Onzichtbare Ouderen. "Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv"
|
|
- Roeland Verhoeven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onzichtbare Ouderen "Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv"
2 2 Het Nationaal Ouderenfonds
3 Wie zijn onzichtbare ouderen? Het Nationaal Ouderenfonds en Het Blauwe Fonds inventariseren sinds 2012 of woonzorginstellingen homoseksuele en lesbische ouderen kennen en erkennen. Uit onze ervaring weten we dat homoseksuele en lesbische ouderen vaak een leven vol discriminatie, vooroordelen en sociale stigma s achter zich hebben. Door hun verleden durfden zij in sommige gevallen niet "uit de kast" te komen. Veel ouderen kiezen ervoor niet voor hun geaardheid uit te komen als ze thuiszorg ontvangen of naar een woonzorginstelling verhuizen. Men is bang voor discriminatie en pesterijen als ze hun ware geaardheid naar buiten zouden brengen. Ik heb er nooit bij stil gestaan dat er homo seksuele of lesbische ouderen bij ons in huis wonen Ik vind het eigenlijk een vreselijk idee dat zij zich blijkbaar niet veilig genoeg voelen om hun geaardheid te tonen. Hier wil ik iets mee. Ik wil er voor zorgen dat ook deze groep ouderen zich welkom voelt bij ons! Coördinator activiteiten, februari 2013 Onzichtbare Ouderen 3
4 Angst Dergelijke ervaringen zorgen ervoor dat veel homoseksuele en lesbische ouderen angstig zijn om contact op te nemen met thuiszorg. Of; ze moeten er vaak niet aan denken om naar een woonzorginstelling te verhuizen. Een leven waarin discriminatie, afwijzing en pesterijen aan de orde van de dag zijn, is een zwaar leven. Hun fysieke en geestelijke gezondheid is altijd op de proef gesteld. Veel homoseksuele en lesbische ouderen ervaren: - sociaal isolement; - depressies en angststoornissen; - chronische ziekten en; - angst om hulp te zoeken. Wij behandelen iedereen gelijk en iedereen is welkom in onze woonzorginstelling. > Vaak komt iedereen gelijk behandelen er op neer dat iedereen als heteroseksueel wordt benaderd. Hierdoor worden de specifieke uitdagingen die homoseksuele en lesbische ouderen tegen zijn gekomen in hun leven (zoals discriminatie, stress en geweld) over het hoofd gezien. 4 Het Nationaal Ouderenfonds
5 Waarom aandacht voor homo seksuele en lesbische ouderen? 1. Ja ook in úw woonzorginstelling wonen homoseksuele en lesbische ouderen. Ook als u zich hier niet van bewust bent. Eén op de 10 mensen behoort tot een seksuele minderheid. En in de toekomst zal dit ook zo zijn. 2. U heeft ook homoseksuele en lesbische medewerkers in dienst. Ook voor deze medewerkers is het prettig om te weten dat u open staat voor alle geaardheden. 3. Vooroordelen en intolerantie bestaan helaas nog steeds. Door hier sámen aan te werken, kunnen we sámen echt een verschil maken. 4. Belevingsgerichte en vraaggestuurde zorg worden steeds belangrijker. Veel organisaties die we spraken, gaven aan dat het individu voorop staat. Aandacht voor het specifieke levensverhaal en de ervaringen van homoseksuele en lesbische ouderen, vergroot het mentaal welbevinden van de bewoner. 5. Homoseksueel of lesbisch zijn gaat niet alleen om het seksuele leven, net zoals dat bij heteroseksuelen ook niet het geval is. Je geaardheid vormt de manier waarop je het leven ervaart, waar je interesses liggen, waar je van houdt en waarvan niet, je humor en vriendschappen. 6. Om fijn te wonen is het essentieel dat ouderen zich veilig voelen in hun eigen woonzorginstelling, hun thuis. Mentale veiligheid is hierbij net zo belangrijk als de fysieke veiligheid van een goed slot op de deur. Vooral ouderen die in hun leven te maken hebben gehad met vooroordelen of discriminatie zijn bang voor negatieve reacties uit hun omgeving. It is the organisation that needs to come out as gay or lesbian friendly rather than depending upon clients to come out in order to get their needs met. Opening Doors, Age Concern 2001 Onzichtbare Ouderen 5
