Chili. Supplement Perswijn Bij jaargang 28 - Nr. 1 I Februari 2015 I Adviesprijs 4,95

Transcriptie

1 Chili Supplement Perswijn Bij jaargang 28 - Nr. 1 I Februari 2015 I Adviesprijs 4,95

2 Perez Cruz Cabernet Sauvignon Reserva Fles 75 cl Art.nr Carmenere Limited edition Fles 75 cl Art.nr Chaski Petit Verdot Fles 75 cl Art.nr Cabernet Sauvignon Pircas de liguai, single collection Fles 75 cl Art.nr *prijzen zijn exclusief BTW Chileense topklasse Perez Cruz is een boutique winery in de Maipo Alto, een topterroir net ten zuiden van Santiago in Chili. De wijngaarden, beplant met van origine Bordeauxdruiven, worden handmatig bewerkt en alles staat in het teken van bereiken van de hoogste kwaliteit. Het resultaat is een selectie wijnen die de concurrentie met menig top klassieke topcollega aankan _Adv_EV.indd :17

3 Inhoud Kaart Chili 4 Voorwoord 5 Klimaattabel Chili 6 Wijnland Chili en zijn wijnbouwgebieden 7 De voortdurende zoektocht naar de beste terroirs 12 Chili s nieuwe oude wijngebieden 17 Nieuwe en oude druivenrassen 21 Terroirs beter gedefinieerd 26 Een elegantere stijl 30 Eten en drinken in Santiago de Chile 33 Verblijven in de wijngebieden 36 Chileense wijnen in de Nederlandse topgastronomie 37 Bezochte producenten 42 Verkoopinformatie 47 Colofon Hoofdredacteur: Ronald de Groot Eindredactie: Anne van Melick Redactie: Ronald de Groot, Lars Daniëls MV Uitgever: Uitgeverij De Wijnpers Postbus HA Amsterdam T: +31 (0) E: wijnpers@wijnpers.nl I: Advertentie-exploitatie: Petri Houweling T: E: petri@wijnpers.nl Vormgeving en cover: RC Design Fotografie: Ronald de Groot en Lars Daniëls MV Fotografie omslag: Vik Retreats Druk: Ten Brink Meppel Distributie: VMBpress, Beverwijk 16:17

4 4 Pe r s w i jn Su ppl e me nt Chi li the new Vitivinicultural Zonification } AtACAMA region COPIAPO VALLEY COStA ArEAS HUASCO VALLEY EntrE COrdILLErAS ArEAS AndES ArEAS COQUIMBO region ELQUI VALLEY LA SErEnA LIMArI VALLEY Pacif ic Oce an CHOAPA VALLEY } } ACOnCAGUA region ACOnCAGUA VALLEY VALPArAISO SAntIAGO CASABLAnCA VALLEY SAn AntOnIO VALLEY } LEYdA VALLEY rancagua CACHAPOAL VALLEY COLCHAGUA VALLEY teno VALLEY LOntUE VALLEY talca CLArO VALLEY tutuven VALLEY LOnCOMILLA VALLEY } } } MAIPO VALLEY rapel VALLEY CUrICO VALLEY MAULE VALLEY SOUtH region COnCEPCIÓn ItAtA VALLEY BÍO-BÍO VALLEY Key Costa areas. Entre Cordilleras areas. Andes areas. temuco } CEntrAL VALLEY region MALLECO VALLEY AUStrAL region CAUtIn VALLEY Subregion. Zone. OSOrnO VALLEY } } LOCALLY KnOW AS SUB VALLEYS, OFFICIALLY COnSIdErEd ZOnE. guia zonificacion ingles.indd :10

5 Ronald de Groot VOORWOORD Toen ik in 2002 voor het eerst in Chili was, stonden de moderne ontwikkelingen in dit mooie land nog in de kinderschoenen. Het oog was vooral gericht op groei en op de aanplant van modieuze druiven, zoals chardonnay, merlot, cabernet sauvignon en sauvignon blanc. Liefst in grote hoeveelheden en op plekken waar ze gemakkelijk konden groeien. Chili werd al snel kampioen in het maken van goede, betaalbare en daarom zeer populaire wijnen. Het klimaat is er voor de wijnbouw dan ook ideaal: warmte, weinig regen in de zomer en een verkoelende werking van de Stille Oceaan. Daarnaast aanplant zonder Amerikaanse onderstokken, op relatief vlakke, gemakkelijk te bewerken dalbodems, en goedkope arbeidskrachten: het werkte en werkt allemaal in het voordeel van de Chilenen. Bij mijn laatste bezoek, in februari en maart 2013, was de situatie volledig anders. De Chileense wijnbouwers hebben onderkend dat diversificatie, zowel in druiven als in terroir, voor het toekomstig succes van hun wijnen essentieel is. Ik heb de nieuwe wijngaarden bij de kust kunnen bewonderen, waar het zo koel is dat ook pinot noir en syrah met groot succes kunnen worden aangeplant. Ik werd meegenomen naar wijngaarden in Colchagua Valley op 900 meter hoogte, bijna net zo hoog als in Mendoza, aan de andere kant van de Andes. Dat cabernet sauvignon op zijn best is als hij afkomstig is van de voet van de Andes, was al langer bekend. Dus ook bij hoofdstad Santiago de Chile kruipen de wijngaarden omhoog, om te profiteren van nachtelijke afkoeling. Allemaal manieren om mooiere wijnen te maken, in een breed palet aan smaken en prijzen. In dit supplement laten Lars Daniëls MV die Chili bezocht in april 2012 en oktober 2014 en ik u dan ook graag zien hoe het er nu voor staat. En dat is heel goed. Chili heeft zich ontwikkeld tot een van de belangrijkste wijnlanden op de Nederlandse markt, met nog veel ruimte voor groei! Ronald de Groot Hoofdredacteur

6 6 Klimaattabel Chili a d v e r t e n t i e

7 Wijngebieden 7 Wijnland Chili en zijn wijnbouwgebieden TEKST & FOTOGRAFIE: RONALD DE GROOT EN LARS DANIËLS MV Voor we dieper ingaan op de laatste ontwikkelingen in Chili beginnen we met een overzicht van de wijngebieden, van noord naar zuid. De belangrijkste en grootste vinden we rond en ten zuiden van hoofdstad Santiago de Chile. Elqui Valley Elqui is het meest noordelijke wijngebied van enige omvang van Chili, en dus in principe warm, en heel droog. Net als in de rivierdalen ten noorden van Los Angeles de overeenkomst met Californië is treffend is er toch wijnbouw mogelijk, zelfs met druiven die in een koel klimaat horen. Het dal van de rivier de Elqui is smal, zodat er in de middag een krachtige koele luchtstroom op gang komt van de oceaan richting Andes. Tegelijk is het in Elqui mogelijk wijngaarden aan te planten op hoogte, zodat er in de loop van de dag extra grote verschillen in temperatuur kunnen optreden. Ideaal dus voor onder andere syrah, die hier zeer veelbelovend is. Elqui Valley (Costa & Andes) oppervlakte wijngaardareaal 525 hectare (52% blauwe druiven, 48% witte druiven) top 3 druiven syrah (111 ha), pedro jimenez (107 ha), sauvignon blanc (76 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 17,8 ºC, gem. jaarneerslag ± 70 mm bodems klei, silt, zand, kiezels en kalk

