RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Klimopschool

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Klimopschool Plaats : Hilversum BRIN nummer : 01TQ OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 5-6 november 2013 Datum vaststelling : 24 februari 2014

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 5 en 6 november 2013 een onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) uit op so en vso de Klimopschool te Hilversum om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. De school verzorgt speciaal en voortgezet speciaal onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen in de leeftijd van 4 tot 20 jaar. Dit rapport heeft betrekking op de vso-afdeling van de school. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Meer informatie over het jaarwerkplan en het nieuwe toezichtkader voor (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Aanleiding Op 15 en 19 oktober 2012 voerde de inspectie een onderzoek uit naar de kwaliteit van het onderwijs van de so en vso de Klimopschool. Daarbij stelde zij tekortkomingen vast in de kwaliteitsaspecten systeem van leerlingenzorg, het leerstofaanbod, het didactisch handelen van leraren, het cyclisch proces kwaliteitszorg en de voorwaarden voor de kwaliteitszorg. De bevindingen van dat onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 23 januari 2013 is vastgesteld. Op basis van de beslisregel beoordeelde de inspectie de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en intensiveerde zij haar toezicht. Zoals vastgelegd in het toezichtplan voerde de inspectie op 25 februari 2013 een voortgangsgesprek met het bestuur en de schooldirectie over de voortgang van het verbeterproces. Volgens afspraak voerde de inspectie in het vierde kwartaal van 2013, op 5 en 6 november 2013, een onderzoek uit om na te gaan of de school de eerder vastgestelde tekortkomingen ophief. Pagina 5 van 15

6 Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: Alle indicatoren uit kwaliteitsaspect 8 (kwaliteitszorg) en kwaliteitsaspect 9 (Voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit). De school krijgt pas weer basistoezicht als, naast de leerlingenzorg en het onderwijsleerproces, ook de kwaliteitszorg en de voorwaarden voor de kwaliteitszorg op essentiële punten voldoende zijn. Dit om een stevig fundament te leggen onder de duurzaamheid van de verbetering. Het domein 'Leerlingenzorg' is beoordeeld met het Toezichtkader 2012, dat wil zeggen met indicatoren gebaseerd op het werken met een ontwikkelingsperspectief. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers en ontwikkelingsplannen en - perspectieven voor leerlingen bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding; de onderwijspraktijk observeerde in alle groepen; bevindingen en conclusie besprak met de directie (en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag). Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bevoegd gezag, de directie en de kwaliteitsfunctionaris. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 6 van 15

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige Waarderingskader voortgezet speciaal onderwijs De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De normindicatoren zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Kwaliteitsaspect 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor leerresultaten. 1.2 Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. 1.3 De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast. 2.2* De school gebruikt een samenhangend systeem van (waar mogelijk genormeerde) instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 7 van 15

8 Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 2.4* De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit. 2.5 De school kent structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingenniveau haar eigen kerntaak overschrijden. 2.6 De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 3 De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving * De school hanteert een leerstofaanbod voor de kernvakken van het uitstroomprofiel. 3.2 Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebied overstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.3* Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming. 3.4 De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn. 3.5 Stage maakt voor alle opleidingsprofielen onderdeel uit van het onderwijsaanbod van de school. Kwaliteitsaspect 4 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd. 4.2* De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in. 4.3 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.4 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Pagina 8 van 15

9 Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen * De school heeft een veilige leer- en werksituatie voor zowel de leerlingen als het personeel. 5.3 De leerlingen gaan op een respectvolle manier met elkaar en anderen om. 5.4 De leraren gaan op een respectvolle manier om met de leerlingen. 5.5 De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving. Kwaliteitsaspect 6 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 6.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 7 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. 7.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoeften van leerlingen. 7.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen. 7.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen. 7.5* De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 8.2* De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen. 8.3 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. Pagina 9 van 15

10 Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 8.5 De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning. 8.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 8.7 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 8.8 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Kwaliteitsaspect 9 De voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit zijn aanwezig De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 9.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 9.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele cultuur. 9.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders en bestuur betrokken. E. Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 22). N.2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 21). N.3 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WEC, art. 11). Pagina 10 van 15

