Verdenking longembolie: CT-rendement hangt af van patiëntkenmerken en verwijzer
|
|
- Floris Goossens
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderzoek Verdenking longembolie: CT-rendement hangt af van patiëntkenmerken en verwijzer Salomé de Bruin, Kirsten van Langevelde, Menno V. Huisman en Suzanne C. Cannegieter Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4528 Doel Evaluatie van het rendement van CT-pulmonalisangiografie (CTPA) bij patiënten die een CTPA ondergingen wegens verdenking longembolie. Wij evalueerden dit rendement door zowel het percentage aangetoonde longembolieën, als het percentage CTPA s zonder aantoonbare afwijkingen te onderzoeken, beide in relatie tot verschillende patiënt- en verwijzerkarakteristieken. Opzet Dwarsdoorsnedeonderzoek. Methode Alle patiënten van 18 jaar en ouder die in november 2008-februari 2011 in het Leids Universitair Medisch Centrum een CTPA ondergingen wegens verdenking longembolie, werden opgenomen in een database. Wij verzamelden gegevens over patiënt, verwijzer, reden van verwijzing voor CTPA en CTPA-uitslag, en beschreven het percentage positieve CTPA s voor verschillende subgroepen. Daarnaast beschreven wij voor deze groepen het percentage CTPA s waarop geen aantoonbare afwijking te zien was. Resultaten Na exclusie van patiënten met een longembolie als toevalsbevinding (n = 28), bestond de patiëntenpopulatie uit 1344 patiënten. Bij 19,1% werd een longembolie aangetoond op de CTPA. Dit percentage was lager bij vrouwen (16,9%; 95%-BI: 14,4-19,6), en bij poliklinische patiënten (10,9%; 95%-BI: 5,5-16,3). Op 42% van de CTPA s was geen afwijking aantoonbaar in de groep mensen jonger dan 40 jaar. Conclusie Voor vrouwen en jongere patiënten valt winst te behalen in de opbrengst van de CTPA. Dit zou de kostenef fectiviteit kunnen verhogen en onnodige bijwerkingen kunnen voorkomen. Daarom zou het goed zijn om verder te onderzoeken met welke motivatie artsen jonge mensen, vrouwen en poliklinische patiënten verwijzen en hoe daarmee overbodige diagnostiek voorkómen kan worden. Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden. Afd. Klinische Epidemiologie: S. de Bruin, coassistent; drs. K. van Langevelde, artsonderzoeker; dr. S.C. Cannegieter, klinisch epidemioloog. Afd. Trombose en Hemostase en Algemene Interne Geneeskunde; dr. M.V. Huisman, internist en vasculair geneeskundige. Contactpersoon: dr. S.C. Cannegieter (s.c.cannegieter@lumc.nl). Ieder jaar wordt er bij 1-2 op de 1000 personen een longembolie vastgesteld. 1 Een longembolie is moeilijk te diagnosticeren door de niet-specifieke, in ernst variërende presentatie en de vaak uitgebreide differentiaaldiagnose. 2 Sinds een aantal jaren is de CT-pulmonalisangiografie (CTPA) het standaard beeldvormend onderzoek voor het diagnosticeren van longembolie. De voordelen van een CTPA zijn de hoge sensitiviteit en specificiteit en de kosteneffectiviteit ten opzichte van de voorheen veel gebruikte ventilatie-perfusiescan. Ook is een CTPA minder invasief dan de vroegere gouden standaard, de pulmonalisangiografie. Daarnaast kunnen, indien geen longembolie gevonden wordt, de klinische symptomen van de patiënt vaak verklaard worden doordat de CTPA een alternatieve diagnose laat zien. 3,4 Het doel van dit onderzoek was om het huidige rendement van de CTPA in kaart te brengen. Ons onderzoek concentreerde zich op het percentage aangetoonde longembolieën in relatie tot verschillende patiëntkarakteristieken, en daarnaast op het percentage CTPA s zonder aantoonbare afwijkingen. We richtten ons op 3 verschillende deelonderwerpen: we vergeleken patiëntkenmerken in de groep mét een aangetoonde longembolie met de NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201 1
2 patiëntenpopulatie zonder longembolie. Daarnaast bekeken we of de plek van doorverwijzing (polikliniek, afdeling of Spoedeisende Hulp) gerelateerd was aan het aantal positieve CTPA s, en noteerden we welke alternatieve oorzaken werden gevonden als verklaring voor de klinische verschijnselen. Achtergrond De eerder genoemde voordelen en de toegenomen beschikbaarheid van de CTPA lijken te leiden tot een verschuiving van diagnostiek naar overdiagnostiek, voornamelijk in de Verenigde Staten van Amerika. 5,6 Gezien de stijgende incidentie van longembolieën in combinatie met een minimale afname van mortaliteit, kun je je afvragen of alle gevonden embolieën klinisch relevant zijn en behandeling behoeven. 5 Het percentage aangetoonde longembolieën van alle mensen die een CTPA met die verdenking ondergingen, ligt in de Verenigde Staten gemiddeld op 10%. 7-9 In andere landen is dit percentage aanzienlijk hoger, variërend van 18 tot 29% In Nederland wordt een percentage beschreven van 16-20%. 14,15 eerste episode 86,6% (n = 223) wel longembolie (n = 257; 19,1%) CT-pulmonalisangiografieverslagen met longembolie in de aanvraag of per toeval gevonden (n = 1382) n = 19 patiënten met verdenking longembolie (n = 1344) recidief longembolie 13,2% (n = 34) geen longembolie (n = 1087; 80,9%) verwijderd (n = 10) -3 geen CT gemaakt -7 dubbel geregistreerd longembolie per toeval gevonden (n = 28) FIGUUR 1 Stroomschema in een onderzoek naar het redement van de CT-pulmonalisangiografie (CTPA) voor het diagnosticeren van een longembolie met behulp van CTPA-verslagen uit een radiologische database. Gezien de mogelijke verschuiving naar overdiagnostiek is het relevant om ook de nadelen van CTPA te bespreken. Het is bekend dat de ioniserende straling kan leiden tot carcinogenese en schade aan geslachtscellen. Amerikaanse onderzoekers berekenden dat voor het veroorzaken van 1 nieuw geval van kanker door deze straling onder vrouwen van 20 jaar, 330 CTPA s moeten worden gemaakt; het number needed to harm. Voor mannen van 20 jaar is dat aantal 880. Gezien de hoge aantallen CTPA s die jaarlijks gemaakt worden zullen de risico s op populatieniveau niet onaanzienlijk zijn. 16 Naast straling brengt het vervaardigen van een CTPA ook nadelen rondom het gebruik van de jodiumhoudende contrastvloeistof met zich mee tot 8% van de mensen ontwikkelt na toediening een lichte allergische reactie en ongeveer 1 op de 1000 mensen een ernstige, levensbedreigende allergische reactie. 