Regionale Agenda Wonen deel A

Transcriptie

1 Regionale Agenda Wonen deel A RRO Noordoost-Brabant Regionale werkgroepen wonen Noordoost-Brabant Oss s-hertogenbosch Uden Veghel e.o. Land van Cuijk Bernheze Boekel Boxmeer Boxtel Landerd Cuijk Haaren Schijndel Grave s-hertogenbosch Sint-Oedenrode Mill en St. Hubert Heusden Uden Sint Anthonis Maasdonk Veghel Oss Sint-Michielsgestel Vught Juni 2012

2 0. Inleiding In het RRO van december 2011 is een tweetal opgaven geformuleerd waar de werkgroep wonen én bestuurders mee aan de slag gaan in Deze opgaven betreffen: 1) Het maken van nieuwe woningbouwafspraken op basis van de geactualiseerde provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose (kwantitatieve afspraak); 2) En het formuleren van een gezamenlijke agenda wonen (kwalitatieve afspraak). In het voorjaar van 2012 is een geactualiseerde provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose vastgesteld door Gedeputeerde Staten. Hierin zijn de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het vlak van wonen in beeld gebracht. En is op basis van de ontwikkeling van bevolking en huishoudens, de benodigde woningbouw in de komende periode doorberekend. De prognose vormt de basis voor het maken van nieuwe regionale woningbouwafspraken, zoals verankerd in de Verordening Ruimte. In deze Regionale Agenda Wonen leggen wij u ter besluitvorming de genoemde woningbouwafspraken (1) voor en informeren wij u over de kwalitatieve agenda (2): wat is er tot nu toe gebeurd en hoe gaat het verder. Tenslotte staan we in deze Agenda stil bij de stand van zaken op de woningmarkt. Deze kenmerkt zich door een grote stagnatie in de woningbouw. Aan de hand van de in aanbouw genomen woningen wordt een beeld geschetst voor de korte termijn. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

3 1. Regionale woningbouwafspraken 2012 Het kader voor de woningbouwprogrammering en -planning wordt gevormd door de meest actuele provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose (2011). De prognose geeft inzicht in de ontwikkeling van de bevolking en de woningvoorraad voor de eerste tienjaarsperiode, met een doorkijk naar De Verordening Ruimte geeft aan dat er jaarlijks in het RRO woningbouwafspraken gemaakt moeten worden. Deze afspraken betreffen in de minimale variant afspraken over de te realiseren nieuwbouwwoningen in de eerste tienjaarsperiode De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011 Wat komt er uit de nieuwe prognose? In de provincie Noord-Brabant, en de regio Noordoost, groeit de bevolking de komende decennia nog. Volgens de nieuwe prognose neemt het inwonertal in Noordoost Brabant toe van zo n inwoners in 2011, tot een aantal van een kleine inwoners aan het begin van de jaren dertig, ca 5,1 %. Een groei van ca personen. Voor de subregio s-hertogenbosch-oss e.o. betekent dit een procentuele groei van de bevolking met ca 5,9 %. In Uden-Veghel e.o. groeit de bevolking met ca 4 % en Land van Cuijk met 2,9 %. Overigens neemt op termijn de bevolkingsgroei af. De natuurlijke aanwas van de bevolking (het verschil tussen geboorten en sterftegevallen) slaat in de tweede helft van de jaren twintig in Brabant om van een natuurlijke aanwas naar een natuurlijke afname. Het aantal sterfgevallen overtreft vanaf dat moment het aantal geboorten. Ook de woningvoorraad neemt in de gehele periode in Noordoost toe van ca in 2011 naar ruim woningen in Een groei van een kleine woningen. De groei van de woningvoorraad is procentueel nagenoeg gelijk voor de drie subregio s: s-hertogenbosch-oss e.o. 16,6%, Uden-Veghel 16,6% en Land van Cuijk 15,7%. In absolute aantallen neemt de voorraad met ca woningen het meest toe in de subregio s-hertogenbosch-oss e.o. Dit is logisch gezien de al aanwezige concentratie van bevolking en woningen in deze subregio (stedelijk concentratiegebied). Uden-Veghel e.o. heeft een kleinere groei van ca woningen. In de landelijke regio Land van Cuijk neemt de woningvoorraad met ca woningen toe. Wat verandert er ten opzichte van de vorige prognose? In onderstaand figuur 1 is de bevolkingsontwikkeling, zoals geprognosticeerd in 2008 en 2011 opgenomen. Vergeleken met de prognose 2008 ligt de bevolkingsgroei volgens de prognose 2011 hoger. Voor Noordoost werd in de prognose 2008 uitgegaan van een bevolking van ca personen in 2030, tegenover de die nu verwacht wordt. Een belangrijke oorzaak ligt in de hogere levensverwachting, waardoor de sterfte-aantallen lager liggen. Ondanks de stijgende levensverwachting is overigens wel een toename van het aantal sterfte-gevallen te verwachten in de komende decennia. Deze ontstaat door de vergrijzing van de omvangrijke naoorlogse geboortegeneraties. Als gevolg van de hogere levensverwachting, en ook bijgestelde buitenlandse migratiesaldi, wordt een hoger bevolkingsmaximum bereikt, en ligt het omslagpunt van groei naar krimp later in de tijd. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