11 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op de vso-afdeling van de Klimopschool in Hilversum is voldoende. Daarmee sluit de school met succes een periode af waarin de kwaliteit van het onderwijs zwak was. De school voerde met volle inzet van het team en onder de enthousiaste aansturing van de schoolleiding op een planmatige wijze het verbeterproces uit. Daarbij realiseerde de school grote verbeteringen in de kwaliteitsaspecten leerlingenzorg, het leerstofaanbod, de afstemming van het onderwijs op de leerlingenpopulatie, de kwaliteitszorg en in de voorwaarden voor de kwaliteitszorg. De school herkent zich in het beeld dat doorgaande ontwikkeling noodzakelijk is in de: verdere ontwikkeling en uitwerking van het leerstofaanbod, zowel voor de kerndoelen van de cognitieve als voor de sociale en maatschappelijke competenties; evaluatie van het systeem van leerlingenzorg en van de leergebiedoverstijgende leergebieden; afstemming van de onderwijstijd op school/uitstroomprofiel-, groeps- en individueel niveau; zelfstandigheidsbevordering van de leerlingen. De school heeft geen tekorten in de naleving van wettelijke voorschriften. Toelichting Opbrengsten De inspectie beoordeelt nog niet de opbrengsten van de school omdat een landelijke norm hiervoor ontbreekt en zij daarvoor op dit moment nog geen eigen normen heeft. De school heeft haar eigen standaarden wel vastgesteld. Dit biedt de school de mogelijkheid om deze vanuit een meerjarenperspectief te evalueren. Een andere mogelijkheid is dat de school de eigen resultaten vergelijkt met die van andere scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. De school heeft dat tot nog toe niet gedaan. Pagina 11 van 15

12 Leerlingenzorg De leerlingenzorg is duidelijk verbeterd ten opzichte van het vorige inspectiebezoek en alle indicatoren zijn als voldoende beoordeeld. De school heeft voor alle leerlingen een ontwikkelingsperspectief opgesteld dat is geformuleerd in termen van het algemene uitstroomniveau. Alle procedures voor het opstellen van ontwikkelingsperspectieven en ontwikkelingsplannen zijn vastgelegd. Daarbij zijn de rollen voor de leraren, de intern begeleider en de commissie voor de begeleiding (cvb) gedefinieerd. In de groepsplannen is de afstemming van het aanbod op de subgroepen leerlingen goed zichtbaar en de inspectie ziet dit terug in de planmatige uitvoering in de dagelijkse lespraktijk. Op dit moment geldt dat nog hoofdzakelijk voor het leergebied rekenen, maar de school werkt hard aan de arrangementen en groepsplannen voor vijf andere gebieden. De school werkt met het leerlingvolgsysteem 'Toets van de Ontwikkeling van Persoonlijk Perspectief' (TOPP). Daarnaast gebruikt de school landelijk genormeerde toetsen. Het TOPP-systeem genereert op grond van de voortgang in de ontwikkeling, doelen waar de leerlingen de komende periode - van een half jaar - aan werken. Deze ontwikkelingsplannen vormen de basis voor de gesprekken met ouders. De inspectie heeft opgemerkt dat de doelen in de individuele ontwikkelingsplannen veelal een zeer beperkt gebied betreffen. De school is zich dit bewust en zegt dit op te vangen met de groepsplannen en de arrangementkaarten, die wel een breder gebied van doelen bevatten. Leerstofaanbod Het leerstofaanbod is nog volop in ontwikkeling en daarom is het op dit moment niet voldoende voor twee van de vijf indicatoren. De school heeft een belangrijke aanzet gedaan voor een planmatige uitwerking van het aanbod dat in overeenstemming is met de kerndoelen voor deze populatie. Dit is echter alleen nog maar voor het vak rekenen concreet uitgewerkt en vijf andere leergebieden moeten aan het eind van het lopende schooljaar zijn uitgewerkt. De doorgaande lijn voor dit leergebied door de school heen en tevens de aansluiting op de uitstroombestemming is goed zichtbaar. Voor de leergebiedoverstijgende vormingsgebieden is het aanbod niet nader uitgewerkt, hoewel de school keuzes heeft gemaakt voor een schoolbrede aanpak die in het dagelijkse handelen van leraren zichtbaar moet zijn. Begin 2014 volgt het team hiervoor scholing. Tevens heeft de school gekozen voor een methodisch aanbod, aangevuld met doelen vanuit de CED-leerlijnen voor onder andere leren leren. Voor de stages heeft de school een intern en een extern traject vastgesteld, waarbij zij ook nazorg op de werkplek biedt voor leerlingen die de school hebben verlaten. Hiervoor heeft de school onder andere samenwerking gezocht - en Pagina 12 van 15

