Memorandum 2014 Regionaal Vlaanderen

Transcriptie

1 Memorandum 2014 Regionaal Vlaanderen De Vlaamse arbeidsmarkt als hefboom voor een verbeterde competitiviteit. Ref versie januari

2 Inhoudstafel Memorandum Pijler 1/ Scholing 6 1. Inzetten op vraaggestuurde maatregelen om levenslang leren te bevorderen...6 A. Stimuleren van de opleidingsvraag van bedrijven en organisaties Verder stimuleren van de pijler opleiding in de KMO-portefeuille Integratie Betaald Educatief Verlof in vraaggestuurde maatregel... 6 B. Vraaggestuurde opleidingscheque voor werknemers...6 C. Fiscaal stimuleren van opleiding...7 D. Ontwikkeling van het uit- en aanbestedingsbeleid van Syntra Vlaanderen in de uitrol van de regiefunctie...7 E. Regionalisering Federaal Opleidingsfonds Dienstencheques...7 F. Transparant systeem van erkenning van opleidingen en opleidingsverstrekkers door VDAB Naar een groeipad voor externe loopbaanbegeleiding...8 Pijler 2/ Plaatsingsbevorderende maatregelen 9 3. Regionalisering: Outplacement Regionalisering: doelgroepenbeleid Regionalisering: activering plus-premie...10 Pijler 3/ Werkgelegenheidsverruimende en werkervaringsmaatregelen Regionalisering Dienstencheques Werkplekleren Maatwerkdecreet...12 Pijler 4/ Bemiddeling Regionalisering : opvolging werkzoekenden Private intermediairs en de openbare sector Economische Migratie Handhavingsbeleid...15 Pijler 5/ Werking arbeidsmarkt: naar een performant arbeidsmarktmodel 16 Waarin voorziet de 6e staatshervorming? 18 Budget doelgroepverminderingen en activering 20 2

3 Memorandum 2014 Jaarlijks worden zo n personen door private arbeidsmarkt-intermediairs begeleid, opgeleid of bemiddeld. De leden van Federgon vervullen dan ook een cruciale rol voor het functioneren van die arbeidsmarkt. Op basis van expertise en grondige kennis van de arbeidsmarkt willen we dan ook onze verantwoordelijkheid opnemen en onze bijdrage leveren aan een moderne en flexibele arbeidsmarkt. Wij willen die arbeidsmarkt verder mee kleuren als Labour Market Makers. De sector van de private intermediairs is dus uitgegroeid tot een belangrijke economische sector en een cruciale speler voor de werking van onze arbeidsmarkt. Er is vandaag echt sprake van een gemengd beheer van onze arbeidsmarkt. Private en publieke diensten die in een geest van partenariaat werkzoekenden aan het werk helpen, vacatures van werkgevers invullen, werknemers bijscholen en begeleiden in hun loopbaan, werken aan competentie-ontwikkeling, werknemers die hun job hebben verloren of dreigen te verliezen herinschakelen, Naast het economische belang is ook de sociale dimensie belangrijk. Alle inspanningen om de competenties van mensen te ontwikkelen, hen aan het werk te zetten en hen te begeleiden zijn op zich sociaal uiterst relevant. Daarbovenop komt dat onze sectoren bij uitstek een bijdrage leveren aan sociale inclusie. In de dienstenchequesector bijvoorbeeld is 97% van de werknemers van het vrouwelijke geslacht, is 18,9% ouder dan 50 jaar, en 56% laaggeschoold 1. In de uitzendsector heeft 14% van de uitzendkrachten de niet-belgische nationaliteit, en is 25% laaggeschoold 2. Maar ook voor hooggeschoolde profielen maakt de sector het verschil via professionele recruitment-, search- en selectieactiviteiten, projectsourcing en interim management. De private intermediairs leveren aldus een essentiële positieve bijdrage tot het noodzakelijk verhogen van de werkzaamheidsgraad, in het bijzonder van doelgroepen die relatief weinig participeren, het invullen van knelpuntberoepen, de strijd tegen jeugdwerkloosheid, Kortom, een sector die oplossingen aanreikt om de structurele zwaktes op onze arbeidsmarkt te verhelpen. Zo stelde Prof. Luc Sels m.b.t. uitzendarbeid: De uitzendsector oliet de arbeidsmarkt waar ze kraakt, piept en knelt. 3 Bovendien dienen wij ons de vraag te stellen in welke mate de huidige wet- en regelgeving voldoende kan inspelen op de behoefte aan een meer dynamische relatie tussen werkgever en werknemer. De arbeidsrelaties en verhoudingen worden immers steeds hybrider. Is binnen het huidige kader voldoende sociale innovatie mogelijk? 1 Idea Consult : Evaluatie van het stelsel van de dienstencheques voor buurtdiensten en banen in Idea Consult : Profiel van de uitzendkrachten, Trends, 19 juli

4 Met het oog op de verkiezingen van 25 mei 2014 wil Federgon via dit memorandum een dialoog op gang brengen met alle stakeholders, in eerste instantie de politieke partijen van dit land, en hen inspiratie bieden om het potentieel van de private intermediairs verder te ontsluiten en aldus een rechtstreekse bijdrage te leveren aan een verbeterde werking van onze arbeidsmarkt. Belangrijke ontwikkelingen Het werk dat voor de komende federale en regionale regeringen in dit land op de plank ligt kan niet worden onderschat. Na 5 jaar van economische laagconjunctuur is op alle banken meer dan ooit de sense of urgency doorgedrongen en de nood aan ingrijpende hervormingen wordt vrij algemeen gedeeld. Vooraleer de voorstellen in detail te bespreken, willen wij in deze inleiding speciale aandacht vestigen op een aantal belangrijke dossiers. Ons land heeft nood aan ondernemerschap. Ook inzake arbeidsmarkt en HR-services kan ondernemerschap verder worden ondersteund. Dit kan vanuit de overheid het best door een level playing field te creëren zodat alle actoren, private en publieke, commerciële en non-profit, hun diensten kunnen aanbieden op voet van gelijkheid. Een discussie die hiermee samenhangt is de noodzaak om een vernieuwd kerntakendebat te voeren. Federgon ziet een gelijktijdige versterking van de regisseurstaken en een afbouw van sommige actortaken. Een permanente bezorgdheid betreft het beperken van de administratieve overload, de toegang tot financieringsbronnen, het inperken van betalingstermijnen, en het voeren van een economisch ondersteuningsbeleid. De invoering van het eenheidsstatuut, en voor Federgon zeer specifiek het luik activering binnen de opzegtermijn en vergoeding, biedt mogelijkheden om een nieuwe impuls te geven aan het verder ontwikkelen van een actief arbeidsmarktbeleid. De regionalisering biedt de mogelijkheid om een meer homogeen arbeidsmarktbeleid te voeren in de regio s. Dit is zonder twijfel een goeie zaak. Het is evenwel noodzakelijk om in het belang van werkgevers, werkzoekenden en werknemers, binnen dit nieuw bevoegdheidskader te streven naar coherentie en continuïteit. Federgon is de federatie van de HR-dienstverleners. Federgon vertegenwoordigt de bedrijven die actief zijn op het vlak van arbeidsbemiddeling en HR-dienstverlening in de ruime zin van het woord. Wij tellen 450 leden actief in werving, search & selectie, outplacement, uitzendarbeid, projectsourcing, interim management, opleiding en dienstencheques. Federgon en haar leden willen zich engageren t.a.v. de volgende regering om de volgende uitdagingen aan te gaan. 4

