Sturen op kosten in de zorg?

Transcriptie

1

2 Sturen op kosten in de zorg? een praktijkvoorbeeld: robotchirurgie Gerry Ligtenberg 6 september 2013

3 Inhoud Sturen op kosten? Een voorbeeld uit de praktijk Ons stelsel; de inhoud van het basispakket Sturingsmogelijkheden pakketbeheerder, overheid, zorgverzekeraar Terug naar het voorbeeld: wie bestuurt de robot? Sturen op inhoud: toe naar een gepast aanbod/gebruik van zorg. 3

4 Da Vinci robot Nieuw speeltje of waardevolle aanwinst? 4

5 Robot-geassisteerde chirurgie Voordelen - prettiger werken voor de operateur - leercurve korter dan voor gewone laparoscopie - beter zicht, natuurlijke oog-hand coördinatie mogelijk - voor enkele indicaties aangetoond effectiever/veiliger Nadelen - hoge aanschaf- en gebruikskosten - langere operatietijd - opleiding OK personeel nodig. 5

6 Robotchirurgie: aantallen, kosten Aanschaf: 1.8 mlj Onderhoud: Daarnaast extra kosten voor disposables. Schatting: operaties worden gemiddeld 12% duurder ~ (NTvG 2013; 157: A5228). In Nederland: inmiddels 18 robots in 17 centra, ingezet bij diverse ingrepen bij: urologie, gynaecologie, algemene heelkunde, cardiothoracale chirurgie, hoofd-hals chirurgie. Schatting: één robot kost per instelling per jaar 1 mlj extra. 6

7 De robot en de rekening Discussies op dit moment: 1. De kosten/baten verhouding - wie betaalt de extra kosten? - wat is er bekend over de voordelen? - zijn de evt. voordelen de extra kosten waard? - zorgverzekeraars betalen standaardtarief tenzij voordelen zijn aangetoond. 2. Toe naar een correctie van de huidige situatie van overcapaciteit - pleidooi voor centralisatie in hoog-volume centra: maakt zorg goedkoper en (mogelijk) ook beter. 3. Algemeen: toe naar zorgvuldiger introductie van innovaties (project met OMS) - vanwege de kosten - vanwege veiligheid en effectiviteit. 7

8 Robot: wie stuurde er welke kant op? De kant op van meer - fabrikant: slimme marketing, aanbieden opleiding e.d. - patiënten: vragen om nieuwste en beste techniek - instellingen: concurrentie, noodzaak zich te profileren - professionals: apparatuur is prettiger in gebruik, verwachte voordelen. De kant op van minder - niemand! 8

9 Stelsel; basispakket In Nederland kan iedereen op goede zorg rekenen: verzekeringsplicht; acceptatieplicht; solidariteit. Inhoud basispakket stoelt op pakketprincipes (Dunning) is de zorg noodzakelijk? effectief? kosteneffectief? kan de zorg voor eigen rekening komen? 9

10 Het basispakket in de praktijk Open systeem: geen toetsing vooraf, veel zorg kan zomaar instromen. Wanneer toetsen wij? - op eigen initiatief; - als er vragen zijn van zorgverzekeraars; - t.b.v. geschillen; - in geval van dure zorg (tariefsaanpassingen nodig). Hoe? - vnl. op het begrip de stand van de wetenschap en praktijk - advisering over noodzakelijkheid en kosteneffectiviteit. 10

11 Sturen op kosten in de zorg: CVZ Via pakketbeheer sturen we op inhoud, niet (primair) op kosten. Beheersing van (groei van) het pakket kan beter: - vaker en risicogericht toetsing vooraf; - kritischer kijken naar noodzakelijkheid van de zorg (ziektelast); - kritischer kijken naar de evidence voor effectiviteit (eerst een RCT/meer lange termijnsgegevens); - gebruik van een grens voor kosteneffectiviteit. 11

12 Sturen op kosten in de zorg: overheid (andere) mogelijkheden voor de overheid: - budgettering: aanbieders moeten zelf keuzes maken (postcode geneeskunde, hoofdlijnenakkoord); - eigen betalingen invoeren - uitsluiten van zorg, bv. fysiotherapie, cosmetische ingrepen; - limiteren van zorg (IVF pogingen; psychotherapiesessies). - aan de aanbodkant: WBMV, vergunningen. 12

13 Sturen op kosten in de zorg: zorgverzekeraars Introductie marktwerking in de zorg - aanbieders moeten concurreren; - prestatiebekostiging: meer doen levert meer op. Zorgverzekeraars hebben regie d.m.v. - selectieve inkoop - zowel wat betreft prijs als kwaliteit - maar moeten ook concurreren! We zijn nog maar net begonnen; hoe is het over 10 jaar? 13

14 Terug naar de robot Overheid/CVZ: geen mogelijkheden (meer) voor sturing Zorgverzekeraars: regierol wordt nog onvoldoende waargemaakt Professionals/instellingen: zijn voorbijgegaan aan gebrek aan data. => overcapaciteit, risico op ondoelmatig gebruik Nu: beweging terug/naar centralisatie in hoog-volume centra. algemene tendens naar beheerste introductie van nieuwe interventies (o.a. OMS/CVZ initiatief). 14

15 Kortom Liever sturen op inhoud dan op kosten.. Toe naar een gepast aanbod en gebruik van zorg. Overheid/CVZ/Kwaliteitsinstituut: - strikter pakketbeheer: effectiviteit, noodzakelijkheid (kosteneffectiviteit als grens lijkt nog een brug te ver) - bevorder ontwikkeling van standaarden: richtlijnen en kwaliteit Veld - bied alleen datgene aan dat nodig is en effectief - maak dit zichtbaar in richtlijnen Zorgverzekeraar - maak regierol waar en let bij inkoop op pakketcriteria en kwaliteit. 15