Virtuele Markten Trading Agent Competition

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Virtuele Markten Trading Agent Competition"

Transcriptie

1 Virtuele Markten Trading Agent Competition A smart trading agent Erik Kant ( ) en Marten Kampman ( ), 9 november 2007 Naar aanleiding van de Trading Agent Competition voor het vak Virtuele Markten volgt hier het verslag van de agents kantman en kampkant. Dit verslag zal uit vier delen bestaan. Als eerste een beschrijving van de strategie van onze eigen agent, gesplitst op vluchten, hotels en entertainment. Hierna gaan we de strategie van de andere agents bekijken. In de paragraaf hierna woorden de resultaten gegeven. Als laatste wordt er een analyse gegeven van de uitgevoerde strategie vergeleken met die van de andere agents en bekeken waarom onze agent goed of slecht heeft gepresteerd. Strategie Hier volgt een beschrijving van de strategie die door onze agenten is gebruikt. Bij de eerste mislukte competitie gebruikten we twee verschillende agenten, waarbij een agent een eerdere versie was van de oorspronkelijke agent. Bij de tweede competitie gebruikten we twee dezelfde agenten. Vluchten De dagen waarop wij vluchten kopen zijn de dagen waarop de klanten voorkeur voor hebben. Als die allocatie op een dag groter is dan twee dan kopen wij daar voor elke extra allocatie een ticket voor. Dit vullen we aan tot maximaal zes vluchten totaal (in en out) die we de eerste minuut kopen. In de laatste minuut kopen we nog vluchten als we die nodig hebben. We hebben immers nog maar vluchten voor maximaal zes pakketten, en acht klanten. Hotels Een klant wordt een goed hotel toebedeeld als die een utility heeft van meer dan 30 per nacht, anders krijgt deze klant een goedkoop hotel. Dit wordt door middel van een dubbele switch gedaan: Eerst wordt bepaald in welk hotel hij komt volgens bovenstaande methode, waarna we proberen hem daarin te stoppen. Mocht dit niet lukken doordat een veiling gesloten is en we niet genoeg kamers hebben, dan wordt er alsnog naar het andere hotel gekeken of het daar wel mogelijk is. Kan deze klant in geen enkel hotel, als bijvoorbeeld de veiling is gesloten, dan wordt er verder niks meer voor deze klant geregeld. Ook geen vlucht en entertainment. Het bieden op een hotel gebeurd initieel met 100. Mocht dit niet toereikend zijn dan wordt dit verhoogd met het verschil tussen het laatste bod en de vraagprijs, zodoende dat dit minimaal 25% is. Hier zit geen maximum op. We hebben redelijk wat tijd besteed om te proberen voor elke klant een maximum utility te vinden voor een hotel bieding. Aangezien deze biedingen 16e prijs vickrey auctions zijn volstaat het om eenmalig deze prijs te bieden. Doordat we de vluchten al op bovenstaande manier kochten, is het eigenlijk niet mogelijk om dit te doen. De utility per nacht is hierdoor

2 moeilijk uit te rekenen. Ook het sluiten van biedingen met de mogelijkheid geen kamer te krijgen is een belemmering voor deze methode. Entertainment Als de utiliteit hoger is dan 90 dan wordt er entertainment geregeld voor de client. De drie entertainment types worden gerangschikt op hoogte van utiliteit. Als een klant maar een dag blijft wil je hem natuurlijk de entertainment geven waar hij het meest voor over heeft. Als er entertainment gekocht dient te worden dan zal dit beginnen bij 50 en loopt op tot maximaal 90. Verkopen van entertainment loopt af van 150 tot minimaal 10. Als er geen overnachting verkregen is voor de client dan zal er ook geen entertainment gekocht/toebedeeld worden. Punten waar we nog aan gedacht hebben maar die niet meer gelukt zijn, zijn tickets verhandelen, het kopen en verkopen van tickets waar al vrij vroeg de bied en vraagprijs dicht bij elkaar liggen. Tickets verkopen indien dit meer oplevert dan zelf gebruiken en rekening houden met een kleinere utiliteit dan 90 die nog wel winst geeft. Andere agenten Smith en bond Deze agenten hebben een zelfde soort strategie gekozen als de onze. Smith en Bond verschillen in de manier waarop ze voor hotels bieden. Het overige is bij beide hetzelfde. Vluchten Vluchten worden direct bij de start van het spel gekocht. Dit geldt voor alle vluchten, zowel heen als terug. Mocht uiteindelijk blijken dat voor een klant geen pakket gemaakt kan worden, dan wordt een extra terugvlucht gekocht voor deze klant, zodat hij toch op vakantie kan. Hotels Smith biedt op dure hotels als de utility per nacht hoger is dan 35. Hij biedt initieel 120. Als er meer wordt geboden biedt hij: huidige vraagprijs + (huidige vraagprijs vorige vraagprijs) + 15 Hij hanteert hierbij geen maximum. Bond gebruikt een zelfde soort formule, alleen zij de getallen iets anders. Initieel biedt hij op goedkope hotels 250, vooer dure 100. De formules (eerst die voor het dure hotel, dan die voor het goedkope): huidige vraagprijs + (huidige vraagprijs vorige vraagprijs) + 20 huidige vraagprijs + (huidige vraagprijs vorige vraagprijs) Entertainment Hier worden de standaard formules gebruikt. Voor het kopen begin je op nul een ga je langzaam aan steeds sneller hoger bieden (exponentieel). Het verkopen wordt voor 120 gedaan.