8 8 Perswijn Supplement Chili Limarí Valley Eveneens een zeer noordelijk dal, maar 150 kilometer naar het zuiden ten opzichte van Elqui Valley. Limarí is aantrekkelijk voor wijngaarden om meerdere redenen. In de eerste plaats omdat er in de ochtend een sterke afkoeling optreedt door mist die binnendrijft van zee. En Limarí is een van de weinige Chileense wijngebieden met kalkhoudende bodems. Dat levert onder andere spannende Chardonnays op van grote klasse, mits aangeplant in wijngaarden die koel genoeg zijn. Een belangwekkend nieuw gebied. Limarí Valley (Costa & Entre Cordilleras) oppervlakte wijngaardareaal hectare (46% blauwe druiven, 54% witte druiven) top 3 druiven chardonnay (719 ha), syrah (392 ha), cabernet sauvignon (356 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 16,6 ºC, gem. jaarneerslag ± 94 mm bodems leem op kalksteen Aconcagua Valley Dit rivierdal, genoemd naar de Aconcagua, Zuid-Amerika s hoogste berg (6961 m), ligt op korte afstand ten noorden van Santiago. Het geniet eigenlijk vooral bekendheid door de aanwezigheid van Errazuriz, het bedrijf van de charismatische Eduardo Chadwick, een onvermoeibaar promotor van Chileense topwijnen die van zichzelf uiteraard voorop. Sinds enkele jaren heeft Aconcagua Valley een nieuwe impuls gekregen door aanleg van wijngaarden direct aan de kust, in een gebied dat Aconcagua Costa wordt genoemd. Dat is koel genoeg voor druiven als pinot noir, chardonnay en sauvignon blanc. Aconcagua Valley (Costa, Entre Cordilleras & Andes) oppervlakte wijngaardareaal hectare (84% blauwe druiven, 16% witte druiven) top 3 druiven cabernet sauvignon (416 ha), syrah (220 ha), carmenère (112 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 15,9 ºC (Aconcagua Costa), 19 ºC (Valle de Aconcagua), gem. jaarneerslag ± 214 mm bodems zand op graniet in westen; kiezels, keien (alluviaal) en leem in vallei Casablanca Valley Het eerste koele dal dat tot ontwikkeling werd gebracht. Inmiddels vrijwel geheel volgeplant met stokken. Casablanca is zeer geschikt voor sauvignon blanc, chardonnay en pinot noir, en dat zijn ook de meest aangeplante druiven. Overigens is het dal niet

9 Wijngebieden 9 overal even koel. De koelere wijngaarden liggen aan de westkant, het deel in de richting van Santiago is relatief warm. Hier zien we ook verrassende resultaten met cabernet franc. Casablanca Valley (Costa) oppervlakte wijngaardareaal hectare (24% blauwe druiven, 76% witte druiven) top 3 druiven chardonnay (2.247 ha), sauvignon blanc (2.133 ha), pinot noir (918 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 15,4 ºC, gem. jaarneerslag ± 250 mm bodems zanderige leembodems San Antonio / Leyda Valley Na Casablanca ging de trek naar het koelere westen verder, naar Leyda en San Antonio, beide vrij direct aan de oceaan. Deze dalen zijn open naar de oceaan, dus koele lucht kan ongehinderd binnenstromen. Door de ruimte kunnen druiven exact op de goede afstand van de oceaan worden geplant. Wel is het hier een uitdaging voldoende irrigatiewater te vinden, en dat kan de verdere uitbreiding van wijngaarden afremmen. San Antonio / Leyda Valley (Costa) oppervlakte wijngaardareaal hectare (32% blauwe druiven, 68% witte druiven) top 3 druiven sauvignon blanc (1.139 ha), pinot noir (640 ha), chardonnay (310 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 14,9 ºC, gem. jaarneerslag ± 300 mm bodems klei en leem op graniet Maipo Valley De oude wijnstreek bij hoofdstad Santiago de Chile. Afgeschermd van de oceaan door het kustgebergte, dus warm, en daarmee vooral geschikt voor blauwe druiven. Alto Maipo krijgt tegenwoordig de meeste aandacht, door hogere en koelere wijngaarden aan de Andesvoet, waar de klassieke cabernet sauvignon schittert. Maipo Valley (Entre Cordilleras & Andes) oppervlakte wijngaardareaal hectare (86% blauwe druiven, 14% witte druiven) top 3 druiven cabernet sauvignon (6.620 ha), merlot (1.121 ha), syrah (1.088 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 18,8 ºC, gem. jaarneerslag ± 255 mm (Alto Maipo) bodems colluviaal aan voet van Andes, diepe alluviale bodems (silt, leem en keien) in vallei

10 10 Perswijn Supplement Chili Cachapoal Valley In veel opzichten vergelijkbaar met het direct ten noorden gelegen Maipo Valley. Dus relatief warm, en vooral geschikt voor het maken van rode wijnen. Bekendste terroir is Peumo, aan de westkant, waar de carmenère goed rijpt, door een combinatie van warmte en een lichte verkoeling vanaf de oceaan. Ook hier bewegen de wijngaarden richting Andes, onder andere in Cachapoal Alto. Cachapoal Valley (Entre Cordilleras & Andes) oppervlakte wijngaardareaal hectare (86% blauwe druiven, 14% witte druiven) top 3 druiven cabernet sauvignon (4.862 ha), carmenère (1.994 ha), merlot (1.735 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 17,7 ºC, gem. jaarneerslag ± 285 mm (Alto Cachapoal) bodems colluviaal aan voet van Andes, diepe alluviale klei-leembodems in Peumo Colchagua Valley Chili s Napa Valley schittert met een aantal bijzondere wijngaarden en bedrijven. Na Maule Valley is dit het grootste Chileense wijngebied. De meeste wijngaarden staan in het warmere, middelste deel van het dal, maar het belang van de wijngaarden richting kust en Andes neemt steeds meer toe. Vooral carmenère doet het goed onder invloed van de koele bergwinden van de Andes. Colchagua Valley (Costa, Entre Cordilleras & Andes) oppervlakte wijngaardareaal hectare (86% blauwe druiven, 14% witte druiven) top 3 druiven cabernet sauvignon ( ha), carmenère (3.456 ha), merlot (3.223 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 18,9 ºC, gem. jaarneerslag ± 440 mm (Apalta) bodems klei, leem, zand en sterk verweerd graniet (basis van kustgebergte) Curicó Valley Onlosmakelijk verbonden met de Spanjaard Miguel Torres, die hier in de jaren zeventig liet zien dat Chileense wijnen toekomst hadden door het wijnmaken te moderniseren. Hij maakte onder meer gebruik van de bijzondere oude stokken die te vinden zijn in deze streek. Zeer divers van karakter, met zo n 30 verschillende druivenrassen. Curicó Valley (Costa, Entre Cordilleras & Andes) oppervlakte wijngaardareaal hectare (60% blauwe druiven, 40% witte druiven) top 3 druiven cabernet sauvignon (5.180 ha), sauvignon blanc (4.542 ha), merlot (2.100 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 18,6 ºC, gem. jaarneerslag ± 541 mm (Molina) bodems klei, leem, zand en sterk verweerd graniet (basis van kustgebergte)

