Gemeente Den Haag. Aan de voorzitter van de commissie Verkeer, Economie en Monumenten

Transcriptie

1 Wethouder van Verkeer, Binnenstad en Monumenten mr drs B.J. Bruins RIS126277_30-MRT-2005 Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de commissie Verkeer, Economie en Monumenten Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk DSB/ RIS Doorkiesnummer adres Onderwerp evaluatie afsluiting spoorwegovergang Veenweg-Zuid Aantal bijlagen 1 Datum 29 maart Inleiding In de A12 zone ter hoogte van Nootdorp en Ypenburg is een zestal projecten gelijktijdig in uitvoering: Station Ypenburg, de bouw van een tunnel onder de A12, een fietstunnel Veenweg, de aanleg van de nieuwe aansluiting van het onderliggend wegennet op rijksweg A12, RandstadRail en de aanleg van de Nootdorpboog. Per 11 december 2004 is de overweg Veenweg-Zuid afgesloten vanwege door het drukke verkeer toenemende onveiligheid op deze met automatische bomen geregelde spoorwegovergang en het voorkomen van vertraging in de totstandkoming van deze projecten. Omdat de nieuwe aansluiting van Ypenburg, Leidschenveen en Nootdorp pas eind juni in gebruik kan worden genomen is de verbinding tussen Ypenburg / Nootdorp en Leidschenveen / rijksweg A 12 gedurende een half jaar vervallen. Omdat tijdens de ochtend- en avondspits zo n 900 auto s per uur en per richting het gebied in- of uitreden via de spoorwegovergang was er sprake van ongerustheid dat die 900 auto s zich moesten aansluiten bij de dagelijkse rijen auto s op de twee alternatieve routes. Daarbovenop zou ook nog de verbindingsweg tussen Ypenburg en Leidschenveen via de Roeleveenseweg komen te vervallen, omdat die als smalle landbouwweg volstrekt ongeschikt was om het verkeer op te vangen. Het openbaar vervoer leek evenmin een aantrekkelijk alternatief omdat de beschikbare capaciteit van tram (lijn 15) en trein (Hofpleinlijn) al tot aan zowat het maximum gevuld was. Bovendien zou de verbinding met Leidschenveen voor de fiets komen te vervallen. Inlichtingen bij Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 DSB/ Binnen het inmiddels nieuw opgestarte samenwerkingsverband Swingh (Samenwerken In Groot Haaglanden), waarin het Rijk, de provincie Zuid-Holland, het Stadsgewest Haaglanden en de gemeenten in de Haagse regio, het Westland en de Leidse regio samenwerken aan oplossingen voor mobiliteitsknelpunten, werd de vraag voorgelegd om een mobiliteitsplan op te stellen. Dat plan zou extra oplossingen moeten opleveren om de gevreesde verkeersoverlast te beperken voor de overbrugging van het halve jaar dat de nieuwe aansluiting op de A 12 nog niet gereed is. 2. Mobiliteitsplan Met ondersteuning vanuit Swingh zijn twee werkgroepen geformeerd uit vertegenwoordigers van de wegbeheerders van Rijkswaterstaat als opdrachtgever van de nieuwe aansluiting, ProRail als opdrachtgever van de werken aan het spoor, het Stadsgewest Haaglanden als opdrachtgever voor de tunnels, de gemeenten Den Haag en Pijnacker-Nootdorp wegens het belang van bewoners en bedrijven in Ypenburg, Nootdorp en Pijnacker, de hulpverlenende diensten en de openbaar vervoerbedrijven. Eén van de werkgroepen kreeg als opdracht het bedenken en uitvoeren van extra oplossingen op straat en de andere werkgroep de opstelling en uitvoering van een communicatieplan. Aldus ontstond binnen enkele maanden een plan met de volgende oplossingen, uit te voeren per datum afsluiting, 11 december 2004: - de hulpverlenende diensten kunnen gebruik maken van de oorspronkelijke overweg door middel van een detectielus met kaartlezer ter ontsluiting van een fysieke afsluiting; - aanpassing van de wegindeling en van verkeerslichten op kruispunten in de twee alternatieve routes voor de auto; - extra inzet van trams op lijn 15 tijdens de spitsuren; - gratis busshuttle die de verbinding tussen Ypenburg en Leidschenveen zou blijven onderhouden; - vervroegde openstelling van de fietstunnel, zodra de spoorwegovergang Veenweg zou worden afgesloten; - afsluiting van de Roeleveenseweg, een parallelle verbinding met Leidschenveen die echter volstrekt ongeschikt is voor het verwerken van grote hoeveelheden verkeer; - een pasjessysteem voor bewoners van de Roeleveenseweg, de shuttle en de hulpdiensten om deze afsluiting te kunnen passeren; - een bebordings- en omleidingsplan ; - een communicatieplan met onderdelen als een informatieavond voor bewoners en bedrijven, het snel kunnen verwerken van vragen en klachten door inschakeling van het gemeentelijk ContactCentrum van Den Haag, huis aan huis te verspreiden informatiefolders, het publiceren van de achtergronden en maatregelen op een speciale website, herhaalde vermelding in het dagelijks verkeersjournaal op TV West en publicaties in locale nieuwsbladen. Met belangengroepen van o.a. ondernemers, scholen, minder validen is persoonlijk contact gezocht om te zoeken naar draagvlak voor de te nemen maatregelen. Het plan had de intentie alles in het werk te stellen wat mogelijk is om de hinder voor het verkeer te beperken. Onderdeel van het plan was de aanpassing van de Laan van Hoornwijck en de Poortweg (wegvakindeling op kruisingen en verkeerslichtenregelingen). Hoewel rekenkundig verwacht werd dat die aanpassingen meer capaciteit voor autoverkeer zouden opleveren was het tot aan het moment van de afsluiting onzeker of de maatregelen voldoende waren.

