ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT donderdag 6 november Loon naar werken

Transcriptie

1 ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT donderdag 6 november 2008 Loon naar werken In welke sectoren betaalt men de hoogste lonen uit? Welke impact heeft het opleidingsniveau op de omvang van het loonbriefje? Welke beroepen zijn vanuit financieel oogpunt het interessantst? Een antwoord op deze en andere vragen vindt u in het bijgevoegde dossier. Zo onderzoeken we in deze publicatie welke factoren een impact hebben op het loonverschil. Het gaat hier zowel om individuele kenmerken als om factoren die verband houden met het bedrijf waarvoor men werkt. De volgende conclusies springen in het oog: 10% van alle werknemers verdient maximaal per maand. 10% van alle werknemers verdient minstens per maand. Bedrijfsleiders ontvangen het hoogste salaris, gezinshelpers en schoonmakers het laagste loon. De petrochemische nijverheid is de best betalende tak van de economie. Kapsalons, wasserijen en schoonheidsinstituten betalen de laagste lonen uit. Wie in Brussel werkt maakt de beste kans op een hoog loon. De scholingsgraad is positief gecorreleerd met de loonomvang. Opmerking: Indien er in deze publicatie sprake is van het loon, dan gaat het steeds om het. Bovendien is de analyse beperkt tot de voltijds tewerkgestelde loontrekkenden die werkzaam zijn in ondernemingen met minstens tien werknemers. Bepaalde sectoren, met name de landbouw, de visserij en het openbaar bestuur werden niet opgenomen in de studie. De referentieperiode van alle gegevens is oktober

2 1. Tien procent van de werknemers verdient minder dan per maand In 2006 bedroeg het van een voltijds tewerkgestelde loontrekkende Het mediaanloon bedroeg Wanneer het mediaanloon lager ligt dan het rekenkundig, betekent dit dat de laagste lonen sterker geconcentreerd zijn dan de hoogste lonen, die bijgevolg meer gespreid zijn. In de onderstaande figuur uit zich dat in een duidelijke piek bij de lagere looncategorieën, terwijl de staart van de zwarte trendlijn lang is en vanaf slechts geleidelijk daalt. De sterkere concentratie van de lagere lonen kan deels verklaard worden doordat de minimumlonen wettelijk vastgelegd en dus begrensd zijn, terwijl voor de hoogste lonen geen wettelijk plafond geldt. 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% > <= 1500 Figuur 1: Spreiding van de lonen over 20 klassen De grotere spreiding bij de hoogste lonen blijkt ook uit de onderstaande decielenverdeling. 10% Van de werknemers verdient op maandbasis maximaal 1.701, terwijl 20% van de loontrekkenden maandelijks mag rekenen op maximaal Daar de mediaanwaarde is, ontvangt de helft van de werknemers een lager- en de andere helft een hoger salaris. De 10% werknemers die het hoogste loon ontvangen, krijgen in ruil voor hun prestaties meer dan van hun werkgever uitbetaald. 90% verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal % verdient maximaal

3 2. Bedrijfsleider verdient 147% meer dan de werknemer Dat de omvang van het loon sterk bepaald wordt door de uitgeoefende functie zal niemand verbazen. Aspecten zoals het dragen van verantwoordelijkheid of het bezitten van unieke vaardigheden vertalen zich immers in een hoger loonbriefje. De onderstaande tabel omschrijft de tien beroepen waar de lonen respectievelijk het hoogst en het laagst zijn. De tien best betalende beroepen % boven het 1 Bedrijfsleiders ,32% 89,35% 2 Kaderleden bij directie, productie en operaties ,20% 83,15% 3 Directeurs en beheerders van kleine ondernemingen ,88% 71,25% 4 Artsen ,99% 100% 5 Overige directiekaderleden ,00% 85,05% 6 Account managers en consultants ,49% 100% 7 Juristen ,10% 100% 8 Natuurkundigen en scheikundigen ,29% 100% 9 Architecten en ingenieurs ,93% 91,16% 10 Informaticaspecialisten ,46% 89,34% De tien minst betalende beroepen % onder het 1 Gezinshelpers en schoonmakers ,44% 1,39% 2 Beheerders en personeel in de horeca ,68% 5,02% 3 Handlangers in de verwerkende nijverheid ,73% 1,05% 4 Gebouwpersoneel en ruitenwassers ,14% 2,31% 5 Arbeiders in de hout-, textiel- en lederambacht ,13% 0,38% 6 Dienstboden en portiers ,42% 1,11% 7 Bestuurders van machines voor houtbewerking ,64% 2,06% 8 Bibliotheekbedienden ,21% 1,07% 9 Ambachtslieden en arbeiders in de ,17% 1,40% houtbewerking; Meubelmakers 10 Vuilnisophalers ,38% 1,42% e over alle beroepen ,26% De best betaalde functie is weggelegd voor bedrijfsleiders, die gemiddeld verdienen. Dit bedrag ligt 147% hoger dan het, dat bedraagt. Ook kaderleden en beoefenaars van intellectuele en wetenschappelijke beroepen, zoals artsen en account managers, ontvangen een relatief hoog salaris. Aan de andere kant van het spectrum verdienen gezinshelpers en schoonmakers met het laagste loon, op de voet gevolgd door loontrekkenden in de horeca en handlangers in de verwerkende nijverheid. Het salaris van gezinshelpers en schoonmakers ligt bijgevolg 33% onder het. Om hetzelfde als een bedrijfsleider te ontvangen, moeten gezinshelpers en schoonmakers meer dan drie en een halve maand werken. De bovenstaande tabel toont daarenboven aan dat verder studeren na het middelbaar onderwijs vanuit financieel oogpunt de moeite loont. Waar in 2006 gemiddeld 34,26% van de loontrekkenden over een diploma van het tertiair onderwijs beschikten, lag dit percentage beduidend hoger bij de - 3 -

