootebroek, Heerhugowaard en Purmerend. In Alkmaar, Hoorn en Schagen zijn vestigingen met vmbo en mbo. Het Centraal Bureau is gevestigd in Alkmaar. Daarnaast verzorgt het Clusius College bedrijfsopleidingen en cursus- en contractonderwijs. Het Clusius College is een stichting. Het College van Bestuur is het bevoegd gezag van de stichting en legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht (RvT). Het management wordt gevormd door de vestigingsdirecteuren. Het Centraal Bureau is dienstverlenend aan de vestigingen en ondersteunend aan het College van Bestuur. Het leerlingen- en studentenaantal 1 is in 2010 (teldatum 1 oktober) nagenoeg gelijk gebleven met een totaal van Het aantal leerlingen vmbo is (-4,4%). Terugloop vond plaats in Alkmaar (-14,0%), Amsterdam (-8,0%), Castricum (-7,4%), Grootebroek (-6,2%) en Schagen (-6,3%). Stijging van het aantal leerlingen was er in Heerhugowaard (+1,3%), Hoorn (+1,4%) en Purmerend (+4,4%). Het aantal studenten in de beroepsopleidende leerweg (bol) van het mbo is (+8,6%). Het aantal in de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) is 524 (+18,3%). Voor de komende jaren is de verwachting dat het aantal leerlingen in het vmbo tot 2013 nog blijft dalen tot ongeveer en daarna weer gaat groeien. De regio van het Clusius College is een van de weinige in Nederland waar het aantal 5- tot 10-jarigen tot 2009 nog steeg. Het mbo zal de komende jaren groeien, mede als gevolg van de afgelopen jaren gestarte opleidingen, de nieuwe opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij (start in schooljaar ) en een toename van bedrijfsopleidingen (bbl). In 2014 wordt een totaal aantal leerlingen en studenten voorzien van ongeveer Vanuit het Centraal Bureau van het Clusius College vindt alle dienstverlening aan vestigingen en ondersteuning van het College van Bestuur plaats op het gebied van Kwaliteit & Onderwijs (incl. projecten en internationalisering), Personeel & Organisatie, Financiële Zaken, Informatisering & Automatisering, PR & Communicatie en Planning & Control. Vanaf 1 juni 2010 zijn de afdelingen Financiële Zaken en Planning & Control samengevoegd tot de afdeling Finance & Control. Het Secretariaat van het College van Bestuur ondersteunt ook het Centraal Bureau. Een van de bestuurssecretaresses is tevens office manager. Met het besluit van de besturen van ROC Kop van Noord-Holland en het Clusius College om een strategische samenwerking aan te gaan, is een belangrijke stap gezet naar bundeling van krachten op een aantal gebieden. Door een gezamenlijke front en back office bij de bedrijfsopleidingen, kan de markt van leven lang leren beter bediend worden. In het mbo wordt in enkele opleidingen samengewerkt (Groen, Grond & Infra / Monteur Mobiele Werktuigen, Zorgbedrijf Dierenhouderij). Samenwerking en krachtenbundeling bij de centrale ondersteuning leidt tot betere dienstverlening en efficiënter werken. De samenwerking is in 2010 geformaliseerd door de oprichting van de Coöperatieve Onderwijsgroep Noordwest-Holland U.A. 1 We spreken binnen het vmbo van leerlingen en binnen het mbo van studenten. 3

5 A1.2 Missie, visie en beleid Het College van Bestuur stelt jaarlijks een kaderbrief op, op basis waarvan de vestigingen hun activiteitenplannen maken en die tevens leidend is voor de activiteiten van en ondersteuning door het Centraal Bureau. Het beleid van het Clusius College wordt in de kaderbrief opgehangen aan vijf speerpunten: 1. Duidelijke strategische positionering 2. Kwalitatief hoogwaardig onderwijs 3. Professionele organisatie 4. Integraal management binnen afgesproken kaders 5. Voldoen aan basiskwaliteit Bij elk van de speerpunten worden activiteiten en resultaten benoemd voor het komende (school)jaar en voor de langere termijn. Het Clusius College heeft grote ambities voor wat betreft de ontwikkeling van het onderwijs en de verbetering van de kwaliteit ervan, verdere professionalisering van de organisatie en de medewerkers en modernisering van de huisvesting en overige voorzieningen. Dit vraagt om een heldere missie en visie, die uitgangspunt zijn voor beleid op basis waarvan prioriteiten worden gesteld en keuzes worden gemaakt. Daarom is medio 2010 een missie/visie-traject (M/V-traject) gestart onder begeleiding van het bureau Trainingproducties. De start van het traject was voor de zomer van 2010, waarin een breed samengestelde groep van zo n twintig mensen de (concept) missie heeft ontwikkeld. De (concept) missie van het Clusius College luidt: Het Clusius College geeft groen licht voor succes in een dynamische wereld. Op basis van deze missie is door ongeveer dezelfde groep mensen vervolgens een (concept) algemene visie opgesteld. De (concept) algemene visie van het Clusius College luidt: Het groene onderwijs van het Clusius College is eigentijds en aantrekkelijk en behoort in 2015 tot het beste kwart van Nederland! Het Clusius College komt bij ouders, leerlingen en bedrijfsleven als eerste in gedachte wanneer het gaat om goed onderwijs omdat het: een veilige, stimulerende leeromgeving biedt; een ieder uitdaagt het beste uit zichzelf te halen; samenwerkt met ouders, bedrijfsleven en andere betrokkenen in de regio; een professionele organisatie met modern personeelsbeleid is; zich kenmerkt door transparantie, verantwoordelijkheid en kwaliteitsbewustzijn. Het M/V-traject, dat loopt van het najaar van 2010 tot het voorjaar van 2011, bestond vervolgens uit twee sporen: Het met elkaar in gesprek gaan over de missie en algemene visie in groepen in twee bijeenkomsten (het MM-traject ), waarbij in de eerste bijeenkomst onder meer teruggeblikt is op (vooral) het voorgaande jaar, waarin de reorganisatie en de invoering van het functiehuis plaatsvonden en opmerkingen, tips en adviezen geadresseerd zijn aan de vestigingsdirecteur en het College van Bestuur (CvB). In de tweede bijeenkomst is vooral vooruit gekeken en de verbinding gelegd met ieders persoonlijke drijfveren en de missie en algemene visie van het Clusius College. Hierin is door het grootste deel van de medewerkers geparticipeerd. 4

