SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste en tweede leerjaar. Mechanica-elektriciteit SPECIFIEK GEDEELTE. Elektriciteit-elektronica

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Mechanica-elektriciteit SPECIFIEK GEDEELTE Optie(s) Elektriciteit-elektronica Vak(ken): TV Elektronica PV/TV Stage elektriciteit/elektronica 9/8-7 lt/w 0/1-2 lt/w Vakkencode: IT-e Leerplannummer: 2005/062 (Vervangt 2004/175) Nummer inspectie: 2004 / 175 // 1 / N / SG / 2H / III / /D (Vervangt 2004 / 175 // 1 / N / SG / 1 / III / / V/06)

2 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 1 INHOUD Visie...2 Beginsituatie...2 Algemene doelstellingen...2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden...3 Basisschakelingen + labo basisschakelingen...3 Beeld en geluid + labo beeld en geluid...7 Digitale elektronica + labo digitale elektronica PC-technieken + labo pc-technieken Regeltechniek + labo regeltechniek Technisch tekenen / schema-lezen Telecommunicatie + labo telecommunicatie PV/TV Stage Elektriciteit/Elektronica 2e jaar 1 of 2 lt/week Pedagogisch-didactische wenken en timing algemeen Basisschakelingen + labo basisschakelingen Beeld en geluid + labo beeld en geluid Digitale elektronica + labo digitale elektronica PC-technieken + labo pc-technieken Regeltechniek + labo regeltechniek Technisch tekenen / schema-lezen Telecommunicatie + labo telecommunicatie ICT VOET Begeleid zelfgestuurd leren Toelichting bij gebruik van het leerplan Jaarplan Minimale materiële vereisten Evaluatie Theoretische vakken LABO S Evaluatie en rapportering van de stage Bibliografie... 48

3 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 2 VISIE Het technisch vak elektronica wordt ingedeeld in volgende deelvakken (met het erbij horende aantal lestijden per week): Basisschakelingen + labo basisschakelingen Beeld en geluid + labo beeld en geluid /2 Digitale elektronica + labo digitale elektronica PC-technieken + labo pc technieken Regeltechniek + labo regeltechniek Technisch tekenen / schemalezen Telecommunicatie + labo telecommunicatie Over de verschillende deelvakken heen, leert de leerling een rapport schrijven; technische instructies lezen en interpreteren; meetopdrachten uitvoeren op elektronische schakelingen; problemen analyseren; oplossingen voor te stellen; zelfstandig een tekening en een schema analyseren (tekenen, lezen, begrijpen en beoordelen als vorm van een technische communicatie); omgaan met geïntegreerd computergebruik; elektronische bouwstenen op hun conformiteit controleren; omgaan met de principes van de kwaliteitszorg, veiligheidsvoorschriften, gezondheidsregels en milieuvoorschriften. Deze leerinhouden zijn voldoende wiskundig en wetenschappelijk onderbouwd om het doorstromingskarakter van deze studierichting mogelijk te maken. BEGINSITUATIE De leerinhouden sluiten aan bij deze die behandeld werden in de tweede graad, optie elektriciteitelektronica. Leerlingen toegelaten tot het 1ste jaar van de derde graad optie elektriciteit-elektronica kunnen echter uit verschillende studierichtingen komen. Hierdoor kan er wat voorkennis betreft een groot verschil zijn tussen de leerlingen. Door middel van goed gekozen oefeningen, zal de lerares/leraar bij het begin van het schooljaar meteen het niveau van de leerlingen nagaan. Mocht blijken dat er voor sommige leerlingen een individuele bijwerking nodig is, dan zal dit hoofdzakelijk moeten gebeuren door zelfstudie of door inhaallessen buiten het normale lessenrooster. De lerares/leraar zal echter steeds zorgen voor een gestructureerde bijwerking en voor een degelijke begeleiding van de leerling. Coördinatie met de collega s zal hierbij zeker noodzakelijk zijn. ALGEMENE DOELSTELLINGEN Naast de "technische" vaardigheden, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor de vereiste persoonlijkheidskenmerken: kritisch, logisch, rationeel, analytisch en synthetisch denken, verantwoordelijkheid opnemen kosten- en tijdsbewust werken productieve en receptieve taalvaardigheid open staan om permanent te leren

4 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 3 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN BASISSCHAKELINGEN + LABO BASISSCHAKELINGEN 1 1ste jaar: 2 lestijden/week 2de jaar: 1 lestijd/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 elementair de fysische samenstelling van N- en van P- halfgeleidermateriaal toelichten. 2 de samenstelling, de werking en de eigenschappen van een diode principieel uitleggen. de karakteristieke gegevens opzoeken (CD-ROM, internet, ). de werking van eenvoudige schakelingen met dioden uitleggen. een geschikte diode kiezen in functie van de toepassing. 3 de verschillende schakelingen schetsen. de vorm van de uitgangsspanning bij de verschillende schakelingen schetsen bij resistieve belasting. de formule opstellen om de stroomsterkte door en de maximum inverse spanning over de dioden te berekenen. een geschikte diode kiezen in functie van de belasting (resistief). de verschillende stroom- en spanningsvormen (vorm en grootte) bij de schakelingen proefondervindelijk vaststellen door metingen op proefopstellingen. LEERINHOUDEN 1.Halfgeleiders bouw van de stof geleiders, isolatoren halfgeleiders halfgeleiders van het P- en van het N-type 2.Dioden junctiediode zenerdiode capaciteitsdiode LED 3.Enkelfasige gelijkrichting enkelweg dubbelweg met 2 dioden brug 1 Het labo zal geïntegreerd gegeven worden met het theoretisch gedeelte. Dit betekent dat telkens zich de mogelijkheid voordoet om metingen door de leerlingen te laten uitvoeren dit meteen zal gebeuren. Labdoelstellingen zijn cursief gedrukt.

