Leefstijltraining PLUS. LEDD 27 november Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier

Transcriptie

1 Leefstijltraining PLUS LEDD 27 november 2014 Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier

2 Agenda Voorstellen Achtergrond team F-FACT-LVB Achtergrond LVB Definitie licht verstandelijke beperking Tweesystemen model Emotionele ontwikkeling Došen Leefstijltraining Theorie oefeningen + plenaire nabespreking

3 Het forensisch FACT LVB Doelgroep: Cliënten met een zorgvraag op het snijvlak van verslavingszorg, verstandelijke gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg en justitiële zorg. Bij cliënten van het forensisch-fact-lvb is er vaak sprake van; Een strafrechtelijke titel of dreigend justitieel risico Een cognitieve beperking (IQ 50-85) en beperkte zelfredzaamheid. Complexe en chronische gedrag- of psychiatrische problemen Problematisch middelengebruik Zorgmijdend gedrag Ernstige problematiek as-iv DSM

4 Licht verstandelijke beperking Definitie (AAIDD,2010) Beperking in intellectueel functioneren (70 < IQ < 85) Beperking in adaptief gedrag (cognitieve, communicatieve, sociale en praktische vaardigheden) Ontstaan voor 18 e levensjaar

5 Achtergrondgegevens 12,5% heeft een IQ-score van (Neijmeijer et al., 2010; Sociaal Cultureel Planbureau, 2012). drie tot vijf maal vaker psychiatrische aandoening (Mutsaers, et al., 2007). Gedragsstoornissen (45%), depressie (22%) (Didden, 2006) 15-25% van totale gevangenispopulatie (Kaal, 2010).

6 LVB & Verslaving Toename focus op middelengebruik onder mensen met een LVB (Rutten et al., 2009). Veel mensen met een LVB zijn geheelonthouders, degene die wel gebruiken, gebruiken problematisch (Rutten et al., 2009). Mensen met een LVB die zelfstandig wonen: prevalentie gebruik 2 tot 10% (Sturmey, 2003). Cliënten in behandeling bij SGLVG-klinieken bij 42% sprake van middelengebruik (Rutten et al., 2009).

7 Tweesystemen model Impulsief <-> reflectief Impulsief: onbewust, automatisch, associatief, evolutionair, ervaringen Snel, automatisch, altijd actief, grote capaciteit, vraagt weinig cognitieve capaciteit Reflectief: bewust, gecontroleerd, regel gestuurd Langzaam, controleren informatie primaire systeem, onderdrukken impulsen, beperkte capaciteit Voorbeelden? LVB?

8 LVB twee systemenmodel Reflectief systeem minder ontwikkeld Ingewikkelde taken Tijdsdruk Emoties Verleidingen Snel overbelasting/overvraging

9 Emotionele ontwikkeling Došen Fase 1: homeostase (0-6 maanden) Fase 2: eerste socialisatie/gehechtheid (6-18 maanden) Fase 3: eerste individuatie/peuterfase (18-36 maanden) Fase 4: eerste individualisatie/kleuter (3-7 jaar) Fase 5: realiteitsfase/schoolkind (7-12 jaar) Fase 6: tweede socialisatie/puberteit (12-17 jaar) Fase 7: tweede individuatie/adolescentie (12-25 jaar) Op ieder niveau specifieke basale behoeften

10 Oefening 1 7-woord zinnen Maak groepjes van twee Vertel aan de ander wat voor werk je doet 5 minuten per persoon

11 Attitude hulpverlening - 1 Erken het gebruik als realiteit Bespreek het middelengebruik structureel Maak het bespreken van gebruik minder beladen; toon begrip Zorg voor een teamvisie

12 Attitude hulpverlening - 2 Bekrachtig zaken die goed lukken (De Groot, 2004) Wees consequent en voorspelbaar in gedrag Schep duidelijkheid over verwachtingen Hanteer een helpende opstelling (roos van Leary) Neem de cliënt serieus, maar laat je niet meeslepen in alle problematiek Ga niet te snel; bespreken is niet hetzelfde als willen veranderen (model van Prochaska & DiClemente)

