RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. SGM Beatrix-De Sprienke - Mytylschool De Sprienke

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK SGM Beatrix-De Sprienke - Mytylschool De Sprienke Plaats : Goes BRIN nummer : 02CK OKE 01 SO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 9 oktober 2014 Datum vaststelling : 9 december 2014

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 9 oktober 2014 een onderzoek uit op de afdeling speciaal onderwijs (so) van SGM Beatrix-De Sprienke - Mytylschool De Sprienke om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. De school verzorgt speciaal onderwijs aan leerlingen met lichamelijke en meervoudige beperkingen. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Meer informatie over het jaarwerkplan en het nieuwe toezichtkader voor (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Aanleiding Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van informatie in het kader van een landelijk onderzoek naar de staat van het speciaal onderwijs in Nederland. De inspectie rapporteert daarover in het Onderwijsverslag 2014/2015. Dit onderzoek vindt plaats bij een steekproef van scholen voor speciaal onderwijs. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de bevoegdheid van leraren. De bevindingen uit dit onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag gebruikt de inspectie ook om na te gaan of zij het aan de school toegekende basisarrangement kan handhaven. Onderzoeksopzet Beoordeling van de opbrengsten (indicatoren 1.1 tot en met 1.4 uit het Toezichtkader 2012) vindt nog niet plaats door het ontbreken van een landelijke norm in het (voortgezet) speciaal onderwijs. De inspectie ontwikkelt een opbrengstennorm, gebaseerd op diverse opbrengstgegevens. Als deze norm er is, zal de inspectie scholen ook beoordelen op hun opbrengsten. Pagina 5 van 15

6 Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers, waaronder het ontwikkelingsperspectief, bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding en leraren; de onderwijspraktijk observeerde in vier groepen. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bevoegd gezag en de directie. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 6 van 15

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige Waarderingskader speciaal onderwijs De bevindingen staan weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De normindicatoren zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Kwaliteitsaspect 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor leerresultaten. 1.2 Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. 1.3 De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. 1.4 De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast. Pagina 7 van 15

8 Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school gebruikt een samenhangend systeem van (waar mogelijk genormeerde) instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 2.3* De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 2.4* De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit. 2.5 De school kent structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingenniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitsaspect 3 De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving * Bij de aangeboden leerinhouden op het gebied van Nederlandse taal en rekenen/wiskunde biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.2 Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebied overstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.3* Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming. 3.4 De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn. Kwaliteitsaspect 4 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd. 4.2* De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in. 4.3 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 5.2* De school heeft een veilige leer- en werksituatie voor zowel de leerlingen als het personeel. Pagina 8 van 15

9 Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De leerlingen gaan op een respectvolle manier met elkaar en anderen om. 5.4 De leraren gaan op een respectvolle manier om met de leerlingen. 5.5 De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving. Kwaliteitsaspect 6 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 6.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 7 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. 7.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoeften van leerlingen. 7.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen. 7.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen. 7.5* De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 8.2* De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen. 8.3 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. 8.4 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. Pagina 9 van 15

10 Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning. 8.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 8.7 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 8.8 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 8.9 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. E. Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 22). N.2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 21). N.3 De leraren die het onderwijs verzorgen, zijn daartoe bevoegd (WEC, art. 3). Pagina 10 van 15

11 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie komt tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling so van Mytylschool De Sprienke, van voldoende niveau is. De school werkt voortvarend aan het opbrengstgericht werken door een systeem van leerlingenzorg te ontwikkelen waarbij de opbrengsten van de leerlingen centraal staan. De school formuleert eigen schoolstandaarden waartegen zij de behaalde opbrengsten afzet en analyseert. Deze schoolstandaarden zijn ambitieus geformuleerd. Bij de analyse betrekt de school de te beïnvloeden schoolfactoren waaronder het didactisch handelen, het onderwijsaanbod en de leertijd. Niet alleen het opbrengstgericht werken maar ook de ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en leren pakt de school planmatig en cyclisch op. Daarmee laat zij zien volgens het kwaliteitsbeleid gericht te werken aan de verbetering van de school. De school onderscheidt zich door de wijze waarop zij de leerlingen actief betrekt bij de lessen. Op twee indicatoren na, waardeerde de inspectie alle indicatoren van het onderwijsleerproces met een voldoende of goed. De investering in het didactisch handelen van de leraren heeft tot het gewenste resultaat geleid. Verbetering is nodig voor wat betreft het binnen de leerroute afstemmen van de aangeboden leerinhouden en het afstemmen van de onderwijstijd op verschillen in behoeften van (individuele) leerlingen. De inspectie heeft één tekortkoming vastgesteld in de naleving van wettelijke voorschriften op het gebied van de bevoegdheden van de leerkrachtondersteuners. Leerlingenzorg De inspectie waardeert alle indicatoren van het systeem van leerlingenzorg met een voldoende. De school hanteert een cyclisch systeem van leerlingenzorg waarbij zij opbrengstgericht werkt. De Sprienke stelt voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast. Voor leerlingen die ouder dan negen jaar zijn, beschrijft de school een uitstroombestemming in termen van dagbesteding, arbeid en vervolgonderwijs. De school hanteert het IQ van de leerling als uitgangspunt voor het formuleren van een ontwikkelingsperspectief. De school toont zo aan dat ze dat wat cognitief mogelijk is, ook uit de leerlingen wil halen. Een punt van aandacht is de inhoudelijke onderbouwing voor de keuze van een Pagina 11 van 15