5 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 4 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 4 de verschillende stroom- en spanningvormen verklaren. uitleggen waarom de afvlakking niet onbeperkt kan zijn. de verschillen stroom- en spanningsvormen (vorm en grootte) proefondervindelijk vaststellen. 5 de werking van symmetrische en van asymmetrische schakeling verklaren. de werking van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen door metingen op proefopstellingen. 6 de principiële werking van enkele schakelingen uitleggen. de werking van die schakelingen proefondervindelijk vaststellen door metingen op proefopstellingen. 7 de werking van een transistor elementair verklaren. de verschillende symbolen tekenen (met de verschillende aansluitingen). de karakteristieke waarden en de aansluitingen opzoeken op CD- ROM of internet. de veiligheidsvoorschriften in verband met statische elektriciteit (MOSFET) toelichten. de werking van de transistor als schakelaar toelichten. de begrippen eigen aan de werking als schakelaar (saturatie, cut-off, schakelsnelheid, ) toelichten en gebruiken. door middel van een diodetest proefondervindelijk controleren of een junctietransistor al dan niet defect is. 8 uitleggen waarom warmteafvoer noodzakelijk is. de formule opstellen om de noodzakelijke thermische weerstand te berekenen in functie van het af te voeren vermogen. elementair de werking uitleggen. 4.Afvlakking met condensator 5.Spanningsvermenigvuldiging LEERINHOUDEN 6.Spanningsbegrenzing en clamping 7.Transistoren junctietransistor JFET MOSFET 8.Vermogencomponenten warmteafvoer bij vermogencomponenten diode thyristor

6 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 5 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen het gedrag van de componenten in een schakeling toelichten. de karakteristieke waarden opzoeken op CD-ROM of internet. uitleggen hoe de componenten kunnen beveiligd worden door middel van ultrasnelle smeltveiligheden, RC-netwerken, overdimensioneren. metingen uitvoeren op schakelingen met vermogencomponenten. 9 een driefasige bruggelijkrichter schetsen. de vorm van de uitgangsspanning bij de verschillende schakelingen schetsen bij resistieve belasting. de formule opstellen om de stroomsterkte door en de maximum inverse spanning over de dioden berekenen. een geschikte diode kiezen in functie van de belasting (resistief). de verschillende stroom- en spanningsvormen (vorm en grootte) bij de schakelingen proefondervindelijk vaststellen door metingen op proefopstellingen. (U) 10 de verschillende gestuurde gelijkrichterschakelingen schetsen. de vermogenschakeling schetsen voor het sturen van een wisselspanning (fase- en periodesturing). het verschil uitleggen tussen fase- en periodesturing (voor- en nadelen). de vorm van de uitgangsspanning bij de verschillende schakelingen (fase- en periodesturing) schetsen. aan de hand van tabellen een geschikte diode kiezen in functie van de belasting (resistief). 11 het principeschema van de verschillende schakelingen schetsen. de werking van de verschillende schakelingen (schema s van recente toestellen) uitleggen. het principe van stroomstabilisatie toelichten. triac en diac vermogen MOSFET 9.Driefasige bruggelijkrichter LEERINHOUDEN 10.Vermogensturingen enkelfasige halfgestuurde brug enkelfasige volgestuurde brug driefasige halfgestuurde brug driefasige volgestuurde brug fase- en periodesturing pulsbreedte modulatie 11.Gestabiliseerde voedingen spanningsstabilisatie met zenerdiode seriestabilisatie met een 3-aansluitingen geïntegreerde schakeling

7 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 6 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen de werking van de stabilisatieschakelingen met zenerdiode en met een 3-aansluitingen i.c. proefondervindelijk vaststellen de werking van de SOPS proefondervindelijk vaststellen. (U) LEERINHOUDEN Switched Mode Power Supply stroomstabilisatie

8 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 7 BEELD EN GELUID + LABO BEELD EN GELUID 2 1ste jaar: 1 lestijd/week 2de jaar: 1 of 2 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de algemene terminologie omtrent versterkers gebruiken. de decibel gebruiken in bewerkingen. het begrip versterking gebruiken in oefeningen. de verschillende basisschakelingen met operationele versterker schetsen en de eigenschappen (op gelijkspanningsgebied) opnoemen. 2 uitleggen wat de verschillende wisselstroomspecificaties betekenen. bewerkingen met die grootheden maken. de data opzoeken en interpreteren. een schakeling op een proefbord opstellen en de eigenschappen van die schakeling via metingen proefondervindelijk vaststellen. 3 3.Akoestiek LEERINHOUDEN 1. Herhaling Algemene eigenschappen van een versterker De operationele versterker als gelijkstroomversterker 2.Operationele versterker (wisselspanningstoepassingen) inverterende versterker niet inverterende versterker sommeerversterker verschilversterker integrator differentiator 3.1 uitleggen wat geluid is en hoe geluid zich voortplant. uitleggen wat de begrippen gehoordrempel (invloed van de frequentie) en pijndrempel betekenen. de hoorbare frequenties situeren in het frequentiespectrum. 3.2 het werkingsprincipe uitleggen. de gegevens uit een catalogus gebruiken. de mogelijkheden en de beperkingen van de verschillende soorten 3.1Basiskennis geluidstechniek 3.2Luidsprekers en microfoons 2 Het labo zal geïntegreerd gegeven worden met het theoretisch gedeelte. Dit betekent dat telkens zich de mogelijkheid voordoet om metingen door de leerlingen te laten uitvoeren dit meteen zal gebeuren. Labdoelstellingen zijn cursief gedrukt.

9 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 8 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen luidsprekers en microfoons toelichten. 3.3 uitleggen wat het is de ideale plaats van de luidsprekerboxen bepalen de nieuwste ontwikkelingen toelichten (home cinema, ) 3.3Stereo Dolby-surround LEERINHOUDEN 4 4.Audio-voorversterkers 4.1 de invloed van de elementen op het signaal toelichten. 4.1Eigenschappen frequentiekarakteristiek vervorming (lineair, niet lineair) ruis brom 4.2 de drie basisschakelingen (GES, GBS, GCS) schetsen. 4.2Audio-voorversterkers met transistoren de eigenschappen van die basisschakelingen (R i, R u, A u, A i ) opnoemen. een toepassing van elke schakeling opnoemen. uitleggen waarom een gelijkstroominstelling noodzakelijk is. de instelling van een transistor proefondervindelijk vaststellen. basisschakelingen instelling 4.3 de gegevens van een geïntegreerde schakeling opzoeken en interpreteren. 4.3Audio-voorversterker met geïntegreerde schakeling door middel van die gegevens een schakeling samenstellen. die schakeling op een proefbord opstellen en de eigenschappen van die schakeling proefondervindelijk vaststellen. de werking van een recent toestel aan de hand van het schema bespreken. (U) de functie van de voornaamste onderdelen opnoemen. (U) 5 5.Audio-vermogenversterkers 5.1 het onderscheid tussen een klas A, AB en B uitleggen. 5.1Klasse-indeling

