Meer mensen. aan het werk zetten & houden. Memorandum. via een ambitieus arbeidsmarktmodel. Federatie van partners voor werk

Transcriptie

1 Meer mensen aan het werk zetten & houden via een ambitieus arbeidsmarktmodel Memorandum

2 De leden van Federgon dragen in belangrijke mate bij tot een betere werking van onze arbeidsmarkt. Omdat ze dag na dag actief zijn op deze arbeidsmarkt zijn het experten ter zake geworden, waar niemand nog omheen kan. Ze zorgen voor een soepeler werkende arbeidsmarkt omdat ze bijdragen tot het beter afstemmen van vraag en aanbod op deze arbeidsmarkt. Ze ondersteunen de transities op de arbeidsmarkt door kansen te bieden: voor een eerste job, om vrijwillig van werk te veranderen of om na een ontslag opnieuw aan de slag te geraken. Ze helpen werknemers en werkzoekenden hun competenties te versterken, onder meer via opleiding. Federgon is de Federatie van Partners voor werk en van de HR-dienstverleners. Federgon vertegenwoordigt 400 bedrijven actief in de human resources sectoren: - uitzendarbeid - werving en selectie - outplacement - interim management - projectsourcing - opleidingsverstrekkers - dienstencheques Ze bevorderen zowel de professionele als de geografische mobiliteit. Ze bieden bedrijven de mogelijkheid tijdelijk de externe expertise in te zetten die ze nodig hebben. Ze geven doelgroepen de kans gemakkelijker aan bod te komen op de arbeidsmarkt, meer in het bijzonder jongeren, allochtonen en oudere werknemers. De leden van Federgon zijn al vele jaren de bevoorrechte partners van werkzoekenden, van ondernemingen en hun werknemers, alsook van de overheid en haar agentschappen. De federatie in cijfers (2008) - Geaggregeerde omzet Federgon-leden: ca. 5,7 miljard euro uitzendkrachten / jobstudenten dienstenchequewerknemers interne medewerkers projectmedewerkers opgestarte outplacementbegeleidingen

3 Nood aan een nieuw arbeidsmarktmodel dat meer mensen aan het werk zet en langer aan het werk houdt In een geglobaliseerde economie als de onze, is het voor een regio die competitief wil blijven en welvaart wil creëren van het grootste belang dat ze een beroep kan doen op een performante arbeidsmarkt, waar de bedrijven de juiste talenten vinden en mensen hun talenten ten volle kunnen benutten om aan het werk te gaan of te blijven. Om een performante arbeidsmarkt te verwezenlijken, pleit Federgon voor het intensiveren van een actief arbeidsmarktbeleid, uitgaande van drie krachtlijnen: Meer mensen aan het werk zetten Meer mensen (langer) aan het werk houden Via een vernieuw(en)d en ambitieus arbeidsmarktmodel. Federgon onderschrijft zonder meer de doelstellingen over werkzaamheid en talentontwikkeling van het Pact In dit memorandum worden vooral voorstellen geformuleerd om deze doelstellingen te realiseren. 72 Evolutie werkzaamheidsgraad Vlaanderen - EU Doelstelling Pact ,9 ppt Vlaanderen 62,1 63,5 63,4 63,5 62,9 64,3 64,9 65,0 66,1 70,0 EU 27 n.b. 62,1 62,5 62,4 62,7 62,8 63,5 64,5 65,4 De werkzaamheidsgraad: het aandeel van werkende personen in de bevolking op actieve leeftijd (15-64 jaar).

4 1. Meer mensen aan het werk zetten In 2020 vinden ondernemingen voldoende en geschikte werknemers, en meer en beter opgeleide mensen zijn aan de slag. Vraag en aanbod sluiten nauwer op elkaar aan. De werkzaamheid is voldoende hoog en levert een bijdrage tot de welvaartscreatie en de financiering van de sociale zekerheid. Dat is de ambitie van het Pact 2020, dat als concrete doelstelling voor 2020 vooropstelt dat 70% van de beroepsbevolking aan het werk moet zijn. Met iets meer dan 66 % van de beroepsbevolking aan het werk, is er vandaag dus nood aan het intensiveren van een actief arbeidsmarktbeleid, met als doel het verhogen van de participatiegraad op de arbeidsmarkt, en wel door: werkzoekenden beter te begeleiden en te ondersteunen in hun zoektocht naar werk; niet-uitkeringsgerechtigde inactieven te stimuleren tot een herintrede op de arbeidsmarkt; ouderen, allochtonen, kortgeschoolden en arbeidsgehandicapten extra troeven te geven op de arbeidsmarkt. Federgon vraagt : Het verruimen van de tewerkstellingspremie 50+ tot de uitzendkrachten. Aanpassing van de VOP (Vlaamse Ondersteuningspremie) voor het bevorderen van de tewerkstelling van personen met een arbeidshandicap via uitzendarbeid. Aanpassing van IBO-Interim tot een werkbaar instrument, en de uitbreiding van de maatregel naar alle werkzoekenden. Verlenging van de sectorconvenant met de Vlaamse Overheid vanaf 2010, waarbij rekening wordt gehouden met het gewicht van de uitzendsector op de arbeidsmarkt en in het economische weefsel. Een proefproject met persoonsgebonden budgetten voor begeleiding en bemiddeling van werkzoekenden. Voordelen : - keuzevrijheid voor de werkzoekenden wat de dienstverlener betreft; - een systeem dat moduleerbaar is in functie van de moeilijkheidsgraad van de doelgroep; - sturing op basis van het resultaat ; -

