Opleidings- en begeleidingscheques

Transcriptie

1 Opleidings- en begeleidingscheques De Maatregel Om werknemers ertoe aan te zetten een leven lang te leren, draagt de overheid financieel een steentje bij. Sinds september kunnen werknemers opleidings- en begeleidingscheques aanvragen om een opleiding, een loopbaanadvies of een competentiemeting te betalen. Deze cheques zijn een betaalmiddel waarmee directe opleidings- en begeleidingskosten, gefactureerd door een erkende verstrekker aan een werknemer, kunnen worden betaald. De opleidingen gebeuren niet in opdracht van de werkgever en vinden plaats buiten de normale werkuren of tijdens periodes van wettige schorsing van de arbeidsovereenkomst. Zoals gesteld in de beleidsnota Werk en in het Werkgelegenheids- en Investeringsplan (WIP) dat in december 2009 tussen de Vlaamse Regering en de sociale partners werd afgesloten werden de modaliteiten van de opleidingscheques arbeidsmarktgerichter gemaakt en dit met ingang van 1 augustus Enkel beroepsopleidingen die erkend zijn in het kader van het betaald educatief verlof of opleidingen opgenomen in een persoonlijk ontwikkelingsplan in het kader van loopbaanbegeleiding, komen nog in aanmerking voor betaling met opleidingscheques. 3 Hiermee werd een betere aansluiting bij de oorspronkelijke beleidsmatige uitgangspunten van de opleidings- en begeleidingscheques en een daardoor verhoogde effectiviteit beoogd. Doelgroep en Tegemoetkomingen Doelgroep De rechthebbenden zijn werknemers of interimkrachten. De vereiste van woonplaats in het Vlaamse Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd vanaf 1 augustus 2010 vervangen door de plaats van tewerkstelling, namelijk: De persoon, die op het ogenblik van de aanvraag van de opleidings- en of begeleidingscheque in de private of publieke sector, tewerkgesteld is op het grondgebied van het Vlaamse Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest krachtens een arbeidsovereenkomst of arbeid verricht onder het gezag van een ander persoon, en die: zijn/haar woonplaats heeft op het grondgebied van het Vlaamse Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, of zijn/haar woonplaats heeft op het grondgebied van één van de lidstaten van de Europese Unie (EU) of één van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EER), of zijn/haar woonplaats heeft op het grondgebied van het Waalse Gewest en gebruikgemaakt heeft van zijn/haar recht op vrij verkeer van werknemers of van de vrijheid van vestiging, zoals gewaarborgd door artikel 39 en 43 van het EG-verdrag en door Verordening (EEG) nr. 1612/68. 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 18 juli 2003 betreffende de opleidings- en begeleidingscheques voor werknemers juli 2010 Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 18 juli 2003 betreffende de opleidings- en begeleidingscheques voor werknemers 3 Meer informatie is te vinden op: 1

