Monitor Economische Ontwikkeling

Transcriptie

1 Monitor Economische Ontwikkeling -2012

2 Pagina 2 van 1

3 Monitor Economische Ontwikkeling, Pagina 3 van 1

4 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Samenvatting 3. Macro-economische indicatoren Bruto regionaal product Prestaties en verwachtingen van ondernemers Macro-economische indicatoren voor het midden- en kleinbedrijf Werkgelegenheid Ontwikkeling werkgelegenheid Werkgelegenheid naar economische sector Werkgelegenheid op werklocaties 18. Vestigingen 22.1 Ontwikkeling vestigingen 22.2 Vestigingen naar economische sector 22.3 Vestigingen op werklocaties 2.4 Vestigingen naar grootte 27. Starters en opheffingen 28.1 Ontwikkeling starters en opheffingen 28.2 Starters en opheffingen naar economische sector 29.3 Opheffingskans starters Bedrijfsverplaatsingen Ontwikkeling bedrijfsverplaatsingen Bedrijfsverplaatsingen naar economische sector Bedrijfsverplaatsingen naar regio 3 8. Arbeidsmarkt Beroepsbevolking, banenindex, participatiegraad en werkloosheid Niet-werkende werkzoekenden en vacatures Pendel Werklocaties Bedrijventerreinen Kantoorlocaties Vestigingsklimaat werklocaties 4 Pagina 4 van 1

5 1. INLEIDING Dit is de Monitor Economische Ontwikkeling (MEO) Deze monitor is opgesteld door de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland in samenwerking met het Gewest. De monitor geeft inzicht in de ontwikkeling van de regionale economie. De regionale economische ontwikkeling is geanalyseerd aan de hand van uiteenlopende ruimtelijke economische indicatoren. Deze indicatoren zijn in de monitor gegroepeerd in een aantal categorieën, te weten macro-economie, werkgelegenheid, vestigingen, starters en opheffingen, bedrijfsverplaatsingen, arbeidsmarkt en werklocaties. Hoofdzakelijk zijn de indicatoren geanalyseerd tot en met. Voor enkele indicatoren zijn de gegevens voor 2012 reeds bekend. Ook is voor enkele indicatoren de prognose voor de komende jaren uiteengezet. De economische ontwikkeling in de is waar mogelijk vergeleken met die in Nederland. Met de MEO willen wij de provinciale, regionale en lokale bestuurders informeren over de economische ontwikkeling in de. Wij veronderstellen dat op basis van deze monitor de diverse betrokkenen bij de economische agenda voor de regio hun beslissingen beter kunnen toetsen en onderbouwen. Bovendien sluit deze monitor aan op de keuzes gemaakt in het economische programma Innovatieve Verbindingen van het Gewest en vormt een basis voor de Regionale Economische Agenda in wording. Daarnaast willen wij met de monitor ondernemers en ondernemersverenigingen informeren over de ontwikkeling van de regionale economie. Met behulp van deze monitor kunnen ondernemers hun marktkansen beter en sneller inschatten. Ook beogen wij met deze monitor het aanbod van ruimtelijke economische informatie in de regio versterken. Pagina van 1

6 2. SAMENVATTING Economische ontwikkeling in de Marco-economisch perspectief Bruto regionaal product COEN - Economisch klimaat COEN - Omzet COEN - Export COEN - Persolssterkte Werkgelegenheid Aantal werkzame personen Vestigingen Aantal vestigingen Aantal zzp ers Starters en opheffingen Aantal starters Aantal opheffingen Aantal faillissementen Bedrijfsverplaatsingen Migratiesaldo Arbeidsmarkt Bruto participatiegraad Banenindex Werkloosheidspercentage Aantal niet-werkende werkzoekenden Aantal vacatures Werklocaties Uitgifte bedrijventerreinen Opname bedrijfsruimte Aanbod bedrijfsruimte Opname kantoorruimte Voorraad kantoorruimte Leegstand kantoorruimte t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v. t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v. 200 t.o.v. 200 t.o.v. 200 t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v t.o.v. t.o.v t.o.v t.o.v. Waarde van de indicator is toe- of afgenomen ten opzichte van vorig peilmoment Pagina van 1

7 Macro-economische indicatoren Het bruto regionaal product in de is in met 1,7% gegroeid ten opzichte van Deze groei was sterker dan die in de Metropoolregio Amsterdam en Nederland. In 2012 en 2013 mt het bruto regionale product naar verwachting echter weer af, terwijl de prognose voor Nederland en met name de Metropoolregio Amsterdam bemoedigender is. Daarnaast waren de ondernemers in de in 2012 nog erg somber over hun economische prestaties en verwachtingen. Zij beoordeelden het economisch klimaat, de omzet en persolssterkte per saldo nog beduidend negatief. De ondernemers in de regio beoordeelden de export in 2012 per saldo wel positief, maar slechter dan in de voorgaande jaren. Ondanks de negatieve economische groeicijfers en het lage consumentenvertrouwen zijn de ondernemers in de eind 2012 wel minder negatief gestemd over het economisch klimaat dan op landelijk niveau. Het midden- en kleinbedrijf (mkb) is zeer sterk vertegenwoordigd in de en daardoor bepalend voor de economische prestaties van de regio. Het mkb in de kent verhoudingsgewijs een grote netto winstmarge, een hoge arbeidsproductiviteit en een omvangrijke liquiditeit en solvabiliteit, zo blijkt uit de publicatie MKB Regio Top 40 van Rabobank. Wel is de investeringsratio beneden gemiddeld. Op basis van de totaalscore van deze bedrijfseconomische indicatoren was de de op twee-na-best presterende mkb-regio in Nederland in. Werkgelegenheid Het totaal aantal werkzame personen in de is in, ten opzichte van 2010, met 2,% gedaald, terwijl het aantal werkzame personen landelijk licht groeide. Het banenverlies deed zich in nagenoeg alle sectoren voor, ook in de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie. Zelfs in de zorg daalde het aantal werkzame personen, terwijl deze speerpuntsector in de laatste jaren continu sterk groeide. Alleen in de sector transport nam de werkgelegenheid toe. De sectoren handel, zakelijke diensten en informatie en communicatie en de speerpuntsectoren media en zorg kenden het grootste werkgelegenheidsaandeel in. Vooral het aandeel banen in de speerpuntsector zorg is gegroeid in de laatste jaren, terwijl het aandeel banen in de sectoren industrie en media aanzienlijk is teruggelopen. Ten opzichte van Nederland kent de een oververtegenwoordiging aan banen in de sectoren informatie en communicatie, handel en cultuur, sport en recreatie en de speerpuntsectoren zorg en media. Daarnaast bevond circa een derde van de banen zich op de werklocaties. Dit aandeel is iets groter dan op landelijk niveau. De prognose voor 2012 en 2013 is dat het aantal werkzame personen in de regio verder zal dalen met respectievelijk 0,4% en 0,3%. Door de negatieve economische groeicijfers eind 2012 is deze prognose wellicht zelfs te optimistisch. Het banenverlies zal zich naar verwachting vooral voordoen in de sectoren overheid, industrie en bouw. Het aantal banen in de speerpuntsector zorg en in de sector informatie en communicatie zal waarschijnlijk nog wel groeien. Vestigingen Het aantal vestigingen in de is in, ten opzichte van 2010, met 2,1% gegroeid. Deze groei was kleiner dan in de voorgaande jaren en kleiner dan in Nederland. De groei van het aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek deed zich hoofdzakelijk voor in de sectoren algemene diensten en landbouw en in de speerpuntsector zorg. Alleen in de sector groothandel nam het aantal vestigingen vergeleken met 2010 aanzienlijk af. 70% van de vestigingen behoort tot de dienstensectoren. Ook de mediasector is omvangrijk. In de laatste jaren is met name het aandeel vestigingen in de sector algemene diensten, waartoe de zorg gerekend wordt, sterk gegroeid. In kende de regio een oververtegenwoordiging van vestigingen in de mediasector en de dienstensectoren, met name de sector adviesdiensten. Het aandeel zzp ers in de regio bedroeg in 48% van het totaal. Dit is gelijk aan het aandeel op landelijk niveau. 4% van de vestigingen heeft tien of meer werkzame personen. Dat is minder dan op nationaal schaalniveau. Pagina 7 van 1