3 Kokhoorn & hoornkok Deze agenten berekenen brute force alle mogelijke combinaties die nog mogelijk zijn, en kiezen hieruit het beste pakket. Om dit te doen hebben ze een profit berekend. De profit bestond uit de formule: profit = (Som over klanten(utility kosten)) spill Dus per klant reken je de profit per mogelijk paket uit: Wat wil de klant betalen en zal dit ons kosten? Deze profits per klant tel je bij elkaar op. Alles wat je niet benut en wel hebt gekocht moet je hier nog vanaf trekken om de totale profit te berekenen. Hieruit komt een hoogste waarde, en dit zijn de beste pakketten die je kunt samenstellen. Bij het gebruik van deze formule loop je tegen enkele problemen aan. Wat zijn de kosten van een hotelkamer waarvan de veiling nog niet gesloten is? Wat zijn de kosten van entertainment? Wanneer koop je vluchten? De kosten van een hotelkamer en entertainment waarvan de veiling nog niet is gesloten worden met waarden uit het verleden benaderd. Nadat de veiling voor een bepaalde hotelkamer is gesloten, of entertainment is gekocht, wordt gekeken wat de waarde is, en deze waarde wordt opgeslagen voor gebruik in een volgende game. Deze waarde wordt niet zomaar opgeslagen, maar de geleerde waarde wordt met deze nieuwe waarde aangepast op de volgende manier: nieuwe waarde = learn_factor * (huidige_prijs oude waarde) Waarbij de learn factor op 0.2 was gezet, en (waarschijnlijk) de eerste waarde gewoon werd opgeslagen. Het kopen van de vluchten gebeurt als eerste na twee minuten. Vanaf dit moment worden elke minuut de vluchten voor de twee goedkoopste dagen die nog nodig zijn gekocht. Voor hotels wordt anderhalve keer de verwachte prijs geboden. Blijkt dit te weinig, wan wordt dit steeds vermenigvuldigd met anderhalf. Initieel wordt ook geboden op hotelkamers die de klanten nodig hebben als ze een perfect pakket zouden krijgen. Op entertainment wordt in de eerste vier minuten niet geboden, omdat dit te veel tijd zou kosten bij het uitrekenen. Vanaf de vierde minuut wordt op entertainment geboden afhankelijk van de utility die de klant hiervoor heeft. Begonnen met bieden wordt op de helft van de utility. Dit loopt naarmate de tijd vordert lineair op naar de gehele utility. Bij het verkopen wordt de omgekeerde strategie gebruikt. Afbouwen van 100% naar 50%, waarbij de initiële prijs wordt bepaald door het maximum te nemen van de geleerde prijs en de huidige prijs. SlimAgent (Feugelheim) Deze agent werkt op ongeveer dezelfde manier als de kokhoorn (of andersom). Een verschil is wel dat deze agent niet alle pakketten afloopt, maar random 1000 pakketten per klant pakt. Op deze manier wordt een groot genoeg deel van alle pakketten bekeken, en heb je geen problemen met tijdgebrek.

4 Vluchten voor de vluchten is onderzoek gedaan naar het prijsverloop. De start en eindprijzen zijn bekeken, en het verschil hiertussen is berekend over een samplesize van tien. Uit dit onderzoek bleek dat het gemiddelde verschil tussen de begin en de eindprijs niet erg groot was. Klein genoeg om te beslissen om de tickets pas in de laatste minuut te kopen op basis van het meest winstgevende pakket. Hotels Ook hier is onderzoek naar de prijs gedaan. Hieruit is gebleken de dat de goede hotels duurde zijn dan de slechtere. Ook is gebleken dat de prijs voor een hotel op dag een het laagst is, de prijs voor een hotel van dag vier iets hoger, en de prijs voor een hotel op dag 2 en 3 het hoogst en ongeveer gelijk aan elkaar. De allocatie van de hotels wordt bepaald door het hierboven aangegeven algoritme. Op niet gealloceerde hotels wordt 5.11 geboden als backup. Het bod op gealloceerd hotels wordt bepaals met behulp van het verschil tussen de vorige en de huidige vraagprijs. Dit wordt bij de huidige vraagprijs opgeteld en vermenigvuldigd met 1.m, waarbij m het aantal verstreken minuten is. Bij de laatst te sluiten hotelbieding wordt de prijs nog eens verhoogt met 150. op dit moment kan de concurrentie toch geen informatie meer halen uit je bod, en ben je bijna zeker van deze kamers. Entertainment Voor het verkopen van entertainment wordt begonnen met het vragen van 150. Deze prijs loopt lineair in de tijd af naar vijftien. Het kopen van entertainment gebeurt pas in de laatste minuut of wanneer de vraag en biedprijs dicht bij elkaar komen en dit ticket bruikbaar is. Dan wordt de vraagprijs geboden. Resultaten Hieronder de resultaten. De bovenste 25 games zijn de games waarvan geen history is opgeslagen. Van de onderste twaalf is wel een uitgebreide history bekend. Kanttekening bij de resultaten: Bij de eerste 25 spellen was er voor elk van onze tegenstanders een spel waarbij de agent vast liep. Bij de laatste serie moest Smith steeds opnieuw worden opgestart omdat deze volgende games niet herkende. Dit bleek pas nadat die een keer fout was gegaan.

5 Analyse Als eerste een analyse van de resultaten. Uit beide tests blijkt dat kokhoorn en Feugelheim aardig met elkaar kunnen concurreren. Ook lijkt dat Bond goed mee kan komen, maar het in deze twee tests uiteindelijk altijd aflegt tegen beide agents. Dit geldt zowel voor de individuele agenten als voor het gemiddelde van beide. Ook blijkt dat onze agenten het niet erg goed doen. Alhoewel een van onze agenten in de tweede serie enigszins mee kan komen. Dit wijst erop dat onze agent enig geluk nodig heeft om een goede score te halen. De andere agent die precies hetzelfde te werk gaat heeft immers een veel lagere score. Het is interessant om onze agent te vergelijken met Smith/Bond. Deze agents zijn ongeveer hetzelfde. De onze doet iets beter zijn best om goede entertainment te krijgen, terwijl Smith/Bond meer hun best doen om feasible packages te krijgen. Als wij een klant geen