11 Wijngebieden 11 Maule Valley Grootste wijnbouwgebied van het land. Het heeft zich de afgelopen tijd enorm in de kijker gespeeld door zijn oude stokken, die tegenwoordig prachtige wijnen opleveren. Bovendien valt in het zuidelijke deel van Maule genoeg regen om zonder irrigatie te kunnen boeren als de wil aanwezig is. De meeste wijngaarden liggen landinwaarts en worden afgeschermd van de oceaan door het kustgebergte, zodat het vooral een gebied is voor rode wijnen. Maule Valley (Costa, Entre Cordilleras & Andes) oppervlakte wijngaardareaal hectare (80% blauwe druiven, 20% witte druiven) top 3 druiven cabernet sauvignon ( ha), país (4.563 ha), sauvignon blanc (2.517 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 18,4 ºC, gem. jaarneerslag ± 521 mm (Cauquenes) bodems alluviale klei-, leem- en zandbodems Itata Valley Weer ten zuiden van Maule vinden we Itata, het nieuwe oude Chili. Grote aanplant van vergeten oude druiven als moscatel, país en cinsault. Mits goed gemaakt, leveren deze bijzondere en zeer spannende wijnen op. Hier is bovendien genoeg regenval om zonder irrigatie, dus duurzamer, te kunnen werken. Itata Valley (Costa & Entre Cordilleras) oppervlakte wijngaardareaal hectare (51% blauwe druiven, 49% witte druiven) top 3 druiven moscatel de Alejandría (2.842 ha), país (1.930 ha), cinsaut (466 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen ± 18 ºC, gem. jaarneerslag ± mm bodems alluviale klei-, leem- en zandbodems Bío Bío Valley en Malleco Valley De meest zuidelijke wijnstreken van Chili zijn klein van omvang. Ze zijn interessant voor de wijnbouw vanwege hun koele klimaat. Dat levert wijnen op met minder alcohol. Maar de regen zorgt ook voor (meer) problemen met meeldauw en rot. Producenten die hier niet tegenop zien, breiden hun wijngaardareaal toch naar het zuiden uit. Bío Bío Valley en Malleco Valley (Entre Cordilleras) oppervlakte wijngaardareaal hectare (51% blauwe druiven, 49% witte druiven) top 3 druiven pinot noir (432 ha), país (432 ha), chardonnay (250 ha) klimaat gem. temp. groeiseizoen 16,7 ºC, gem. jaarneerslag ± mm (Mulchén) bodems alluviale klei-, leem- en zandbodems

12 Recente aanplant in kustgebied van Colchagua, bij Paredones

13 De voortdurende zoektocht naar de beste terroirs Zoektocht beste terroirs 13 TEKST: RONALD DE GROOT Wijnland Chili heeft een lange geschiedenis van wijnbouw, veel langer dan je op het eerste gezicht zou vermoeden. Het waren de Spaanse conquistadores, met in hun voetspoor de missionarissen, die de druivenstok rond 1550 introduceerden. Wijn was een onlosmakelijk onderdeel van de katholieke mis, en waarschijnlijk lustten de missionarissen zelf ook wel een glaasje. Het was toen logisch om stokken aan te planten waar de wijnen nodig waren, vanwege de bepertke transportmogelijkheden. Hier ligt de oorsprong van de eerste wijngaarden rond de hoofdstad Santiago, waar de behoefte aan miswijnen uiteraard het grootst was. Maar ook toen al werden druiven ver naar het zuiden geplant, zelfs zuidelijker dan Bío Bío Valley, op een enkele wijngaard na de meest zuidelijke herkomstbenaming van nu. Franse druiven luidden nieuw tijdperk in Het moderne tijdperk voor de Chileense wijnbouw begon rond 1850 met de introductie van Franse druiven als cabernet sauvignon, merlot, pinot noir en sauvignon blanc. Deze druiven zijn afkomstig uit een gematigd klimaat, met voldoende regenwater. Helaas kent het deel van Chili dat het meest geschikt is voor de wijnbouw een klimaat met weinig neerslag, zodat aanvulling met extra water gewenst is. Een ruime hoeveelheid irrigatiewater uit de Andes voorziet in deze behoefte. De hoeveelheid regen neemt meer naar het zuiden overigens wel toe, zodat er in Maule en verder naar het zuiden in principe genoeg water opvangen wordt om wijnbouw zonder irrigatie mogelijk te maken. Het irrigatiewater kwam tot voor kort bij de stokken door middel van bevloeiing. Via kanalen vanuit de rivier werd het water van tijd tot tijd door de wijngaard geleid. Dat was de belangrijkste reden om de wijngaarden in het dal te planten. De komst van druppelirrigatie, zo n jaar of vijftien, twintig geleden,

14 14 Perswijn Supplement Chili veranderde alles. Het werd mogelijk wijngaarden elders te planten, en met name om het hogerop in de heuvels te zoeken. Daarmee kwam ook de zoektocht naar betere terroirs op gang. Armere gronden, meer koelte Het probleem van de dalbodems is de rijkdom van de ondergrond. De syrahdruif is voor Chili aantrekkelijk, maar hij deed het niet goed in de vruchtbare gronden van de dalbodem en bleek heuvelop veel beter te gedijen. Een te vruchtbare ondergrond stimuleert de bladgroei, en niet de rijping van de druiven. Daarnaast was het vinden van koelere terroirs voor populaire druiven als sauvignon blanc, chardonnay en pinot noir een noodzaak voor het maken van kwaliteitswijnen. Wijnbedrijven in Maipo Valley, het wijngebied bij hoofdstad Santiago, bleven in eerste instantie dicht bij huis toen ze in het midden van de jaren tachtig Casablanca Valley uitkozen als het koelere alternatief. Dit gebied ligt onder de invloed van de koelte van de nabije Pacific. Een van de pioniers was Pablo Morandé van Viña Morandé, nog steeds een van de toonaangevende bedrijven in het inmiddels volgeplante Casablanca Valley. En Casablanca Valley heeft nog niet eens de optimale omstandigheden. Het is niet koel genoeg, en qua ondergrond niet spannend en niet arm genoeg. Er was meer nodig. Ricardo Baettig, wijnmaker bij Morandé, verwoordt het zo: De zoektocht naar goede terroirs is tegenwoordig erg belangrijk. Chili heeft bijvoorbeeld maar weinig kalkhoudende ondergronden, die voor sommige druiven het beste zijn. Graniet en schistes zijn ruimer voorhanden. Maar dit type ondergrond bevindt zich lang niet altijd op de juiste plek. Het probleem is dat daar vaak geen irrigatie voorhanden is. De oudste bodems, met de mooiste ondergronden, vinden we in de cordillera de la costa, de bergrug aan de kust. De handen van veel wijnbedrijven jeuken om hier wijngaarden aan te planten, maar de mogelijkheden zijn zeer beperkt door gebrek aan water. Op dat soort plekken liggen geen rivieren en is vaak geen irrigatiewater beschikbaar. Zelfs het slaan van een eigen bron biedt vaak geen soelaas. Dat betekent dat geschikte terroirs, ondanks de grootte van het land, niet voor het oprapen liggen. Trek naar het zuiden niet populair Een voor de hand liggende optie lijkt de trek naar het zuiden. Daar is het koel genoeg, en daar is ook voldoende water. Toch komt de wijnbouw in het zuiden niet echt van de grond. Chilenen zijn in dat opzicht echte mooi-weer-wijnbouwers. Al die problemen met rot en schimmel, daar hebben ze te weinig ervaring mee. Ze hebben niet genoeg controle, en daar houden ze niet van. De zeldzame projecten die in het verre zuiden plaatsvinden, komen voort uit een soort hobbyisme, zoals een project bij Lago Rango van Casa Silva, bij de vulkaan Osorno. Mario Pablo Silva: Mijn vader verveelde zich nogal bij ons vakantieverblijf in het zuiden. Dus besloot hij een wijngaard te planten. En dat ondanks de problemen met vorst en rot. Voordeel is dat de wijnen hier een veel lager alcoholgehalte hebben. Dat willen veel wijndrinkers graag, en bovendien kun je er ook goede mousserende wijnen maken. En daar is zeker vraag naar. De nieuwe regio, zuidelijk van Bío Bío, had lange tijd geen naam, en is nu Austral gedoopt.