8 Starters en opheffingen In waren er ruim starters in de. Dit is een groei van 8% ten opzichte van Het aantal opheffingen in de regio nam in met maar liefst 1% toe tot bijna Dit is een veel sterkere groei dan in de voorgaande jaren. Zowel het aantal starters, als het aantal opheffingen was in de afgelopen jaren nooit zo hoog als in. De regio wordt gekenmerkt door een omvangrijke bedrijvendynamiek. Dit blijkt ook uit het aantal faillissementen in de regio. In groeide dit aantal met 11,% ten opzichte van Landelijk groeide het aantal faillissementen net iets meer. Het aantal starters en opheffingen in de was in verhoudingsgewijs kleiner dan in Nederland. Indien het aantal starters en opheffingen gerelateerd wordt aan de omvang van de beroepsbevolking, kende de regio in relatief wel meer starters en opheffingen dan op landelijk niveau. In behoorden de meeste starters in de regio tot de sectoren facilitaire en algemene diensten en de speerpuntsector zorg. Ten opzichte van 200 is vooral het aantal starters in de sector vervoer gegroeid, maar in de sector bouw juist gedaald. De regio kende vergeleken met Nederland vooral veel starters in de sectoren landbouw, horeca en vervoer, maar juist minder starters in de dienstensectoren, de sectoren groothandel en detailhandel en de speerpuntsectoren zorg en media. Het aantal opheffingen was in het grootste in de sectoren detailhandel, horeca en vervoer en de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie. De minste opheffingen deden zich voor in de speerpuntsector zorg en de sector landbouw. Voor de meeste sectoren in de geldt dat het aantal opheffingen verhoudingsgewijs min of meer gelijk was aan het aantal opheffingen op landelijk niveau. De meeste faillissementen in de regio in deden zich voor in de sectoren bouw, facilitaire diensten. Er waren vooral meer faillissementen in de sectoren persoonlijke diensten en facilitaire diensten dan in Nederland, maar juist minder faillissementen in de sectoren groothandel en detailhandel. Wel is het aantal faillissementen in de sector groothandel in de regio aanzienlijk toegenomen in. Bedrijfsverplaatsingen Het migratiesaldo in de was in licht negatief. Het aantal bedrijven dat is geëmigreerd uit de regio was iets groter dan het aantal bedrijven dat is geïmmigreerd naar de regio. Het migratiesaldo is in de laatste jaren steeds minder negatief. In 2008 en 2009 vertrokken per saldo nog veel bedrijven uit de regio. Het totaal aantal bedrijfsverplaatsingen was in aanzienlijk groter dan in Bedrijven lijken vaker bereid om te verhuizen. De meeste bedrijven die zich in in de vestigden, behoorden tot de dienstensectoren en de sectoren groothandel en detailhandel. Ten opzichte van 200 is vooral het aandeel immigrerende bedrijven in de sector algemene diensten (onder andere zorg) toegenomen. Ook de bedrijven die in uit de regio zijn geëmigreerd behoorden met name tot de dienstensectoren en de sectoren groothandel en detailhandel. Ten opzichte van 200 is in vooral de emigratie in de dienstensectoren gegroeid. Indien het migratiesaldo geanalyseerd wordt naar sector, blijkt het migratiesaldo voor de meeste sectoren in de regio negatief te zijn. In zijn met name in de sectoren persoonlijke diensten en bouw meer bedrijven uit de regio weggetrokken dan binnengekomen. Dit is een wezenlijk verschil vergeleken met 200. De sectoren adviesdiensten, algemene diensten en facilitaire diensten kenden in wel een positief migratiesaldo. De kent de grootste uitwisseling met de regio Amsterdam. Het grootste deel van de bedrijven dat zich in de vestigt is afkomstig uit de regio Amsterdam. Andersom vestigt het grootste deel van de emigrerende bedrijven zich in de regio Amsterdam. In kende de een positief migratiesaldo met de regio Amsterdam en de regio Utrecht. Het aantal bedrijven dat vanuit deze regio s binnenkwam was dus groter dan het aantal bedrijven dat naar deze regio s vertrok. Ten opzichte van de provincie Flevoland, de regio Amersfoort en overig Nederland kende de echter een negatief migratiesaldo. Pagina 8 van 1

