Roze 50+ de Onzichtbaarheid voorbij. Het Consortium Roze 50 + Nederland

Transcriptie

1 Roze 50+ de Onzichtbaarheid voorbij Het Consortium Roze 50 + Nederland Juni 2009

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz Wat doet het Consortium? Blz Project: Roze 50+, de onzichtbaarheid voorbij blz Doelstelling en doelgroepen blz Vormgeving project blz Communicatieplan blz Beoogde Resultaten blz Tijdspad blz. 34 Bijlage 1 Ketenbenadering Bijlage 2 Traditionele rol leden van het Consortium Bijlage 3 Begroting en dekkingsplan Bijlage 4 Projectplan De Roze Loper/tolerantiescan 2

3 1. Inleiding Dit is een overkoepelend plan voor een vierjarig project voor de positieverbetering van HLBT-ouderen. Dit zijn homoseksuele mannen en lesbische vrouwen, biseksuele mannen en vrouwen en transgender mensen, die we in het vervolg van deze notitie Roze 50- plussers zullen noemen. Uit diverse onderzoeken, zoals Oud Roze, Vrolijke Herfst en het Groenboek, blijkt dat Roze 50-plussers als ze ouder worden een groot risico lopen in een sociaal isolement terecht te komen en eenzaam te worden. Dit geldt vooral voor de generatie die geboren is voor de Tweede Wereldoorlog. Zij groeiden op in een tijd dat homoseksualiteit nog met een taboe omgeven was. Maar ook de jongere generatie ouderen loopt risico om in sociaal isolement terecht te komen. Voor iedereen gaat ouder worden gepaard met steeds meer fysieke beperkingen en een grotere afhankelijkheid van anderen. Voor Roze 50-plussers is het minder vanzelfsprekend dat ze een netwerk van familie en vrienden om zich heen hebben. En door een slechtere mobiliteit wordt het moeilijker gelijkgestemden te ontmoeten. Het grote aanbod aan faciliteiten en ontmoetingsmogelijkheden voor de huidige generatie homo-ouderen is voor veel Roze 50- plussers niet herkenbaar. Ook in de ouderenzorg en welzijnssector is er nog steeds amper aandacht voor deze groep en is er dus ook geen specifiek aanbod voor Roze 50-plussers. Een Consortium van vier landelijke organisaties (ANBO, COC Nederland, MOVISIE en Schorer) hebben in 2005 de handen ineen geslagen om de positie van Roze 50-plussers te verbeteren. Steun kregen we de afgelopen jaren al van het ministerie van VWS (directie maatschappelijke ondersteuning) en het ministerie van VROM voor de uitvoering van het project Roze ouderen in Nederland. Dit startte in 2006 met een belweek om de behoeftes van Roze 50-plussers te peilen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. De bevindingen hiervan zijn vastgelegd in het Groenboek Belweek Roze Ouderen. De belangrijkste aanbeveling was dat er meer aandacht moest komen voor de doelgroep aan de aanbodkant in de ouderensectoren Wonen, Zorg en Opleidingen. Het doel was om in 2007 en 2008 pilotprojecten in die sectoren te ontwikkelen en die vervolgens landelijk te implementeren. Uit het project Roze Ouderen in Nederland bleek dat er meer aandacht moest komen voor de zichtbaarheid, empowerment en ondersteuning van de doelgroep. Om de juiste aandacht voor Roze 50-plussers in de heterowereld en organisaties te genereren zijn marketing- en communicatiestrategieën ontwikkeld. Daartoe heeft minister Ronald 3

4 Plasterk van het ministerie van OCW ook een aantal homo heteroallianties gelanceerd, waaronder de homo-heteroalliantie voor ouderen, die uitgevoerd wordt door het Consortium Roze 50+. Roze 50+, de Onzichtbaarheid voorbij is een vervolg op het project Roze Ouderen in Nederland en vormt een paraplu voor al bestaande de projecten, zodat er geen versnippering optreed. De algemene conclusie in het project Roze Ouderen in Nederland was dat er bij betrokkenen zeker draagvlak is voor het implementeren van beleid op het gebied van homo-emancipatie, ouderenbeleid en langdurige zorg, maar dat de praktijk weerbarstiger is. Het praten over de uitvoering van pilotprojecten is veiliger dan het daadwerkelijk uitvoeren. Langzaamaan komt er meer aandacht voor Roze 50-plussers. Zeker met de nieuwe generatie 50-plussers lijkt de tijd rijp voor empowerment van deze doelgroep. De Roze 50- plussers worden actiever. Zij organiseren zich bijvoorbeeld in ANBO Roze-werkgroepen en in het landelijk Platform Roze 50+, beide gefaciliteerd door ANBO en COC Nederland. Ook in organisaties ontstaat er meer besef dat voor deze doelgroep een specifieke aanpak en benadering nodig is. Zowel bij de doelgroep als bij maatschappelijke organisaties is meer draagvlak voor het ontwikkelen van een adequate aanpak en opzetten van projecten. Dit is nodig, zodat iedere oudere, ongeacht zijn of haar seksuele geaardheid zelf richting kan geven aan de inhoud van zijn of haar leven. Met de nodige zorg en in een woonvorm naar keuze. Het Consortium heeft geleerd van het project Roze ouderen in Nederland. Maar er is meer nodig dan pilotprojecten opzetten en samenwerkingsverbanden creëren tussen professionals en instellingen onderling. Er zijn kleine successen geboekt, maar werkelijk inbedding heeft niet plaats gevonden. Als het management van een zorginstelling vertrekt, moet de lobby opnieuw beginnen. Wat nodig is, naast beïnvloeding van het management van instellingen, is een sterke beweging onder de ouderen zelf. De nieuwe generatie ouderen biedt daarvoor meer mogelijkheden. COC Nederland ontwikkelde een inside out - visie, waarbij de doelgroep zelf gestimuleerd, geactiveerd en ondersteund wordt om de regie over hun eigen leven te nemen. Deze visie is door de andere partners omarmd en vindt u terug in het volgende hoofdstuk. Dit plan behelst een integrale aanpak van de problematiek. Het richt zich op de doelgroep zelf, de kring om hen heen en de maatschappij. Daarnaast richt het zich op inbedding in 4

5 (kennis)netwerken en informatievoorziening. Dit hangt samen met de doelstelling van de homo-heteroalliantie voor ouderen: Anderen in beweging brengen. Hiermee bedoelen we dat andere organisaties zich bewust worden van het bestaan van homoseksualiteit en daar ook daadwerkelijk iets mee gaan doen. Wij willen voortbouwen op bestaande projecten, zowel van de Consortiumpartners als van andere organisaties. We willen nieuwe projecten ontwikkelen en het goede van de oude projecten behouden en die gezamenlijk naar buiten uitdragen. Door het aanboren van diverse financieringsbronnen voor dit masterplan beogen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor dit onderwerp. 5