5 Traditioneel bestaat het arbeidsmarktbeleid uit vier pijlers: scholing plaatsingsbevorderende maatregelen werkgelegenheidsverruimende en werkervaringsmaatregelen bemiddeling We zullen per pijler onze voorstellen concretiseren. Tevens voegen we een vijfde pijler toe, nl. de werking van de arbeidsmarkt. 5

6 Pijler 1. Scholing 4 1. Inzetten op vraaggestuurde maatregelen om levenslang leren te bevorderen. Vandaag durft niemand nog te twijfelen aan de noodzaak van levenslang leren. Permanente competentie-ontwikkeling is voor het individu de sleutel voor loopbaanzekerheid, voor organisaties de sleutel tot innovatie, productiviteitsverhoging en doorgroei en voor de overheid dé mogelijkheid om mensen langer aan de slag te houden. Alle partijen zijn dus winnaar bij een beleid dat levenslang leren ondersteunt en dat uitgetekend wordt vanuit deze gedeelde verantwoordelijkheid. Hierbij dient vooral ingezet te worden op vraaggestuurde maatregelen. 2. Integratie Betaald Educatief Verlof in vraaggestuurde maatregel I Federgon vraagt de inkapseling van het Betaald Educatief Verlof in een vraaggestuurd instrument voor werkgevers, aangezien het BEV wordt gefinancierd met bijdragen van werkgevers. Dit zou kunnen binnen een instrument als de KMO-portefeuille, op voorwaarde dat deze wordt uitgebreid naar alle ondernemingen. De regionalisering van het BEV moet gepaard gaan met een herziening van de erkenningsregeling voor opleidingen en opleidingsverstrekkers. De focus moet alleszins liggen op arbeidsmarktgerichte opleidingen. A. Stimuleren van de opleidingsvraag van bedrijven en organisaties B. Vraaggestuurde opleidingscheque voor werknemers 1. Verder stimuleren van de pijler opleiding in de KMOportefeuille Eerst via de opleidingscheques voor bedrijven, vervolgens via het Budget voor Economisch Advies (BEA) en sedert 2009 via de pijler opleiding binnen de KMO-portefeuille heeft de overheid vorming van werknemers, op vraag van hun werkgever, met succes ondersteund. Ook individuele werknemers die op eigen initiatief een inspanning willen doen rond competentie-ontwikkeling dienen hiervoor verder te worden ondersteund via een vraaggestuurd instrument. Federgon vraagt de consolidatie van de middelen die vandaag worden geïnvesteerd in opleiding via de Vlaamse opleidingsen begeleidingscheques voor werknemers. Federgon vraagt minimaal een consolidatie van dit succesvol beleid, dat gericht is op KMO s. Federgon vraagt een uitbreiding van deze maatregel naar een ruimere doelgroep van bedrijven. Federgon vraagt tevens een toegankelijke erkenningsregeling, met speciale aandacht voor dienstverleners uit het KMOsegment (zie ook infra p.16). 4 Scholing bestaat uit her-, om- en bijscholingsprogramma s. 6

7 C. Fiscaal stimuleren van opleiding De kosten gemaakt door werknemers voor het volgen van opleiding, en de kosten gemaakt door werkgevers voor het aanbieden van opleiding aan hun werknemers kan ook worden gestimuleerd via fiscale weg. Er zijn hierbij drie mogelijkheden: een (verhoogde) aftrekmogelijkheid van de kosten van externe opleiding een belastingvermindering in functie van de opleidingsinspanning een combinatie van verhoogde aftrek en belastingvermindering. Een mogelijkheid die hier kan onderzocht worden is de invoering van een individueel opleidingsbudget, als een legaal voordeel dat werkgever en werknemer onderhandelen bij de aanwerving, evaluatie, promotie, Jongere mensen vragen tijdens hun sollicitatiegesprek steeds meer naar de mogelijkheden tot opleidingen. Een dergelijk geïndividualiseerd opleidingsbudget functioneert als een soort rugzakje en zou fiscaal kunnen worden gestimuleerd. D. Ontwikkeling van het uit- en aanbestedingsbeleid van Syntra Vlaanderen in de uitrol van de regiefunctie Federgon kan zich vinden in de opsplitsing van het opleidingsaanbod van Syntra Vlaanderen (de facto is dit het opleidingsaanbod van de 5 erkende Syntra-centra) in diensten van algemeen belang (leertijd en ondernemerschapstrajecten) en diensten van algemeen economisch belang die voortaan, binnen de uitvoering van de regiefunctie van Syntra Vlaanderen, via marktwerking zullen worden ingevuld. E. Regionalisering Federaal Opleidingsfonds Dienstencheques Via het Opleidingsfonds dienstencheques ondersteunt de federale regering de opleidingsinspanningen in de dienstenchequesector. Het Opleidingsfonds dienstencheques kent jaarlijks aan elke erkende dienstencheque-onderneming een opleidingsbudget toe dat functioneert als een trekkingsrecht (op basis van het marktvolume) waarmee erkende opleidingen (extern/intern/opleiding op het terrein) kunnen worden gefinancierd. Het Federaal Opleidingsfonds krijgt zijn middelen via de federale overheid. Het gaat over een bedrag van 7 mio op jaarbasis. 5 Federgon vraagt bij de regionalisering van het Federaal Opleidingsfonds Dienstencheques, het behoud van het budget en de modaliteiten. F. Transparant systeem van erkenning van opleidingen en opleidingsverstrekkers door VDAB Een probleem vandaag zijn de wachtlijsten voor sommige opleidingen voor werkzoekenden. De lange wachtlijsten zorgen ervoor dat kandidaten langer dan nodig inactief blijven. Federgon vraagt een transparant beleid rond erkenning/ mandatering van opleidingen en opleidingsverstrekkers door VDAB. Door snellere erkenning kunnen externe partners worden ingeschakeld voor het aanbieden van opleidingen waarvoor vandaag geen of onvoldoende aanbod bestaat in het VDAB-netwerk. Door deze erkenning behouden werkzoekenden dezelfde voordelen inzake opleidingsvergoeding, verplaatsingsvergoeding en kinderopvang. Federgon vraagt de ontwikkeling van de regiefunctie, en hiermee gekoppeld de evolutie van het uit- en aanbestedingsbeleid vanuit een meerjarenperspectief, zodanig dat Syntra Vlaanderen echt kan opereren als draaischijf. Federgon vraagt dat het project van analytische boekhouding wordt afgerond zodat de centra marktconforme prijzen kunnen zetten voor DAEB en marktdiensten. 5 Bedrag van 2008, wordt jaarlijks geïndexeerd [bedroeg in 2012]. 7