6 Het ontwikkelen van een onderwijskundige visie op basis van de missie en algemene visie (het OV-traject ). Dit is gebeurd op elke vestiging door een groep medewerkers die gezamenlijk zo n 400 bouwstenen hebben aangeleverd, waaruit een redactiecommissie een (concept) onderwijskundige visie heeft opgesteld. Deze is weer op de vestigingen vertaald in een plan van aanpak, dat opgenomen wordt in het vestigingsactiviteitenplan. Voor het Centraal Bureau is deze onderwijskundige visie mede uitgangspunt voor de ondersteuning aan vestigingen. Het hele traject wordt in april 2011 afgesloten met een digitale enquête, waarin alle medewerkers nog eens naar hun mening gevraagd wordt over de concept missie en algemene visie. Op basis van de uitkomsten van deze enquête en van de input uit de eerdere bijeenkomsten zullen de missie en algemene visie bijgesteld worden en vervolgens worden vastgesteld. A1.3 Goed bestuur, verantwoording en toezicht A1.3.1 Goed bestuur Het Clusius College hanteert met betrekking tot het besturen, het toezicht en de horizontale verantwoording en dialoog de governance code van de mbo-sector Goed bestuur in de bvesector, die op 1 januari 2009 in werking is getreden. In deze code is de volgende definitie opgenomen van goed bestuur: Goed bestuur is het waarborgen van de onderlinge samenhang van de wijze van sturen, beheersen en toezicht houden van een organisatie, gericht op efficiënte en effectieve realisatie van de doelstellingen, alsmede het daarover op een open wijze communiceren en verantwoording afleggen ten behoeve van belanghebbenden. De scheiding tussen bestuur en toezicht is binnen het Clusius College vorm gegeven middels de Raad van Toezicht en het College van Bestuur, waarbij het College van Bestuur het bevoegd gezag is. De verantwoordelijkheden, taken en onderlinge verhouding tussen Raad van Toezicht en College van Bestuur zijn vastgelegd in de statuten van de stichting en het bestuursreglement. A1.3.2 Verantwoording en toezicht Het Clusius College verantwoordt zich aan externe en interne toezichthouders middels het jaarverslag. Het jaarverslag voldoet aan de vereisten die gesteld worden door de overheid en zijn gebaseerd op de inrichtingsvereisten zoals opgenomen in het Burgerlijk Wetboek en zijn nader uitgewerkt in de richtlijnen RJ660 Onderwijsinstellingen en brieven en andere richtlijnen van het Ministerie van OCW. Het jaarverslag van het Clusius College is gebaseerd op het geïntegreerd jaardocument, dat bestaat uit het bestuursverslag, de jaarrekening en de toelichting bij de jaarrekening. Het geïntegreerd jaardocument maakt integraal onderdeel uit van het jaarverslag en is via de digitale versie van het jaarverslag op de website te raadplegen, evenals andere meer gedetailleerde verantwoordingsdocumentatie. De vormgeving van het jaarverslag gaat uit van een breed lezerspubliek: medewerkers van het Clusius College, collega-onderwijsinstellingen, brancheorganisaties, relaties, ouders in ouderraden, bedrijven, etc. Naast de tekst waarin verantwoording wordt afgelegd, zijn in het jaarverslag ook impressies en sfeerbeelden opgenomen van activiteiten en gebeurtenissen uit het verslagjaar. Het Clusius College participeert in de benchmark mbo en in de JOB-monitor (jongerenorganisatie beroepsonderwijs). In de vo-sector is als benchmark en verantwoordingsinstrumentarium Vensters voor verantwoording in gebruik genomen. Voor alle vestigingen van het Clusius College is in 2010 Vensters ingericht. Via de website zijn hierdoor de opbrengstcijfers van de vestigingen en tal van andere gegevens te raadplegen en kunnen de vestigingen onderling en met 5

7 de landelijke cijfers worden vergeleken. Via de landelijke website kan ook vergelijking plaatsvinden met andere scholen. De belangrijkste externe toezichthouders zijn de Inspectie van het onderwijs en de accountant. Naast de onderzoeken die op de vestigingen plaatsvinden, is het jaarlijks gesprek van het College van Bestuur met de inspectie de gelegenheid waarbij de kwaliteit van het onderwijs met de inspectie besproken wordt. De accountant van het Clusius College is de Gibo Groep (Gibo Onderwijs Registeraccountants). Gibo controleert jaarlijks de jaarrekening en de accountants zijn aanwezig in de vergadering van de Raad van Toezicht waarin de jaarrekening en het bestuursverslag door de raad besproken en vastgesteld worden. In het najaar vindt de interimcontrole plaats. De managementsamenvatting van de interimcontrole van 2010 geeft aan dat de processen op het gebied van planning & control, personeel, projecten, AO/IB, inkoop en betaling goed verlopen. De verbeterpunten die door de accountant aangegeven zijn, worden opgepakt. In het kader van good governance heeft in 2009 binnen de Gibo Groep personele wisseling van de wacht plaatsgevonden in de controlerende en verantwoordelijke accountants voor het Clusius College. A1.3.3 Intern toezicht Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft in 2009, mede vooruitlopend op het aftreden volgens rooster van twee leden in 2010 en een in 2011, vijf nieuwe leden gekregen. De Raad van Toezicht is in 2010 vijf keer bijeen geweest; een van deze vergaderingen was gekoppeld aan een studiedag. Deze studiemiddag in september (met externe begeleiding) heeft geheel in het teken gestaan van de net ontwikkelde missie en visie van het Clusius College. Voorafgaand aan elke vergadering ontvangt de raad uitgebreide schriftelijke informatie van het College van Bestuur over alle relevante ontwikkelingen, die in de vergadering besproken worden. Na elk kwartaal rapporteert het College van Bestuur uitgebreid over de financiële stand van zaken. Daarnaast waren belangrijke agendapunten in 2010: De jaarrekening van 2009 en het bestuursverslag over 2009 (incl. de accountantsverklaring); deze zijn vastgesteld door de RvT. De begroting 2011 (goedgekeurd door de RvT) en de meerjarenraming, op basis van onder andere de meerjarenleerlingen- en studentenprognoses. De ontwikkelingen op het gebied van huisvesting; goedkeuring van besluiten over de aanbesteding van Schagen en de start van het nieuwbouwtraject in Alkmaar. De oprichting van de Coöperatieve Onderwijsgroep Noordwest-Holland (goedkeuring van het besluit). De kwaliteit van het onderwijs, mede op basis van de inspectierapporten. De reorganisatie. Omdat we over steeds meer kengetallen en vergelijkingscijfers beschikken op alle beleidsterreinen, wordt het interne toezicht in toenemende mate integraal, waar tot voor enkele jaren de focus van het toezicht vooral lag bij de organisatie, de begroting en de monitoring erop en de investeringen op het gebied van huisvesting. De manager Finance & Control is in veel gevallen aanwezig bij de vergaderingen van de Raad van Toezicht. De voorzitter en vice-voorzitter hebben functioneringsgesprekken gevoerd met de leden van het College van Bestuur. A1.3.2 Medezeggenschapsraad Het werk van de MR heeft in 2010 vooral in het teken gestaan van drie belangrijke ontwikkelingen: de invoering van het functiehuis, de reorganisatie en de, als gevolg van het in werking treden van de Wet Medezeggenschap Educatie en Beroepsonderwijs, voorbereidingen op de invoering van een ondernemingsraad per 1 maart De invoering van deze wet betekent niet alleen de 6