15 Zoektocht beste terroirs 15 Wijngaard aan Lago Ranco Meer wijngaarden bij de kust Op de breedtegraad waar de meeste Chileense wijngebieden zich bevinden, is het in de praktijk te heet voor populaire Europese druiven. Oorspronkelijk staan die nu eenmaal aangeplant in streken met een gematigd klimaat. Dus gaat de trek naar goede terroirs vooral richting kust. Dicht bij de Pacific is het koel genoeg, door de invloed van de zee. Te dicht bij de oceaan is het echter te koud en te winderig. Voor druiven die gevoelig zijn voor temperatuur, zoals pinot noir, luistert het erg nauw. De afgelopen jaren is de kennis op dit punt steeds verder verbeterd. Er zijn wetenschappelijke inzichten over welke druif het beste waar kan worden geplant en bij welke temperaturen ze het beste gedijen en rijpen. En daarnaast is er natuurlijk ook de ervaring die in de wijngaarden wordt opgedaan. Vrijwel alle opkomende wijngebieden liggen daarom in de buurt van de kust. Ze worden neergezet in al bestaande wijndalen, zoals in Aconcagua Valley en Colchagua Valley, of in nieuw ontwikkelde wijnvalleien, zoals San Antonio Valley en Leyda Valley, ten westen van Maipo Valley. Een andere manier om meer koelte te zoeken, is de hoogte in gaan. Dat kan in de uitlopers van de Andes, of op hoge heuvels bij de wijndalen, zoals het project van Luis Felipe Edwards in Colchagua Valley, waar wijngaarden zijn geplant tot op 900 meter hoogte. De gemeenschappelijke noemer van de kustwijngaarden is dat ze op zeer korte afstand van de Pacific liggen. De nieuwe wijngaard van Casa Silva in Paredones in het westen van Colchagua Valley ligt niet meer dan zo n vijftien kilometer van de

16 16 Perswijn Supplement Chili oceaan. Wijngaarden in San Antonio en Leyda Valley, ten zuiden van Valparaíso, liggen nog dichter bij het koele zeewater. Dat geldt ook voor de nieuwe wijngaarden aan de kust van Aconcagua Valley, in Aconcagua Costa. Daar worden wijnen gemaakt door vooruitstrevende bedrijven als Montes, in Zapallar op zeven kilometer van de kust, en Errazuriz op twaalf kilometer van de oceaan. Dit zijn wijngaarden gebleken die mooie wijnen voortbrengen, zoals de heerlijke en betaalbare Pinot noir van Montes, winnaar bij het Perswijn Wijnconcours Najaar & Winter 2014 in de categorie Pinot noir tot 15 euro. Een bewijs van de grote mogelijkheden die hier liggen. Het voordeel van deze nieuwe wijngaarden is dat ze niet zo ver van Santiago liggen. Dat pluspunt hebben meer noordelijke streken, zoals Limarí Valley en Elqui Valley niet. Toch is de aanplant van wijngaarden ook daar aantrekkelijk, omdat in deze rivierdalen koele wind van de oceaan het dal in waait. Meer naar het zuiden houdt de cordillera de la costa de instroom van koele lucht vaak tegen. Daarnaast doet zich in het open dal van Limarí het fenomeen van de ochtendmist voor, de camancha. Een klimatologisch verschijnsel dat typisch is voor het noordelijke Chileense woestijnklimaat. Tot aan de grens, en verder Sommige pioniers gaan nog een stapje verder. Wijnmaker Sergio Hormazábal van Ventisquero werkt met druiven uit een wijngaard van vijftien hectare in het noordelijke Huasco Valley, nog ruim 250 kilometer ten noorden van Elquí Valley. We werden voor gek verklaard. Maar ons fruitbedrijf heeft daar ook olijven staan. Dus waarom geen wijngaard? Het zou onmogelijk zijn volgens velen, maar we hebben het toch geprobeerd; het was té aantrekkelijk. Je vindt hier een combinatie van kalksteen en klei die je nergens in Chili tegenkomt. Het werkt fantastisch. De vooruitgang in de zoektocht naar nieuwe terroirs in Chili is een combinatie van wetenschappelijke inzichten, en de durf om grenzen op te zoeken en het onmogelijke toch te proberen. Dat is het moderne Chili.

17 'Nieuwe' oude wijngebieden 17 Chili s nieuwe oude wijngebieden TEKST: LARS DANIËLS MV FOTOGRAFIE: Alvaro Arriagada Met de jarenlange nadruk op de productiegebieden van Chili s Central Valley, waar in de jaren 90 de zo succesvolle maar wat eendimensionale varietal wines ontstonden, en met alle recente aandacht voor de ontwikkeling van de jonge, koelere kustgebieden, zou je haast vergeten dat Chili wel degelijk oude wijngaarden kent. Gelukkig zijn deze de afgelopen jaren herontdekt. Hoewel deze ontwikkeling wat betreft omvang veel kleiner is dan de trek naar de kust, leveren die oude wijngaarden nu al een aantal van de boeiendste en meest originele wijnen van Chili op. Meer dan dat zelfs: volgens kenners behoren ze inmiddels tot de beste van het land. Klinkt als... Oude stokken, geen irrigatie en bodems van verweerd graniet, waar kwamen we dat eerder tegen? Inderdaad: in Swartland, Zuid-Afrika. Niet gek dus dat bepaalde jongere wijnmakers uit Chili, zoals Leonardo Erazu (Rogue Vine, The Itata Bush Vine Revolution) en Sebastian De Martino (De Martino), geïnspireerd worden door de Swartland Independents. In Maule en Itata werden de druiven van oude país, carignan en cinsault tot voor kort voor zeer weinig geld verkocht om op te gaan in bulkwijnen voor lokale consumptie. Tegenwoordig beseft men dat deze planten, met leeftijden tot meer dan 100 jaar oud en uiteraard staand op hun eigen wortels (niet geënt op Amerikaanse onderstokken), wijnen kunnen opleveren die hun natuurlijke herkomst op sublieme wijze uitdrukken. Conquistadores Itata en Maule behoren tot de oudste wijngebieden van Chili (samen met het deel van Maipo bij Santiago). De Spaanse conquistadores, die met name vanuit Peru aankwamen in de havenstad Concepción, begonnen al vanaf de tweede helft van de zestiende eeuw het achterland vol te