10 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 9 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 5.2 de werking van de schakelingen uitleggen en de eigenschappen ervan opnoemen. de principiële werking van een balansschakeling uitleggen. de werking van een beveiliging uitleggen. een proefopstelling maken vertrekkend van een bestaand schema en de eigenschappen van de schakeling proefondervindelijk vaststellen. metingen op balansversterkers uitvoeren. (U) 5.3 de gegevens en het aansluitschema opzoeken (CD-ROM of Internet). een proefopstelling maken vertrekkend van het gezochte schema en de eigenschappen van de schakeling proefondervindelijk vaststellen. de werking van een recent toestel aan de hand van het schema bespreken. (U) de functie van de voornaamste onderdelen opnoemen. (U) 5.2Transistorschakelingen junctietransistor MOSFET 5.3Geïntegreerde schakelingen LEERINHOUDEN 6 6.Beeldweergave 6.1 inzien hoe een videosignaal ontstaat. 6.1Beeldontleding en samenstelling uitleggen wat de functie is van afbuiging en synchronisatie. 6.2 de functie van de verschillende delen van een videosignaal toelichten. 6.2Videosignaal van een monochroom beeld een videosignaal zichtbaar maken op een oscilloscoop en er het videosignaal, de lijn- en de rastersynchronisatie op aanduiden. 6.3 kunnen uitleggen hoe een kleurenbeeld opgebouwd wordt uit de 3 basiskleuren. 6.3Colorimetrie 6.4 de principiële werking uitleggen. 6.4De beeldbuis de eigenschappen en de toepassingen opnoemen. CRT LCD/TFT videoprojectie 6.5 blokschema van een monitor schetsen. 6.5Blokschema

11 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 10 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen dit deel situeren in een tv-toestel. de functie van de verschillende delen opnoemen. die delen aanduiden op een kopie van het schema van een recent toestel (TV of monitor). beeldbuis voeding ingangsmodule RGB-versterker afbuiging 6.6 het ingangssignaal van een SVGA-monitor bespreken. (U) 6.6PC-monitoren (U) 6.7 de werking van een recent toestel aan de hand van het schema bespreken.(monitor,lcd,tft, ) (U) de functie van de voornaamste onderdelen opnoemen. (U) 7 uitleggen hoe een signaal magnetisch opgenomen en weergegeven wordt. uitleggen wat het doel van de voorpolarisatie is en hoe dit principieel gebeurt. uitleggen hoe een signaal kan gewist worden. uitleggen waarom draaiende koppen gebruikt worden bij een videorecorder. het blokschema van een (audio) recorder schetsen. (U) het blokschema van een videorecorder schetsen. (U) 6.7Schema-lezen LEERINHOUDEN 7.Magnetische opname en weergave 8 de principiële werking van een dvd-speler uitleggen. 8.Digitale opname en weergave

12 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 11 DIGITALE ELEKTRONICA + LABO DIGITALE ELEKTRONICA 3 1ste leerjaar: 2 lestijd/week 2de leerjaar: 0 lestijd/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 door middel van enkele oefeningen aantonen dat zij de veronderstelde basiskennis verworven hebben. 2 de gegevens van de verschillende componenten opzoeken (CD- ROM, Internet, ). de werking van de verschillende schakelingen uitleggen. de schakelingen gebruiken in diverse toepassingen. eenvoudige schakelingen ontwerpen en uitvoeren. 3 de principiële werking uitleggen van de omvormers zowel op gelijkals op wisselspanning. het belang aantonen van de keuze van de sample frequentie en van het aantal bits per sample. 4 de gegevens van de verschillende componenten opzoeken (CD- ROM, Internet, ). de verschillen tussen de verschillende soorten kunnen uitleggen. de gegevens (CD-ROM, internet, ) gebruiken. de verschillende soorten in een schakeling kunnen gebruiken. metingen op eenvoudige opstellingen kunnen uitvoeren. LEERINHOUDEN 1. Herhaling Logische families Combinatorische schakelingen Multivibratoren 2 Sequentiële schakelingen Schuifregisters serie en parallel ringregisters ringtellers Tellers en delers Asynchrone en synchrone Binaire en BCD tellers 3 AD/DA-omvormer op gelijkspanning op wisselspanning 4.Halfgeleidergeheugens RAM ROM Samenstelling Statisch / dynamisch Operatiecycli Programmeerbare geheugens PROM EPROM PAL 3 Het labo zal geïntegreerd gegeven worden met het theoretisch gedeelte. Dit betekent dat telkens zich de mogelijkheid voordoet om metingen door de leerlingen te laten uitvoeren dit meteen zal gebeuren. Labdoelstellingen zijn cursief gedrukt.

13 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 12 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen een EPROM programmeren via een EPROM-programmer. (U) kort enkele andere geheugensystemen toelichten (floppy s, HD s,memosticks, ) 5 uitleggen wat een PLD is en waarvoor die kan gebruikt worden. een PLD programmeren.(u) eenvoudige schakelingen uitvoeren met een PLD. (U) 6 uitleggen wat een microcontroller is en waarvoor die kan gebruikt worden een microcontroller programmeren (U) FPLA EPROM-programmer LEERINHOUDEN 5.PLD (Programmable logic device) Principe Soorten Toepassingen 6.Microcontrollers Principe Soorten Toepassingen

14 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 13 PC-TECHNIEKEN + LABO PC-TECHNIEKEN 4 1ste jaar: 0 lestijden/week 2de jaar: 2 lestijd/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN De leerlingen kunnen 1 1. Besturingssysteem 1.1 de voornaamste functies van een besturingssysteem toelichten. 1.1 Functies 1.2 de gebruikelijke besturingssystemen en hun eigenschappen opnoemen. 1.3 omgaan met een antivirusprogramma en een recente versie downloaden van het Internet. 1.2 Soorten 1.3 Antivirusbeheer 1.4 bestanden en programma s (de)comprimeren. 1.4 Gegevenscompressie 1.5 het belang van gegevensbeveiliging toelichten 1.5 Beveiliging van gegevens, reservekopie beveiligingsmogelijkheden voorzien. 1.6 het belang van de systeembestanden toelichten. 1.6 Systeembestanden 1.7 uitleggen welke stappen er doorlopen worden bij het opstarten van een pc. 1.7 Opstartprocedure 2 2.Bouw van de computer 2.1 het blokschema van een computer schetsen en de wisselwerking tussen de verschillende blokken toelichten. 2.2 de verschillende componenten op een moederbord (incl. I/O) installeren. 2.3 het blokschema van een processor schetsen. de werking van een processor toelichten. 2.1 Herhaling: blokschema 2.2 Moederbord 2.3 Processor de evolutie verklaren die de microprocessoren doorlopen hebben en 4 Het labo zal geïntegreerd gegeven worden met het theoretisch gedeelte. Dit betekent dat telkens zich de mogelijkheid voordoet om metingen door de leerlingen te laten uitvoeren dit meteen zal gebeuren. Labdoelstellingen zijn cursief gedrukt.