9 Arbeidsmarkt In bedroeg de banenindex in de 0,9. Voor 9% van de inwoners van de die zich actief aanboden op de arbeidsmarkt was een baan beschikbaar in de eigen regio. In 200 was dit nog 71%. Doordat het aantal banen sterker is afgenomen dan de potentiële beroepsbevolking is de banenindex gedaald. De bruto participatiegraad was in 0,72. Niet voor iedere inwoner van de die wilde werken was er dus een baan beschikbaar in de eigen regio. Het werkloosheidspercentage in de in bedroeg 4,%. Dit is een kleiner percentage dan in 200, doordat de werkloze beroepsbevolking is gedaald en de beroepsbevolking juist is toegenomen. Ook is dit minder dan op landelijk niveau. Het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWW ers) dat geregistreerd wordt door het UWV WERKbedrijf is in licht toegenomen ten opzichte van, terwijl dit aantal landelijk in dezelfde periode juist aanzienlijk is gedaald. De kent een oververtegenwoordiging van het aantal NWW ers in de oudere leeftijdsklassen, terwijl de regio juist relatief weinig NWW ers in de jongere leeftijdsklasse kent. Daarnaast was in 4% van de NWW ers laagopgeleid. De regio kent relatief veel hoogopgeleide NWW ers, terwijl het aandeel middelbaar opgeleide NWW ers verhoudingsgewijs klein is. Naast de toename van het aantal NWW ers constateert het UWV WERKbedrijf een beduidende afname van het aantal ontstane vacatures in de regio in. Met name in de sectoren groothandel en detailhandel nam het aantal ontstane vacatures af. Tot 201 zal de bevolkingsomvang nog groeien met 1,%. Vooral het aandeel oudere inwoners zal toenemen. De potentiële beroepsbevolking krimpt naar verwachting met 1% tot 201, terwijl de beroepsbevolking in 2012 afmt met 0,1% en in 2013 met 0,4%. Ook het aantal NWW ers in de regio zal in 2012 en 2013 naar verwachting aanzienlijk groeien, terwijl voorzien wordt dat het aantal ontstane vacatures in 2012 nog verder afmt, maar in 2013 groeit. Echter, na de negatieve economische groeicijfers eind 2012 zijn deze verwachtingen wellicht te optimistisch. 2% van de beroepsbevolking was in 2008 werkzaam in de eigen regio. Bijna 40% werkte dus buiten de eigen regio. De helft van hen werkte buiten de provincie Noord-Holland, waarschijnlijk met name in de provincie Flevoland en de regio s Amersfoort en Utrecht. 1% werkte in het COROP-gebied Groot-Amsterdam. Andersom was in 2008 circa een kwart van de werkzame personen in de woonachtig buiten de provincie Noord-Holland, terwijl de inkomende pendel uit Groot-Amsterdam circa % bedroeg. Werklocaties Op de bedrijventerreinen in de is in in totaal 2 hectare uitgegeven. Dit is 14% van de totale uitgifte in de Metropoolregio Amsterdam. De totale uitgifte in de sinds 200 bedraagt 2,8 hectare. Daarnaast is in nagenoeg m² bedrijfsruimte opgenomen. Het totale aanbod aan bedrijfsruimte in de regio bedroeg in januari 2012 nog m². Dit is vergeleken met voorgaande jaren nog erg omvangrijk. In januari 2012 bedroeg de totale plancapaciteit op bedrijventerreinen in de regio 33,4 hectare. Door de oplevering van het Businesspark A27 (Blaricummermeent) is hiervan een groot deel inmiddels terstond uitgeefbaar. De totale uitbreidingsvraag in de regio tot 2040 bedraagt volgens het Transatlantic Market scenario 99 hectare. Gezien de tegenvallende economische groeicijfers is het aannemelijk dat de prognose van de uitbreidingsvraag, zeker op korte termijn, naar beneden bijgesteld kan worden. In is circa m² kantoorruimte opgenomen op de kantoorlocaties in de. Dit is bijna een verdubbeling ten opzichte van De totale voorraad kantoorruimte in januari 2012 bedroeg m². Ten opzichte van januari is de voorraad gegroeid, terwijl deze in de voorgaande jaren juist afnam. Deze groei is het gevolg van m² nieuwgebouwde kantoorruimte in. Doordat het oppervlakte kantoorruimte dat aan de markt is onttrokken kleiner was (8.000 m²), is de voorraad gegroeid. De leegstand op kantoorlocaties betrof in januari m², 1,% van de totale voorraad kantoorruimte. Dit is minder dan in de Metropoolregio Amsterdam. De leegstand in de is in de afgelopen jaren flink opgelopen, doordat nieuwe kantoorruimte is gebouwd en bestaande kantoorruimte (gedeeltelijk) is afgestoten door de gebruiker. In totaal nam de leegstand in de regio in met.000 m² toe. In januari 2012 bedroeg de planvoorraad kantoorruimte in de tot m², terwijl de uitbreidingsvraag volgens het Transatlantic Market scenario is vastgesteld op m². Pagina 9 van 1

10 3. MACRO-ECONOMISCH PERSPECTIEF 3.1 Bruto regionaal product Bruto regionaal product gegroeid in 2010 en, maar mt af in 2012 en 2013 Het bruto regionaal product (brp), de waarde van de in de regio geproduceerde producten en diensten, is een betrouwbare en belangrijke indicator van de economische ontwikkeling van een regio. Het brp van de Gooi en Vechtstreek is in, ten opzichte van 2010, gegroeid met 1,7%, zo blijkt uit de publicatie Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2012 van het Platform voor Regionaal Economische Structuur (PRES). De groei in de Gooi en Vechtstreek was sterker dan de groei in de Metropoolregio Amsterdam en in Nederland. Ook in 2010 groeide het brp van de, hetzij minder sterk dan in de metropoolregio. Deze groei volgde op een sterke afname van het brp in In dat jaar daalde het brp van de met maar liefst,%. Dat is een beduidend sterkere afname dan in de metropoolregio en Nederland. Uit de publicatie Economische Verkenningen Metropool Regio Amsterdam 2012 blijkt verder dat de groei van het brp van de in 2010 en naar verwachting niet wordt gecontinueerd. In 2012 wordt een afname van 1,4% verwacht. Ook voor 2013 is de voorspelling dat het brp zal afnemen. De regio blijft naar verwachting nog veel hinder ondervinden van de economische crisis. De voorspellingen voor Nederland en vooral de Metropoolregio Amsterdam zijn bemoedigender. In de metropoolregio wordt voor 2012 een groei voorzien van 0,7% en voor 2013 een groei van 1%. Ontwikkeling bruto regionaal product Jaar Metropoolregio Amsterdam Nederland ,% -3,2% -3,1% ,9% 2,8% 1,9% ,7% 1,% 1,4% ,4% 0,7% -0,7% ,9% 1% 1,3% Bron: Platform voor Regionaal Economisch Structuur (PRES). 1 Dit betreft het bruto nationaal product tegen basisprijzen. 2 De waarden voor en betreffen prognoses. Pagina 10 van 1