6 perfect pakket aan kunnen bieden (perfect als in heen en terugreis op de gewenste dag), dan bieden wij hem helemaal niks aan, terwijl dit pas in de loop van de competitie hoeft te blijken, en dan al kosten zijn gemaakt. Uit de resultaten blijkt dat het erg belangrijk is om feasible pakketten te maken. Aangezien dit kleine verschil tussen onze agent en Smith/Bond een groot verschil in de einduitslag geeft. Dit is niet zo gek omdat ook uit de resultaten blijkt dat bijna elk feasible pakket een positieve utiliteit oplevert. Dus waar Smith/Bond nog het beste maakt uit ene klant, maken wij alleen kosten om hem uiteindelijk niet op vakantie te sturen. Een ander interessant feit is dat Smith/Bond aardig mee kan komen met de twee 'inteligentere' agenten. Dit zal komen doordat deze agenten slimme beslissingen nemen, en alle agenten afhankelijk zijn van de beslissingen van andere agenten. Als het ware lift Smith/Bond dus mee op het succes van de andere twee. Je kunt het ook op deze manier bekijken: Deze twee agents bieden op hotels totdat ze een beter alternatief hebben. Op deze manier voeren ze de prijs van hotels op tot een bepaalde maximale waarde. Als deze waarde bereikt is stappen ze over op een ander pakket. Smith/Bond blijft echter doorbieden op deze hotels, maar omdat de tegenstanders niet meer bieden hoeft hij zijn prijs niet meer te verhogen. Op deze manier betaald Smith/Bond dus net iets meer dan wat de andere twee er maximaal voor zouden betalen, en hebben de andere twee het net iets beter gedaan door een pakket te zoeken waarbij de winst net iets groter is. Het verschil is dus niet groot, maar altijd net in het voordeel van de twee 'intelligentere' agenten. Een derde leuke vergelijking zou zijn het vergelijken van de twee beste agenten. Waarom wint Feugelheim de uiteindelijke competitie. Het vergelijken van deze twee agents is echter moeilijk. Het is ook zo dat kokhoorn de eerste competitie had gewonnen. Om deze twee echt qua resultaat te vergelijken is de samplesize gewoon te klein. Ook 25 spellen zouden hiervoor niet genoeg zijn geweest. Het verschil is zo klein dat je eerder richting de honderden spellen moet gaan denken. Wat wel interessant is om op te merken aan het verschil in deze twee agents is de manier waarop ze entertainment tickets kopen. Hierbij zou Feugelheim net iets in het voordeel moeten zijn. Zij kapen de tickets vlak voor iemands neus weg, waardoor de concurrentie in principe meer moet gaan betalen dan wat zij ervoor betalen. Hierdoor zou het kleine verschil enigszins te verklaren zijn, maar zoals al gezegd is de sample hiervoor te klein. Conclusie Aangezien onze agent simpel is geïmplementeerd komt deze wel goed mee in de competitie, het scheelt niet veel met Smith/Bond. Het lukt alleen niet om op het niveau van de andere agents te komen. Voor een echte smart agent zouden alle factoren moeten worden meegerekend en de slimste trucjes worden uitgehaald. Desalniettemin wilde wij het simpel en smart houden, de agent maakt bijna geen verlies en na het implementeren voor het kopen van een terugvlucht voor een feasible package presteert onze agent kampkant gemiddeld 2530, wat niet heel slecht is.

Eindrapport. 5 November 2007

Eindrapport. 5 November 2007 0 Virtual Markets Eindrapport 5 November 2007 1. Introductie In dit document wordt de strategie beschreven die gebruikt wordt door de door ons ontwikkelde agent genaamd SlimAgent. Deze agent moet op een

Nadere informatie

Strategie van de WhaaaAgent in de TAC

Strategie van de WhaaaAgent in de TAC Strategie van de WhaaaAgent in de TAC Ramon Hollands, Eelco Verschoor, Joost Westra en Dirk Hobo June 27, 2005 Abstract Dit document geeft een overzicht van de strategie van de WhaaaAgent zoals deze op

Nadere informatie

Strategiebeschrijving van R2-DReizen agent in de VM-Trading Agent Competition

Strategiebeschrijving van R2-DReizen agent in de VM-Trading Agent Competition Strategiebeschrijving van R2-DReizen agent in de VM-Trading Agent Competition Virtuele Markten, februari 2002 Rob van Geel, 0053473 Rudy Negenborn, 9807837 1. Introductie Dit document beschrijft de uiteindelijke

Nadere informatie

Trading Agent Competition

Trading Agent Competition Trading Agent Competition Botfather Auteurs: Marinko Brands Costyn van Dongen Tebbo Herrewijnen Flip Mulder Inleiding Tijdens het practicum voor het vak Virtuele Markten was het de bedoeling om een agent

Nadere informatie

hippie agent strategie voor de tac competitie

hippie agent strategie voor de tac competitie hippie agent strategie voor de tac competitie Door: Bernard Maassen Jasper Priem Newres al Haider Inleiding Voor het vak Virtual Markets hebben we een agent geschreven die moest kunnen meedoen in een tac

Nadere informatie

Tactics of the kokhoorn & hoornkok TAC agents

Tactics of the kokhoorn & hoornkok TAC agents Tactics of the kokhoorn & hoornkok TAC agents Eric Kok and Niels van Hoorn November 9, 2007 Contents 1 Inleiding 1 2 Globale architectuur 2 2.1 Brute force berekenen van de beste verdeling........... 2

Nadere informatie

TAC-Agent. Grasmaaier I. Virtuele markten Tac Agent opdracht Deadline: 18 juni 2004

TAC-Agent. Grasmaaier I. Virtuele markten Tac Agent opdracht Deadline: 18 juni 2004 TAC-Agent Grasmaaier I Virtuele markten Tac Agent opdracht Deadline: 18 juni 2004 H.S. Van Raaij [0343455] [hsraaij@cs.uu.nl] B.Zuiderhoek [0337692] [bzuiderh@cs.uu.nl] R. Matla [0335983] [rmatla@cs.uu.nl]

Nadere informatie

De statespace van Small World Networks

De statespace van Small World Networks De statespace van Small World Networks Emiel Suilen, Daan van den Berg, Frank van Harmelen epsuilen@few.vu.nl, daanvandenberg1976@gmail.com, Frank.van.Harmelen@cs.vu.nl VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM 2 juli

Nadere informatie

Geldwisselprobleem van Frobenius

Geldwisselprobleem van Frobenius Geldwisselprobleem van Frobenius Karin van de Meeberg en Dieuwertje Ewalts 12 december 2001 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Afspraken 3 3 Is er wel zo n g? 3 4 Eén waarde 4 5 Twee waarden 4 6 Lampenalgoritme

Nadere informatie

Van de wedstrijdleider wordt wel verwacht dat hij weet waar hij mee bezig is en daarom hoort hij de achterliggende ideeën wel te kennen.

Van de wedstrijdleider wordt wel verwacht dat hij weet waar hij mee bezig is en daarom hoort hij de achterliggende ideeën wel te kennen. Butlerwedstrijden 1. Inleiding Sinds de invoering van de computer bij het uitrekenen van bridgetoernooien is de Butler rekenmethode steeds populairder geworden. De Butlermethode voor het uitrekenen van

Nadere informatie

Antwoorden door K woorden 14 augustus keer beoordeeld. Wiskunde A. Supersize me. Opgave 1: leerstof: Formules met meer variabelen.