15 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 14 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen kunnen de te verwachten verbeteringen opnoemen. 2.4 de verschillende soorten en hun functie opnoemen. de bussen in een computersysteem schematisch weergeven. de eigenschappen (snelheid, ) opnoemen. 2.4 Busstructuur LEERINHOUDEN 2.5 de werking en onderlinge samenhang uitleggen. 2.5 Von Neumann-opdrachtencyclus 2.6 uitleggen waarvoor het intern geheugen gebruikt wordt. de begrippen HD,,werkgeheugen, cache uitleggen uitleggen waarom er RAM en ROM (verschillende soorten) gebruikt wordt. de BIOS instellen. 2.6I ntern geheugen - geheugenbeheer het begrip virtueel geheugen toelichten. 2.7 de verschillende soorten en de eigenschappen ervan bespreken. een geschikte schermbesturingskaart kiezen in functie van de toepassing. 2.7 Videokaart een videokaart installeren. 2.8 de onderdelen herkennen en hun functie toelichten. 2.8 Multimedia-componenten 2.9 hardware en software installeren en gebruiksklaar maken. 2.9 Installatie 2.10 uitmaken of een fout te wijten is aan software of aan hardware Foutanalyse een fout lokaliseren. 3 3.Randapparatuur 3.1 de soorten schijven en hun eigenschappen opnoemen de onderdelen van een harde schijf benoemen. 3.1 Schijven de functie van die delen uitleggen en hun invloed op de prestaties toelichten.

16 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 15 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen een harde schijf en een diskettestation installeren. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. 3.2 de verschillende soorten opnoemen. de installatie in een PC kunnen uitvoeren. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. LEERINHOUDEN 3.2 Optische schijven (CD-ROM, DVD, ) 3.3 een toetsenbord en een muis installeren. 3.3 Invoerapparatuur 3.4 de eigenschappen van de momenteel gangbare printers vergelijken 3.4 Printers en bespreken. een geschikte printer kiezen. een printer op een PC aansluiten. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. 3.5 de verschillende soorten, hun eigenschappen en hun toepassingen opnoemen. 3.5 Beeldschermen de samenhang met de schermbesturingskaart toelichten. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. 3.6 de verschillende soorten insteekkaarten (bijvoorbeeld een meetkaart, )en hun functie opnoemen. 3.6 Bijkomende functies die bijkomende kaarten installeren. 4 4.Datacommunicatie 4.1 enkele telecommunicatienetwerken en hun toepassing(en) opnoemen. 4.2 de kenmerken van de verschillende soorten (coax, glasvezel, ) opnoemen. 4.3 de functie van een modem uitleggen. 4.1 Telecommunicatienetwerken 4.2 Transmissiemedia 4.3Modem gebruikte standaarden en protocollen toelichten.

17 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 16 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen een geschikte modem (PSTN; ISDN, ADSL, )kiezen. een interne en externe modem installeren (hardware en software). 5 een klein netwerk installeren. (U) 5.Netwerken 6 problemen gestructureerd opzoeken en verhelpen. 6. Troubleshooting LEERINHOUDEN

18 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 17 REGELTECHNIEK + LABO REGELTECHNIEK 5 1ste jaar: 3 lestijden/week 2de jaar: 0 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 het verschil tussen regeltechniek en automatisering uitleggen. het verschil tussen sturen en regelen uitleggen. 2 een eenvoudige regelkring als blokschema voorstellen. het verschil tussen een mee- en een tegenkoppeling verklaren door middel van een blokschema. de begrippen werkelijke, gewenste en uitgangswaarde verduidelijken door middel van het blokschema van een regelkring. 1 Basisbegrippen regeltechniek automatisering sturen regelen LEERINHOUDEN 2.Blokschema van een regelkring normen en tekensystematiek rekenregels, vereenvoudigingen 3 3.Technologie van de regelkring 3.1 het nut van standaardsignalen uitleggen. een keuze maken tussen de verschillende soorten standaardwaarden (elektrisch-elektronisch, pneumatisch, hydraulisch). 3.1standaardsignalen uitleggen wanneer er maximale vermogentoevoer is naar het proces. 3.2 een indeling geven van de verschillende soorten sensoren. de principiële werking verklaren van sensoren voor het meten van temperatuur verplaatsing druk debiet niveau 3.2sensoren 5 Het labo zal geïntegreerd gegeven worden met het theoretisch gedeelte. Dit betekent dat telkens zich de mogelijkheid voordoet om metingen door de leerlingen te laten uitvoeren dit meteen zal gebeuren. Labdoelstellingen zijn cursief gedrukt.

19 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 18 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen de functie van een meetzender toelichten. de karakteristieken van enkele sensoren proefondervindelijk vaststellen. 3.3 de inzetbaarheid van de verschillende regelaars toelichten. de principiële werking van pneumatische en hydraulische regelaars uitleggen het blokschema van een elektronische regelaar schetsen en de functie van de verschillende blokken verklaren. 3.4 een onderscheid maken tussen de verschillende soorten regelkleppen de werking van een regelklep verklaren door middel van een principeschema. de eigenschappen van de klep toelichten door middel van de klepkarakteristiek enkele elektrische-elektronische regelaars opnoemen. de principiële werking van een elektrische-elektronische regelaar verklaren. LEERINHOUDEN 3.3regelaars pneumatisch elektronisch (analoog, digitaal) 3.4corrigerende organen regelklep elektrisch-elektronisch 4 Processen 4.1 een proces omschrijven. 4.1Eigenschappen van processen 4.2 de meest voorkomende processen opnoemen. 4.2Procesresponsie het gedrag schetsen bij stapresponsie nulde-orde-proces het begrip transferfunctie onder woorden brengen. eerste-orde-proces tweede- en hogere-orde-proces een voorbeeld geven van de verschillende processen. dode tijd niet zelfregelende processen de stapresponsie van enkele processen proefondervindelijk vaststellen door metingen op simulatieschakelingen met operationele ver- zelfregelende processen sterkers.

