Cultuurtraject Rotterdam

Transcriptie

1 Evaluatieverslag Cultuurtraject Rotterdam Schooljaar 2015 /

2 2

3 Inleiding Voor u ligt het klanttevredenheidsonderzoek van het Cultuurtraject Rotterdam voor het schooljaar In het verslag zullen we eerst ingaan op het Cultuurtraject Rotterdam. Wat is het Cultuurtraject Rotterdam, hoe wordt het georganiseerd en wat zijn de feiten. Ten tweede zullen we een korte toelichting geven op hoe het klanttevredenheidsonderzoek tot stand is gekomen. Wat is het doel hiervan en hoe is het opgezet. Daarna komen de resultaten en een korte analyse aan bod van het Cultuurtraject Rotterdam in het schooljaar Scholen konden dit jaar voor het eerst kiezen voor een Themalijn binnen het Cultuurtraject, de resultaten over deze themalijn zijn opgenomen in een aparte sectie. Index Cultuurtraject Rotterdam... 4 Klanttevredenheidsonderzoek... 5 Resultaten Primair Onderwijs onderbouw: groep 1 t/m Resultaten Primair Onderwijs bovenbouw: groep 5 t/m Resultaten Voortgezet Onderwijs onderbouw: klas 1 t/m Themalijn: Rotterdam Viert de Stad Tot slot Colofon

4 Cultuurtraject Rotterdam Context Het Cultuurtraject Rotterdam is een cultuureducatief basispakket voor leerlingen van groep 1 in het primair tot en met leerjaar 3 in het voortgezet Rotterdamse onderwijs. Alle Rotterdamse scholen uit het primair en voortgezet onderwijs kunnen deelnemen aan het Cultuurtraject Rotterdam. Een school schrijft zich in het primair onderwijs in voor alle groepen, terwijl ze zich in het voortgezet onderwijs kan inschrijven voor de leerjaren 1 tot en met 3. Aan het Cultuurtraject dragen zowel scholen, culturele instellingen als het Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam (vanaf nu het KCR ) bij. Leerlingen van scholen die jaarlijks aan het Cultuurtraject Rotterdam meedoen, maken alle kunstdisciplines mee: beeldende kunst, dans, media, theater, muziek, erfgoed en literatuur. Aanvankelijk gebeurt dat binnen de muren van de basisschool. Vanaf groep 5 gaan de leerlingen steeds vaker naar buiten. De projecten voeren leerlingen langs concertzalen, theaters en musea en brengen ze in contact met kunstenaars uit de verschillende disciplines. De leerlingen ontmoeten denkers, makers en professionals. Aan het eind van het Cultuurtraject Rotterdam is de leerling bekend en vertrouwd met de kunsten in het algemeen en de plekken in de stad waar ze worden beoefend en vertoond. Het traject wil hen, binnen het onderwijs, enthousiast maken voor kunst en cultuur, een kunstbeleving teweegbrengen en interesse voor de verschillende kunstvormen aanwakkeren. Ook draagt het Cultuurtraject bij aan de bevordering van een rijke leeromgeving. De leerkracht kiest jaarlijks twee projecten uit en krijgt materiaal ter beschikking waarmee het project kan worden voorbereid en afgerond. Hierdoor vinden de projecten aansluiting bij het reguliere onderwijs. Rol van de verschillende partijen Het KCR organiseert het Cultuurtraject Rotterdam als een stedelijke voorziening waarin scholen en culturele instellingen elkaar ontmoeten. Het KCR richt het traject dusdanig in dat alle partijen ermee uit de voeten kunnen en er voordeel aan beleven. Daarnaast voert het de regie over het Cultuurtraject-programma en heeft het de eindverantwoordelijkheid voor de kwaliteit, samenhang en aansluiting op het onderwijs in de klas. Verder zorgt het KCR voor de organisatie als geheel en de organisatie heeft tevens een loketfunctie: klantenservice, beheer van de inschrijvingen, planning, facturering, evaluatie en communicatie met alle betrokken partijen. De culturele instellingen die deelnemen aan het Cultuurtraject zijn eigenaar van hun eigen Cultuurtrajectprojecten. Zowel de artistieke als de educatieve verantwoordelijkheid ligt bij de culturele instellingen. Zij leveren de daadwerkelijke projecten aan de leerlingen. De scholen maken kennis met een vernieuwd Cultuurtraject door middel van de ingevoerde Themalijn. Zij kunnen meebepalen hoe hun persoonlijke traject eruit komt te zien. Gedurende het jaar bieden zij een locatie aan voor de betreffende activiteit of gaan zij met de leerlingen op pad om een activiteit op locatie te ervaren. Schooljaar : de feiten Algemeen Aantal Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Onderbouw deelnemende leerlingen deelnemende schoollocaties verschillende projecten 106 deelnemende culturele instellingen 36 Themalijn Rotterdam Viert de Stad Aantal Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Onderbouw deelnemende leerlingen deelnemende schoollocaties verschillende projecten 29 deelnemende culturele instellingen 23 4