6 Wat is de hetero norm? Het grootste deel van de Nederlandse bevolking is heteroseksueel. Zij denken en handelen van uit een heteroseksueel referentiekader. Zonder het te beseffen gaat men er vanuit dat iedereen heteroseksueel is. Hierdoor zijn mensen minder gevoelig voor mensen met een andere geaardheid. Gedachten experiment > Vraag aan een collega om zich vier mensen aan tafel in een kamer voor te stellen. > Vraag uw collega om de personen te beschrijven, zo gedetailleerd mogelijk. > Vraag door: hoe leven deze mensen? Wat voor werk hebben ze? Wat is hun burgerlijke status? Kinderen? En? Hoeveel vrouwen beschrijft uw collega? Hoeveel mannen? Hoeveel homoseksuele en lesbische mensen worden beschreven? Hoeveel ouderen? Bij het woord mens stellen de meeste mensen zich een blanke man met een middeninkomen voor, waarschijnlijk is hij getrouwd met een vrouw en heeft hij twee kinderen. Men gaat er vanuit dat dit de norm is, maar de gezinssituatie kan anders zijn. Buiten de groep vallen Door deze heteronorm voelen homoseksuele en lesbische ouderen zich vaak minder welkom in bijvoorbeeld woonzorginstellingen. Managers en medewerkers in de zorg zijn niet op de hoogte van de specifieke achter- 6 Het Nationaal Ouderenfonds
7 grond en vaak heftige levensverhalen van homoseksuele en lesbische ouderen. Gesprekken met medebewoners gaan over kinderen en kleinkinderen. Homoseksuele en lesbische ouderen hebben vaak geen kinderen en kleinkinderen. Ze vinden daardoor weinig aansluiting bij hun medebewoners en voelen zich buitengesloten en alleen. Meer oog voor seksuele minderheden? Alleen al door het lezen van deze brochure zult u waarschijnlijk merken dat u meer oog krijgt voor homoseksuele en lesbische ouderen. En u kunt nog meer doen. Kleine aanpassingen in uw beleid, bijvoorbeeld de invoering van een gedragscode kunnen het mentaal welbevinden van deze onzichtbare groep ouderen al positief beïnvloeden. Gebruik hiervoor ook de tiplijst! Er wonen hier geen homoseksuele of lesbische ouderen, dus het is voor ons geen onderwerp. > Volgens de statistieken is vijf à tien procent van de Nederlandse bevolking, dus ook van de van de ouderen, homoseksueel, lesbisch, biseksueel of transgender. De kans dat er een homo seksuele of lesbische bewoner in uw huis woont, is dus zeer groot. Onzichtbare Ouderen 7
8 Gesprekken op de werkvloer Om inzicht te krijgen in de acceptatie van homoseksuele en lesbische ouderen in woonzorginstellingen hebben we vertegenwoordigers van woonzorginstellingen gevraagd of ze op een of andere manier aandacht hebben voor deze groep ouderen. Hiervoor hebben we in de periode september 2012 tot en met maart 2013 woonzorginstellingen in heel Neder land bezocht. Van Oost-Groningen tot Zuid-Limburg en van Noord- Holland tot Zuidwest-Zeeland. Onzichtbaar Uit onze inventarisatie blijkt dat men in de meeste woonzorginstellingen geen homoseksuele en lesbische ouderen kent, of door de jaren heen hebben gekend. Homoseksuele en lesbische