20 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 19 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 5 Regelaars 5.1 de functie van een regelaar toelichten. het verschil uitleggen tussen een discontinue en een continue regeling. 5.1Begrippen LEERINHOUDEN het begrip hysteresis toelichten. 5.2 het verschil tussen een twee- en driepuntregelaar toelichten. uitleggen wat de begrippen over- en ondergedimensioneerd proces betekenen. het gedrag van enkele regelaars (eventueel) door simulatie proefondervindelijk vaststellen. 5.3 de karakteristieke eigenschappen en het werkingsprincipe van de verschillende regelaars opnoemen. de stapresponsie van de verschillende regelaars grafisch voorstellen. de typische eigenschappen van de verschillende regelaars opnoemen. de stapresponsie van enkele regelaars (gebouwd met operationele versterkers) door metingen proefondervindelijk vaststellen. 5.2Discontinue regelaars tweepuntregelaar driepuntregelaar 6 6.Regelsystemen uitleggen wat een goede regeling is. uitleggen wat de verschillende begrippen betekenen. de invloed van storingen uitleggen op de kwaliteit van een regeling. uitleggen wat het effect van een bepaalde regelaar op een proces is. de instelprocedure en de instelregels voor een regelaar toelichten. de stapresponsie van enkele regelsystemen (gebouwd met operationele versterkers) door metingen proefondervindelijk vaststellen. 5.3Continue regelaar proportionele regelaar integrerende regelaar proportionele integrerende regelaar differentiërende regelaar proportionele differentiërende regelaar proportionele integrerende differentiërende regelaar Begrippen kwaliteit van een regeling storingsonderdrukking statische regelkarakteristieken Regelaars P-regelaar met eerste-orde-proces P-regelaar met tweede-orde-proces PI-regelaar met eerste-orde-proces PD-regelaar met eerste-orde-proces

21 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 20 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 7 uitleggen wat fuzzy-logic is. (U) de belangrijkste begrippen in verband met fuzzy-logic verklaren. (U) een praktisch regelprobleem vertalen in fuzzy-termen. (U) LEERINHOUDEN PID-regelaar met een hogere-orde-proces 7.Fuzzy-logic

22 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 21 TECHNISCH TEKENEN / SCHEMA-LEZEN 1ste jaar: 1 lestijd/week 2de jaar: 1 lestijd/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 1 met het op school beschikbare pakket een tekening maken, rekening houdend met de toepasbare normalisaties. 2 uitleggen wat een component- en netlijst zijn en die met het beschikbare pakket kunnen aanmaken. 3 een gedrukte bedrading ontwerpen, vertrekkend van een schematekening. 4 de werking van elektronische schakelingen (toepasbaar in een aanverwant vak) verklaren. 1. Schematekenen Algemeenheden betreffende het gebruikte tekenpakket Schema s opvragen / bewaren Schema s printen / plotten Componenten uit de bibliotheek in de tekening plaatsen Eigen componenten tekenen en plaatsen Tekst plaatsen 2.Overdracht naar het printtekenpakket Componentlijst aanmaken Netlijst aanmaken 3.Printtekenen Printtekening opvragen / bewaren Printtekening printen / plotten Component- en netlijst inlezen Componenten uit de bibliotheek plaatsen Eigen componenten tekenen en plaatsen Manueel printbanen tekenen Automatisch printbanen tekenen 4.Schema-lezen 5 een gemaakte tekening overbrengen een tekstverwerkingspakket. 5.Overdracht naar een tekstverwerkingspakket

23 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 22 TELECOMMUNICATIE + LABO TELECOMMUNICATIE 6 1ste jaar: 0 lestijden/week 2de jaar: 2 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1. met eigen woorden uitleggen hoe signalen overgebracht worden. de principes van de verschillende modulatievormen (AM, FM, n) uitleggen. enige toelichting geven omtrent het gebruik van het frequentiespectrum. uitleggen wat harmonische frequenties zijn en waarom die moeten beperkt worden. 2. het blokschema schetsen van een zender en van een ontvanger (rechtuit + superheterodyne). uitleggen wat de functie van elke blok is. 1. Begrip telecommunicatie 3 3.Afgestemde ketens LEERINHOUDEN 2.Blokschema van een telecommunicatiesysteem zender ontvanger 3.1 de begrippen resonantiefrequentie, Q-factor, selectiviteit, bandbreedte in toepassingen gebruiken (herhaling elektriciteit). het gebruik van de afgestemde ketens als sper- of als zuigkring toelichten. de resonantiefrequentie en de bandbreedte proefondervindelijk bepalen van een serie en/of parallelresonantieketen. 3.2 de werkingsprincipe toelichten. (U) opnoemen waar die gebruikt kunnen worden. (U) 3.1Herhaling serie- en parallelresontantieketens 3.2SAW-filters keramische filters 4 de oscillatievoorwaarde toelichten. 4.Sinusoïdale oscillatoren 6 Het labo zal geïntegreerd gegeven worden met het theoretisch gedeelte. Dit betekent dat telkens zich de mogelijkheid voordoet om metingen door de leerlingen te laten uitvoeren dit meteen zal gebeuren. Labdoelstellingen zijn cursief gedrukt.

24 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 23 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen de werking van enkele schakelingen uitleggen. een oscillatorschakeling bouwen op een proefbord, testen en optimaliseren. 5 de werking van een praktische schakeling uitleggen. 5.Modulator LEERINHOUDEN oscillatievoorwaarde RC-oscillatoren oscillatoren met afgestemde kring kristaloscillatoren 6 omgaan met de begrippen versterking, selectiviteit en bandbreedte. uitleggen waarom afgestemde versterkers gebruikt worden. de bandbreedte en de doorlaatkarakteristiek van een afgestemde versterker door metingen op een proefopstelling bepalen. (U) 7 de principiële werking van de verschillende schakelingen uitleggen. de eigenschappen van de verschillende schakelingen opnoemen. 8 uitleggen waarom frequentieomzetting nodig is. het werkingsprincipe van frequentieomzetting uitleggen. 6.Afgestemde spanningsversterkers 7.Demodulatoren voor AM (synchroon) FM (kwadratuur, PLL) 8.Frequentieomzetting 9 het principe uitleggen van de voor de radio gebruikte systemen. 9.Radiosystemen 10 uitleggen hoe de beeldontleding gebeurt en hoe een kleur samengesteld wordt uit de drie basiskleuren (cf. beeld en geluid) het blokschema schetsen van een PAL-encoder en van een PALdecoder. het blokschema van een kleurentelevisie schetsen. de functie van de verschillende delen van het blokschema uitleggen. 11 het principe toelichten van satellietontvangst het blokschema van een satellietontvanger schetsen. Stereo RDS DAB 10.Televisieontvanger herhaling beeldontleding, kleurenleer codering en decodering van kleursignalen blokschema van een kleurentelevisie 11.Satellietontvangst Televisie GPS