18 18 Perswijn Supplement Chili planten met moscatel en een van oorsprong Spaanse druif (listán prieto, zo is recentelijk gebleken), die later país ging heten. Vaak wordt de Spanjaard Miguel Torres, hoe treffend, genoemd als de redder van deze druif. Hij was een aantal jaar geleden de eerste die besloot weer te werken met país, en maakte van dit oude, destijds versmade druivenras met zijn dunne schil en goede zuren een mousserende rosé (Estelado). VIGNO Oude carignan is in Maule vooral te vinden in het gebied van Cauquenes in de Loncomillo Valley en bij Sauzal en Melozal. Odfjell was hier snel bij, met een Carignan van oude stokken genaamd Orzada, in Maar vooral Andres Sanchez van Viña Tabontinaja en Gillmore Estate is hier een belangrijke drijvende kracht. In 2010 richtte hij met een aantal andere gepassioneerde en visionaire wijnmakers als Pablo Morandé (van Viña Morandé) en Felipe Garcia (van Garcia Schwaderer Wines) VIGNO op, wat staat voor Vignadores de Carignan. Wijnen die VIGNO op hun etiket mogen dragen, moeten aan bepaalde eisen voldoen. Zo moeten ze minimaal 65% carignan van minstens 30 jaar oude stokken bevatten, die als bush vines en zonder irrigatie worden gecultiveerd. Ook in dit opzicht zijn er dus overeenkomsten met de Swartland Independents. De verwachting is trouwens dat VIGNO een eigen DO (Denominación de Origen: een wettelijk beschermde herkomstbenaming) zal krijgen binnenkort. Wel is het jammer dat VIGNO niet meer voorwaarden aan de vinificatie heeft gesteld. Zo kom je (nog) wijnen tegen van oude carignan die in deels nieuw Amerikaans hout zijn opgevoed; zonde Voorvechters van Itata Volgens Gonzalo Castro, hoofd oenologie bij San Pedro voor Los Grandes Vinos de San Pedro (alle topwijnen van de grote groep), gaat een groot deel van de eer voor de herontdekking van oude wijngaarden in Itata naar Claudio Barria: Toen ik directeur was van de Winemakers Association of Chile (Vereniging van Wijnmakers van Chili) liet Claudio Barria altijd Oude carignan in Maule

19 'Nieuwe' oude wijngebieden 19 Oude wijngaard met muscat en cinsault in Itata Profundo wijnen proeven van oude wijngaarden in Itata, van toen vergeten druiven als cinsault en país. De Martino was de eerste bekende producent die met wijnmaker Marcelo Retamal naar Itata kwam. Hij maakte de eerste commerciële wijn van oude cinsault: Viejas Tinajas Cinsault, een in oude amforen opgevoede wijn die inmiddels een zekere bekendheid geniet. Deze stamt uit het gebied bij Coelemu, op minder dan 25 kilometer van de oceaan. Andere grote spelers volgden, zoals Montes, Casa Lapostolle en Koyle. Ook binnen de San Pedro groep gingen de handen van de meer avontuurlijke wijnmakers jeuken. Vier van hen besloten in het geheim druiven te kopen in Itata en maakten een País en een Cinsault, die ze pas op het hoofdkantoor lieten proeven toen deze af waren (zo gaat het verhaal ). De directeur was onder de indruk, maar zei ook dat hij op basis van ongehoorzaamheid direct afscheid van ze had kunnen nemen; de naam Los Despedidos ( de ontslagenen ) was geboren. Ook deze twee wijnen zijn een aanwinst voor de Chileense wijnbouw, door hun heel pure, verteerbare en natuurlijke smaak, waarin zuren een belangrijke rol spelen. Alhoewel alle grote producenten die nu met interesse naar Maule en Itata kijken, zeggen dat ze dat doen omdat ze willen bijdragen aan het behoud van de oude wijngaarden, als een soort van nationaal erfgoed, is er uiteraard ook de angst om de boot te missen. Hoe gewilder de druiven worden, des te hoger hun prijs. Meerdere producenten hebben langjarige contracten met lokale telers afgesloten, sommigen

20 20 Perswijn Supplement Chili hebben al oude wijngaarden opgekocht, om zich van druiven te verzekeren. Van obscuur naar belangrijk Het belang van de herontdekking van Maule en Itata en hun oude wijngaarden is veel groter dan de schaal van de huidige beweging. Of de Chileense wijnproducenten het nu willen of niet, het gebrek aan water in de koelere kustgebieden als Leyda en Limarí stelt keiharde grenzen aan de verdere ontwikkelingen daar. En dwingt ze om naar het zuiden te kijken, waar wijnbouw zonder irrigatie mogelijk is vanaf zo n beetje het zuiden van Maule. Vooral Itata lijkt steeds meer gezien te worden als hét nieuwe oude wijngebied van Chili in het algemeen, ook voor nieuwe aanplant. Torres heeft er bijvoorbeeld onlangs maar liefst 230 hectare gekocht, onbeplant. De oude stokken van país, cinsault en carignan hebben producenten niet alleen laten zien wat pure terroirexpressie is, maar ook dat een druivenplant mooi oud kan worden, mits deze op de juiste plek staat en niet van jongs af aan maximaal (over)belast wordt. Een en ander sluit ook goed aan bij het streven naar duurzaamheid, dat belangrijk is in Chili. Er zijn nu producenten in de kustgebieden van Itata en ook Curicó die experimenteren met albariño, riesling, chenin blanc, maar ook tempranillo. Inderdaad, de parallellen met Swartland, waar Eben Sadie bijvoorbeeld hetzelfde doet met experimentele aanplant maar dan op nog uitgebreidere schaal, houden niet op. Door de recente ontwikkelingen zijn Maule en Itata van obscure gebieden voor bulkwijn weer in rap tempo belangrijke gebieden voor kwaliteitswijnen in Chili aan het worden. Wijnen van oude stokken in Maule en Itata om in de gaten te houden Het gaat hier om wijnen die ik zelf heb geproefd tijdens het laatste bezoek aan Chili, en in Nederland. Er zijn nog veel meer boeiende voorbeelden. Het is te hopen dat meer van deze wijnen binnenkort in Nederland beschikbaar zullen zijn. Maule: Valdivieso, VIGNO Éclat 2009 (Melozal) importeur: Gall en Gall Undurraga, VIGNO Carignan 2011 (Sauzal - Cauquenes) importeur: Albert Heijn Garage Wine Company, VIGNO Carignan 2011 (Sauzal - Cauquenes) geen importeur Itata: De Martino, Muscat Viejas Tinajas 2012 (Secano Interior - Coelemu) De Martino, Cinsault Viejas Tinajas 2012 (Secano Interior - Coelemu) importeur De Martino: Henri Bloem Viña San Pedro, País Los Despedidos 2013 (Secano Interior) Viña San Pedro, Cinsault Los Despedidos 2013 (Secano Interior) San Pedro heeft meerdere importeurs in Nederland, maar nog niet voor deze wijnen