11 3.2 Prestaties en verwachtingen van ondernemers Ondernemers negatief over economisch klimaat De ondernemers in de beoordeelden het economisch klimaat sinds het begin van de meting in 2009 continu negatief, zo blijkt uit de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) 3. In geen enkel kwartaal was het aandeel ondernemers dat het economisch klimaat zag verbeteren groter dan het aandeel dat het zag verslechteren 4. In beoordeelden de ondernemers in de, net als de ondernemers in heel Nederland, het economisch klimaat zelfs zeer negatief. In 2012 is het economisch klimaat volgens de ondernemers enigszins hersteld, maar blijft nog erg negatief. Wel valt op dat de ondernemers in de eind 2012 minder negatief waren over het economisch klimaat dan landelijk. Ondernemers zien omzet weer inzakken De omzet wordt gekenmerkt door sterke seizoenseffecten. Zo beoordelen ondernemers de omzet in het tweede en vierde kwartaal doorgaans aanzienlijk beter dan in het eerste en derde kwartaal. De ontwikkeling van het omzetsaldo in de afgelopen jaren vertoont hierdoor een grillig beeld. In 2010 constateerden we een voorzichtig herstel van de omzet na een terugval in de periode daarvoor. Dit herstel heeft helaas niet lang aangehouden. Sinds zijn de ondernemers in de, net als landelijk, weer beduidend negatiever. In het tweede en vierde kwartaal van en het tweede kwartaal van 2012 beoordeelden de regionale ondernemers hun omzet als gevolg van gunstige seizoenseffecten per saldo nog wel positief, maar in de overige kwartalen in en 2012 waren zij flink negatief. Aangezien het consumentenvertrouwen nog zeer negatief is en de economische groeicijfers in het derde kwartaal van 2012 weer erg tegenvielen, verwacht men nog geen omzetherstel op korte termijn. Ondernemers in de per saldo licht positief over export Ook de export bevindt zich nog in zwaar weer. Hoewel de ondernemers in de en Nederland per saldo doorgaans positief waren over de export in 2012, waren de resultaten in 2010 en beter. Toch blijft de export de zogenaamde motor van de economie. De export is de enige indicator die door de ondernemers, op een kleine dip na, per saldo continu positief beoordeeld is. Naar verwachting blijft dit op korte termijn zo. Dan moet blijken of de export, als aanjager van de economie, de totale economie vlot kan trekken. Ondernemers in de nog negatief gestemd over persolssterkte De ontwikkeling van de persolssterkte volgt enigszins vertraagd de ontwikkeling van de overige indicatoren, zoals export en omzet. Indien ondernemers een omzetgroei of -daling ervaren, besluiten zij niet direct het persolsbestand uit te breiden of in te krimpen 7. Na een zeer negatief saldo eind 2009 herstelde de persolssterkte van ondernemers in de zich geleidelijk. Echter, in verslechterde de persolssterkte in de Gooi en Vechstreek weer flink. Daarna, in en 2012, is de persolssterkte weer enigszins opgekrabbeld. Desondanks blijven de regionale ondernemers per saldo sterk negatief. Wel is het opvallend dat de ondernemers in de in de laatste kwartalen niet meer beduidend negatiever zijn over de persolssterkte dan landelijk. In het derde kwartaal van 2012 waren de regionale ondernemers juist aanzienlijk minder negatief. 3 De Conjunctuur Enquête Nederland (COEN) is een gezamenlijk onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB), de Kamers van Koophandel, MKB Nederland en VNO-NCW en wordt sinds eind 2008 eenmaal per kwartaal uitgevoerd onder de ondernemers in Nederland, zo ook in de. De COEN brengt de belangrijkste ontwikkelingen en verwachtingen van het Nederlandse bedrijfsleven in beeld. De enquête is gebaseerd op kwalitatieve verwachtingen van ondernemingen en geeft daarom een stemmingsbeeld van ondernemers over de huidige en toekomstige gang van zaken. 4 Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of het economisch klimaat in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming verbeterd, gelijk gebleven of verslechterd is en of het in de komende drie maanden zal verbeteren, gelijk zal blijven of zal verslechteren. Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of de omzet in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming gegroeid, gelijk gebleven of gedaald is en of het in de komende drie maanden zal groeien, gelijk zal blijven of zal dalen. Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of de export in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming gegroeid, gelijk gebleven of gedaald is en of het in de komende drie maanden zal groeien, gelijk zal blijven of zal dalen. 7 Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of de persolssterkte in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming verbeterd, gelijk gebleven of verslechterd is en of het in de komende drie maanden zal verbeteren, gelijk zal blijven of zal verslechteren. Pagina 11 van 1

12 Pagina 12 van 1

13 Pagina 13 van 1

14 3.3 Macro-economische indicatoren voor het midden- en kleinbedrijf Gooi en Vechstreek, na IJmond en Veluwe, best presterende mkb-regio in 8 De prestaties van het midden- en kleinbedrijf zijn in grote mate bepalend voor de regionale economie in de Gooi en Vechtstreek. Net als in heel Nederland, behoort ruim 99% van alle bedrijven tot het mkb (zie ook hoofdstuk ). Doordat de gemiddelde bedrijfsgrootte van het mkb relatief klein is, was het aandeel van het mkb in de totale bruto toegevoegde waarde in de in beperkt. Slechts 4% hiervan kwam op conto van het mkb, tegenover % in Nederland. Het aandeel van het mkb in het totale arbeidsvolume in de in betrof 74%. De sector zakelijke diensten kent het grootste aandeel arbeidsvolume in de regio. Ook het aandeel in de sector detailhandel is fors. Daarnaast is het aandeel arbeidsvolume in de sectoren zakelijk diensten en horeca en vrije tijd in de Gooi en Vechtstreek fors groter dan in Nederland. Andersom is het aandeel in de sector industrie beduidend kleiner. Het mkb in de kende in een netto winstmarge van 2,8%. Daarmee scoorde de regio beter dan landelijk. Daarnaast kende het mkb in de ook een hogere arbeidsproductiviteit. Uit de investeringsratio blijkt daarentegen dat het mkb in de minder bereid was te investeren dan gemiddeld in Nederland. Slechts 1% van de bruto toegevoegde waarde werd geïnvesteerd. Daarmee is het de slechtst scorende regio van Nederland. Ook in een groot deel omliggende regio s waren ondernemers verhoudingsgewijs minder bereid om te investeren dan gemiddeld in Nederland. Wel kende het mkb in de in een betere liquiditeit en solvabiliteit dan landelijk. Dit betekent dat het mkb in de regio verhoudingsgewijs goed kan voldoen aan financiële verplichtingen op zowel korte als lange termijn. Indien de totaalscore van de bedrijfseconomische indicatoren (netto winstmarge, arbeidsproductiviteit, investeringsratio, liquiditeit en solvabiliteit) voor de geanalyseerd wordt, blijkt de regio in na IJmond en de Veluwe de best presterende mkb regio in Nederland. Macro-economische indicatoren midden- en kleinbedrijf en Nederland Jaar Nederland Aandeel in bruto toegevoegde waarde 4% % Arbeidsvolume9 74% 71% Netto winstmarge 10 Arbeidsproductiviteit11 Investeringsratio ,8% 0,9% % 23,% Liquiditeit 1,28 1,20 Solvabiliteit14 32% 27,% Bron: Rabobank. 8 In deze analyse worden tot het midden- en kleinbedrijf alle bedrijven gerekend tot maximaal 100 werkzame personen. Het arbeidsvolume is de werkgelegenheid uitgedrukt in arbeidsjaren (fulltime banen). De nettowinstmarge wordt berekend door het economisch resultaat te delen door de omzet. 11 De arbeidsproductiviteit wordt berekend door de bruto toegevoegde waarde te delen door het arbeidsvolume. 12 De investeringsratio is het deel van de bruto toegevoegde waarde dat wordt geïnvesteerd. 13 De liquiditeit is de verhouding tussen de vlottende activa en het kort vreemd vermogen op de balans. 14 De solvabiliteit is de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen Pagina 14 van 1

