Hoofdstuk 2: Wat bepaalt het loon?

Transcriptie

1 Hoofdstuk 2: Wat bepaalt het loon? ( en 2.2.: Weinig mensen verdienen hetzelfde loon / Zoveel deelmarkten op de arbeidsmarkt (p. 81 e.v.) Netto belastbare inkomens, bedragen in EUR Fiscale inkomens - België en gewesten ( ) 1998, , , , , , , 2005 Gemiddeld inkomen per aangifte Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest Mediaan inkomen per aangifte (a) Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest OPDRACHT 1: a. Wat verstaan we onder gemiddelde en mediaan per aangifte? b. Wat kan je uit deze tabel afleiden m.b.t. de netto inkomens in België? c. Hoeveel procent liggen de gemiddelde inkomens in het Vlaams Gewest hoger dan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in het Waals Gewest in het jaar 2004.

2 Bezoldigingen in de landbouw ( ) Gemiddelde bruto uurlonen van de arbeiders in de landbouw volgens het arbeidsregime (EUR) Totaal Mannen Vrouwen Algemeen totaal 7,44 8,57 8,73 8,96 7,54 8,79 8,93 9,16 7,11 7,99 8,18 8,40 Voltijdse arbeiders 7,54 8,79 8,89 9,12 7,59 8,90 9,00 9,23 7,24 8,22 8,34 8,50 Deeltijdse arbeiders 7,09 7,91 8,14 8,37 7,24 8,08 8,33 8,51 7,02 7,81 8,04 8,30 Algemene landbouwveeteelt 7,51 8,75 8,86 9,01 7,56 8,88 9,03 9,16 7,34 8,24 8,25 8,46 Voltijdse arbeiders 7,59 8,98 9,07 9,22 7,66 9,07 9,21 9,36 7,29 8,38 8,19 8,43 Deeltijdse arbeiders 7,24 8,03 8,20 8,36 7,11 7,98 8,12 8,27 7,39 8,10 8,30 8,49 Groenteteelt 6,62 7,75 7,89 8,13 6,59 7,87 7,97 8,24 6,69 7,54 7,71 7,93 Voltijdse arbeiders 6,57 7,86 7,96 8,22 6,57 7,91 7,99 8,26 6,54 7,62 7,81 8,01 Deeltijdse arbeiders 6,74 7,54 7,71 7,90 6,77 7,64 7,84 8,01 6,74 7,50 7,66 7,88 Sierteelt 7,61 8,77 8,97 9,16 7,68 8,99 9,14 9,35 7,46 8,43 8,71 8,87 Voltijdse arbeiders 7,64 8,93 9,07 9,26 7,68 9,06 9,17 9,39 7,46 8,60 8,83 8,93 Deeltijdse arbeiders 7,49 8,28 8,59 8,81 7,44 8,34 8,70 8,75 7,49 8,26 8,56 8,82 Boomkwekerijen 8,38 9,56 9,71 9,95 8,43 9,62 9,76 10,03 8,08 9,09 9,32 9,37 Voltijdse arbeiders 8,40 9,63 9,76 9,99 8,43 9,66 9,78 10,05 8,11 9,24 9,48 9,35 Deeltijdse arbeiders 8,23 9,06 9,31 9,52 8,35 9,18 9,46 9,61 8,08 8,86 9,07 9,41 Fruitteelt 7,36 8,24 8,47 8,61 7,44 8,41 8,57 8,66 6,94 7,58 7,87 8,35 Voltijdse arbeiders 7,49 8,45 8,57 8,71 7,51 8,55 8,63 8,72 7,21 7,70 7,96 8,60 Deeltijdse arbeiders 6,92 7,59 7,86 8,11 6,99 7,67 7,95 8,19 6,82 7,49 7,77 8,00 Diensten verwant aan de landbouw 8,01 9,33 9,51 9,75 8,08 9,48 9,65 9,90 6,97 7,70 7,76 7,90 Voltijdse arbeiders 8,06 9,48 9,62 9,87 8,11 9,60 9,74 10,01 7,11 7,74 7,70 7,82 Deeltijdse arbeiders 7,61 8,33 8,65 8,83 7,93 8,54 8,84 8,96 6,79 7,65 7,87 8,17 Bron (verplichte vermelding): FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, Landbouwstatistieken. OPDRACHT 2: a. Wat kan je uit bovenstaande tabel afleiden m.b.t. de bruto uurlonen in de landbouwsector? b. Hoeveel procent zijn de gemiddelde bruto uurlonen in 2005 in de boomkwekerijsector hoger dan in de fruitteelt? c. Hoeveel procent liggen de algemene brutouurlonen in de landbouwsector van de mannelijke arbeiders boven die van hun vrouwelijke collega s in 2005?