5 Klanttevredenheidsonderzoek Waarom een klanttevredenheidsonderzoek? Het KCR monitort het Cultuurtraject Rotterdam om de kwaliteit van het project te borgen en te ontwikkelen door middel van een digitale enquête. Dit is het derde achtereenvolgende jaar waarin geëvalueerd wordt middels een enquête. Culturele organisaties kunnen de enquêteresultaten van hun eigen projecten doorlopend inkijken. De evaluatie van het Cultuurtraject Rotterdam dient de volgende doelen: Kwaliteitswaarborging: De uitkomsten van de enquêtes worden per project teruggekoppeld naar de aanbieders en om hierover een gesprek aan te kunnen gaan. Klanttevredenheid: De tevredenheid van klanten van het Cultuurtraject (scholen) monitoren. Transparantie: Jaarlijks inzichtelijk maken hoe het Cultuurtraject ervaren wordt en aan welke (verbeter)punten in het komende jaar gewerkt wordt voor en door de betrokken partijen. Hoe werkt het? Elke school die deelneemt aan Cultuurtraject Rotterdam ontvangt, na afloop van deelname aan een activiteit, een uitnodiging voor het invullen van een online enquête. Hierbij wordt de schoolcontactpersoon gevraagd de link naar de enquête door te sturen aan de leerkrachten die bij het project aanwezig waren. Alle aanbieders van activiteiten binnen het Cultuurtraject ontvangen inloggegevens per Cultuurtraject-project waarmee zij de enquêteresultaten bekijken via een online web rapportage. Waar gaat de enquête over? De enquête bestaat uit 5 delen: Beoordeling van het gehele project & haar verschillende onderdelen In het eerste deel van de enquête vragen wij de scholen om het project in het algemeen en op inhoud te beoordelen. Effect op de leerlingen Het effect van een activiteit is lastig objectief te meten. Wij verwachten wel dat de aanwezige leerkrachten een inschatting kunnen maken van het effect dat een activiteit heeft op de leerlingen en bevragen hen hierover. Themalijn Rotterdam viert de Stad! Dit gedeelte is dit jaar nieuw in de enquête naar aanleiding van de ingevoerde Themalijn Rotterdam viert de stad! De belangrijkste vraag die hier gesteld wordt is of de respondenten het centrale Rotterdamse thema Rotterdam viert de stad! als meerwaarde hebben ervaren bij deze activiteit. Daarnaast proberen we middels een open vraag meer inzicht te krijgen in de opgedane ervaring binnen deze Themalijn. Planning & organisatie In dit onderdeel controleren wij of scholen tevreden zijn over de planning door KCR voorafgaand aan en de organisatie tijdens de activiteit. Lesmateriaal en voorbereiding In de enquête vragen wij naar de tevredenheid over het lesmateriaal en de projectinformatie (indien van toepassing) en het gebruik hiervan. We vragen ons ook af of de leerkracht het project heeft voorbereid. 5

6 Resultaten Primair Onderwijs onderbouw: groep 1 t/m 4 In de onderbouw van het primair onderwijs (groep 1 tot en met groep 4) zijn er 522 enquêtes ingevuld. In totaal hebben er in het schooljaar voor deze categorie 39 projecten plaatsgevonden. Het grootste gedeelte van de personen die de enquête hebben ingevuld was daadwerkelijk zelf aanwezig bij de activiteit (98,7%). Amper 1,3% heeft de enquête ingevuld zonder de activiteit zelf te hebben meegemaakt. Activiteit in zijn geheel 1a. Hoe beoordeelt u de activiteit in zijn geheel? 30,8% 0,4% 0,6% 2,9% 10,3% 55,0% Een zeer klein deel van de activiteiten scoort in zijn geheel lager dan een voldoende. Meer dan de helft wordt beoordeeld als goed en in totaal krijgt ruim 95% minimaal een voldoende. Het grootste deel van de activiteiten wordt als leuk bestempeld. Er zijn een aantal factoren doorslaggevend bij de beoordeling van de activiteit. Voor een goede beoordeling is het onder andere van belang dat de inhoud van de activiteit aansluit bij het niveau en de belevingswereld van de doelgroep. Erg leuke en interactieve les, die goed aansluit bij de belevingswereld van kleuters. Het richt de kleuters erg op goed kijken en luisteren. Zeer slecht Slecht Matig Goed aangepast aan het niveau van de kinderen. Er was heel veel te zien en te beleven. [ ] Een van de leukste voorstellingen ooit. Voldoende Goed Zeer goed Verder wordt interactiviteit zeer gewaardeerd aangezien het de betrokkenheid bij de activiteit vergroot en omdat het voor kleuters moeilijk is om lang stil te zitten. De leerlingen konden allemaal actief meedoen en waren zeer betrokken. [ ] Zelfs de 'meest lastige' leerling deed zeer goed mee. Het uur was zo om. Daarnaast worden goed en origineel gebruik van de beschikbare materialen en afwisseling tijdens de activiteit genoemd als elementen die positief bijdragen aan het resultaat van de activiteit. Computer gebruik in samenwerking met muziek was een openbaring voor de kinderen. De enkele minder dan voldoende beoordelingen zijn het gevolg van een activiteit die te lang duurt of (te) passief is. Kinderen in deze leeftijdscategorie hebben moeite met lange concentratieperiodes waarin ze enkel mogen luisteren. Het slecht of niet aansluiten bij het niveau en/of de belevingswereld van de kleuters wordt ook een aantal keer genoemd. Een voorkomende oorzaak hiervan was bijvoorbeeld te moeilijk taalgebruik waardoor het voor de leerlingen soms moeilijk te volgen was. Het decor en aankleding waren verzorgd, de personages origineel, attributen leuk. Maar de activiteit was te talig, te moeilijk en te lang voor onze doelgroep. Het spel van de desbetreffende persoon was uitstekend, maar het thema sloeg niet aan op de beleving van de kinderen. Het was een veel te zwaar onderwerp. 6

