Transcriptie

1 Sociale Informatieverwerking en behandeling bij Jongeren met een Licht Verstandelijke Beperking Maroesjka van Nieuwenhuijzen ij & Peer van der Helm Congres LVG en Criminaliteit, Zwolle 24 juni 2010

2 LVB

3 Probleemstelling In reguliere Jeugdzorg en JJI veel LVB jongeren Detentie UK: 34% jarigen en 69% jarigen PIJ maatregel: schatting 44% Detentie: schatting 25 % LVB jongeren worden vaak niet herkend Behandeling en begeleiding sluit niet aan

4 Definitie LVB AAIDD Beperking in Cognitief Functioneren (IQ 70-75) 75) Beperking in Adaptief gedrag (Conceptuele, Sociale, en Praktische vaardigheden) (AAIDD, Schalock et al., 2010) VOBC-LVG, Ministerie i i VWS: IQ < 70 IQ tussen 70 en 85, mits ook problemen in Sociaal Adaptief Functioneren (aantallen in detentie ti groter!)

5 Kenmerken LVB: Cognitief Leerproblemen Vertraagde ontwikkeling, informatie verwerking Beperkt korte termijn geheugen (Pennington & Bennetto, 1998) Beperkt werkgeheugen g (Van der Molen et al., 2007) Selectieve aandachtsproblemen bij veel en sociale info (Ponsioen & Van der Molen, 2002; Tomporowski & Tinsley, 1997) Problemen met intentie attributie bij tegenstrijdige info (Leffert, Siperstein, & Widaman, 2010)

6 Kenmerken LVB: Sociaal adaptief Minder acceptatie en meer afwijzing door leeftijdgenoten (o.a. Freeman, 2000; Gresham &MacMillan, 1997) Verhoogd risico i op gedragsproblemen of psychiatrische problemen (review Van Nieuwenhuijzen et al., 2006) Inadequate Sociale Informatie Verwerking (Van Nieuwenhuijzen et al)

7 Oplossing bedenken Besluit Evaluatie, Self-Efficacy Selectie Interpretatie Ervaringen Emoties Waarnemen Gedrag Crick & Dodge, 1994

8 SIV en LVB LVB zonder Ext Waarnemen Negatieve info Gemiddeld IQ Interpretatie Vijandige intentie attributie Oplossing Submissief i Assertief Evaluatie Assertief negatief Assertief positief Submissief pos. Agressief negatief Self-efficacyefficacy Submissief Assertief Selectie Submissief i Assertief Van Nieuwenhuijzen et al., 2004, 2010

9 SIV en Externaliserend gedrag Ext thuis Ext in behandeling Waarnemen Minder info Minder info Negatieve info Negatieve info Interpretatie Vijandige intentie attributie Vijandige intentie attributie Oplossing Agressief Agressief Evaluatie Self-efficacyefficacy Assertief negatief Assertief positief Agressief negatief Assertief competent Selectie Agressief Assertief Van Nieuwenhuijzen et al., 2006, 2009

10 Conclusies Kinderen met LVB: inadequate SIV Kinderen met LVB en EXT: nemen informatie anders waar, en agressieve probleem oplossingsstijl Kinderen met LVB en EXT in instellingen: wel kennis, maar geen transfer

11 Oorzaken inadequate SIV = EF = SIV Dodge & Pettit, 2003

12 Executieve Functies Impulscontrole en agressieve respons generatie beide van invloed op agressief gedrag (Van Nieuwenhuijzen et al., 2009) Impulscontrole van invloed op SIV (Van Nieuwenhuijzen et al., 2009) Relatie werkgeheugen en waarnemen (Van Oers, MA thesis, 2009) Relatie werkgeheugen en aardige intentie attributie, assertieve oplossingsstijl (Van Nieuwenhuijzen, Vriens et al., in voorbereiding) Relatie EF en SIV (Schuiringa et al., UU, lopend onderzoek)

13 Sociale cognitie Jongeren met LVB hebben moeite met Veel en sociale informatie Perspectief nemen (Benson et al., 1993) Emotie herkenning (o.a. Dimitrovsky et al., 2000; Hetzroni & Oren 2002) Relatie sociale cognitie en SIV LVB meer inadequate SIV als informatie toeneemt Relatie perspectief nemen en aardige intentie ti attributie, assertieve oplossingsstijl Relatie emotieherkenning en waarnemen, assertieve oplossingsstijl oplossingsstijl (Van Nieuwenhuijzen, Vriens et al., in voorbereiding)