3 Gemiddelde brutomaandlonen, volgens bepaalde individuele kenmerken en volgens bedrijfstak ( ) Gemiddeld brutomaandloon (in EUR) Totaal (NACE C-K, voltijdse werknemers) Oktober 1999 Oktober 2004 Oktober 2005 Vergelijking t.o.v. 1 jaar geleden (okt t.o.v. okt. 2004) BE BR VL WA BE BR VL WA BE BR VL WA BE BR VL WA ,5% +0,0% -0,0% +0,0% Geslacht Vrouwen ,9% +2,7% +0,9% +3,4% Mannen ,8% +2,0% +1,4% +3,0% Leeftijd Jonger dan 20 jaar N/A N/A N/A N/A jaar ,8% +4,0% -0,3% +2,3% jaar ,5% +1,3% +1,1% +2,2% jaar ,2% +3,4% +1,0% +3,2% jaar ,5% +3,1% +0,8% +2,6% jaar ,6% +4,9% +2,3% +1,1% jaar ,5% +4,1% +2,6% +6,2% jaar ,2% -2,2% -2,0% +1,0% jaar ,9% +3,1% +0,1% +3,9% 60 jaar en meer N/A N/A N/A N/A Opleidingsniveau Geen of lager Lager secundair Hoger secundair (algemeen vormend) Hoger secundair (beroeps/technisch) Hoger, nietuniversitair, van het korte type Universitair of hoger van het lange type Postuniversitair Gemiddeld brutomaandloon (in EUR) (vervolg) N/A N/A N/A N/A ,5% +1,4% +0,8% +3,0% ,0% -6,5% -2,4% -0,7% ,0% +0,1% +1,4% -0,2% ,9% +4,0% +0,6% +2,5% ,7% -0,3% +0,0% +5,2% N/A N/A N/A N/A Oktober 1999 Oktober 2004 Oktober 2005 Vergelijking t.o.v. 1 jaar geleden (okt t.o.v. okt. 2004) BE BR VL WA BE BR VL WA BE BR VL WA BE BR VL WA Beroepscategorie (b)