ouderen zijn blijkbaar vaak onzichtbaar. Woonzorginstellingen die we spraken, geven aan graag iets voor deze onzichtbare bewoners te willen doen. Maar de zorgmanagers die wij spraken lopen tegen vragen aan: hoe stel je je gastvrij en homosensitief op? en hoe maak je homoseksualiteit bespreekbaar met medewerkers en bewoners?. Dit gesprek heeft mijn ogen geopend! Ik wil hier graag aandacht aan gaan geven in mijn volgende nieuwsbrief voor bewoners. Ik vind het heel belangrijk dat we een organisatie zijn die ook daadwerkelijk open staat voor iedereen. Manager zorg, februari Taboe Uit onze inventarisatie blijkt ook dat er in woonzorginstellingen op het onderwerp homoseksualiteit (en seksualiteit in het algemeen) een groot taboe rust. Managers in de zorg geven aan vaak niet stil te hebben gestaan bij het feit dat er homoseksuele en lesbische ouderen in hun huis wonen. 8 Het Nationaal Ouderenfonds
9 Ik hoef niet te weten wat voor geaardheid iemand heeft. Ik zeg toch ook niet tegen iedereen dat ik hetero ben. > De houding dat seksuele geaardheid een privéaangelegenheid is, is vaak een excuus om het niet als een belangrijk onderwerp te beschouwen. Als u op de hoogte bent van de geaardheid van een bewoner, kunt u hem of haar helpen bij specifieke vragen. Praktische tiplijst Tijdens de gesprekken hebben we gevraagd wat er nodig is om het gesprek over homoseksualiteit op gang te brengen en met welk materiaal managers geholpen zouden zijn: - Het materiaal moet praktisch zijn. - De te nemen maatregelen mogen niet veel geld kosten. - Acties of veranderingen moeten door gevoerd kunnen worden in bestaande werkprocessen. Deze voorwaarden hebben we te harte genomen. Deze brochure, is één van de resultaten hiervan. We geven u achtergrondinformatie en argumenten, zodat u aan de slag kunt met dit onderwerp. Naast deze brochure hebben we een tiplijst ontwikkeld, die handvatten biedt om meer homovriendelijk te kunnen werken. Onzichtbare Ouderen 9
10 Aanvullingen? Graag! Bij het samenstellen van deze brochure en de tiplijst zijn wij zo zorgvuldig mogelijk te werk gegaan. We hebben managers in de zorg gevraagd ons te helpen dit materiaal zo praktisch mogelijk in te steken. U kunt meteen met de tiplijst aan de slag, het kost maar één punaise om deze op te hangen. Bedankt! Speciale dank aan: Marja de Meijer, locatiemanager, De Volckaert Peter Mingels, coördinator sociale alarmering, Mosae Zorggroep Joke Hilhorst, teamleider, Viattence Peter Kamsma, regiomanager Care, De Friese Wouden Karin Bruns, teamleider zorg, Franciscus Zorggroep Meer informatie Nationaal Ouderenfonds Suzan Pijls, projectmanager Tel: s.pijls@ouderenfonds.nl Deze brochure is mede mogelijk gemaakt door: 10 Het Nationaal Ouderenfonds
11 Onzichtbare Ouderen 11
12 Contact Nationaal Ouderenfonds Tel Postbus 11, 3980 CA Bunnik Rekening IBAN NL36 INGB KvK
Onderzoeksverslag Tolerantie voor de LBHT-gemeenschap
Onderzoeksverslag Tolerantie voor de LBHT-gemeenschap Inleiding Op 16 april 2015 heeft de gemeenteraad van Heerhugowaard de volgende motie aangenomen. Motie 1 Meer tolerantie voor de LHBT-gemeenschap (lesbienne,
Nadere informatieSeksuele diversiteit in de zorg Onzichtbare Ouderen Merel Verburgt
Seksuele diversiteit in de zorg Onzichtbare Ouderen Merel Verburgt p. 2 Nationaal Ouderenfonds Nationaal Ouderenfonds richt zich op het welzijn van kwetsbare ouderen. Missie: Het helpen van ouderen in
Nadere informatieOnderzoek Hoe homotolerant is Holland?
