Wat kan er fout gaan tijdens onze slaap? Neurologie van de slaap. Maarten Dewil, MD, PhD Neuroloog Imeldaziekenhuis Bonheiden

Transcriptie

1 Wat kan er fout gaan tijdens onze slaap? Neurologie van de slaap Maarten Dewil, MD, PhD Neuroloog Imeldaziekenhuis Bonheiden 1

2 Overzicht Inleiding Waarom slapen we? Wat kan er fout gaan in de slaap? Dokter, ik snurk Dokter, ik kan niet slapen Dokter, ik val overal in slaap Dokter, ik doe vreemde dingen in mijn slaap Besluit 2

3 Inleiding 3

4 Inleiding Zeitgebers 4

5 Waarom slapen? 5

6 Waarom slapen we?

7 Waarom slapen we?

8 Waarom slapen we?

9 Waarom slapen we? Slaapbehoefte wordt opgebouwd in de loop van de dag 9

10 Waarom slapen we? Onze biologische klok bepaalt mee wanneer we gaan slapen Beste coördinatie Alertheid Reactiesnelheid Zeitgebers Snelle bloeddruk stijging Cortisol productie Laagste lichaamstemperatuur Diepe slaap Melatonine productie Hoogste lichaamstemperatuur Hoogste bloeddruk 10

11 Waarom slapen we? Vandaar... 11

12 Waarom slapen we? 12

13 Waarom slapen we? 13

14 Waarom slapen we? Fysiologische veranderingen tijdens het leven 14

15 Wat kan er fout gaan in de slaap? 15

16 4 patiënten... 16

17 Dokter, ik snurk 17

18 Dokter, ik kan niet slapen 18

19 Dokter, ik kan niet slapen Aangeleerde slapeloosheid Slapeloosheid als gevolg Slaapmisperceptie Slapeloosheid door erfelijke aandoening 19

20 Dokter, ik kan niet slapen Slapeloosheid als gevolg Internistische/chirurgisch e pathologie Slaapstoornis Psychiatrische aandoening Omgevingsfactoren Spelen met de klok 20

21 Dokter, ik val overal in slaap 21

22 Dokter, ik val overal in slaap Klachten Overdreven slaperigheid overdag Niet-verfrissende slaap Automatisch gedrag Concentratieproblemen Geassocieerde depressiviteit 22

23 Dokter, ik val overal in slaap Diagnose Klachtenpatroon ESS Slaaponderzoek EEG Beeldvorming Bloedname 23

24 Dokter, ik val overal in slaap Mogelijke oorzaken Onvoldoende slaap 24

25 Dokter, ik val overal in slaap Mogelijke oorzaken Onvoldoende slaap Sociale omstandigheden Langslapers Ploegenarbeid Slaapapnee Periodische beenbewegingen 25

26 Dokter, ik val overal in slaap Mogelijke oorzaken Onvoldoende slaap Als gevolg van andere aandoeningen Medicatie Hoofdtrauma Depressie Neurologische aandoeningen: Parkinson, Alzheimer, MS 26

27 Dokter, ik val overal in slaap Mogelijke oorzaken Narcolepsie met of zonder kataplexie 27

28 Dokter, ik doe vreemd s nachts 28

29 When lights are out, all cats are grey. Italian saying Doctor, I move while sleeping 29

30 Dokter, ik doe vreemd s nachts Belang 30% van ons leven brengen we door in bed Overdreven slaperigheid vaak eerste klacht Moeilijk onderscheid tussen goedaardige bewegingsstoornis in de nacht en bepaalde vorm van epilepsie 30

31 Dokter, ik doe vreemd s nachts Mogelijke oorzaken Parasomnia Nachtelijke fenomenen niet afhankelijk van slaapstadium NREM arousal disorder: tijdens diepe slaap REM associated disorder: tijdens droomslaap 31

32 Dokter, ik doe vreemd s nachts Nachtelijke fenomenen niet afhankelijk van slaapstadium Praten in de slaap Inslaapschokken Nachtelijk kreunen 32

33 Dokter, ik doe vreemd s nachts Nachtelijke fenomenen niet afhankelijk van slaapstadium Periodische beenbewegingen al dan niet samen met rusteloze benen 33

34 Dokter, ik doe vreemd s nachts Nachtelijke fenomenen niet afhankelijk van slaapstadium Periodische beenbewegingen al dan niet samen met rusteloze benen Tandenknarsen Nachtelijke krampen 34

35 Dokter, ik doe vreemd s nachts Parasomnia NREM arousal disorders Slaapwandelen Night eating Nachtelijke paniekaanval Slaapwandelen Sleep terror 15-20% kinderen, 4% volwassenen Onvoldoende ontwaken vanuit diepe slaap 35

36 Dokter, ik doe vreemd s nachts Parasomnia REM arousal disorders Parkinson Voorkomen Mannen > 50 jaar 36

37 Besluit 37

38 Besluit Slaappathologie komt zeer vaak voor Vaak miskend en soms schadelijk Doorstep -probleem Goed luisteren naar het verhaal van de patiënt van cruciaal belang 38