Dr. Bart Garmyn Voorzitter van de werkgroep BVO naar borstkanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Domus Medica

Transcriptie

1 Dr. Bart Garmyn Voorzitter van de werkgroep BVO naar borstkanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Domus Medica

2 Epidemiologie Bron: Stichting Kankerregister, Opmerkingen: Leeftijdspecifieke incidentie uitgedrukt per persoonsjaren.

3 Epidemiologie Verloren potentiële jaren bij vrouwen ten gevolge van borstkanker in de leeftijdsgroep 1 74 jaar in het Vlaamse Gewest ( ) Bron : Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid en gezondheid.be/cijfers/sterftecijfers/algemene sterftecijfers/verloren potentiele jaren oorzaken per leeftijd/

4 Effect screening Uitnodiging voor mammografische screening leidt tot een oorzaakspecifieke sterftedaling van 15% tot 20% (Cochrane Metaanalyse van alle RCT s) Gøtzsche PC, Nielsen M. Screening for breast cancer with mammography Cochrane Database Syst Rev Jan 19;(1):

5 Effect screening Genezen Niet invasieve kanker Terminale ziekte Dood Bron : Luc Bonneux

6 Effect screening Geen metastase Kleine tumor Verdwijnen Genezen Snel metastase Terminale ziekte late metastase Dood Bron : Luc Bonneux

7 Effect screening Welch G, Black W : Overdiagnosis in cancer ; J Natl Cancer Inst 2010;102:

8 Effect screening Kans overlijden borstkanker (50 69 jaar) Gescreende vrouwen : 1/196 Niet gescreende vrouwen : 1/155 Kans op bijwerkingen screening Vals positieve mammo : ¼ Biopsie 1/28 Overbehandeling : 1/200

9 Effect screening 720 vrouwen na 11 jaar screening met mammo 2x jaar 204 : vals positieve mammo (verdere beeldvorming) 26 : biopsie 4 : overbehandeling 1 : dode door borstkanker vermeden Over 11 jaar 1087 doden vermeden

10

11 Effect screening Borstzelfonderzoek geen effect (bewezen in verschillende RCT) Borstonderzoek door arts geen bewezen effect, wellicht door gebruik klinisch borstonderzoek meer vrouwen in diagnostisch circuit Echografie Het toevoegen van een echografie aan de screeningsmammografie veroorzaakt een zeer kleine toename van de gevoeligheid van het onderzoek. Een aantal factoren maken het toevoegen van een echografie in bevolkingsonderzoek niet wenselijk: een grote toename van het aantal vals positieven (per definitie biopsieën) moeilijkheid van het onderzoek (veel vals positieven maar ook veel valsnegatieven) toename van de screeningskosten (extra echografie + extra kosten voor de door de echo uitgelokte biopsieën) moeilijke technische controle en dubbele lezing MRI enkel ervaring bij risicogroepen. Geen RCT beschikbaar Garmyn et al : Borstkankerscreening, aanbeveling goede medische praktijkvorming, HANU 37, 1 27, 2008

12 Voortraject Vorige gezondheidsdoelstelling en actieplan Vlaamse werkgroep bevolkingsonderzoek naar borstkanker + subwerkgroep

13 Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker Sinds 2001 Vrouwen van 50 tot en met 69 jaar

14 Vorige gezondheidsdoelstelling Tegen 2012 verloopt Vlaams bevolkingsonderzoek doelmatiger Ten minste 75 % deelname aan bevolkingsonderzoek : 41,7% : 51,2% Gevonden invasieve kankers kleiner dan 1 cm <25 % eerste, < 30 % vervolg Eerste 2006 : 29% 2012 : 23,2% Vervolg 2006 : 37,9% 2012 : 30,8% Aantal verwijzingen vervolgonderzoek kleiner dan 7% bij eerste deelname en kleiner dan 5 % bij volgende deelnameronde Eerste 2006 : 7,4 % 2012 : 5,4 % Vervolg 2006 : 4,0 % 2012 : 2,4 %

15 Evaluatie indicatoren (Toegelaten) doelgroep Aantal uitnodigingen Participatie (totale) Participatie eerste spoor Participatie tweede spoor Participatie onbekend spoor(3 de spoor?) Participatieproportie ( )(op volledige doelgroep) Participatieproportie (op toegelaten doelgroep) 41,7% 44,1% 51,2% 51,4%