8 vorming van een ondernemingsraad, maar ook van een studentenraad voor het mbo en een (centrale) ouderraad voor het vmbo. Een commissie met het DB van de MR en medewerkers van het Centraal Bureau heeft de voorbereiding van deze transitie voor haar rekening genomen en de informatie verzorgd voor de medewerkers. De reorganisatie en de invoering van het functiehuis zijn door de MR kritisch gevolgd en waren in nagenoeg elke vergadering voor de zomer onderwerp van gesprek. Samen met het CvB heeft de MR een informatiebijeenkomst over de reorganisatie georganiseerd, waar zo n 150 medewerkers aanwezig waren. Een ander traject waar de MR nauw bij betrokken was, is leeftijdsfasebewust personeelsbeleid. De raad heeft met uitzondering van de zomervakantie maandelijks vergaderd. De MR of de geledingen binnen de MR hebben positief geadviseerd over of ingestemd met beleidsdocumenten over de volgende onderwerpen: Personeel en organisatie o Mobiliteitsbeleid: procedure interne mobiliteit leidinggevende functies en procedure interne mobiliteit onderwijzend en ondersteunend personeel o Reorganisatieplan o Formatieplannen vestigingen en formatieplan Clusiusbreed o Functiehuis o Arbo-dienstverleningscontract Onderwijs o Algemeen deel Schoolgids vmbo o Vrijwillige ouderbijdrage en borg voor de boeken Financieel o Jaarrekening 2009 Regelingen o Vakantieregeling 2011 Met name de manager P&O van het Centraal Bureau heeft veelvuldig in de MR toelichting gegeven bij ontwikkelingen en beleidsnotities. De samenwerking tussen MR en College van Bestuur was constructief en prettig. Er is twee keer gesproken tussen de dagelijks besturen van de Raad van Toezicht en de MR. A1.4 Onderwijs A1.4.1 Inspectietoezicht 2 Nadat de inspectie begin 2007 geconstateerd had dat er in het hele mbo en op een viertal vmbovestigingen tekortkomingen waren in de kwaliteit van het onderwijs, heeft het Clusius College grote stappen gezet in de verbetering en de borging van de kwaliteit van het onderwijs. We voldoen nagenoeg geheel aan de wettelijke vereisten, o.a. op het gebied van onderwijstijd (vmbo en mbo) en wettelijke documenten (onderwijs- en praktijkovereenkomsten in het mbo, handelingsplannen in het vmbo). Er wordt gebruik gemaakt van instrumentarium waarmee de planning van onderwijstijd inzichtelijk gemaakt wordt en de realisatie gevolgd kan worden. Voor elk van de wettelijke documenten is een eenduidig format ontwikkeld dat gebruikt wordt. Door middel van interne audits worden de wettelijke vereisten en de (andere) bekostigingsvoorwaarden gecontroleerd. De resultaten hiervan worden ter beschikking gesteld van de accountant en de inspectie. De procedures met betrekking tot de examinering in het vmbo en mbo zijn beschreven en vastgelegd en er heeft standaardisering (bv. opleidingsplannen in het mbo, programma s van toetsing en afsluiting in het vmbo) plaatsgevonden. Er worden interne audits gehouden door de 2 Alle inspectierapporten zijn te raadplegen via de website van de inspectie 7

9 afdeling Kwaliteit & Onderwijs, die met inspectierapporten op die vestigingen waar onderzoek heeft plaatsgevonden de basis vormen voor verbeteractiviteiten. Dit neemt niet weg dat er nog veel te verbeteren blijft. In het mbo werd de opleiding Veehouderij in Alkmaar, die onderdeel uitmaakte van de steekproef in het kader van het stelselonderzoek, door de inspectie zwak bevonden. Hoewel de opbrengsten voldoende zijn, beoordeelde de inspectie het onderwijsleerproces als onvoldoende. Grootste knelpunten zijn het pedagogisch-didactisch handelen van docenten en de begeleiding van de studenten. Inmiddels zijn er forse verbeteractiviteiten ingezet, onder meer door een scholingstraject voor en begeleiding van docenten. Ook in Alkmaar heeft de inspectie in het kader van het landelijk themaonderzoek Melding verzuim en voortijdig schoolverlaten geconstateerd dat enkele aspecten niet in orde waren. Bij het vervolgonderzoek begin 2011 bleken de tekortkomingen adequaat aangepakt te zijn. Elf van de twaalf AOC s maken voor de examinering in het mbo gebruik van de producten van De groene standaard. Dit is een samenwerkingsverband van AOC s, waarin competentiegerichte examenproducten ontwikkeld worden. Nu bleek medio 2009 dat de examenstandaarden 4 en 5 van de producten van De groene standaard niet op orde waren, waardoor alle onderzochte examens van de AOC s die hiervan gebruik maken onvoldoende bevonden werden, ook die van het Clusius College. Intensief overleg van zowel het bestuur van De groene standaard als van de AOC Raad met de inspectie, heeft ertoe geleid dat er zodanige reparatie heeft plaatsgevonden dat beoordeling van de examens in 2011 met vertrouwen tegemoet gezien kan worden. In het vmbo zijn vijf vestigingen betrokken geweest bij het kwaliteitsonderzoek van de inspectie. In Alkmaar heeft vervolgonderzoek plaatsgevonden naar het verbetertraject dat is gestart nadat de inspectie in het onderzoek eind maart 2009 geconstateerd had dat de kwaliteit van het onderwijs in de kaderberoepsgerichte en gemengde leerweg zwak was. Uit het voortgangsonderzoek van december 2010 blijkt weliswaar dat is doorgegaan met de eerder ingezette verbeteringen, maar dat de opbrengsten nog steeds onvoldoende zijn. De beoogde resultaten moeten meer SMART 3 geformuleerd worden om te kunnen constateren of de ingezette middelen ook tot het gewenste resultaat leiden. In Purmerend heeft ook een voortgangsonderzoek plaatsgevonden. Daar zijn de verbeteringen van dien aard dat de verwachting is dat het laatste onderzoek in maart 2011 (onderzoek kwaliteitsverbetering) een basistoezichtarrangement oplevert, hetgeen betekent dat de kwaliteit op orde is. Uit landelijk onderzoek is gebleken dat de opbrengsten van de gemengde leerweg bij alle AOC s (ook bij het Clusius College) achterblijven bij die van het overig vmbo. De inspectie heeft op basis hiervan eind 2010 een onderzoek uitgevoerd in Heerhugowaard, Hoorn en Schagen, waar de opbrengsten van de gemengde leerweg onvoldoende zijn. De onvoldoende opbrengsten worden veroorzaakt door te grote verschillen tussen de gemiddelde cijfers van het schoolexamen en het centraal examen waar door alle vestigingen stevig op wordt gestuurd en de lagere cijfers voor het centrale examen dan mag worden verwacht. In Hoorn is ook het onderwijsleerproces onvoldoende op basis van onvoldoende indicatoren, waardoor deze vestiging de status zeer zwak heeft gekregen. Uit de voorinzage van de opbrengsten over 2010 blijkt hierin in Hoorn een aanzienlijke verbetering opgetreden te zijn. De problematiek in de gemengde leerweg op de drie vestigingen wordt aangepakt op basis van een verbeterplan, waarin opbrengstgericht werken, (betere) determinatie en gedifferentieerd werken sleutelbegrippen zijn. Het Clusius College participeert actief in het Actieplan van de AOC Raad voor de verbetering van de gemengde leerweg. 3 Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden 8

10 Tenslotte is de vestiging Castricum onderdeel geweest van het landelijk themaonderzoek Ouderbijdrage en sponsoring. Een belangrijk knelpunt dat uit dit onderzoek naar voren komt, is de wijze waarop het Clusius College omgaat met de vrijwillige ouderbijdrage en de borg voor de schoolboeken. Beide zijn onderdeel van het bestelproces, waarover middels een Europese aanbesteding contractuele verplichtingen zijn aangegaan met een boekenleverancier. De bestelprocedure levert onvoldoende garantie voor de vrijwilligheid van de bijdrage en de borg. Inmiddels zijn met de boekenleverancier afspraken gemaakt waardoor deze problematiek niet meer voorkomt. A1.4.2 Voortijdig schoolverlaten Het Clusius College participeert in het kader van het kabinetsspeerpunt Aanval op schooluitval in regionale convenanten voor voortijdig schoolverlaten. Het percentage voortijdig schoolverlaters van het Clusius College is in gedaald met 30% ten opzichte van (bron: ministerie van OCW). We voldoen hiermee weliswaar aan de ambitie van het convenant, maar ten opzichte van vorig jaar is er wel een stijging van het percentage VSV-ers waar te nemen. Hieraan zal in 2011 extra aandacht worden besteed. Aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters Clusius College vmbo en mbo Totaal aantal leerlingen vmbo-mbo Aantal VSV ers Ambitie nieuwe VSV ers Percentage nieuwe VSV ers 5,1% 3,9% 3,5% 3,1% 3,7% Het percentage voortijdig schoolverlaters in het mbo van het Clusius College is in gedaald met 12% ten opzichte van (bron ministerie van OCW). Ten opzichte van schooljaar is het aantal VSV ers in het mbo gestegen van 83 naar 106. We voldoen daarmee niet aan de in de convenanten opgenomen ambitie. Hieraan zal in 2011 extra aandacht worden besteed. Aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters (mbo) als percentage van het totaal aantal studenten Clusius College 10,0% 8,0% 6,9% 6,5% 8,0% Alle AOC s 8,1% 8,4% 7,8% 7,0% 6,7% Bron: BRON-BVE, BRON-VO Clusius College mbo Clusius College totaal mbo Clusius College totaal mbo VSV Ambitie Clusius College mbo % nieuwe VSV mbo 10,0% 8,0% 6,8% 6,5% 8,0% Clusius College vmbo Clusius College totaal vmbo Clusius College totaal vmbo VSV Ambitie Clusius College vmbo % nieuwe VSV vmbo 3,7% 2,7% 2,5% 2,0% 2,3% 9