12 uitstroombestemming. De invloed hierop van de sociale en emotionele ontwikkeling en de lichamelijke beperking is voor de inspectie niet altijd helder terwijl de school dit wel laat meewegen bij de keuze voor een bepaald uitstroomprofiel. Voor het vaststellen van de tussentijdse leerresultaten en de resultaten op het sociale en emotionele gebied gebruikt de school methodeonafhankelijke en methodeafhankelijke toetsen. Daarnaast toetst de school de leerlijnen om de vorderingen van de leerlingen verder in beeld te brengen. Mytylschool De Sprienke stelt vast of leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief door de leerresultaten af te zetten tegen de geformuleerde schoolstandaarden en tussentijdse doelen per leerroute. Daarmee heeft zij er zicht op of leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. De inspectie ziet een duidelijke samenhang tussen de geformuleerde uitstroomprofielen en de planning in de klas. Het ontwikkelingsperspectief is sturend voor het handelen van de leraar. Daarmee toont de school aan dat zij planmatig werkt aan de ontwikkeling van leerlingen. De school is nog zoekende welke betekenis de arrangementen (intensief, basis en verdiept) voor de onderwijspraktijk hebben. De inspectie vraagt zich af of de wijze waarop de school de arrangementen nu inzet in de praktijk uitvoerbaar is. De klassen zijn ingedeeld op basis van de uitstroomprofielen waardoor er in de praktijk binnen een klas verschillende leerjaren en verschillende arrangementen (leerroutes) met verschillende niveaus zitten. De vraag is of het voor de leraren haalbaar is om op deze wijze de differentiatie goed vorm te kunnen geven. Onderwijsleerproces Voor wat betreft de indicatoren die betrekking hebben op de onderwijspraktijk, constateert de inspectie dat bijna alle indicatoren voldoende zijn. De school biedt een aanbod aan dat voldoet aan de kerndoelen. Voor de leergebiedoverstijgende vormingsgebieden werkt de school met diverse methodes voor de verschillende leerroutes. Mytylschool De Sprienke heeft beleid waarin het aantal uren per vakgebied is afgestemd op de leerroute. In de kadernotitie verantwoordt de school hoe zij bewuste keuzes maakt voor de inzet van de onderwijstijd. Over het algemeen waren de leerlingen taakgericht aan het werk. Bij de verschillende instructiegroepen was de taakgerichtheid wat wisselend. De betrokkenheid van leerlingen bij de lessen was opvallend groot. De lessen die de inspectie zag, verliepen ordelijk waarbij leraren leerlingen uitdaagden om actief mee te denken door open vragen te stellen en in te gaan op vragen die Pagina 12 van 15