6 2. Wat doet het Consortium? Missie Verbeteren van de leefsituatie, de psychische en fysieke gezondheid en het welzijn van homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgender 50-plussers (HLBT) door bundeling van kennis en ervaring en belangenbehartiging Visie Het Consortium bestaat uit de vier belangrijkste nationale organisaties op het gebied van ouderen en homoseksualiteit. Daardoor heeft het Consortium genoeg kennis, ervaring en deskundigheid in huis om namens en samen met de achterban te werken aan een effectieve beleidsbeïnvloeding. Wij activeren, stimuleren en faciliteren mannen en vrouwen uit onze achterban om zelf op te staan, contacten op te bouwen en het gesprek met de omgeving aan te gaan. Emancipatie is een proces dat door de achterban zelf gedragen moet worden. ANBO is met circa leden de grootste ouderenbond van Nederland. ANBO behartigt de belangen van senioren op maatschappelijk relevante thema s. Kernwoorden zijn emancipatie, zelfstandigheid, beschikbaarheid en toegankelijkheid van goederen en diensten. De belangenbehartiging wordt vormgegeven door politieke lobby en het uitvoeren van concrete projecten. Door deze brede inzet worden zoveel mogelijk ouderen bereikt. ANBO staat voor de maatschappelijke participatie van alle senioren. Hoewel de homo-emancipatie in Nederland steeds concretere vormen aanneemt, zijn nog niet alle slagen gewonnen. Dit geldt zeker in het geval van roze ouderen. In deze leeftijdsgroep en in dienstverlenende organisaties die veel met ouderen te maken hebben, is homoseksualiteit nog steeds een taboe. Hierdoor zijn roze senioren vaak gedwongen hun geaardheid te verbergen om niet uitgestoten te worden door hun sociale omgeving. ANBO vindt dit een schrijnend en wil zich inzetten voor de acceptatie van homoseksualiteit van ouderen. ANBO heeft binnen het Consortium de rol van overall projectleider en budgethouder en is uitvoerend partner en adviseur op het gebied van ouderenzaken. COC Nederland wil belangenbehartiger zijn van de homobeweging. Hieronder vallen alle groepen, organisaties en individuen homo s, lesbiennes, biseksuele en transgenders. Daarnaast wil het COC de persoonlijke emancipatie stimuleren van homoseksuelen, zodat ze een eigen homo-, biseksuele- of genderidentiteit kunnen hebben, en de 6

7 maatschappelijke ideeën over homoseksuele gevoelens en man/vrouw rollen beïnvloeden. COC Nederland wil deze doelstellingen via het Consortium bereiken. COC Nederland gelooft dat het emancipatieproces, een proces is dat door de achterban zelf gedragen moet worden. Vanuit deze visie activeert, stimuleert en faciliteert het COC Roze 50-plussers om zelf op te staan, met elkaar contacten op te bouwen en het gesprek met de omgeving aan te gaan. COC Nederland gelooft dat roze ouderen zelf eigenaar zijn van hun emancipatieproces. Zij bepalen de richting, het tempo en de activiteiten. Het proces start met het vormen van een gemeenschap. Dit noemen we community building. Uit deze community komen ambassadeurs naar voren die actief het gesprek aangaan met de omgeving. Dus niet professionals uit het werkveld, maar de ouderen zelf bepalen en geven richting en inhoud aan het bereiken van de doelstellingen. Dit sluit naadloos aan bij de doelstelling van het Consortium. Het Consortium vormt de professionele spreekbuis voor Roze 50-plussers. COC Nederland zal binnen het Consortium de rol aannemen van het samenbrengen, activeren, faciliteren, initiëren en ondersteunen van de doelgroep. MOVISIE ondersteunt en adviseert reguliere organisaties in de gezondheids- en welzijnssector bij het vormgeven van een passend homospecifiek en intercultureel aanbod. Daarnaast adviseert MOVISIE lokale overheden bij de ontwikkeling van Roze 50- plussers - en diversiteitbeleid. MOVISIE verzamelt, valideert, verrijkt en verspreidt kennis over welzijn, zorg en sociale veiligheid, en adviseert over de toepassing van die kennis. MOVISIE houdt zich al jaren bezig met de doelgroep oudere homomannen en lesbische vrouwen. Vanuit het voormalige kenniscentrum homo-emancipatiebeleid en door de onderzoeken van Judith Schuyf is er veel kennis en informatie in de organisatie. Deze kennis en informatie wordt zoveel mogelijk geactualiseerd en gecommuniceerd met organisaties en overheden. MOVISIE wil kennis, documentatie en informatie over specifieke gezondheidsvraagstukken van homoseksuele en lesbische ouderen verzamelen, verrijken en vertalen naar de praktijk. Schorer Schorer is het Nederlandse instituut voor homoseksualiteit, gezondheid en welzijn. De missie van Schorer luidt: werken aan optimale gezondheid en welzijn van homo- en biseksuele mannen, vrouwen en transgenders. Schorer zorgt ervoor dat roze ouderen toegang hebben tot informatie, kennis en faciliteiten die nodig zijn om optimale gezondheid en welzijn te bewerkstelligen. Schorer is een gezondheidsbevorderende 7

8 instelling die opereert in het maatschappelijke middenveld. Schorer werkt samen met andere Nederlandse, Europese en niet-europese gezondheidsbevorderende instellingen en wetenschappelijke organisaties. Tevens werkt Schorer samen met belangenorganisaties en emancipatieverenigingen die nationaal en/of internationaal werken. Op het gebied van roze ouderen werkt Schorer op de terreinen zorg, welzijn en wonen en is Schorer gericht op het ontwikkelen, uitvoeren, initiëren en implementeren van gezondheidsbevorderende interventies. Schorer richt zich op diverse doelgroepen: intermediairs, professionals, werkenden in de zorg en roze ouderen. De projecten, programma s en activiteiten worden lokaal, regionaal en landelijk uitgevoerd. Schorer is al jaren actief in dit veld als uitvoerder (Buddyzorg, overdracht Buddyzorg voor roze ouderen, Roze reminiscentiegroepen) en empowerment van roze ouderen ( Roze Kracht). Schorer vervult ook de rol van makelaar (onderzoek naar eenzaamheid van de ouderen NIDI 2003, Groenboek, Gay & Lesbian Switchboard), de rol van platform (Conferentie Roze Rimpels), de rol van agendasetter (werkconferentie, onderzoek, publicaties). Verder heeft Schorer de rol van kennisoverdrager (via workshops voor professionals in de zorg over seksuele diversiteit en homovriendelijke zorg.) Schorer wil in het kader van dit plan haar kennis en expertise over roze ouderen landelijk overdragen. 8