3 DSB/ Zowel het gedrag van verkeersdeelnemers (hoe passen zij zich aan de nieuwe situatie aan, gaan ze eerder van huis, vlakt de spits daardoor af, veranderen zij van vervoerwijze?) als de relatie tussen de extra drukte op de Laan van Hoornwijck en de Poortweg en de dagelijkse filevorming op de omringende snelwegen (A4, A 13) konden binnen de beschikbare verkeersmodellen niet met zekerheid worden voorspeld. Daarom is in de communicatie ook geadviseerd indien mogelijk de auto te laten staan en per openbaar vervoer of per fiets van en naar het gebied te reizen. 3. De situatie na 11 december 2004; waarnemingen en onderzoek Waarnemingen geven aan dat sinds 11 december het verkeer over de Laan van Hoornwijck en de Poortweg vaak boven verwachting, zij het net, kan worden verwerkt. De eerste dagen na afsluiting en ook in de eerste werkweek in januari ontbraken de opstoppingen bij de oude overweg en nam men een omleidingsroute, gespreid over alle alternatieve uitvalswegen, waardoor het verkeer niet op één of meer van die routes vastliep. De drukte op deze wegen en bijvoorbeeld ook op de Rijswijkse Waterweg is wel aanzienlijk toegenomen. Dankzij de toename in verwerkingscapaciteit van de Laan van Hoornwijck en de Poortweg leken stagnaties op deze wegen echter minder voor te komen dan in de periode voorafgaand aan de afsluiting van de Veenweg. Om inzicht te krijgen in de effecten die de afsluiting en de genomen maatregelen hebben gehad op de bewoners en de mobiliteit zijn in de eerste week van februari inwoners uit de regio Leidschenveen, Ypenburg, Nootdorp en Pijnacker telefonisch ondervraagd. Een belangrijk deel van de ondervraagden meldt sinds 11 december extra oponthoud te ondervinden en gemiddeld een kwartier eerder van huis te gaan. Waarschijnlijk is dat oponthoud vooral te wijten aan het noodzakelijke omrijden over de A 13 en de A 4, waar tijdens de spits meestal files staan. Door dit verschuiven van de reistijdstippen en het gebruik van alternatieve routes op piekmomenten is er net voldoende capaciteit op de cruciale punten (Laan van H / Singel, Poortweg / A13), maar veel rek zit er niet in. De situatie is kwetsbaar: er hoeft niet veel te gebeuren of ook op de Laan van H en de Poortweg stagneert het verkeer. Dat is bijvoorbeeld te zien bij de opening van de Hoornbrug s morgens om 8.45 uur, als in feite de grootste drukte al voorbij is. Bij het speciale telefoonnummer van het ingeschakelde contactcentrum kwamen in november en december 2004 zo n 120 informatievragen binnen; in 2005 is dit aantal tot minder dan 10 gereduceerd. De website is 3100 maal bezocht. Conclusies uit het onderzoeksrapport: Reizen in/uit onderzoeksgebied In zeven op de tien huishoudens werkt één of meerdere personen buiten het (onderzoeks)gebied. Daarnaast reizen de meeste volwassenen gemiddeld twee à drie keer per week om een andere reden uit het gebied. Negen op de tien inwoners maakt hierbij (wel eens/altijd) gebruik van de auto, circa 15-20% (wel eens) van de fiets en circa 10-15% van bus, tram of trein. Bijna negen op de tien inwoners uit het onderzoeksgebied maakte voor de afsluiting gebruik van de weg over de spoorwegovergang Veenweg-Zuid; de helft van hen af en toe, de helft van hen regelmatig of dagelijks. Inwoners uit Ypenburg en Nootdorp maakten hier vaker gebruik van dan de inwoners uit Leidschenveen en Pijnacker.