21 Druivenrassen 21 Nieuwe en oude druivenrassen TEKST: Lars Daniëls MV FOTOGRAFIE: Lars Daniëls MV en Ronald de Groot De kwaliteit en vooral de originaliteit van de Chileense wijnen is de afgelopen jaren met sprongen vooruit gegaan. Dit is een direct gevolg van de toegenomen aandacht voor andere druivenrassen dan de obligate cabernet sauvignon, merlot en chardonnay. Herkenbaar, goed, maar ook voorspelbaar Begrijp me niet verkeerd, zeker chardonnay en cabernet sauvignon kunnen in Chili voortreffelijke wijnen opleveren, mits aangeplant op geschikte plekken zoals, respectievelijk, Limarí en Alto Maipo. Cabernet Sauvignons uit het hogere deel van Maipo, zoals Puente Alto en Alto Jahuel, behoren zeker tot de beste en meest herkenbare rode wijnen die het land voortbrengt, net zoals bepaalde exemplaren uit Alto Cachapoal. En Chardonnay uit Leyda, Casablanca en (vooral) Limarí kan ook écht goed zijn, daar zijn vele voorbeelden van. Maar cabernet sauvignon, chardonnay en zeker merlot doen het niet overal even goed en geven niet zelden nogal voorspelbare wijnen. Waar chardonnay nog in de lift zit vanwege de Experimentele wijngaard van carmenère in Los Lingues

22 22 Perswijn Supplement Chili ontwikkelingen in koele kustgebieden en cabernet sauvignon als het FC Bayern München van de Chileense wijnbouw stabiel en vooralsnog onbedreigd de eerste plaats bezet, neemt de populariteit van merlot de laatste jaren af (zie tabel). Het is op veel plaatsen in Chili te warm voor merlot, die ook nog eens extra veel water nodig heeft in vergelijking met andere variëteiten. En dat is er gewoon steeds minder. En toen was er carmenère... Gelukkig voor Chili bleek midden jaren '90 een flink deel van de aanplant dat te boek stond als merlot helemaal geen merlot te zijn, maar de later rijpende, karaktervolle carmenère. Deze werd snel omarmd als dé Chileense druif: wat malbec voor Argentinië is, moest carmenère voor Chili worden. Maar daar is men de laatste jaren toch wel van teruggekomen. Velen vinden carmenère, die bij te ruime opbrengsten en niet aangepast wijngaardmanagement nogal groen kan zijn, meer een druif voor in een blend dan een solo-artiest. Maar uiteraard zijn er inmiddels wel degelijk wijnen van 100% carmenère die heel goed zijn, zoals Carmín de Peumo van Concha y Toro (één van Chili s duurste wijnen) en de Microterroir de Los Lingues van Casa Silva. Nieuwe aanplant De drie variëteiten die sinds 2000 het sterkst in aanplant zijn toegenomen zijn sauvignon blanc, syrah en pinot noir. Sauvignon blanc stond van oudsher in warme gebieden als Curicó en Maule, hoewel het zeker is dat een flink deel daarvan helemaal geen sauvignon blanc was, maar sauvignonasse, in Chili 'sauvignon vert' genoemd. De aanplant van de laatste tien jaar betreft waarschijnlijk uitsluitend échte sauvignon blanc. Deze doet het uitstekend in de koelere kustgebieden en geeft wijnen die zelfs aan het overvolle wereldwijde spectrum van Sauvignon Blanc iets bijdragen. Chili is in staat Sauvignon Blanc te maken die een ideale mix is van Marlborough en de Loire. Syrah, waarvan de aanplant in drie jaar tijd meer dan is verdubbeld, is er zeker zo goed op zijn plek, hoewel meer in koelere kustgebieden dan in de warmere delen van Rijpe cabernet sauvignon in Alto Maipo Rijpe carmenère in Colchagua

23 Druivenrassen 23 AANPLANT IN CHILI PER DRUIVENRAS DRUIVENRAS AANPLANT 2013 AANPLANT 2010 TOENAME AFNAME cabernet sauvignon sauvignon blanc merlot chardonnay carmenère syrah país pinot noir malbec carignan onbekend maar meer onbekend maar minder onbekend maar ±gelijk 0% +57% -14% +26% +40% +210% +264% Colchagua, Maipo of Aconcagua, getuige wijnen als Kankana del Elquí Syrah van Viña San Pedro en Miramar Syrah van Casa Marin uit San Antonio. Maar syrah is veelzijdig en dus komen er uit de zojuist genoemde warmere gebieden ook wijnen die status hebben opgebouwd, waaronder Gravas del Maipo Syrah van Concha y Toro (Maipo), Ona Syrah van Anakena (Cachapoal), La Cumbre Syrah van Errazuriz (Aconcagua) en Montes Folly (Apalta-Colchagua). Dé troef voor de toekomst van de Chileense kwaliteitswijnbouw lijkt echter pinot noir. De Chilenen gaan er helemaal voor op het moment. En terecht, want Chili heeft vele gebieden met een perfect klimaat voor de fijnste der blauwe druiven, waarvan er waarschijnlijk pas een klein aantal zijn ontdekt. Vooral Pinots uit koelere kustgebieden als Leyda, Casablanca en Limarí tonen geweldig veel potentieel en zullen alleen maar beter worden naarmate de stokken ouder worden en de vinificatie preciezer. Niet alleen de reeds ontwikkelde koele kustgebieden zijn goed, ook bepaalde pockets in het diepe zuiden van Chili lijken toekomst te bieden aan pinot noir. Heel boeiend om te volgen zijn de wijnen die Casa Silva sinds kort maakt van wijngaarden aan het Lago Ranco in de regio Los Ríos, zo n 750 km ten zuiden van Santiago (zie ook pagina 15). En dit zijn niet eens de zuidelijkste wijngaarden van Chili: Undurraga, gedreven door Terroir Hunter Rafael Urrejola, heeft pinot noir staan in Patagonië, op 2000 km ten zuiden van Santiago! Naast vele nadelen is er een groot voordeel: de wijnen hebben slechts 12% alcohol, iets dat zelfs in de koele kustgebieden bij Santiago en noordelijker niet mogelijk is. Belangrijke bijrollen Wat uiteraard wél goed gaat in die koele kustgebieden is werken met aromatische witte variëteiten als viognier, gewürztraminer en zelfs riesling. Voor de juiste context: het betreft hier een nog beperkt fenomeen, zowel qua aanplant als qua impact. Desalniettemin is het niet alleen goed voor de afwisseling, maar ook interessant voor de toekomst om te volgen