4 best betalende beroepen. Sommige functies, zoals artsen en juristen, worden uitsluitend door hooggeschoolden uitgeoefend. Bij de minst betalende functies zijn de hoogopgeleide werknemers duidelijk ondervertegenwoordigd. Met uitzondering van het horecapersoneel maken ze steeds minder dan 5% van de totale arbeidspopulatie uit. 3. Een tertiair diploma biedt de beste garantie op een hoog loon Uit de vorige paragraaf bleek dat de scholingsgraad beduidend hoger ligt bij de best betalende beroepen in vergelijking met de minder vergoede functies. Men zou dus kunnen verwachten dat de omvang van het loonbriefje positief gerelateerd is aan het scholingsniveau. De onderstaande grafiek blijkt dit vermoeden te bevestigen. Wie maximaal over een diploma van het lager secundair onderwijs beschikt, verdient op maandbasis ofwel zo n 17,5% minder dan de werknemer. Wie het secundair onderwijs met vrucht heeft beëindigd, ontvangt reeds een hoger salaris, maar dit bedrag ligt nog steeds 10% onder het. Doctoraat Postuniversitair Hoger onderw ijs van het lange type of universitair onderw ijs Hoger onderw ijs van het korte type e over alle opleidingsniveau's TSO of BSO, hogere graad ASO, hogere graad Secundair onderw ijs, lagere graad Lager onderw ijs of geen diploma Figuur 2: per opleidingsniveau Werknemers met een diploma van het tertiair onderwijs ontvangen daarentegen maandelijks een bedrag dat hoger ligt dan dit. Toch zijn er tussen deze hooggeschoolden grote verschillen waarneembaar. Zo mogen houders van een diploma van het korte type rekenen op een loon dat 9% hoger ligt dan het, terwijl dit bij werknemers die hun doctoraat hebben afgewerkt, reeds oploopt tot bijna 92%. Met andere woorden, de vaststelling dat langer studeren de kansen op een hoger salaris vergroot, kan doorgetrokken worden tot in het hoger onderwijs zelf

5 4. De petrochemische nijverheid spant de kroon Naast de uitgeoefende functie en het scholingsniveau blijkt ook de sector waar men tewerk is gesteld een grote invloed te spelen op het loonniveau. De onderstaande tabel geeft een beeld van de tien sectoren waar de hoogste en de laagste lonen worden uitbetaald. De tien best betalende sectoren % boven het 1 Petrochemische nijverheid ,07% 53,21% 2 Financiële instellingen, exclusief het verzekerinswezen en ,04% 68,62% pensioenfondsen 3 Chemische nijverheid ,13% 40,61% 4 Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en ,52% 42,68% warm water 5 Verzekeringswezen en pensioenfondsen, exclusief verplichte sociale verzekeringen 6 Ondersteunende activiteiten i.v.m. financiële instellingen en verzekeringswezen ,66% 63,39% ,42% 66,58% 7 Speur- en ontwikkelingswerk ,33% 80,56% 8 Activiteiten in verband met computers ,92% 80,17% 9 Luchtvaart ,82% 58,77% 10 Vervaardiging van audio-, video- en telecommunicatieapparatuur ,61% 54,26% De tien minst betalende sectoren % onder het 1 Overige persoonlijke diensten ,72% 5,66% 2 Hotels, restaurants en drankgelegenheden ,04% 16,53% 3 Recyclagesector ,12% 9,46% 4 Detailhandel ,09% 15,99% 5 Vervaardiging van meubelen ,39% 10,95% 6 Houtindustrie ,03% 8,69% 7 Vervaardiging van kleding en bontnijverheid ,32% 23,83% 8 Vervaardiging van textiel ,68% 10,76% 9 Bouwnijverheid ,79% 10,76% 10 Vervaardiging van voedings- en genotsmiddelen ,10% 17,73% e alle sectoren ,26% In 2006 werden in de petrochemische nijverheid de hoogste lonen uitbetaald. Met een bedrag van ligt een salaris er 53% boven het. Ook bij de financiële instellingen, de chemische nijverheid en de nutsbedrijven liggen de lonen relatief hoog. De laagste lonen worden uitbetaald in de overige persoonlijke diensten, waartoe kapsalons, wasserijen en schoonheidsinstituten gerekend worden. Bovendien vormen de overige persoonlijke diensten de enige sector waar de maandlonen onder de liggen. Een loontrekkende in de horeca mag in ruil voor een maand arbeid immers rekenen op 2.026, hetgeen echter nog steeds 26% lager ligt dan het