7 Aansluiting bij niveau en belevingswereld 1b. Hoe sluit de inhoud van de activiteit aan bij het niveau en de belevingswereld van de leerlingen? 6 Hoe sluit de inhoud van de activiteit aan bij 5 49,6% 46,7% ,8% 28,9% 2 17,0% 17,6% 1 3,4% 3,8% 0,4% 1,3% 0,4% 0,8% 1,5% 0,6% het niveau van de leerlingen de belevingswereld van de leerlingen Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Ruim 90% van de respondenten is van mening dat de activiteit voldoende tot zeer goed aansluit bij zowel het niveau als de belevingswereld van de leerlingen. Een activiteit op kleuterniveau! Het meespelen gaat dan vanzelf. De uitvoerder speelde heel leuk in op de inbreng van de kinderen. Leuke, overzichtelijke (zich herhalende) scenes. De voorstelling werd op een enthousiaste manier gebracht, maar was eigenlijk een beetje te moeilijk. Er werd teveel een beroep gedaan op het voorstellingsvermogen van de kinderen. Begeleiding van de activiteit 1c. Beoordeling van de begeleiding door docenten bij de activiteit Hoe vindt u ,7% 51,5% 47,3% 4 34,1% 36,4% 3 25,9% ,0% 18,0% 12,1% 2,3% 2,5% 0,6% 2,3% 2,7% 1,1% 1,0% 0,2% 0,6% 0,8%...de begeleiding door de docent(en) bij de activiteit...dat het taalgebruik van de docent(en) aansluit bij het niveau van de leerlingen?... de interactie tussen de docent(en) en de leerlingen? Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed N.v.t. 7

8 Ongeveer 95% van de respondenten vindt dat de begeleiding door, het taalgebruik van en de interactie tussen de docent en de leerlingen voldoende tot zeer goed was bij de activiteit. Uit de toelichtingen blijkt dat deskundige begeleiding essentieel is. Enthousiasme alleen is niet voldoende, de docent moet ook duidelijk communiceren en rust weten over te brengen. De dansers waren erg ervaren en namen orde en rust heel serieus. Onze leerlingen hebben dit hard nodig. De speelster was erg enthousiast en zat goed in haar rol. De kinderen waren allemaal betrokken, ze mochten veel meedoen en het verhaal was fantastisch! Het effect van de activiteit op de leerlingen en de leerkrachten 1d. Hoe heeft de activiteit de leerlingen beïnvloed? De activiteit heeft de leerlingen...geïnspireerd...verrast...iets geleerd over de kunstdiscipline 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%...iets geleerd over de kunstdiscipline...verrast...geïnspireerd Eens 54,6% 85,1% 66,7% Niet eens/niet oneens 24,1% 8,8% 18,2% Oneens 9,2% 3,3% 5,7% Weet ik niet 12,1% 2,9% 9,4% Een groot aantal leerlingen heeft dankzij de gevolgde activiteit binnen het Cultuurtraject iets geleerd over de kunstdiscipline (54,6%). De activiteiten waren daarnaast voor velen inspirerend (66,7%) en bijna alle activiteiten bleken verrassend te zijn (85,1%). Hoewel de activiteiten overwegend leerzaam waren, valt er op dit gebied nog veel winst te boeken. Iets minder dan de helft van de respondenten (45,4%) geeft namelijk aan dat de activiteit niets heeft bijgedragen aan de kennisontwikkeling over de discipline (9,2%), twijfelt over het leerzame karakter (12,1%) of heeft een neutrale mening over de positieve invloed (24,1%). Leuke en inspirerende les, zeker de muzikale ondersteuning was voor de kleuters verrassend. Goed voor hun beeldvorming qua muziek. Komen zelden in aanraking met deze muziekvorm. 8

9 1e. Hoe heeft de activiteit de leerkrachten beïnvloed? ideeën gegeven voor in de klas De activiteit heeft de leerkrachten verrast geïnspireerd Ja 66,7% 76,6% 77,2% Nee 24,7% 19,0% 16,5% Weet ik niet 8,6% 4,4% 6,3% Het werd zo beeldend gebracht dat ik dacht dat er boslucht was verspreid, als zintuiglijk extraatje. Driekwart van de leerkrachten is zowel verrast als geïnspireerd door de bijgewoonde activiteit (76,6% respectievelijk 77,2%). Daarentegen is het aantal leerkrachten dat door de activiteit ook daadwerkelijk ideeën heeft gekregen die in de klas uitgevoerd kunnen worden beduidend kleiner (66,7%). Bijna een kwart (24,7%) van de respondenten is zelfs van mening dat de activiteit geen ideeën heeft opgeleverd voor in de klas. Minder dan 10% van de respondenten weet niet of de activiteit ideeën heeft opgeleverd, heeft verrast of wist te inspireren. Beoordeling van de organisatie van de activiteit 1f. Hoe wordt de organisatie van de activiteit beoordeeld? de planning voorafgaand aan Hoe beoordeelt u... de activiteit de organisatie tijdens de tijdsduur van Zeer slecht 0,6% 0,2% 0,4% Slecht 2,9% 0,6% 0,8% Redelijk 7,9% 4,2% 8,0% Voldoende 27,0% 22,0% 18,2% Goed 45,4% 55,7% 56,3% Zeer goed 5,9% 16,9% 15,5% Weet ik niet 10,3% 0,4% 0,8% 9