4 Bevolkingsprognose regio Noordoost-Brabant prognose 2008 prognose Figuur 1: Bevolkingsontwikkeling prognose 2008 en prognose 2011 Figuur 2 geeft aan hoe de woningvoorraad zich volgens de prognose 2008 en 2011 ontwikkelt. De woningvoorraad bereikt een hoger maximum vergeleken met de vorige prognose. Hier speelt onder invloed van vergrijzing en individualisering, vooral de sterke huishoudensgroei een rol. Verwacht wordt dat er in Noordoost Brabant rond 2030 zo n woningen staan. In de prognose 2008 werd verwacht dat er rond 2030 een voorraad van ca woningen bereikt zou zijn. Een positief verschil van ca woningen. Zichtbaar is in de figuur dat tot in de jaren twintig de prognose 2008 en 2011 nagenoeg gelijk lopen, vanaf 2021 neemt het verschil in de woningvoorraad geleidelijk toe en komt uiteindelijk hoger uit. Voor de eerste tienjaarsperiode, waarover afspraken gemaakt worden, is de groei van de woningvoorraad daarmee nagenoeg gelijk gebleven. Op het gemeentelijke niveau kunnen er wel verschillen zijn. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

5 Prognose woningvoorraad regio Noordoost-Brabant prognose 2008 prognose Figuur 2: Ontwikkeling woningvoorraad prognose 2008 en prognose De regionale woningbouwafspraken De Verordening Ruimte geeft aan dat jaarlijks afspraken gemaakt dienen te worden in het RRO over het woningbouwprogramma voor de eerste tienjaarsperiode. Bij deze kwantitatieve afspraken, is een aantal uitgangspunten gehanteerd. Deze uitgangspunten komen rechtstreeks uit de Verordening Ruimte (aangegeven met VR) of vloeien voort uit beleidsuitgangspunten en ambities. De uitgangspunten 1. Realistische planning en programmering (VR) De meest actuele provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose (2011) vormt de richtlijn voor de gemeentelijke woningbouwplanning en -programmering. 2. Programma termijn (VR) Gemeenten gaan voor hun woningbouwprogramma en -planning uit van de woningbehoefte voor de komende 10-jaarsperiode van 1 januari 2012 tot 1 januari Zelfstandige woningen (VR) De woningbehoefte betreft de maximale toename van de netto woningvoorraad met zelfstandige woningen op 1 januari 2022 voor de regio, uitgesplitst per gemeente. 4. Jaarlijks herijking (VR) Tenminste jaarlijks vindt herijking van de regionale (kwantitatieve) woningbouwafspraken plaats en deze worden ieder jaar uiterlijk op 31 december gemaakt. 5. Pilot Bouwen Binnen Strakke Contouren Provincie en gemeente Grave zijn in gesprek over de Pilot Bouwen Binnen Strakke Contouren. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