15 4. WERKGELEGENHEID 4.1 Ontwikkeling werkgelegenheid kent afname werkgelegenheid De telde in circa werkzame personen (fulltime en parttime). Daarmee is de werkgelegenheid in de regio met 2,% afgenomen ten opzichte van Ook gedurende de periode 200- is de werkgelegenheid afgenomen, met circa 3%. Tot 2008 nam het aantal werkzame personen in de toe. Daarna, sinds de intrede van de economische crisis, is dit aantal echter teruggelopen. Bovendien was de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de minder positief of negatiever dan in Nederland. In de is het aantal banen sinds 2009 ieder jaar afgenomen, terwijl hiervan in Nederland alleen in 2010 sprake was. Aantal werkzame personen, 200- Bron: Gewest & LISA % % % % % Aantal werkzam e pes onen Gooi en Vechts treek Ontwikkeling aantal werkzam e pers onen Gooi en Vechts treek Ontwikkeling aantal werkzam e pers onen Nederland Prognose: licht banenverlies in 2012 en van Het aantal banen in de is in 2012 naar verwachting circa 0,4% kleiner dan in, zo blijkt uit prognoses van het UWV WERKbedrijf. Voor 2013 wordt voorzien dat het aantal banen verder daalt met 0,3%. Verwacht wordt dat de werkgelegenheidsdaling zich vooral zal voordoen in de sectoren overheid, industrie en bouw. In slechts twee sectoren wordt een banengroei voorzien; vooral in de speerpuntsector gezondheidszorg en in mindere mate in de sector informatie en communicatie. Deze werkgelegenheidsprognose is een stuk somberder dan die uit. Toen ging het UWV WERKbedrijf nog uit een toename van het aantal banen met 0,% in 2012 in de. Echter, gezien de economische ontwikkelingen in het afgelopen jaar is deze verwachting naar beneden bijgesteld. Volgens het UWV WERKbedrijf zijn zelfs de nieuwste prognoses uit 2012 wellicht al weer te optimistisch, na de negatieve economische groeicijfers eind Pagina 1 van 1

16 4.2 Werkgelegenheid naar economische sector Verhoudingsgewijs veel banen in de sector informatie en communicatie De handel is de economische sector met het grootste werkgelegenheidsaandeel in de in. Ook het werkgelegenheidsaandeel in de sectoren gezondheidszorg, zakelijke diensten en informatie en communicatie is omvangrijk. Vergeleken met 200 is vooral het aandeel werkzame personen in de gezondheidszorg sterk toegenomen, terwijl het aandeel in de sectoren handel en informatie en communicatie een fractie kleiner werd. Ook het werkgelegenheidsaandeel in de sector industrie is aanzienlijk teruggelopen in de periode Vergeleken met Nederland kent de vooral een sterke oververtegenwoordiging van werkzame personen in de informatie en communicatie. Ook in de sectoren handel, zorg en cultuur sport en recreatie kent de regio een oververtegenwoordiging, hetzij een stuk minder omvangrijk. Daarentegen is het werkgelegenheidsaandeel in de sectoren industrie en transport in de beduidend kleiner dan landelijk. Aandeel werkzame personen en Nederland naar economische sector, 200 en Nederland Economische sector Landbouw en visserij 0,7% 0,% 3,4% 2,8% Industrie 9,3%,9% 12,4% 11,0% Bouw,3% 4,7%,3%,1% 19,8% 19,% 17,7% 17,% Transport 2,% 2,%,4%,2% Horeca 3,2% 3,3% 4,2% 4,3% Handel Informatie en communicatie 12,% 11,9% 3,0% 3,2% Financiële diensten 2,7% 2,8% 3,4% 2,9% Zakelijke diensten 14,9% 1,0% 13,2% 14,4% Overheid 3,% 2,9%,9%,% Onderwijs,%,3%,%,7% Gezondheidszorg 14,% 17,% 14,% 1,0% Cultuur, sport en recreatie 3,2% 3,7% 1,9% 2,2% Overige diensten 2,1% 2,2% 2,0% 2,1% Bron: Gewest, LISA en ilocator. Speerpuntsectoren: werkgelegenheidsaandeel in media afgenomen, maar in zorg gegroeid In het economische programma Innovatieve Verbindingen van het Gewest zijn drie economische speerpuntsectoren benoemd: media, toerisme en recreatie en zorg. In omvatte zowel de media sector, als de zorgsector ruim 17% van de werkgelegenheid in de. Daarmee zijn dit twee van de omvangrijkste sectoren in de regio. Ten opzichte van 200 is het aandeel werkgelegenheid in de zorgsector flink gegroeid, terwijl het aandeel werkgelegenheid in de mediasector juist is afgenomen. De speerpuntsector toerisme en recreatie is de kleinste. In behoorde ruim % van de banen in de Gooi en Vechtstreek hiertoe. In 200 was dit aandeel een fractie kleiner. Pagina 1 van 1

17 Aandeel werkzame personen naar speerpuntsector, 200 en Speerpuntsector Media Toerisme en recreatie Zorg ,7% 17,4%,1%,% 14,% 17,% Bron: Provincie Noord-Holland. Gezondheidszorg kent grootste toename werkgelegenheid In nagenoeg alle sectoren is het aantal werkzame personen in, ten opzichte van 2010, afgenomen. De grootste afname deed zich voor in de sectoren landbouw en industrie. Alleen in de transportsector nam de werkgelegenheid toe. Deze toename is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de groei van het aantal banen in deze sector in de gemeente. Over periode 200- bezien is het beeld gevarieerder. De werkgelegenheid nam het sterkste af in de sectoren industrie en overheid. Maar in de sectoren gezondheidszorg, cultuur, sport en recreatie en onderwijs is de werkgelegenheid aanzienlijk gegroeid. De werkgelegenheidsontwikkeling in de vertoont verschillen met die in Nederland in de periode Zo is het aantal werkzame personen in de sectoren industrie en overheid veel sterker afgenomen dan landelijk. Daarnaast daalde de werkgelegenheid in de sectoren bouw, handel, transport, horeca, informatie en communicatie en zakelijke diensten, terwijl deze sectoren landelijk een groei kenden. Daarentegen groeide de werkgelegenheid in de sector financiële diensten, terwijl landelijk het aantal banen in deze sector afnam. Ontwikkeling aantal werkzame personen en Nederland naar economische sector, 200- Economische sector Nederland Landbouw en visserij -2,7% -2,2% -10,9% -,% Industrie -28,2% -10,8% -,0% -0,2% Bouw -13,8% -,9% 2,9% -1,2% -4,0% -1,0% 4,7% 0,% Handel Transport -2,% 8,0% 1,1% 0,1% Horeca -0,7% -1,3% 10,4% 1,2% Informatie en communicatie -7,8% -3,7% 12,0% 1,1% Financiële diensten 1,4% -2,% -7,3% -3,0% Zakelijke diensten -2,% -1,8% 1,8% 1,1% -22,4% -4,0% -1,0% -0,% 9,8% -3,% 9,4% 0,3% Gezondheidszorg 1,3% -0,4% 1,2% 1,7% Cultuur, sport en recreatie 12,1% -1,0% 2,1% 2,2% 4,% -0,3% 11,1% 0,4% Overheid Onderwijs Overige diensten Bron: Gewest, LISA en ilocator. Pagina 17 van 1

