Agressie bij mensen met een LVB

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Agressie bij mensen met een LVB"

Gijs de Croon
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Agressie bij mensen met een LVB Congres De veelkleurigheid van agressie Utrecht, 17 mei 2017 Dr. H.L. (Hendrien) Kaal Lector LVB en Jeugdcriminaliteit Hogeschool Leiden / William Schrikker Groep

2 Wat is LVB? AAIDD Beperking in Cognitief Functioneren (IQ 70-75) Beperking in Adaptief gedrag (Conceptuele, Sociale, en Praktische vaardigheden) Ontstaan voor 18 e levensjaar Ministerie VWS: IQ < 70 IQ tussen 70 en 85, mits ook problemen in Sociaal Adaptief Functioneren

3 DSM-5 Intellectual disability (intellectual developmental disorder) is a disorder with onset during the developmental period that includes both intellectual and adaptive functioning deficits in conceptual, social, and practical domains. The following three criteria must be met: A. Deficits in intellectual functions, such as reasoning, problem solving, planning, abstract thinking, judgment, academic learning, and learning from experience, confirmed by both clinical assessment and individualized, standardized intelligence testing. B. Deficits in adaptive functioning that result in failure to meet developmental and sociocultural standards for personal independence and social responsibility. Without ongoing support, the adaptive deficits limit functioning in one or more activities of daily life, such as communication, social participation, and independent living, across multiple environments, such as home, school, work, and community. C. Onset of intellectual and adaptive deficits during the developmental period The various levels of severity are defined on the basis of adaptive functioning, and not IQ scores, because it is adaptive functioning that determines the level of supports required. Moreover, IQ measures are less valid in the lower end of the IQ range. ( ) Individuals with intellectual disability have scores of approximately two standard deviations or more below the population mean, including a margin for measurement error (generally +5 points). On tests with a standard deviation of 15 and a mean of 100, this involves a score of (70 5).

4 DSM-5 (vervolg)

5 In de praktijk Grote diversiteit in problematiek!!! Taal- en begripszwakte, ook rekenen, geld Denken situatiegebonden, concreet, hier & nu Laag probleemoplossend vermogen Behoefte aan structuur, herhaling Beperkte aandachtsspanne, impulsiviteit Verhullen, streetwise Behoefte erbij te horen Goedgelovigheid, naïviteit Problemen wb praktische vaardigheden

Zelfreflectie Inzicht in eigen capaciteiten Zichzelf goed inschatten Veilig

Zelfacceptatie Opkomen voor eigen belangen Succes verwachten Impulscontrole

oordeelsvermogen Gewetensontwikkeling Moreel besef Morele beslissingen nemen

Verantwoordelijkheid nemen Doorzetten Emotieregulatie Emoties definiëren Verbaal

met OV Hygiëne Sociaal domein Sociale informatieverwerking Situatie positief

omgang Communicatie Vriendschappen onderhouden Sociale contacten Sociale normen

Geldbeheer Praktisch domein Zelfmanagement Doelen stellen Informatie verzamelen

domein Taal Taalbegrip Taalgebruik Verwoorden boodschap Verwoorden

Medicijngebruik Middelengebruik Zelfverzorging Aandacht Selectieve aandacht

situaties Oplossen van problemen Assertief zijn Tijd Tijdsbesef Klokkijken Besef

informatie Informatie toepassen Rekenen Optellen Aftrekken Vermenigvuldig en

6 Zelfreflectie Inzicht in eigen capaciteiten Zichzelf goed inschatten Veilig gedrag Vertrouwen In zichzelf vertrouwen Hulp accepteren Zelfbeeld Zelfinzicht Zelfacceptatie Opkomen voor eigen belangen Succes verwachten Impulscontrole Uitstellen behoeftes Zelfbeheersing Sociale cognitie Inlevingsvermogen Sociaal oordeelsvermogen Gewetensontwikkeling Moreel besef Morele beslissingen nemen Verantwoordelijkheidsgevoel Werken Op tijd komen Aangaan van uitdagingen Verantwoordelijkheid nemen Doorzetten Emotieregulatie Emoties definiëren Verbaal uiten emoties Plannen Taken op school Taken op werk Wonen Administratie Reizen met OV Hygiëne Sociaal domein Sociale informatieverwerking Situatie positief beoordelen Bedenken gedragsalternatieven Afwegingen maken in interacties Sociale omgang Communicatie Vriendschappen onderhouden Sociale contacten Sociale normen Seksualiteit Geld Omgaan met geld Teruggeven wisselgeld Internetbankieren Geldbeheer Praktisch domein Zelfmanagement Doelen stellen Informatie verzamelen Keuzes maken Meebeslissen Vrije tijd Invulling geven Internet LVB Conceptueel domein Taal Taalbegrip Taalgebruik Verwoorden boodschap Verwoorden gebeurtenissen Uitdrukkingen/Spreekwo orden Schrijven Lezen Gezondheid Medicijngebruik Middelengebruik Zelfverzorging Aandacht Selectieve aandacht Specifiek waarnemen Concentreren Problemen oplossen Effectief omgaan met situaties Oplossen van problemen Assertief zijn Tijd Tijdsbesef Klokkijken Besef van dagdelen Besef van data Leren Generaliseren Instructies snappen Zoeken informatie Informatie toepassen Rekenen Optellen Aftrekken Vermenigvuldig en Delen Geheugen Onthouden gebeurtenissen Onthouden regels Denken Begrip Denktempo Reactiesnelheid Ontvangen van boodschap Terugvertellen van boodschap Snappen oorzaakgevolg