6 Het voorstel van provincie is de pilot af te bouwen en de woningen op te nemen in de reguliere regionale woningbouwafspraken. Hierover moet nog verder gesproken worden. 6. Aanvullende woningbouwafspraken Met de gemeenten Haaren, Vught en Sint-Oedenrode zijn in het verleden aanvullende (bestuurlijke) woningbouwafspraken gemaakt. Deze worden vooralsnog gerespecteerd. In tabel 1 zijn deze afspraken in de kolom aanvullende woningbouwafspraken opgenomen. Er vindt een evaluatie plaats van deze afspraken in Dit kan op een later moment aanleiding geven tot het aanpassen van de regionale woningbouwafspraken in het RRO Noordoost. 7. Ruimte-voor-Ruimte-woningen De woningen die worden gerealiseerd in kader van de Ruimte-voor-Ruimte regeling vallen buiten het programma. 8. Arbeidsmigranten In de actuele provinciale prognose wordt rekening gehouden met de structurele vraag naar huisvesting van arbeidsmigranten. Maatwerk is mogelijk wanneer gemeenten in subregionaal overleg kunnen aantonen dat daadwerkelijk woningen beschikbaar worden gesteld voor de huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten. 9. Extramuralisering Het regionale woningbouwprogramma wordt vooraf niet verhoogd met voorgenomen extramuralisering. Als een gemeente kan aantonen dat er binnen een plan woningen en/of nietzelfstandige woningen (intramuraal) worden omgezet in zelfstandige woningen (extramuraal), wordt hier rekening mee gehouden. 10. Sturing op de realisatie van de woningbouwopgave De werkgroep werkt in de komende periode aan de invulling hoe sturing te geven aan de realisatie van de woningbouwopgave. Daarin zijn flexibiliteit en kwaliteit van belang. Beslispunt 1 De stuurgroep stemt in met de bovengenoemde uitgangspunten. In tabel 1 is per gemeente in de laatste kolom aangegeven welke woningbouwopgave er voor de komende tienjaarsperiode afgesproken wordt. Deze gaat uit van de bouw van ruim woningen in de periode Dit aantal betreft de netto toename van de woningvoorraad, exclusief vervangende woningbouw door sloop. De opgave is berekend door de prognose woningvoorraad op 1 januari 2022 (kolom 2) van de feitelijke woningvoorraad zoals deze op 1 januari 2012 aanwezig was (kolom 1) af te trekken. In kolom 3 is de som hiervan opgenomen. In kolom 4 zijn de eerder gemaakte subregionale afspraken tussen Vught, Heusden en s-hertogenbosch verrekend. In kolom 5 staan de gemaakte afspraken zoals die zijn vastgelegd in de bestuursovereenkomst met Haaren en in het kader van de pilot Bouwen binnen strakke contouren. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

7 gemeente / (sub)regio Kwantitatieve regionale woningbouwafspraken Regionaal Ruimtelijk Overleg Noordoost-Brabant, juni feitelijke woningvoorraad op *) prognose **) woningvoorraad op prognose toename woningvoorraad periode subregionale uitwisseling aanvullende afspraken ***) Afspraak: netto toe te voegen aan de woningvoorraad in de periode ****) Bernheze Boxtel Haaren / s-hertogenbosch Heusden Maasdonk Oss Sint-Michielsgestel Vught subregio 's-hertogenbosch - Oss Boekel Landerd Schijndel Sint-Oedenrode Uden Veghel subregio Uden - Veghel e.o Boxmeer Cuijk Grave Mill en St. Hubert Sint Anthonis subregio Land van Cuijk regio Noordoost-Brabant *) voorlopig vastgestelde woningvoorraad door het CBS, gepubliceerd april **) cijfers conform 'De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011', Provincie Noord-Brabant, januari ***) bestuursovereenkomst Haaren, pilot bouwen binnen strakke contouren Grave. ****) exclusief Ruimte-voor-Ruimte woningen en woningen a.g.v. extramuralisering (o.a. 90 woningen Odendael, Sint-Oedenrode). Tabel 1: Regionale woningbouwafspraken Beslispunt 2 De stuurgroep stemt in met de regionale (netto) woningbouwopgave voor de periode , zoals aangegeven in tabel 1. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