11 A1.4.3 Taal- en rekenbeleid Taal- en rekenvaardigheid van leerlingen en studenten vormt een belangrijke succesfactor voor het doorlopen en afsluiten van een opleiding. Onderzoeksgegevens tonen aan dat het taal- en rekenniveau van leerlingen vaak onvoldoende is. Dit geldt voor zowel het vmbo als het mbo. Beheersing van taal en rekenen is niet alleen een voorwaarde om tijdens de schoolloopbaan te kunnen slagen, het is ook een voorwaarde om maatschappelijk te kunnen functioneren. Landelijk zijn er referentiekaders taal en rekenen ontwikkeld. Deze zijn ook de basis voor nieuwe wet- en regelgeving op dit gebied. Zo zal er in het mbo sprake zijn van centraal ontwikkelde examens. De werkgroep die binnen het Clusius College in 2009 van start is gegaan, heeft het taal- en rekenbeleid op papier gezet. In april 2010 is dit beleid vastgesteld. Dit beleid geeft de centrale kaders, die door de vestigingen verder ingevuld worden. Het beleid is gebaseerd op de drieslag : ontwikkeling op het gebied van taal en rekenen vindt plaats (1) in alle leergebieden (incl. stage), (2) binnen het vakgebied taal en rekenen zelf en (3) middels ondersteuning voor leerlingen met achterstanden. A1.4.4 Verbeteractiviteiten Verbeteractiviteiten worden ingezet naar aanleiding van interne evaluaties, van inspectieonderzoeken, van de managementletter van de accountant, van veranderende wet- en regelgeving, van signalen van de Raad van Toezicht en de MR, van tevredenheidsonderzoeken, van risico-inventarisatie en -evaluatie in het kader van de arbo en van signalen van studenten-, leerlingen- en ouderraden, begeleidingscommissies en sectoradviesraden. De majeure thema s, die van belang zijn voor de hele instelling, worden opgenomen in de kaderbrief. Vestigingen nemen in hun activiteitenplan de verbeterpunten op. Het Centraal Bureau ondersteunt deze activiteiten en doet (een deel van) de beleidsvoorbereiding. A1.4.5 Zorg In ons vmbo is zorg een belangrijke pijler van het onderwijs. Van het totale aantal vmbo-leerlingen heeft 43,9% een lwoo-indicatie (leerwegondersteunend onderwijs), waarbij het Clusius College extra financiering ontvangt voor aanvullende zorg. Daarnaast krijgen 159 leerlingen in het vmbo leerlinggebonden financiering (lgf, rugzakje ); in het mbo zijn dit 37 studenten. Het Clusius College participeert in zes samenwerkingsverbanden VO, waarvan er drie over een OPDC (orthopedagogisch en didactisch centrum) beschikken. Gerard Oud, lid College van Bestuur, was tot medio 2010 voorzitter van het bestuur van het samenwerkingsverband West- Friesland. In de besturen van de andere samenwerkingsverbanden participeren (door het College van Bestuur gemandateerde) vestigingsdirecteuren. Het samenwerkingsverband in Amsterdam-Noord is formeel in 2010 opgegaan in het samenwerkingsverband van heel Amsterdam. Bestuurlijk worden de besluiten genomen in het OSVO, de vereniging van Amsterdamse scholen voor voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs, waarin het Clusius College participeert. Het toewerken naar Passend Onderwijs is in alle regio s een belangrijk onderwerp. De vestiging Amsterdam krijgt subsidie uit het leerplusarrangement, die een school ontvangt bij een percentage leerlingen van meer dan 30% uit risicowijken (armoede-probleemcumulatiegebied). Ook in het mbo wordt zorg een steeds belangrijker thema. Zowel in Alkmaar als in Hoorn zijn voor het mbo zorgplannen opgesteld en zorgadviesteams ingericht, voorzieningen die zich in het vmbo al jarenlang bewezen hebben. 10

12 A1.4.6 Toelatingsbeleid In het vmbo volgt het Clusius College de wettelijke kaders voor toelating. Met name voor leerlingen met leerproblemen of die anderszins extra zorg behoeven, wil het Clusius College een passende en veilige leeromgeving bieden. Gelet op het grote aantal zorgleerlingen dat kiest voor het vmbo van het Clusius College, slagen we daarin. In het mbo is de afstemming van de opleidingscapaciteit op de arbeidsmarkt van belang. Het Clusius College hanteert hierbij als maat het aantal beschikbare stageplaatsen. Dit betekent bijvoorbeeld voor de opleiding Dierverzorging dat er een bovengrens gehanteerd wordt aan het aantal studenten dat toegelaten wordt. Voor veel opleidingen voor de primaire sectoren is de vraag op de arbeidsmarkt (veel) groter dan het aantal studenten dat jaarlijks gediplomeerd de opleiding verlaat. Ten aanzien van de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt dient overigens te worden opgemerkt, dat veel studenten, deels na een vervolgopleiding, later kiezen voor een ander beroep dan waarvoor de mbo-opleiding opleidt. Het is voor het Clusius College daarom van belang om de breedte van de opleidingen te waarborgen, waarmee de employability van gediplomeerden zo groot mogelijk is. Aantrekkelijke opleidingen, die studenten met plezier volgen, maken de kans op het succesvol afronden van de opleiding en daarmee de slagingskans op de arbeidsmarkt groter. Het Clusius College doet nog geen gericht onderzoek naar extern rendement (mate van succes in het beroep of vervolgopleiding na kwalificering in het mbo). A1.4.7 Internationalisering en culturele diversiteit In 2010 hebben er 92 mbo-studenten met subsidie een internationale stage gedaan. Het betreft dan stages in EU-landen. Daarnaast gingen zo n 25 mbo-ers zonder subsidie naar landen buiten Europa. Het Clusius College behoort inmiddels tot een der actiefste Nederlandse mbo-instellingen als het gaat om internationale stage. Landelijk ligt het deelnemerspercentage in het mbo rond de 0,6% terwijl het aantal internationale stages op het Clusius College de 6,5% overschrijdt. Vijfentwintig docenten hebben, met subsidie, een internationale stage gedaan in Malta, Italië, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk. Opmerkelijk was de studiereis van een groep mbo- en vmbo-docenten Tuin, Park Landschap naar Italië. Het project vond plaats in samenwerking met STOAS (groene lerarenopleiding). Op de mbo-vestigingen werden werkweken met studenten georganiseerd naar o.a. Engeland, Duitsland, Italië en België. Binnen het Clusius College wordt in toenemende mate de verbinding gelegd tussen culturele diversiteit en internationalisering. Op de vmbo-vestigingen van vooral Schagen, Purmerend en Castricum is via uiteenlopende projecten aandacht voor onze multiculturele samenleving. Het aantal internationale uitwisselingen op het vmbo liep terug onder invloed van de grote werkdruk op de vestigingen. Een aantal leerlingen van Purmerend is naar Tsjechië geweest. Polen werd weer bezocht door de vmbo-leerlingen van de vestiging Heerhugowaard. Het project met o.a. bezoek aan voormalig concentratiekamp Ravensbrück en aan Berlijn is uitgevoerd met 27 vmbo-leerlingen afkomstig van alle vmbo-vestigingen. Engels, de Europese voertaal, kreeg op het Clusius College weer alle aandacht via het Anglia project. Het voor internationalisering geoormerkte deel van de Impulssubsidie van het ministerie van EL&I ( ) is ingezet voor een deel van de coördinatie en ondersteuning van de internationaliseringsactiviteiten. 11

