Prof. dr. Steven Weyers Namens de werkgroep BVO naar baarmoederhalskanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Bestuurslid VVOG

Transcriptie

1 Prof. dr. Steven Weyers Namens de werkgroep BVO naar baarmoederhalskanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Bestuurslid VVOG Diensthoofd Vrouwenkliniek UZ Gent

2 Baarmoederhalskanker als ziekte HPV als etiologisch agens >70% bevolking ooit infectie Meeste klaren binnen 24 maanden Persisterende infectie met één van de hr types > hooggradige afwijkingen HPV 16 en 18 samen verantwoordelijk voor 70% Ca Voorstadia/vroeg invasief ca > geen symptomen Primaire preventie Vaccinatie Veilig vrijen Secundaire preventie

3 HPV gerelateerde letsels van de baarmoederhals in Europa jl > 30,000 Invasieve cervixcarcinomen HPV 16/18 gerelateerd jl >500,000 gevallen van CIN1 ~1,500 per dag jl >150,000 Precancereuze cervicale letsels (CIN2/3) 2 ~450 per dag Clifford et al, Vaccine 2006 jl miljoenen afwijkende uitstrijkjes

4 Risicofactoren Exogene factoren Hormonale contraceptiva Roken Pariteit Co infectie met andere SOA (CT, HSV) Virale factoren Infectie met meer oncogene HPV types (vb HPV 16 én 53) Virale lading Virale integratie Respons van de gastvrouw Hormonale factoren Genetische factoren Immuunrespons

5 Baarmoederhalskanker in België ± 600 gevallen van cervixca in 2010 (8/ ; 2% alle kankers) ± gevallen van borstca ~7.000 conisaties/lusexcisies ~ vrouwen met cervixdysplasie > afwijkende uitstrijkjes (herhalingsuitstrijkjes, colposcopiën, )

6 Baarmoederhalskanker in België Incidentie en sterftecijfers voor invasieve baarmoederhalskanker in Europa (2008; 8/ persoonsjaren) Arbyn et al, Ann Oncol Bron IARC

7 Voortraject Vlaamse werkgroep bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker: gestart op 24 augustus 2012 Uitvoering van het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker inhoudelijk en organisatorisch op te volgen en te adviseren ( organiseren) Subwerkgroep ter voorbereiding van de GC Nog geen gezondheidsdoelstelling: Moet worden vastgelegd tijdens Gezondheidsconferentie Moet meetbare en haalbare targets hebben binnen een vooraf afgesproken tijdsinterval

8 Vlaams bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker Sinds juni 2013 in voege Vrouwen van 25 tot en met 64 jaar Uitnodigingsbrief 3 jaarlijks uitstrijkje Sensibilisering & informatieverspreiding Selectie & uitnodiging Stappen in bevolkingsonderzoek naar kanker Screeningstest/ onderzoek Analyse/ beoordeling Resultaatsmededeling (+/ ) Voor elk van de stappen knelpunten geïdentificeerd + Doorverwijzing naar vervolgonderzoek Uitnodiging voor vervolgronde (Na)Zorg

9 Rationale van 3 jaarlijks screeningsinterval Screeningsinterval (t i ) Relatieve cumulatieve incidentie ( Reductie cumulatieve incidentie RR i /t i ) 1- ( RR i )/t i ) N papa 1 jaar 0,07 0, jaar 0,07 0,93 3 jaar 0,09 0, jaar 0,12 0,88 5 jaar 0,16 0, jaar 0,18 0,82 10 jaar 0,36 0,64 Europese aanbevelingen: Start tussen 20 en 30j, stoppen tussen 60 en 65j (afh. van de middelen van EU lidstaat) Vlaamse situatie 2012: Officiële start 25j, stop op 64j, 3 jaarlijks 60% gescreend (WIV IMA ; inkomen en opleiding gerelateerd) Hoge graad van overscreening (velen jaarlijks)