8 2. De kwalitatieve agenda wonen In het RRO van december 2011 is afgesproken in bestuurlijke sessies in de subregio s tot een gezamenlijke agenda wonen te komen. Hierin ligt het accent op de kwalitatieve vraagstukken. Vanuit de regio wordt de noodzaak gevoeld om niet alleen kwantitatieve afspraken te maken, maar ook aandacht te besteden aan kwalitatieve vraagstukken waar de woningmarkt voor staat. Primair gaat het hier om het gezamenlijk oppakken van de vraagstukken, waarin kennisdeling een belangrijke rol speelt. Dit betekent dat regionale samenwerking niet op voorhand tot afspraken op deze vraagstukken hoeft te leiden Terugblik bestuurlijke sessies In januari en februari zijn alle gemeentebestuurders geïnterviewd over enerzijds de woningbouwopgaven die zij zien, en anderzijds de rol van regionale samenwerking om deze opgaven te kunnen realiseren. Aansluitend hebben in maart drie bestuurlijke sessies plaatsgevonden in de subregio s s-hertogenbosch-oss e.o., Uden-Veghel e.o. en Land van Cuijk. Deze sessies stonden in het teken van het gezamenlijk benoemen en prioriteren van de kwalitatieve woningbouwopgaven. In het Land van Cuijk was de insteek een andere. Deze subregio is aan de slag om een Regionale Woningmarktstrategie op te stellen, waarin de kwalitatieve opgaven opgepakt worden. Dit is een lopend traject. Om geen dubbel werk te doen, is in deze subregio geen Agenda Wonen opgesteld, en wordt de energie ingezet op de uitvoering van de Regionale Woningmarktstrategie. De resultaten van de Strategie zijn na de zomer 2012 bekend. De regionale woningmarktstrategie van het Land van Cuijk betreft geen statisch document, maar geeft inhoud aan lokale en regionale kansen en bedreigingen en stelt een kader voor afspraken gericht op de duurzame ontwikkeling van de woningmarkt. De focus ligt op kwaliteit. Behalve thema s als leefbaarheid en wonen en zorg, wordt ook nadrukkelijk de bestaande voorraad in de strategie opgenomen. In de sessies kwam een aantal belangrijke opmerkingen naar voren: Het wonen is niet langer leidend, maar volgend. Dit betekent dat wonen als integraal onderdeel van andere ontwikkelingen, zoals in welzijn en zorg, meegenomen zou moeten worden. De meerwaarde van regionale samenwerking op het vlak van wonen moet duidelijk zijn. Dit is nu soms lastig te bepalen. Er wordt vooral een lokale woningmarkt met lokale opgaven gezien. Regionale samenwerking begint met kleine stapjes en het delen van ervaringen, waarmee een basis van vertrouwen voor verdere samenwerking wordt gelegd. Informatie met elkaar delen is het begin. Dit betekent openheid naar elkaar geven Kwalitatieve opgaven met prioriteit In de subregio s Uden-Veghel e.o. en s-hertogenbosch-oss e.o. is het resultaat van de sessies een prioritering van de kwalitatieve woningbouwopgaven. In het plan van aanpak voor de regionale woningmarktstrategie voor het Land van Cuijk is ook aangegeven welke de belangrijkste opgaven zijn. De vier hoogst geprioriteerde opgaven zijn hieronder per subregio opgenomen: Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

9 s-hertogenbosch-oss e.o. 1. Wonen zorg en welzijn als leidende en integrale opgave 2. Wonen en werkgelegenheid als leidende en integrale aanpak 3. Kwalitatieve afstemming vraag en aanbod 4. Leefbaarheid kleine kernen Uden-Veghel e.o.: 1. Realistisch woningbouwprogramma 2. Huisvesting arbeidsmigranten 3. Focus op de bestaande voorraad (herstructurering, duurzaamheid) 4. Wonen en zorg Land van Cuijk: 1. Kwalitatieve afstemming vraag en aanbod 2. Leefbaarheid kleien kernen 3. Wonen en zorg 4. Focus op bestaande voorraad Realistisch woningbouwprogramma In de bestuurlijke sessie Uden-Veghel e.o. heeft de opgave realistisch woningbouwprogramma een hoge prioriteit gekregen. Op dat moment is niet goed doorgesproken wat dit nu betekent. Bestuurders dit hebben opgevat als flexibiliteit van provincie in de sturing op de aantallen c.q. loslaten van de harde plancapaciteit. De provincie bedoelt hiermee dat programma s kwantitatief en kwalitatief realistisch zijn afgestemd in de regio. De regio (werkgroep wonen) richt zich bij voorkeur op dit moment op de andere geprioriteerde onderwerpen. En niet op de afstemming van de programma s Aanpak kwalitatieve opgaven: een eerste aanzet Na de bestuurlijke sessies zijn de werkgroepen wonen aan de slag gegaan om een eerste vertaling te geven aan de opgaven. In de subregio s-hertogenbosch-oss e.o. heeft de focus gelegen op de opgave Wonen, welzijn, zorg als leidende en integrale opgave. Vanuit de subregio Uden-Veghel e.o. is hierop aangesloten. Er is gewerkt aan een gezamenlijke aanpak. De subregio s-hertogenbosch-oss e.o. concentreert zich nu op wonen, welzijn en zorg. De andere geprioriteerde opgaven komen daarna aan de orde. In Uden-Veghel e.o. zijn een werkgroep Bestaande woningvoorraad en werkgroep Huisvesting arbeidsmigranten opgezet. In de werkgroep Bestaande woningvoorraad neemt tevens een woningcorporatie deel. De werkgroep Huisvesting arbeidsmigranten valt samen met de As-50 aanpak op dit onderwerp vanuit efficiëntie-overwegingen. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