13 A1.4.8 Overige ontwikkelingen Een aantal relevante ontwikkelingen in het mbo in 2010: Nieuwe opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij In het schooljaar is in Alkmaar de nieuwe opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij (bol niveau 3 en 4) gestart. Deze opleiding richt zich op het toenemende aantal agrarische bedrijven dat als nevenactiviteit zorg biedt aan mensen met diverse zorgvragen of indicaties, zoals mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking en/of psychische problemen. Ook zijn er zorginstellingen met een groene afdeling voor de behandeling van hun cliënten en agrarische bedrijven met kinderopvang als nevenactiviteit. Deze opleiding wordt gegeven in samenwerking met ROC Kop van Noord-Holland, waardoor bijvoorbeeld gediplomeerden in een compact traject ook een diploma Zorg bij het ROC kunnen behalen. Creta Het Clusius College is samen met twee andere AOC s en het Cito het project Creta (centrale toetsen voor rekenen en taal) gestart. In de zomer van 2009 is het project verbreed naar alle AOC s en heeft Cito de projectleiding van het project. Beoogd wordt om middels deze toetsen het taal- en rekenniveau van de studenten in het mbo zichtbaar te maken en op basis daarvan aanvullend onderwijs te bieden voor die studenten die het gewenste niveau nog niet bereikt hebben. In het schooljaar waren onderstaande toetsen beschikbaar. Deze toetsen zijn onder een groot deel van onze mbo studenten afgenomen. Nederlands lezen en luisteren op B1 niveau Nederlands lezen en luisteren op B2 niveau Engels lezen op A2 niveau Engels lezen en luisteren op B1 niveau Rekenen op 2F niveau Rekenen op 3F niveau Studentenraden In 2008 en 2009 is gestart met studentenraden op de vestigingen in Alkmaar en Hoorn. In de voorbereiding heeft JOB (jongerenorganisatie beroepsonderwijs) een belangrijke stimulerende rol gespeeld. De studentenraden zijn voor het vestigingsmanagement gesprekspartner op het gebied van onder andere (onderwijs)voorzieningen en onderwijsorganisatie. Met de invoering van de ondernemingsraad op 1 maart 2011 als gevolg van nieuwe wetgeving, komt er ook een centrale studentenraad, die bestaat uit vertegenwoordigers van (de studentenraden van) Alkmaar, Hoorn en Schagen. Belangrijke ontwikkelingen in het vmbo: Specialiteiten in het vmbo Het aantal themaklassen in het vmbo breidt zich uit. Waar Castricum als eerste vestiging van het Clusius College startte met een paardenklas, heeft dit navolging gekregen op andere vestigingen en zijn er andere themaklassen gestart zoals een kookklas, kunstklas en een international learning klas. Het blijkt dat extra aandacht voor dit soort specialiteiten aantrekkelijk is voor leerlingen en ouders. Waar in havo / vwo dit soort extra mogelijkheden op veel plaatsen aangeboden wordt, blijkt dit in het vmbo veel minder het geval te zijn. Maatschappelijke stages Alle leerlingen die vanaf het schooljaar starten in het voortgezet onderwijs, moeten een maatschappelijke stage volgen. De omvang is voor het vmbo 48 uur. Deze stage kan opgeknipt 12

14 worden in een aantal korte stages en mag zowel binnen als buiten schooltijd plaatsvinden en telt mee als onderwijstijd. Inmiddels zijn alle vestigingen gestart met maatschappelijke stages. VM2 De vestiging Schagen heeft de afgelopen jaren geparticipeerd in de pilot vmbo-mbo 2 (VM2). Dit project beoogt leerlingen in één leertraject vanaf het derde leerjaar van het vmbo toe te leiden naar een startkwalificatie (mbo niveau 2) en daarmee voortijdige schooluitval te voorkomen. Groen Proeven Als uitvloeisel van het stimuleringstraject Het Groene Leertraject, waarin alle AOC s samenwerken, heeft het Clusius College samen met het Groenhorst College en AOC Oost proeven van bekwaamheid voor de praktijkvakken in het vmbo ontwikkeld. Dit project is in 2010 verbreed naar alle AOC s. A1.4.9 Leerlingen- en studententevredenheid In 2010 heeft het Clusius College met betrekking tot het mbo geparticipeerd in de JOB-monitor. JOB (jongerenorganisatie beroepsonderwijs) voert tweejaarlijks een tevredenheidsonderzoek uit, waaraan zo n 60 mbo-instellingen deelnemen. Wat betreft de respons kwam het Clusius College uit op 33,7%. Deze respons ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde (27,4%). De belangrijkste resultaten op instellingsniveau zijn hieronder weergegeven; deze gegevens hebben betrekking op het mbo in het schooljaar Op het niveau van de vestigingen en opleidingen biedt de JOB-monitor veel aanknopingspunten voor verbeteringen. Rapportcijfer (10-puntsschaal) Clusius College AOC s School 6,2 6,5 Opleiding 6,9 6,9 Bron: JOB Monitor 2010 Oordeel (5-puntsschaal) Clusius College AOC s Lessen / programma 3,2 3,3 Toetsing 3,5 3,6 Keuze / loopbaanbegeleiding 2,9 3,0 Studiebegeleiding 3,4 3,4 Competenties 3,6 3,6 Stage (bol) 3,5 3,6 Werkplek (bbl) 3,8 3,8 Veiligheid en sfeer 3,7 3,9 Informatie 3,3 3,3 Organisatie 2,9 3,1 Onderwijsfaciliteiten 3,4 3,4 School en studie 3,1 3,3 Bron: JOB Monitor 2010 Leerlingentevredenheidsenquête vmbo In 2009 is er in het vmbo een leerlingentevredenheidsenquête gehouden. Hierbij werden 65 vragen aan leerlingen voorgelegd over diverse onderwerpen. Onder andere over begeleiding, schoolleiding, uitval lessen, veiligheid en de kwaliteit van de lessen. De leerlingen moesten in een vijfpuntsschaal hun tevredenheid uitdrukken. De respons varieerde van 52% (Alkmaar) tot 88% (Castricum en Grootebroek). De beoordeling van de leerlingen verschilde per vestiging sterk. Op de vestiging Amsterdam werd het meest een cijfer onder de 3 13