8 2. naar een groeipad voor externe loopbaanbegeleiding De op 01/07/2013 ingevoerde loopbaancheque kadert in een toekomstgericht en preventief loopbaanbeleid. De maatregel maakt het mogelijk dat werknemers hun recht op loopbaanbegeleiding (cfr. Generatiepact) eens om de zes jaar kunnen uitoefenen via een gespecialiseerde HR-partner. Vandaag is op jaarbasis een gesloten budget voorzien van 12 mio, goed voor een tal loopbaanbegeleidingen, of 0,3% van het aantal werkende Vlamingen. Federgon vraagt een groeipad van het budget zodat deze externe loopbaandienstverlening op een gezonde manier kan groeien, daarbij gestimuleerd door een actieve campagne vanwege de overheid, wat kan leiden tot een verdubbeling van het bereik. Hiervoor dient het budget te worden opgetrokken tot 20 mio op jaarbasis. Federgon stelt voor om de middelen van de Vlaamse opleidings- en begeleidingscheques deels te oriënteren naar externe loopbaanbegeleiding. Het is nodig om maatregelen te ondersteunen die de duurzame inzetbaarheid van medewerkers bevorderen, die zich richten op álle werknemers, zowel op het vlak van work ability (fysieke en mentale gezondheid, herstelbehoefte van medewerkers) als op het vlak van work agility (engagement, talent, aanpassingsvermogen en veerkracht). 8

9 Pijler 2. Plaatsingsbevorderende maatregelen 6 3. Regionalisering: Outplacement II 4. Regionalisering: doelgroepenbeleid III In een actief arbeidsmarktbeleid moet een veralgemening van outplacement de norm zijn. Werknemers die hun job verliezen moeten professionele ondersteuning krijgen met als doel een zo efficiënt mogelijke herinschakeling te realiseren. Met betrekking tot de bevoegdheden die worden geregionaliseerd vraagt Federgon dat: de terugbetaling van de outplacementkosten aan de bedrijven behouden blijft 7 ; de boete voor werkgevers die verzuimen om outplacement aan te bieden substantieel wordt aangepast 8 ; in echte sancties wordt voorzien voor werkzoekenden die ondanks de verplichting niet ingaan op outplacement (de non-take-up) (cfr. deel rond activering). Inzake kwaliteit wordt binnen de PPS VDAB-Federgon gewerkt aan de uitbouw van het CERTO-label. Door de regionalisering zal Vlaanderen ca. 650 mio kunnen besteden die vandaag federaal worden ingezet voor RSZ doelgroepverminderingen. (Voor een gedetailleerd overzicht zie tabel p.20). Het aanhechtingscriterium voor deze doelgroepverminderingen is de exploitatiezetel van de werkgever. In geval van een uitzendbedrijf of een dienstenchequebedrijf betekent dit in principe het agentschap van waaruit de tewerkstelling gebeurt. Federgon vraagt dat deze doelgroepverminderingen volledig worden ingezet voor het verlagen van de loonlasten. Het verkleinen van de loonkostenhandicap geeft zuurstof aan bedrijven en sectoren die traditioneel belangrijk zijn voor de tewerkstelling van doelgroepen. Algemeen: het is noodzakelijk om bij de regionalisering behoedzaam te werk te gaan en oog te hebben voor continuïteit, dus geen te brute schokken te veroorzaken. Het doel van de verminderingen is om doelgroepen aan de slag te krijgen 6 Met plaatsingsbevorderende maatregelen wil men de kansen op het vinden van een baan van (kansarme) werklozen verbeteren. Het geven van loonkostensubsidies is de meest gebruikte maatregel hiervoor. 7 In het kader van een herstructurering (KB 9 maart 2006) is een werkgever sinds 2009 verplicht om alle betrokken werknemers, via een tewerkstellingscel, een outplacement-aanbod te doen. Een deel van de op deze manier gemaakte kosten kan de werkgever recupereren via de RVA, op voorwaarde dat de werknemer minimaal 30 uren begeleiding volgde. Indien de werknemer binnen het jaar na het ontslag minimaal 120 kalenderdagen werkte, verdubbelt het terugvorderbare bedrag. Leeftijd Minimum outplacementaanbod Na 30u outplacement Terug te vorderen bedrag Na 30u outplacement én minimaal 120 dagen gewerkt <45 jaar 30u op 3 maanden 500 EUR 1000 EUR >=45 jaar 60u op 6 maanden 1000 EUR 2000 EUR 8 Bij een individueel ontslag van een werknemer van 45 jaar of ouder, die minstens halftijds werkte, niet ontslagen werd om dringende redenen en minimaal een jaar anciënniteit had binnen het bedrijf, is de werkgever verplicht een outplacementaanbod te doen (cao 82bis). In geval dit outplacementaanbod niet gebeurt, is een boete verschuldigd, die werd vastgelegd op in 2002 en sedertdien nooit werd aangepast. Gezien het effect van deze boete op de outplacementmarkt is een aanpassing noodzakelijk. 9