5 2. Mensen (langer) aan het werk houden Om de werkzaamheidsgraad te verhogen en de welvaart in Vlaanderen te garanderen, moet er ook voor gezorgd worden dat mensen (langer) aan het werk blijven. Het streefdoel is dus om loopbanen gemiddeld langer te maken. Dit is uiteraard nog belangrijker tegen de achtergrond van de demografische evolutie van Vlaanderen, waaronder ontgroening en vergrijzing. Er moet gestreefd worden naar een model: waar oudere werknemers langer aan het werk blijven; waar werknemers steeds beschikken over competenties die beantwoorden aan de vraag op de arbeidsmarkt; waar mensen die hun job verliezen de mogelijkheid krijgen om snel opnieuw aan de slag te gaan; waar werknemers gestimuleerd worden om hun loopbaan zelf in handen te nemen. Langere loopbanen vergen vooreerst een wijziging in het denkpatroon, maar ook een nieuw beleid, waarbij het bevorderen van transities op de arbeidsmarkt - en dus meer mobiliteit - centraal staan. In die zin pleiten onderzoekers als Sels, Stynen, De Winne & Gilbert terecht voor het invoeren van een beschermde mobiliteit*, nl. een verhoogde mobiliteit zonder dat dit impliceert dat de arbeidsmarkt gedomineerd wordt door werk - en inkomensonzekerheid. Mensen langer aan het werk houden kan verwezenlijkt worden door drie soorten maatregelen: maatregelen om ontslag te voorkomen (bijvoorbeeld: opleiding, loopbaanmanagement); het proactief heroriënteren van de loopbaan (bijvoorbeeld: loopbaanbegeleiding); activerende maatregelen, gericht op een snelle en succesvolle transitie tussen jobs (bijvoorbeeld: outplacement, arbeidsbemiddeling). * Sels, L., Stijnen, D., De Winne, S. & Gilbert, C Beschermde mobiliteit of beschermen tegen mobiliteit? Recepten voor een (te?) stabiele arbeidsmarkt. Leuven.

6 Federgon vraagt : Een aangepast beleid inzake loopbaanbegeleiding - Het heroriënteren van de middelen van de erkende loopbaancentra naar een versterkt systeem van loopbaanbegeleiding, waarbij het huidige keurslijf wordt losgelaten ten voordele van maatwerk, aangeboden door een brede groep van commerciële en niet-commerciële dienstverleners, die allen een deontologische code onderschrijven. - Uitbreiding van loopbaandienstverlening, met als noodzakelijke voorwaarde het solvabel maken van de vraag: via versterking van de opleidings- en begeleidingscheques voor werknemers (moduleren mogelijk in functie van een kansengroepenbeleid); via het extra aanmoedigen van de vraag als het initiatief uitgaat van de werkgever. - Het positioneren van de VDAB als promotor van een loopbaanbeleid, niet als actor. Outplacement - Veralgemening van outplacement als activerend instrument. - Bijkomende investeringen van de overheid in het kader van een preventief arbeidsmarktbeleid. - Geen overheidsinmenging in B-to-B outplacement. Verder investeren in talentontwikkeling - Meer investeren in Levenslang Leren is noodzakelijk (cfr Pact 2020). - Nood aan het openen van de opleidingsmarkt. - Overgaan van aanbod- naar vraaggestuurde financiering voor meer maatwerk en een efficiëntere inzet van de middelen. Meer vraaggestuurde maatregelen: naast de KMO-portefeuille en de strategische opleidings- en investeringssteun is er in Vlaanderen nood aan een bijkomende vraaggestuurde maatregel voor opleidings- en ontwikkelingsprojecten van gemiddelde omvang. Marktordening voor een evenwichtige ontwikkeling van alle actoren.