6 Reeds eerder werd de oververtegenwoordiging van de hooggeschoolden bij de best betalende functies aangetoond. Deze vaststelling beperkt zich echter niet tot de uitgeoefende beroepen, maar is tevens van toepassing op de sector van tewerkstelling. Hooggeschoolden blijken sterk oververtegenwoordigd in de best betalende takken van de economie. Zo beschikken bij acht van de tien opgesomde branches een absolute meerderheid van de werknemers over een tertiair diploma. Bij de minst betalende sectoren stellen we daarentegen een sterke kwantitatieve afwezigheid van hooggeschoolden vast. Zo beschikt bij de overige persoonlijke diensten slechts 1 werknemer op 20 over een tertiair diploma, terwijl het 1 op 3 bedraagt. 5. Brussel is financieel de interessantste locatie om te werken Een laatste element dat in deze publicatie wordt besproken en een grote impact heeft op de verloning is de plaats van tewerkstelling. De hoogste lonen worden immers uitbetaald in Brussel, waar een loontrekkende bijna 14% meer verdient dan het. Ook in de provincies Vlaams- en Waals-Brabant en in Antwerpen liggen de uitbetaalde lonen boven dit Brussel Vlaams- Brabant Waals- Brabant Antw erpen Limburg Oost- Vlaanderen Luik Namen West- Henegouw enluxemburg Vlaanderen Figuur 3: in de tien provincies en in Brussel De laagste lonen zijn terug te vinden in de provincie Luxemburg. Het salaris ligt er 16% lager dan het loon waarop de doorsnee Belg mag rekenen en 36% lager dan het salaris van een loontrekkende werkzaam in Brussel. Ook in de provincies Henegouwen en West-Vlaanderen liggen de maandlonen onder de Als vervolgens het scholingsniveau van de werknemer onder de loep wordt genomen, stelt men in overeenstemming met de eerdere conclusies vast dat hooggeschoolden het sterkst vertegenwoordigd zijn in Brussel. Ook in de provincies Vlaams- en Waals-Brabant beschikt een relatieve meerderheid van de werknemers over een diploma van het tertiair onderwijs. In alle andere provincies beschikken de meeste werknemers over een diploma van het hoger secundair onderwijs. Tenslotte kan uit de onderstaande grafiek nog afgeleid worden dat Henegouwen de enige Belgische provincie is waar meer dan een derde van de loontrekkenden maximaal over een diploma van het lager secundair onderwijs beschikt

7 Antw erpen Brussel Henegouw en Limburg Luik Luxemburg Namen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Waals-Brabant West-Vlaanderen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Maximaal lager secundair onderw ijs Hoger secundair onderw ijs Minimaal hoger onderw ijs van het korte type Figuur 4: Verdeling van de loontrekkenden naar opleidingsniveau en plaats van tewerkstelling De bovenstaande cijfers vertellen uiteraard niets over de scholingsgraad van de ingezetenen van de verschillende provincies. De data tonen wel aan dat Brussel een sterke aantrekkingskracht heeft op hooggeschoolden. Het feit dat heel wat bedrijven er hun hoofdzetel hebben gevestigd, is hier niet vreemd aan. Bijkomende inlichtingen Voor meer inlichtingen kunt u terecht bij de heer Freddy Verkruyssen : 02/ freddy.verkruyssen@economie.fgov.be Verplichte bronvermelding FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - 7 -