10 (aanwerving), maar ook te houden (retentie). Ze gebeuren daarom best omwille van administratieve eenvoud en transparantie via de techniek van RSZ-kortingen en niet via loonpremies. Gezien het probleem van competitiviteit en de rol van de loonkostenhandicap moeten de middelen maximaal worden georiënteerd naar de marktsectoren. Specifiek: gelet op het belang van uitzendarbeid als instroomkanaal op de arbeidsmarkt, niet in het minst voor doelgroepen, moet tewerkstelling via uitzendarbeid op een gelijke wijze worden behandeld als andere contract- of tewerkstellingsvormen. Als er volledig terecht overigens - equal treatment geldt voor uitzendkrachten (onder de vorm van user pay), dan moet dit ook gelden voor uitzendkantoren als werkgevers. Vanuit het beginsel van gelijke behandeling moeten uitzendkantoren, zonder voorwaarden, kunnen terugvallen op dezelfde verminderingen. 5. Regionalisering: activering IV De regionalisering biedt een opportuniteit om het Vlaams activeringsbeleid te versterken. Hoewel het normatief kader rond de passende betrekking, het actief zoekgedrag, de controle en de sancties federaal blijven, krijgt het Vlaams Gewest toch een aantal hefbomen in handen. De mogelijkheden situeren zich vooral in het coherent inpassen van activering in een aanpak gericht op tewerkstelling van werkzoekenden. Een belangrijk punt hierbij is dat er afstemming komt tussen de federale regels inzake beschikbaarheid en de Vlaamse regels omtrent wie onder de activeringsaanpak valt. Op federaal niveau werd DISPO uitgebreid van 50 tot 55 jaar, maar enkel voor nieuwe instroom van werkzoekenden. Op Vlaams niveau is er activering tot 58 jaar, maar ook uitsluitend voor de nieuwe instromers plus-premie Een activeringsbeleid ten aanzien van ervaren werknemers is uiteraard een noodzaak, gelet op de zeer lage werkzaamheidsgraad van deze groep. Dit betekent dat de opvolging (DISPO) moet worden opengetrokken van de nieuwe 55-plussers naar alle 55-plussers. Zoals aangegeven supra opteert Federgon om redenen van eenvoud, transparantie en retentie voor de techniek van RSZ-kortingen in plaats van loonpremies. De middelen voor de 50-plus-premie (kostprijs van 22,8 mio voor een bereik van plussers op jaarbasis in 2011) worden dus best geïntegreerd in de middelen van de doelgroepverminderingen. De uitzendsector wordt een steeds belangrijker kanaal voor de inschakeling en tewerkstelling van 50-plussers, getuige het toenemende aantal én aandeel 50-plussers in de populatie. Het is dan ook een gemiste kans dat de uitbreiding van de hertekende 50-plus-premie naar de uitzendsector, nochtans formeel voorzien in het Loopbaanakkoord, niet werd uitgevoerd. Indien de middelen van de 50-plus-premie niet worden geïntegreerd in de geregionaliseerde doelgroepverminderingen, en dus de 50-plus-premie toch zou blijven bestaan, vraagt Federgon dat: de 50-plus-premie wordt opengesteld voor de uitzendsector. Dit betekent dat een tewerkstelling via een uitzendkantoor moet recht geven op dezelfde 50-plus-premie als een tewerkstelling via een andere contractvorm (en dit uiteraard indien de voorwaarden inzake tewerkstellingsperiode zijn voldaan); dat de voorziene tewerkstellingsperiode nodig om de premie te verwerven kan gerealiseerd worden bij uitzendkantoor én gebruiker. De belangrijkste activeringsmaatregelen (Activa, doorstromingsprogramma s, IBO, startbanen, werkhervatting ouderen, SINE), verlopen via een (tijdelijke) activering van de werkloosheids -uitkeringen. Het gaat over de volgende posten en bedragen, goed voor 232 mio. Het aanhechtingscriterium voor de activeringsmaatregelen is de woonplaats van de kandidaat. (voor een gedetailleerd overzicht van de Cijfers 2011 Vlaanderen zie eindnoot p.20) Federgon is van oordeel dat de middelen inzake activering best op een gelijkaardige manier worden behandeld als de doelgroepverminderingen. 10

11 Pijler 3. Werkgelegenheidsverruimende en werkervaringsmaatregelen 9 7. Regionalisering Dienstencheques V Het succes van de dienstencheques heeft gezorgd voor een continue groei van de sector. In 2012 waren er bijna bedrijven erkend in het Vlaams Gewest, waren er sedert de opstart van het stelsel meer dan 380 miljoen cheques aangekocht in Vlaanderen en maken Vlaamse gezinnen gebruik van de dienstencheque. De sector biedt in Vlaanderen tewerkstelling aan ruim medewerkers. De sector staat echter voor een cruciale fase in zijn ontwikkeling. We kunnen spreken van de Triple R -uitdaging. Regionalisering, rentabiliteit en reglementering zijn existentiële issues. Federgon vraagt concrete engagementen die de leefbaarheid van de sector, en de werkgelegenheid van ruim werknemers, moeten vrijwaren, met name: Budgettaire beheersbaarheid gekoppeld aan continuïteit moet voorop staan. 10 Continuïteit betekent dat de regionalisering gebeurt binnen het kader van de drie oorspronkelijke doelstellingen, nl. het verhogen van de werkgelegenheidsgraad, de strijd tegen het zwartwerk en het verbeteren van de work-life balance. Dit betekent ook dat een oriëntatie van dienstencheques in de richting van de zorgsector niet aan de orde is. De dienstenchequemaatregel is een tewerkstellingsmaatregel waarmee huishoudhulp wordt aangeboden en aangekocht. Zorgtaken zitten daar per definitie niet in. Voor het aanbieden (en financieren) van zorg bestaan andere kanalen en instrumenten. Wellicht zijn er mogelijkheden om via de regionalisering het oneigenlijk gebruik van dienstencheques een halt toe te roepen. De rentabiliteit van de dienstenchequebedrijven is cruciaal voor de verdere ontwikkeling van de sector. Vandaag hebben tal van dienstenchequebedrijven financiële problemen. Een noodzakelijke eerste stap is een volledige indexering van de overheidstussenkomst in plaats van de gedeeltelijke indexering vandaag. Elke indexering knabbelt immers automatisch een deel van de marge weg. Een open budget is noodzakelijk voor de bedrijfseconomische ontwikkeling van de bedrijven. Door eroderende marges (als gevolg van gedeeltelijke indexering, toenemende verloning wegens anciënniteit, bijkomende kosten van het eenheidsstatuut, kosten van sectorale akkoorden, ) kunnen bedrijven enkel via volume en schaalvoordelen overleven. De markt afsnoeren zou nefast zijn. De aankoopprijs moet zo laag mogelijk worden gehouden, zo niet is er een risico op substitutie door zwartwerk. De aankoopprijs is f(waarde cheques, fiscale aftrekbaarheid). Het behoud van de erkenningsregeling is belangrijk met het oog op verdere professionalisering. Het is belangrijk bij de regionalisering de administratieve overlast te beperken en maximaal te streven naar erkenning op basis van gelijkwaardigheid. Voor gebruikers, werknemers en bedrijven is enige coherentie en overleg tussen de regio s zeker niet overbodig. De erkenningsregeling moet bovendien de diversiteit van het aanbiedersveld (één van de sterktes vandaag) waarborgen en zorgen voor een level playing field. Permanente veranderingen en prijsaanpassingen zorgen voor onrust bij ondernemingen en klanten. 9 Met werkgelegenheidsverruimende maatregelen kan de overheid tijdelijk additionele werkgelegenheid scheppen, meestal in de publieke sector, met de bedoeling de vaardigheid van werklozen op peil te houden of hen arbeidservaring te laten opdoen. 10 We verwijzen hier naar het advies dat de Sociale Partners binnen de SERV uitbrachten rond de regionalisering van de dienstencheque op 13/06/2012 cfr. 11