Onderzoek Hoe homotolerant is Holland? 16 mei 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 13 tot 15 mei 2013, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 649 homo, lesbisch of bi. De uitslag
Nadere informatieHet Groninger Stadspanel over LGBT. Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad
Het Groninger Stadspanel over LGBT Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad Onderzoek en Statistiek Groningen heeft als kernactiviteiten instrumentontwikkeling voor en uitvoering
Nadere informatieDe Vlaamse overheid b(r)ouwt een diverse werkvloer
De Vlaamse overheid b(r)ouwt een diverse werkvloer Holebi s & transgenders als collega s DIENST DIVERSITEITSBELEID Resultaten online enquête Om de situaties van homo s, lesbiennes, biseksuelen (holebi
Nadere informatieGrafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%
26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatie4 augustus Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie
4 augustus 2017 Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een
Nadere informatiePeer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat
3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding
Nadere informatieWerkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant
KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke
Nadere informatieDiscriminatie op de werkvloer:
Discriminatie op de werkvloer: herkennen, oplossen en voorkomen Discriminatie op de werkvloer: herkennen, oplossen en voorkomen Inhoudsopgave Inleiding 5 Problemen herkennen, oplossen en voorkomen Hoe
Nadere informatieHomoseksueel ouder worden Charles Picavet
Homoseksueel ouder worden Charles Picavet Homoseksualiteit is in de Nederlandse samenleving steeds minder een probleem. Sinds de jaren 70 is er veel gewonnen op het terrein van gelijkberechtiging. Veel
Nadere informatieIntimiteit en seksualiteit. Het blijft iets moois. Samen voor persoonlijke zorg
Intimiteit en seksualiteit Het blijft iets moois Samen voor persoonlijke zorg Intimiteit en seksualiteit Basisbehoefte van ieder mens Intimiteit en seksualiteit zijn basisbehoeften van ieder mens. In iedere
Nadere informatieInfo. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde
Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over
Nadere informatieOpvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen
FACTSHEET Thema: Veiligheid, Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen Publicatiedatum: oktober 2010 Bron: Bureau O+S Toelichting Ingevoegd rapport geeft goed weer hoe Amsterdammers
Nadere informatieDit is een anonieme vragenlijst. Wees alstublieft heel eerlijk bij het beantwoorden. Dank U.
Nederlandse vertaling van de M-GRISMS-M Scale Dit is een anonieme vragenlijst. Wees alstublieft heel eerlijk bij het beantwoorden. Dank U. Plaats een vinkje links van het gekozen antwoord, tenzij de instructie
Nadere informatieBeschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw
Beschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw Dit document beschrijft kort de bevindingen uit het onderzoek over biseksualiteit van het AmsterdamPinkPanel.
Nadere informatieHiv en stigmatisering in Nederland
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Samenvatting Hiv en stigmatisering in Nederland
Nadere informatieHoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen
Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze
Nadere informatieHOMOSEKSUALITEIT IN DE OUDERENZORG
HOMOSEKSUALITEIT IN DE OUDERENZORG RotterdamV, 2012 'Roze Rimpels: homoseksualiteit in de ouderenzorg' 'Roze' ouderen zijn in veel opzichten hetzelfde als heteroseksuele ouderen, maar hebben vaak een ander
Nadere informatieBelangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland.
Informatiepakket: Voorlichting seksuele diversiteit voor middelbare scholen Lid van federatie COC Nederland St. Catharinaplaats 10 6811 BS Arnhem Postbus 359 6800 AJ Arnhem Telefoon: 026 442 31 61 E mail:
Nadere informatieDanny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.
Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Inhoud - Wat is homoseksualiteit? blz. 3 - Wanneer is iemand homo of lesbisch?
Nadere informatieRoze ouderen in de zorg
1. Roze ouderen in de zorg 1.1 Inleiding Nederland krijgt een steeds grotere groep ouderen. Onder deze ouderen zijn ook roze ouderen: lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender (LHBT) ouderen.
Nadere informatie31 juli Onderzoek: Homo-acceptatie
31 juli 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen
Nadere informatieSeksuele gezondheid van holebi s
Factsheet 2007-1 Seksuele gezondheid van holebi s Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in Nederland
Nadere informatieINTERNETPANEL OVER HOMOSEKSUALITEIT
INTERNETPANEL OVER HOMOSEKSUALITEIT internetpanel over homoseksualiteit In opdracht van: Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Thom Schreuder Uitgevoerd door: Team Beleidsonderzoek & Informatiemanagement
Nadere informatieHet gaat om de sport Over homoacceptatie en (angst voor) homonegativiteit
Het gaat om de sport Over homoacceptatie en (angst voor) homonegativiteit Agnes Elling Mulier Instituut, Utrecht Gemeente Utrecht, 30-09-2014 Sport en seksuele voorkeur * Historische achtergrond: - moderne
Nadere informatieWelkom. Met het invullen en terugsturen van deze vragenlijst geeft u ons toestemming uw data te gebruiken.
Welkom Geachte deelnemer, Hartelijk dank voor uw interesse in dit onderzoek! In samenwerking met COSBO (belangenorganisatie ouderen in Utrecht) en de adviescommissie LHBT-beleid gemeente Utrecht wordt
Nadere informatieONDERZOEKSVERSLAG JEUGDRAADPANEL SEKSUALITEIT EN TOLERANTIE. Homo-emancipatie op school. Wie kunnen er beter hun mening geven dan jongeren zelf?