18 Data en Methoden Dit onderzoek werd uitgevoerd in het Leids Universitair Medisch Centrum, in de periode van november februari In een database verwerkten wij de gegevens van alle patiënten van 18 jaar of ouder die in deze periode een CTPA kregen wegens verdenking longembolie of bij wie bij toeval een longembolie werd geconstateerd. De patiënten kwamen binnen via de Spoedeisende Hulp (SEH) of intern via de afdeling of de polikliniek. Data Wij verzamelden de benodigde gegevens door dagelijks op de afdeling radiologie in het picture archiving and communication system (PACS) in de lijst met gemaakte CT-scans te zoeken. Relevante informatie werd in de database opgenomen, met betrekking tot de patiënt, de reden, de afdeling van verwijzing en de uitkomst van de CTPA. Als een longembolie was aangetroffen, registreerden wij of dit een toevalsbevinding was. Bij afwezigheid van een longembolie bekeken wij of er een alternatieve diagnose was gesteld. Wij verdeelden deze alternatieve diagnoses over de volgende 8 categorieën: (a) infectieus; (b) oncologisch; (c) pleuravocht of atelectase; (d) pulmonaal; (e) cardiaal; (f) trauma; (g) geen afwijkingen; (h) overige bevindingen. Berekeningen Om het rendement te meten deelden we het aantal positieve bevindingen door het totaal aantal aangevraagde CTPA s. Dit beschreven wij voor verschillende subgroepen, waarbij we een 95 %-betrouwbaarheidsinterval berekenden. Voor dit onderzoek werden de CTPA s die een longembolie als toevalsbevinding beschreven, dat wil zeggen zonder dat deze diagnose specifiek in de CTPA-aanvraag stond, buiten beschouwing gelaten. 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201
3 TABEL 1 Kenmerken van patiënten in 1344 CTpulmonalisangiogrammen (CTPA), uitgevoerd om een longembolie vast te stellen kenmerk uitslag CTPA longembolie aangetoond longembolie totaal niet aangetoond alle mannen met een verdenking op een recidief, had 39,1% (95%-BI: 25,0-53,2) een longembolie, ten opzichte van 20,8% (95%-BI: 17,3-24,3) in de groep zonder longembolie in de voorgeschiedenis. Voor vrouwen vonden wij geen significant verschil in de prevalentie: percentages van het recidief en van de eerste longembolie waren respectievelijk 20,0 en 16,5%. aantal patiënten (n = 257) (n = 1087) (n = 1344) leeftijd in jaren; gemiddelde (SD) 57,6 (16,7) 55,0 (17,8) 55,5 (17,6) leeftijd > 65 jaar; n (%) 99 (38,5) 364 (33,5) 463 (34,4) mannelijk geslacht; n (%) 124 (48,2) 432 (39,7) 556 (41,4) recidief verdenking; n (%) 34 (13,2) 92 (8,5) 126 (9,4) Resultaten Bij aanvang van de studie bevatte de database 1382 patiënten (figuur 1). Deze werden nagezocht in het elektronisch patiëntendossier, waarna wij 10 patiënten uit de database verwijderden in verband met het ontbreken van een CTPA (3 patiënten) of vanwege dubbele registratie in de database (7 patiënten). Van de overgebleven 1372 patiënten werden er 28 geëxcludeerd met de diagnose longembolie als toevalsbevinding. Tabel 1 toont de onderzochte populatie (n = 1344). De gemiddelde leeftijd van de populatie was 56 jaar met een spreiding van 18 tot 96 jaar. Een derde van de studiepopulatie was 65 jaar of ouder. De totale patiëntenpopulatie bestond uit minder mannen (41,4%) dan vrouwen (58,6%) en in totaal was er op 257 CTPA s (19,1%) een longembolie te zien. Bij 34 patiënten (13,2%) ging het om een recidief. Onder de patiënten met een aangetoonde longembolie was het percentage mannen hoger dan in de totale populatie. CTPA-uitkomsten: man-vrouwverschillen Bij 22,3% (95%-BI: 19,0-24,9) van de mannen was op de CTPA een longembolie te zien. Voor vrouwen was dit percentage 16,9% (95%-BI: 14,4-19,6). In tabel 2 en figuur 2 is het percentage aangetoonde longembolieën per leeftijdscategorie en per geslacht weergegeven. Bij mannen bleek het percentage positieve CTPA s niet te stijgen met de leeftijd, bij vrouwen was dit wel het geval. CTPA-uitkomsten bij verdenking op recidieflongembolie Van de patiënten met een longembolie in de voorgeschiedenis had 27,0% een aangetoonde longembolie op de CTPA (95%-BI: 19,2-34,7) (zie tabel 2). In de groep patiënten met verdenking op een eerste longembolie bedroeg dit percentage 18,3% (95%-BI: 16,1-20,5). Van CTPA-uitkomsten per opnamestatus Meer dan de helft van de patiënten in deze studie werd verwezen vanuit de SEH (tabel 3). Bij deze groep was het percentage aangetoonde longembolieën het hoogst (21,2%; 95%-BI: 18,4-24,1). Bij de groep die verwezen was vanuit de polikliniek was dit percentage met 10,9% (95%-BI: 5,5-16,3) aanzienlijk lager. Bij CTPA s die aangevraagd werden door klinische afdelingen, circa een derde van alle aanvragen, werd vaker een alternatieve bevinding gedaan, waaronder pleuravocht of atelectase (19,1%; 95%-BI: 15,4-22,8). Bij 18,4% (95%-BI: 14,7-22,1) van de opgenomen patiënten was geen afwijking op de CTPA zichtbaar, ten opzichte van ruim 30% voor de patiënten van de polikliniek en de SEH. Alternatieve diagnoses op CTPA Wij bekeken de CTPA-bevindingen ook per leeftijdscategorie en per geslacht wat betreft alternatieve diagnoses. Zo viel op dat bij oudere mensen vaker pulmonale, oncologische en cardiale afwijkingen werden gezien, terwijl bij jongere mensen vaker geen afwijkingen zichtbaar waren op de CTPA (ruim 42%, zie tabel 3). Tabel 3 en figuur 3 tonen de verschillen tussen man- TABEL 2 Patiënten bij wie een longembolie werd aangetoond op een CT-pulmonalisangiogram, verdeeld naar leeftijd en geslacht en naar verdenking op recidief aantal (%) totaal leeftijd in jaren 29 10/53 (18,9) 8/77 (10,4) 18/130 (13,8) /44 (22,7) 15/107 (14,0) 25/151 (16,6) /93 (25,8) 18/114 (15,8) 42/207 (20,3) /106 (24,5) 21/137 (15,3) 47/243 (19,3) /117 (21,4) 28/164 (17,1) 53/281 (18,9) /111 (19,8) 30/116 (25,9) 52/227 (22,9) 80 7/30 (21,9) 13/68 (17,8) 20/105 (19,0) totaal 124/556 (22,3) 133/788 (16,9) 257/1344 (19,1) verdenking recidief ja 18/46 (39,1) 16/80 (20,0) 34/126 (27,0) nee 106/510 (20,8) 117/708 (16,5) 223/1218 (18,3) totaal 124/556 (22,3) 133/788 (16,9) 257/1344 (19,1) NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201 3