9 3. Project: Roze 50+, de onzichtbaarheid voorbij Probleemstelling Voor Roze 50-plussers is het van belang dat zij het leven kunnen leiden dat zij willen. Ouder worden gaat gepaard met veranderingen. Veranderingen in maatschappelijke positie, fysieke gesteldheid. Ook ervaren zij veranderingen in beeldvorming. Het wordt moeilijker om gelijkgestemden te blijven ontmoeten, omdat die vaak niet in de nabije omgeving te vinden zijn. Veel Roze 50-plussers ondervinden problemen met hun genderidentiteit en seksuele voorkeur. De vaak verstoorde relatie met familie, kinderen en ex-partners en het ontbreken van een vanzelfsprekend sociaal netwerk zijn risicofactoren voor sociaal isolement en eenzaamheid. Bij oudere generatiegenoten is homoseksualiteit nog vaak een taboe. Toen ANBO in 2005 homoseksuele ouderen als één van de speerpunten van beleid uitriep, kwamen er veel reacties en opzeggingen van ANBOleden. Door dit taboe bestaat er een drempel voor homoseksuele ouderen om volledig zichzelf te kunnen zijn en is men beducht voor negativiteit. Een coming out kan nog altijd betekenen buitengesloten te worden. Zo wordt er in veel zorginstellingen geen tot weinig aandacht geschonken aan homoseksualiteit en is het onderwerp voor management en personeel vaak taboe. Er kan dus gesteld worden dat homoseksuele ouderen kwetsbaar zijn voor sociaal isolement. Daarnaast hebben Roze 50-plussers te maken met stereotypen ten aanzien van ouder worden, gender en seksuele voorkeur. Roze ouderen vormen een minderheid. En zoals voor iedere minderheid geldt, bepaalt de meerderheid wie en wat je bent. De maatschappij denkt vaak in stereotypen, terwijl de praktijk van Roze 50-plussers oneindig veel gevarieerder is. Er zijn verschillen in gender, seksuele voorkeur en leefstijlen. De maatschappij moet beter geïnformeerd worden over Roze 50-plussers, zodat het beeld over deze groep kan veranderen. Momenteel leven veel homoseksuele ouderen een geïsoleerd bestaan. Het is schrijnend dat deze ouderen niet de mogelijkheid krijgen zichzelf te zijn. Daar komt bij dat dit probleem zichzelf niet zomaar oplost. We zien nu al onder jongere allochtone generaties dat er een taboe rust op homoseksualiteit. Deze generaties worden op termijn ook vijftig plus, waardoor er een nieuwe groep ouderen geconfronteerd zal worden met dezelfde problemen waar de huidige generatie senioren nu mee kampt. 9

10 Ketenbenadering Om de acceptatie van homoseksualiteit op latere leeftijd te vergroten op de verschillende gebieden en verschillende niveaus gaan wij uit van een integrale aanpak of ketenbenadering (zie bijlage 1). Dat wil zeggen dat iedereen die te maken heeft met roze ouderen erbij zal worden betrokken. Centraal staat de roze 50 plusser zelf. Roze 50- plussers moeten zo kunnen blijven leven als zij zelf verkiezen met respect voor de keuzes die zij maken in alle veiligheid die zij willen. Dat wil zeggen veiligheid in hun eigen directe omgeving, binnen maatschappelijke organisaties en in openbare ruimtes. Belangrijk voor hen is empowerment. (waar zit mijn kracht?) en ontmoetingsmogelijkheden met gelijkgestemden. Dit is niet zomaar gerealiseerd. Alleen al door het feit dat je niet aan iemand kunt zien of hij of zij roze is. Roze 50-plussers moeten zelf aangeven waar zij behoefte aan hebben: individuele ondersteuning ( zich stevig voelen ) en ondersteuning bij het ontwikkelen van een sociaal netwerk. Hoe het Consortium dit wil realiseren, leest u in dit plan. Daarnaast moeten maatschappelijke organisaties randvoorwaarden ontwikkelen om een adequaat aanbod voor roze ouderen te realiseren. Door aandacht voor deze doelgroep te verankeren in het beleid en in de cultuur van organisaties, zullen er geen initiatieven verdwijnen bij verandering van directie of medewerkers. Professionals moeten getraind worden, zodat ze beschikken over de juiste kennis van roze ouderen, weten waar de gevoeligheden liggen en leren hoe roze ouderen benaderd willen worden. Tenslotte zal de maatschappij (met name de heteroseksuele ouderen) opener en positiever moeten staan ten aanzien van Roze 50-plussers. Ook op oudere leeftijd moet het gewoon zijn om homo, lesbisch, biseksueel of transgender te zijn. 10

11 4. Doelstelling en doelgroepen Algemeen doel: Het verbeteren van de marginale positie van Roze 50-plussers op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het tegengaan van discriminatie door Roze 50-plussers een gezicht te geven en door roze ouderen hun eigen kracht te laten voelen (empowerment). Het creëren van noodzakelijke randvoorwaarden in maatschappelijke organisaties. Subdoelen: Empowerment van Roze 50-plussers, zodat zij in staat zijn om op eigen wijze invulling aan hun leven te geven. Roze ouderen activeren en mogelijkheden bieden om zelf aan de slag te gaan om hun positie in de maatschappij te verbeteren. Zichtbaarheid van roze 50-plussers bevorderen op verschillende niveaus: in de maatschappelijke beeldvorming, in de eigen omgeving, bij maatschappelijke organisaties en overheden. Faciliteren van mogelijkheden om als Roze 50-plussers met elkaar in contact te komen, onder andere door een virtuele portal Roze 50+ en door fysieke ontmoetingsmogelijkheden in het land. Belangenbehartiging en politieke lobby op gebieden die belangrijk zijn voor Roze 50-plussers. In de sectoren ouderenzorg, welzijn, onderwijs en wonen noodzakelijke randvoorwaarden ontwikkelen om de groep roze ouderen adequate aandacht, zorg en ondersteuning te bieden. Doelgroepen project 1.) Roze 50-plussers 2.) Directe omgeving; buren, vrienden, familie, sport, mantelzorgers 3.) Professionals 4.) Maatschappij in het algemeen en heteroseksuele ouderen in het bijzonder Uitgangspunten project Het Consortium beoogt in Roze 50+, de onzichtbaarheid voorbij een integrale benadering (ketenbenadering), waarbij de Roze 50-plussers centraal staan. Voor hen worden 11

12 noodzakelijke steun en faciliteiten gecreëerd, zodat ze zich krachtig kunnen voelen (empowerment). Om homoseksualiteit van ouderen meer geaccepteerd te maken, is het van belang dat roze ouderen zelf in actie komen. Zij kunnen zelf hun bijdrage leveren dor misstanden aan de kaak te stellen. Uiteraard gebeurt dat met de nodige ondersteuning. Deze ondersteuning kan uiteenlopen van informatie en ontmoetingsmogelijkheden aanbieden tot mogelijkheden geven om in projectvorm aan de slag te gaan met de acceptatie van hun geaardheid. Hiervoor moet de omgeving veilig genoeg zijn. Ook Roze 50-plussers moeten algemeen geaccepteerd worden, zodat zij uit de onzichtbaarheid kunnen komen, zodat ook deze ouderen kunnen leven zoals zij willen. Aan de aanbodkant, in de ouderenzorg, welzijnssector en zorginstellingen, moet de juiste aandacht zijn voor roze ouderen. Aandacht alleen is niet voldoende. Het moet vertaald worden in beleid, zorgaanbod en in de cultuur verankerd worden. Er heerst nog altijd een groot taboe over homoseksualiteit op latere leeftijd. Vaak wordt gedacht: Ouderen hebben geen seksualiteit meer. Vergeten wordt dat homoseksualiteit meer is dan alleen seksualiteit. Het gaat ook om leefstijlen en een andere manier in het leven staan. Door dit taboe ervaren Roze 50-plussers belemmeringen en kunnen zij vaak niet volledig zichzelf zijn en raken zij daardoor makkelijk geïsoleerd. Maatschappelijke voorzieningen en organisaties zijn (nog) niet voldoende toegerust zijn voor deze doelgroep. Vooral bij heterogeneratiegenoten moeten roze ouderen een positievere houding krijgen. Juist onder oudere heteroseksuelen heerst nog veel negativiteit en onbegrip. De ervaring leert dat dit vaak komt, door onbekendheid. Onbekend maakt onbemind, is een uitdrukking die hier zeker op gaat. Een positieve houding ten opzichte van homoseksualiteit in bijvoorbeeld verzorgingshuizen is goed voor ouderen die kinderen hebben die homoseksueel of lesbisch zijn. Het Consortium staat voor een integrale benadering van de Roze 50-plusser, zijn of haar directe omgeving en de maatschappij. Deze integrale benadering betekent ook dat er andere projecten, activiteiten en initiatieven betrokken worden bij de communicatie naar de doelgroep(en). 12