16 Uitnodiging Organisatie (1) Via Centrum voor Kankeropsporing 2 jaarlijkse brief met voorstel van afspraak of (2) verwijzing door arts Afmelden via 0800 lijn of per e mail Screeningstest/Onderzoek Mammografie foto van de borst; in erkende radiologische dienst Derde betaler zonder kosten

17 Organisatie Analyse/Beoordeling 2 lezingen; 3 e lezing in geval van discordantie Resultaatsmededeling Binnen 21 kalenderdagen per brief naar de deelneemster Elektronisch of per brief naar huisarts en/of gynaecoloog, radioloog Kwaliteitsbewaking, opvolging na afwijkende screening en evaluatie

18 Participatie Dubbele nomenclatuur Coördinatie sensibilisatie Eerste spoor Tweede spoor E Health / Privacy Kwaliteit screening Snelheid van resultaat Analoog / Digitaal (CR/DR) : controle mogelijkheden Aantal mammografieën per erkende eenheid Risicogroepen Knelpunten

19 Dekkingsgraad mammo Screeningsmammografie Percentage vrouwen uit de doelgroep die minstens één mammografie lieten nemen (IMA data): Limburg: 74% Vlaams Brabant: 72% Antwerpen: 71% Oost Vlaanderen: 71% West Vlaanderen: 67% Screeningsmammografie + Diagnostische mammo Bron : IMA rapport 2010

20 Kosten mammo Diagnostische mammo : 112,15 euro Screeningsmammo : 65,44 euro Bron : IMA rapport 2010

21 % mammo per voorschrijver Screeningsmammo : % huisarts 4,8% gynaecoloog Diagnostische mammo : % huisarts 57 % gynaecoloog Bron : IMA rapport 2010

22 Doorlooptijd resultaat Laatste jaren sterke progressie Blijven zorgen voor voldoende 2 lezers Bron: Vlaams Bevolkingsonderzoek naar Borstkanker (2013). Jaarverslag van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Vlaanderen, Jaarrapport Uitgegeven door het Centrum voor Kankeropsporing.

23 Belang dubbele lezing Marjoke van der Burg (UA) & Mathieu Goossens (VUB) : 4 de jaarlijkse dag borstkankeropsporing 12 december 2009 L1 (+) L2 (+) L1 en L2 (+) L3 erbij (+) Epidemiologie 1000 vrouwen met smx Bron: Vlaams Bevolkingsonderzoek naar Borstkanker (2013). Jaarverslag van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Vlaanderen, Jaarrapport Uitgegeven door het Centrum voor Kankeropsporing.

24 Hoeveelheid lezingen per eerste lezer Een groot aantal 1e lezers (203) lezen tussen de 0 en 800 screeningsmammografieën per 2 jaar. Ook de 1e lezers van de drie mammobielen zijn hierin opgenomen. Bron: Vlaams Bevolkingsonderzoek naar Borstkanker (2013). Jaarverslag van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Vlaanderen, Jaarrapport Uitgegeven door het Centrum voor Kankeropsporing.

25 Niet alle vrouwen hebben dezelfde borsten Is er een verschil tussen Franse borsten en Angelsaxische borsten?

26 Misschien is er een verschil in densiteit? Breast density* (Dutch screening population yrs) < 5% 5 25% 26 75% >75% BI RADS 1 BI RADS 2 BI RADS 3 BI RADS 4 Prevalence Cancer/1000/yr RR 32% 46% 20% 2% Van Gils et al, J Med Screen, 1999, 6, (Department of Epidemiology, Nijmegen, NL)

27 Niet alle vrouwen hebben hetzelfde risico

28 Prioritaire acties 1. Adequate doelgroepselectie en een performant uitnodigingssysteem realiseren Up to date doelgroepenbestand en exclusielijsten op basis van verschillende bronnen Individuele consultatie eigen gegevens door doelgroep op website Onderzoeken hoe huisartsen doelgroep kunnen motiveren en welke tools zij hiervoor nodig hebben Onderzoeken meerwaarde andere vormen van uitnodiging en herinnering (SMS, Sociale media ) Afspraken wijzigen via de 0800 lijn, e mail, website en/of een online afsprakensysteem Transparante en efficiënte manier van toewijzen aan een mammografische eenheid. Gegevensdeling (via ehealth, Vitalink) zodat screeningsstatus gekend is bij arts en bij deelnemer