10 2.4. Plan van aanpak voor wonen, welzijn en zorg als integrale en leidende opgave Aanleiding In de bestuurlijke sessie wonen van de werkgroep Wonen, subregio Den Bosch Oss e.o., zijn kwalitatieve opgaven geformuleerd. Deze zijn geprioriteerd met als hoogste prioriteit de opgave op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Ook in de bestuurlijke sessie van de subregio Uden/Veghel e.o. is aan de opgave van wonen welzijn en zorg een hoge prioriteit gegeven. Doel Het doel is helder te krijgen wat we als (sub)regio kunnen doen om de geformuleerde opgave aan beschermd, verzorgd en geschikt wonen, welke opgave voortvloeit uit de provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose, te realiseren. Hierbij wordt aangetekend, dat deze driedeling niet volledig is. Naast ouderen zijn er ook andere specifieke doelgroepen, waarbij het wonen in meer of mindere mate regionale aspecten kent. Resultaat en afbakening Het eindresultaat is inzicht in de vraag waar en hoe (sub)regionaal kan worden bijgedragen in het realiseren van de opgave. Dit zal verwoord worden in een voorstel over (en een besluit tot) de wijze waarop we de opgave realiseren. Fasering 1. Definitiefase: in de fase scherpen we de provinciale definities van geschikt, verzorgd en beschermd wonen aan. De aangescherpte definities koppelen we terug naar de relevante andere partijen zoals zorgaanbieders en corporaties. Er is regionale eenduidigheid over de definities; 2. Verhelderingsfase: in deze fase richten we ons op de vraag wat we in regionaal verband willen afspreken op het terrein van wonen, welzijn en zorg. In deze fase bepalen we wat we samen doen en op welke manier we dat doen. 3. Uitwerkingsfase: in deze fase werken we afspraken die we maken in de definitie en verhelderingsfase nader uit. Deze uitwerking resulteert in een voorstel aan de stuurgroep. Tijdsplanning Definitiefase: juni - september 2012; Verhelderingsfase: september - december 2012; Uitwerkingsfase: december mei Budget Er is geen budget beschikbaar. Organisatie De organisatie bestaat uit een werkgroep en een projectgroep. De projectgroep wordt gevormd door enkele leden van de werkgroep wonen Den Bosch/Oss e.o. en van de werkgroep Uden-Veghel e.o. De werkgroep bestaat uit de volledige werkgroepen wonen Oss/Den Bosch en Uden/Veghel e.o., waar nodig aangevuld met vertegenwoordigers van externe partijen, zoals corporaties en zorgaanbieders. Risico s - betrokkenheid individuele gemeenten bij het thema; - bereidheid om capaciteit vrij te maken. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

11 2.5. Plan van aanpak huisvesting arbeidsmigranten Aanleiding Het aantal (tijdelijke) buitenlandse arbeidsmigranten is sinds de openstelling van de Nederlandse arbeidsmarkt voor MOE-landers (migranten uit de Midden- en Oost-Europese landen) op 1 mei 2007 sterk gestegen. De provinciale prognose 2012 geeft voor de komende jaren een sterkere toename van de buitenlandse migratie aan. Deze buitenlandse migratie zal voor een fors aandeel worden gevormd door de MOE-landers, die besluiten om zich in Noord-Brabant te vestigen. Daarnaast zal een deel van hen regelmatig naar Nederland komen om te werken: de permanente tijdelijken. Deze toestroom van arbeidsmigranten speelt regionaal. Doelstelling Doel van dit project is om samen met omliggende gemeenten (regionaal) en betrokkenen (belanghebbenden) uiteindelijk een integrale visie op te stellen met betrekking tot arbeidsmigranten. (registratie, integratie, huisvesting, onderwijs en zorg, enz). Resultaten Een integrale beleidsvisie is nodig om een duidelijke en controleerbare situatie rond de aanwezigheid van arbeidsmigranten te organiseren. Hoewel andere aspecten uiteindelijk niet minder van belang zijn, begint het met aandacht voor passende huisvesting. Dit om misstanden, uitbuiting en onveiligheid tegen te gaan en te voorkomen. En om heldere kaders te scheppen om voldoende goede en geschikte (structurele) tijdelijke huisvesting te kunnen realiseren. Afbakening Er is de afgelopen jaren gebleken dat het beleid met betrekking tot arbeidsmigranten meer behelst dan alleen een ruimtelijke (huisvestings)kwestie. Steeds meer beleidsterreinen zijn betrokken, bijvoorbeeld voor het arbeidsmarkt-, educatie- en integratiebeleid. Een integrale benadering is noodzakelijk. Dit is ook gebleken uit het rapport Quickscan Arbeidsmigranten opgesteld door BMC d.d. oktober 2011 voor de gemeente Veghel. Door BMC is hierin geadviseerd om, naast huisvesting, ook beleid op te stellen en afspraken te maken over registratie, integratie, onderwijs en zorg, openbare orde en veiligheid, enz. met betrekking tot arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten en de integrale benadering met betrekking tot arbeidmigranten houdt niet op bij de gemeentegrens. Integendeel, het beleid in de ene gemeente kan van invloed zijn op de situatie in de andere gemeente. Daarnaast zijn sommige gemeenten verder in het ontwikkelen van beleid met betrekking tot arbeidsmigranten dan anderen. Het is efficiënter om met betrekking tot dit onderwerp regionaal beleid te ontwikkelen, dan dat iedere gemeente dit voor zich doet. Gestreefd wordt naar een eenduidig regionaal beleid. Dat is praktisch voor de gemeenten zelf, maar vooral voor alle betrokkenen. Vanzelfsprekend dient het regionale beleid ook rekening te houden met en ruimte te bieden voor plaatselijke input en vastgesteld beleid (bestemmingsplannen). Tegelijkertijd kan geconstateerd worden dat het opstellen van een integraal beleid een inbreng vraagt van diverse disciplines en hierdoor veel verder reikt dan enkel de inbreng van de leden van de werkgroepen Wonen in As50- of RRO-verband. Daarom zal de werkgroep Wonen in As50, die de werkgroep voor dit project in RRO-verband vormt, de reikwijdte van dit project beperken tot het aspect huisvesting. Een en ander ook op advies van de provincie naar aanleiding van ervaringen elders in Noord-Brabant, waarbij is gebleken dat een integrale aanpak zodanig complex is dat het verlammend en vertragend werkt. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