10 Ruim driekwart (78,3%) van de respondenten vindt de planning voorafgaand aan de activiteit voldoende tot zeer goed. Met betrekking tot de organisatie tijdens en de tijdsduur van de activiteit geeft zelfs 94,6% respectievelijk 90% van de respondenten een voldoende tot zeer goede beoordeling. Niet te lang en niet te kort, maar het was zo inspirerend dat het nog wel langer had kunnen duren. Vooraf heel veel materiaal en een goede beschrijving gekregen. De materialen worden een dag van te voren al gebracht. Bij aankomst staan alle materialen uitgestald wat voor een indrukwekkende start van de les zorgt. [ ] De activiteit had wel uren mogen duren, zo leuk vonden wij het! In de meeste gevallen was de planning op voorhand duidelijk. In een aantal gevallen ontbrak de planning volledig of was de planning te krap. Soms wordt aangegeven dat de planning beter had gekund omdat (het thema van) de activiteit op het moment van de activiteit niet aansloot bij de belevingswereld van de leerlingen. De zeer positieve beoordeling van de organisatie van de activiteit is het gevolg van het tijdig aanwezig zijn van de materialen, de deskundige en enthousiaste begeleiding van de activiteit en het uitkomen van de voorafgaande planning. Alles was zo doordacht dat alle kinderen voortdurend bezig waren zonder elkaar in de weg te zitten: tekenen, knippen opruimen, verven, weer opruimen. Fijn. De organisatie door de acteurs verliep op rolletjes en ze wisten de kinderen tot de laatste minuut te boeien. Wat betreft de tijdsduur wordt regelmatig aangegeven dat de kinderen het jammer vonden dat de activiteit was afgelopen en dat deze nog veel langer had mogen duren. Toch blijkt uit de vele opmerkingen van de respondenten over de regelmatig te lange duur van de activiteit dat hier nog enige winst valt te behalen. Projectinformatie, voorbereiding en lesmateriaal 1g. Hoe beoordeelt u de projectinformatie en het lesmateriaal? ,3% ,0% 31,0% 28,4% ,4% 15,9% 4,2% 0,2% 1,0% 2,3% 0,4% 0,8% 1,5% 2,7% Projectinformatie Lesmateriaal Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed N.v.t. Bijna driekwart van de respondenten (73,6%) geeft aan de projectinformatie te hebben ontvangen. 66,3% van het totaal aantal respondenten beoordeelt de ontvangen projectinformatie als voldoende tot zeer goed. Er kan dus geconcludeerd worden dat van degenen die de projectinformatie hebben ontvangen, 90% deze informatie als voldoende tot zeer goede beoordeling geeft. 10

11 Minder dan de helft (46,6%) heeft het lesmateriaal ontvangen. Van het totaal aantal respondenten beoordeelt 36% het ontvangen lesmateriaal als voldoende tot zeer goed. Van degenen die het lesmateriaal hebben ontvangen geeft dus ruim driekwart (77,4%) een voldoende tot zeer goede beoordeling. 1h. Het lesmateriaal Heeft u het lesmateriaal (mits aanwezig) in de klas gebruikt? Was het lesmateriaal een waardevolle toevoeging aan de activiteit? 11,3% 19,7% 57,9% 30,8% 6,1% 74,1% Ja Nee N.v.t. Ja Nee Niet van toepassing Hoewel ongeveer de helft van de respondenten, zoals hierboven vermeld, het lesmateriaal heeft ontvangen, heeft amper 11,3% (van het totaal aantal respondenten) het lesmateriaal in de klas gebruikt. Ongeveer een vijfde (19,7%) van alle respondenten is van mening dat het lesmateriaal een waardevolle toevoeging aan de activiteit is. Ik heb het lesmateriaal gebruikt. Het was leuk dat de kinderen wisten wie er kwamen en waar de voorstelling over ging Ja, ik heb de Prezi in de klas afgespeeld. Het gaf de leerlingen een beetje een idee over wat zij konden verwachten van de voorstelling. Ik vond niet dat de Prezi toegevoegde waarde had op de voorstelling. 1i. Voorbereiding Heeft u de activiteit voorbereid? 24,9% 48,1% 27,0% Ja Nee N.v.t. Bijna driekwart (73%) van de respondenten heeft de activiteit niet voorbereid. Een kwart (24,9%) van deze respondenten geeft aan dat het voorbereiden van de activiteit simpelweg niet van toepassing was. Van de 141 respondenten (27%) die wel aandacht hebben geschonken aan het voorbereiden van de activiteit, heeft 41,9% het aanwezige lesmateriaal gebruikt (van het totaal aantal respondenten is dit 11,3%). 11