Antwoorden door K woorden 14 augustus keer beoordeeld. Wiskunde A. Supersize me. Opgave 1: leerstof: Formules met meer variabelen. Antwoorden door K. 1901 woorden 14 augustus 2015 1 1 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Supersize me Opgave 1: leerstof: Formules met meer variabelen. Formule energiebehoefte = =33,6 G 5000(kcal) = dagelijkse

Nadere informatie

Een objectief Ranglijst Systeem. ontworpen door. Martien Maas

Een objectief Ranglijst Systeem. ontworpen door. Martien Maas Een objectief Ranglijst Systeem ontworpen door Martien Maas Nijmegen, Nederland, Augustus 2014 1 Eigenschappen van het Ranglijst Systeem: Het Maas Ranglijst Systeem is objectief: op geen enkele manier

Nadere informatie

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS Schooljaar 008/009 Inhoud Uitleg bij het boekje Weektaak voor e week: optellen en aftrekken Weektaak voor e week: vermenigvuldigen Weektaak voor e week: delen en de staartdeling

Nadere informatie

Wiskundig Modelleren 1 Chemische Mengsels en Reacties. Anne Buijsrogge en Corine Laan

Wiskundig Modelleren 1 Chemische Mengsels en Reacties. Anne Buijsrogge en Corine Laan Wiskundig Modelleren 1 Chemische Mengsels en Reacties Anne Buijsrogge en Corine Laan 23 oktober 2009 1 Vragen uit het lab Als je chemische mengsels wilt maken, kunnen daar een hoop vragen bij opkomen Hoe

Nadere informatie

Het leek ons wel een interessante opdracht, een uitdaging en een leuke aanvulling bij het hoofdstuk.

Het leek ons wel een interessante opdracht, een uitdaging en een leuke aanvulling bij het hoofdstuk. Praktische-opdracht door een scholier 2910 woorden 3 mei 2000 5,2 46 keer beoordeeld Vak Wiskunde Wiskunde A1 - Praktische Opdracht Hoofdstuk 2 1. Inleiding We hebben de opdracht gekregen een praktische

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Arbitrage en financiële besluitvorming

Hoofdstuk 3: Arbitrage en financiële besluitvorming Hoofdstuk 3: Arbitrage en financiële besluitvorming Elke beslissing heeft consequenties voor de toekomst en deze consequenties kunnen voordelig of nadelig zijn. Als de extra kosten de voordelen overschrijden,

Nadere informatie

Exponentiële Functie: Toepassingen

Exponentiële Functie: Toepassingen Exponentiële Functie: Toepassingen 1 Overgang tussen exponentiële functies en lineaire functies Wanneer we werken met de exponentiële functie is deze niet altijd gemakkelijk te herkennen. Daarom proberen

Nadere informatie

Ieder tweetal heeft nodig: Een kopie van de slagschipspelletjes: 1. 1A, 1B voor spel A, 2B voor spel A, 3B voor spel 3

Ieder tweetal heeft nodig: Een kopie van de slagschipspelletjes: 1. 1A, 1B voor spel A, 2B voor spel A, 3B voor spel 3 Activiteit 6 Slagschepen Zoekalgoritme Samenvatting Computers zijn vaak nodig om informatie te vinden in grote hoeveelheden data. Ze moeten een snelle en efficiënte manier ontwikkelen om dit te doen. Deze

Nadere informatie

Samenvatting. Kort overzicht. Kartels

Samenvatting. Kort overzicht. Kartels Samenvatting Kort overzicht Dit proefschrift gaat over de economische theorie van kartels. Er is sprake van een kartel wanneer een aantal bedrijven, expliciet of stilzwijgend, afspreekt om de prijs te

Nadere informatie

Als geen van bovenstaande waarden voorkomen, wordt de hoogste waarde bepaald door de plaats van de hoogste steen.

Als geen van bovenstaande waarden voorkomen, wordt de hoogste waarde bepaald door de plaats van de hoogste steen. Spelregels aangeboden door Zoet Speelgoed De dominospellen variëren in maat afhankelijk van het aantal stenen. Het standaardspel is de Double Six, maar de Double Nine en de Double Twelve of Double Fifteen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde

Nadere informatie

Een model voor een lift

Een model voor een lift Een model voor een lift 2 de Leergang Wiskunde schooljaar 213/14 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Inleiding... 5 Model 1, oriëntatie... 7 Model 1... 9 Model 2, oriëntatie... 11 Model 2... 13

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 havo 2007-II

Eindexamen wiskunde A1-2 havo 2007-II Sprintsnelheid Een hardloopster is gespecialiseerd op de 1 meter. Bij dit atletiekonderdeel moet je zo snel mogelijk je topsnelheid halen en die dan proberen vast te houden tot de finish. Haar trainer

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde A1,2. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde A1,2. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2007 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur wiskunde A1,2 Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen.

Nadere informatie

Mengen van scheikundige stoffen en het oplossen van scheikundige reacties, een wiskundig model. Wiskens&co Yoeri Dijkstra en Loes Knoben

Mengen van scheikundige stoffen en het oplossen van scheikundige reacties, een wiskundig model. Wiskens&co Yoeri Dijkstra en Loes Knoben Mengen van scheikundige stoffen en het oplossen van scheikundige reacties, een wiskundig model Wiskens&co Yoeri Dijkstra en Loes Knoben oktober 9 Inleiding In dit rapport zal gekeken worden naar verschillende

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde A Patience

Praktische opdracht Wiskunde A Patience Praktische opdracht Wiskunde A Patience Praktische-opdracht door een scholier 1365 woorden 23 januari 2005 5,2 8 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Patience Inleiding Dit is een spel voor één speler. Hij heeft

Nadere informatie

Examen HAVO. tijdvak 2 dinsdagdinsdag uur

Examen HAVO. tijdvak 2 dinsdagdinsdag uur Examen HAVO 2017 tijdvak 2 dinsdagdinsdag 20 juni 13.30-16.30 uur oud programma wiskunde A Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

1. Zwaartekracht. Hoe groot is die zwaartekracht nu eigenlijk?

1. Zwaartekracht. Hoe groot is die zwaartekracht nu eigenlijk? 1. Zwaartekracht Als een appel van een boom valt, wat gebeurt er dan eigenlijk? Er is iets dat zorgt dat de appel begint te vallen. De geleerde Newton kwam er in 1684 achter wat dat iets was. Hij kwam

Nadere informatie

Testen en metingen op windenergie.