ONDERZOEKSVERSLAG JEUGDRAADPANEL SEKSUALITEIT EN TOLERANTIE Homo-emancipatie op school Wie kunnen er beter hun mening geven dan jongeren zelf? 1 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Kenmerken van de onderzochte groep
Nadere informatieDeel A: Filtervragen. Hoe oud bent u? jaar. als u 65 jaar of ouder bent, kunt u verder met vraag 2
Deel A: Filtervragen Deze vragenlijst is bedoeld voor roze 65+ volwassenen die regelmatig zorg nodig hebben. Met behulp van de vragen uit dit deel wordt allereerst vastgesteld of de vragenlijst van toepassing
Nadere informatieKocet, M. (redactie) (2014). Counseling gay men, adolescents, and boys. New York: Routledge, 199 pag., 46,94.
Kocet, M. (redactie) (2014). Counseling gay men, adolescents, and boys. New York: Routledge, 199 pag., 46,94. De Amerikaanse uitgeverij Routledge is gespecialiseerd in boeken over counseling en therapie.
Nadere informatieJ=Joris K=Karin. K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen?
J=Joris K=Karin K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen? J: Een diagnose die ik kreeg als kleuter. Wat ik zelf niet wist in de lagere school en het begin van het
Nadere informatieKijken door een roze bril Gewoon homo zijn?
Juul van Hoof Senior adviseur participatie en inclusie MOVISIE Symposium Roze Ouderenzorg Utrecht, 27 juni 2013 Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? 7/17/2013 Inhoud 1. Wat betekent LHBT? 2. Ontdekking
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS HELP JIJ OF NIET?
VOORTGEZET ONDERWIJS HELP JIJ OF NIET? 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd.
Nadere informatieHoofdstuk 23 Discriminatie
Hoofdstuk 23 Discriminatie Samenvatting Van de zes voorgelegde vormen van discriminatie komt volgens Leidenaren discriminatie op basis van afkomst het meest voor en discriminatie op basis van sekse het
Nadere informatieCommuniceren is teamwork
Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.
Nadere informatieOuderenzorg door een roze bril homovriendelijkheid in het verzorgingshuis
Ouderenzorg door een roze bril homovriendelijkheid in het verzorgingshuis Eenzaamheid en isolement komen veel voor onder roze ouderen in Nederland. Achtergrondkennis, een breed gedragen aanpak en bewustwording
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.
Nadere informatieOp zoek naar de vrouw áchter de lesbo
LANG LEVE DE DI VER SI TEIT tekst Saskia Doorschodt fotografie Dorien Grötzinger Op zoek naar de vrouw áchter de lesbo Ik ben lesbisch. Velen van ons hebben dit wel eens hardop tegen iemand anders gezegd.
Nadere informatieSPORT VOOR IEDEREEN. Voor een vereniging waar iedereen met plezier sport
SPORT VOOR IEDEREEN Voor een vereniging waar iedereen met plezier sport In onze vereniging moet iedereen zich thuis voelen MAAR VOELT IEDEREEN ZICH WEL ECHT THUIS? Wordt er gescholden, bijvoorbeeld met
Nadere informatieIn gesprek met medewerkers over verzuim
TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. In gesprek met medewerkers over verzuim Inhoud 1. verzuim bespreken met medewerkers Het is belangrijk
Nadere informatieWat doet NIM Maatschappelijk Werk?
Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis
Nadere informatieRotterdam. trainingsaanbod. Verkeert
Rotterdam trainingsaanbod Verkeert Inleiding Rotterdam Verkeert is al meer dan 15 jaar de deskundige partner voor training en advies rond homoseksualiteit. Onze ervaring in Rotterdam brengen we steeds
Nadere informatieVeel gestelde vragen / Biseksualiteit en biseksuelen
Veel gestelde vragen / Biseksualiteit en biseksuelen Maggi Rohde / Vereniging Bi-kring de Samenkomst 7 april 2004 c T.H. Dit document is afgeleid van de soc.bi FAQ van januari 1996 Inhoudsopgave 1 Wat
Nadere informatieGewoon homo in Lelystad?