12 Suggesties ter verbetering van de activiteit Het merendeel van de reacties is positief. Er is veelvuldig aangegeven om vooral zo door te blijven gaan met het Cultuurtraject. Ga zo door! Echt een superleuke verteller! Het was een gouden les. De leerlingen hebben genoten! Er zijn een viertal suggesties die in de toelichting duidelijk naar voren komen. Zo is er veel vraag naar het visualiseren van de activiteiten en worden er suggesties gedaan om de activiteit beter aan te laten sluiten bij de belevingswereld van de kleuters. Daarnaast is de vraag naar interactiviteit een terugkerend onderwerp. Verder blijkt de beschikbaarheid van materialen zeer wenselijk. Aan de ene kant gaat het om materialen die voor en na de activiteit kunnen worden gebruikt om meer diepgang te creëren, aan de andere om de beschikbaarheid van het (beeld)materiaal dat tijdens een activiteit wordt geproduceerd. Suggestie 1: visuele activiteiten, want beelden zeggen meer dan woorden! Misschien een PowerPoint presentatie met wat voorbeelden van kunst. Ze hebben er nu even kort over gesproken en dan blijft het zo abstract voor de kinderen. Beelden maken [ ] duidelijker waar het over gaat. Wat is kunst precies en in welke vormen zie je kunst? Meer gebruik maken van beeldmateriaal. Dit spreekt tot de verbeelding bij de kinderen. Suggestie 2: betere aansluiting bij de belevingswereld Het thema Grootmoeders tijd is niet iets wat wij snel zouden behandelen in groep 1/2. Maar de activiteiten uit de koffer konden we zelf wel omvormen binnen onze thema's. Misschien kunnen jullie dat ook doen? Dat maakt het nog meer binnen de belevingswereld van de kinderen passen. Suggestie 3: interactiviteit Dansen op muziek met kleuters is een feest. [ ] Vertellen kunnen wij leerkrachten zelf ook. Dansen is een specifieke vaardigheid, die maar weinig mensen beheersen. De volgende keer nog meer dans, ook omdat het interactief is. Suggestie 4: grotere beschikbaarheid (beeld)materiaal We hebben met elkaar heel leuk geluiden gemaakt bij het filmpje. Dit had ik graag op de website van school gezet, maar we kregen het beeldmateriaal niet. Dat was jammer. Het was aardig om een eigen prentenboek voor de groep te ontvangen zodat dat exemplaar in de boekenkast kan worden gebruikt Misschien een flyer voor naderhand, zodat de kinderen weten waar ze op Toneel kunnen gaan of waar ze jullie kunnen bewonderen. 12

13 Resultaten Primair Onderwijs bovenbouw: groep 5 t/m 8 In de bovenbouw van het primair onderwijs zijn er 432 enquêtes ingevuld. In totaal hebben er 44 projecten plaatsgevonden in schooljaar Bijna iedereen die de enquête heeft ingevuld was daadwerkelijk zelf aanwezig bij de activiteit (98,6%). Een zeer klein deel (1,4%) van de respondenten heeft de enquête ingevuld zonder de activiteit zelf te hebben meegemaakt. Beoordeling van de hele activiteit 2a. Hoe beoordeelt u de activiteit in zijn geheel? 0,2% 1,4% 5,6% 20,8% 21,8% 50,2% Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed De helft (50,2%) van de respondenten beoordeelt de hele activiteit als goed, terwijl zelfs 92,8% een voldoende tot zeer goed geeft. Deze grotendeels positieve beoordelingen komen doordat de activiteit veelal goed aansloot bij de belevingswereld van de leerlingen, wist te boeien, afwisselend was, goed werd begeleid, op niveau was, werd ervaren als interactief en leerzaam. Daarnaast was de bijgewoonde voorstelling vaak van goede kwaliteit en mooi. De activiteit sloot aan de belevingswereld van de kinderen. Ze hebben genoten en konden daarna op school vertellen over de emoties die ze hebben gezien. Het werd gegeven door een erg enthousiaste vrouw, die precies wist hoe ze de kinderen moest boeien! Zo'n les staat of valt door degene die hem geeft! Een zeer gevarieerde dansuitvoering en kinderen bleven geboeid tot het eind. De twee groepen werden verdeeld en apart onder de hoede genomen. Hierdoor was er veel aandacht voor de leerlingen en kon iedereen eigenlijk wel aan de beurt komen. De organisatie stak goed in elkaar en de begeleiding/acteurs hadden een prettige manier van interactie met de kinderen. De behandelde onderwerpen sloten goed aan bij het niveau van de kinderen. Kinderen vinden dit een leuke activiteit. Vorig schooljaar waren ze ook in de Doelen. Dat wisten ze nog! Via ouders komen ze hier nooit, dus het is essentieel, dat de kinderen via school in contact komen met deze cultuurervaring! Hoewel de toelichtingen overwegend positief zijn, wordt er meerdere malen aangegeven dat de voorstelling soms ongeschikt was, niet op niveau of niet aansluitend bij de belevingswereld. Het verhaal was totaal niet geschikt voor deze leeftijd. [ ] Er waren allemaal dingen te zien die wij de kinderen niet willen aanleren, zoals boeken scheuren als je jaloers bent, schoppen en schelden, [ ] De kinderen snapten het ook niet [ ]. Ook het geweld vonden zij raar. Het dansen was mooi om te zien, (maar het) thema sloot wat minder aan bij de beleving van de kinderen. Sowieso is het onderwerp 'seks', wat tijdens de voorstelling naar voren kwam, te hoog gegrepen voor kinderen van 8 / 9 jaar. Voor een groep 6/7/8 was de activiteit wellicht te makkelijk. 13