29 Prioritaire acties 2. De kwaliteit van het screeningsinstrument en het gebruik ervan optimaliseren Richtlijnen en kwaliteitsindicatoren voor het uitvoeren van de screeningsmammografieën vastleggen Kwaliteitsindicatoren gebruiken om profielen op te stellen over de uitvoerders Regelmatig feedback geven aan de uitvoerders Voorzien van een remediëringstraject Aanpassen van het screeningsinstrument met het oog op optimale kwaliteit door o.a. beperkt stralingsrisico, aanvaardbaarheid voor de deelnemer (bv. drukgeleide borstcompressie) en efficiëntie (bv. tomosynthese)

30 Prioritaire acties 2. De kwaliteit van het screeningsinstrument en het gebruik ervan optimaliseren Afstemming van het aanbod op de doelgroep Correcte bejegening van vrouwen Optimale kwaliteitscontrole door de fysisch technische controleorganisaties Controle juiste toepassing RIZIV nomenclatuur Garantie kwaliteit in contractuele afspraken tussen het Centrum voor Kankeropsporing en mammografische eenheid

31 Prioritaire acties 3. De kwaliteit van de analyse en beoordeling van het screeningsinstrument optimaliseren Initiatieven nemen m.b.t. het hoog aantal lezers dat ingeschakeld wordt om screeningsmammografieën te beoordelen Consensuslezing in geval van discordantie tussen de eerste en tweede lezer ter vervanging van de huidige derde lezing. Centraliseren van alle digitale screeningsmammografieën Efficiënt en uniform (elektronisch) doorsturen van de dossiers

32 Prioritaire acties 3. De kwaliteit van de analyse en beoordeling van het screeningsinstrument optimaliseren Uniforme kwaliteitsopvolging van eerste, tweede en derde lezers Uniforme feedback aan eerste, tweede en derde lezers over de kwaliteit van de screeningsmammografieën, hen hierbij positioneren tegenover de collega s en die gegevens anoniem publiek maken Uitsluiten van mammografische eenheden of eerste, tweede of derde lezers bij blijvende, kwaliteitsproblemen Verbeteren van de kwaliteit van de beoordelingen van het inkorten van de doorlooptijd (bv. door poolen van de lezers, intercollegiale toetsing of trainingssets) Bij elke intervalkanker gebeurt een grondige analyse van het screenings en diagnostisch proces met het oog op kwaliteitsverbetering

33 Prioritaire acties 4. Accurate en tijdige resultaatsmededeling aan deelnemers en artsen Initiatieven nemen om de doorlooptijd tussen screeningstest en resultaatsmededeling te beperken tot 14 kalenderdagen Andere wijzen van resultaatsmededeling qua vorm (SMS, e mail, ehealthbox ) of inhoud (om angstinductie te vermijden) Studie over uniforme procedures voor resultaatsmededeling (bv. welk adres van arts, gedetailleerde resultaten, ) aan de door de deelnemer aangeduide arts

34 Prioritaire acties 5. Deelnemers met een afwijkend screeningsresultaat toeleiden tot passende behandeling Een adequaat faalveiligheidssysteem opzetten bij afwijkend screeningsresultaat Richtlijnen voor passende nazorg na een afwijkend screeningsresultaat Overleggen met de federale overheid opdat ze de nodige initiatieven zou nemen om de opvolging, diagnose, behandeling en nazorg van personen met een afwijkend screeningsresultaat te verbeteren op vlak van kwaliteit en toegankelijkheid

35 Prioritaire acties 6. Subgroepen met verhoogd risico waarvoor het bevolkingsonderzoek niet optimaal is, toeleiden naar passende zorg Risicostratificatiesysteem voor zorgverstrekkers verspreiden zodat adequaat een individuele risico inschatting kan gemaakt worden Praktijkrichtlijnen voor opvolging en nazorg van personen met een verhoogd risico te ontwikkelen en te verspreiden bij zorgverstrekkers In de uitnodigingsbrief naar de doelgroep duidelijk communiceren over wat personen met verhoogd of gematigd risico best doen (bv. screening via BVO of naar huisarts) en hoe ze dit meedelen aan CvKO

36 DANK U WEL VOOR UW AANDACHT Campagne van de stad Zottegem