4 percentage leeftijd totaal FIGUUR 2 Percentage aangetoonde longembolieën op CTpulmonalisangiografie bij mensen met verdenking op een longembolie, onderverdeeld per geslacht en leeftijd met bijbehorende 95%-BI (gestippeld): mannen ( ) en vrouwen ( ). nen en vrouwen. Het percentage CTPA s waarop geen afwijking te zien was verschilde aanzienlijk: bij vrouwen was dit percentage 34,3% (95%-BI: 31,0-37,6) ten opzichte van 20,9% (95%-BI: 17,5-24,2) bij mannen. In de totale populatie werd bij 28,7% van de patiënten geen afwijking gezien op de CTPA. CTPA wordt gemaakt voor een conclusieve diagnose. 21 Wij hadden onvoldoende gegevens om deze hypothese te toetsen. Het CTPA-rendement bleek opvallend hoog in de groep mannen met een verdenking op een recidief (39,1%; 95%-BI: 25,0-53,2) ten opzichte van de mannen zonder longembolie in de voorgeschiedenis (20,8%; 95%-BI: 17,3-24,3). Dit verschil was aanzienlijk kleiner bij vrouwen. Een mogelijke verklaring is dat mannen een grotere kans op een recidieflongembolie hebben dan vrouwen. 22 De incidentie van een longembolie stijgt met de leeftijd. 19,23 Uit onze resultaten blijkt dat mensen onder de 40 jaar een lager percentage aangetoonde longembolieën hadden dan mensen van 40 jaar en ouder, met een hoger percentage CTPA s zonder aantoonbare afwijkingen. In de literatuur werd een vergelijkbare stijging van het percentage aangetoonde longembolieën gevonden met stijging van de leeftijd. 10 We mogen ervan uitgaan dat, evenmin als geslacht, leeftijd niet van invloed is op de sensitiviteit en specificiteit van de CTPA. 20 Ook functioneren klinische beslisregels in verschillende leeftijdsgroepen hetzelfde. 24 In een onderzoek naar het verband tussen leeftijd en klinische presentatie van longembolie, leek bij ouderen (> 65 jaar) de diagnose vaker onduidelijk met een atypische presentatie van longembolie. 25 In andere onderzoeken met een afkappunt van 40 jaar, werd geen verschil gevonden in de Beschouwing Deze studie beoogde het huidige rendement van de CTPA in kaart te brengen. Onze belangrijkste bevinding was dat het percentage positieve CTPA s afhankelijk was van patiëntkarakteristieken en verwijzer. Wij vonden dat bij vrouwen, bij mensen tot 40 jaar en bij poliklinische patiënten winst valt te behalen als het gaat om het verwijzen van patiënten met verdenking longembolie: het percentage longembolieën of andere afwijkingen op de CTPA was voor hen relatief laag. Het man-vrouwverschil in de effectiviteit van CTPA, dat in dit onderzoek aanwezig was, werd in eerder onderzoek ook gevonden. 10 Waarom het CTPA-rendement lager is bij vrouwen, is moeilijk te zeggen. Het is tot op heden onduidelijk of de diagnose longembolie in absolute zin evenveel voorkomt bij mannen als bij vrouwen, maar wij gaan er wel van uit dat de sensitiviteit en specificiteit van de CTPA vergelijkbaar is tussen deze 2 groepen. 1,19,20 Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat de klinische presentatie van longembolie verschillend is: zo wordt bij mannen vaker de diagnose longembolie gesteld middels een echo van de benen en een d-dimeerbepaling, terwijl bij vrouwen vaker een percentage longembolie infectieus oncologisch pleuravocht/atelectase FIGUUR 3 Bevinden op CT-pulmonalisangiogrammen van patiënten met een verdenking op een longembolie. Percentages met 95%-BI voor mannen ( ) en vrouwen ( ). pulmonaal cardiaal trauma geen afwijking overig 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201
5 gepresenteerde symptomen tussen ouderen en jongeren. 26,27 Tevens vonden wij een lager CTPA-rendement voor poliklinische patiënten die wel een hoger percentage CTPA s zonder aantoonbare afwijkingen hadden, beide overeenkomstig met de literatuur. 9,10,28 Bovendien worden patiënten die vanaf de SEH verwezen zijn, vaker volgens protocol gediagnosticeerd dan klinische patiënten. 29 Dit past bij het idee dat op de SEH veelvuldig gebruik wordt gemaakt van protocollen in de diagnostiek van longembolie. Dat poliklinische patiënten minder vaak een longembolie blijken te hebben, lijkt plausibel. De acute aard van de aandoening strookt immers niet met de minder acute aard van een afspraak bij de polikliniek. Beperkingen Een beperking van deze studie was dat de klinische overweging van de verwijzende arts ontbrak. Zo was op het merendeel van de CTPA-aanvragen geen wells-score of d-dimeerwaarde vermeld. Evenmin konden we beoordelen of verwijzers wel volgens protocol CTPA s aanvragen. In onze definitie van rendement gingen we er vanuit dat de CTPA werd aangevraagd met als doel de longembolie aan te tonen. Echter, in sommige situaties wordt het onderzoek aangevraagd met als doel de longembolie uit te sluiten en daarna eventueel vervolgdiagnostiek te verrichten. De in ons onderzoek gevonden verschillen zouden deels verklaard kunnen worden door een verschil in motivatie van de verwijzer, die bijvoorbeeld bij vrouwen of jonge mensen vaker onderzoek ter uitsluiting van een diagnose longembolie verricht. Uit eerdere publicaties is gebleken dat het gebruik van CTPA s met 30% zou kunnen worden verminderd als consequent gebruik gemaakt wordt van een klinische beslisregel in combinatie met een d-dimeerbepaling. 