14 Beoordeling van de voorstelling/rondleiding en workshop 2b. Hoe beoordeelt u de inhoud van de verschillende onderdelen van de activiteit? Hoe beoordeelt u ,8% 52,4% ,4% 14,4% 13,5% 25,8% 1 6,0% 4,8% 2,7% 0,8% 1,9% 3,1% 0,4% voorstelling/rondleiding (369 respondenten) workshop (229 respondenten) Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Zowel voor de voorstelling/rondleiding als voor de workshop geeft rond de 90% een voldoende tot zeer goede beoordeling. Ongeveer driekwart (74,2% respectievelijk 78,2%) van de respondenten geeft een goede of zeer goede beoordeling over de voorstelling/rondleiding en de workshop. Voorstelling/rondleiding Voor de meeste leerlingen was de voorstelling/rondleiding een leuke, interactieve, leerzame en boeiende ervaring die goed aansloot bij hun niveau en belevingswereld. Het begrip 'waarde' is nu duidelijk voor de leerlingen. Leuke liedjes. Sloot aan bij wat de kinderen leuk vinden. Ik hoor de kinderen af en toe nog liedjes zingen uit de voorstelling. Sommige dingen sloten iets minder aan bij de belevingswereld [ ]. Dit deed niets af aan de voorstelling, want het wisselde ook per kind. Het ene kind vond het ene onderwerp leuker dan het andere. Op deze manier zat er zeker voor elk kind een aantal onderwerpen bij die erg aansloten op de belevingswereld. De interactie met de leerlingen was zeer positief. Leerlingen vonden het prettig om naar het verhaal van de begeleider te luisteren en hierop te reageren. In een enkel geval sloot de voorstelling/rondleiding niet goed aan bij het niveau en/of de belevingswereld, was de inhoud onsamenhangend of onduidelijk of werd de inhoud als ongeschikt beoordeeld. De boodschap was totaal niet duidelijk en veel te moeilijk voor de kinderen. Een veel gehoorde opmerking van de kinderen was: waar ging het nou over? Waar sloeg het op? Wat was nou het verhaal? De kostuums en de decors werden wel erg mooi gevonden. Ik vond niet alles geschikt voor de leeftijdsgroep. 14

15 Workshop De workshop wordt herhaaldelijk omschreven als interactief, vernieuwend en leerzaam. Het was erg leerzaam en vernieuwend voor de leerlingen om bezig te zijn met de diverse instrumenten. De workshop was zeker heel erg leuk. De kinderen werden er goed bij betrokken en deden actief mee. Het sprak de kinderen erg aan, omdat ze het fijn vinden in groepjes te werken. Op school is weinig kans voor echt handvaardigheid in het groot(s). Ook de materialen ontbreken alsmede de ruimte. De fantasie werd enorm geprikkeld door de opdracht. De workshop was erg leuk. De juf deed het heel goed. We hadden daardoor erg veel zin in de voorstelling. Helaas viel die tegen. Soms was de workshop niet op niveau (niet alleen te moeilijk, maar ook te gemakkelijk) of was de workshop wat aan de lange kant. 2c. Hoe beoordeelt u de begeleiding van de activiteit? Voorstelling/Rondleiding Hoe vindt u ,6% 54,7% 49,1% ,1% 20,8% 22,6% 17,0% 17,0% 26,4% 1 1,9% 1,9%...de begeleiding door de rondleider(s) 3,8% 1,9% 3,8% 3,8% 3,8%... dat het taalgebruik van de rondleider(s) aansluit bij het niveau van de leerlingen?... de interactie van de rondleider(s) met de leerlingen? Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Van de respondenten die deze vraag hebben ingevuld (dit zijn 53 respondenten) geeft de helft aan dat de begeleiding van de voorstelling/rondleiding goed was. Ruim 90% van de 53 respondenten geeft een voldoende tot zeer goede beoordeling aan de begeleiding. Ik twijfelde of deze kunst bij de kinderen zou aanslaan, maar door de goede rondleiding en door ze mee te nemen in het verhaal, waren zij allemaal geboeid. Alles was goed geregeld. Enthousiaste docenten, didactisch en pedagogisch prima in orde. De klas was verdeeld in 2 groepen. Twee begeleiders gingen met de groepen aan de slag. De ene groep heeft een adequate begeleider gehad waardoor het een leuke rondleiding met een geslaagde verwerking was. De andere groep had een begeleider die het groepje niet aan kon. De kinderen liepen gillend door het museum en niemand van het groepje had het werkstukje af. 15