13 gevonden - met een regionale stichting die leerwerkplaatsen met een bijpassende opleiding aanbiedt. Certificering moet een belangrijke plek gaan krijgen in de branchegerichte uitstroomtrajecten. Voor sommige leerlingen betekent dit dat zij via symbiose een opleidingstraject bij een ROC kunnen gaan volgen. Met deze trajecten zet de school een belangrijke stap die perspectief op maatschappelijke participatie moet gaan bieden. Tijd De school heeft voor het so en vso de onderwijstijd voor de verschillende vakvormingsgebieden vastgesteld, maar deze niet uitgewerkt voor de verschillende uitstroomprofielen. In de groepsplannen is af en toe aangegeven welke extra tijd leerlingen krijgen wanneer zij intensieve begeleiding nodig hebben. Dit is echter niet in de roosters zichtbaar en evenmin is zichtbaar ten koste van welke andere leergebieden dit gaat. Schoolklimaat Het schoolklimaat beoordeelt de inspectie op alle indicatoren positief. Ouders zijn betrokken bij hun kind en bij de school. De omgang tussen de leerlingen is respectvol en de omgang tussen leraren en leerlingen zelfs opvallend goed. Het team en directie zien dit als het resultaat van de schoolbrede aanpak waarvoor de school al eerder heeft gekozen. Bovendien voerde de school het werken met pedagogische groepsoverzichten in, die sturend zijn voor het handelen van de leraren in de groepen. Didactisch handelen en afstemming Het didactisch handelen van vrijwel alle leraren is zonder meer van ruim voldoende kwaliteit. De inspectie spreekt haar waardering uit voor de maatregelen die de directie en het bestuur op dit gebied hebben genomen. De school investeerde intensief in scholing en begeleiding van het team voor het verbeteren van de didactische vaardigheden, met name voor de instructie en het klassenmanagement. Daarmee legde de school een goede basis voor opbrengstgericht werken, inclusief het werken met groepsplannen. Het effect hiervan is vooral zichtbaar in de afstemming op de leerlingen voor de instructie, verwerking en in de niveaus van de leerroutes. Alleen de afstemming in onderwijstijd is nog onvoldoende ingebed, zoals eerder hierboven beschreven. De instelling die de scholing verzorgde voert planmatig lesobservaties uit en reflecteert met de leraren op - verbetering van - hun handelen. De school maakt echter nog geen gebruik van collegiale consultatie. Pagina 13 van 15

14 Kwaliteitszorg en de voorwaarden voor de kwaliteitszorg De inspectie constateert grote verbeteringen in de kwaliteitszorg en de voorwaarden hiervoor. Tijdens het vorige bezoek beoordeelde de inspectie de meeste indicatoren als onvoldoende. Nu zijn alleen nog de indicatoren voor de evaluatie van de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden en van de onderwijsondersteuning als onvoldoende beoordeeld. De schoolleiding heeft een professionele cultuur in de school weten te realiseren. Er is een team ontstaan met een gemeenschappelijke visie, dat enthousiast en voortvarend aan verbeteringen werkt. De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar populatie en weet het onderwijs steeds beter af te stemmen op specifieke behoeften van leerlingen, vooral voor leerlingen met problemen in de taalontwikkeling en/of ASS. De school heeft voor verschillende leer- en ontwikkelingsgebieden schoolstandaarden geformuleerd voor de gehele schoolperiode en voor elk leerjaar. Hierbij houden leraren per uitstroomprofiel rekening met kritische succesfactoren. Het team volgt de ontwikkeling van de leerlingen systematisch, met uitzondering van de ontwikkeling op de leergebiedoverstijgende gebieden. De voorwaarden zijn aanwezig om in de komende tijd in een cyclisch proces de resultaten van leerlingen en het gerealiseerde onderwijs te analyseren en zo nodig het onderwijsaanbod en de begeleiding bij te stellen. De school heeft een start gemaakt met het evalueren van de werkzaamheden van de cvb. Een volgende stap is de evaluatie van het hele proces van leerlingenzorg. Dat geldt ook voor het systematisch evalueren en bijstellen van het onderwijs op basis van de kerndoelen voor arbeid en dagbesteding in het vso. Pagina 14 van 15

15 3 TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan de vso Klimopschool het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek of een vierjaarlijks bezoek. Pagina 15 van 15