28,30,31 Ook is het belang van betere verwijzing al eerder benadrukt in verband met toenemende wachtlijsten voor CTPA en de stijging van kosten die onnodige diagnostiek met zich meebrengt. 31 Een tweede beperking was de vraag in hoeverre onze bevindingen vanuit de academische setting kunnen worden vertaald naar een perifeer ziekenhuis, en vanuit de regio Leiden naar andere gebieden in Nederland. Eerder onderzoek heeft laten zien dat patiënten die zich presenteren bij een academisch ziekenhuis, anders zijn wat betreft risicofactoren dan diegenen die zich presenteren bij een perifeer ziekenhuis. Een voorbeeld hiervan is het meer vóórkomen van patiënten met een maligniteit in de academische populatie. 32 Daarnaast zijn onze TABEL 3 bevindingen op de CT-pulmonalis angiogrammen van patiënten die dit onderzoek ondergingen vanwege een verdenking op longembolie, onderverdeeld in opnamestatus, leeftijd en geslacht longembolie (in %) aangetoond niet aangetoond infectieus oncologisch pleuravocht/ atelectase pulmonaal cardiaal trauma geen afwijking overig opnamestatus poliklinisch (n = 128) 10,9 10,9 11,7 7,0 16,4 5,5 0,8 32,8 3,9 klinisch (n = 424) 17,7 15,6 9,4 19,1 8,0 6,8 2,6 18,4 2,4 SEH (n = 792) 21,2 10,5 8,1 11,5 5,6 5,3 1,6 33,6 2,7 totaal (n = 1344) 19,1 12,1 8,9 13,5 7,4 5,8 1,9 28,7 2,7 leeftijd in jaren 29 (n = 130) 13,8 17,7 7,7 11,5 0 1,5 1,5 42,3 3, (n = 151) 16,6 9,9 6,0 11,9 0,7 8,6 2,0 42,4 2, (n = 207) 20,3 9,7 8,7 14,5 3,4 4,8 2,4 31,4 4, (n = 243) 19,3 12,8 8,2 16,5 7,0 4,9 2,1 27,2 2, (n = 281) 18,9 10,7 10,3 12,8 13,5 7,1 1,1 23,1 2, (n = 227) 22,9 14,1 11,0 10,1 11,9 4,0 2,2 21,6 2,2 80 (n = 105) 19,0 11,4 7,6 18,1 8,6 11,4 1,9 21,0 1,0 totaal (n = 1344) 19,1 12,1 8,9 13,5 7,4 5,8 1,9 28,7 2,7 geslacht (n = 556) 22,3 12,6 8,5 14,9 9,5 5,9 2,3 20,9 3,1 (n = 788) 16,9 11,8 9,1 12,4 5,8 5,7 1,5 34,3 2,4 totaal (n = 1344) 19,1 12,1 8,9 13,5 7,4 5,8 1,9 28,7 2,7 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201 5
6 Leerpunten De CT-pulmonalisangiografie (CTPA) vormt de huidige gouden standaard in het diagnosticeren van een longembolie Het voordeel van de CTPA is dat er ook alternatieve diagnoses gesteld kunnen worden, maar de straling en het contrastmiddel zijn mogelijk nadelig voor de patiënt. Er zijn grote verschillen binnen het ziekenhuis wat betreft het terecht doorverwijzen; de diagnose longembolie wordt op beeldvorming het meest bevestigd bij mannelijke patiënten komend vanaf de Spoedeisende Hulp. Vrouwen en patiënten onder de 40 jaar worden vaak onterecht voor onderzoek verwezen, mogelijk door een onduidelijke klinische presentatie. Meer onderzoek is nodig naar de motivatie van de verwijzers en hoe dit verbeterd kan worden teneinde overdiagnostiek te voorkómen en kosten te besparen. Conclusie Voor vrouwen, patiënten jonger dan 40 jaar en patiënten die poliklinisch worden gezien, valt winst te behalen wat betreft de hoeveelheid aangevraagde CTPA s. Dit is relevant om kosteneffectief te werken en onnodige risico s van deze beeldvorming te voorkomen. Het zou dus goed zijn om verder te onderzoeken met welke motivatie artsen deze groepen patiënten verwijzen en hoe dit verbeterd kan worden, om onnodige diagnostiek te voorkomen. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: het Leids Universitair Medisch Centrum ontving een vergoeding van de Hartstichting voor het uitvoeren van deze studie. Aanvaard op 25 november 2011 bevindingen gebaseerd op patiënten afkomstig uit de regio Leiden. Het is mogelijk dat resultaten voor bevolkingsgroepen, met een andere etniciteit of leeftijd, zullen verschillen van onze bevindingen. Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4201 > Meer op Literatuur 1 Naess IA, Christiansen SC, Romundstad P, Cannegieter SC, Rosendaal FR, Hammerstrom J. Incidence and mortality of venous thrombosis: a population-based study. J Thromb Haemost. 2007;5: Stein PD, Terrin ML, Hales CA, et al. Clinical, laboratory, roentgenographic, and electrocardiographic findings in patients with acute pulmonary embolism and no pre-existing cardiac or pulmonary disease. Chest. 1991;100: Van Strijen MJ, Bloem JL, de Monye W, et al. Helical computed tomography and alternative diagnosis in patients with excluded pulmonary embolism. J Thromb Haemost. 2005;3: Van Rossum AB, Pattynama PM, Mallens WM, Hermans J, Heijerman HG. Can helical CT replace scintigraphy in the diagnostic process in suspected pulmonary embolism? A retrolective-prolective cohort study focusing on total diagnostic yield. Eur Radiol. 1998;8: Wiener RS, Schwartz LM, Woloshin S. Time trends in pulmonary embolism in the United States: evidence of overdiagnosis. Arch Intern Med. 2011;171: Bossuyt PMM. De schaduwkant van betere diagnostiek. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A Costantino MM, Randall G, Gosselin M, Brandt M, Spinning K, Vegas CD. CT angiography in the evaluation of acute pulmonary embolus. AJR Am J Roentgenol. 2008;191: Hall WB, Truitt SG, Scheunemann LP, et al. The prevalence of clinically relevant incidental findings on chest computed tomographic angiograms ordered to diagnose pulmonary embolism. Arch Intern Med. 2009;169: Mamlouk MD, vansonnenberg E, Gosalia R, et al. Pulmonary embolism at CT angiography: implications for appropriateness, cost, and radiation exposure in 2003 patients. Radiology. 2010;256: Groth M, Henes FO, Mayer U, Regier M, Adam G, Begemann PG. Agerelated incidence of pulmonary embolism and additional pathologic findings detected by computed tomography pulmonary angiography. Eur J Radiol (epub). 