10 Organisatie (1) Selectie en uitnodiging Exclusielijst via Stichting Kankerregister (bv. hysterectomie, ooit behandeld voor baarmoederhalskanker, uitstrijkje minder dan 3 j geleden, ) Uitnodiging: 1) Uitnodigingsbrief om driejaarlijks uitstrijkje te laten nemen indien geen deelname in de laatste 3 jaar (via CvKO) 2) Echter: ook rechtstreeks via arts (indien 2 volledige kalenderjaren tussen) ( gebaseerd op formele uitnodiging) Indien vrouwen niet wensen deel te nemen > reden opgeven via antwoordformulier/website

11 Onderzoek Organisatie (2) Uitstrijkje (Pap smear, > liquid based) bij huisarts of gynaecoloog Labo en afname in principe volledig terugbetaald (onder voorwaarden, cave HPV test) Consultatie volgens klassieke terugbetalingsvoorwaarden (4/1 remgeld bij HA/GMD, 2,77 remgeld bij geconventioneerde gynaecoloog) Analyse Laboratorium waarmee huisarts/gynaecoloog samenwerkt

12 Organisatie (3) Resultaatsmededeling Uitslag via afnemer van het uitstrijkje; > geen nieuws = goed nieuws Kwaliteitsbewaking, opvolging na afwijkende screening en evaluatie

13 Preventiestrategieën 1. Realiseren van adequate doelgroepselectie en een performant uitnodigingssysteem 2. Optimaliseren van kwaliteit van het screeningsinstrument en het gebruik ervan 3. Optimaliseren van kwaliteit van de analyse en beoordeling van het screeningsinstrument 4. Realiseren van accurate en tijdige resultaatsmededeling aan deelnemer en artsen 5. Toeleiden van deelnemers met een afwijkend screeningsresultaat tot passende behandeling 6. Toeleiden van subgroepen met verhoogd risico, waarvoor het bevolkingsonderzoek niet optimaal is, naar passende zorg

14 1. Realiseren van adequate doelgroepselectie en een performant uitnodigingssysteem Up to date houden van doelgroepbestanden en exclusielijsten (kankerregister, cytohisto pathologieregister, ziekenfondsgegevens, ) Toetsing via het websiteforum, 5 stellingen bevolkingsonderzoek is vrije keuze, als ik me niet laat screenen is dit mijn eigen verantwoordelijkheid 4 jaar na mijn behandeling voor borstkanker ontvang ik nog steeds om de 2 jaar een uitnodiging voor het BVO, dergelijke brief doet me alles weer opnieuw beleven; schrap me alsjeblieft uit de lijsten! Centrale CHP register is nog in opbouw en hangt af van een goede en volledige registratie vanuit de labo s Belangrijke tijdsspanne tussen afname staal en opstellen uitsluitingslijsten > ingekort door frequentie aanleveren data vanuit de laboratoria op te trekken van 2 naar 4 maal/j Lijst met nomenclatuurnummers die exclusie impliceert werd geüpdatet (hysterectomie, cervixamputatie, ) Alternatieve uitnodigingssystemen onderzoeken en eventueel implementeren Toetsingsmoment Antwerpen nood aan meer dan enkel uitnodigingsbrief, ondersteuning vanuit lokale gemeenschap, andere methoden zoals e mail of SMS Echter: e mailadressen en GSM nummers veranderen vaak, quid privacy?

15

16 2. Optimaliseren van de kwaliteit van het screeningsinstrument en het gebruik ervan Kwaliteitsindicatoren gebruiken om profielen op te stellen over afnemers van uitstrijkjes Bepaalde artsen nemen te weinig uitstrijkjes > impact op kwaliteit staalafname én op verloop van het onderzoek (compliance patiënt) > aan SKR feedback vragen > terugkoppelen naar afnemers Onlinebevraging (op 24 november: 247 respondenten, waarvan 33 professionelen) artsen die weinig uitstrijkjes nemen moeten uit het bevolkingsonderzoek worden geweerd 2,8 op 5 bij professionelen Alternatieve screeningsmethoden (self testen, HPV testen) onderzoeken en eventueel implementeren HPV test superieur tov klassiek uitstrijkje (KCE: rol van HPV testen in screening ) Zelf testen volop in ontwikkeling, = sensitiever dan cytologie van klassieke papa (afkappunt ASCUS+) > pilootproject in ontwikkeling