12 Afschaffing van de 60%-maatregel. Via deze maatregel worden dienstenchequebedrijven volop geconfronteerd met de beperkingen van het activeringsbeleid. De geleverde inspanning is totaal in wanverhouding met de resultaten. Bovendien dienen geschikte kandidaten die niet behoren tot de groep van de niet-werkende werkzoekenden en de leefloontrekkers (vb. herintreedsters) - ondanks de juiste competenties- te worden afgewezen. Uitbreiding van de toegelaten activiteiten. Uitbouw naar éénmalige opdrachten (opruimen tuinen, schoonmaak na renovaties, ). De activiteiten die worden aangeboden binnen de PWA kunnen overgeheveld worden naar de dienstencheques. 8. Werkplekleren Werkplekleren wordt vandaag terecht beschouwd als een maatregel met mogelijkheden om werkzoekenden die nood hebben aan bijkomende competenties (attitudes, vaardigheden, kennis) via een combinatie van leren en werken aan de slag te helpen. Als instrument van instroom op de Vlaamse arbeidsmarkt beschikt de uitzendsector vandaag niet over mogelijkheden om gebruik te maken van aangepaste maatregelen. Meer algemeen vraagt Federgon betrokken te worden bij initiatieven die op het vlak van werkplekleren worden genomen. Meer specifiek vraagt Federgon de volgende twee instrumenten: De mogelijkheid van uitzendcontracten in de hertekende IBO. Op 06/09/2013 keurde de Vlaams regering een versoepeling goed van de IBO (individuele beroepsopleiding). Het is voortaan mogelijk om de periode van opleiding op de werkvloer te laten volgen door een contract van bepaalde duur in plaats van een contract van onbepaalde duur, zonder dat de tewerkstellingsperiode korter mag zijn dan de opleidingsperiode. Deze versoepeling komt tegemoet aan de vraag van bepaalde ondernemingen en sectoren waar men de voorkeur geeft aan tijdelijke contracten, om welke reden dan ook. Federgon vraagt dat deze besluitswijziging onverkort kan worden toegepast op uitzendcontracten. Dit zou de IBOmaatregel flexibeler maken en nog meer aangepast aan de realiteit van het aanwervingsbeleid in sectoren en ondernemingen. kansengroepen (ouderen (50+), personen met een arbeidshandicap en allochtonen) door een grotere instroom via uitzendarbeid en een betere kennisverwerving door opleiding. De maatregel is onvoldoende succesvol geweest wegens de beperking tot bepaalde doelgroepen, de complexiteit van het opmaken en opvolgen van dossiers, en de onmogelijke positionering ten aanzien van de bestaande IBO. Daarom stelt Federgon een dubbele piste voor, waarbij hetzij VDAB bevoegd blijft voor de begeleiding tijdens de IBO, hetzij de begeleiding tijdens de IBO wordt uitbesteed aan het uitzendkantoor of een gespecialiseerde partner. Mogelijkheid tot het kaderen van IBO in het motief Erkend tewerkstellingstraject. 11 Aan de lijst van de bestaande motieven voor uitzendarbeid werd in het Generatiepact 12 een nieuw motief voor uitzendarbeid toegevoegd, nl. het erkend tewerkstellingstraject. De bedoeling was om dit motief te gebruiken voor regionale tewerkstellingstrajecten, erkend door het Gewest waar de tewerkstelling plaatsvindt. Het motief trad in werking op 01/08/2006. Er worden 2 doelgroepen voorzien voor de erkende tewerkstellingstrajecten, m.n. de niet-werkende werkzoekenden en de leefloontrekkers. De duur van dit motief wordt beperkt tot maximaal 2 periodes van 6 maanden. De hierboven geschetste formule van IBO met uitzendcontracten komt hiervoor perfect in aanmerking. Ook een traject met als basis de instapstage zou kunnen kaderen binnen het motief van het Erkend tewerkstellingstraject. 9. Maatwerkdecreet Het maatwerkdecreet werd op 03/07/2013 goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Federgon onderschrijft de ambitie van dit decreet, nl. werk en ondersteuning op maat aanbieden aan personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt; ondersteuning bieden aan werkgevers die hen tewerkstellen; inzetten op een kwalitatief kader inzake doorstroom; Deze opening zou ook tegemoetkomen aan de pijnpunten in de maatregel IBO-interim, die werd goedgekeurd op 10 februari 2006 door de Vlaamse regering in het kader van het Meerbanen-plan. De formule was een uitbreiding van de klassieke IBO en gericht op de duurzame tewerkstelling van de vereenvoudiging van het landschap, de creatie van een transparant kader voor alle werkgevers en doelgroepwerknemers en de verankering van het concept individuele en collectieve inschakeling. 11 Zie eindnoot vii p.19 2e bullet 12 art. 56 van de wet van 23/12/

13 Maatwerkbedrijven en afdelingen krijgen met dit decreet een volwaardige plaats toegekend in het tewerkstellingsbeleid dat inzet op effectieve tewerkstellingskansen voor iedereen. Ook wordt het doorstroomperspectief ingebouwd en verankerd. Federgon vraagt dat bij de uitvoering van het Maatwerkdecreet: private (commerciële en niet-commerciële) bedrijven als maatwerkbedrijven of maatwerkafdelingen kunnen fungeren; dat in de maatwerkbedrijven en afdelingen ook kan gewerkt worden met flexibele contracten, waaronder uitzendcontracten; dat bij doorstroom (individueel luik) private intermediairs volop een rol kunnen spelen, en dat ze dus volop kunnen gebruik maken van de Vlaamse stimuli ter bevordering van de tewerkstelling van kansengroepen. 13