11 Soye JA, Loughrey CB, Hanley PD. Computed tomography pulmonary angiography: a sample of experience at a District General Hospital. Ulster Med J. 2008;77: Bauer RW, Kerl JM, Weber E, Weisser P, Korkusuz H, Lehnert T et al. Lung perfusion analysis with dual energy CT in patients with suspected pulmonary embolism-influence of window settings on the diagnosis of underlying pathologies of perfusion defects. Eur J Radiol. 2011;80:e Sueyoshi E, Tsutsui S, Hayashida T, Ashizawa K, Sakamoto I, Uetani M. Quantification of lung perfusion blood volume (lung PBV) by dual-energy CT in patients with and without pulmonary embolism: Preliminary results. Eur J Radiol. 2011;80:e Klok FA, Kruisman E, Spaan J, et al. Comparison of the revised Geneva score with the Wells rule for assessing clinical probability of pulmonary embolism. J Thromb Haemost. 2008;6: Van Belle A, Buller HR, Huisman MV, et al. Effectiveness of managing suspected pulmonary embolism using an algorithm combining clinical probability, D-dimer testing, and computed tomography. JAMA. 2006;295: Smith-Bindman R, Lipson J, Marcus R, et al. Radiation dose associated with common computed tomography examinations and the associated lifetime attributable risk of cancer. Arch Intern Med. 2009;169: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201
7 17 Singh J, Daftary A. Iodinated contrast media and their adverse reactions. J Nucl Med Technol. 2008;36: Bush WH, Swanson DP. Acute reactions to intravascular contrast media: types, risk factors, recognition, and specific treatment. AJR Am J Roentgenol. 1991;157: Silverstein MD, Heit JA, Mohr DN, Petterson TM, O'Fallon WM, Melton LJ III. Trends in the incidence of deep vein thrombosis and pulmonary embolism: a 25-year population-based study. Arch Intern Med. 1998;158: Stein PD, Beemath A, Quinn DA, et al. Usefulness of multidetector spiral computed tomography according to age and gender for diagnosis of acute pulmonary embolism. Am J Cardiol. 2007;99: Robert-Ebadi H, le Gal G, Carrier M, et al. Differences in clinical presentation of pulmonary embolism in women and men. J Thromb Haemost. 2010;8: Kyrle PA, Minar E, Bialonczyk C, Hirschl M, Weltermann A, Eichinger S. The risk of recurrent venous thromboembolism in men and women. N Engl J Med. 2004;350: Heit JA. Risk factors for venous thromboembolism. Clin Chest Med. 2003;24: Righini M, le Gal G, Perrier A, Bounameaux H. The challenge of diagnosing pulmonary embolism in elderly patients: influence of age on commonly used diagnostic tests and strategies. J Am Geriatr Soc. 2005;53: Kokturk N, Oguzulgen IK, Demir N, Demirel K, Ekim N. Differences in clinical presentation of pulmonary embolism in older vs younger patients. Circ J. 2005;69: Green RM, Meyer TJ, Dunn M, Glassroth J. Pulmonary embolism in younger adults. Chest. 1992;101: Arima M, Kanoh T, Takagi A, Tanimoto K, Oigawa T, Matsuda S. Clinical features of acute pulmonary thromboembolism in younger patients. Circ J. 2003;67: Cereser L, Bagatto D, Girometti R, Como G, Zuiani C, Bazzocchi M. Chest multidetector computed tomography (MDCT) in patients with suspected acute pulmonary embolism: diagnostic yield and proportion of other clinically relevant findings. Radiol Med (Torino). 2011;116: Arnason T, Wells PS, Forster AJ. Appropriateness of diagnostic strategies for evaluating suspected venous thromboembolism. Thromb Haemost. 2007;97: Hoo GW, Wu CC, Vazirani S, Li Z, Barack BM. Does a Clinical Decision Rule Using D-Dimer Level Improve the Yield of Pulmonary CT Angiography? AJR Am J Roentgenol. 2011;196: Ten Cate-Hoek AJ, Prins MH. Management studies using a combination of D-dimer test result and clinical probability to rule out venous thromboembolism: a systematic review. J Thromb Haemost. 2005;3: Zondag W, Klok FA, Nijkeuter M, et al. Comparison of risk profile and clinical outcome of patients after acute pulmonary embolism in university and non-university hospitals. J Thromb Haemost. 2010;8: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4201 7
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19768 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Langevelde, Kirsten van Title: Are pulmonary embolism and deep-vein thrombosis
Nadere informatieCurriculum Vitae. Nijkeuter_V4.indd :10:11
Curriculum Vitae Nijkeuter_V4.indd 143 02-05-2007 15:10:11 Curriculum Vitae De auteur van dit proefschrift werd geboren op 9 februari 1977, in Groningen. In 1995 behaalde zij haar eindexamen VWO aan het
Nadere informatieWat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis
Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig Start behandeling in het ziekenhuis Na 1 dag naar huis Na 2 dagen naar huis Na 5-7 dagen naar huis als de INR goed is Menno Huisman afdeling Interne
Nadere informatieSamenvatting. Nijkeuter_V4.indd :10:09
Nijkeuter_V4.indd 137 02-05-2007 15:10:09 Een longembolie is een potentieel fatale aandoening waarbij vroege herkenning en het starten van behandeling met anticoagulantia mortaliteit kan doen voorkomen.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21764 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Mos, Inge Christina Maria Title: A more granular view on pulmonary embolism Issue
Nadere informatieLongembolie diagnostiek bij ouderen Een gemiste kans voor de eerste lijn? Annelieke Kingma Arts in opleiding tot huisarts en onderzoeker
Longembolie diagnostiek bij ouderen Een gemiste kans voor de eerste lijn? Annelieke Kingma Arts in opleiding tot huisarts en onderzoeker Inhoud Casus Probleem Oplossing Discussie: toekomstig onderzoek
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of
Nadere informatieNawoord. Uiteraard gaat mijn dank uit naar Stijn Halkes en Jos Kroon die mij terzijde willen staan als paranimf.