25 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 24 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen uitleggen hoe de antenne moet gericht worden. een schotelantenne richten. een satellietontvanger installeren vertrekkend vanaf de meegeleverde documentatie. 12 werkingsprincipes toelichten 12.GSM satelliettelefonie LEERINHOUDEN PV/TV STAGE ELEKTRICITEIT/ELEKTRONICA 2 DE JAAR 1 OF 2 LT/WEEK Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Algemeen 1. kennis nemen en omgaan met de bedrijfscultuur formele en informele omgangsvormen hanteren functioneren buiten het beschermende schoolmilieu omgaan met stress omgaan met oversten, gelijken,ouderen kritiek aanvaarden assertief gedrag vertonen van organisatiebekwaamheid getuigen in groep werken. omgaan met formele en informele regels, afspraken en procedures 2. veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen. ergonomie toepassen 1. Omgaan met de bedrijfscultuur 2. Omgaan met de reglementeringen inzake AREI ARAB Welzijn,milieu

26 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 25 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 3. goederenbehandeling uitvoeren (stockeren, inventariseren, in- en uitpakken). 3. Omgaan met goederen 4. doelgericht communiceren. 4. Communicatie 5. werkzaamheden voorbereiden. een geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen waakzaam zijn voor welzijn en milieu de nodige beschermingsmiddelen uitkiezen zorg dragen en orde hebben voor meetinstrumenten, gereedschap,machines en apparatuur individuele opdrachten van beperkte omvang onder begeleiding organiseren, uitvoeren en evalueren ladders en kleine stellingen monteren en correct gebruiken (veiligheid) Voorbereiding 5. Het eigen werk organiseren 6. tekeningen lezen en interpreteren, tekeningen opmaken 6. Tekeningen en schema s 7. administratieve gegevens verwerken. 7.Administratie 8. herkennen en definiëren van vervoermiddelen hef-, til- en verplaatsingstechnieken. 9. met elektrische machines, elektronische apparaten en meetapparatuur deskundig omgaan 8.Hef-en vervoermiddelen 9.Omgaan met elektrische machines en elektronische apparatuur Proces 10. een meetprotocol opvolgen. tekeningen lezen en interpreteren 10. Meetprotocol

27 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 26 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 11. montagetechnieken toepassen. 11. Montage en demontage 12. een industrieel proces opvolgen. 12. Automatisatie 13. verbindingstechnieken toepassen zoals solderen, schroeven, lijmen, 14. adequaat omgaan met elektrische en elektronische toestellen. (plaatsen, aansluiten,onderhouden,opsporen van storingen) 13. Verbindingstechnieken 14. Elektrische en elektronische toestellen Nazorg 15. administratieve gegevens verwerken. 15. Administratie 16. kwaliteitscontrole toepassen. 16. Afwerking, zelfevaluatie 17. resten en afval volgens instructies sorteren en opslaan. 17. Milieubewustzijn

28 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 27 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING ALGEMEEN De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. BASISSCHAKELINGEN + LABO BASISSCHAKELINGEN Theorie en labo zullen geïntegreerd aangeboden worden. Het is daarom aangewezen alle lessen te geven in een aangepast vaklokaal, waar didactische demonstraties en metingen door de leerlingen mogelijk zijn. Elke proef wordt voorafgegaan door: een duidelijke probleemstelling of welomschreven opdracht een klassikale benadering van de meetschakeling de meetapparatuur de te nemen voorzorgen en veiligheidsvoorschriften De aspecten veiligheid, hygiëne en zin voor het milieu zullen, telkens waar ze toepasselijk zijn, bij de verschillende leerstofonderdelen behandeld worden. De proeven worden individueel (bij voorkeur, indien mogelijk) of in groepsverband (voorzie geen te grote groepen) uitgevoerd. De resultaten worden met de gehele klas besproken. Van elke proef wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt. Tijdens de proeven is het noodzakelijk dat de leraar nauw toezicht houdt op het verloop van de metingen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Door gepaste vragen controleren of de noodzakelijke voorkennis aanwezig is. Eventueel aanvullen. Leg de nadruk op die eigenschappen die verder zullen gebruikt worden. 2 Vooral de nadruk leggen op die zaken die de leerling als gebruiker moet kennen. Ook aandacht besteden aan de bijkomende elementen (bijvoorbeeld de voorschakelweerstand bij een LED). 3 In plaats van berekeningen te maken met integralen, kan volstaan worden met een benaderde methode (periode verdelen in een aantal gelijke stukken) om de formules op te stellen. 3 lt 6 lt 8 lt

29 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 28 Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing Voldoende tijd voorzien om de leerling zelf te laten meten. 4 De spanning en stroomvormen fysisch verklaren. Voldoende tijd voorzien om de leerling zelf te laten meten. 5 Werking verklaren via een demonstratie of via een leerling-proef. 2 lt 6 Werking verklaren via een demonstratie of via een leerling-proef. 1 lt 7 Geen tijd besteden aan het uitrekenen van versterkerschakelingen met transistoren. Bij een junctietransistor is enkel de werking als schakelaar is momenteel nog zinvol. MOSFET vooral benaderen als vermogenversterker (cf. aanverwante vakken). 8 Beperk de theorie tot die zaken die de leerling als gebruiker moet kennen. Geen theorie bijbrengen die enkel kan gebruikt worden door ontwerpers. Verklaar de verschillende spanningsvormen. 9 Leerstof opbouwen rond een demonstratie of leerling-proef. 6 lt 10 Voldoende aandacht besteden aan het gebruik bij inductieve belastingen en aan het veroorzaken van harmonische op het net. 11 Laat een eenvoudige voeding (met 3-aansluitingen i.c.) volledig (= alle componenten) door de leerlingen berekenen en voorzie enkele controlemetingen. Meest tijd besteden aan de SOPS. Bouw de lessen op rond het schema van een werkelijke schakeling. 3 lt 12 lt 9 lt 10 lt 15 lt