16 Workshop Hoe vindt u ,0% 53,7% 48,5% ,3% 27,5% 17,9% 21,8% 16,2% 27,1% 1 1,7%...de begeleiding door de docent(en) bij de activiteit 3,5% 2,2% 3,9% 3,9% 3,9% 0,4% 0,4%...dat het taalgebruik van de docent(en) aansluit bij het niveau van de leerlingen?... de interactie tussen de docent(en) en de leerlingen? Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed N.v.t. Net als bij de begeleiding van de rondleiding/voorstelling is ongeveer 50% van de respondenten (229 respondenten) van mening dat de begeleiding van de workshop goed was. Ook nu geeft ruim 90% van de (229) respondenten aan de begeleiding voldoende tot zeer goed te vinden. De kunstenaars waren zeer enthousiast. Er was een goede voorbereiding getroffen alvorens met de kinderen aan de slag te gaan. De kinderen vonden de activiteit ook erg leuk, Ze konden hun creativiteit er in kwijt. Aansluiting van de inhoud van de activiteit bij niveau en belevingswereld 2d.Hoe sluit de activiteit aan bij het niveau en de belevingswereld van de leerlingen? Hoe sluit de (inhoud van de)... aan bij het niveau? 6 54,6% 5 47,7% ,9% 2 18,8% 17,9% 1 1,9% 2,2% 11,1% 10,8% voorstelling/rondleiding (369 respondenten) 1,4% 0,4% 5,2% workshop (229 respondenten) 3,1% Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Een groot aantal van de respondenten is van mening dat de voorstelling/rondleiding en workshop voldoende tot zeer goed aansloot bij het niveau van de leerlingen (83,4% respectievelijk 91,3%). 16

17 Hoe sluit de (inhoud van de)... aan bij de belevingswereld? 6 54,1% ,3% 3 30,6% 2 13,8% 13,3% 20,1% 19,7% 1 2,2% 2,4% voorstelling/rondleiding (369 respondenten) 1,4% 0,4% 2,6% workshop (229 respondenten) 3,1% Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Een groot aantal (80,2% respectievelijk 93,9%) vindt dat de voorstelling/rondleiding respectievelijk workshop voldoende tot zeer goed aansloot bij de belevingswereld van de doelgroep. De kinderen waren zelf bezig en herkenden zichzelf in mensenpraat. De inhoud sloot aan bij wat we in de klas behandelen. De kinderen vonden het interessant. Effectief, informatief, passend bij de leeftijd. 2e. Hoe sluit inhoud van de workshop aan op de activiteit? 0,6% 18,4% 45,6% 9,5% 25,9% Bijna 90% van de (158) respondenten vindt dat de workshop voldoende tot zeer goed aansluit bij de rondleiding/voorstelling. Bijna de helft van de (158) respondenten vindt dat de workshop volgend op de voorstelling/rondleiding goed aansluit bij dat onderdeel. Ongeveer 10% is van mening dat de workshop slecht tot matig aansluit, niemand beoordeelt de aansluiting als zeer slecht. Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed 17

18 Het effect van de activiteit op de leerlingen en de leerkrachten 2f. Hoe heeft de activiteit de leerlingen beïnvloed? De activiteit heeft de leerlingen......geïnspireerd...aan het denken gezet...verrast...een goed beeld gegeven van de...iets geleerd over de kunstdiscipline...iets geleerd over de kunstdiscipline 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%...een goed beeld gegeven van de culturele instelling(en)...verrast...aan het denken gezet...geïnspireerd Eens 57,4% 44,9% 72,0% 50,7% 53,7% Niet eens/niet oneens 24,5% 31,3% 16,4% 28,2% 25,5% Oneens 10,6% 13,7% 6,0% 13,4% 12,0% Weet ik niet 7,4% 10,2% 5,6% 7,6% 8,8% 72,0% van de respondenten is het eens dat de activiteit verrassend was voor de doelgroep. Daarnaast is (ruim) de helft van mening dat de activiteit de doelgroep iets geleerd heeft over de kunstdiscipline (57,4%), aan het denken heeft gezet (50,7%) of heeft geïnspireerd (53,7%). Vergelijkbaar met het VO blijft het aantal respondenten dat van mening is dat de activiteit een goed beeld heeft gegeven van de culturele instelling(en) wat lager (44,9%). 2g. Hoe heeft de activiteit de leerkrachten beïnvloed? geïnspireerd De activiteit heeft de leerkrachten...verrast... ideeën gegeven voor in de klas? Ja 72,2% 71,3% 52,5% Nee 22,7% 25,5% 36,1% Weet ik niet 5,1% 3,2% 11,3% De voorstelling heeft mij betoverd en mijn leerlingen vonden het mooi en geweldig. Bewondering op de maandagochtend. 18