Gewoon homo in Lelystad? 20 Belevingsonderzoeken onder homoseksuele Lelystedelingen Bureau Gelijke Behandeling Flevoland November 2010 Inhoudsopgave Blz. 1 Inleiding Blz. 2 Wat homoseksuele Lelystedelingen
Nadere informatiePAGINA BESTEMD VOOR DE INTERVIEWER. Interviewernummer : INTCODE. Module INTIMITEIT. (bij de vragenlijst volwassene lente 2002)
PAGINA BESTEMD VOOR DE INTERVIEWER Interviewernummer : INTCODE WZARCH INDID Module INTIMITEIT (bij de vragenlijst volwassene lente 2002) Personen geboren vóór 1986. Betreft persoonnummer : P09PLINE (zie
Nadere informatieHomoseksuelen in Amsterdam
Homoseksuelen in Amsterdam Projectnummer 9150 In opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Marlon Nieuwenhuis drs. Marcel Janssen dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.
Nadere informatieNiet Normaal. Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer.
LEIDRAAD VOOR BEGELEIDERS Niet Normaal Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer. Het project Niet Normaal wil seksuele diversiteit bespreekbaar maken bij (Gentse) jongeren van 14 tot 18 jaar.
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS TELT JOUW IDENTITEIT MEE?
VOORTGEZET ONDERWIJS TELT JOUW IDENTITEIT MEE? 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit
Nadere informatieVoor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet:
Onderzoek Gay Pride 31 juli 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 23 tot en met 30 juli 2015, deden 1.275 jongeren mee. Van alle deelnemers zijn 696 scholier. In het onderzoek
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieOuderen en seksuele diversiteit Informatie voor zorgprofessionals
Ouderen en seksuele diversiteit Informatie voor zorgprofessionals Ik heb nooit mezelf mogen zijn. Homoseksualiteit is van alle tijden. Inhoudsopgave Onzichtbare Ouderen... 3 Overzicht materiaal bewustwording
Nadere informatieGedragscode. Gewoon goed doen
Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel
Nadere informatieNieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,
Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik
Nadere informatieBegrijpen Beleven Bouwen www.steda.nl. Geluk op de werkplek. Peiling onder Nederlandse werknemers 5 januari 2016
Begrijpen Beleven Bouwen www.steda.nl Geluk op de werkplek Peiling onder Nederlandse werknemers 5 januari 2016 Inleiding Mensen die gelukkig zijn in hun werk zijn gezonder, creatiever, innovatiever en
Nadere informatieVASTSTELLINGEN VERKENNEND ONDERZOEK NAAR DE BEELDVORMING OVER HOMOSEKSUALITEIT BINNEN HET BELGISCH OPENBAAR AMBT
Cap Sciences humaines Vzw verbonden aan de Université Catholique de Louvain VASTSTELLINGEN VERKENNEND ONDERZOEK NAAR DE BEELDVORMING OVER HOMOSEKSUALITEIT BINNEN HET BELGISCH OPENBAAR AMBT Onderzoeksteam
Nadere informatieTOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER
TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER ALS JE NIET OPEN KAN ZIJN OVER JE SEKSUELE ORIËNTATIE. Seksuele diversiteit mag dan wel officieel erkend zijn in onze maatschappij, hetero blijft toch in veel gevallen de
Nadere informatievoorwoord 145 deelnemers - 86 mannen - 55 vrouwen - 4 anders
voorwoord oktober 2017 Bureau Discriminatiezaken Kennemerland is een onafhankelijke organisatie die werkt aan het stimuleren van een tolerante samenleving en het tegengaan van ongelijke behandeling. Iedereen
Nadere informatiePink Panel Utrecht 2012 Dienstverlening. Ik woon of werk in Utrecht 1. Ja 2. Nee
Pink Panel Utrecht 2012 Dienstverlening Ik woon of werk in Utrecht 1. Ja 2. Nee Mijn leeftijd is: 1. Jonger dan 18 jaar 2. 18 tot en met 30 jaar 3. 31 tot en met 45 jaar 4. 46 tot en met 60 jaar 5. Ouder
Nadere informatieSOA enquete uitslag 2008
pagina 1 van 10 p h p E S P SOA enquete uitslag 2008 Wat weet je over Sexueel Overdraagbare Aandoeningen Deze enquete is strikt geheim!we kunnen niet inzien wie welke gegevens heeft uitgevoerd! 1. In welke
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. de liefde en ik
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...