13 Leefstijl Plus Doel Inclusie/exclusiecriteria Duur Voorwaarden: - Motivatie cliënt - Benodigde betrokkenen (cliënt, systeem, persoonlijk begeleider) - Inzicht in ontwikkeling/sociale emotionele ontwikkeling van cliënt

14 Leefstijl Plus - Thema s Thema 1: Mijn gebruik Thema 2: Wat weet ik? Thema 3: Hoe voel ik me? Thema 4: Voordelen en nadelen Thema 5: Mijn plan Thema 6: Trek Thema 7: Nee zeggen Thema 8: Het gaat een keer mis, en dan?

15 Thema 1: Mijn gebruik Doel: Veilige werkrelatie creëren Cliënt, behandelaar en persoonlijk begeleider krijgen inzicht in middelengebruik Motivatie cliënt wordt vergroot Hoe doe je dat?

16 Thema 1: Mijn gebruik Ga in gesprek met cliënt Let op je houding Vraag doormiddel van oplossingsgerichte methode Structureer door middel van werkbladen Leefstijl Plus. Bespreek opdracht voor thuis

17 Oefening 2 (Thema 1) Breng gebruik in kaart: Denk aan 7-woordzinnen. Maak groepjes van 2 5 minuten per persoon Bespreek situatie waarin cliënt zijn gebruik in kaart brengt Gebruik werkbladen Leefstijl PLUS Wanneer gebruik je? of andere open vraag Doorvragen op plaats, tijd, wat er gebeurde, gevoelens (let op!)

18 Thema 4: voor- en nadelen Doel: Cliënt krijgt inzicht in voor en nadelen van middelengebruik Motivatie van cliënt wordt vergroot Oefening: Maak groepjes van 2 5 minuten per persoon Maak een keus uit bespreken voor- of nadelen gebruik Gebruik bladen Leefstijl PLUS

19 Oefening 3 (Thema 4) Voordelen gebruik: Wat is fijn aan gebruiken? of andere open vraag Doorvragen op lichaam, gevoel, relaties, werk, maatschappelijke situatie Nadelen gebruik: Wat is niet fijn aan gebruiken? of andere open vraag Doorvragen op lichaam, gevoel, relaties, werk, geld, maatschappelijke situatie Denk aan 7-woordzinnen

20 Thema 6: Trek Doel: Cliënt krijgt inzicht in zijn trekmomenten Cliënt beheerst vaardigheden om trek te vermijden of te weerstaan Persoonlijk begeleider heeft inzicht in trekmomenten van cliënt en kan ondersteuning bieden Materialen: werkbladen Leefstijl Plus

21 Oefening 4 (Thema 6) Trekmoment, wat te doen Wanneer lukte het om niet te gebruiken? of andere open vraag Concreet doorvragen op personen die kunnen helpen, hobby s, bezigheden (sport, Tv-kijken, muziek luisteren, wandelen) Liever één haalbare afspraak dan veelheid aan niet haalbare afspraken. Denk aan 7-woordzinnen

22 Thema 8: Het gaat een keer mis en dan? Doel: Cliënt leert om terugval met behandelaar en persoonlijk begeleider te bespreken en hier van te leren. Materialen: werkbladen Leefstijl Plus

23 Oefening 5 (Thema 8) Maak groepjes van 2 5 minuten per persoon Bespreek situatie waarin sprake is van terugval Gebruik bladen Leefstijl PLUS Voorbeeld: Heb je dit al eens eerder meegemaakt? Hoe ging het toen? of andere open vraag Concreet doorvragen op personen die kunnen helpen, hobby s, bezigheden (sport, TV-kijken, muziek luisteren, wandelen) Denk aan 7-woordzinnen

24 Einde Tonko Hoffman, Psycholoog - t.hoffman@palier.nl Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. - p.pols@palier.nl Forensisch FACT-LVB Palier