30 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 29 BEELD EN GELUID + LABO BEELD EN GELUID Omwille van de integratie van theorie en labo, zullen alle lessen gegeven worden in een aangepast vaklokaal, waar metingen op didactische opstellingen mogelijk zijn. Elke proef wordt voorafgegaan door een duidelijke probleemstelling of welomschreven opdracht, een klassikale benadering van, de meetschakeling, de meetapparatuur, de te nemen voorzorgen en veiligheidsvoorschriften. De aspecten veiligheid, hygiëne en zin voor het milieu zullen, telkens waar ze toepasselijk zijn, bij de verschillende leerstofonderdelen behandeld worden. De proeven worden individueel (bij voorkeur, indien mogelijk) of in groepsverband (voorzie geen te grote groepen) uitgevoerd. De resultaten worden met de gehele klas besproken. Van elke proef wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt. Tijdens de proeven is het noodzakelijk dat de leraar nauw toezicht houdt op het verloop van de metingen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Gebruik hiervoor enkele aangepaste oefeningen. 3 lt 2 Dit gedeelte kan eventueel gecombineerd worden met het vorig item, waarbij dan telkens eerst kort gecontroleerd wordt in welke mate het gedrag op gelijkspanning gekend is. Voldoende tijd voorzien voor door de leerling uit te voeren metingen. 3 Beperk tot de belangrijkste zaken. 6 lt 4 Geen tijd besteden aan het uitrekenen van de schakelingen met transistoren. Gelet op het feit dat in moderne schema s omzeggens geen transistoren meer gebruikt worden, zal dit deel ten zeerste beperkt worden (zeker niet meer dan 1 week!). Voorzie voldoende tijd voor door de leerling uit te voeren metingen op versterkers met geïntegreerde schakelingen. 5 Hou er bij de keuze van de schakelingen rekening mee dat schakelingen met transistoren of MOSFET enkel gebruikt worden voor grote vermogens (> 100 W). Tot 100 W wordt omzeggens altijd een geïntegreerde schakeling gebruikt. Voldoende tijd voorzien voor door de leerling uit te voeren metingen. 6 Het is vooral van belang dat de leerlingen een goed inzicht hebben in de functie en in de samenhang van de verschillende blokken. Bij het meten van het videosignaal kan er terloops gewezen worden op de eventueel aanwezige kleurinformatie. 9 lt 7 lt 11/22 lt 10/20 lt 7 Beperk je tot de basisprincipes. 2/4 lt 8 Beperk je tot de basisprincipes 2/4 lt

31 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 30 DIGITALE ELEKTRONICA + LABO DIGITALE ELEKTRONICA Omwille van de integratie van theorie en labo, zullen alle lessen gegeven worden in een aangepast vaklokaal, waar metingen op didactische opstellingen mogelijk zijn. Voorzie steeds door de leerlingen zelf uit voeren metingen! Elke meetoefening wordt voorafgegaan door een klassikale benadering van de probleemstelling of de opdracht de meetschakeling de meetapparatuur de te nemen voorzorgen en veiligheidsvoorzorgen De labo-opdrachten worden individueel (bij voorkeur indien dit praktisch mogelijk is) of in groepsverband uitgevoerd. Vermijd het werken met grote groepen. De resultaten worden steeds met de volledige klas besproken. Van elke labo-opdracht wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt. Tijdens de labo-opdrachten is het noodzakelijk dat de lerares/leraar nauw toezicht houdt op het verloop van de metingen. Veel aandacht zal besteed worden aan het opzoeken van de gegevens. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de lerares/leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Er wordt geadviseerd om geen tijd te verliezen door de werking van de interne schakelingen in het ic te willen uitleggen. De leerling wordt immers niet opgeleid tot ontwerper maar tot gebruiker van een ic! Tijdens alle labo-opdrachten, zal er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Het kan niet de bedoeling zijn om die leerstof volledig te hernemen. Voorzie enkele oefeningen om eventuele individuele tekorten te detecteren en zorg voor een aangepaste bijwerking (extra lessen buiten het lessenrooster, zelfstudie, ) 2 Voldoende tijd besteden aan het lezen en begrijpen van de gegevens van de geïntegreerde schakelingen. Laat die door de leerlingen zelf opzoeken (CD-ROM, Internet, ). 3 Verwijs naar praktische toepassingen van de omvormers (bijv. meetomvormers, CDspeler, ). Voldoende tijd besteden aan het lezen en begrijpen van de gegevens van de geïntegreerde schakelingen. Laat die door de leerlingen zelf opzoeken (CD-ROM, Internet, ). 4 Vooral aandacht besteden aan het correct gebruik van de door de leerlingen op gezochte gegevens van de schakelingen. Voor het programmeren van een EPROM kan eventueel gebruik gemaakt worden van een zelfgebouwde EPROM-programmer (zie vaktijdschriften). 5 Maak de leerlingen attent op de verschillende programmeermogelijkheden (grafisch of programmeertaal). Voorzie oefeningen met één programmeermogelijkheid. Denk aan de mogelijkheden om gebruiksklare software van het internet te downloaden (bijvoorbeeld 2 lt 12 lt 4 lt 8 lt 6 lt

32 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 31 Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 6 Beperk tot 1 type van microcontroller 18 lt

33 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 32 PC-TECHNIEKEN + LABO PC-TECHNIEKEN Theorie en labo zullen geïntegreerd aangeboden worden. Het is daarom aangewezen alle lessen te geven in een aangepast vaklokaal, waar didactische demonstraties en praktische leerlingenopdrachten mogelijk zijn. Elke praktische opdracht wordt voorafgegaan door: een duidelijke probleemstelling of welomschreven opdracht een klassikale benadering van de werkwijze de te nemen voorzorgen en veiligheidsvoorschriften De opdrachten worden individueel (bij voorkeur, indien mogelijk) of in groepsverband (voorzie geen te grote groepen) uitgevoerd. De resultaten worden met de gehele klas besproken. Van elke opdracht wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt. Tijdens de leerlingenopdrachten is het noodzakelijk dat de leraar nauw toezicht houdt op het verloop van de metingen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Controleer door middel van enkele toepassingen in welke mate de leerstof eventueel door de leerlingen reeds is verworven. Vul aan waar nodig 2 Begin met een algemeen blokschema dat verder verfijnd wordt om uiteindelijk de verschillende elementen afzonderlijk te behandelen. Ook aandacht besteden aan I/O. 3 De leerlingen moeten in staat zijn de componenten te kiezen in functie van een toepassing. Besteed daarom voldoende aandacht aan karakteristieke waarden en aan hun invloed. 4 Werk rond praktische toepassingen. De theorie zal erop gericht zijn een modem correct te kunnen installeren (hardware en software) en gebruiken. 5 Laat de leerlingen een klein netwerk installeren U 6 Verdeel dit onderwerp over de verschillende andere leerinhouden. * 5 lt 25 lt 17 lt 8 lt