24 Oude malbec bij Viu Manent in Colchagua

25 Druivenrassen 25 waartoe bedrijven als Concha y Toro, Casa Marin, Undurraga, Viña Leyda en Cono Sur met deze druiven in staat zijn. Een zeker zo belangrijke bijrol, zij het enigszins buiten de schijnwerpers, is weggelegd voor (stevige) blauwe druiven als cabernet franc, malbec, petit verdot, petite sirah, grenache noir en zelfs nebbiolo. Het zijn druiven die goed passen bij de klimaten zoals die in meerdere wijngebieden van Chili heersen, en met name in blends een aangename rol kunnen spelen door middel van hun aroma s, zuren en/of tannine. Vooral cabernet franc wordt steeds serieuzer genomen. Deze druif, die we als solist eigenlijk vooral kennen uit koele Franse AOC s als Chinon en Saumur-Champigny, blijkt vaak veelzijdiger dan gedacht. Ook in warme gebieden als Colchagua, Maule en Maipo kan pure Cabernet Franc boeiend zijn. Voorbeelden daarvan? Viña Maquis Franco en de zalige Alto Maipo Cabernet Franc Lot 36 van Garage Wine & Co. Ook malbec lijkt in de lift te zitten. De wellicht grootste voortrekker van malbec is Viu Manent, dat over wijngaarden van meer dan 100 jaar oud beschikt en steeds betere wijnen maakt. En sporadisch, maar wel degelijk, kom je wijnen tegen van andere stevige blauwe druiven die niet alleen intrigerend, maar ook lekker zijn, zoals Bougainville Petite Sirah 2010, een nieuwe wijn van Santa Rita. Herontdekking van país, carignan en cinsault Nog meer dan de toegenomen diversiteit in nieuwe aanplant, vind ik de herontdekking van oude wijngaarden met voorheen verguisde variëteiten als carignan, cinsault en país van groot belang voor de Chileense wijnbouw (zie ook Chili s nieuwe oude wijngebieden op pagina 17 t/m 20). Naar voorbeeld van Australië en Zuid-Afrika kan Chili zó veel leren van die oude, vaak nietgeïrrigeerde wijngaarden. Ze zijn namelijk uniek en laten zien dat kwaliteit en originaliteit tijd kosten. Bovendien tonen ze aan dat een groter deel van de Chileense wijnbouw zonder irrigatie zou moeten kunnen, iets dat in een land met toenemende waterschaarste beter aansluit bij het duurzaamheidsdenken dan biologisch boeren door middel van meer irrigatie. Die oudere wijngaarden bevinden zich doorgaans niet in de gebieden waar veel productie wordt gedraaid, maar verder ten zuiden van Santiago, waar ook wijnbouw zonder irrigatie beter mogelijk is omdat er meer neerslag valt. Voor carignan is dat bijvoorbeeld de Loncomilla vallei en het gebied van Cauquenes in Maule, voor cinsault Coelemu in Itata. País is goed vertegenwoordigd in zowel Maule als Itata. Carignan, na de aardbeving van 1939 grootschalig aangeplant in Maule, maar later niet meer in trek, kwam als eerste van deze drie weer onder aandacht van goede producenten, blijkens ook de oprichting van de Vignadores de Carignan (VIGNO, zie ook pagina 18). Interesse in oude-stokken-cinsault en -país volgde snel. Beide druiven moeten het niet hebben van hun kleur en structuur, maar kunnen wél finesse en diepgang geven. Dat proef je bijvoorbeeld in bepaalde wijnen van De Martino, met Marcelo Retamal als wijnmaker. Maar De Martino is zeker niet de enige: bijna alle grote spelers zijn afgezakt naar Maule en Itata voor druiven van oude wijngaarden. De wijnen die hieruit voortkomen zijn belangrijke toevoegingen aan het spectrum van de Chileense wijnbouw: mits puur gemaakt, zijn ze ultiem Chileens. De toekomst zit hem dus deels in het verleden.

26 26 Perswijn Supplement Chili Terroirs beter gedefinieerd TEKST & fotografie: RONALD DE GROOT Net als in andere 'nieuwe' wijnlanden ontbrak het in de jaren '90 in Chili aan een uitgesproken idee over het belang van herkomstgebieden. Franse druiven werden enthousiast gebruikt, maar verder wilde men zich vooral afzetten tegen de rigide regels die in Frankrijk en elders in Europa golden voor de appellation controlée. Namen van herkomstgebieden waren daarmee de vlag die de lading niet dekte. Nog altijd koesteren de Chileense wijnbedrijven hun vrijheid. Maar inzicht in het belang van terroir heeft toch gezorgd voor een ommekeer. De producenten beseffen het belang van (meer) specifieke herkomstgebieden en benamingen. En er is zelfs een nieuwe regionale indeling gelanceerd, hoewel deze nog niet heeft geleid tot veel enthousiasme. Niettemin worden terroirs, zelfs in Chili, steeds beter gedefinieerd. Foute aanplant Chileense wijnbouwers hebben sinds de val van de dictatuur in 1990 en het opengooien van de grenzen hard gewerkt aan de kwaliteit van hun wijnen. Maar hun idee over kwaliteit is tegelijk drastisch veranderd. In eerste instantie werd ingespeeld op de toenemende populariteit bij de consument van wijnen op basis van één druif. De druif als merk. Dus werden de druiven geplant waar vraag naar was. Daarbij deed het er op dat moment weinig toe wáár dat gebeurde. Uiteindelijk brak het besef door dat dit niet werkte. De sauvignon blanc uit het warme klimaat van Curicó en Maule leverde bijvoorbeeld wijnen op die de frisheid en de typiciteit van Franse Sauvignons misten. Hetzelfde gold voor druiven zoals chardonnay, pinot noir en de populaire merlot. Tegelijkertijd werd de schat aan oude stokken in een streek als Maule sterk verwaarloosd. Er moest dus iets veranderen: meer en beter terroir. Terroir dat past bij de specifieke druif. Met het inzicht dat bij elke druif moet worden gekeken naar de ideale plek, is ook het besef gegroeid dat bij terroirwijnen veel duidelijker op de fles moet worden aangegeven wat de specifieke herkomst is.

27 Terroirs beter gedefinieerd 27 Uitzicht over de Apalta wijngaard Afgebakende terroirs De oude benamingen van de terroirs zijn gedateerd, maar historisch goed te verklaren. Chili is opgedeeld in geografische regio s, en de namen van de provincies werden één op één gebruikt als naam voor de wijnstreken. Inmiddels is men tot het inzicht gekomen dat de aanduidingen als Colchagua Valley of Maule Valley niet specifiek genoeg zijn. De wijngaarden aan de kust van Colchagua Valley zijn heel koel, die landinwaarts zijn behoorlijk warm, en aan de voet van de Andes treedt weer afkoeling op door de bergen. Zo n herkomstbenaming zegt dus niets over het karakter van de wijnen die er vandaan komen. Alleen met een specifieke duiding van het terroir kan de wijndrinker een indruk krijgen van het karakter van de wijn. De combinatie van een druif en zijn terroir(s) is bepalend voor de stijl. De syrahdruif is een goed voorbeeld. Voor Syrah in een frisse, Europese stijl, moet de druif heel dicht bij zee staan, bijvoorbeeld in San Antonio of een van de andere kustwijngaarden. Syrah van Clos Apalta daarentegen is rijp en intens, omdat de invloed van de koele oceaan daar beperkt is. Rhônedruiven in Apalta Clos Apalta in de Colchagua Valley, bij Santa Cruz, was ongetwijfeld een van de eerste erkende en bekende terroirs van Chili. Het resultaat van het werk en de goede neus voor marketing van Aurelio Montes sr. Hij was een van de eersten die inzag dat Rhônedruiven succesvol konden zijn in Chili, maar dat ze op hogere hellingen met arme ondergronden moesten worden geplant om goed gerijpte druiven op te leveren. Deze ondergronden vond hij op de hellingen van de Apaltawijngaard, een mooi