12 Fasering Inventarisatie & definitiefase In deze fase wordt in eerste instantie de definitie en de doelgroep gedefinieerd, waarvoor het beleid wordt opgesteld. Betreft de doelgroep specifiek MOE-landers of is het toepasbaar voor verschillende arbeidsmigranten van binnen en buiten Europa? In deze fase bekijkt de werkgroep diverse instrumenten, waarmee een goede inventarisatie gemaakt kan worden om inzicht te krijgen in de feitelijke omvang van de doelgroep. Vanuit de huidige omvang van de doelgroep en de wijze waarop deze zich in omvang ontwikkeld heeft, kunnen wellicht specifiekere prognoses per gemeente/regio gemaakt worden, met betrekking tot ontwikkeling van de omvang van de doelgroep en de specifieke vraag met betrekking tot huisvesting. Daarbij zal ook aandacht zijn voor de vraag of en waarom arbeidsmigranten voorkeur hebben voor de een of andere gemeente. Verhelderingfase In de verhelderingfase beschrijft de werkgroep vanuit het inzicht in omvang en vraag van de doelgroep een woonladder beschrijven. In deze woonladder worden de mogelijke stappen die de doelgroep zou kunnen maken met betrekking tot huisvesting in relatie tot de verblijfsduur in beeld gebracht. Uitwerkingsfase In de uitwerkingsfase worden de instrumenten beschreven waarin de verschillende stappen op de woonladder gerealiseerd kunnen worden. Daarnaast wordt in deze fase een overzicht gemaakt van de instrumenten die de verschillende gemeenten en bezien of deze van invloed zijn op elkaar. Er vindt een vergelijking plaats van de vigerende visies, bestemmingsplannen en handhavinginstrumenten. Tijdsplanning Mei Augustus 2012 : inventarisatie en definitiefase. September November 2012 : verheldering- & uitwerkingsfase. December 2012 : terugkoppeling in RRO. Budget Er is geen budget beschikbaar. Alle deelnemers en betrokkenen leveren een bijdrage in tijd. Organisatie Er zijn twee projectgroepen betrokken. Enerzijds de portefeuillehouders As50, waarvan wethouder Van Burgsteden de voorzitter is en anderzijds een deel van de werkgroepen Wonen Uden/Veghel en s-hertogenbosch/oss. Beide projectgroepen geven input aan de werkgroep As50 Wonen en Voorzieningen, waar de inhoudelijke werkzaamheden voor dit projectplan plaatsvinden. Vanuit deze werkgroep zullen per fase de resultaten teruggekoppeld en besproken worden. Verkenning belanghebbenden / stakeholders - belanghebbenden bij dit project zijn de gemeenten in RRO verband. Andere belanghebbenden / stakeholders zijn: - arbeidsmigranten, zelf; - werkgevers, inclusief uitzendorganisaties; - woningbouwcorporaties en overige huisvesters; Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