13 Samenwerkingspartners: Behalve de genoemde partners van het Consortium zijn er nog meer partners waarmee we samenwerken, zowel landelijk als lokaal Landelijk Koepels van zorgverzekeraars op het gebied van (ouderen) zorg/ welzijn en wonen en opleidingen. Bijvoorbeeld: Agis, Actiz, Sting, Mezzo. Lokaal Bijvoorbeeld: Mokum Roze, Rotterdam verkeert, Ouderen Alliantie Utrecht. 13

14 5. Vormgeving project Samenhang onderdelen In de vormgeving en uitvoering van het project gaan wij uit van een integrale aanpak, de zogenaamde ketenaanpak. Empowerment van de doelgroep heeft alleen succes, als dat gebeurt samen met de roze ouderen in al haar diversiteit. Zij alleen kunnen aangeven wat hun behoeftes en wensen zijn, wat zij nodig hebben als ondersteuning en welke rol organisaties en overheden hierin kunnen spelen. De doelgroep is vertegenwoordigd in ANBO Roze en het Landelijk Platform Roze 50+, die beide ondersteund en gefaciliteerd worden door ANBO en COC Nederland. Om de wensen en behoeftes van de doelgroep en ontmoetingsmogelijkheden zichtbaar te maken, zal een Webcommunity worden ontwikkeld. Op deze website kunnen Roze 50- plussers en professionals met elkaar in discussie gaan. Ook wordt hier informatie en kennis uitgewisseld over voorzieningen en nog te ontwikkelen voorzieningen. De website dient als voedingsbodem voor nieuwe projecten, geruchten, trends, onderzoeken en monitoren. Op deze manier kan er betere samenhang geboden worden tussen de verschillende landelijke initiatieven. Zo kunnen dwars door alle lagen heen en in de volle breedte aan onderwerpen gemakkelijk koppelingen gemaakt worden die tot nieuwe initiatieven leiden. Deze initiatieven krijgen vervolgens weer een plaats op de website, zodat er een integraal beeld bestaat. De Webcommunity is een belangrijk middel om ervoor te zorgen dat roze ouderen zichtbaar worden. Ook kunnen roze ouderen via deze website met elkaar in contact komen. De bedoeling is ook dat Roze 50-plussers zich dankzij het project gesteund voelen om hun plek in de maatschappij op te eisen. Door middel van de verschillende deelprojecten en het ambassadeurschap krijgen Roze 50-plussers handvaten aangeboden om met hun positieverbetering aan de slag te gaan. Behalve met elkaar in contact komen, biedt de website ook actuele informatie over alle kennis op het gebied van Roze 50-plussers, waaronder de projecten van het Consortium. Informatieverzameling De organisaties die binnen het Consortium samenwerken voor de emancipatie van homoseksuele ouderen hebben vanuit hun eigen expertiseveld kennis en informatie over de doelgroep. Dit kan bijvoorbeeld onderzoeksinformatie zijn, maar ook overzichten van 14

15 bestaande projecten en diensten. In de eerste fase van het project is het van belang dat deze informatie bij elkaar gebracht wordt en dat er bij organisaties buiten het Consortium gezocht wordt naar aanvullingen op dit overzicht. Deze informatie vormt de basis voor de te bouwen webcommunity. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de doelgroep, zoals met ANBO Roze en het Landelijk Platform Roze 50+. Deelprojecten Landelijk zijn de laatste jaren verschillende projecten en diensten voor Roze 50-plussers ontwikkeld. Deze worden zo nodig verder uitgebouwd en geïmplementeerd. Zo is er de roze zorgbemiddelaar, een inventarisatieproject dat in kaart brengt welke zorginstellingen homovriendelijk zijn en een interactieve website over roze zorg van COC Nederland en buddyzorg voor Roze 50+plussers van Schorer. Buddyzorg wordt al op enkele plekken in het land uitgevoerd, maar het is nog erg fragmentarisch. Wij stellen een structurele aanpak voor om deze beproefde vorm van mantelzorg landelijk in te voeren. Om de zichtbaarheid van homoseksualiteit op latere leeftijd te bevorderen is de continue aanwezigheid van de doelgroep bij (homo)evenementen noodzakelijk. Denk aan Roze Zaterdag en de Gay Pride en 50PlusBeurs. Deze initiatieven krijgen weer een plek op de website. Hieronder een overzicht van alle deelprojecten. In de begroting wordt duidelijk welke deelprojecten reeds gefinancierd worden en voor welke deelprojecten er externe financiering wordt gezocht. 1. De Roze 50-plusser 1.1 Webcommunity (interne projectleider COC) De Webcommunity is een webportal die toegang geeft tot alle kennis en informatie over Roze 50-plussers. Daarnaast dient de website als platform voor ontmoeting en uitwisseling van roze ouderen. Er komt een agenda in te staan van ontmoetingsmogelijkheden, workshops en congressen, een forum en is er mogelijkheid tot chatten. De Webcommunity moet dé informatiebron worden voor iedereen die met ouderen en met homoseksualiteit te maken heeft. Dit bevordert de toegankelijkheid van het onderwerp en maakt de weg van taboesfeer naar acceptatie makkelijker. De portal is het cement van alle activiteiten, initiatieven en projecten die er op het gebied van Roze 50-plussers lopen, gelopen hebben en in de toekomst nog gaan starten. 15