28 28 Perswijn Supplement Chili amfiteater, nog net onder invloed van de koele Pacific. Aurelio Montes, met zijn karakteristieke baseball cap, leidt je er met trots rond, gezeten op een door paarden getrokken kar. Een icoon van de Chileense wijnbouw, en een icoon van de zoektocht naar bijzondere terroirs. Zijn Montes Folly Syrah van Clos Apalta is een van de mooiste wijnen van deze druif in Chili. De mogelijkheden van deze bijzondere wijngaard zie je ook terug in de Viña Ventisquero Apalta Glacier Single Block, een bijzondere Rhôneblend op basis van grenache, carignan en mourvèdre. Ook Casa Lapostolle maakt bijzondere wijnen in Apalta, in de prachtige winery op een van de heuvels. Andeswijngaarden bieden unieke terroirs Steeds meer belangrijke, bijzondere terroirs vinden we aan de voet van de Andes. Voor druiven als cabernet sauvignon of carmenère, die later rijpen dan de meeste andere rassen in Chili, is het dicht aan de kust te koel. Bij de Andes is het warm, maar in de middag stroomt er koele lucht vanuit de Andes over de wijngaarden, wat extra afkoeling brengt. En ze rijpen mooier als de temperatuurverschillen tussen dag en nacht aanzienlijk zijn. Zeker als de wijngaarden wat hoger liggen, zorgt dit voor een prachtige aromatische ontwikkeling van de druiven. Dat heeft ervoor gezorgd dat de hogere wijngaarden in Maipo Valley, op een hoogte zo tussen de 400 en 800 meter, enorm populair zijn geworden. En daarmee is het ook aantrekkelijk de herkomst beter te vermelden, en niet alleen maar Maipo Valley op het etiket te zetten. Dit terroir wordt daarom aangeduid als Alto Maipo, hoog Maipo, dat vanwege de kwaliteit van zijn cabernet sauvignon inmiddels naam heeft gemaakt als het Bordeaux van Zuid-Amerika. Binnen Alto Maipo worden weer aparte terroirs onderscheiden, zoals het koele Puente Alto en Pirque. Hier komen bijzondere icoonwijn vandaan van bijvoorbeeld Concha y Aurelio Montes sr. met op de achtergrond Viña Montes en Apalta

29 Terroirs beter gedefinieerd 29 Toro, zoals de fraaie Almaviva, die zij maken in samenwerking met Baron Philippe de Rothschild, en de Enclave Cabernet Sauvignon van Ventisquero. In Colchagua Valley zien we inmiddels dezelfde ontwikkeling. Bedrijven als Koyle en Casa Silva maken bij Los Lingues Carmenère en Cabernet Sauvignon van topkwaliteit. Altaïr plantte prachtige wijngaarden in Alto Cachapoal. De vallei als herkomstbenaming volstond niet meer, wat ook de aanleiding was voor een terroiraanduiding als Aconcagua Costa, aan de kust. Costa is een precisering van het terroir, omdat Aconcagua Valley helemaal van de Andes naar de zee loopt. Een meer consequente vorm van benamingen overall was dus wenselijk. Nieuwe indeling: weinig soelaas Na veel vijven en zessen is er nu voor heel Chili een nieuwe classificatie ingevoerd, waarmee de wijnen worden ingedeeld in drie terroir/klimaatzones: Costa, voor de koele wijngaarden aan de kust; Andes, voor de wijngaarden aan de voet van de Andes, onder invloed van de koele bergwinden; en Entre Cordilleras, voor de zone midden tussen de bergen aan de kust en de Andes, het meer klassieke en warme deel van de wijngebieden. Dit is een gerichte poging om de wijngebieden scherper te definiëren, en de consument beter te informeren over herkomst en karakter van de wijnen. Maar het is heel Chileens vrijblijvend, en dus niet verplicht om dit systeem te gebruiken. Wijnmaker Sergio Hormazábal van Viña Ventisquero vertelt waarom dat dan dus ook niet gebeurt: In Leyda of Casablanca is geen behoefte aan de aanduiding Costa, want daar voegt het niets toe. Dit zijn toch al koele gebieden. En de aanduiding Entre Cordilleras dreigt nooit te worden gebruikt, omdat het weinig zegt. Naast de warmere gebieden vallen hier ook bijzondere, koele wijngaarden onder, zoals Peumo in Cachapoal en de hoge wijngaarden in Colchagua Valley. Waarmee ook deze nieuwe indeling op terroir nog niet als de definitieve oplossing kan worden beschouwd. Het mag allemaal niet te dwingend zijn in Chili.

30 30 Perswijn Supplement Chili Een elegantere stijl TEKST & FOTOGRAFIE: LARS DANIËLS MV Ondanks hun populariteit bij het grote publiek, worden Chileense wijnen in ons land door wijnliefhebbers nog niet helemaal serieus genomen. De goede basiskwaliteit wordt gewaardeerd, maar bij de hogere cuvées is het vaak te veel : te veel extract, te veel alcohol, te rijp fruit, te veel nieuw hout. De vraag naar meer verteerbaarheid is inmiddels bij de Chileense producenten doorgedrongen. Niemand zit meer te wachten op overgeconcentreerde, portachtige wijnen, die weliswaar indrukwekkend overkomen, maar eigenlijk geen drinkplezier geven. De tijd van het maken van een icoonwijn door simpelweg te werken met lagere opbrengsten, overrijpe druiven te oogsten, deze extra lang en krachtig in te weken en de wijn te laten rijpen in de duurste nieuwe barriques, lijkt voorbij. Misschien dat de Amerikaanse markt deze wijnen nog wil, maar in Europa richt de verwende wijndrinker zich op meer elegantie. Frisse wind Het is echter niet makkelijk om in de wijngaard een voldoende rijpheid van de druiven te bereiken bij minder dan 14% alcohol. Er is dan ook veel aandacht gekomen voor het beperken van suikergehaltes in de wijngaard, zonder in te boeten aan aromatische en fenolische rijpheid. Daarbij spelen meer precisie bij irrigatie en bladmanagement, en eerder oogsten een belangrijke rol. Uiteraard worden ook in de winery nog altijd allerlei trucs uitgehaald, van simpelweg water toevoegen tot technieken met omgekeerde osmose, waarbij alcohol uit de wijn wordt gehaald. Een treffend voorbeeld van de tendens naar meer elegantie zijn de wijnen van De Martino, dat gevestigd is in Maipo Valley, maar dat wijnen maakt van Elquí tot Itata. Ook wij hebben Cabernet sauvignon gemaakt met 15% alcohol, met veel extract en nieuw hout, aldus Sebastian De Martino, maar op een gegeven moment vonden we onze eigen wijnen niet lekker meer. Thuis, tijdens het koken, dronken we oude wijnen van mijn vader, met maar 12,5% alcohol. Daar verlangden we naar terug. We hebben veel gereisd om te leren