Opsporing van Borstkanker Voor wie? Waarom? Symposium, Dr. Hilde Vernaeve en Dr. T. Schraepen

Transcriptie

1 Opsporing van Borstkanker Voor wie? Waarom? Symposium, Dr. Hilde Vernaeve en Dr. T. Schraepen

2 Aantal borstkankers Vrouwen: Borst (C50) / 2011 / België 0-4 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 635

3 Borstkankers per regio Vrouwen: Borst (C50) / 2011 / Vlaams Gewest Vrouwen: Borst (C50) / 2011 / Waals Gewest Vrouwen: Borst (C50) / 2011 / Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0-4 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar(0,2%) jaar jaar jaar(0,5%) jaar jaar jaar(1%) jaar jaar jaar(2%) jaar jaar jaar(7%) jaar jaar jaar(7%) jaar jaar jaar(12%) jaar jaar jaar(10%) jaar jaar jaar(14,7%) jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 55

4 Borstkankers in Sint-Jan 20-30j (%) 30-40j (%) 40-50j (%) Totaal < 50j ,8 16,8 19, , , ,5 6,25 15,6 23, ,2 4, ,7 Conclusie : # borstkankers < 50 j : 1/ 5 van alle borstkankers

5 Trends Trends in incidentie: Total (N/ ) Jaar Vrouwen Mannen België Borst (C50) België Borst (C50)

6 Doel van borstkankerscreening Betere overleving Betere levenskwaliteit van de gescreende patiënten Impact op de voorgestelde behandeling Gemakkelijke toepassing in de populatie ( financieel, infrastructuur, weinig invasief, )

7 Mammotest vs diagnostische mammografie MAMMOTEST Opsporingsmammografie (geen echo), om de 2 jaar, gratis, j hetzij met een voorschrift van een huisarts of een gynaecoloog hetzij met een officiële uitnodiging van het programma Uitgevoerd door radiologische eenheid (kwaliteitsgarantie) Dubbele lezing Negatief: geen andere onderzoeken vereist Positief: bijkomende onderzoeken vereist 9,5 op de 10: positieve Mammotest is geen kanker 1 positieve Mammotest op 20 is kanker Het Centrum voor Kankeropsporing stuurt binnen de 3 weken na het onderzoek een brief over het resultaat naar de vrouw, haar arts(en) en de radioloog.

8 Mammotest vs diagnostische mammografie DIAGNOSTISCHE mammografie/echo Wanneer: Bij klachten of afwijkend klinisch onderzoek, ongeacht leeftijd Bij klachtenvrije patiënt Als vervolgonderzoek op de screeningsmammografie Indien verdacht onmiddellijke biopsie Kostprijs: 14,77 euro; VIPO 2,97 euro Resultaat onmiddellijk gekend na het onderzoek APO gekend na max 3 dagen

9 Polemiek rond de borstkankeropsporing Invloed van opsporing op mortaliteit en morbiditeit Lokken X stralen kanker uit? Verschillende riscicoprofielen binnen de screeningspopulatie

10

11

12

13

14 Intervalkankers Kankers ontstaan in de eerste 2 jaar na screening 2,4 /1000 gescreende vrouwen interpretatiefout radioloog tumor te klein voor detectie en snelgroeiend dense borsten (Breast Cancer Research 2013, 15:R48) aggressiever bij weinig dense borsten (JCO (9) : )

15 Opsporing en impact op het stadium en morbiditeit van borstkanker Hofvindt et al, Breast Cancer Res treat 2013 Deelnemers DCIS X3 Invasieve kanker X 1,5 Stade I X2 Vermindering aantal mastectomie % Vermindering chemotherapie Niet deelnemers Stadia III-IV X3 Metastase X 3,5 Hofvindt et al, Breast Cancer Res treat 2013

16 X-ray van borst : onschuldig? Risico op kanker door mammografie < 50 ans: 1/1000 patiënten over periode van 10 jaar > 50 ans: 1-20/ patiënten over periode van 10 jaar MAAR!! Studies gebaseerd over 20 jaar met de analoge mammografie Nu sterk gereduceerde dosis stralen waardoor risico nog vermindert

17 Digitale mammografie Betere performantie Beter contrast van het beeld Garantie laagste dosis X-ray/ individu Verminderde straling, tot 50% minder bij dense borsten De belangrijke reductie in stralingsdosis vermindert aanzienlijk het risico op kanker uitgelokt door mammografie

18 Straling Gemiddelde blootstelling aan ioniserende straling van een inwoner van België (cijfers van 2013) Cosmos (0,34 msv/jaar) Aardstraling (0,40 msv/jaar) Inhalable (2,00 msv/jaar) Medische toepassingen (2,66 msv/jaar) Industriële toepassingen (0,11 msv/jaar) Beroepsbloodstelling (0,002 msv/jaar)

19 Digitale mammografie Radiologisch onderzoek Effectieve dosis (msv) Duur natuurlijke blootstelling Rx Thorax ,4 d Rx schedel ,5 d Mammografie d Rx LWZ d UVP 2,5 304 d Rx transit 3 1 j Rx Barium 7 2,3 j CT schedel d CT thorax 8 2,7 j CT abdomen 10 3,3 j Source: U.S. Food and Drug Administration (adapted from a report of the European Commission) CT coronaro 21,4 6,9 j

20 Digitale mammografie Digital Mammography Screen film system

21 Borsttype (densiteit) Soorten classificaties 1. De Wolfe classificatie geeft een idee over de procentuele verdeling van klier- en vetweefsel in de borst en koppelt hieraan het risico op borstkanker. N1 > geen klierweefsel P1 > klierweefsel minder dan 25% van de borst P2 > klierweefsel tussen 25% en 75% N1 en P1: laag risico P2: hoger risico DY: hoogste risico DY > klierweefsel meer dan 75%