34 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 33 REGELTECHNIEK + LABO REGELTECHNIEK De verschillende leerinhouden zullen zoveel als mogelijk grafisch behandeld worden. Gelet op de relatief moeilijke wiskundige benadering van de regeltechniek, zal die methode slechts gebruikt worden als een grafische verklaring niet mogelijk is. Gebruik zoveel als mogelijk voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen en voorzie indien mogelijk een bezoek aan een werkelijke installatie (bijvoorbeeld aan het labo van ACTA te Kalmthout). Theorie en labo zullen geïntegreerd aangeboden worden. Het is daarom aangewezen alle lessen te geven in een aangepast vaklokaal, waar didactische demonstraties en metingen door de leerlingen mogelijk zijn. Elke proef wordt voorafgegaan door: een duidelijke probleemstelling of welomschreven opdracht een klassikale benadering van de meetschakeling de meetapparatuur de te nemen voorzorgen en veiligheidsvoorschriften De aspecten veiligheid, hygiëne en zin voor het milieu zullen, telkens waar ze toepasselijk zijn, bij de verschillende leerstofonderdelen behandeld worden. De proeven worden individueel (bij voorkeur, indien mogelijk) of in groepsverband (voorzie geen te grote groepen) uitgevoerd. De resultaten worden met de gehele klas besproken. Van elke proef wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt. Tijdens de proeven is het noodzakelijk dat de leraar nauw toezicht houdt op het verloop van de metingen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Leerstof aanbrengen door middel van enkele praktische voorbeelden. 1 w 2 Zorg voor voldoende oefeningen. Gebruik eenvoudige regelkringen die de leerlingen gemakkelijk herkennen. 3 Zorg voor voldoende recente documentatie. Voorzie ook enkele metingen op werkelijke sensoren. 4 Demonstreer met een eenvoudig simulatieprogramma. Laat de leerlingen enkele simulatieschakelingen met operationele versterkers bouwen waarmee ze het gedrag van de processen kunnen simuleren. 5 Laat de leerlingen enkele simulatieschakelingen met operationele versterkers bouwen waarmee ze het gedrag van de processen kunnen simuleren. 6 Toon het effect van de verschillende regelaars op de processen aan door middel van een simulatieprogramma. Laat de leerlingen enkele simulatieschakelingen met operationele versterkers bouwen waarmee ze het gedrag van de processen kunnen simuleren. 7 Beperk tot een kennismaking met fuzzy logic. 1 w 2 w 6 w 4 w 7 w 4 w

35 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 34 TECHNISCH TEKENEN / SCHEMA-LEZEN De lessen technisch tekenen zullen opgebouwd worden rond bestaande schema s die toepasbaar zijn in de aanverwante vakken. Afspraken met de collega s die de aanverwante geven zullen in ieder geval noodzakelijk zijn. Regelmatig zal op een vakvergadering de coördinatie tussen de verschillende vakken nagekeken worden. Eventueel zullen de jaarplannen aangepast worden. Iedere tekening zal beginnen met de analyse van de werking van de schakeling. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Leerstof aanbrengen door middel van praktische schema s. 14 (*) 2 Gebruik hiervoor één van voorgaande oefeningen. 1 (*) 3 Maak gebruik van de schakelingen die de leerlingen in één van de vorige oefeningen gebruikten. 14 (*) 4 Maak gebruik van recente schema s die gebruikt of toepasbaar zijn in de aanverwante vakken elektronica. 5 Gebruik bijvoorbeeld de laboverslagen die de leerlingen in de aanverwante vakken elektronica zullen maken. 20 (*) 1 (*) (*) Deze timing geeft enkel de voorziene tijd, die gespreid over de twee jaar, kan besteed worden aan de verschillende onderwerpen. Het is niet de bedoeling om de vijf items de één na de andere af te werken, vermits er moet gewerkt worden rond bestaande schema s.

36 TSO 3e graad Elektriciteit-elektronica 35 TELECOMMUNICATIE + LABO TELECOMMUNICATIE Theorie en labo zullen geïntegreerd aangeboden worden. Het is daarom aangewezen alle lessen te geven in een aangepast vaklokaal, waar didactische demonstraties en metingen door de leerlingen mogelijk zijn. Elke proef wordt voorafgegaan door een duidelijke probleemstelling of welomschreven opdracht, een klassikale benadering van, de meetschakeling, de meetapparatuur, de te nemen voorzorgen en veiligheidsvoorschriften. De aspecten veiligheid, hygiëne en zin voor het milieu zullen, telkens waar ze toepasselijk zijn, bij de verschillende leerstofonderdelen behandeld worden. De proeven worden individueel (bij voorkeur, indien mogelijk) of in groepsverband (voorzie geen te grote groepen) uitgevoerd. De resultaten worden met de gehele klas besproken. Van elke proef wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt. Tijdens de proeven is het noodzakelijk dat de leraar nauw toezicht houdt op het verloop van de metingen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Vertrek van enkele praktische toepassingen en demonstreer door middel van hoogfrequent generator en een eenvoudig radiotoestel. 6 lt 2. Het blokschema van een zender stapsgewijze opbouwen voor een radio- en een televisiesignaal. Stel ontvangen voor als de omgekeerde bewerking van zenden. 3. Leg het verband met het vak theorie elektriciteit. Gebruik de superheterodyne als toepassingsvoorbeeld. Gebruik ook enkele radio en/of TV- schema s. Voldoende tijd voorzien voor leerlingenproeven. 4. Gebruik een operationele versterker als versterkend element. Verwijs ook naar de eerder geleerde begrippen mee- en tegenkoppeling. Voorzie voldoende tijd voor leerlingenproeven. 5. Bouw de lessen op rond een recent schema. 2 lt 6. Verklaar de selectieve versterking door gebruik te maken van de eigenschappen van de afgestemde kringen en van de kennis van de spanningsversterkers. Voorzie voldoende tijd voor leerlingenproeven. 7. Maak gebruik van enkele recente schema s. Vooral aandacht besteden aan de demodulator in geïntegreerde uitvoering. 8. Gebruik principe schema s om de werking te verklaren. Demonstreer daarna door middel van enkele recente schema s. 4 lt 4 lt 4 lt 4 lt 2 lt 2 lt