15 gescoord en kwam het gemiddelde het laagst uit: 3,1. Op de vestiging Purmerend gaven de leerlingen de meest tevreden respons: gemiddeld een 3,5. De leerlingen in de onderbouw zijn gemiddeld meer tevreden dan leerlingen uit de bovenbouw. Op de vraag zijn de toiletten schoon kwam verreweg de laagste score, gemiddeld een 2,3. De leerlingen zijn gemiddeld het meest tevreden over hoe serieus de docenten met hun toetsen omgaan, dat scoorde een 4,1. Iedere vestiging heeft de verbeteracties die uit deze enquête voortkomen opgenomen in het vestigingsactiviteitenplan (VAP). A Klachtenafhandeling De klachtenprocedure is in de school- en studiegidsen en op de website te vinden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende typen klachten: algemene klachten, klachten omtrent examens en klachten omtrent ongewenst gedrag en sociale veiligheid. De routes zijn per type klacht beschreven. In 2009 is een tweetal nieuwe klachtenreglementen opgesteld en ook in werking getreden (nr 1 en 2). Daarmee zijn alle klachtenreglementen van het Clusius College in 2008 en 2009 vernieuwd. De klachtenregelingen voor examenklachten waren al in 2008 herzien. Het Clusius College beschikt nu over de volgende klachtenregelingen: 1. Regeling klachten van zakelijke aard 2. Regeling Klachten ongewenst gedrag en sociale veiligheid Voor de examenklachten: 3. Examenreglement vmbo 4. Onderwijs- en examenregeling mbo 5. Reglement commissie voor beroep voor examens (vmbo en mbo) In 2010 zijn er weliswaar enkele klachten binnengekomen, maar deze zijn adequaat op de vestiging opgelost. In geen geval heeft het College van Bestuur zelf een klacht in behandeling hoeven te nemen. A Bedrijfsopleidingen Bij aanvang van het schooljaar is een start gemaakt met het verder professionaliseren van de activiteiten in het cursus- en contractonderwijs. In de nieuwe organisatie, Clusius Bedrijfsopleidingen (CBO), komen onderwijs en onderwijsgerelateerde activiteiten samen die rechtstreeks voor het bedrijfsleven en regionale overheden worden geïnitieerd. Het Clusius College kent een sterke verankering in het agrarische bedrijfsleven. CBO versterkt deze positie en werkt nauw samen met een keur aan bedrijven. Zo wordt er onder meer onderwijs verzorgd voor en in samenwerking met AB Noord-Holland, United Biscuits Verkade, Vezet, Herenbos Personeelsdienst, Randstad Techniek, WNK Groenvoorziening, Noorderkwartier, Baanstede en De Meergroep. In 2010 is samenwerking op het gebied van scholingsaanbod voor de glastuinbouw met Lentiz Cursus & Consult verder verstevigd binnen het Glastuinbouw Gilde, waarmee een gezamenlijk cursusaanbod gerealiseerd kan worden voor de glastuinbouw in Zuiden Noord-Holland. De verwachting was dat de geplande en voorziene grotere omzet van CBO in de komende jaren tot uiting zou komen in een groter aantal cursisten dat ingeschreven is in bbl-opleidingen. Mede door de onzekerheid over de mogelijkheid voor werknemers van 30 jaar en ouder om nog een bekostigde bbl-opleiding te volgen (de aangekondigde 30+ maatregel van de overheid), is de omzet van CBO in 2010 enigszins gestagneerd en lager uitgekomen dan verwacht. In de samenwerking met ROC Kop van Noord-Holland speelt de samenwerking, leidend tot integratie, van de beide contractafdelingen (bedrijfsopleidingen) een prominente rol. Door toe te werken naar een gezamenlijke front en back office, kan de dienstverlening aan bedrijven en andere organisaties verbeterd worden en kan er efficiënter gewerkt worden. 14

16 A1.5 Samenwerking Het Clusius College werkt op vele fronten samen met andere onderwijsinstellingen, zowel in de regio als landelijk, met het georganiseerde bedrijfsleven en individuele bedrijven en binnen organisaties. In het voorgaande zijn al de samenwerkingsverbanden genoemd in het kader van de leerlingenzorg, de samenwerking met het bedrijfsleven van Clusius Bedrijfsopleidingen en de regionale samenwerking met andere scholen op het gebied van de onderwijsarbeidsmarkt. Heel belangrijk voor het Clusius College zijn de bedrijven en instellingen in de regio waar studenten in het mbo hun beroepspraktijkvorming (stage in de bol en werkend leren in de bbl) doen en waar leerlingen in het vmbo verschillende soorten stages lopen: snuffelstages, beroepsoriënterende en maatschappelijke stages. Bij elkaar zijn dit vele honderden bedrijven en instellingen, zonder welke (voorbereidend) beroepsonderwijs niet mogelijk is. Ook op andere manieren is het bedrijfsleven direct betrokken bij het onderwijs. In het mbo zijn er per sector sectoradviesraden (SAR), waarin vertegenwoordigers van het regionale bedrijfsleven de school adviseren over het onderwijs. Daarnaast is het bedrijfsleven betrokken bij de praktische examinering in het mbo, die steeds meer plaatsvindt in de vorm van proeven van bekwaamheid; geïntegreerde vormen van examinering in het competentiegerichte onderwijs. Samenwerking met ROC Kop van Noord-Holland In het verslagjaar is de samenwerking tussen beide instellingen geïntensiveerd. De duurzame samenwerking is geborgd middels de oprichting van de Coöperatieve Onderwijsgroep Noordwest- Holland. Beide instellingen blijven zelfstandig, houden hun eigen identiteit en elk College van Bestuur legt verantwoording af aan de eigen interne en externe toezichthouders en heeft een eigen begroting en jaarrekening. Personeel blijft in dienst bij één van beide instellingen. Medezeggenschap blijft plaatsvinden in de beide medezeggenschapsraden. De gezamenlijke activiteiten zullen op projectbasis plaatsvinden. Zowel op het gebied van het mbo als van de bedrijfsopleidingen (cursus- en contractonderwijs) zien beide besturen veel winst in verdere samenwerking. Bij de bedrijfsopleidingen wordt toegewerkt naar een gezamenlijke back en front office. Naast de winst in het onderwijs (kwaliteit, nieuw aanbod, vergroting marktaandeel) blijkt er ook veel winst te behalen in de ondersteuning (bedrijfsvoering, personeel, kwaliteit & onderwijs, ICT & automatisering). Deze winst uit zich in hogere kwaliteit (taakverdeling en specialisatie), efficiënter en effectiever werken en/of kostenbesparing. Zo is geconstateerd dat gezamenlijk optrekken met betrekking tot ICT voor de hand ligt, gezien de hoge kosten (investeringen en afschrijvingen) en de benodigde deskundigheid. Beide organisaties hebben inmiddels grote stappen gezet in de afstemming van de ICT-systemen. De beide besturen komen om de twee tot drie weken bijeen in het coöperatiebestuur. Een aantal andere samenwerkingsverbanden uitgelicht: Brancheorganisaties Het Clusius College is lid van de AOC Raad, de MBO Raad en de VO-raad. Het Clusius College is in alle drie de organisaties actief. Belangrijke taak van de AOC Raad is het behartigen van de belangen van het groene onderwijs richting het ministerie van EL&I. CvB-leden, directeuren en stafleden participeren in respectievelijk het bestuur, de beleidsadviesraad onderwijs en verschillende platforms (vmbo, mbo en PR & communicatie). De voorzitter van het College van Bestuur is namens de AOC s lid van het bestuur van de MBO Raad. Agriboard In 2009 heeft, na een gedegen voorbereiding in 2008, een vijfentwintigtal organisaties, instellingen en bedrijven uit of met belang bij de agrisector bedrijven, branche- en belangenorganisaties, onderwijs-, onderzoek- en kennisinstellingen, provincie en lokale overheden, Kamer van Koophandel, banken, adviesbureaus, etc. op initiatief van de provincie het AgriPact Noord- Holland Noord ondertekend. Dit heeft eind 2009 geleid tot de oprichting van de Agriboard, met 15