22 Borsttype (densiteit) Soorten classificaties 2. BI-RADS Classificatie voor borstdensiteit I (laagste densiteit) bijna volledig vetweefsel, < 25% klierweefsel = P1 II Verspreide velden met fibroglandulair weefsel, ongeveer 25% - 50% klierweefsel = P2 III IV Heterogeen verspreide velden met fibroglandulair weefsel, ongeveer 51% - 75% klierweefsel = P2 (hoogste densiteit) Extreem dens, > 75% klierweefsel = DY

23 Borsttype (densiteit) Figure 1. Mediolateral oblique mammographic views depicting the 4 BI-RADS density categories: (A) almost entirely fat (BI-RADS 1 density); (B) scattered fibroglandular densities (BI-RADS 2 density);(c) heterogeneously dense (BI-RADS 3 density); (D) extremely dense (BI-RADS 4 density). BI-RADS = Breast Imaging Reporting and Data System.

24 Borsttype (densiteit)

25 Borsttype (densiteit) Borstdensiteit vermindert de gevoeligheid van de mammographie. (borstkanker in dense borst: 48-63% tov in vette borst 98%) Dy/ bi-rads D 4-6 x meer kans op borstkanker tov P1/ bi-rads A 2 x tov P2 of Bi-rads B-C P1/ bi-rads A ½ minder tov P2 of Bi-rads B-C Dy/ bi-rads D = familiale geschiedenis van borstkanker bij moeder, zus of dochter.

26 Risico op borstkanker 1. Familiale Anamnese Matig risico: 1 antécédent > 50 j Verhoogd risico: Op 10 j: 3 tot 8 % ( j) Levenslang risico: 17 tot 29 % 1 antécédent 1 < 40 j 2 antécédenten 1 et 2 >50 j 3 antécédenten 1 et 2 > 60 j Sterk verhoogd risico: Op 10 j: > 8% ( j) Levenslang risico > 30 % 2 antécédenten < 50 j (min 1x 1 ) 3 antécédenten < 60 j (min 1x 1 ) 4 antécédenten (min 1x 1 ) Voorgeschiedenis van bilaterale borstkanker, borstkanker bij een man, eierstokkanker,

27 Risico op borstkanker 2. Andere risicofactoren Matig risico: Relatief Risico (RR) > 1,5 Bestraling (RR 10) Borstdensiteit Birads IV (RR 3-6) Atypische ductale of lobulaire hyperplasie of(rr 2-4) Lobulaire carcinoma in situ (RR 7-10) Klein risico: Relatief 1,5 Borstdensiteit Birads III Alcoholisme (RR 1,5) Obesitas, (RR 1,5), diabetes, roken Hormonale substitutie (RR 1,5), vroege regels (RR 1,5), late menopause (RR 1,5) Kinderloos (RR 1,5), geen borstvoeding

28 Schema > jaar: P1/ bi-rads 1: 2 jaar P2 /bi-rads 2-3: 1.5 jaar DY / bi-rads 4: 1 jaar > jaar: P1/ bi-rads 1: 2 jaar -> Mammotest P2 /bi-rads 2-3: Mammotest om de 2 jaar of diagnostische om 1.5 jaar zo risicofactoren DY / bi-rads 4: 1 jaar-> Diagnostisch > 70 jaar: 1x/3 jaar tenzij benigne pathologie of familiaal belast 1x/2 jaar Opmerkingen < 25 jaar: echografie: nooit mammo tenzij verdachte pathologie Familiale belasting Zo sterk familiaal belast: genetisch onderzoek BRCA1 en 2: irm en rx mammo / echo alternerend start diagnostische mammo/echo 10j voor 1 ste graads verwant

29 CASUS 1 Pas d antécédents familiaux, début de dépistage à 40 ans. Rx: Seins denses et microcalcifications legal 2. US: microkystes

30 CASUS 1 Pas d antécédents familiaux, 41 ans. Rx: Seins denses et microcalcifications legal 2. US: microkystes

31 CASUS 1 Pas d antécédents familiaux, 42 ans. Rx: asymétrie irrégulière du QSE droit 25x15 mm avec calcifications legal 4. US: lésion 22x11 mm

32 CASUS 1

33 CASUS 2 48 ans Pas d antécédent familiaux, premier dépistage de routine, asymptomatique. Microcalcifications irrégulières du QSE droit sur 5 cm

34 CASUS 2

35 CASUS 2

36 CASUS 2 Echographie Plage floue de 35x 20 mm, Mal délimitée et hétérogène Contenant des microcalcifications Anapath Carcinome infiltrant multifocal Au sein d une plage de carcinome in situ.

37 CASUS 3 50 ans Pas d antécédents familiaux, dépistage de routine depuis plusieurs années. Mammographie négative, échographie microkystes stables.

38 CASUS 3 52 ans Pas d antécédents familiaux, dépistage de routine depuis plusieurs années, Ménopausée.

39 CASUS 3 Seins graisseux Echographie réalisée pour suivi d anomalie bénigne: microkystes. Nodule irrégulier QSE gauche de 4,3 mm Biopsie: carcinome canalaire infiltrant grade 1 IRM: nodule suspect unique

40 CASUS 4 62 jaar, asymptomatisch Controle na 16 maanden Ontstaan van onscherpe nodulus QSE rechts

41 CASUS 4

42 CASUS 4 APO: invasief lobulair carcinoom graad II, 6 mm, sentinel negatief

43 DANK VOOR UW AANDACHT TELEFOON NR VOOR HUISARTSEN /