Sturen op kosten. en opbrengsten!

Transcriptie

1 Sturen op kosten. en opbrengsten! Werner Brouwer Professor of Health Economics Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg Erasmus Universiteit Rotterdam

2 Sturen op kosten? Pas op! Zorgkosten stijgen sterk behoefte aan sturing uitgaven evident In verhouding tot andere sectoren Holle Bolle Gijs (Flip de Kam) Sturen op kosten? Zorgkosten duidelijke bron van zorg > 80% Nederlanders: lang en gezond leven belangrijkste wens (NIPO) We leven steeds langer, minder wachtlijsten, meer mogelijkheden Zorguitgaven leveren ook iets op! Waarde in brede zin. Goed sturen kan alleen door te kijken naar kosten en opbrengsten. Sturen op kosten alleen kan meer kapot maken dan je lief is

3 Oscar Wilde A cynic is someone who knows the price of everything but the value of nothing

4 Sturen op kosten in huidige stelsel Oplossing zal niet komen uit verspilling, end-of-life, bonusreglingen, etc Ingezet op afspraken met veld voor kostenbeheersing (macrobudget) Botst met stelsel van gereguleerde concurrentie (Schut et al., ESB 2010) en maakt gederfde opbrengsten niet inzichtelijk Implicit rationing: politiek prettig Huidige stelsel is compatible met twee vorming van (directe) overheidssturing (explicit rationing): eigen betalingen & pakketbeheer Eigen betalingen al meer ingezet (maar vraagtekens rondom effectiviteit, toegankelijkheid en rechtvaardigheid) Voor pakketbeheer is in de loop der jaren een beoordelingskader uitgewerkt dat ook (imperfect en onvolledig) wordt gebruikt Beoogt sturing op kosten en opbrengsten mogelijk te maken kosteneffectiviteit ook wettelijk verankerd? Grijpt in op uitgavendriver medische technologie

5 Kosten per QALY Afwegingskader Gezondheidsverlies % zonder behandeling Threshold Hogere noodzakelijkheid hogere waarde per QALY range van 10 tot 80K (CVZ, 2009) % 40% 60% 80% 100% Geeft kosteneffectiviteit waarin effectiviteit is meegenomen Noodzakelijkheidsgewicht

6 Gebruik model Assessment fase gevolgd door appraisal fase (ACP) andere belangrijke maatschappelijke waarden kunnen worden gewogen (ethische aspecten, etc). Nu vooral besluiten op algemeen niveau in or out beslissingen Medische technologie zelden in algemene zin effectief of ineffectief, doelmatig of ondoelmatig gaat om inzet, in specifieke gevallen, bij specifieke personen Pleidooien voor verschuiving inzet kosteneffectiviteit bij opstellen richtlijnen voor medisch handelen scalpel in plaats van een bijl (e.g. Pomp et al., 2007) Borgen dat zorg in de praktijk noodzakelijk, effectief en doelmatig is Overheid voert in algemene zin regie en geeft (afwegings)kaders (ZiN?), leidende rol beroepsgroep, verzekeraars zien toe op naleving Dat vereist echter wel wat

7 Voorwaarden Uitbreiding instrumentarium om brede inzet (incl care) mogelijk te maken Brede discussie over uitgangspunten van kader en waar nodig bijstelling (e.g. noodzakelijkheidscriterium) Bereidheid beroepsgroepen om kosteneffectiviteit mee te nemen in richtlijnen Het vasthouden aan het kader (met Einstein in gedachten), ook bij moeilijke casuistiek vergelijk Pompe en Fabry casus E.g., voorwaardelijke toelating vereist het daadwerkelijk toetsen op de voorwaarden Moed bij overheid om eerlijk te zijn over keuzen in de zorg hoe moeilijk ook

8

9 Moeilijkste aspect Erkennen en vastleggen van een bovengrens voor kosten per eenheid gezondheidswinst (e.g. QALY) De grens is niet afdoende onderbouwd maar was wel een goede en moedige voorzet (van de RVZ!) voor discussie De reacties op dat advies geven de emoties rond dit thema aan Breed maatschappelijk debat over dit thema blijft nodig om begrip en draagvlak voor grenzen en keuzen in de zorg te vergroten Prijs van gezondheid voor de een, is opgeofferde gezondheid van de ander Vorm en hoogte van de afkapgrens is ultiem een politieke keuze maar het vaststellen ervan politiek onhaalbaar? Wat is wettelijke verankering zonder grens?

10 Kortom Kostenstijging zorg in perspectief van opbrengsten bezien Macro sturing niet eenvoudig Makkelijke weg (budgetteren) niet in lijn met huidige stelsel en problematisch Verweven kosteneffectiviteit in richtlijnen veelbelovende weg, maar vergt wel het nodige Stellen van expliciete (economische) grenzen zal heetste hangijzer zijn