Testen en metingen op windenergie. Testen en metingen op windenergie. Inleiding Als we rond groene energie begonnen te denken, dan kwam windenergie als een van de meest vanzelfsprekende vormen van groene energie naar boven. De wind heeft

Nadere informatie

babbel 2012 zal herinnerd worden als het jaar dat mobiliteit een belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie werd.

babbel 2012 zal herinnerd worden als het jaar dat mobiliteit een belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie werd. Tijd voor n babbel 2012 zal herinnerd worden als het jaar dat mobiliteit een belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie werd. 50 Telenet Jaarverslag 2012 Markt en activiteiten Telefonie Telefonie

Nadere informatie

1.1 Rekenen met letters [1]

1.1 Rekenen met letters [1] 1.1 Rekenen met letters [1] Voorbeeld 1: Een kaars heeft een lengte van 30 centimeter. Per uur brand er 6 centimeter van de kaars op. Hieruit volgt de volgende woordformule: Lengte in cm = -6 aantal branduren

Nadere informatie

DEC DSP SDR 5 Dicrete Fourier Transform

DEC DSP SDR 5 Dicrete Fourier Transform DEC DSP SDR 5 Dicrete Fourier Transform Familie van Fourier transformaties Fourier Transform Fourier Series Discrete Time Fourier Transform Discrete Fourier Transform Berekening van een frequentie spectrum

Nadere informatie

1. Reductie van error variantie en dus verhogen van power op F-test

1. Reductie van error variantie en dus verhogen van power op F-test Werkboek 2013-2014 ANCOVA Covariantie analyse bestaat uit regressieanalyse en variantieanalyse. Er wordt een afhankelijke variabele (intervalniveau) voorspeld uit meerdere onafhankelijke variabelen. De

Nadere informatie

5,9. Spelverloop. Praktische-opdracht door een scholier 2508 woorden 3 december keer beoordeeld. Wiskunde A

5,9. Spelverloop. Praktische-opdracht door een scholier 2508 woorden 3 december keer beoordeeld. Wiskunde A Praktische-opdracht door een scholier 2508 woorden 3 december 2007 5,9 29 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Inhoudsopgave: 1. Inleiding Blz: 2. Onderzoeksvraag Blz: 3. Uitleg Pokervorm Texas Hold em Blz:

Nadere informatie

Jijbent.nl: spelregels go-moku. Sjoerd Hemminga (sjoerdje) Copyright 2017 Jijbent.nl

Jijbent.nl: spelregels go-moku. Sjoerd Hemminga (sjoerdje) Copyright 2017 Jijbent.nl Jijbent.nl: spelregels go-moku Sjoerd Hemminga (sjoerdje) Copyright 2017 Jijbent.nl Inhoud Spelregels go-moku...1 Doel van het spel...1 Winstkansen...1 Strategie...3 i Spelregels go-moku Doel van het spel

Nadere informatie

Buiging van een belaste balk

Buiging van een belaste balk Buiging van een belaste balk (Modelbouw III) G. van Delft Studienummer: 0480 E-mail: gerardvandelft@email.com Tel.: 06-49608704 4 juli 005 Doorbuigen van een balk Wanneer een men een balk op het uiteinde

Nadere informatie

Examen VWO 2015. wiskunde C. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO 2015. wiskunde C. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 2015 tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur wiskunde C Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor

Nadere informatie

Voorkennis. 66 Noordhoff Uitgevers bv 11 0, en y = = ,33 = y = 4x(x 2) y = 19x(1 2x) y = 3x( x + 5) y = 4x(4x + 1)

Voorkennis. 66 Noordhoff Uitgevers bv 11 0, en y = = ,33 = y = 4x(x 2) y = 19x(1 2x) y = 3x( x + 5) y = 4x(4x + 1) Hoofdstuk 0 - De abc-formule Hoofdstuk 0 - De abc-formule Voorkennis V-a y = 5 = 8 5 = en y = ( ) 5 = 8 5 = b y = + 8 = 6 = 6 en y = + 8 = 0,6 6 8 c y = + ( ) = + = = 6 en y = ( ) + ( ) = 9 6 = 9 + 8 =

Nadere informatie

kwadratische vergelijkingen

kwadratische vergelijkingen kwadratische vergelijkingen In deze paragraaf: 'exact berekenen van oplossingen', 'typen kwadratische vergelijkingen' en 'de abc-formule en de discriminant'. de abc-formule Voor een tweedegraads vergelijking

Nadere informatie

Prof. Arthur Schram Universiteit van Amsterdam namens Agentschap Telecom

Prof. Arthur Schram Universiteit van Amsterdam namens Agentschap Telecom Nederlandse 2,6 GHz Veiling Prof. Arthur Schram Universiteit van Amsterdam namens Agentschap Telecom Wat gaan we vandaag doen? Vanochtend: - De veiling als manier om rechten toe te kennen - Het veiling

Nadere informatie

Hoe maak je nu van breuken procenten? Voorbeeld: Opgave: hoeveel procent van de onderstaande tekening is zwart gekleurd?

Hoe maak je nu van breuken procenten? Voorbeeld: Opgave: hoeveel procent van de onderstaande tekening is zwart gekleurd? Procenten Zoals op de basisschool is aangeleerd kunnen we een taart verdelen in een aantal stukken. Hierbij krijgen we een breuk. We kunnen ditzelfde stuk taart ook aangegeven als een percentage. Procenten:

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde som van de ogen van drie dobbelstenen

Praktische opdracht Wiskunde som van de ogen van drie dobbelstenen Praktische opdracht Wiskunde som van de ogen van drie dobbelstenen Praktische-opdracht door een scholier 918 woorden 17 maart 2002 4,9 60 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inleiding Wij hebben gekozen voor

Nadere informatie

: een wiskundige uitdaging

: een wiskundige uitdaging Wiskunde & Onderwijs 38ste jaargang (2012) 125 125 : een wiskundige uitdaging Cesar Demeester Ik ben leraar wiskunde in het 2de jaar van de 1ste graad aan het Koninklijk Atheneum Pitzemburg te Mechelen.