Nawoord Nawoord Het tot stand komen van een proefschrift vereist teamwork. Het is uiteindelijk een groot team geworden en ik wil iedereen bedanken voor alle ondersteuning, adviezen en vriendschap. In het
Nadere informatieMRI in de diagnostiek van acute trombose Techniek van de toekomst
MRI in de diagnostiek van acute trombose Techniek van de toekomst Dr. Frederikus. Klok fd. Trombose en Hemostase, LUMC Erik - de jonge onderzoeker V Trombose Erik - de (nog steeds) jonge onderzoeker V
Nadere informatieVereniging voor Ziekenhuisgeneeskunde
Vereniging voor Ziekenhuisgeneeskunde SHELLEY METSELAAR AIOS SOZG Achtergrond Incidentie - 5-11 per 1000 per jaar 1 Diagnose - Combinatie kliniek, lab, X-thorax Sensitiviteit X-thorax 2 - Pneumonie +/-
Nadere informatieKanker en het hart. de ultieme uitdaging?
Kanker en het hart de ultieme uitdaging? Rienk Rienks, cardioloog UMCU/CMH Hoe groot is het probleem? Stollingstoornissen bij kanker Kanker van het hart Hartproblemen bij (de behandeling van) kanker Nederland:
Nadere informatieBehandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn
Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede
Nadere informatieDisclosure belangen NJ de Wit
Disclosure belangen NJ de Wit (Potentiële) belangenverstrengeling Voorzitter Gezondheidsraad Commissie Medicalisering Diverse NWO/ZON onderzoekssubsidies op gebied van zorginnovatie en maximalisatie Voor
Nadere informatieVoortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden
Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden Traditionele behandeling van VTE UFH LMWH Fondap. Vitamin-K antagonists Vitamin-K
Nadere informatieList of publications. Klok FA, van Kralingen KW, Huisman MV. Chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie. Hart Bulletin 2008; 39:60-4
List of publications 185 List of publications Klok FA, Karami Djurabi R, Nijkeuter M, Huisman MV. Alternative diagnosis other than pulmonary embolism as a subjective variable in the Wells clinical decision
Nadere informatieNico Mensing van Charante Lezing 2014. Grenzen aan de Geneeskunde
Nico Mensing van Charante Lezing 2014 Grenzen aan de Geneeskunde Hermitage Amsterdam, Vrijdag 17 januari 2014 Deel 1: Grenzen aan de diagnostiek prof dr Patrick Bindels, huisarts Deel 2: Grenzen aan de
Nadere informatieThe diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S. Link to publication Citation for published version (APA): Gibson, N. S.
Nadere informatieDiepveneuze trombose en longembolie uitsluiten met klinische beslisregels en D-dimeertesten
Stand van zaken Diepveneuze trombose en longembolie uitsluiten met klinische beslisregels en D-dimeertesten Inge C.M. Mos, Melanie Tan, Frederikus A. Klok, Pieter W. Kamphuisen en Menno V. Huisman De klinische
Nadere informatieDiagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn?
Diagnostiek Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn? Dr. Geert-Jan Geersing huisarts Universitair Medisch Centrum Utrecht Julius Center for Health Sciences and Primary Care Longembolie en de huisarts Iedereen
Nadere informatieDiagnostische delay bij longembolie*
Diagnostische delay bij longembolie* Stefan Walen, Roger A.M.J. Damoiseaux en Jan Willem K. van den Berg Doel Opzet Methode Resultaten Conclusie Het kwantificeren van de verschillende stadia van de diagnostische
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Veneuze trombose is een aandoening waarbij er een stolsel ontstaat in een bloedvat. Dit betreft meestal de diepgelegen vaten in het been of bekken (diep veneuze trombose). Wanneer er een deel
Nadere informatieDiagnostic strategy for excluding pulmonary embolism in primary care Lucassen, W.A.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Diagnostic strategy for excluding pulmonary embolism in primary care Lucassen, W.A.M. Link to publication Citation for published version (APA): Lucassen, W. A. M.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40114 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Exter, Paul L. den Title: Diagnosis, management and prognosis of symptomatic and
Nadere informatiePRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
Nadere informatieEen verdenking op een acute veneuze trombo-embolie
Stand van zaken Beeldvormende technieken bij diagnostiek van diepe veneuze trombose en Melanie Tan, Inge C.M. Mos, Frederikus A. (Erik) Klok, Lucia J.M. Kroft, Albert de Roos, Matthijs Oudkerk, Pieter
Nadere informatieValgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland. [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands]
Valgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands] Klaas A. Hartholt; Nathalie van der Velde; Casper W.N. Looman;
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieDe oudere patiënt met comorbiditeit
De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers
Nadere informatieCHAPTER 8. Samenvatting
CHAPTER 8 Samenvatting Samenvatting 8. Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie. Doel van dit proefschrift is om de kosten en effectiviteit van magnetische resonantie (MR) te evalueren indien
Nadere informatieDe patient centraal in de acute zorg
De patient centraal in de acute zorg Drs. Marjolein Kremers, promovenda acute geneeskunde/internist acute geneeskunde i.o. Dr. Prabath Nanayakkara, internist acute geneeskunde, Amsterdam UMC, lok. VU Prof.
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieTromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Nadere informatieInvasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS
Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal
Nadere informatieDiagnostiek van DVT en LE bij ouderen. Fred Haas
Diagnostiek van DVT en LE bij ouderen Fred Haas 28-06-2012 1 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 Vereenvoudigd stolschema 2 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 3 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 4 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 Vereenvoudigd
Nadere informatieGeriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian
Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie
Nadere informatieSamenvatting en conclusies
Samenvatting en conclusies 080237 Henneman boek.indb 171 03-11-2008 10:57:48 172 Samenvatting en conclusies In de algemene introductie van dit proefschrift worden de verschillende niet-invasieve technieken
Nadere informatieLichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten. Willem Looijaard
Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten Willem Looijaard Disclosures Baxter Fresenius-Kabi 2 Dhr. X. Datum Spier 13 / 03 156,7 cm 2 21 / 03 154,2 cm 2 31 / 03 146,8 cm 2 05 / 04 136,3 cm 2 20
Nadere informatieFeiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.
Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),
Nadere informatieAdjustments in the diagnostic work-up, treatment and prognosis of pulmonary embolism van Es, Josien
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Adjustments in the diagnostic work-up, treatment and prognosis of pulmonary embolism van Es, Josien Link to publication Citation for published version (APA): van
Nadere informatiePancreascysten prevalentie & risico op maligne ontaarding
4 de GIOCA verpleegkundig congres AMC 23 januari 2015 Pancreascysten prevalentie & risico op maligne ontaarding Paul Fockens, MD PhD Professor and Chairman of Gastroenterology & Hepatology Academic Medical
Nadere informatieEetstoornissen. Rubriekhouder: Prof. dr. H.W. Hoek, Parnassia Groep en UMCG ( en ) Inleiding
Eetstoornissen Rubriekhouder: Prof. dr. H.W. Hoek, Parnassia Groep en UMCG (1985-1989 en 1995-2015) Inleiding Anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn ernstige eetstoornissen waarvan het onduidelijk is
Nadere informatieGeautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc
Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Jorrit Harms OSV: Dr. Kees van Boven Inhoud Achtergrond
Nadere informatieDissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC
Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma Fanny Vuik Keuze Coassistent IC 17-09-2014 Inhoud. Casus Epidemiologie Indeling Pathofysiologie Kliniek Diagnostiek Therapie Conclusie Casus Man, 32 jaar.
Nadere informatieAsymptomatische veneuze trombo-embolie bij oncologische patiënten: behandelen of niet?
Asymptomatische veneuze trombo-embolie bij oncologische patiënten: behandelen of niet? Asymptomatic venous thromboembolism in oncologic patients: to treat or not to treat? C.L.M.M. de Hoog, K. Hamulyák
Nadere informatieChemotherapie en stolling
Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,
Nadere informatieThe clinical efficacy of chest computed tomography in trauma patients
Monique Brink AP CT TRACT-studie UMC anterior-posterior computed tomography TRauma CT-studie Universitair Medisch Centrum The clinical efficacy of chest computed tomography in trauma patients Dat multidetector
Nadere informatieList of publications dankwoord Noortje BW 7.indd :45
List of publications Nederlandse samenvatting 167 List of publications van der Bijl N, de Bruin PW, Geleijns J, Bax JJ, Schuijf JD, de Roos A, Kroft LJM Assessment of coronary artery calcium by using
Nadere informatieHartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?
Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA
Nadere informatieVoorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER
Voorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER 16-06-2016 INHOUD Achtergrond Ovarium carcinoom HE4 Retrospectieve studie AvL & AMC Opzet van prospectieve
Nadere informatieVerdenking longembolie: plotselinge onverklaarde benauwdheid pijn vastzittend aan de ademhaling
DIAGNOSTIEK BIJ LONGEMBOLIE EN DIEP VENEUZE TROMBOSE IN 1 E LIJN Deelprotocol: Uitsluiten longembolie m.b.v. klinische beslisregel (Wells) en D-dimeertest Versie 10-02-2015 Verdenking longembolie: plotselinge
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen
Polyfarmacie bij ouderen J O R I S S C H A K E L I N T E R N I S T- K L I N I S C H G E R I AT E R S T. E L I S A B E T H H O S P I TA A L 2 6 F E B R U A R I 2 0 1 2 Inhoud presentatie Deel 1: Achtergrondinformatie
Nadere informatieBetere kwaliteit = betere uitkomst van zorg?
Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg? Symposium (Over)leven na Kanker Tilburg, 8 maart 2013 Dr. V. Lemmens Hoofd Sector Onderzoek, Integraal Kankercentrum Zuid Eindhoven Kwaliteit Kwaliteit: definitie?
Nadere informatieWhat are we waiting for: doorlooptijden op de SEH
What are we waiting for: doorlooptijden op de SEH I.L. Vegting, N. Alam, K. Ghanes, O. Jouini, F. Mulder, M. Vreeburg, T. Biesheuvel J. van Bokhorst, P. Go, M.H.H. Kramer, G.M. Koole 2, P.W.B. Nanayakkara
Nadere informatieSuïcide(poging) Inleiding. Methode. Resultaten. Rubriekhouder: Mevrouw dr. G.A. Donker, (NIVEL)( )
Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mevrouw dr. G.A. Donker, (NIVEL)(1978-2017) Inleiding In overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg wordt dit onderwerp sinds 1978 in de peilstations onderzocht. Ook
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
amenvatting Het aantal mensen met dementie neemt toe. De huisarts speelt een sleutelrol in het (h)erkennen van signalen die op dementie kunnen wijzen en hiermee in het stellen van de diagnose dementie,
Nadere informatieOncologische geneesmiddelen langs de lat. Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017
Oncologische geneesmiddelen langs de lat Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017 a.dingemans@mumc.nl Nieuwe middelen Dingemans 15 maart 2016 2 Disclosures I attended advisory boards
Nadere informatieNederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.
Nadere informatieMaat houden met medisch handelen
Maat houden met medisch handelen Prof. dr. Niek J. de Wit, huisarts Julius Centrum for Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde UMC Utrecht Voorstellen Agenda : Definitie en omvang Indeling
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of
Nadere informatieTriage Risk Screening Tool (TRST)
Triage Risk Screening Tool (TRST) Meldon (2003) Meetinstrument Triage Risk Screening Tool Afkorting TRST Auteur Meldon Onderwerp Functionele, mentale, psychosociale beoordeling Doelstellingen Meten van
Nadere informatieDiagnostiek van diepe veneuze trombose en longembolie
Diagnostiek van diepe veneuze trombose en longembolie Auteurs Trefwoorden P.W. Kamphuisen en M. Oudkerk CBO-consensus, diagnostiek, longembolie, veneuze trombose Samenvatting Betrouwbare diagnostiek naar
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieEarly Warning & Rapid Response Systems
Early Warning & Rapid Response Systems in search of the holy grail Dr. Joris Fuijkschot Algemeen kinderarts Symposium MUMC+ 22 oktober 2015 inhoud Wat weten we? Trends in outcome kinderreanimatie Wat doen
Nadere informatieDIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum
DIAGNOSTIEK Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei
Nadere informatie1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström
1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd
Nadere informatie1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) ( )
1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) (1978-2016) Inleiding In overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg wordt dit onderwerp sinds 1978 in de peilstations onderzocht. Ook
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008
Nadere informatieSummary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae
Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 9 SAMENVATTING Hoofdstuk 1 bevat een korte inleiding over het diagnostische proces en er worden twee van de meest gebruikte diagnostische beeldvormende
Nadere informatieUitkomstenonderzoek in non-hodgkin lymphoma. Hedwig Blommestein
Uitkomstenonderzoek in non-hodgkin lymphoma ~Kansen en uitdagingen~ Hedwig Blommestein Inleiding Inhoud presentatie Uitkomstenonderzoek Casus rituximab maintenance Achtergrond Resultaten t Conclusie Uitkomstenonderzoek
Nadere informatiePre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt).
Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). D. Ali, MJ. Fokkert, RJ. Slingerland, R. Tolsma, A. Mosterd, M. Ishak, F. Van Eenennaam, K. Bruheim, J.M. ten Berg, A.