16 Het wordt een verzamelplaats voor alles op het gebied van Roze 50-plussers met betrekking tot onderzoeken en uitkomsten van onderzoeken, lokale, regionale en landelijke beleidsbeïnvloeding (lobby en agendasetting) en samenwerking met landelijke organisaties en koepels. De Webcommunity zal gebaseerd zijn op een web 2.0 systeem. Interactiviteit is zeer belangrijk in dit project. Door professionals, Roze 50-plussers en andere geïnteresseerden actief bij het project te betrekken, wordt homoseksualiteit onder senioren meer geaccepteerd. Wij gaan er vanuit dat de Webcommunity na vier jaar interessant is voor potentiële adverteerders, zodat er geen externe financiering voor dit onderdeel nodig zal zijn en de Webcommunity zich op termijn financieel zal kunnen bedruipen. Roze ouderen van 75 jaar en ouder maken zullen in beperktere mate gebruik van internet en de webcommunity. Zij zijn niet opgegroeid met internet en de computer en maken daardoor alleen incidenteel gebruik van het web. Om deze (kwetsbare) groep goed te kunnen bereiken wil het Consortium naast de webcommunity ook telefonische ondersteuning aanbieden voor de oude oudere. Via de telefonische hulplijn kunnen oudere homoseksuelen contact opnemen met deskundige homoseksuele vrijwilligers. Verspreid over Nederland zijn er al drie telefoonlijnen die zich specifiek op roze ouderen richten. In het kader van dit plan gaat Schorer onderzoeken of er een landelijke telefonische hulplijn opgezet kan worden voor roze ouderen. In het eerste jaar worden de samenwerkingspartners geïnventariseerd (Rotterdam verkeert, Gay&lesbian Switchboard, SBO Noord Holland) en wordt uitgezocht of samenwerking mogelijk is om het bereik en de effectiviteit van de telefoondienst te verhogen. Resultaten: De webcommunity is gelanceerd en bekend onder Roze 50-plussers, professionals en overige geïnteresseerden, Het platform bevat actuele en up to date informatie over alles wat belangrijk is voor Roze 50-plussers (onderzoeken, projecten, woonvormen, zorggerelateerde informatie, etc.), Aan het eind van de projectperiode zijn er minimaal profielen aangemaakt van Roze-50 plussers en zijn er actieve leden, 16

17 De inventarisatie is gedaan om alle voorradige kennis en kunde op het portal onder en samen te brengen, Roze 50-plussers zonder internet worden bediend met een telefonische hulplijn. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij ministerie VWS 2. Roze 50-plussers 2.1 Ontmoeting Virtueel & Life (interne projectleider COC) Ontmoeting Virtueel & Life valt onder het deelproject Webcommunity. Daarnaast valt de facilitering van Roze lokale ontmoetingsmogelijkheden (zoals ANBO Roze) waar mogelijk samen met plaatselijke COC verenigingen. Resultaten: Roze 50-plussers hebben een veilige manier om met elkaar in contact komen, Er worden minimaal 100 lokale roze bijeenkomsten in het land gehouden. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij ministerie VWS 2.2 Landelijke conferentiedag Roze 50+ (interne projectleider ANBO) Eens in het jaar wordt er een landelijke conferentiedag Roze 50+ gehouden. Op deze dag worden nieuwe inzichten gedeeld over de doelgroep. Er zullen (onderzoeks)experts, beleidsmakers, politici, (zorg)professionals en Roze 50-plussers worden uitgenodigd om te vertellen over nieuwe ontwikkelingen. De deelnemers aan de conferentie zullen in gesprek gaan met de zaal. Daarnaast kunnen de ambassadeurs ook hun ervaringen met elkaar 17

18 delen en goede voorbeelden met elkaar uitwisselen zodat de Roze 50-plussers geïnspireerd naar huis gaan. Tijdens de duur van het project wordt er in totaal vier keer een conferentiedag georganiseerd. Resultaten: Aan het eind van het project zijn er 4 landelijke conferenties Roze 50-plussers gehouden voor de doelgroep, professionals van woonzorginstellingen en relevante koepels, Er zullen in totaal 4 x 250 = participanten aan deelnemen. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij ministerie VROM/WII 2.3 Empowerment (interne projectleider Movisie) Inventarisatie en vaststellen van blinde vlekken op het gebied van homospecifieke empowerment 50+. De lacunes zullen vertaald worden naar concrete projecten. Resultaten: Blinde vlekken zijn vastgesteld op het gebied van homospecifieke empowerment 50+. Jaar ,,- Jaar ,,- Jaar ,- Jaar ,,- Dit zullen de consortiumpartners investeren als eigen bijdrage. De uitkomsten en de projecten die hieruit voort gaan komen worden deelprojecten die aangevraagd zullen worden bij het VSB Fonds. 2.4 Landelijke steunpunten buddyzorg voor roze ouderen (interne projectleider Schorer) Onderzoek toont aan dat homoseksuele mannen en vrouwen van 70 jaar en ouder vaker last hebben van eenzaamheid en depressieve gevoelens dan heteroseksuele leeftijdgenoten. (Schuyf, Van de Meerendonk, 2003). In 2001 is de Schorerstichting in Amsterdam gestart met het aanbieden van buddyzorg voor homoseksuele ouderen. 18

19 Buddyzorg biedt roze ouderen psychosociale, emotionele en praktische ondersteuning. De ondersteuning is een op een en vraaggericht met aandacht voor homoseksuele leefstijlen. Er is bij de oudere doelgroep (70+) behoefte aan homospecifieke zorg, iemand die hen begrijpt en die aandacht heeft en vertrouwd is met hun leefstijl. Er wordt heel zorgvuldig een match gemaakt tussen vrijwilliger en oudere waardoor er een solide basis ontstaat voor het contact tussen de cliënt en de buddy. Buddyzorg wordt ingezet in de leefomgeving van de roze ouderen dat kan thuis zijn of in een zorginstelling. Uit onderzoek blijkt dat dit project een succes is, de vraag stijgt en een gevoelsgenoot als zorgvrijwilliger blijkt aan te slaan bij de zorgbehoefte van de oudere homoseksuele mens (onderzoek SSvL). Het netwerk van roze ouderen is vaak klein en kwetsbaar. Als reactie op hun homoseksuele gevoelens hebben velen hun familiebanden verbroken. Buddyzorg voor roze ouderen biedt uitkomst. In het kader van dit plan wil Schorer haar expertise ten aanzien van buddyzorg landelijk inzetten. Het streven is minimaal vier landelijke steunpunten buddyzorg voor roze ouderen op te zetten. De steunpunten worden in samenwerking met regionale organisaties opgezet (denken aan Rotterdam verkeert, COC Haaglanden, algemene buddyzorg Utrecht, homoorganisatie Fryslaan). Schorer begeleidt het proces en biedt trainingen aan de professionals van de organisaties aan. Tevens worden de vrijwilligers van alle deelnemende pilotprojecten gezamenlijk getraind. Op die manier worden de krachten gebundeld, vindt onderlinge afstemming plaats en wordt netwerkontwikkeling bevorderd. In het eerste jaar zullen in samenwerking met Movisie de inventarisatie, verkenning en bepalen van samenwerkingspartners plaats vinden. Ook worden de randvoorwaarden en infrastructuur bepaald. Het tweede jaar staat in het teken van werving en selectie vrijwilligers en cliënten, trainen van professionals en vrijwilligers en begeleiden van de eerste matches. In het derde jaar staat zal het nieuwe aanbod onder professionals (ouderenconsulenten) bekend gemaakt worden, contact gezocht worden met cliënten en het begeleiden van de koppels. Het vierde jaar is gericht op de implementatie van de projecten en op bijscholing. Resultaten: Aan het eind van het plan is de landelijke overdracht voltooid van specifieke vrijwilligerszorg met twee trainingen per jaar aan professionals, één keer per 19