Nadere informatieVoorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen
Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Anti Discriminatie Bureau Voor Nijmegen en omgeving 024 32 40 400 www.adbnijmegen.nl Anti Discriminatie Bureau Nijmegen
Nadere informatieSpeel het spel. stimulansen
Speel het spel In een mix van hints, pictionary, ganzenbord en spijker slaan staan we stil bij belevingsgericht werken. In twee teams strijden we om de eer: wie is het meest belevingsgericht? Hierbij moeten
Nadere informatieHolebi. Niets verkeerds mee!
Holebi Niets verkeerds mee! Alles over holebi Holebifoon tel. 0800 99 533 www.holebifoon.be Çavaria tel. 09 223 69 29 www.cavaria.be Wel Jong Niet Hetero www.weljongniethetero.be Merhaba www.merhaba.be
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL
VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN
VOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd.
Nadere informatieSeksuele diversiteit in s-hertogenbosch Acceptatie en veiligheid lesbische vrouwen, homoseksuele mannen en biseksuelen in s-hertogenbosch
Seksuele diversiteit in s-hertogenbosch Acceptatie en veiligheid lesbische vrouwen, homoseksuele mannen en biseksuelen in s-hertogenbosch Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Augustus
Nadere informatiePDS B e l a n g e n v e r e n
r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen
Nadere informatieexpositie boek theater - documentaire
expositie boek theater - documentaire De tijd daarna laat het verloop van hiv en aids zien door de afgelopen jaren heen. Voor het project zijn 30 hiv dragers geïnterviewd en beschreven door Erwin Kokkelkoren.
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Vandaag gaan we het hebben over homoseksualiteit en biseksualiteit. Homoseksualiteit heeft te maken met mensen die zich seksueel aangetrokken voelen tot iemand
Nadere informatieDanny s Parade. Bronnenblad. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website:
Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur:
Nadere informatieHuist de heteronorm nog in het WZC? Oudere holebi s (on)gezien
Huist de heteronorm nog in het WZC? Oudere holebi s (on)gezien Katrien Van Leirberghe 19/01/2017 Terminologie en concepten (Gender)normen en holebifobie Gevolgen van heteronormativiteit voor holebi s Knelpunten
Nadere informatieMAINLINE en P&G292 * NATIONAAL CONGRES SOA-HIV-SEKS * AMSTERDAM * 1 DECEMBER 2014
MAINLINE en P&G292 * NATIONAAL CONGRES SOA-HIV-SEKS * AMSTERDAM * 1 DECEMBER 2014 Druggebruik MSM en sekswerkers (Leon) Mannelijke en transgender sekswerkers Amsterdam (Sjaak) Interview ervaringsdeskundige
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF
VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor
Nadere informatieZijn roze gezinnen welkom op uw school?
Zijn roze gezinnen welkom op uw school? Met succes werken aan een diverse school! Tips voor basisscholen die open willen staan voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele ouders en hun kinderen
Nadere informatieConcept. 1. Met betrekking tot de inhoud van het werk/werkzaamheden, hoe tevreden bent u over:
Vragenlijst Medewerkertevredenheidonderzoek MTO - Referentie: RHTC4XPRVL Bedankt voor het meedoen aan dit medewerkerstevredenheidsonderzoek. Met uw antwoorden zal uw werkgever proberen (nog) beter op uw
Nadere informatieDat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder
Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:
Nadere informatieInhoudsopgave. Intro. Intro 3
Inhoudsopgave Intro 3 Is het normaal dat mijn kind zich niet thuis voelt in zijn of haar lichaam? 5 Wat is genderdysforie? 5 Hoe vaak komt dit voor? 5 Hoe herken ik genderdysforie bij een meisje? 6 Hoe
Nadere informatieKLEINE STAPPEN, VEEL RESULTAAT.
KLEINE STAPPEN, VEEL RESULTAAT. IT-specialisten, managers en consultants maken al jaren gebruik van de PDCA-cyclus methode (Plan-Do-Check-Act) om processen te optimaliseren. Zij zoeken dan steeds naar
Nadere informatieOmgaan met elkaar in s-hertogenbosch
Omgaan met elkaar in s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 We willen dat mensen op een prettige manier met elkaar omgaan in de gemeente s-hertogenbosch, ongeacht eventuele cultuurverschillen,
Nadere informatie* Geef per zorginstelling aan in hoeverre u het eens bent met de volgende stelling: Er is voldoende kennis met betrekking tot de hlbt-groep.