Nadere informatieVerbetering van zorg voor patiënten met stabiele angina pectoris vanuit de 1 e lijn
Verbetering van zorg voor patiënten met stabiele angina pectoris vanuit de 1 e lijn Dr. Tobias Bonten huisarts i.o. en epidemioloog PUBLIC HEALTH & EERSTELIJNS GENEESKUNDE LUMC Regionale zorg voor de patiënt
Nadere informatieKleef hier onmiddellijk een identificatiesticker. geel. Toelatingsexamen tandarts. 3 juli Generieke competenties (GC) VAARDIG 2
Kleef hier onmiddellijk een identificatiesticker geel Toelatingsexamen tandarts 3 juli 2019 Generieke competenties (GC) VAARDIG 2 Figuur 1: Leeftijdsverdeling van de gemelde gevallen van mazelen in Italië
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19768 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19768 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Langevelde, Kirsten van Title: Are pulmonary embolism and deep-vein thrombosis
Nadere informatieCover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for
Nadere informatieIs niet-invasieve diagnostiek even veilig als de gouden standaard angiografie voor de diagnose veneuze trombo-embolie?
Peter Pattynama Diagnostiek van longembolie: de huidige stand van zaken Na de publicatie van de CBO-richtlijn voor longembolie in 1999 zijn internationaal snelle veranderingen opgetreden in de inzichten
Nadere informatieCitation for published version (APA): Douma, R. A. (2010). Pulmonary embolism: advances in diagnosis and prognosis
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Pulmonary embolism: advances in diagnosis and prognosis Douma, R.A. Link to publication Citation for published version (APA): Douma, R. A. (2010). Pulmonary embolism:
Nadere informatieSneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie
Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care
Nadere informatieDe huisarts kan zelf diepe veneuze trombose veilig uitsluiten
Onderzoek De huisarts kan zelf diepe veneuze trombose veilig uitsluiten Harry Büller, Arina ten Cate-Hoek, Arno Hoes, Manuela Joore, Karel Moons, Ruud Oudega, Martin Prins, Jelle Stoffers, Diane Toll,
Nadere informatie17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi
Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Katia Verhamme, MD, PhD Epidemioloog OLV Ziekenhuis-Aalst Erasmus MC Rotterdam 20 april 2013
Nadere informatieEetstoornissen. Rubriekhouder: Prof. dr. H.W. Hoek, Parnassia Bavo Groep (1985-1989 en 1995-2013) Inleiding
Eetstoornissen Rubriekhouder: Prof. dr. H.W. Hoek, Parnassia Bavo Groep (1985-1989 en 1995-2013) Inleiding Anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn ernstige eetstoornissen waarvan het onduidelijk is of
Nadere informatiePresentatie onderzoek Oncologiedagen 18 november Saskia Verhoeven Verpleegkundig specialist MANP Jeroen Bosch Ziekenhuis
Presentatie onderzoek Oncologiedagen 18 november 2014 Saskia Verhoeven Verpleegkundig specialist MANP Jeroen Bosch Ziekenhuis De acute zorg voor de oncologische patiënt met een verdenking op febriele neutropenie:
Nadere informatieChance@home Hartcentrum cardiologie nazorg. Isala
Chance@home Hartcentrum cardiologie nazorg Isala Auteur: Joke Breukelman Datum: 20 november 2015 Inleiding Organisatie Doel Chance@home Voorwaarden Chance@home Patiëntencategorie Meetinstrumenten Werkwijze
Nadere informatieLangdurig aanhoudende kortademigheid na een acute longembolie
Onderzoek Langdurig aanhoudende kortademigheid na een acute longembolie Resultaten van een klinische vragenlijst* Frederikus A. Klok, Klaas W. van Kralingen en Menno V. Huisman Doel Opzet Methode Resultaten
Nadere informatiePneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen
Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen dr.ir. Jenny T. van der Steen VU medisch centrum, EMGO+ Instituut Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde Definitie pneumonie bij onderzoek Definitie bepaalt
Nadere informatieExterne validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst
Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Daniel Kotz Maastricht University Department of General Practice School for Public Health and Primary Care
Nadere informatieAlcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael
Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:
Nadere informatieINHOUD LONGEMBOLIE CASUS LONGEMBOLIE LONGEMBOLIE. ACEP Recap Pulmonary Embolism: An Update in decision rules and therapy. 1) Clinical Policy ACEP
INHOUD 1) Clinical Policy ACEP ACEP Recap Pulmonary Embolism: An Update in decision rules and therapy 21 november 2013 Merel Trijzelaar AIOS SEG 2) Evalua2on of Pulmonary Embolism in Pregnant Women 3)
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de bijlage prostaatcarcinoom van de NHG- Standaard Mictieklachten bij mannen van oktober 2014. De huisarts krijgt met enige regelmaat een verzoek van gezonde
Nadere informatieNederlandse samenvatting
198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieManagement of preterm delivery in women with abnormal fetal presentation
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Management of preterm delivery in women with abnormal fetal presentation Bergenhenegouwen, L.A. Link to publication Citation for published version (APA): Bergenhenegouwen,
Nadere informatie212
212 Type 2 diabetes is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door verhoogde glucosewaarden (hyperglycemie), die wereldwijd steeds vaker voorkomt (stijgende prevalentie) en geassocieerd is met vele
Nadere informatieDIAGNOSTIEK. Shandra Bipat, klinisch epidemioloog Afd. Radiologie Academisch Medisch Centrum
DIAGNOSTIEK Shandra Bipat, klinisch epidemioloog Afd. Radiologie Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei in aantal (kostbare) testen EBM: aantonen
Nadere informatieKlinische implicaties van de EVOLVE studie
ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie
Nadere informatieChapter 15. Nederlandse samenvatting
Chapter 15 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 177 Dit proefschrift beschrijft studies naar het valideren en vereenvoudigen van de huidige diagnostische strategieën bij patiënten met een
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieFactsheet Alcohol intoxicaties NSCK 2007 tot en met 2012
710 Factsheet Alcohol intoxicaties NSCK 2007 tot en met 2012 Onderzoekers Drs. G Boeynaems, arts-assistent kindergeneeskunde Reiner de Graaf Gasthuis Delft Dr. N. van der Lely, kinderarts-opleider Reiner
Nadere informatieWAARDE VAN DE PSA-BEPALING EN HET RECTAAL TOUCHER
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van november 2004. De huisarts krijgt het verzoek om een test op prostaatkanker of wil zelf, bij een vermoeden van prostaatkanker of bij twijfel
Nadere informatie