18 Speerpuntsectoren: in banenverlies in alle sectoren, zelfs in zorg Over de gehele periode 200- bezien, is de werkgelegenheid in de speerpuntsectoren zorg en toerisme en recreatie gegroeid. Met name in de speerpuntsector zorg was de banengroei zeer sterk. Daarentegen is het aantal banen in de mediasector met circa 10% flink afgenomen. Ook in nam de werkgelegenheid in de speerpuntsector media aanzienlijk af. Het zelfde geldt voor de werkgelegenheid in de speerpuntsector toerisme en recreatie. En zelfs in de zorgsector, die in de afgelopen periode fors is gegroeid, is het aantal banen in afgenomen. Ontwikkeling aantal werkzame personen naar speerpuntsector, 200 en Speerpuntsector ,7% -3,2% Media Toerisme en recreatie Zorg 3,4% -2,7% 1,3% -0,4% Bron: Provincie Noord-Holland. 4.3 Werkgelegenheid op werklocaties Een derde banen op formele werklocaties, tweede derde banen op informele werklocaties Behalve een verdeling van het aantal banen naar economische sector en speerpuntsector, is het van belang de verdeling naar type werklocatie te analyseren. Grofweg kunnen twee type werklocaties onderscheiden worden: formele en informele werklocaties. Formele werklocaties betreffen de bedrijventerreinen en kantoorlocaties in de Gooi en 1 Vechtstreek. Informele werklocaties betreffen alle overige locaties (bijvoorbeeld woonwijken, winkelcentra en het buitengebied). In herbergden de formele werklocaties in de ruim banen. Dat is nagenoeg een derde van de werkgelegenheid in de regio. Dit betekent dat veruit het grootste werkgelegenheidsaandeel, circa twee derde, gevestigd was op de informele werklocaties. Het aandeel werkgelegenheid op de formele werklocaties is in de overigens groter dan op nationaal schaalniveau. Dit betekent dus dat in heel Nederland juist een groter deel van de werkgelegenheid op de informele werklocaties is gevestigd dan in de. Aantal en aandeel werkzame personen naar formele en informele werklocaties, Nederland Economische sector Aantal Aandeel Aandeel Formele werklocaties ,0% 29,% Informele werklocaties ,0% 70,% Totaal Bron: Gewest, LISA en ilocator. 1 De categorie formele werklocaties in de bestaat uit de werklocaties zoals door ilocator onderscheiden in de Monitor Gebruik en Aanbod. Het aantal werkzame personen op de formele werklocaties wordt tevens bepaald met behulp van deze monitor, die uitsluitend data voor het jaar bevat. Daarom is de onderverdeling van de werkgelegenheid naar type werklocaties uitsluitend voor te maken. Pagina 18 van 1

19 UITGELICHT: werkgelegenheid per werklocatie in de In waren er op alle werklocaties in de gezamenlijk personen werkzaam (fulltime en parttime banen). Dit is 32% van de totale werkgelegenheid in de. In onderstaande tabel zijn het aantal werkzame personen en de grootste sectoren per werklocatie weergegeven. Aantal werkzame personen op werklocaties, Aantal Top 2 sectoren werkzame Werklocaties Gemeente personen No. 1 No. 2 Bensdorp Bussum 73 Onderwijs; 80% Financiën; 20% Franse kampweg Bussum 284 Handel; 9% Zakelijke diensten; 2% Nieuwe Vaart Bussum 27 Handel; 2% Onderwijs; 17% Nijverheidswerf Bussum 97 Handel; 23% Vervoer en opslag; 23% BusinessPark A27 Blaricum Arenapark.131 Handel; 34% ICT; 24% Havenkwartier 1.8 Handel; 29% Industrie; 14% Kerkelanden Industrie; 3% Handel; 1% Korte Noorderweg 44 Handel; % Zorg; 1%, cult., sp. en recr.; 1% Laapersveld 39 Zakelijke diensten; 9% Handel; 21% Liebergerweg 23 Industrie; 2% Handel; 40% Mediapark.177 ICT; 8% Cultuur, sport, recreatie; 7% Mussenstraat 44 ICT; 1% Handel; 12% Oude Amstersfoortseweg 714 ICT; 4% Industrie; 28% Zeverijnstraat 4 Handel; 100% - Huizermaatweg Huizen Zorg; 31% Overheid; 21% Plaveen Huizen Zorg; 38% Industrie; 1% Gooimeer Noord Naarden 99 Zakelijke diensten; 4% Handel; 19% Gooimeer Zuid Naarden Handel; 49% Industrie; 17% Quest Naarden 21 Industrie; 97% Zakelijke diensten; 3% Industrieterrein Noord Weesp 2.23 Handel; 43% Industrie; 38% Nijverheidslaan Weesp 39 Industrie; 3% Handel; 24% Van Houten park Weesp 1.78 Industrie; 1% Financiën; 31% De Slenk 393 Handel; 4% Financiën; 14% De Zodde 39 Zakelijke diensten; 8% Industrie; % Loodijk/Boomgaard 11 Bouw; 44% Industrie; 3% Nieuwe Walden 31 Handel; 2% Zakelijke diensten; 24% Rading 281 Handel; % Industrie; 1% Reeweg 174 Overige diensten; 80% Industrie; 9%, handel; 9% Bron: ilocator. Pagina 19 van 1

20 UITGELICHT: detailhandel in de Werkgelegenheid In waren er personen werkzaam in de sector detailhandel in de. Dit is 0,% minder dan in 2010, maar ruim 10% meer dan in 200. In waren 30 van de werkzame personen in de sector detailhandel werkzaam op de formele werklocaties. Dit is 4,7%. In 200 en 2010 bedroeg dit aandeel respectievelijk,0% en 4,9%. Het overige deel van de werkzame personen in de sector detailhandel was werkzaam op de informele locaties in de Gooi en Vechtstreek, zoals in de winkelcentra. (Voor deze analyse is de indeling van werklocaties aangehouden, zoals bepaald door ilocator. Voor de werklocaties Arenapark, Bensdorp, Huizermaatweg, Laapersveld en Plaveen zijn geen data beschikbaar.) Vestigingen In behoorde 10% van alle vestigingen in de tot de sector detailhandel. In 200 was dit nog 13%. Van 2010 op is het aantal vestigingen in de sector detailhandel licht afgenomen met 0,2%. Over de gehele periode 200- bezien nam het aantal vestigingen toe met circa 7%. Op landelijk niveau heeft het aantal vestigingen in de sector detailhandel zich sterker ontwikkeld, zowel in het laatste jaar als gedurende de totale periode. Starters en opheffingen In zijn er circa 200 ondernemingen gestart in de sector detailhandel in de. Echter, het aantal opheffingen was met circa 240 groter. Dit is een opvallend verschil met 2010 toen er beduidend meer starters dan opheffingen waren en er dus sprake was van een omvangrijke natuurlijke aanwas. Maar in de jaren daarvoor was het aantal opheffingen ook veelal groter dan het aantal starters. Al geruime tijd kent de sector detailhandel een moeizame periode gekenmerkt door veel opheffingen. Vergeleken met Nederland, kent de iets minder starters in de sector detailhandel. Het aantal opheffingen in de is vergelijkbaar met het aantal in Nederland. Migratie De sector detailhandel in de kenden in een klein negatief migratiesaldo. In 200 was dit saldo nog licht positief. Pagina 20 van 1