Nadere informatie

8. Complexiteit van algoritmen:

8. Complexiteit van algoritmen: 8. Complexiteit van algoritmen: Voorbeeld: Een gevaarlijk spel 1 Spelboom voor het wespenspel 2 8.1 Complexiteit 4 8.2 NP-problemen 6 8.3 De oplossing 7 8.4 Een vuistregel 8 In dit hoofdstuk wordt het

Nadere informatie

Technische Commissie: het gebruik van de Bridgemate

Technische Commissie: het gebruik van de Bridgemate Technische Commissie: het gebruik van de Bridgemate Bij onze bridgeclub gebruiken we voor het invoeren van scores aan de bridgetafel de BridgeMate II. In de afgelopen periode zijn op dit apparaatje een

Nadere informatie

Research Note Prestatie-analyse met behulp van box plots

Research Note Prestatie-analyse met behulp van box plots Research Note Prestatie-analyse met behulp van box plots Inleiding Voortdurend worden er wereldwijd enorme hoeveelheden beursdata gegenereerd en verzameld. Dit is mede te danken aan de opkomst van internet

Nadere informatie

Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand

Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand Proef door een scholier 1229 woorden 12 december 2003 5,7 31 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding Wij hebben ervoor gekozen om ons met onze natuurkunde EXO

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde C (pilot) tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde C (pilot) tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 2015 tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur wiskunde C (pilot) Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 21 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen.

Nadere informatie

Opdrachten Toeval Opdrachten Toeval Opdracht 1.1 (Bestaat toeval) Opdracht 1.2(toeval in de natuur)

Opdrachten Toeval Opdrachten Toeval Opdracht 1.1 (Bestaat toeval) Opdracht 1.2(toeval in de natuur) Opdrachten Toeval 1 1 Opdrachten Toeval Opdracht 1.1 (Bestaat toeval) a) Bestaat toeval volgens jou? b) Wat is toeval volgens jou? c) Vraag aan je ouders of zij in hun leven ooit iets heel onwaarschijnlijks

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2007-II

Eindexamen wiskunde A1-2 vwo 2007-II Vakanties In het najaar van 2003 is een enquête gehouden onder 3000 Nederlanders waarin gevraagd werd op welke wijze zij hun vakantie hadden geboekt in de jaren 2002 en 2003. Men onderscheidde daarbij

Nadere informatie

In dit stuk worden een aantal berekeningen behandeld, die voor verschillende kostenberekeningen noodzakelijk zijn:

In dit stuk worden een aantal berekeningen behandeld, die voor verschillende kostenberekeningen noodzakelijk zijn: BEREKENINGEN In dit stuk worden een aantal berekeningen behandeld, die voor verschillende kostenberekeningen noodzakelijk zijn: Behandeld worden: Machtsverheffen Berekeningen met verhoudingen Vergelijkingen

Nadere informatie

Een product van CEBES bv Fon Beerens M 0614949897 E fonbeerens@gmail.com

Een product van CEBES bv Fon Beerens M 0614949897 E fonbeerens@gmail.com Een product van CEBES bv Fon Beerens M 0614949897 E fonbeerens@gmail.com DealingPal DealingPal is een alternatief voor de bridgemate, maakt biddingboxen overbodig, voorkomt veelvoorkomende arbitragesituaties

Nadere informatie

Wat is het probleem precies -) probleem expliciet maken. Wat moet er gedaan worden? -) probleem rationaliseren, objectief beste oplossing zoeken

Wat is het probleem precies -) probleem expliciet maken. Wat moet er gedaan worden? -) probleem rationaliseren, objectief beste oplossing zoeken Probleemanalyse Clips Wat is het probleem precies -) probleem expliciet maken. Wat moet er gedaan worden? -) probleem rationaliseren, objectief beste oplossing zoeken Er is geen goed antwoord bij dit vak.

Nadere informatie

wiskunde A havo 2016-II

wiskunde A havo 2016-II BMI, hoger dan je denkt Jarenlang nam in Nederland de gemiddelde lengte van volwassen mannen en vrouwen toe. Ook aan het einde van de vorige eeuw was dat nog zo: op 1 januari van het jaar 1981 waren Nederlandse

Nadere informatie

Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen.

Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen. Samenvatting door een scholier 1569 woorden 23 juni 2017 5,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Wiskunde H1 t/m H5 Hoofdstuk 1 Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet

Nadere informatie

HET SCHAAKSPEL OPGELOST Cees Timmer

HET SCHAAKSPEL OPGELOST Cees Timmer HET SCHAAKSPEL OPGELOST Cees Timmer HOOFDSTUK 1: INLEIDING Onder deze provocerende titel wordt een niet al te technische uitleg gegeven hoe je het schaakspel oplost. Het schaakspel oplossen wil zeggen

Nadere informatie

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en tweedegraads verbanden OPLEIDING: Noorderpoort MBO Niveau 4 DOCENT: H.J. Riksen LEERJAAR: Leerjaar 1 - Periode 2 UITGAVE: 2018/2019 Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en

Nadere informatie

White paper Cross-sell & Upsell

White paper Cross-sell & Upsell White paper Cross-sell & Upsell Een praktische aanpak om meer omzet te genereren bij uw bestaande klanten Inleiding Deze white paper beschrijft een stappenplan, om te komen tot een klantspecifieke aanpak

Nadere informatie

6,6. Praktische-opdracht door een scholier 2250 woorden 7 juni keer beoordeeld. Wiskunde A

6,6. Praktische-opdracht door een scholier 2250 woorden 7 juni keer beoordeeld. Wiskunde A Praktische-opdracht door een scholier 2250 woorden 7 juni 2004 6,6 41 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Plan van aanpak Doel: Inzicht krijgen in het systeem van nummerborden in Nederland (vroeger en nu) en

Nadere informatie

Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 5, Marketingbeleid

Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 5, Marketingbeleid Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 5, Marketingbeleid Samenvatting door een scholier 1430 woorden 1 februari 2003 6,1 79 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans Marketingbeleid. 5.1 Het

Nadere informatie

Spelsystemen sjoelen. Combinatie-IV (First Loss)... 9 Combinatie-V... 9 Libre One Hundred And Eighty Moyenne Moyenne-2...

Spelsystemen sjoelen. Combinatie-IV (First Loss)... 9 Combinatie-V... 9 Libre One Hundred And Eighty Moyenne Moyenne-2... Inleiding Het Spelreglement van de A.N.S. is van toepassing. De uitzonderingen op dit spelreglement bij de spelsystemen worden aangegeven. Het aantal schijven waarmee wordt gesjoeld kan anders zijn. De

Nadere informatie

Inhoud. Voor wie is dit spel. Spelduur. Spelvoorbereiding

Inhoud. Voor wie is dit spel. Spelduur. Spelvoorbereiding Inhoud 1 spelregelboekje 2 score tabellen 1 circusdirectrice (met applaussymbool) 4 superartiesten (1 met applaussymbool) 8 tijgers (4 met voetstuk) 15 olifanten (7 met voetstuk) 16 trapeze (8 hangende