4 DSB/ Bekendheid afsluiting Negen op de tien respondenten was op het moment van de afsluiting op 11 december 2004 op de hoogte van de afsluiting. Veelal heeft men hier al weken of maanden voor de daadwerkelijke afsluiting over gelezen. Het merendeel van hen hebben het gelezen in lokale kranten, waarbij de Eendracht en Telstar het meest worden genoemd. Daarnaast noemen de inwoners uit Leidschenveen en Ypenburg relatief vaak een huis-aan-huis brief/krant. Van de respondenten denkt acht op de tien dat de spoorwegovergang is afgesloten als onderdeel van alle geplande werkzaamheden aan wegen en rails, 7% denkt dat het gebeurd is vanwege de onveiligheid van de overweg en 12% zegt het niet te weten. Beoordeling maatregelen rond afsluiting Ongeveer zes op de tien respondenten kan (spontaan) maatregelen noemen die genomen zijn om de overlast als gevolg van de afsluiting van de spoorwegovergang te beperken. De meeste mensen noemen verkeersomleidingen, op afstand gevolgd door de aanpassingen van de wegen bij o.a. Laan van Hoornwijck en de Poortweg. Gemiddeld beoordeelt ruim acht op de tien respondenten de genomen maatregelen in meer of mindere mate met voldoende. De overige 18% is hier ontevreden over, veelal omdat ze vinden dat er te weinig alternatieve wegen zijn, de planning van de werkzaamheden beter had gekund of dat ze graag een alternatieve weg over de spoorweg hadden gezien. Mobiliteitsverandering De afsluiting van de spoorwegovergang Veenweg-Zuid heeft nauwelijks effect op de keuze voor een vervoermiddel. De afsluiting lijkt een lichte stijging van het fietsgebruik (+ 2%) en een lichte daling van het autogebruik (+ 2%) tot gevolg te hebben gehad. Het OV-gebruik lijkt nauwelijks te zijn veranderd. Sinds de afsluiting neemt driekwart van de automobilisten een andere route om uit het gebied te reizen. De inwoners van Ypenburg rijden nu vooral vaker via de A4 en de Laan van Hoornwijk, inwoners van Nootdorp vaker via Ypenburg en inwoners van Pijnacker vaker via Zoetermeer of Delft. De helft van de respondenten geeft aan dat ze na de afsluiting wat eerder van huis gaan als ze het gebied willen verlaten (gemiddeld een kwartier). Het Stadsgewest Haaglanden is met HTM in gesprek over de vraag of en in welke mate, gerelateerd aan bezettingscijfers, de extra inzet van trams voor de komende tijd gehandhaafd moet blijven. Bij de tijdelijke shuttleverbinding tussen Ypenburg en Leidschenveen spelen bezettingscijfers een minder zware rol omdat deze voorziening ook uit sociale overwegingen gewenst is. Begrip afsluiting spoorwegovergang Veenweg Zuid Van alle respondenten heeft driekwart begrip voor de afsluiting van de spoorwegovergang. De mensen die weinig of geen begrip hiervoor hebben, geven aan dat er geen goede alternatieven zijn voor de afsluitingen, waardoor ze een grote omweg moeten maken als ze uit de regio willen reizen. Beoordeling verkeersafwikkeling na afsluiting Ruim de helft (57%) van de respondenten vindt de verkeersafwikkeling sinds de afsluiting van de overweg verslechterd. Een vrijwel even grote groep geeft aan extra verkeersproblemen te ondervinden door de afsluiting. Hierbij doelt men op het drukker worden op de weg (meer files) en de omleidingen en/of de toegenomen.

5 DSB/ Samenvattende conclusie Er is sprake van overlast, maar deze wordt geaccepteerd. Het feit dat er intensieve publiekscommunicatie is gepleegd en er een mobiliteitsplan is aangeboden waarin weggebruikers diverse opties zijn geboden, heeft bijgedragen aan een hoge mate van bekendheid en begrip voor de maatregelen die zijn genomen. Aannemelijk is dat de communicatie heeft bijgedragen tot een vanaf de eerste dag relatief stabiel verkeersbeeld. Een soortgelijk effect trad op bij eerdere grote wegafsluitingen zoals de Utrechtsebaan in 2000 en de A10 West in Amsterdam. De omleidingswegen en de aanpassingen van de wegindeling hebben de gewijzigde verkeersstroom boven verwachting kunnen opvangen, met dien verstande dat veel reizigers extra reistijd kwijt zijn en daarom eerder van huis gaan. De weggebruikers zijn niet massaal op ander vervoer overgestapt, maar vooral op andere tijden en via andere routes gaan rijden. Deze omvangrijke gedragsverandering was waarschijnlijk niet zonder opstoppingen tot stand gekomen als minder gewaarschuwd was en de alternatieven niet waren gecommuniceerd. Ondanks een toename van de reistijd waardeert men de genomen maatregelen als voldoende. Het stadsgewest Haaglanden is met HTM in gesprek over het leveren van bezettingscijfers voor lijn 15, gekoppeld aan de vraag of en in welke mate de extra inzet van trams de komende maanden gehandhaafd blijft. De wethouder van Verkeer, Binnenstad, en Monumenten, mr drs B.J. Bruins