21 Koopstromenonderzoek (KSO) Randstad Het aantal winkels in de in de periode is afgenomen van tot circa Deze afname is direct te wijten aan de economische crisis in de laatste jaren, waardoor de marktruimte voor de sector detailhandel is teruggelopen. Desondanks is het aantal vierkante meters winkelruimte is in de regio wel gegroeid, van circa m² tot circa m². Tegelijkertijd is het aantal leegstaande winkels toegenomen, zelfs zeer fors van 148 tot 212. De toename van het aantal leegstaande vierkante meters winkelruimte was echter zeer beperkt. Winkels 2004 en Aantal winkels Type winkel Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Aantal m² mode en luxe vrije tijd in/om huis overig Leegstaande winkels Totaal Bron: KSO. De koopkrachtbinding in de bedroeg in 81%. Voor de dagelijkse artikelen was dit 94% en voor de niet-dagelijkse artikelen 8%. Voor beide categorieën betekent dit een afname van de koopkrachtbinding ten opzichte met De inwoners van de doen dus een minder groot deel van hun bestedingen in de eigen regio en zijn een groter deel gaan besteden in andere regio s en via internet. Kerngegevens KSO 2004 en Dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding Toevloeiing Niet-dagelijkse artikelen Totaal % 94% 82% 8% 89% 81% % 11% X 17% X 14% 3% 4% 18% 20% 11% 12% X 2% X 12% X 7% 41 mln 1 mln X 490 mln X mln Afvloeiing andere regio's internet Omzet Bron: KSO. Pagina 21 van 1

22 . VESTIGINGEN.1 Ontwikkeling vestigingen Aantal vestigingen mt jaarlijks toe, groeipercentage mt af De telde in circa vestigingen. Ten opzichte van 2010 is het aantal met 2,1% toegenomen. Over de gehele periode 200- bezien is het aantal vestigingen met maar liefst 38% gegroeid. In de afgelopen jaren is de groei echter wat kleiner dan voorheen. De sterkste groei deed zich voor in 2009, mede als gevolg van de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren sinds dat jaar. Daarnaast was de jaarlijkse toename van het aantal vestigingen in de nagenoeg ieder jaar kleiner dan in Nederland. Aantal vestigingen, 200- Bron: % % % % Aantal vestigingen Ontwikkeling aantal vestigingen Ontwikkeling vestigingen Nederland.2 Vestigingen naar economische sector Oververtegenwoordiging van vestigingen in sector adviesdiensten De dienstensectoren en de sector detailhandel kennen de meeste vestigingen in de. Deze sectoren vertegenwoordigen gezamenlijk ruim 70% van alle vestigingen. In de periode 200- is het aandeel van de sector algemene diensten, waartoe de zorgbranche behoort, sterk gegroeid. Ook het aandeel van de overige dienstensectoren nam toe. Indien het beeld van de vergeleken wordt met het landelijke beeld, valt op dat de Gooi en Vechtstreek in een oververtegenwoordiging kende aan vestigingen in de dienstensectoren, met name in de sector adviesdiensten. Daarentegen kende de regio voor een aantal sectoren ook een ondervertegenwoordiging, vooral in de sector landbouw. Pagina 22 van 1

23 Aandeel vestigingen en Nederland naar economische sector, 200 en Nederland Economische sector Landbouw en visserij 1,2% 1,4% 3,2%,% Industrie,4% 4,0%,7%,1% Bouw 9,8% 8,% 10,4% 9,7% Groothandel 9,9%,8% 10,8% 7,7% Detailhandel 12,9% 1 1,1% 12,4% Horeca 3,% 2,%,0% 3,7% Vervoer 2,9% 2,1% 4,7% 3,% Financiën 3,3% 2,9% 3,3% 2,4% Adviesdiensten17 21,7% 23,0% 14,7% 1,9% Facilitaire diensten18 11,8% 13,2% 10,% 11,% Persoonlijke diensten19 13,8% 1,1% 10,% 12,8% 3,9% 10,4% 4,0% 9,8% Algemene diensten Totaal Bron:. Speerpuntsectoren: veruit meeste vestigingen in mediasector Wat betreft het aantal vestigingen is de speerpuntsector media de grootste speerpuntsector. Ruim 18% van de vestigingen in de in behoorde hiertoe. Daarmee is het naast de sector adviesdiensten de omvangrijkste economische sector in de. Het aandeel van de speerpuntsectoren toerisme en recreatie en zorg is beduidend kleiner; beiden ongeveer 7%. Indien we de hele periode 200- overzien, valt vooral op dat het aandeel vestigingen in de zorgsector fors is gegroeid. Dit is in lijn met het gegroeide werkgelegenheidsaandeel in deze speerpuntsector. De toename is gedeeltelijk het gevolg van de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel sinds enkele jaren. Het aandeel vestigingen in de overige twee speerpuntsectoren is min of meer gelijk gebleven. Vergeleken met Nederland is vooral de mediasector sterk oververtegenwoordigd in de. Wel is het aandeel op nationaal schaalniveau van 200- aanzienlijk sterker gegroeid dan in de. Daarnaast is het aandeel vestigingen in de speerpuntsector toerisme en recreatie in de iets kleiner dan landelijk en het aandeel in de speerpuntsector zorg juist iets groter. 1 De gegevens over de vestigingen, starters, opheffingen, faillissementen en migratie naar economische sector zijn volgens de sectorindeling van de Kamer van Koophandel geanalyseerd. De gegevens over het aantal werkzame personen zijn volgens de sectorindeling van het LISA geanalyseerd. Deze sectorindelingen verschillen. 17 Adviesdiensten: rechtskundige/administratieve diensten, economische diensten, ingenieursbureaus, reclamebureaus. 18 Facilitaire diensten: automatiseringsdiensten, onderzoek/ontwikkeling, verhuurbedrijven, milieubedrijven, schoonmaakbedrijven, uitzendbureaus/beveiliging, fotografie, beurzen, overige. 19 Persoonlijke diensten: onroerend goed, cultuur, recreatie, wasserij, stomerij, kapper, schoonheidsverzorging, overige. 20 Algemene diensten: nutsbedrijven, overheid en onderwijs, gezondheid en welzijn, maatschappelijke organisaties. Pagina 23 van 1

24 Aandeel vestigingen en Nederland naar speerpuntsector, 200 en Speerpuntsector Media Nederland ,4% 18,9% 11,7% 14,% Toerisme en recreatie 7,3% 7,0% 9,0% 8,2% Zorg 1,8% 7,4% 1,8%,9% Bron:. Vooral toename van vestigingen in de dienstensectoren, bouw en financiën De toename van het aantal vestigingen in de in, ten opzichte van 2010, is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de groei in de sectoren algemene diensten en landbouw en visserij. Opmerkelijk is dat de werkgelegenheid in de sector landbouw juist afnam in. Dit is onder andere het gevolg van de voortdurende schaalvergroting en automatisering in de landbouw. Ook in een groot aantal andere sectoren nam het aantal vestigingen toe. De sector groothandel is de enige sector waar het aantal vestigingen aanzienlijk afnam. Over de gehele periode 200- bezien is de groei van het aantal vestigingen in de sector algemene diensten veruit het grootst. Ook deze toename is gedeeltelijk het gevolg van de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren sinds enkele jaren. Daarnaast is ook het aantal vestigingen in de sectoren overige dienstensectoren, bouw en financiën stevig toegenomen. De enige sector waarvoor het aantal vestigingen in de totale periode afnam was andermaal de groothandel. Landelijk is het aantal vestigingen in de periode 200- in nagenoeg iedere sector sterker gegroeid dan in de Gooi en Vechtstreek. Alleen in de sectoren financiën en algemene diensten was de groei van het aantal vestigingen in de groter. Ontwikkeling aantal vestigingen en Nederland naar economische sector, 200- Economische sector Landbouw en visserij Industrie Nederland ,% 8,% 11,4% 3,3% 3,3% -1,2% 12,1% 0,4% Bouw 20,2% 0,% 38,2% 1,9% Groothandel -,7% -3,% 4,8% -1,8% Detailhandel,9% -0,2% 13,% 0,8% Horeca 4,3% 0,1% 10,2% 1,0% Vervoer -0,% -0,8% 9,7% 0,3% Financiën 21,9% 2,4% 7,8% 0,8% Adviesdiensten 4,0% 1,% 9,3% 3,0% Facilitaire diensten 4,2% 3,4% 1,8% 4,% Persoonlijke diensten 1,1% 2,8% 7,7% 4,% 270,9% 9,8% 23,3% 10,4% Algemene diensten Bron:. Pagina 24 van 1