Nadere informatie

Rekenen aan wortels Werkblad =

Rekenen aan wortels Werkblad = Rekenen aan wortels Werkblad 546121 = Vooraf De vragen en opdrachten in dit werkblad die vooraf gegaan worden door, moeten schriftelijk worden beantwoord. Daarbij moet altijd duidelijk zijn hoe de antwoorden

Nadere informatie

Combinatoriek groep 1 & 2: Recursie

Combinatoriek groep 1 & 2: Recursie Combinatoriek groep 1 & : Recursie Trainingsweek juni 008 Inleiding Bij een recursieve definitie van een rij wordt elke volgende term berekend uit de vorige. Een voorbeeld van zo n recursieve definitie

Nadere informatie

Indexcijfers. - We rekenen volumes van allerlei zaken om naar procenten - We vergelijken vervolgens die cijfers om conclusies te trekken

Indexcijfers. - We rekenen volumes van allerlei zaken om naar procenten - We vergelijken vervolgens die cijfers om conclusies te trekken Wat is een? Binnen de economie vergelijken we vaak procentuele ontwikkelingen. Die ontwikkelingen zijn in geld uitgedrukt soms lastig te doorzien. Zo wordt de economische groei van een land uitgedrukt

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde A1

Examen VWO. wiskunde A1 wiskunde A1 Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 25 mei 13.30 16.30 uur 20 05 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen bestaat uit 21 vragen. Voor

Nadere informatie

Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang:

Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang: wiskunde A, Correctievoorschrift HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Het correctievoorschrift bestaat uit: Regels voor de beoordeling Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel Regels

Nadere informatie

Bieden (kaartspel) Inhoud. Spelregels. Delen. Bieden. Spelverloop

Bieden (kaartspel) Inhoud. Spelregels. Delen. Bieden. Spelverloop Bieden (kaartspel) Bieden is een kaartspel dat voornamelijk in Oost-Vlaanderen wordt gespeeld.aangezien er met 32 kaarten en in twee paren met vaste partner gespeeld wordt, toont het gelijkenissen met

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2008-II

Eindexamen wiskunde B1 havo 2008-II Golfhoogte Bij de beoordeling van de veiligheid van de figuur 1 Nederlandse kust wordt onder andere de golfhoogte onderzocht. De golfhoogte is het hoogteverschil tussen een golftop en het daarop volgende

Nadere informatie

Viertallen Bridge. Opzet viertallenwedstrijd. In het volgende voorbeeld speelt viertal A (paar A1 en paar A2) tegen viertal B (paar B1 en paar B2).

Viertallen Bridge. Opzet viertallenwedstrijd. In het volgende voorbeeld speelt viertal A (paar A1 en paar A2) tegen viertal B (paar B1 en paar B2). Viertallen Bridge Viertallen is een wedstrijdvorm waarbij twee teams die elk uit twee paren bestaan tegen elkaar spelen. Een volledige viertallenwedstrijd bestaat uit twee helften, waarbij beide paren

Nadere informatie

Combinatieleer in het Lottospel

Combinatieleer in het Lottospel Combinatieleer in het Lottospel Leon Lenders, Bree Zoals bekend worden er bij het lottospel 6 verschillende getallen en 1 reservegetal getrokken uit 45 getallen. Het is de bedoeling om deze 6 getallen

Nadere informatie

Trade van de Week. Futures handelen. voor gevorderden

Trade van de Week. Futures handelen. voor gevorderden Trade van de Week Futures handelen voor gevorderden Het handelen van futures is een vak apart. Het maakt veel traders rijk, maar ook net zoveel traders arm. Wat is een future nu eigenlijk precies? Een

Nadere informatie

Combinatoriek groep 2

Combinatoriek groep 2 Combinatoriek groep 2 Recursie Trainingsdag 3, 2 april 2009 Homogene lineaire recurrente betrekkingen We kunnen een rij getallen a 0, a 1, a 2,... op twee manieren definiëren: direct of recursief. Een

Nadere informatie

Lang leve invnorm op de TI-83 grafische rekenmachine

Lang leve invnorm op de TI-83 grafische rekenmachine Bij de kansrekening op HAVO en VWO wordt ruimschoots aandacht besteed aan de normale verdeling. In de schoolboeken staan talrijke variaties, waarvan we de volgende beschouwen: Geef van een normaal verdeelde

Nadere informatie

20 witte Doelvakjes. Raster voor solovariant Strafpunten Eindscore

20 witte Doelvakjes. Raster voor solovariant Strafpunten Eindscore EEN SPEL VAN BRUNO CATHALA EN LUDOVIC MAUBLANC Werp je dobbelstenen, kies een kleur of een waarde, en vul je scoreblad in door de juiste beslissingen te nemen! Kleuren (kleine vierkantjes stellen het aantal

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Multiband Frequentieveiling. 12 juni 2012

Informatiebijeenkomst Multiband Frequentieveiling. 12 juni 2012 Informatiebijeenkomst Multiband Frequentieveiling 12 juni 2012 1 Prof. Arthur Schram Inleiding Veiling en veilingmodel, deel 1 Universiteit van Amsterdam namens Agentschap Telecom 12 juni 2012 2 Wat doen

Nadere informatie

inhoudsopgave juni 2005 handleiding haakjes 2

inhoudsopgave juni 2005 handleiding haakjes 2 handleiding haakjes inhoudsopgave inhoudsopgave 2 de opzet van haakjes 3 bespreking per paragraaf 5 rekenen trek-af-van tegengestelde tweetermen merkwaardige producten tijdpad 6 materialen voor een klassengesprek

Nadere informatie

4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1]

4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] 4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] Voorbeeld 1: 5 x 3 = 15 (3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 15) Voorbeeld 2: 5 x -3 = -15 (-3 +-3 +-3 +-3 +-3 = -3-3 -3-3 -3 = -15) Voorbeeld 3: -5 x 3 = -15 Afspraak: In plaats

Nadere informatie

Logaritmen. Het tijdstip t waarop S(t) = is op de t-as aangegeven. Dat tijdstip komt niet mooi uit. Dat tijdstip noemen 5,3

Logaritmen. Het tijdstip t waarop S(t) = is op de t-as aangegeven. Dat tijdstip komt niet mooi uit. Dat tijdstip noemen 5,3 5 Logaritmen 1 We bekijken de Shigella-bacterie uit opgave 1 van de vorige paragraaf. Hieronder staat een stukje van de grat fiek van de functie S(t) = 5,. Het tijdstip t waarop S(t) = 100.000 is op de