20 jaar een landelijke buddytraining voor vrijwilligers en na het eerste jaar twee keer per jaar bijscholing, Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij VSB Fonds. 2.5 Trainingen (interne projectleider Schorer) Uitvoering van trainingen voor Roze 50-plussers om de eigen kracht te leren kennen, te versterken en die in te zetten voor de hele doelgroep. Resultaten: Er zijn minimaal twee trainingen per jaar gegeven aan Roze 50-plussers om de eigen kracht te leren kennen en te versterken. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij Oranjefonds. 2.6 Ambassadeursschap (interne projectleider ANBO) Ambassadeurs worden gezocht om Roze 50-plussers van Nederland te vertegenwoordigen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten ambassadeurs: a) Bekende Nederlander die zijn naam verbindt aan Roze 50-plusser. Deze persoon kan op belangrijke gelegenheden worden gevraagd de Roze 50-plussers openlijk te steunen en kan acte de presence geven op de landelijke conferentiedag Roze 50+. Ook kunnen hij of zij met een column op de webcommunity zijn of haar betrokkenheid tonen. b) Per provincie wordt een roze ambassadeur gezocht, die activiteiten coördineren en input wil geven aan het Consortium. Deze ambassadeurs fungeren als ogen en oren van het Consortium en brengen rapport uit over de effectiviteit van projecten 20

21 en de problemen, trends in de doelgroep. Deze ambassadeurs zullen zich aansluiten bij de ambassadeurs uit de homo-heteroalliantie! Resultaten: Eén of meerdere Bekende Nederlanders zijn als landelijk ambassadeur aangesteld voor het eind van het eerste (project)jaar, Twaalf regionale ambassadeurs zijn aangesteld voor het einde van het tweede projectjaar, Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject is gedaan en goedgekeurd bij ministerie OCW in het kader van de homoheteralliantie voor ouderen voor de jaren 1 en 2. Voor het 3 e en 4 e jaar wordt nogmaals de aanvraag ingediend. 2.7 Monitoring gezondheidssituatie (interne projectleider Movisie) In navolging van het Groenboek zal iedere vier jaar de (gezondheids) situatie van Roze 50-plussers gemonitord worden. Het onderzoek in 2007 (de Roze belweek) beschouwen wij als de nulsituatie en kan in 2011 herhaald worden. Resultaten: In 2011 (4 jaar na dato) is de belweek herhaald, Aan het eind van dit project is er een duidelijk beeld van de voortgang van de (gezondheidssituatie) van Roze 50-plussers. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij ministerie VWS voor jaar 1, 3 en 4. Jaar 2 het vervolg op de roze belweek bij ministerie VROM/WII. 21

22 3. Directe omgeving Roze 50-plussers 3.1. Mantelzorgproject (interne projectleider ANBO) Voor dit nog te ontwikkelen algemeen project wordt nog onderzoek gedaan. Aandachtspunt bij de projectontwikkeling is dat Roze 50-plussers hierin meegenomen worden. Schorer is een samenwerkingspartner. Resultaten: Binnen een ½ jaar na start project ligt er een algemeen projectplan Mantelzorg met aparte aandacht voor de Roze 50-plussers, Jaar ,- Jaar 2 n.v.t. Jaar 3 n.v.t. Jaar 4 n.v.t. Aanvraag voor dit deelproject bij ministerie VWS voor Jaar 1, het VSB Fonds heeft al te kennen gegeven geïnteresseerd te zijn (co)financiering van een dergelijk project Activiteiten met gelijk gestemden (interne projectleiding COC) Er is meer en meer behoefte aan algemene activiteiten met een roze tintje. Denk aan de bridgeclub, boekclub etc. Het gaat hier om activiteiten voor en door Roze 50-plussers Resultaten: Eind 2010 zijn er minimaal 10 nieuwe lokale roze 50-plus ontmoetingsmogelijkheden gestart, Aan het eind van het project zijn er minimaal 40 nieuwe lokale ontmoetingsmogelijkheden gestart voor Roze 50-plussers. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij de regioakantoren van het VSB Fonds en bij het Oranjefonds. 4. Professionals/lokale overheid 22

23 4.1 Trainingen en deskundigheidsbevordering. (interne projectleiding Movisie) Er is al veel inhoudelijk materiaal ontwikkeld om bij organisaties aandacht te vragen voor Roze 50-plussers. Dit vereist een structurele en strategische aanpak. De inhoudelijke boodschap: Organisaties en overheden moeten structurele aandacht besteden aan Roze 50-plussers moet strategisch vertaald worden. In organisaties en bij overheden moet nog vaak bij professionals, beleidsmakers en het management het bewustzijn komen wat de doelgroep nodig heeft. Dat loopt uiteen van aanpassingen in de cultuur van organisaties en het personeelsbeleid. Inbedding in het bestaand beleid moet vaak nog plaatsvinden. Om de juiste deskundigheid te ontwikkelen moeten diverse geledingen in een organisatie hiervoor getraind worden. Ook publiciteit in de vorm van artikelen en advertenties in vakbladen kan helpen. Er zal nauw samengewerkt worden met relevante partners. Resultaten: In 2010 is er commitment met minimaal 3 landelijke koepels en organisaties op het gebied van zorg, welzijn, onderwijs en wonen voor een adequaat aanbod voor Roze 50-plussers. Dit is zichtbaar in de communicatie en PR, In aanvulling met nog minimaal 3 koepels, Alle trainingen en tools met betrekking tot deskundigheidsbevordering voor professionals zijn geinventariseerd en bij elkaar gebracht op de Roze portal. Per projectjaar komt er meer en meer vraag naar training en deskundigheidsbevordering van professionals van organisaties en het onderwijs. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij ministerie VWS en ministerie VROM/WII. 4.2 Roze Loper / Tolerantiescan (interne projectleiding COC) De landelijke uitrol van Roze Loper is een projectidee van COC Nederland en KIWA, certificerende instelling in kwaliteitszorg. De Tolerantiescan geeft instellingen inzicht in hoeverre hun aanbod aansluit bij de doelgroep en heeft als doel de sociale seksuele acceptatie (SSA) van homoseksuelen te bevorderen. Het instrument prikkelt de bewustwording en brengt een debat op gang. Het streven is dat instellingen van verschillende branches dit instrument zullen invullen, met als doel hun 23

24 homobeleid aan te scherpen. Met dit instrument worden de criteria voor homovriendelijkheid objectief meetbaar gemaakt. De bedoeling is om de Tolerantiescan voor verschillende branches te ontwikkelen. Gestart wordt in de ouderenzorg en in verpleeg- en zorgcentra. De scan is eenvoudig toe te passen. Resultaten: In het eerste projectjaar is de tolerantiescan ontwikkeld, Na 1 ½ jaar zijn er minimaal 25 woonzorgcentra die de tolerantiescan hebben toegepast, Aan het eind van het project is de Roze Loper uitgerold over het hele land. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag en goedkeuring voor Jaar 1 voor dit deelproject bij Nationaal Ouderenfond/Het blauwe fonds. 4.3 Roze Olifant (interne projectleiding COC) Er zijn situaties denkbaar, waarbij Roze 50-plussers ondanks hun eenzaamheid het niet aandurven om het gesprek met hun omgeving aan te gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een homo- of lesbische oudere in een verzorgingshuis. Homoseksualiteit is slecht geaccepteerd onder hetero-ouderen en het uitkomen voor de geaardheid zou tot verdere vereenzaming kunnen leiden. Voor deze situatie ontwikkelde COC Nederland De Roze Olifant. De Roze olifant kan een persoon zijn die het gesprek namens iemand uit de doelgroep waarneemt. Hij of zij gaat het gesprek aan namens de betrokkenen. De betrokkene blijft zelf anoniem. Zo kan de Roze Olifant bijvoorbeeld in gesprek gaan met de leiding van het verzorgingshuis of een activiteit organiseren die zichtbaarheid en informatie geeft over homoseksualiteit aan de andere bewoners. De activiteiten die onder de vlag van de Roze Olifant worden uitgevoerd worden ingevuld door leden van de doelgroep, ambassadeurs van ANBO Roze en van Roze 50 + Nederland onder begeleiding van ANBO en COC Nederland. Resultaten: De Roze Olifant heeft per jaar minimaal 10 zorginstellingen bezocht, gesprekken gevoerd en voorlichting gegeven, Daarna komen er cumulatief minimaal 10 instellingen per jaar bij. 24