14 Kenmerken behandeling LVB Problemen met aandacht, geheugen, informatie verwerking Veel herhaling Niet te talig, eenvoudig taalgebruik Korte sessies, langere periode Afwisseling in luisteren en doen Problemen met te veel en tegenstrijdige info Niet te veel informatie ineens Concrete opdrachten Structuur bieden Problemen met perspectief nemen Ervaringsoefeningen Rollenspellen Problemen met transfer In verschillende situaties oefenen, in eigen omgeving, Netwerk erbij betrekken

15 Situatie gesloten opvang Veel jongeren in kleine ruimte: veel sociale info tegelijkertijd j Niet aan kunnen onttrekken (verplichte programma s) YOUTURN =competentiemodel & equip voor iedereen

16 Veel jongeren kleine ruimte Veel sociale info tegelijk: negatief gedrag van jongens (en GL) heeft hogere attentiewaarde ( stuurvoorrang Frijda, 2008) Afwijzing op groep bevordert ext. Gedrag via laag zelfbeeld (Wortly, 2010) Deviancy training (Dishion 2002) Externaliserend gedrag = besmettelijk (Witvliet 2009) Vijandige attributie bias alom (Sato, 2009)

17 Jongeren onderling Complexe groepsdynamica tussen jongeren met dreiging g geweld ( stoeien, Hanrath, 2009) Scheiding langs leeftijd, delict en etniciteit Onderling wantrouwen, afpersing, mishandeling Drugsgebruik en drugshandel (Kepper et.al, 2010)

18 Jongens & groepsleiders GL verschillen in opvattingen taakuitoefening Complexe sociale interacties en parallelle processen (van der Helm et. al 2009) met strafdreiging g en groepsstraffen Angst bij jongens & groepsleiders en escalatieladders (van der Helm et. al. 2010) Veel zelfbedachte regels op de groep die telkens weer anders zijn

19 Verplichte programma s One size fits al, geen flexibiliteit en 2:10 Door vol programma ontbreekt de tijd voor herhaling, rust en oefening (bij verkeerd gedrag g snel sancties) Structuur gaat vaak de mist in door incidenten en overdrachtsfouten die weer onrust genereren Complexe meta-boodschappen GL Handelingsverlegenheid GL vermindert flexibiliteit it (vd Helm, 2010)

20 YOUTURN vs. LVB 3 bijeenkomsten per week Eigen verantwoordelijkheid Lastige morele dilemma s: talig Lastige sociale situaties oplossen Problemen met geheugen en infoverwerking Problemen met overzien gevolgen lange termijn Metaperspectief ontbreekt (hier en nu) Selectief soc info verwerken

21 Oplossingsrichtingen: leefklimaat op de groep Verbetering leefklimaat op de groep maakt overzichtelijker en minder sociale dreiging: g Responsieve groepsleiders (uitleg en herhaling!) Tijd om te leren Minder repressie (soc situaties ti overzichtelijker en minder vijandige attributie, minder regels) Onderlinge relaties beter

22 YOUTURN voor LVB Problemen met aandacht, geheugen, informatie verwerking Veel herhaling Niet te talig, eenvoudig taalgebruik Korte sessies, langere periode Afwisseling in luisteren en doen Iedere dag Geen morele dilemma s maar concrete situaties oefenen En nog eens oefenen

23 YOUTURN voor LVB Problemen met te veel en tegenstrijdige info Niet te veel informatie ineens Concrete opdrachten Structuur bieden Getraind personeel die zich bewust is van mogelijke tegenstrijdige info (deviancy training en zelf gemotiveerd is) Doen doen doen Veiligheid = structuur (leefklimaat!)

24 YOUTURN voor LVB Problemen met perspectief nemen Ervaringsoefeningen Rollenspellen Problemen met transfer In verschillende situaties oefenen, in eigen omgeving, g Netwerk erbij betrekken Oefenen oefenen Niet alleen binnen de muren (beperkte reikwijdte) maar juist buiten de poort Familie betrekken Overgang naar buiten regelen

25 Voorbeeld Switch lijn 5 8 maanden arbeidstraining 5 dagen per week: oefenen oefenen oefenen Gespecialiseerde trainers Structuur t & positieve insteek Stages en veel begeleide e praktijk (jobcoach)

26 Resultaat & conclusie Na 8 maanden heeft 75% betaald werk Effectieve aanpak vereist grotere inspanning dan tot nu toe met meer focus op oefenen en begeleide ervaring opdoen buiten de poort Effectieve aanpak vereist goed opgezet vervolgtraject want anders gaan ze naar vrienden