Nadere informatie

In 3 stappen de toegevoegde waarde van mijn medewerker bepalen

In 3 stappen de toegevoegde waarde van mijn medewerker bepalen In 3 stappen de toegevoegde waarde van mijn medewerker bepalen Hoe weet je nu of je medewerker echt waarde toevoegt aan je bedrijf? Door deze 3 stappen denk je daar bewust over na en krijg je hierover

Nadere informatie

Het spel in het kort. Spelonderdelen. Voorbereiding. Kristian r. a. Østby

Het spel in het kort. Spelonderdelen. Voorbereiding. Kristian r. a. Østby Kristian r. a. Østby Samoa. Het eiland is een populaire vakantie bestemming en elke week komen toeristen van verschillende nationaliteiten met het vliegtuig aan. Het enige waar de hoteleigenaren zich druk

Nadere informatie

Aanvullende tekst bij hoofdstuk 1

Aanvullende tekst bij hoofdstuk 1 Aanvullende tekst bij hoofdstuk 1 Wortels uit willekeurige getallen In paragraaf 1.3.5 hebben we het worteltrekalgoritme besproken. Dat deden we aan de hand van de relatie tussen de (van tevoren gegeven)

Nadere informatie

Hoofdstuk 20: Financiële opties

Hoofdstuk 20: Financiële opties Hoofdstuk 20: Financiële opties Hoofdstuk 20 introduceert financiële opties, die beleggers het recht geven om een aandeel te kopen of te verkopen in de toekomst. Financiële opties zijn een belangrijk instrument

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A havo 2011 - I

Eindexamen wiskunde A havo 2011 - I Zuinig rijden Tijdens rijlessen leer je om in de auto bij foto 20 km per uur van de eerste naar de tweede versnelling te schakelen. Daarna ga je bij 40 km per uur naar de derde versnelling, bij 60 km per

Nadere informatie

Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli :00 13:00

Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli :00 13:00 Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli 0 0:00 :00. (N,M)-game a. Toestanden: Een geheel getal g, waarvoor geldt g N én wie er aan de beurt is (Tristan of Isolde) b. c. Acties: Het noemen van een geheel

Nadere informatie

1 Delers 1. 3 Grootste gemene deler en kleinste gemene veelvoud 12

1 Delers 1. 3 Grootste gemene deler en kleinste gemene veelvoud 12 Katern 2 Getaltheorie Inhoudsopgave 1 Delers 1 2 Deelbaarheid door 2, 3, 5, 9 en 11 6 3 Grootste gemene deler en kleinste gemene veelvoud 12 1 Delers In Katern 1 heb je geleerd wat een deler van een getal

Nadere informatie

11. Deelopdracht 8: Invloed stress op gezondheid

11. Deelopdracht 8: Invloed stress op gezondheid 11. Deelopdracht 8: Invloed stress op gezondheid Om te kijken naar een verband tussen stress en een ander gezondheidsaspect is er een vragenlijst afgenomen bij de mensen die de stresstest gedaan hebben.

Nadere informatie

Parallelschakeling - 2

Parallelschakeling - 2 Parallelschakeling - 2 In de vorige les over de parallelschakeling hebben we gezien dat de spanning in de parallelschakeling overal gelijk is. Verder hebben we deelstromen berekend en opgeteld tot de totale

Nadere informatie

Uitwerkingen Sum of Us

Uitwerkingen Sum of Us Instant Insanity Uitwerkingen Sum of Us Opgave A: - Opgave B: Voor elk van de vier kubussen kun je een graaf maken die correspondeert met de desbetreffende kubus. Elk van deze grafen bevat drie lijnen.

Nadere informatie

Handleiding RoosterGenerator

Handleiding RoosterGenerator Inleiding Handleiding RoosterGenerator, deel II Handleiding RoosterGenerator Deel II: Aan de slag met RoosterGenerator De module RoosterGenerator is bedoeld als aanvulling op het maken van een competitie

Nadere informatie

Workshop DisWis, De Start 13/06/2007 Bladzijde 1 van 7. Sudoku. Sudoku

Workshop DisWis, De Start 13/06/2007 Bladzijde 1 van 7. Sudoku. Sudoku DisWis DisWis is een lessenserie discrete wiskunde die De Praktijk vorig jaar in samenwerking met prof.dr. Alexander Schrijver heeft opgezet. Gedurende vier weken komt een wiskundestudent twee blokuren

Nadere informatie

Wedstrijdreglement BC 80,

Wedstrijdreglement BC 80, I Afkortingen en begrippen NBB: Nederlandse Bridge Bond. TC: Technische Commissie van BC 80. Parencompetitie: totaal aantal clubavonden van deze competitievorm in het seizoen. Viertallencompetitie: totaal

Nadere informatie

Regionale Analyse Regio 71 Eindhoven eo. 4e kwartaal 2013

Regionale Analyse Regio 71 Eindhoven eo. 4e kwartaal 2013 Regionale Analyse Regio 71 Eindhoven eo 4e kwartaal 2013 NVM Data & Research 9-1-2014 Gebiedsindeling: Regio 71 Eindhoven eo Gemeenten: Waarvan de plaatsen: Best Alle plaatsen Eindhoven Alle plaatsen Nuenen

Nadere informatie

Je kunt de kansen met wiskunde technieken berekenen (bijvoorbeeld boomdiagramman), maar je kunt ook deze door simulaties achterhalen.

Je kunt de kansen met wiskunde technieken berekenen (bijvoorbeeld boomdiagramman), maar je kunt ook deze door simulaties achterhalen. Spelen met Kansen Bij wiskunde A, havo en vwo In een heleboel gezelschapsspellen speelt het toeval een grote rol, bijvoorbeeld Patience, Ganzenbord, Thodi, Black Jack, Risk, Poker, Bridge. Deze spellen

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B1. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B1. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 008 tijdvak woensdag 18 juni 13.30-16.30 wiskunde B1 Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 19 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 8 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Viertallenwedstrijden consequentie voor strategie:

Viertallenwedstrijden consequentie voor strategie: Viertallen versus Paren Verschillen tussen paren- en viertallenbridge Tussen paren en viertallen zitten enkele in het oog springende verschillen: In viertallen kan één spel beslissend zijn voor de hele

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur Examen HAVO 2015 tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur wiskunde A Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing Hoe los ik iets op?

Opdracht Levensbeschouwing Hoe los ik iets op? Opdracht Levensbeschouwing Hoe los ik iets op? Opdracht door een scholier 2006 woorden 16 april 2006 7 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 Wat is belangrijk voor een

Nadere informatie