25 Speerpuntsectoren: explosieve toename vestigingen in de zorg Van 2010 op is het aantal vestigingen het sterkst gegroeid in de speerpuntsector zorg. Maar ook in de overige twee speerpuntsectoren nam het aantal vestigingen aanzienlijk toe. De groei van het aantal vestigingen in de mediasector was in de sterker dan landelijk. Echter, in de speerpuntsectoren toerisme en recreatie en zorg nam het aantal vestigingen op nationaal schaalniveau sterker toe. Wanr we de ontwikkeling in de gehele periode 200- bekijken, valt direct de zeer explosieve groei van het aantal vestigingen in de zorg op, gedeeltelijk verklaard door de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren. Deze groei was op landelijk schaalniveau nog groter dan in de. Ook het aantal vestigingen in de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie is van 200- flink gegroeid. In de speerpuntsector toerisme en recreatie was de regionale groei iets kleiner dan landelijk. Echter, in de mediasector is het aantal vestigingen op landelijk niveau fors sterker gegroeid dan in de. Ontwikkeling aantal vestigingen en Nederland naar speerpuntsector, 200 en Speerpuntsector Media Toerisme en recreatie Zorg Nederland ,1%,3% 82,9% 4,2% 30,2% 1,7% 34,3% 2,% 413,% 9,% 4,9% 11,2% Bron:. Pagina 2 van 1

26 .3 Vestigingen op werklocaties Hieronder is het aantal vestigingen op de werklocaties in de weergegeven. UITGELICHT: bedrijven op werklocaties in de In waren er op alle werklocaties in de gezamenlijk circa bedrijven gevestigd. In onderstaande tabel zijn het aantal werkzame personen en de grootste sectoren per werklocatie weergegeven. Aantal bedrijven op werklocaties, Top 2 sectoren Aantal Werklocaties Gemeente Bensdorp Bussum Franse kampweg Nieuwe Vaart bedrijven No. 1 No. 2 2 Financiën; 0% Onderwijs; 0% Bussum 8 Handel; 38% Zakelijke diensten; 38% Bussum 3 Handel; 31% Zakelijke diensten; 31% Nijverheidswerf Bussum 21 Handel; 33% Industrie; 19% BusinessPark A27 Blaricum Arenapark 89 Zakelijke diensten; 42% ICT; 14%, financiën; 14% Havenkwartier 111 Handel; 37% Bouw; 17% Kerkelanden 94 Handel; 33% ICT; 19% Korte Noorderweg 12 Handel; 7% Cult., sport, recreatie; 17% Laapersveld 1 Zakelijke diensten; 40% ICT; 33% Liebergerweg 44 Handel; 30% Bouw; 1% Mediapark 148 ICT; 4% Zakelijke diensten; 2% Mussenstraat 19 ICT; 37% Zakelijke diensten; 21% Oude Amstersfoortseweg 11 Handel; 27% ICT; 27% Zeverijnstraat Handel; 100% - Huizermaatweg Huizen 148 Zakelijke diensten; 33% Handel; 14% Plaveen Huizen 214 Handel; 39% Zakelijke diensten; 20% Gooimeer Noord Naarden 0 Zakelijke diensten; 8% Handel; 1% Gooimeer Zuid Naarden 19 Handel; 4% Industrie; 14% Quest Naarden Industrie; 0% Zakelijke diensten; 0% Industrieterrein Noord Weesp 244 Handel; 0% Industrie; 23% Nijverheidslaan Weesp 24 Industrie; 38% Handel; 33% 2 Van Houten park Weesp 12 Financiën; 42% Handel; 33% De Slenk 9 Handel; 49% Zakelijke diensten; 14% De Zodde 22 Handel; 32% Zakelijke diensten; 32% Loodijk/Boomgaard 14 Handel; 29% Bouw; 29% Nieuwe Walden 79 Handel; 38% Bouw; 18% Rading 29 Handel; 3% Bouw; 24% Reeweg 12 Overige diensten; 42% Handel; 33% Bron: ilocator. Pagina 2 van 1

27 .4 Vestigingen naar grootte Verhoudingsgewijs weinig grotere vestigingen in de 21 In had ruim 70% van de vestigingen in de in totaal één werkzame persoon. 4% van de vestigingen kende minimaal tien werkzame personen. In de periode 200- is het aandeel vestigingen met één werkzame persoon beduidend gegroeid, terwijl het aandeel van alle overige categorieën gelijk is gebleven of afgenomen. Daarnaast had in 1,1% van de vestigingen (370 vestigingen) in de minimaal 2 werkzame personen. Bedrijven met minimaal 2 werkzame personen krijgen op basis van de nieuwe Participatieweg naar verwachting te maken met een quotumregeling voor het in dienst nemen van arbeidsgehandicapte werknemers. Het aandeel vestigingen met één werkzame persoon was in de beduidend groter dan landelijk in. Daarentegen was het aandeel vestigingen met minimaal tien werkzame personen in de regio kleiner. Aandeel vestigingen en Nederland naar klasse werkzame personen, 200 en Economische sector Nederland wp 4,7% 72,%,7%,0% 2-4 wp 22,8% 18,4% 2,1% 21,% -9 wp,8% 4,9% 9,0%,% wp 3,3% 2,4% 4,4% 3,2% wp 1,7% 1,2% 2,% 1,9% 0-99 wp 0,% 0,3% 0,7% 0,% wp 0,2% 0,1% 0,4% 0,2% wp 0,1% 0,1% 0,2% 0,1% > 00 wp 0,1% Bron:. Bijna helft van alle vestigingen betreft zzp er 22 In betrof 48% van het totaal aantal vestigingen in de een zzp er. Dit is gelijk aan het aandeel op nationaal schaalniveau. In de periode 200- is het aantal zzp ers in de regio met 74% fors gegroeid. In 200 betrof 38% van alle vestigingen een zzp er in de. In Nederland was dit 3,%. Ook ten opzichte van 2010 is het aantal zzp ers in de regio toegenomen, met 3,%. Dit is een kleinere toename dan in Nederland. 21 Dit betreffen niet allemaal zzp ers. Gehanteerde definitie zzp er: eenmanszaak, alleen een hoofdvestiging (geen nevenvestiging(en)), in totaal één werkzame persoon, exclusief sectoren zakelijk beheer, overig en onbekend. 22 Pagina 27 van 1