13 - bewoners. Kritische succesfactoren / Risico s - mogelijkheden en bereidheid om capaciteit vrij te maken; - er is geen budget beschikbaar Plan van aanpak focus op de bestaande woningvoorraad, herstructurering en duurzaamheid Doel van het project Structurele regionale kennisdeling over de huidige en toekomstige problematiek van de bestaande woningvoorraad. Aanleiding van het project - demografische ontwikkelingen met (dubbele) vergrijzing, ontgroening, kleinere huishoudens en op termijn een krimpende bevolking: sluit de huidige bestaande woningaanbod voldoende aan op de wijzigende vraag? - stijging energieprijzen: meer aandacht voor energiekosten en totale woonlasten; - duurzaam ruimtegebruik: waar gaat naar verwachting de eerste leegstand ontstaan? Blijven we bouwen terwijl er tegelijkertijd leegstand dreigt? - minder economische groei: woningen worden meer een kosten- en minder een opbrengstenpost. Kortom: een aandachtsverschuiving van nieuwbouw naar bestaande bouw is nodig. De wijzigende vraag kan niet alleen met nieuwbouw worden ingevuld. De vraag is welke aspecten vooral aandacht behoeven. En wat de rol/verantwoordelijkheid van de gemeenten en de corporaties hierbij is en welke strategie wordt ingezet. Bij de bestaande woningvoorraad zijn ook particuliere eigenaren betrokken. Resultaten en kwaliteitseisen Een voorstel en besluit van de Stuurgroep hoe in regionaal verband aandacht te geven aan de bestaande woningvoorraad: 1. Analysefase: Analyse van de problematiek bestaande voorraad: waar liggen aandachtspunten of waar zijn ze in de toekomst te verwachten (zie onder aanleiding ), hebben we eenzelfde beeld als we het over de aandacht voor de bestaande voorraad hebben; 2. Verhelderingsfase: het inkaderen van het onderwerp. Als de deelonderwerpen in grote lijnen door alle gemeenten (h)erkend wordt, komen we gezamenlijk tot keuzes welke deelaspecten we nader gaan onderzoeken en hoe we de structurele kennisdeling vorm geven (in principe wordt dit vooralsnog gekoppeld aan het reguliere overleg RRO-werkgroep wonen Uden/Veghel); 3. Uitwerkingsfase: gekozen deelonderwerpen verder onderzoeken en de kennis daarover met elkaar delen. Fasering en tijdsplanning (in welke fases wordt het project onderverdeeld; hoe zijn ze gekoppeld aan tussenresultaten, welke mijlpalen worden bereikt, welke prestatie-indicatoren worden gebruikt) - Analysefase: najaar 2012; - Verhelderingsfase: najaar 2012, indien nodig voorjaar 2013; Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

14 - Uitwerkingsfase: start in 2013 en vervolg (afhankelijk van belang onderwerp en regionale meerwaarde van kennisdeling). - December 2012: stuurgroep RRO informeren over gekozen deelonderwerpen. Risico s Om de betrokkenheid van iedere gemeente te bewerkstelligen versterken we het draagvlak (bestuurlijk en ambtelijk). Projectorganisatie Projectgroep: Ingrid van Lankvelt (gemeente Uden), Bert van Cuijk (corporatie Area Wonen, Uden/Veghel), Manuel Groot Zevert (provincie Noord Brabant), Annemie Hellings (Gemeente Schijndel). Werkgroep: leden werkgroep Wonen RRO-overleg Uden/Veghel. Keuze: kennisdeling koppelen aan regulier overleg RRO-Wonen-Uden/Veghel. Langere bijeenkomst per keer, maar het beperkt extra bijeenkomsten. Verkenning belanghebbenden / Stakeholders De andere 2 regio s hebben geen werkgroep bestaande voorraad. Wel is de regio Land van Cuijk er als onderdeel van de Regionale woningmarktstrategie Land van Cuijk mee bezig. Per deelonderwerp bekijken met wie de werkgroep aan te vullen c.q. wie uit te nodigen om kennis te delen. Benodigd budget Geen budget, iedere gemeente, corporatie en provincie levert bijdrage in tijd. Beslispunt 3 De stuurgroep bevestigt de prioriteit van de gekozen opgaven en stemt in met de plannen van aanpak voor: - wonen zorg en welzijn als integrale en leidende opgave; - huisvesting arbeidsmigranten; - focus op de bestaande voorraad, herstructurering en duurzaamheid zoals hierboven verwoord in de paragrafen 2.4. t/m 2.6. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