14 Pijler 4. Bemiddeling 10. regionalisering: opvolging werkzoekenden VI Federgon gelooft in de noodzaak van een sterk activeringsbeleid. Activering is de enige juiste beleidsoptie om tot een evenwichtige invulling van de rechten en plichten - slinger te komen. Tegenover de verwachtingen van het individu staan ook verwachtingen ten aanzien van het individu. Het is duidelijk dat de regionalisering zorgt voor meer homogeniteit in de bevoegdheden. De controle op het zoekgedrag biedt mogelijkheden voor het activeringsbeleid. Federgon wil, als partner voor werk, uiteraard ten volle haar verantwoordelijkheden opnemen, maar binnen een duidelijk afsprakenkader. De administratieve rol in het kader van DISPO vandaag, via het afleveren van inschrijvingsattesten, dient te worden herzien. De grote hoeveelheden Europese en andere internationale regelgeving verwerken, wat dikwijls het snel verwerven van expertise in nieuwe, vaak zeer gespecialiseerde vakgebieden veronderstelt. Uitzendarbeid in de openbare sector Onderzoek van Federgon heeft aangetoond dat uitzendarbeid vandaag reeds wordt ingezet op alle beleidsniveaus, voor alle soorten motieven, voor alle functieniveaus en voor korte en langere opdrachten. Federgon vraagt vandaag een regularisatie van een praktijk die vrijwel algemeen wordt toegepast. Het gebruik van uitzendarbeid beantwoordt aan een behoefte aan flexibiliteit en instroom. Publieke organisaties verschillen in deze niet van private organisaties. Besparingen en vragen naar meer efficiëntie zullen de vraag naar uitzendarbeid in de publieke sector alleen maar doen toenemen. Federgon vraagt een volledige opening voor uitzendarbeid in de publieke sector. Zonder bijkomende voorwaarden of beperkingen, conform de bepalingen in de Uitzendrichtlijn. 11. private intermediairs en de openbare sector VII Rekrutering & selectie in de openbare sector De 4 uitdagingen voor de overheidsdiensten op korte termijn zijn: Instaan voor een dienstverlening die inspeelt op de problemen van de private bedrijven en op hun nood aan regulering; De gevolgen van de vergrijzing van de ambtenaren opvangen, op alle bevoegdheidsniveaus; Het toepassen van de begrotingsbeperkingen, die onvermijdelijk streng zullen zijn; Jobpunt Vlaanderen biedt de Vlaamse steden en gemeenten, OCMW s, intercommunales, provinciebesturen, de Vlaamse overheid en andere Vlaamse openbare besturen de volgende diensten: arbeidsmarktcommunicatie, werving en selectie, evaluatie, organisatieverandering, outplacement, coaching, werk-wijzer, flexpunt, voorbehouden betrekkingen en erkennen van verworven competenties. Voor dit aanbod werkt Jobpunt Vlaanderen samen met private dienstverleners na een marktraadpleging. 14

15 Dit betekent dat vennoten van Jobpunt Vlaanderen zelf geen aanbesteding meer moeten doen. Jobpunt Vlaanderen is dus een soort intermediaire structuur tussen enerzijds organisaties binnen de publieke sector die wensen aan te werven en anderzijds professionele HR-dienstverleners. Jobpunt Vlaanderen doet hierbij dienst als een soort aankoopcentrale, die werkt via een aanbesteding. Federgon vraagt volledige transparantie in het kader van de samenwerking van de private actoren met Jobpunt Vlaanderen, onder meer inzake de gunningsprocedures, de duurtijd van de gunningen, de manier van toewijzen van de opdrachten onder de gegunde actoren. Bovendien vraagt Federgon om, eenmaal de selectie van de meest adequate spelers heeft plaatsgevonden, hun autonomie bij de uitvoering van de opdrachten te respecteren. Federgon vraagt een onafhankelijke audit om de werking van Jobpunt Vlaanderen te evalueren op bovenvermelde punten. Interim management in de openbare sector Meerdere studies hebben aangetoond dat interim management een goede oplossing is voor allerlei tijdelijke managementproblematieken, zowel in de private als in de publieke sector. Vandaag kan de publieke sector reeds werken met consultants allerhande. Het is dan ook opmerkelijk dat publieke overheden geen beroep kunnen doen op interim management als management-tool. In de toekomst zullen overheden nochtans nood hebben aan experts, niet alleen om professioneel advies te geven, maar vooral om te implementeren, te managen en uit te voeren. Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn deze weg reeds ingeslagen. Dit veronderstelt dat de verschillende regelgevingen binnen de organisaties in de publieke sector het gebruik van interim management toestaan zodat dit daarna niet gecounterd wordt via procedures bij de Raad van State. 12. Economische Migratie VIII Federgon vraagt een soepel, rechtszeker kader, met andere woorden een regionaal beleid rond economische migratie met een duidelijke link naar de knelpunten op de arbeidsmarkt in plaats van de case-to-case-benadering van vandaag. Dit moet tot stand komen via: De oprichting van een databank met verblijfs- en arbeidsvergunningen die fungeert als een single point of contact. Voor werkgevers, waaronder sommige arbeidsbemiddelaars, zou het zo eenvoudiger moeten worden om zekerheid te krijgen over wie kan tewerkgesteld worden en wie niet. Grotere transparantie in de besluitvorming: de aanvraag van verblijfsvergunningen en arbeidskaarten vraagt soms veel tijd, en de finale beslissingen zijn niet altijd duidelijk. De knelpunten betreffen onder meer het arbeidsmarktonderzoek dat door VDAB wordt uitgevoerd en waarvan de resultaten niet publiek worden gemaakt / de (niet-)erkenning van buitenlandse diploma s / de politieke druk in bepaalde dossiers / de soms onterechte koppeling met de motieven uitzendarbeid. 13. Handhavingsbeleid De sector van de private arbeidsbemiddelaars speelt vandaag een onmiskenbare rol op de arbeidsmarkt. De regels waaronder de bemiddelaars kunnen opereren zijn duidelijk en liggen vast in het decreet private arbeidsbemiddeling. De regelgeving is duidelijk en laat geen fraudeconstructies toe. Federgon vraagt een streng handhavingsbeleid waarbij malafide bemiddelaars streng worden aangepakt en waarbij gestreefd wordt naar een politiek van zero tolerance. Wij vragen de inspectiediensten beter samen te werken met buitenlandse inspectiediensten. De IMI (Internal Market Information)-databank vormt hiervoor een tool. Verdere gerichte bilaterale samenwerking met buitenlandse inspectiediensten moet de efficiëntie verbeteren. Vlaanderen heeft vandaag en morgen nood aan talent. Al het aanwezige talent zal moeten worden ingezet, maar we zullen ook buitenlands talent moeten aanspreken. Hiervoor is het belangrijk dat Vlaanderen attractief is om in te wonen en te werken zodat wij een competitieve value proposition kunnen doen aan buitenlanders én tegelijkertijd onze economie kunnen ondersteunen. Zowel voor uitzendarbeid als voor dienstencheques is een erkenningsregeling, waarbij de sociale partners actief worden betrokken, noodzakelijk. 15