2 De 16- tot 25-jarigen tewerkgesteld met een studentenovereenkomst of met een arbeidsovereenkomst van minder dan 80 u/maand komen niet in aanmerking. Tegemoetkomingen Het totale bedrag van de cheques bedraagt maximaal 250 euro per kalenderjaar waarvan 50% door de Vlaamse overheid en 50% door de werknemer betaald wordt. Uitzonderingen hierop zijn: Voor werknemers zonder diploma secundair onderwijs betaalt de Vlaamse overheid 100% voor: o alle opleidingen die personen van minimum 18 jaar of ouder de kans bieden om een diploma of getuigschrift van algemeen, beroeps- of technisch secundair onderwijs te behalen; o een opleiding die in een centrum voor basiseducatie of volwassenenonderwijs gegeven wordt en erkend is in het kader van betaald educatief verlof; o een basisopleiding informatica; o een basisopleiding Nederlands voor anderstaligen. Werknemers zonder diploma hoger onderwijs kunnen een extra tussenkomst van maximaal 250 euro per kalenderjaar krijgen voor opleidingen van langer dan 1 jaar en met meer dan 250 euro onkosten per jaar. Zij hebben hierdoor recht op een maximumbedrag van 500 euro per jaar. Volgende opleidingen komen hiervoor in aanmerking: o Een studie die leidt tot het diploma van bachelor; o Een studie in het hoger onderwijs, ingericht door het onderwijs voor sociale promotie; o Een lerarenopleiding of een opleiding voor het behalen van het getuigschrift voor pedagogische beroepsbekwaamheid. Werknemers uit de kansengroepen die loopbaanbegeleiding volgden en daarvoor betaalden met opleidings- en begeleidingscheques krijgen een verhoogd maximaal volume aan opleidingscheques, indien de loopbaandienstverlening verstrekt wordt door een erkende instelling. Laaggeschoolden en kansengroepen die loopbaanbegeleiding volgden kunnen op dit moment aldus van een uitgebreider recht op opleidingscheques genieten. In dit recht zit een gerichtheid op het behalen van een kwalificatie (tweedekansperspectief, opklimmen op de leerladder) en een stimulus voor het volgen van opleidingen na het krijgen van loopbaanbegeleiding, daar waar reeds gebruik wordt gemaakt van een persoonlijk ontwikkelingsplan. Impact van de maatregel De volgende tabellen geven steeds het aantal gehonoreerde 4 en openstaande 5 aanvragen weer op 31 december van een kalenderjaar. Dit verschilt van het aantal effectief gebruikte cheques (cheques kunnen namelijk geannuleerd, niet gebruikt of terugbetaald worden). Van bij de start was het stelsel van de opleidings- en begeleidingscheques erg succesvol en ging het aantal aanvragen jaarlijks in stijgende lijn tot De bijsturing richting meer arbeidsmarktgerichte opleidingen leidde ertoe dat er in 2010 een derde minder aanvragen voor opleidingscheques geregistreerd werden. In 2011 werd deze daling verder gezet, maar minder sterk dan in Aanvragen die reeds uitgevoerd werden. 5 Aanvragen die nog in behandeling zijn of on hold staan. 2

3 Tabel 1 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen, september 2003 t.e.m. december 2011 Aantal op 31/12 Verschil t.o.v. voorgaand jaar / ,2% ,6% ,7% ,3% ,1% ,6% ,3% ,6% Eén persoon kan meerdere aanvragen per kalenderjaar indienen zolang het maximumbedrag van 250 euro niet bereikt werd. In het aantal aanvragen komen deze personen dus meer dan eenmaal voor. Tabel 2 houdt hier rekening mee en geeft het aantal unieke gebruikers per jaar weer waardoor dubbeltellingen eruit gefilterd worden. De evolutie hiervan ligt in de lijn met het aantal aanvragen, ongeacht hoe vaak een persoon voorkomt. Tabel 2 Aantal unieke aanvragen per jaar, september 2003 t.e.m. december 2011 Aantal op 31/12 Verschil t.o.v. voorgaand jaar / ,7% ,1% ,6% ,5% ,6% ,2% ,5% ,1% Intenties Bij de aanvraag van opleidings- en begeleidingscheques wordt gepeild naar de soort opleiding die men wenst of denkt te volgen, namelijk de intentie. Het merendeel van de aanvragers geeft de categorie andere aan. Deze categorie kende een systematische stijging van een derde in 2003 naar meer dan de helft van de aanvragen, om in 2011 terug naar een derde te evolueren. Daarnaast is de opvallendste beweging in 2011 het aandeel aanvragen voor een talenopleiding. In 2009 bedroeg dit nog 18% om in 2011 naar 28% te stijgen. De mogelijkheid om begeleidingskosten te betalen met opleidings- en begeleidingscheques wordt nauwelijks gebruikt. De gewijzigde regelgeving in 2010 leidde tot een veel hoger aandeel terugboekingen in 2010 (9%) in vergelijking met de voorgaande jaren (ongeveer 0,5%). Personen die reeds opleidingscheques hadden aangevraagd en deze niet langer kon gebruiken, werd hun persoonlijke bijdrage terugbetaald. Van deze terugboekingen is de intentie echter onbekend, waardoor de indeling naar intenties dus niet 100% zuiver is. In 2011 lijkt dit met 1% terugboekingen opnieuw te stabiliseren. 3