15 3. Huidige situatie woningmarkt In de gesprekken die met gemeenten zijn gevoerd, werd door alle gemeenten als grootste knelpunt de huidige stagnatie op de woningmarkt genoemd. Het besef is er, dat er beweging nodig is van veel partijen, van rijk en gemeenten, ontwikkelaars tot banken en consumenten, om weer beweging in de woningmarkt te krijgen. Een aantal gemeenten is inmiddels actief aan de slag om te bezien wat zij zelf kan doen. Dit kan betekenen actief het gesprek aan gaan met ontwikkelaars en corporaties, tot het prioriteren van het woningbouwprogramma. Daarmee is een begin gemaakt, naar verwachting is er meer nodig. In de afgelopen jaren is het al dan niet realiseren van de woningbouwopgave gemeten door middel van de zogenaamde Stagnatie-indicator. Deze is gebaseerd op de afgegeven bouwvergunningen. Nu het afgeven van een bouwvergunning niet langer een garantie is voor het daadwerkelijk bouwen van een woning, is vanaf begin 2008 een start gemaakt om de in aanbouw genomen woningen te monitoren Aantal in aanbouw genomen woningen (per kwartaal), NOOORD-BRABANT, totaal huur koop eengezins meergezins e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e Figuur 3: Aantal in aanbouw genomen woningen Noord-Brabant Het aantal in aanbouw genomen woningen is in 2011 teruggevallen tot kwartaalniveaus die tot de laagste behoren sinds het begin van de kredietcrisis. Figuur 3 laat de 'dubbele dip zien, met het 4e kwartaal van 2011 als (voorlopig?) dieptepunt. Wanneer het aantal in aanbouw genomen woningen zich de eerstkomende tijd blijft bewegen rond de (sterk teruggevallen) niveaus van 2011, zal ook het aantal op te leveren nieuwbouwwoningen na de (lichte) opleving in 2011 en 2012 in 2013 weer terugvallen. Een eerste inschatting komt uit op een nieuwbouwproductie in 2013 van tussen de en woningen en een groei van de woningvoorraad van tussen de en woningen. Bij deze (netto) groei van de woningvoorraad is rekening gehouden met de (trendmatige) sloop van woningen en is ook een inschatting van het aantal 'toevoegingen anderszins' verwerkt. Deze in 2013 verwachte woningbouwaantallen zijn vergelijkbaar met het diepterecord uit toen de woningvoorraad met woningen groeide. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

16 Grote vraag is dan ook, hoe het aantal in aanbouw genomen woningen zich de komende kwartalen verder zal ontwikkelen en of het sombere beeld voor de eerstkomende tijd toch nog wat positiever zal bijkleuren. Wanneer ingezoomd wordt op de regio Noordoost, verschilt het beeld niet sterk van het Brabantse beeld. Voor 2011 lag de feitelijke nieuwbouw op woningen, naar verwachting komt de nieuwbouwproductie voor 2012 uit op woningen. Ook in Noordoost wordt voor 2013 een terugval verwacht. De eerste inschatting is dat de nieuwbouwproductie dan rond de woningen ligt Aantal in aanbouw genomen woningen (per kwartaal), NOORDOOST-BRABANT, totaal huur koop eengezins meergezins e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e Figuur 4: Aantal in aanbouw genomen woningen Noordoost-Brabant Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni

17 4. Doorkijk opgaven tweede helft 2012 In de komende maanden wordt door de werkgroepen wonen het RRO van december 2012 voorbereid. In december zullen naar verwachting de volgende beslispunten aan het RRO worden voorgelegd: a. Kennisnemen van de actuele versie van de Regionale Agenda Wonen, wederom een regionaal deel A en een achtergronddocument deel B met brabantbrede analyses van trends en ontwikkelingen op de woningmarkt en de planontwikkeling door gemeenten, o.a. op basis van de door de gemeenten aangeleverde matrices van woningbouwcapaciteiten in hun plannen. In het regionale deel A zullen een aantal beslispunten opgenomen zijn die betrekking hebben op de opgaven voor 2013 en daarna. b. Besluiten hoe om te gaan met in het verleden gemaakte (bilaterale) bestuurlijke afspraken in het licht van de regionale woningbouwafspraken. c. Kennisnemen van de Regionale Woningmarkt Strategie van het Land van Cuijk en besluiten hoe de hierin vastgelegde afspraken worden ingepast in de regionale afspraken die in het RRO worden gemaakt. d. Kennisnemen van de (tussen)resultaten van de werkgroepen die aan de slag zijn gegaan met de opgaven die in de paragrafen 2.4 t/m 2.6 zijn genoemd: - wonen zorg en welzijn als integrale en leidende opgave; - huisvesting arbeidsmigranten; - focus op de bestaande voorraad, herstructurering en duurzaamheid. Regionale Agenda Wonen RRO-NO juni