16 Pijler 5. Werking arbeidsmarkt: naar een performant arbeidsmarktmodel De organisatie van de arbeidsmarkt is onvoltooid als het gaat om antwoorden te bieden op de uitdagingen waar Vlaanderen voor staat. Er is nood aan een krachtdadig en vooruitstrevend activeringsbeleid uitgevoerd door performante actoren. Hoe kunnen we de werking van onze arbeidsmarkt verbeteren, zodat de bijkomende uitdagingen als gevolg van de regionalisering leiden tot betere resultaten? Kerntakendebat Gebruik maken van het potentieel van alle dienstverleners, commerciële en nietcommerciële, private en publieke Honderden nieuwe bedrijven specialiseerden zich de voorbije decennia in allerhande dienstverlening: uitzendarbeid, werving &selectie, outplacement, opleiding, loopbaandienstverlening, Kortom, bedrijven die mee de arbeidsmarkt vormgeven en die via de IAO-Conventie 181 ook formeel een plaats hebben gekregen naast de publieke dienstverleners. De rol van de overheid als actor neemt steeds toe. Hierdoor wordt het in tijden van besparingen logischerwijze moeilijker om te focussen op de prioriteiten en de kerntaken. Er is een debat nodig over need to offer and nice to offer. Door de toenemende complexiteit van onze arbeidsmarkt moet de overheid uiteraard de ambitie hebben om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen, en dit in het belang van werkzoekenden, werkenden, bedrijven, De overheid is beleidsmaker en heeft een sturende rol. Sturen is evenwel niet synoniem met zelf uitvoeren. Federgon ziet een toenemende rol voor publieke diensten als regisseur / regulator, vooral in hun relatie tot de actoren / uitvoerders. Deze evolutie wordt mee gestuurd door de reglementering rond diensten algemeen belang en diensten van algemeen economisch belang. Vallen onder dit begrip: activiteiten van commerciële dienstverlening waarbij taken van algemeen belang worden vervuld, en waarvoor dan ook van overheidswege specifieke verplichtingen inzake openbare dienstverlening gelden. Al te vaak wordt dit Europese perspectief vergeten, hoewel private en publieke operatoren hun dienstverlening aanbieden op een markt waar regels van correcte mededinging moeten gelden. 16

17 Federgon vraagt: Het verder uitbouwen van de regierol van VDAB en Syntra Vlaanderen, en het zich terugtrekken als actor. Regie- en actorrollen zijn communicerende vaten. De recente uitrol van de loopbaancheque toont hierbij de richting. VDAB trok zich terug van een markt waar voldoende andere operatoren zorgen voor een deskundige uitvoering. De koppeling met een vraaggestuurd instrument beperkt bovendien de transactiekosten en zorgt ervoor dat de VDAB zich als regisseur kan bezighouden met zuivere regietaken als organisator, marktontwikkelaar, kwaliteitsbewaker, promotor,. Een versterking van het beleid van marktwerking, waarbij de expertise van de private actoren ingeschakeld wordt bij het uitvoeren van alle delen van het arbeidsmarktbeleid, nl. begeleiding, bemiddeling, opleiding, loopbaanbegeleiding, De resultaten van deze marktwerking in termen van doorstroomcijfers zijn zonder meer uitstekend. De weg, die zowel de VDAB-regisseur, als de operatoren als onderaannemers hebben afgelegd, is sterk. Het gemengd model van arbeidsmarkt met een regisseur die kiest voor partnerschap met externe organisaties werkt prima. Toen in 2005 de politieke beslissing werd genomen om via een eerste tender (openbare aanbesteding) een beroep te doen op marktspelers was er heel wat scepsis over de te verwachten resultaten. Volledig onterecht Voorts vraagt Federgon een proefproject op te zetten voor marktwerking: naast de gekende technieken van aan- en uitbesteding bv. ook via persoonsgebonden budgetten. Ontwikkeling van het regisseurschap bij Syntra Vlaanderen, onder meer via een uitbestedingsbeleid dat professionele partners betrekt in de uitvoering van het beleid. Een correcte en precieze toetsing - en zo nodig aanpassing - aan de Europese regelgeving, wat moet bijdragen tot een level playing field waarin alle organisaties maximaal hun competenties kunnen aanwenden. Een coherent beleid inzake kwaliteitscertificering, over de departementsgrenzen heen. Vandaag wordt aan dienstverleners gevraagd om kwaliteitsaudits te laten uitvoeren indien men wil gemandateerd of erkend worden voor bepaalde maatregelen. Wij denken hierbij aan de KMO-portefeuille, opleidings- en begeleidingscheques, de loopbaancheque, Enige afstemming en coördinatie is nodig opdat dienstverleners niet onnodig op kosten zouden worden gejaagd. Het is niet meer dan logisch dat de Vlaamse overheid staat voor uniformiteit in het beleid rond kwaliteitscertificering, inclusief procedures van gelijkwaardigheid en uitwisselbaarheid. Op een aantal valse noten na, wellicht te verklaren vanuit principieel dogmatische overtuigingen, is vandaag nagenoeg iedereen overtuigd van het belang en de meerwaarde van de inschakeling van private arbeidsmarktactoren. De vele tenders die door VDAB werden uitgeschreven de voorbije jaren hebben nooit ontgoocheld. Integendeel. De jeugdwerkplantender klokt af op 71,37% positieve uitstroom, de TIBB1-tender staat vandaag op een uitstroom van 69,73% voor 2011 en 73,69% voor Wat zijn de lessen uit deze tenders? Het sturen op - en financieren van - resultaat werkt; Het netwerk van private (vooral commerciële) actoren is een belangrijke asset en een sleutel voor succes; De expertise van VDAB als regisseur neemt toe. 17