PINK PANEL - DIENSTVERLENING Algemeen * Woonplaats: * Geboortejaar: * Onder welke groep schaart u zich? 0 Man 0 Vrouw 0 Transgender. (bijv. queer, travestiet etc.) Zorg De volgende vragen hebben betrekking
Nadere informatieOnline Psychologische Hulp Angst & Paniek
Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg
Nadere informatievoor het personeel van het Ministerie van Economische Zaken en het CBS
voor het personeel van het Ministerie van Economische Zaken en het CBS Welkom bij het Sociaal Fonds van het ministerie van Economische Zaken en het Centraal Bureau voor de Statistiek. In deze brochure
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN EEN LABEL
VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN EEN LABEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatieRapport Kor-relatie- monitor
Rapport Kor-relatie- monitor Voor: Door: Publicatie: mei 2009 Project: 81595 Korrelatie, Leida van den Berg, Directeur Marianne Bank, Mirjam Hooghuis Klantlogo Synovate 2009 Voorwoord Gedurende een lange
Nadere informatieEr vaart een boot op het grote meer
Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer, met discipelen en de Heer. Maar bij storm en lelijk weer, roepen de vrienden: Help ons Heer! De Here zegt dan: Zwijg,wees stil.
Nadere informatiePijn Coping en Cognitie Lijst
Pijn Coping en Cognitie Lijst S.G.M. Stomp-van den Berg, J.W.S.Vlaeyen, M.M. ter Kuile, Ph. Spinhoven, G. van Breukelen, A.M.J. Kole-Snijders november 1999 Instructie: Bij een persoon die pijn heeft zullen
Nadere informatieOVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT
E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate
Nadere informatieDialoog: homoseksualiteit in de multiculturele samenleving
Rotterdam, september 2005 Dialoog: homoseksualiteit in de multiculturele samenleving Dit document heeft tot doel een indruk te geven van de activiteiten en het achterliggende gedachtegoed van Stichting
Nadere informatieAcceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 2010
Acceptatie van homoseksualiteit in Lelystad, 2010 In februari 2010 hebben 1.347 leden van het LelyStadsPanel een vragenlijst ingevuld over hun houding ten aanzien van homoseksualiteit in hun directe omgeving
Nadere informatieHolebi. transgender. Je bent wie je bent!
Holebi en transgender Je bent wie je bent! Alles over holebi en transgender Holebifoon Voor vragen over holebiseksualiteit. Je kan er ook discriminatie melden tel. 0800 99 533 www.holebifoon.be Çavaria
Nadere informatieHolebi. transgender. Je bent wie je bent!
Holebi en transgender Je bent wie je bent! Alles over holebi en transgender Holebifoon Voor vragen over holebiseksualiteit. Je kan er ook discriminatie melden tel. 0800 99 533 www.holebifoon.be Çavaria
Nadere informatieKaartspel: Roze in de (ouderen)zorg
Naam Kaartspel: Roze in de (ouderen)zorg Inleiding Niet alleen LHB-ers zelf vinden het lastig om over hun seksualiteit of seksuele identiteit te praten. Dat geldt ook voor veel studenten en ervaren professionals
Nadere informatieU levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat.
Klantbeoordelingen 2015 - zakelijke taaltrainingen januari t/m december 2015, n = 1.247 Klantenwaardering Vraagstelling Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Slecht Wat vindt u van het gebruikte lesmateriaal?
Nadere informatieWAAROM DIT BOEKJE? RESPECT
WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over pesten op het werk. Iemand kan bijvoorbeeld gepest worden door een collega. Of door de baas. PESTEN OF PLAGEN? Pesten is wat anders dan plagen. Iedereen maakt wel
Nadere informatiePersona s zorgtechnologie ouderenzorg Tangenborgh najaar 2015
Persona s zorgtechnologie ouderenzorg Tangenborgh najaar 2015 Mevrouw van de Berg intramurale zorg bewoner Heidehiem Kim de Jong EVV-er Anna de Vries - medewerker verzorging intramurale zorg en thuiszorg
Nadere informatie