7 3. Via een innovatief en ambitieus arbeidsmarktmodel Federgon is ervan overtuigd dat de huidige organisatie van de arbeidsmarkt ontoereikend is om een antwoord te bieden op de uitdagingen waar Vlaanderen voor staat. Er is niet alleen nood aan een krachtdadig en vooruitstrevend beleid, er is vooral nood aan performante actoren om dit beleid in de praktijk uit te voeren. Via een grondige analyse van het huidige arbeidsmarktmodel komt Federgon tot het inzicht dat : de rol die de overheid zich toemeet als actor stelselmatig wordt uitgebreid, waardoor deze overheid steeds verder afdwaalt van haar primaire doelstellingen.door de toenemende complexiteit van de arbeidsmarkt moet de overheid de ambitie hebben gevat in te spelen op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, en dit in het belang van werkzoekenden, werkenden, bedrijven, De overheid moet hier optreden als beleidsmaker en een stimulerende rol spelen. Al te vaak wordt stimuleren echter geïnterpreteerd als zelf organiseren. het potentieel van de private sector permanent onderbenut wordt. De laatste twee decennia had op de arbeidsmarkt een interessante ontwikkeling plaats. Honderden nieuwe bedrijven specialiseerden zich in de verschillende aspecten van bemiddeling (uitzendarbeid, werving&selectie, outplacement, ), opleiding, loopbaandienstverlening, De reflex van de overheid zou moeten zijn dat datgene wat de markt kan, niet moet worden angeboden door de publieke diensten. Zonder een ambitieuze hervorming zullen de doelstellingen (Lissabon, Pact 2020) niet worden gerealiseerd en zullen de hardnekkige «gaps» niet worden gedicht. Een nieuwe evaluatie is dus noodzakelijk, in het bijzonder deze van de rol en de functie van de overheid als regisseur / regulator, vooral in haar relatie tot de actoren / uitvoerders. Hierbij kan niet uit het oog worden verloren dat een nieuw arbeidsmarktmodel vanuit een Europees perspectief moet worden benaderd. Publieke en private actoren op de arbeidsmarkt bewegen zich immers op het terrein van de zogenaamde diensten van algemeen economisch belang. Vallen onder dit begrip: activiteiten van commerciële dienstverlening waarbij taken van algemeen belang worden vervuld, en waarvoor dan ook van overheidswege specifieke verplichtingen inzake openbare dienstverlening gelden. Al te vaak wordt dit Europese perspectief vergeten, hoewel private en publieke operatoren hun dienstverlening aanbieden op een markt waar regels van correcte mededinging moeten gelden. Op dit ogenblik wordt hiermee te weinig rekening gehouden. Het is noodzakelijk om de subsidiëring van een aantal diensten aangeboden door overheidsorganismen opnieuw te onderzoeken en aan te passen, met het oog op een efficiëntere en meer transparente werking van de arbeidsmarkt. In dit opzicht is het dossier Diensten Algemeen Economisch Belang zondermeer een hefboom voor een noodzakelijke hervorming van de arbeidsmarkt.

8 Federgon vraagt : Een weloverwogen beleid van marktwerking in Vlaanderen, waarbij de expertise van de private actoren ingeschakeld wordt bij het uitvoeren van alle delen van het arbeidsmarktbeleid, nl. begeleiding, bemiddeling, opleiding, loopbaanbegeleiding, Een correcte en precieze toetsing - en zo nodig aanpassing - aan de Europese regelgeving. Het aanbesteden (tenderen) en uitbesteden van opdrachten inzake begeleiding en bemiddeling van werkzoekenden aan private organisaties moet deel gaan uitmaken van het reguliere beleid, en niet louter beperkt worden tot aparte, bijkomende enveloppes. Dit vernieuw(en)d beleid dient op de volgende manier vorm te krijgen. - Schaalvergroting is noodzakelijk om uit de fase van de beperkte en versnipperde opdrachten te treden, en marktwerking mogelijk te maken voor grote opdrachten van begeleiding van werkzoekenden. - Marktordening, met gezonde concurrentieverhoudingen en complementariteit tussen commerciële en niet-commerciële actoren. - Variatie in de instrumenten voor marktwerking: naast de gekende technieken van aan- en uitbesteding ook bvb. via persoonsgebonden budgetten. - Een onafhankelijke regulator voor het actief bevorderen van marktontwikkeling. Belangrijk vanuit het standpunt van de marktspelers is dat er een instantie is die de verschillende segmenten van marktwerking op het terrein van de arbeidsmarkt in hun geheel overziet : begeleiding van werkzoekenden, inburgeringstrajecten, trajecten voor leefloners, werk-naar-werk trajecten,... Deze overkoepelende taak wordt best toevertrouwd aan een centrale regulator voor het geheel van de arbeidsmarktdienstverlening. De regulator is een onafhankelijke instantie die fungeert als expertisecentrum voor de markt, regels ontwerpt, stroomlijnt, kwaliteit bewaakt en voor transparantie zorgt. Deze instantie staat in voor het inzichtelijk maken van resultaten, het bevorderen van meer eenvormigheid in opvolgings- en rapportageverplichtingen, het bevorderen van transparantie op de gecreëerde markt, het stimuleren van innovatie. De rol van regulator is te onderscheiden van deze van regisseur-opdrachtgever. In een gezonde marktwerking ontstaan er bij voorkeur verschillende opdrachtgevers, die elk vanuit het eigen beleidsveld en op de gepaste regionale schaal condities creëren voor private spelers bij het vervullen van publieke opdrachten. Meer Publiek Private Samenwerking - Uitbreiding van de samenwerking met de VDAB op het vlak van onderlinge doorverwijzing, opleiding van werkzoekenden en uitzendkrachten, arbeidsmarktonderzoek,