17 daarin een vijftiental sleutelfiguren uit de agribusiness, die als doelstelling heeft om te komen tot het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie, positionering, strategie en activiteitenkalender voor de agribusiness in Noord-Holland Noord. Er is een Stichting Agriboard Noord-Holland Noord gevormd, met een driehoofdig bestuur. De board zelf is het beleidsbepalend orgaan en staat onder voorzitterschap van gedeputeerde Bond. De voorzitter College van Bestuur van het Clusius College participeert namens het beroepsonderwijs (vmbo-mbo-hbo) in de Agriboard en is lid van het stichtingsbestuur. De regio is uniek in Nederland vanwege het brede palet aan primaire productie: glastuinbouw, bloembollen, vollegrondsgroenten, akkerbouw, vee- en andere dierenhouderij en daarnaast de zaadindustrie en de ontwikkeling van aquacultuur. De Agriboard beoogt de verbindende schakel te zijn bij alle belangrijke ontwikkelingen in de Agri-sector. Seed Valley De zaadindustrie in Noord-Holland is toonaangevend in de wereld. De veelal internationaal opererende bedrijven hebben zich verenigd in Seed Valley, een belangenorganisatie die zich onder meer inzet om in de toekomst zowel kwalitatief als kwantitatief te kunnen beschikken over voldoende arbeidskrachten. Deze bedrijven hebben een kwalitatief hoogwaardige arbeidsbehoefte (wo-hbo-mbo). Het lid College van Bestuur van het Clusius College maakt deel uit van het bestuur van Seed Valley. In de Kassenklas in Zwaagdijk wordt met een BiB-subsidie (beroepsonderwijs in bedrijven) een leer-werkvoorziening voor deze sector gerealiseerd. Groene Kenniscoöperatie Alle onderwijsinstellingen die ressorteren onder het ministerie van EL&I (AOC, hbo en WUR) werken samen in de Groene Kenniscoöperatie (GKC) en zijn in het bestuur vertegenwoordigd. Aansluitend bij het kennis- en innovatiebeleid van het ministerie heeft de GKC een aantal programmalijnen ingericht, op basis waarvan de instellingen projectvoorstellen kunnen indienen in het kader van de Kigo-regeling (kennis en innovatie groen onderwijs) van het ministerie. Hierbij moet altijd een vragende partij van buiten het onderwijs betrokken zijn. Ook het Clusius College participeert in verschillende Kigo-projecten. Programmateams, met vertegenwoordigers van de instellingen bereiden de programma s voor en brengen advies uit aan het bestuur over de ingediende projectvoorstellen. Ook de besteding en verantwoording van de Impulsmiddelen en andere subsidies van het ministerie vindt plaats in samenspraak met de GKC. A1.6 Projecten, innovatiesubsidies en overige bovennormatieve subsidies A1.6.1 Projecten Groenstart Groenstart loopt van 1 september 2007 tot 1 september 2010 en kent een projectomvang van bijna 1 miljoen euro. Hiervan wordt zo n gesubsidieerd door Het Platform Beroepsonderwijs (HPBO). Het project is afgerond in De formele afronding en eindbeschikking lopen door tot in Het doel van het project is om het aantal jonge mensen in de kop van Noord-Holland met een groene startkwalificatie te verhogen. Om dit te bereiken zijn de volgende subdoelen geformuleerd: 1. Het ontwikkelen van een groene vervolgopleiding op mbo-niveau 1 en 2 op het Clusius College in Schagen. 2. Het bevorderen van de doorstroom vanuit het vmbo naar deze vervolgopleiding. 3. Het zorgdragen voor de instroom van jonge mensen uit het groene bedrijfsleven die nog kwalificatieplichtig zijn (of terugbrengen van de groenpluk 4 ). 4 Groenpluk houdt in dat jongeren al tijdens hun opleiding verleid worden te gaan werken en hun opleiding niet af te ronden. 16

18 4. Het versterken en verbreden van de relatie met de (groene) werkgevers in de regio. Zij dienen een belangrijke rol te spelen in de ontwikkeling en opzet van de opleiding en krijgen uitzicht op voldoende, flexibel en gekwalificeerd personeel. Het eerste concrete resultaat is een mbo-groenopleiding op niveau 1 en 2. Deze opleiding is zodanig ontwikkeld en vormgegeven dat de student een startkwalificatie (niveau 2) kan halen met een grote kans op succes op de arbeidsmarkt. Op termijn zullen per jaar 50 studenten deze mboopleiding gaan volgen. De helft hiervan is afkomstig van de eigen vmbo-afdeling van het Clusius College te Schagen. De andere helft is afkomstig van het overige vmbo in de regio, leerlingen praktijkonderwijs en VO uit de regio die graag een mbo-groen startkwalificatie willen behalen. Een tweede concreet resultaat is het versterkte netwerk met de werkgevers uit de regio. De opleiding is en wordt in nauwe samenwerking met de werkgevers ontwikkeld en aangeboden. Een derde concreet resultaat is de zogenaamde BOS Leerweg (Beroeps Opleiding Startkwalificatie), die in het project is uitgetest in samenwerking met het ROC Kop van Noord- Holland. Het doel om het aantal mbo-studenten met een startkwalificatie te verhogen heeft zich inmiddels in de praktijk bewezen. Als naam is gekozen voor Startcentrum Schagen. Het Startcentrum biedt de student in de bbl (werkend leren) de mogelijkheid terug te vallen op de bol (dagopleiding), bijvoorbeeld als de student door het winterseizoen meer tijd op school kan doorbrengen, wanneer de student de bbl te zwaar vindt of wanneer de student zijn of haar baan verliest. Er kan op elk gewenst moment in het jaar worden gestart met de opleiding. Het Startcentrum Schagen is in december 2010 genomineerd voor de Nationale Innovatieprijs Beroepsonderwijs. Bollen Know-how Bollen Know-How is de werktitel voor het project Versterken infrastructuur Bollensector. Het project heeft een omvang van en ontvangt subsidie vanuit de Rigo 2007 subsidieregeling van EL&I ( ) en vanuit het Colland Fonds Arbeidsmarktbeleid ( ). Het project beoogt een vernieuwde opleiding voor de bloembollenteelt én voor de bloembollenhandel neer te zetten, waarbij samenwerking met het bedrijfsleven voorop staat. Aanwezige kennis en nieuwe ontwikkelingen in het bedrijfsleven stromen zo veel sneller door naar de onderwijsinstellingen. Daarnaast wordt een kennissysteem voor de bloembollensector ontwikkeld ten behoeve van onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven (verenigd in de Bollenacademie). Het project heeft gelopen van 1 september 2007 tot 1 september 2009 en is met een kleine vertraging eind 2009 afgerond. De formele eindverantwoording en beschikking zijn in 2010 afgerond. Kassenklas Het project Kassenklas heeft een totale omvang van 1,5 miljoen en liep in de periode Het Platform Beroepsonderwijs heeft voor de ontwikkeling van Kassenklas een innovatiearrangement toegekend ( subsidie), de co-financiering ligt bij het consortium. Het Clusius College is penvoerder van het consortium. De doelstellingen zijn: 1. Ontwikkelen van een bovenregionaal kennis- en opleidingencentrum tuinbouw ten behoeve van de glastuinbouw, vollegrondsgroente-, zaad- en bollensector en aquacultuur. 2. Ontwikkeling van een doorlopende beroepskolomoverstijgende leerlijn tuinbouw (groen - techniek - handel - transport - marketing - ondernemerschap). 3. Vergroten van instroom en versterking van uitstroom van leerlingen en studenten in de gehele keten van de tuinbouw en zaadteelt door: a. Aansprekende leer-werkplekken b. Praktijkgerichte projecten met bedrijven als opdrachtgever c. Studentenondernemingen d. Imagoverbetering tuinbouwsector e. Demoprojecten f. In beeld brengen beroeps- en carrièreperspectief 17

