Evaluatie van het Brusselse dienstenchequestelsel Oktober 2017

Transcriptie

1 Evaluatie van het Brusselse dienstenchequestelsel 2016 Oktober 2017

2 Context van de evaluatie Het stelsel van de dienstencheques is een tewerkstellingsmaatregel die drie doelstellingen nastreeft: De tewerkstellingsgraad verhogen van doelgroepen die van de arbeidsmarkt vervreemd zijn (laaggeschoold) Activiteiten in het zwarte circuit beperken (informele economie) Een beter evenwicht creëren tussen werk en privéleven voor gezinnen Sinds de 6e staatshervorming is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor het beheer en de financiering van het Brusselse stelsel Sindsdien werden de volgende belangrijke reglementaire wijzigingen doorgevoerd: Verlaging van de belastingaftrek van 30 % tot 15 % Behoud van de drempel van nieuwe werknemers maar met wijzigingen

3 Doelstellingen van de evaluatie Het Brusselse dienstenchequestelsel evalueren voor de jaren 2014, 2015 en 2016 Nauwkeurige gegevens verkrijgen over: het belang van het dienstenchequestelsel de kwaliteit van de werkgelegenheid in het dienstenchequestelsel de globale brutokostprijs, de terugverdieneffecten en de nettokostprijs van de maatregel Een eerste reeks van relevante gegevens en aanbevelingen verzamelen om de maatregel te optimaliseren

4 Belangrijkste conclusies van de evaluatie

5 Het dienstenchequestelsel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: een volwaardige sector die zich stabiliseert Bron: Gegevens Sodexo en RSZ/RSZPPO

6 De Brusselse dienstenchequeondernemingen Ondernemingen met maatschappelijke zetel in Brussel die Brusselse dienstencheques ingeleverd hebben

7 De Brusselse markt is ook een belangrijke markt voor de andere gewesten 42 % van de dienstenchequeondernemingen in België heeft minstens één Brusselse dienstencheque ingeleverd voor een prestatie verricht in Aantal niet-actieve ondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aantal actieve ondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest % actieve ondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0 Brussel Vlaanderen Wallonië Totaal ,4% 25,5% 41,7% 42,4% Bron: Gegevens Sodexo

8 De Brusselse markt wordt nog steeds voornamelijk bediend door de dienstenchequeondernemingen die er hun maatschappelijke zetel hebben 86 % van de terugbetaalde Brusselse dienstencheques wordt terugbetaald aan een onderneming waarvan de maatschappelijke zetel in Brussel ligt Bron: Gegevens Sodexo

9 De Brusselse markt van de dienstencheques: vooral gedragen door private commerciële ondernemingen 79 % van de actieve ondernemingen met maatschappelijke zetel in Brussel zijn private commerciële ondernemingen Zij dienden 87 % van de Brusselse dienstencheques in en vertegenwoordigen 86 % van de Brusselse tewerkstelling Bron: Gegevens Sodexo en GOB

10 De vestigingsstrategie van de Brusselse dienstenchequeondernemingen verschilt sterk van onderneming tot onderneming Sommige bevinden zich dicht bij hun klanten, andere bij de werknemers Bron: Gegevens Sodexo

11 De Brusselse werknemers Dienstenchequewerknemers woonachtig in Brussel

12 Stabilisatie van het aantal Brusselse dienstenchequewerknemers sinds 2014 Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telde in dienstenchequewerknemers, evenveel als in 2014 Dankzij het dienstenchequestelsel kan 5,8 % van de actieve beroepsbevolking in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tewerkgesteld worden Bron: Gegevens RSZ

13 Het profiel van de Brusselse werknemers blijft stabiel in de loop der tijd 96 % vrouwen 29 % 50 jaar en ouder 61 % laaggeschoold 80 % niet-belgisch 31 % Pools 18,6 % werkt buiten Brussel (14,2 % in Vlaanderen en 4,4 % in Wallonië)

14 Grote verschillen tussen gemeenten in de concentratie van dienstenchequewerknemers De werknemers zijn geconcentreerd in de Brusselse gemeenten met het laagste gemiddelde inkomen Bron: Gegevens GOB

15 De Brusselse gebruikers Dienstenchequegebruikers woonachtig in Brussel

16 Het Brusselse dienstenchequestelsel blijft nieuwe gebruikers aantrekken ondanks de verlaging van de belastingaftrek in 2016 Sterke toename van de penetratiegraad van de dienstenchequegebruikers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sinds 2013 (van 10,1 % tot 11,7 %) De stijging van het aantal dienstenchequegebruikers is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de toename van het aantal jonge gebruikers (+17 % jonger dan 35 jaar) Bron: Gegevens Sodexo