25 Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag en goedkeuring voor Jaar 1 voor dit deelproject bij Nationaal Ouderenfond/Het blauwe fonds. 5. Maatschappij in het algemeen en de heteroseksuele ouderen in het bijzonder 5.1 Theaterstuk voor en door Roze 50-plussers (interne projectleiding ANBO) Met een theaterstuk voor en door roze ouderen wordt de (heteroseksuele) maatschappij geconfronteerd met de uitdagingen in het leven van een homoseksuele oudere. De kijker wordt een spiegel voorgehouden en bewogen actief mee te denken over de vooroordelen die vooral onder oudere generaties in stand worden gehouden. Dit theaterstuk wordt in theaterzalen gespeeld, maar het kan ook in zorgcentra gespeeld worden. Het doel is om zorgcentra te helpen meer homovriendelijk te maken. Resultaten: In het eerste projectjaar is een theaterstuk voor en door Roze 50-plussers gerealiseerd, In het 2 e t/m het 4 e projectjaar wordt het theaterstuk minimaal 15 keer opgevoerd en ligt er een plan voor continuering na jaar 2 van dit project. Jaar ,- Jaar ,- Jaar 3 0 Jaar 4 0 Aanvraag voor dit deelproject bij VSB Fonds. 5.2 Televisieprogramma (interne projectleiding ANBO) Met een (wekelijks) terugkerend ludiek tv-programma, of een item in een reeds bestaand televisieprogramma kan op een frisse, spontane manier bekendheid worden gegeven aan homoseksualiteit op latere leeftijd. Uitgangspunt van zo n televisieprogramma is het testen van de rozevriendelijkheid van faciliteiten en gelegenheden voor ouderen. Deze activiteit ligt in het verlengde van projecten, zoals Roze Loper en de Roze Olifant. Bij dit televisieprogramma kan gedacht worden aan een duo of een groepje Roze 50-plussers die net als in het televisieprogramma Breekijzer faciliteiten gaat testen en de confrontatie 25

26 aangaat met zorgmanagers, beleidsmakers en heteroseksuele ouderen die afwijzend tegenover homoseksuele leeftijdsgenoten staan. De toon in het programma kan afwisselend luchtig, serieus maar ook grappig zijn. Resultaten: In het eerste projectjaar is de televisieserie ontwikkeld en in het tweede jaar wordt deze op nationale tv uitgezonden. Jaar ,- Jaar ,- Jaar 3 0 Jaar 4 0 Aanvraag voor dit deelproject bij Stimuleringsfonds en en het Bedrijfsleven Gay Pride (interne projectleiding COC) Belemmerend voor sociale en individuele emancipatie is de relatieve onzichtbaarheid van de doelgroep. Daarom zijn acties als Gay Pride en Roze zaterdag zo belangrijk zijn voor het ondersteunen van de achterban. Om homoseksualiteit niet te problematiseren, maar om te laten zien aan de wereld, de homobeweging en de doelgroep zelf dat het leuk is om homo te zijn en ouder te worden. Ondanks de goede ontwikkelingen wordt Gay Pride door veel mensen nog steeds gezien als de blote billen parade en een podium waar artiesten als Gerard Joling en Gordon zichzelf profileren. Dit beeld wordt vooral veroorzaakt door de media, omdat het blote gehalte een goede stimulans is voor de kijkcijfers. Door de Roze 50-plussers te laten deelnemen aan de Gay Pride willen we vanuit het Consortium een realistischer beeld schetsen van de diversiteit in de homobeweging. Andersom geeft het een stimulans aan Roze 50-plussers door ze deze plek te geven en trots te kunnen zijn op hun geaardheid. Men voelt zich hierdoor meer betrokken bij de community en men zal zich sterker (empowered) voelen. Naast deelname aan de Gay Pride zal in samenwerking met COC Amsterdam en ANBO Roze Amsterdam een Roze Brunch voor de doelgroep georganiseerd worden. In het kader van het project homo-heteroalliantie voor ouderen zal in 2009 een Roze 50+ boot meevaren tijdens de Gay Parade op 1 augustus in Amsterdam. De homoheteroalliantie loopt tot en met Als het dit jaar een succes is, dan zou de Gay Pride ook opgenomen kunnen worden voor de jaren 2010 en Voor het jaar 2012 en 2013 zijn deze kosten niet voorzien. 26

27 Resultaten: In ieder projectjaar vaart er een boot met Roze 50+ Nederland mee op de Gay Pride in augustus. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject en goedkeuring voor Jaar 1 en 2 bij Ministerie OCW. Aanvraag voor jaar 3 en 4 ook bij Ministerie OCW PlusBeurs (interne projectleiding ANBO) In de jaarbeurshallen in Utrecht wordt in september al 15 jaar lang de 50PlusBeurs georganiseerd. Dit is uitgegroeid tot een grootschalig evenement met bezoekers. Van oudsher staat ANBO altijd op deze beurs. Sinds enkele jaren besteden we ook speciale aandacht aan homoseksuele ouderen en laten dit ook op de beurs zien. Voor 2009 slaan ANBO Roze en het landelijk platform 50+ wederom de handen in elkaar en zullen gezamenlijk met een stand op de beurs staan. De homo-heteroalliantie voorziet financieel in deze activiteit voor de jaren 2008 tot en met Voor het jaar 2012 zijn deze kosten niet voorzien. Resultaten: In ieder projectjaar staat Roze 50+ Nederland 5 dagen met een stand op de 50+ beurs in de Jaarbeurshallen in Utrecht Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject en goedkeuring voor Jaar 1 en 2 bij Ministerie OCW. Aanvraag voor jaar 3 en 4 ook bij Ministerie OCW 5.5. Roze zaterdag (interne projectleiding COC) De Roze Zaterdag wordt in Nederland jaarlijks op de laatste zaterdag van juni gehouden. Op de laatste zaterdag in juni 1969 braken in New York rellen uit, nadat de politie de homobar Stonewall Inn in Christopher Street was binnengevallen. De eerste homodemonstratie in Nederland werd op 21 januari 1969 op het Binnenhof in Den Haag 27