4 Bedrijfsleiders en hoger kaderpersoneel Intellectuele en wetenschappelijke beroepen Ondergeschikt personeel in intellectuele en wetenschappelijke beroepen ,5% +0,2% -3,6% +4,1% ,8% -1,2% -2,0% +5,9% ,5% -0,5% +4,0% +2,5% Bedienden ,4% +4,2% +2,1% -0,1% Dienstverlenend en verkoopspersoneel Ambachtslieden en ambachtelijke vakarbeiders Fabrieksarbeiders, machine- en montagearbeiders Ongeschoold personeel Anciënniteit (c) ,2% +2,2% +3,9% +0,6% ,2% -5,8% +0,6% +1,0% ,7% -2,0% -0,8% +0,7% ,1% +1,1% -0,4% -0,4% Minder dan 2 jaar ,7% -3,6% -2,3% +3,3% 2 tot 5 jaar ,7% +8,0% +1,8% +2,1% 5 tot 10 jaar ,8% +1,6% +2,0% +0,4% 10 tot 20 jaar ,6% +0,3% -0,3% +4,7% 20 jaar of meer ,2% +2,7% +0,9% +2,2% Gemiddeld brutomaandloon (in EUR) (vervolg) Bedrijfstakken (d) Winning van delfstoffen Oktober 1999 Oktober 2004 Oktober 2005 Vergelijking t.o.v. 1 jaar geleden (okt t.o.v. okt. 2004) BE BR VL WA BE BR VL WA BE BR VL WA BE BR VL WA N/A N/A N/A N/A Industrie ,4% +2,2% +1,2% +1,6% Productie en distributie van elektriciteit, gas en water N/A N/A N/A N/A Bouwnijverheid ,3% +1,8% +2,2% +2,1% Groot- en kleinhandel; reparatie van auto's en huishoudelijke artikelen Hotels en restaurants Vervoer, opslag en communicatie Financiële instellingen Onroerende goederen, verhuur en diensten aan bedrijven ,3% +0,2% +0,1% +1,6% ,3% +5,3% +0,9% +10,6% N/A N/A N/A N/A ,1% +1,8% +0,2% -3,2% ,7% +1,7% -4,2% +8,5%

5 OPDRACHT 3: a. Welke factoren bepalen de loonverschillen in bovenstaande tabel? b. Wat wordt bedoeld met anciënniteit? c. Kan je een verklaring vinden waarom vrouwen in het algemeen gemiddeld minder verdienen dan hun mannelijke collega s? d. Een vrachtwagenchauffeur van Electrabel en een vrachtwagenchauffeur van Lotus Bakeries oefenen in principe een gelijkwaardig beroep uit. Zullen ze beiden hetzelfde loon ontvangen? e. Kim Clijsters maakte dit jaar haar comeback en won meteen de US Open nadat ze beide Williamszussen had uitgeschakeld op haar weg naar haar tweede GSzege. Gella Van De Caveye (ex-judoka) won verscheidene wereld en Europese titels in het judo. Vergelijk hun jaarinkomen? Kan je hiervoor een verklaring geven?

6 We kunnen een onderscheid maken tussen: Verticale loonverschillen & Horizontale loonverschillen Knelpuntberoepen: Niet-gewenste of niet-bruikbare arbeidsreserve: Net zoals op de productmarkten is er op de arbeidsmarkt een ontmoeting van vraag en aanbod. VRAGERS = AANBIEDERS = Grafisch:

7 Illustreer grafisch het effect op het loon indien de ondernemingen in de komende 3 jaar bijkomende informatici zullen vragen. Stel dat men een deel buitenlandse informatici toelaten. Illustreer hiervan het effect op het loon. (Zelfde grafiek) Indien de markt vrijgelaten wordt (indien men het loon laat bepalen door vraag en aanbod), wat zou dan de situatie zijn voor de deelmarkt van de ongewenste arbeidsreserve? Leg uit. Om te voorkomen dat door het spel van vraag en aanbod in bepaalde deelmarkten de lonen te laag zouden zijn, legt de overheid een minimumloon op. Illustreer grafisch het effect van een minimumloon op de werkgelegenheid. ARBEIDSMARKT = EEN HETEROGENE MARKT

8 Toepassing op minimumlonen In onderstaande tabel zijn de gegevens van een bepaalde deelmarkt van de arbeidsmarkt gegeven: Uurloon (EUR) Aangeboden hoeveelheid Gevraagde hoeveelheid a. Teken de vraag- en aanbodcurve op deze deelmarkt van de arbeidsmarkt. Neem op de X-as: 1 cm = 100 eenheden en op de Y-as: 1 cm = 2 eenheden. b. Bepaal het evenwichtsloon en de evenwichtshoeveelheid arbeid op deze deelmarkt. c. De overheid beslist de werknemers te beschermen door een minimumuurloon te bepalen van 11 EUR. Wat zal hiervan het effect zijn? d. Kan je een minimumloon van 8 EUR als efficiënt beschouwen? Verklaar.