18 Waarin voorziet de 6 e staatshervorming? I. over betaald educatief verlof en industrieel leerlingwezen? Betaald educatief verlof en industrieel leerlingwezen: het leerlingenwezen gaat naar de Gemeenschappen, en het betaald educatief verlof gaat naar de Gewesten. Met betrekking tot het betaald educatief verlof zullen de Gewesten met de Gemeenschappen een samenwerkingsakkoord moeten sluiten om de opleidingen te organiseren en te erkennen. Opdat deze bevoegdheidsverdeling zou kunnen werken, is het noodzakelijk dat de overheid die de uitkeringen betaalt ook de sanctie materieel uitvoert. De Gewesten krijgen de volle bestedingsautonomie voor de budgetten. Ze zullen het overgehevelde budget (met inbegrip van de eventuele overschotten) naar goeddunken kunnen gebruiken voor verschillende vormen van arbeidsmarktbeleid in de brede zin (maatregelen inzake loonkosten, opleiding en begeleiding van werkzoekenden, tewerkstellingsprogramma s, ). RSZ en RVA blijven de enige administratieve en technische operatoren. II. over outplacement? Regionalisering outplacement: het arbeidsrecht blijft federaal (inzonderheid CAO nrs. 51 en 82), maar de Gewesten worden bevoegd voor de inhoudelijke vereisten die niet in cao 51 en 82 vastliggen, voor de terugbetaling van outplacementkosten aan de bedrijven en voor het opleggen van sancties aan werkgevers bij gebrek aan outplacement. Na de overheveling van deze bevoegdheden zal de federale overheid geen nieuwe doelgroepen meer invoeren maar zal een beslissingsvrijheid behouden i.v.m. de maatregelen m.b.t. de loonkost, die onder haar bevoegdheid blijven vallen. IV. over doelgroepenbeleid en activering? Zie eindnoot III III. over doelgroepenbeleid en activering? Doelgroepenbeleid Regionalisering van RSZ-kortingen voor doelgroepen en van de activering werkloosheidsuitkeringen. De bevoegdheid voor structurele RSZ-verminderingen en de vrijstelling van het doorstorten van de bedrijfsvoorheffing blijft federaal. V. over dienstencheques? Regionalisering van de dienstencheques, met behoud op federaal vlak van de aspecten in verband met het arbeidsrecht, zoals die inzake de arbeidsvoorwaarden in de sector. 18

19 VI. over controle op de beschikbaarheid? Controle op de beschikbaarheid De Gewesten verwerven volledige beslissings- en uitvoeringsbevoegdheid om de actieve en passieve beschikbaarheid van de werklozen te controleren en de daarbij behorende sancties op te leggen. Het normatief kader voor regelgeving inzake passende betrekking, actief zoekgedrag, administratieve controle en sancties blijft federaal. VIII. over arbeidskaarten A en B en de beroepskaart voor zelfstandigen? Regionalisering van de regelgevende bevoegdheid voor arbeidskaarten A en B en de beroepskaart voor zelfstandigen. De werknemer die een arbeidskaart A in een van de Gewesten krijgt, kan op basis van diezelfde vergunning eveneens in de twee andere gewesten werken. De zelfstandige die in één gewest een beroepskaart heeft gekregen kan zijn activiteit niet in een ander gewest vestigen, maar er wel zijn activiteit uitoefenen. De Gewesten hebben de mogelijkheid om, tegen betaling, de sanctioneringsbevoegdheid aan de federale overheid (RVA) uit te besteden. Op basis van Europese richtlijnen zullen er samenwerkingsakkoorden worden gesloten om gemeenschappelijke doelstellingen voor de intensiteit van de begeleiding van werklozen vast te leggen. Vrijstellingen van beschikbaarheid in geval van studiehervatting of het volgen van een beroepsopleiding: de Gewesten bepalen autonoom welke studies en beroepsopleidingen een uitkeringsgerechtigde werkloze met behoud van zijn uitkeringen kan aanvatten en welke soort werkzoekende voor deze maatregel in aanmerking kan komen. De Gewesten zullen de soort rechthebbende werkzoekende bepalen na eensluidend advies van de federale staat. Er zal per Gewest een federale enveloppe worden bepaald. De Gewesten zijn financieel verantwoordelijk bij overschrijding van de vastgelegde enveloppe. VII. over uitzendarbeid? Uitzendarbeid: Alle arbeidsrechtelijke bepalingen die de uitzendarbeid regelen blijven federaal. De Gewesten en de Gemeenschappen worden bevoegd om uitzendarbeid in hun respectievelijke overheidsdiensten en lokale besturen toe te staan, en de Gewesten worden bevoegd om in het kader van tewerkstellingstrajecten op uitzendarbeid een beroep te doen. 19

20 Budget doelgroepverminderingen en activering DOELGROEPVERMINDERINGEN Kostprijs Bereik in VTE Ouderen 222,3 mio Jongeren 98,1 mio Langdurig werklozen (Activa) 70,8 mio Doelgroepen SINE 14,7 mio Herstructurering 9,8 mio Doorstromingsprogramma s (Wep) 3,7 mio 894 Moeilijk te plaatsen werklozen + leefloners 1,3 mio 359 Mentoren 0,12 mio 66 GESCO GESCO lokale besturen / PPO 143,2 mio GESCO algemeen RSZ (social profit-non profit) 68,9 mio Onthaalouders 10,7 mio Sectoren Kunstenaars 5,8 mio Bagger- en sleepvaartsector 4,3 mio 370 Huisbedienden 0,14 mio 30 Cijfers Vlaanderen ACTIVERINGSMAATREGELEN Kostprijs Bereik in personen Opleiding & stage-uitkering 65,6 mio SINE 39,6 mio Premie beroepsopleiding (ook PWA) 31,8 mio Werkhervattingstoeslag 29,3 mio Ouderen 29,3 mio ACTIVA 28,7 mio Doorstroomprogramma s (DSP) 6,6 mio Jongeren (Activa start) 0,5 mio 132 Kinderopvangtoeslag 0,36 mio 382 Cijfers Vlaanderen 20

21 Contact FEDERGON Havenlaan 86c bus Brussel Tel.: 02/ Fax: 02/ Paul Verschueren Directeur Vlaanderen /