7 Model LVG-problematiek van LKC-LVG (Vermeulen et al., 2007) LVG-specifieke kenmerken: INTELLIGENTIE IQ BEPERKT SOCIAAL AANPASSINGS- VERMOGEN (SAV) en bijkomende kenmerken / problematiek: LEERPROBLEMEN PSYCHIATRISCHE STOORNIS MEDISCH- ORGANISCHE PROBLEMEN PROBLEMEN IN GEZIN EN SOCIALE CONTEXT komen tot uiting in: ERNSTIGE GEDRAGSPROBLEMEN en leiden tot: CHRONICITEIT / LANGDURIGE BEHOEFTE AAN ONDERSTEUNING

8 Meest voorkomende vorm van gedragsproblematiek = agressie Prevalentie =? Ambulante zorg < gezinsvervangende tehuizen < instellingen Want: Agressie leidt tot problemen thuis, in relaties, op school, op werk, in sociale settings Agressie gaat vaak samen met andere risicofactoren zoals impulsiviteit, antisociaal gedrag en psychische problematiek Zo n 10-30% van medewerkers in de VGZ voelt zich onvoldoende veilig op werk en 30-60% vindt niet dat de organisatie goed optreedt bij gevaarlijke of agressiesituaties

9 Frustratie Psych(iatr)ische problematiek Beperkte communicatieve vaardigheden Problemen met sociale informatie verwerking Beperkte impulscontrole Ervaren stress

10 Nader bekeken: Sociale informatie verwerking interpretaties handeling situatie enz.

11 NB: meeste onderzoek IQ>85! SES Strain Verkeerde vrienden Mindere vaardigheden IQ? Gebrekkige rationaliteit Criminaliteit Beschermende omgeving Bindingen Zelfcontrole RELATIE LINEAIR

12 Mogelijke gevolgen van niet passende bejegening: Grotere kans op strafrechtelijk vervolg Meer kans op schade/trauma Grotere kans op agressie en frustratie

de oefenstof Voorstructureren en vereenvoudigen

13 Passende interventies Uitgebreidere diagnostiek Afstemmen van de communicatie Concreet maken van de oefenstof Voorstructureren en vereenvoudigen Netwerk en generalisatie Veilige en positieve leeromgeving

Vragenlijst 500+ werkers in de GHZ: 873 incidenten 52 aangiftes 11 rechtszaken Redenen om geen aangifte te doen 1. Dat vond ik niet nodig of het was niet ernstig genoeg (569) 2.

14 Vragenlijst 500+ werkers in de GHZ: 873 incidenten 52 aangiftes 11 rechtszaken Redenen om geen aangifte te doen 1. Dat vond ik niet nodig of het was niet ernstig genoeg (569) 2. Het hoort bij het ziektebeeld (328) 3. Het hoort bij het beroep (284) 4. Het is niet het instellingsbeleid (83) 5. Reactie intern afgehandeld (79) 6. Daar heb ik niet aan gedacht (77) Redenen om wel aangifte te doen 1. Omdat de cliënt meermaals gewelddadig was (24) 2. Om een dossier op te bouwen (22) 3. Om een grens te stellen (21) 4. Omdat mijn werkgever/leidinggevende dit wil en/of het staat in het instellingsbeleid (19) 5. Om collega s en /of cliënten te beschermen (19) 6. Om het incident te verwerken (5)

een NB dader willen respondenten bij een LVB dader: liever hulpverlening minder vaak betrokkenheid

15 Vignetstudies: dader LVB / NB Respondenten: hebben positievere emoties jegens LVB dader vinden het delict minder ernstig bij LVB dader houden de LVB dader minder verantwoordelijk In vergelijking met een NB dader willen respondenten bij een LVB dader: liever hulpverlening minder vaak betrokkenheid politie minder vaak aangifte minder zware straf NB: verschillen tussen handhavers en hulpverleners!

Vergelijkbare documenten

Met een licht verstandelijke beperking in de justitiële keten

Met een licht verstandelijke beperking in de justitiële keten Dr. H.L. (Hendrien) Kaal Lector LVB en jeugdcriminaliteit Hogeschool Leiden / William Schrikker Groep kaal.h@hsleiden.nl Wat is LVB? AAIDD