13 leerlingen aangaven. De school investeerde hier veel in door te werken met verschillende methodieken waaronder het coöperatief leren, de theorie van de meervoudige intelligentie, het systeemdenken en het oplossingsgericht werken. De inspectie zag dit terug in de onderwijspraktijk en beoordeelt daarom de indicator 6.3 als goed. De uitleg van de leraren was van voldoende kwaliteit en het werken volgens het directe instructiemodel was zichtbaar. De school stemt de instructie en de verwerking van de opdrachten af op de behoeften van de leerlingen door te werken met niveaugroepen (binnen de klas en klassenoverstijgend). De inspectie heeft in het ontwikkelingsperspectiefplan of het groepsplan onvoldoende terug kunnen vinden dat de school beredeneerde keuzes maakt voor de afstemming van de onderwijstijd op de behoeften van leerlingen. Daarnaast geven de ontwikkelingsperspectiefplannen of de arrangementen, zoals de school die nu beschrijft in de groepsplannen, onvoldoende aan hoe leraren planmatig differentiëren in de leerinhouden binnen de leerroute. Een voorbeeld hiervan is dat niet helder staat omschreven welke maatregelen de school treft in het aanbod en de onderwijstijd wanneer de leerling uitvalt op een bepaald vakgebied. Het bovenstaande zorgt ervoor dat de inspectie de indicatoren 7.1 en 7.4 met een onvoldoende beoordeelt. Het schoolklimaat kenmerkt zich door een respectvolle omgang van leraren met leerlingen en tussen leerlingen onderling. De inrichting van het gebouw is functioneel en zowel de lesruimtes als de school zijn sfeervol ingericht. Tijdens de lesbezoeken constateerde de inspectie dat de twee leerkrachtondersteuners in de groep met het uitstroomprofiel dagbesteding niet over de juiste bevoegdheden beschikken. De studie Sociaal Pedagogische Hulpverlening (HBO) is niet toereikend om als leerkrachtondersteuner onder toezicht van de leraar zelfstandig onderwijs te kunnen verzorgen aan een school voor speciaal onderwijs (artikel 3 WEC). Kwaliteitszorg De oordelen die de inspectie geeft op de indicatoren behorend bij het cyclisch proces van kwaliteitszorg, zijn voldoende en goed. De school werkt onder het beleid van Stichting De Korre, systematisch en cyclisch aan de kwaliteit van het onderwijs. Mytylschool De Sprienke heeft haar visie vertaald naar onderwijsconcepten voor verschillende doelgroepen (ernstig meervoudig gehandicapte leerlingen, meervoudig gehandicapte leerlingen, regressief gehandicapte leerlingen, lichamelijk beperkte leerlingen, progressief gehandicapte leerlingen). Het lijdt geen twijfel dat deze concepten tot stand zijn gekomen op basis van kennis van de leerlingenpopulatie met diens specifieke kenmerken. De inspectie constateert Pagina 13 van 15

14 dat er zowel op stichtings- als op schoolniveau planmatig gewerkt is aan verbeteringen. Stichting De Korre werkt met het beleidsplan 'De Korre ontzorgt'. Dit is een veranderplan voor de komende jaren, afgestemd op passend onderwijs. Daarnaast hanteert De Korre een strategisch beleidsplan , jaarlijks uitgewerkt in een planningsbrief. Deze brief is weer vertaald naar het jaarplan voor de Oosterschelde-regio waar deze school een onderdeel van uitmaakt. In het jaarplan beschrijft de school de doelen en vertaalt deze naar kritische prestatie-indicatoren en drempelwaardes. De resultaten van de evaluatie van de doelen van het afgelopen jaar staan beschreven in het schoolverslag en vormen het uitgangspunt voor de nieuwe doelen. Daarmee toont de school aan dat zij uitermate systematisch, planmatig en doelgericht werkt aan de verbeteringen van de school. Dit zorgt ervoor dat de inspectie indicator 8.6 met een goed beoordeelt. De uitstroombestemmingen van de leerlingen brengt de school jaarlijks in beeld. Daarnaast hanteert zij verschillende schoolstandaarden, gekoppeld aan de leerroutes en zet hiertegen zowel de leerresultaten af als de resultaten op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden van de leerlingen. Mytylschool De Sprienke voerde een eerste analyse naar de oorzaken van deze resultaten uit en trekt hieruit consequenties voor het schoolbeleid. Een voorbeeld hiervan zijn de resultaten die onvoldoende waren voor het vakgebied rekenen en na analyse de school de keuze maakt voor een nieuwe rekenmethode die beter past bij de doelgroep. De kwaliteitszorg van de school heeft een integraal karakter met als belangrijk kenmerk dat de inzet van professionalisering gekoppeld is aan de visie en ontwikkelingen van de school. De Sprienke werkt cyclisch aan de kwaliteitszorg en maakt daarbij gebruik van kwaliteitszorginstrumenten en verschillende kijkwijzers om het onderwijsleerproces en de onderwijsondersteuning te evalueren en te borgen. De komende jaren investeert Stichting De Korre in het opzetten van een goed auditsysteem waardoor de scholen nog beter in staat zijn hun eigen kwaliteit te evalueren en te borgen. De wijze waarop de school aan belanghebbenden en met name aan ouders rapporteert over de voorgenomen kwaliteitsverbeteringen en de resultaten daarvan, is goed (indicator 8.8). De school biedt deze informatie op een toegankelijk wijze aan door onder andere een jaarlijks schoolverslag en een gebruiksvriendelijke en actuele website. Pagina 14 van 15

15 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de so-afdeling van SGM Beatrix- De Sprienke - Mytylschool De Sprienke het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek of een vierjaarlijks bezoek. Naleving De inspectie stelde één tekortkoming vast in de naleving van wettelijke voorschriften, namelijk het verzorgen van speciaal onderwijs door onbevoegde leerkrachtondersteuners onder toezicht van een leraar (artikel 3 WEC). Het bevoegd gezag dient de geconstateerde tekortkoming in de naleving van wettelijke voorschriften zo spoedig mogelijk op te heffen. Pagina 15 van 15