19 4. Ontwikkelen, demonstreren en stimuleren van duurzame technieken (energie, water, gezonde teelt) ten behoeve van de tuinbouw. 5. Versterking van samenwerking tussen onderwijsinstellingen en relevante bedrijfsleven. Daarnaast worden er diverse praktijkonderdelen van het vmbo, het praktijkonderwijs en het mbo aangeboden in de Kassenklas. Een andere zeer directe manier van praktisch leren betreft het uitvoeren van onderzoeksopdrachten vanuit het groene en groentechnische bedrijfsleven. Studenten van de CAH Dronten en studenten van het Clusius College mbo hebben aan deze proeven meegewerkt. In de Kassenklas is in 2010 met een BiB-subsidie (beroepsonderwijs in bedrijven) de leerwerkvoorziening uitgebouwd in het project Glasmaster onder penvoering van de stichting Proeftuin Zwaagdijk. De formele afronding van het innovatiearrangement bestond uit een eindrapportage, accountantsverklaring en eindbeschikking. Voor Kassenklas was 2010 ook een jaar van bezinning. Met name om vanuit de pioniersfase te komen tot een deugdelijke bedrijfsvoering en een realistische exploitatie blijkt een hele opgave. Met de twee reeds toegekende investeringssubsidies (Kweekkas NHN en Seedbreedingkas) moet de exploitatie duurzaam worden verlaagd. De kosten gaan voor de baten uit blijkt ook bij Kassenklas. Inmiddels zijn er toezeggingen voor financiële bijdragen (totaal ) vanuit het bedrijfsleven. De businesscase en exploitatie worden in samenwerking met de partners verder uitgewerkt. Naast een duurzame exploitatie zijn de speerpunten voor het vervolg; vergroten instroom, afstemming inhoud met regionale bedrijfsleven en modulering van het aanbod. Voortijdig School Verlaten (vsv) Naast de resultaatgelden, waarmee het mindere aantal voortijdig schoolverlaters ten opzichte van referentiejaar wordt beloond met 2.000, zijn er ook in alle regio's projecten gestart om het aantal voortijdig schoolverlaters te verminderen. Bij de regio-indeling heeft het ministerie van OCW de RMC regio-indeling aangehouden. Dat betekent dat het Clusius College relatie heeft met vijf regio's: Kop van Noord-Holland (Schagen), West-Friesland (Hoorn en Grootebroek), Noord-Kennemerland (Alkmaar, Heerhugowaard en Castricum), Midden-Kennemerland (veel leerlingen van Castricum) en de agglomeratie Amsterdam (Amsterdam en Purmerend). De regio's West-Friesland en Noord-Kennemerland vergen de meeste aandacht omdat hierin de meeste vestigingen met de meeste leerlingen en studenten van het Clusius College gevestigd zijn. Voor de jaren 2009 tot en met 2011 is voor deze beide regio's bijna beschikbaar voor benoemde activiteiten om het aantal vsv-ers in deze regio s terug te dringen. Van deze gelden is een deel gelabeld om te besteden aan formatie om de uitvoering van de projecten te begeleiden en te organiseren ( ). Techno bus In Amsterdam is in 2009 het project Techno bus gestart. De provincie Noord-Holland heeft een subsidie verstrekt van (op een projectomvang van ). Het doel van het project was om op een ludieke, aansprekende wijze techniek onder de aandacht te brengen bij leerlingen. Het project is gestart op 1 januari 2009 en liep af op 31 december De Technobus is aangeschaft en gebruiksgereed gemaakt. Het project is niet goed tot uitvoering gekomen door technische problemen met de aangeschafte bus. Ook de inhoudelijke invulling van het project is niet goed van de grond gekomen. Door deze problemen is in overleg met de subsidieverstrekker een deel van de ontvangen subsidie teruggestort wegens onvoldoende projectuitvoering. 18

20 Cultuureducatie De vestiging Amsterdam heeft in 2010 een subsidie cultuureducatie van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling toegekend gekregen. De doelstelling van dit project was leerlingen kennis te laten maken met kunst en cultuur in een internationale context. De reis naar Parijs diende als kapstok om voorafgaande, tijdens en na de reis de kerndoelen uit het curriculum te behandelen. Bio Future Het project Bio Future is het vervolg op de projecten Bio Tel en Bio Present. Deze projecten beogen het besef van de biologische en duurzame landbouw in het onderwijs te bevorderen. De proeftuin Zwaagdijk is vaste partner in dit traject. Voor het project Bio Future is door de provincie als subsidie toegekend voor uitvoering in 2007 en In 2008 is uitstel gevraagd en gekregen tot Het project heeft een lange aanloopfase gekend. In de jaren 2007 en 2008 is vooral gezocht naar manieren om het project zo goed mogelijk op de vestigingen uit te gaan voeren. De beoogde projectresultaten zijn bijgesteld en afgestemd met de subsidieverlener. In 2009 is het project echt tot uitvoering gekomen. Op bijna alle vmbo- en mbo-vestigingen (behalve Alkmaar) zijn vele en diverse activiteiten uitgevoerd: smaaklessen, bio-lesmodules, excursies, een bio-kerstmarkt, bio-kooklessen voor leerlingen en docenten, inrichten in bio OLC, bio-stageplaatsen, bio-excursieadressen. De uitvoering en de projectresulaten zijn vooral digitaal verzameld en vastgelegd op het Clusius-weblog. Op 31 december 2009 is het project qua uitvoering afgesloten. Het project heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan meer aandacht voor Bio bij zowel docenten als leerlingen. De formele verantwoording, accountantsverklaring en goedkeuring door de subsidieverstrekker worden in 2011 afgerond. Kies Kleur in Groen Kies Kleur in Groen is een landelijk project ter stimulering van culturele diversiteit in het Groene onderwijs waarvoor het ministerie van EL&I per vestiging beschikbaar heeft gesteld. Het Clusius College heeft in de voorgaande schooljaren gewerkt aan culturele diversiteit op basis van een inventarisatie en plan van aanpak met daarin een keuzemenu voor vestigingen. In 2010 is deze aanpak voortgezet onder het project Kies Kleur in Groen. Er was bij aanvang geen enkele indicatie dat deze aanpak niet strookte met de projectopzet. Na de zomer 2010 bleek de verantwoording van Kies Kleur in Groen eisen te stellen die bij aanvang niet bekend waren. De toegekende middelen staan gereserveerd vanwege deze onduidelijkheid. Er is overleg met het ministerie van EL&I over het vervolg. Verkenning Regionale Transitie Het programma Verkenning Regionale Transitie van de GKC stimuleert de totstandkoming van een kenniswerkplaats met een regionale kennisagenda. Met steun van de GKC is gestart met de voorbereidingen van de Kenniswerkplaats Noord-Holland Noord. In de kenniswerkplaats zijn studenten, in onder andere Sint Pancras en Petten, met onderzoek actief geweest. De kenniswerkplaats wordt de komende jaren verder uitgebouwd. Projecten die zijn gestart in 2010 en doorlopen in 2011 Googo Googo staat voor Groen Ondernemerschapsontwikkeling in het Groene Onderwijs. Het betreft het opzetten van de nieuwe opleiding Commercieel Ondernemen op het mbo Hoorn. Het Clusius College biedt hiermee ondernemerschapsontwikkeling al aan op het vmbo en legt daarnaast de verbinding met ondernemerschapsontwikkeling op het eigen mbo en met de toekomstige AD opleiding 5 Bedrijfskunde & Agribusiness van de CAH Dronten. Studenten worden in staat gesteld in drie jaar hun mbo niveau 4 diploma te behalen. De opleiding is nu bezig aan het derde 5 AD = associate degree, een tweejarige (deeltijd) hbo-opleiding, met name gericht op studenten met een afgeronde mbo-opleiding niveau 4, die al enkele jaren werkzaam zijn in de praktijk. 19