4 Tabel 3 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen volgens intentie, september 2003 t.e.m. december Administratieve taken N % 0,9 0,7 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 1,2 1,6 Bedrijfseconomische opleiding N % 5,4 4,5 3,8 3,9 4,0 3,9 3,7 5,0 6,0 Informatica/bureautica Talen N % 25,8 24,0 21,8 18,6 16,5 15,0 13,3 16,4 18,1 N % 21,9 19,9 17,7 17,5 18,7 18,5 17,8 22,5 28,4 Technische opleiding N % 12,5 10,4 9,0 8,9 8,8 9,0 9,4 10,9 11,0 Loopbaanbegeleiding Andere N / % / 1,2 1,5 1,9 1,8 1,3 1,0 1,4 1,6 N % 33,3 39,3 45,5 48,4 49,3 51,2 53,8 51,0 33,8 Ik weet nog niet N % 0,6 0,5 0,6 0,6 0,6 0,7 0,7 0,8 0,7 Terugboeking Totaal N % -0,3-0,5-0,7-0,6-0,5-0,5-0,5-9,3-1,2 N % 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 4

5 Diversiteit Geslacht In alle jaren vertegenwoordigen vrouwen het merendeel van de aanvragers met ongeveer 60%. De gewijzigde regelgeving in 2010 bracht hierin geen verandering. Tabel 4 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen volgens geslacht, 09/ 2003 t.e.m. 12/2011 Man Vrouw N % N % , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Totaal , ,1 Leeftijd 20 tot 29-jarigen zijn de grootste groep aanvragers van opleidingscheques. Hun jarenlang aandeel van 30% daalde sinds de gewijzigde regelgeving in 2010 naar 28,5% in Voor de overige leeftijdsgroepen geldt hoe ouder hoe minder aanvragen geregistreerd worden. Het stimuleren van het volgen van opleiding blijft m.a.w. een uitdaging, zeker bij de oudere leeftijdscategorieën. Een positieve evolutie wordt bij de 50-plussers vastgesteld. Van 12% in 2003 is hun aandeel onder de aanvragers in 2011 gestegen naar 19%. Tabel 5 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen volgens leeftijd, 09/2003 t.e.m. 12/ N % N % N % N % N % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,8 Totaal , , , , ,2 5

6 Opleidingsniveau De verdeling naar opleidingsniveau geeft duidelijk aan dat de grootgebruikers onder de aanvragers hooggeschoold zijn. In 2011 waren zij goed voor bijna de helft van de aanvragen. Middengeschoolden lijken aan een opmars bezig. Hun aandeel steeg in 2011 naar 38%. Laaggeschoolden blijven systematisch het minst opleidingscheques aanvragen. Tabel 6 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen naar opleidingsniveau, 2003 t.e.m. 12/2011 Laaggeschoold Middengeschoold Hooggeschoold N % N % N % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,1 Totaal , , ,6 Personen met een arbeidshandicap Het aantal personen met een arbeidshandicap maakt een minderheid uit van de aanvragers. Na een jarenlange, stabiele vertegenwoordiging van een 1,5%, daalde hun aandeel in 2011 naar 1,0%. Tabel 7 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen volgens arbeidshandicap, 09/2003 t.e.m. 12/2011 Arbeidsgehandicapt Niet arbeidsgehandicapt N % N % , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Totaal , ,6 6

7 Afkomst In tegenstelling tot personen met een arbeidshandicap, stijgt het aandeel allochtonen jaarlijks. Sinds de invoering van de opleidingscheques in 2003 is hun vertegenwoordiging van 1,4% gestegen naar 6 % in Tabel 8 Aantal gehonoreerde en openstaande aanvragen volgens afkomst, 09/ 2003 t.e.m. 12/2011 Allochtoon Autochtoon N % N % , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Totaal , ,0 7