28 gehouden. Het was gericht tegen het discriminerende wetsartikel 248bis, dat de leeftijdsgrens voor homoseks op 21 jaar stelde, terwijl de leeftijdsgrens voor heteroseks op 16 jaar lag. De voorloper van de huidige roze zaterdag werd op 25 juni 1977 door de Internationale Lesbische Alliantie georganiseerd. Deze demonstratie was gericht tegen de antihomocampagne van de Amerikaanse Anita Bryant en trok deelnemers. Vanaf 1979 krijgt de demonstratie de naam Roze Zaterdag. Vanaf 1981 trekt de demonstratie elk jaar door een andere stad en verandert het protestkarakter van de demonstratie. Het wordt een parade die tot doel heeft de diversiteit van homo's, lesbo's en biseksuelen te tonen en begrip te vergroten. Vanaf dan gaat er een roze week aan vooraf. Dertig jaar na de demonstratie tegen artikel 248bis is de stad Den Haag opnieuw gastheer voor trotse homo s lesbo s, biseksuelen en transgenders van alle leeftijden. ANBO, COC en COC Nederland hebben dit jaar de handen in elkaar geslagen en organiseren op de maandag (15 juni) voor Roze Zaterdag een conferentie met de titel Roze, mij een zorg!? Vanaf 2010 gaat Schorer ook invulling geven aan de Roze Zaterdag. Ook dit zal (net zoals ANBO en COC) als eigen bijdrage worden opgenomen in de begroting. Resultaten: In ieder projectjaar organiseren de partners van het Roze Consortium gezamenlijk een inhoudelijke activiteit rond Roze Zaterdag, In ieder projectjaar staan Schorer en Roze 50+ Nederland met een kraam op Roze Zaterdag. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject en goedkeuring bij directie/bestuur van ANBO, COC, en Schorer en wordt ingebracht als eigen bijdrage partners. 5.6 Coming out-dag (interne projectleiding Schorer) Minister Plasterk heeft in 2008 voor het eerste de nationale Coming out-dag ingesteld. Een goed initiatief waar organisaties zelf bij aan kunnen sluiten. In 2009 wordt hier aandacht aan gegeven met gelden uit de homo-heteroalliantie. Voor de jaren is er nog geen financiering voor. 28

29 Resultaten: In ieder projectjaar is er iets speciaals gedaan op de coming out-dag in oktober. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject en goedkeuring voor Jaar 1 en 2 bij Ministerie OCW. Aanvraag voor jaar 3 en 4 ook bij Ministerie OCW 5.7 Storytelling (interne projectleiding Schorer) Als iets mensen in beweging brengt en motiveert om stappen te zetten, dan is dat betrokkenheid. Betrokkenheid creëer je door elkaar persoonlijke verhalen te vertellen. Om het onderwerp homoseksualiteit dichterbij en zonder bedreiging, op een laagdrempelige manier bij heteroseksuele ouderen te brengen, worden bijeenkomsten storytelling georganiseerd. Oudere lesbische vrouwen en homoseksuele mannen vertellen over hun leven en coming out aan heteroseksuele leeftijdsgenoten. Buiten dit plan om wordt naar middelen gezocht om deze biografische en authentieke verhalen in beeld of schrift vast te leggen. Resultaten: Er zijn 8 lesbische vrouwen en homoseksuele mannen als storyteller geworven en getraind. Er is een landelijke training gegeven Er zijn 8 bijeenkomsten in de leefomgeving van ouderen gehouden Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij Oranjefonds. 5.8 Free publicity (projectleiding extern bureau) 29

30 Het Consortium zal steeds trachten gedurende dit project free publicity te krijgen in zowel homospecifieke media als de heteromedia. Daarnaast zullen alle eigen communicatiekanalen van de Consortiumpartners ingezet. Resultaten: Het Roze Consortium is zo bekend dat het wordt herkend als het aanspreekpunt voor Roze 50+ Nederland, zowel door de (lokale) politiek en organisaties en gemeenten als door de Roze 50-plussers zelf, Roze 50+ Nederland is een begrip geworden onder homo s èn hetero s. Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Jaar ,- Aanvraag voor dit deelproject bij 30

31 6. Communicatieplan Opzet Om de eerder in dit masterplan opgegeven doelstellingen te bereiken, is veel inspanning nodig. Een aanpak op basis van een plan is dan ook cruciaal. Vaak is communicatie erg gericht op middelen, zoals een advertentie of een persbericht. Nadeel van deze aanpak is dat er geen duidelijke lijn in zit. De verschillende middelen zijn niet op elkaar afgestemd en ze versterken elkaar niet. De inzet van media en het beoogde bereik bij de doelgroep wordt dikwijls niet geconcretiseerd. Om de doelstellingen te realiseren moet op een stelselmatige, herkenbare en creatieve wijze met de doelgroepen gecommuniceerd worden. Communicatie vindt plaats op basis van een communicatieplan dat is gekoppeld aan het masterplan Roze 50+ de Onzichtbaarheid voorbij. Zoals al eerder aangegeven lijkt werkelijke inbedding van homobeleid in organisaties niet plaats te vinden. Managementwissels, veranderend beleid bij gemeenten en zorginstellingen en andere factoren spelen hierbij een rol. Een gedegen analyse van deze factoren en de kenmerken van de doelgroep (zoals mediaconsumptiegedrag) is een eerste voorwaarde om te komen tot een solide communicatieplan. We gaan er vanuit dat deze eerste fase aan het begin van het masterplan wordt uitgevoerd en dat we regelmatig de zaken herzien aan de hand van periodieke evaluatie en voortschrijdend inzicht. Dit communicatieplan is gebaseerd op een vierfasen model. In fase 1 is aanzet gegeven tot een analyse. Vertrekpunt voor dit plan is de bestaande situatie waarover binnen het Consortium ontevredenheid bestaat en een gewenste situatie die de organisatie door verbeteren van de communicatie wil bereiken. In fase 2 Strategie en planning is aangegeven welke middelen ingezet worden. De wijze waarop dit moet gebeuren dient nog uitgewerkt te worden. In fase 3 De uitvoering draait alles om het realiseren van de strategie en de geplande acties. In fase 4 De evaluatie staat het effect van de communicatie op de doelgroepen centraal. Zo is het Consortium in staat de gevolgde aanpak bij te sturen. De evaluatie vormt het vertrekpunt voor nieuwe plannen. 31

32 Figuur 1 Vierfasen model Analyse en onderzoek Missie Verbeteren van de leefsituatie, de psychische en fysieke gezondheid en het welzijn van homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgender 50-plussers door bundeling van kennis, ervaring en belangenbehartiging. Structuur Consortium Het Consortium bestaat uit de vier belangrijkste nationale organisaties op het gebied van ouderen en homoseksualiteit. Het Consortium is de spreekbuis en belangenbehartiger van Roze 50-plussers en komt 4 maal per jaar bijeen. Besluiten komen tot stand door middel van consensus, gevoed door inbreng vanuit de eigen specifieke deskundigheid. Maatschappelijke positionering doelgroep De in hoofdstuk 3 aangegeven doelgroepen verhouding zich als volgt (zie onderstaande figuur) tot de primaire doelgroep. Deze doelgroepen vormen gezamenlijk de actoren of stakeholders van het masterplan. 32