17 3. Optimaliseren van de kwaliteit van de analyse en beoordeling van het screeningsinstrument Ontwikkelen van richtlijnen voor kwaliteitscontrole van staalanalyse Nationale richtlijnen omtrent kwaliteitscontrole van de analyses ontbreken Reproduceerbaarheid van resultaat van uitstrijkjes is middelmatig tot laag Misschien argumenten om aantal labo s die deelnemen aan BVO te beperken? Grondige analyse van interval en andere kankers met oog op kwaliteitsverbetering Intervalkanker: kanker die optreedt binnen interval van 3 jaar

18 4. Realiseren van accurate en tijdige resultaatsmededeling aan deelnemer en artsen Uniforme manier van resultaatsmededeling (via labo s?) Toetsing via het websiteforum, 5 stellingen Stelling: Ik vind het belangrijk om steeds een resultaat meegedeld te krijgen na deelname aan BVO, wat het resultaat ook is Reacties bevestigen het belang van resultaatsmededeling en het feit dat dit binnen een vooraf afgesproken periode gebeurt (angstgevoelens) Ik vind borstkankerscreening een prima initiatief, wel moet dringend één zin in de oproepingsbrief/folder worden aangepast: U en uw arts ontvangen na 3 weken het resultaat. Ik kreeg het resultaat pas na ruim 4 weken Op die manier voorkom je dat de patiënt een week of langer elke ochtend met de daver op het lijf naar de brievenbus loopt. Toetsingsmoment Gent In geval van afwijkend resultaat dit dubbel versturen, ie staalafnemer en huisarts of staalafnemer en deelnemer. Quid extra kosten Labo moet huisarts kennen Cave resultaten rechtstreeks naar patiënten versturen Toetsingsmoment Antwerpen: Belangrijk dat huisarts of gynaecoloog actief het resultaat meedeelt Quid extra tijd/kosten

19 5. Toeleiden van deelnemers met een afwijkend screeningsresultaat tot passende behandeling en nazorg Adequaat faalveiligheidssysteem opzetten, monitoren en evalueren > zoveel mogelijk deelnemers met afwijkend resultaat nazorg garanderen Geen uniforme richtlijnen voor opvolging van de afwijkende resultaten (Domus Medica, VVOG, KCE) Onduidelijkheid over wie de verantwoordelijkheid neemt voor de faalveiligheid en dus medico legaal verantwoordelijk is Onlinebevraging Openbaar oplijsten van kwalitatief goede centra voor behandeling en follow up van baarmoederhalskanker 4.29 op 5 bij professionelen Vervolgonderzoeken en behandeling best in erkende oncologiecentra 4.03 op 5 bij professionelen Voorstel: monitorgroep op te richten die de resultaten (zowel van pathologen als staalnemers) in het kader van faalveiligheid kan beoordelen en bijsturen waar nodig.

20 6. Toeleiden van subgroepen met verhoogd risico, waarvoor het bevolkingsonderzoek niet optimaal is, naar passende zorg Risicostratificatiesysteem voor zorgverstrekkers (bv. op basis van anamnese) Echter: risicopatiënt baarmoederhalskanker moeilijk identificeerbaar (uitz. Immunosuppressie) Toetsingsmoment workshop Dag van de Huisarts Duidelijke richtlijnen omtrent hoog risicopatiënten

21 Conclusies Vlaams bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker gestart sinds juni 2013 Uitnodigingsbrief aan alle vrouwen 25 64j die geen uitstrijkje hebben laten afnemen gedurende voorbije 3 jaar en niet zijn uitgesloten om andere reden Belangrijkste streefdoelen komende jaren: Uitnodigingssysteem optimaliseren (methodiek, exclusielijsten) Kwaliteitscontrole afnemers en labo s Alternatieve screeningsmethodes (>HPV testen) Uniforme en sluitende resultaatsmededeling Opvolging van interval en andere kankers Adequaat faalveiligheidssysteem.

22 Prof. dr. Steven Weyers Namens de werkgroep BVO naar baarmoederhalskanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Bestuurslid VVOG Diensthoofd Vrouwenkliniek UZ Gent