17 Grote verschillen tussen gemeenten in het gebruik van dienstencheques De gebruikers zijn geconcentreerd in de Brusselse gemeenten met het hoogste gemiddelde inkomen Bron: Gegevens Sodexo

18 De verlaging van de belastingaftrek in 2016 heeft een minder sterke impact gehad op het aantal aangekochte dienstencheques dan de prijsstijging van de dienstencheques in 2014 Lichte daling van de intensiteit van het gebruik van dienstencheques in 2016 (van 2,9 uur per week in 2015 tot 2,8 uur in 2016) Bron: Gegevens Sodexo

19 Sterke toename van het aantal gebruikers van elektronische dienstencheques De stijging van het gebruik van elektronische dienstencheques is voornamelijk toe te schrijven aan de jonge gebruikers (25,3 %) Bron: Gegevens Sodexo

20 De kwaliteit van de dienstenchequewerkgelegenheid

21 Het loon en het aantal werkuren in het stelsel verbeteren Continue stijging van het uurloon en het aantal gewerkte uren maar deeltijds werk blijft de norm in de sector (18,3 % voltijds) Aantal werkuren per week 22,9 24,0 23,9 Bron: Gegevens RSZ

22 Uiteenlopend gebruik van CBD en COD in de sector 66 % van de nieuwe dienstenchequecontracten in 2016 was een CBD... maar het gemiddelde wordt omhooggetrokken door het gebruik van dagcontracten in de eerste 3 maanden door de zogenaamde interimbedrijven 70 % van de werknemers met een COD in 2016 kreeg dit onmiddellijk Het zijn voornamelijk werkzoekenden en leefloontrekkers die eerst een contract van bepaalde duur aangeboden krijgen

23 Opleiding blijft een verbeteringspunt in de sector 70 % van het opleidingsbudget van het regionaal vormingsfonds wordt gebruikt Daling van het aantal werknemers opgeleid met geld van het regionaal vormingsfonds Aantal dossiers per opleidingsjaar Aantal opgeleide werknemers

24 De kostprijs van het dienstenchequestelsel

25 De kostprijs van het dienstenchequestelsel blijft hoog Kostprijs van het stelsel van 231,5 miljoen in 2016, met 49 % verlaagd door de terugverdieneffecten Daling van de brutokostprijs van de maatregel vanwege de verlaging van de belastingaftrek, maar daling van de terugverdieneffecten vanwege de daling van de nieuwe werknemers die voorheen werkzoekend waren Brutokostprijs Budgettaire kostprijs voor het jaar t Kosten van de fiscale aftrekbaarheid t Totale brutokostprijs Directe terugverdieneffecten Verlaging van de werkloosheidsuitkeringen Stijging van de inkomsten uit sociale bijdragen Stijging van de inkomsten uit de personenbelasting Totale directe terugverdieneffecten Nettokostprijs Bron: Berekening IDEA

26 Aanbevelingen

27 Aanbevelingen Aanbeveling 1: De stabiliteit van het stelsel verzekeren door een visie op lange termijn uit te werken en een duidelijk kader te bepalen De langetermijnvisie van het BHG met betrekking tot het dienstenchequestelsel bepalen De doelstellingen van de maatregel verduidelijken en bijwerken De nodige reglementaire wijzigingen doorvoeren Het kader van het stelsel op langere termijn bepalen en een reglementaire stabiliteit verzekeren voor de komende jaren Aanbeveling 2: De verschillende alternatieve financieringsbronnen analyseren De prijs van de dienstencheque aanpassen aan het inkomen van de gezinnen; De prijs van de dienstencheque aanpassen naargelang het gaat om elektronische of papieren dienstencheques (hogere prijs voor papieren dienstencheques om het gebruik ervan te beperken); Overwegen om de belastingaftrek volledig te schrappen; Een systeem invoeren om de werkgevers te laten bijdragen in de aankoop van de dienstencheques (voordeel in natura);

28 Aanbevelingen Aanbeveling 3: De kostprijs van het stelsel beperken en de terugverdieneffecten maximaliseren Gevallen van fraude beperken door meer sociale controles uit te voeren De administratieve kosten verbonden aan het beheer van de papieren dienstencheque beperken door het gebruik van elektronische dienstencheques te stimuleren De kosten voor het beheer van de maatregel na de regionalisatie beperken door een samenwerking met de andere gewesten te overwegen De terugverdieneffecten van de maatregel maximaliseren door het quotum van 60 % nieuwe dienstenchequewerknemers te behouden De opleidingsverplichtingen voor de nieuwe werknemers behouden en erop toezien dat de ondernemingen de opleidingsverplichtingen naleven