19 Ruim 70% van de respondenten vindt dat de activiteit inspirerend en verrassend was (72,2% respectievelijk 71,3%). Ruim de helft van de respondenten (52,5%) vindt dat de activiteit daadwerkelijk ideeën heeft opgeleverd die kunnen worden gebruikt in de klas. Daar staat tegenover dat ruim een derde vindt dat het geen ideeën heeft gegeven voor in de klas. Voor de overige twee effecten, inspireren en verrassen, is dit percentage beduidend lager (22,7% respectievelijk 25,5%). Beoordeling van de organisatie van de activiteit 2h. Hoe wordt de organisatie van de activiteit beoordeeld? Hoe beoordeelt u de activiteit...de planning voorafgaand aan...de organisatie tijdens...de tijdsduur van Zeer slecht 0,9% 0,2% 0,9% Slecht 3,7% 2,1% 3,5% Redelijk 8,6% 8,1% 10,9% Voldoende 25,5% 20,1% 22,2% Goed 44,4% 53,9% 49,1% Zeer goed 6,3% 12,7% 11,1% Weet ik niet/n.v.t. 10,6% 2,8% 2,3% De organisatie van de activiteit scoort op alle vlakken voornamelijk een voldoende tot zeer goed. Wat betreft de planning voorafgaand aan de activiteit geeft ruim driekwart (76,2%) een voldoende tot zeer goed. Voor de organisatie tijdens en de tijdsduur van de activiteit liggen deze percentages nog hoger (86,7% respectievelijk 82,4%). Een goede ontvangst bij theater Zuidplein. Alle kinderen hadden snel een plaats in de zaal. Het duurde precies lang genoeg! En voor de wachttijd was een andere activiteit bedacht. Leuke PABO lessen in de klas gehad en de organisatie van het concert was ook prima. Suggesties ter verbetering van de organisatie zijn een betere informatievoorziening en lesmateriaal voorafgaand aan de activiteit, het beter afstemmen van de tijdsduur op de activiteit en/of doelgroep (soms was er te weinig tijd om alle deelnemers tot hun recht te laten komen of was de activiteit juist te lang voor de doelgroep) en, met name op locatie, een betere organisatie voor, tijdens en na de activiteit. De leerlingen kregen de opdracht niet helemaal af. Ze wilden graag nog doorgaan, maar de tijd was voorbij. Ik mocht mijn kinderen niet goed neerzetten bij binnenkomst bij de voorstelling. Ik moest doorlopen. Terwijl ik een aantal kinderen uit elkaar moest halen. Leerkrachten mochten niet tussen de leerlingen zitten, dit lijkt mij niet heel erg handig. Het was erg rommelig. Onze informatie klopte niet met hetgeen er aangeboden werd. Het was een hele andere expositie. 19

20 Projectinformatie, voorbereiding en lesmateriaal 2i. Hoe beoordeelt u de projectinformatie en het lesmateriaal? ,6% 4 37,3% 35,9% 3 26,4% 2 18,1% 18,5% 1 4,9% 0,2% 1,2% 2,5% 0,5% 0,9% 2,8% 2,3% Projectinformatie Lesmateriaal Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet De meeste respondenten (80,3% van de 425) hebben de projectinformatie ontvangen. Wat betreft het lesmateriaal heeft iets meer dan de helft (55,1%) aangegeven dit te hebben ontvangen. De projectinformatie wordt door 37,3% als voldoende beoordeeld en door 35,9% als goed. Bijna een vijfde (18,1%) geeft aan niet te weten hoe de projectinformatie te beoordelen. Het lesmateriaal is door 55,1% van de 425 respondenten ontvangen. 26,4% van alle respondenten beoordeelt dit materiaal als voldoende terwijl 18,5% het materiaal goed vindt. Opvallend hier is dat bijna de helft (48,6%) aangeeft niet te weten hoe het lesmateriaal te beoordelen. Dit antwoord is grotendeels verklaarbaar omdat maar iets meer dan de helft het lesmateriaal heeft ontvangen, maar op dit vlak valt dus nog veel winst te behalen 2j. Het lesmateriaal Heeft u het lesmateriaal (mits aanwezig) in de klas gebruikt? Was het lesmateriaal een waardevolle toevoeging aan de activiteit? 25,9% 49,5% 27,8% 24,5% 64,6% 7,6% Ja Nee N.v.t. Ja Nee Niet van toepassing 20

21 Ruim een kwart (25,9%) heeft het lesmateriaal gebruikt in de klas ter voorbereiding of nabespreking van de activiteit. Daar staat tegenover dat bijna een kwart (24,5%) het materiaal niet heeft gebruikt en bijna de helft (49,5%) het materiaal niet van toepassing acht. Dit laatste is weer te verklaren door het feit dat het lesmateriaal maar door ruimschoots de helft van de respondenten is ontvangen terwijl alle respondenten, ook degenen die het materiaal niet ontvangen hebben, deze vraag hebben ingevuld. Een vergelijkbaar aantal (27,8%) van de respondenten dat het lesmateriaal heeft gebruikt in de klas, vindt het lesmateriaal een waardevolle toevoeging aan de activiteit. Ook deze vraag is ingevuld door onder andere de respondenten die het materiaal niet hebben ontvangen, waardoor ook weer de 64,6% in grote mate wordt verklaard die heeft aangegeven dat zij de waardevolle toevoeging niet van toepassing acht. 2k. Voorbereiding Heeft u de activiteit in de klas voorbereid met de leerlingen? 19,9% 33,8% 46,3% Ja Nee N.v.t. De PO Bovenbouw zit qua voorbereiding tussen de Onderbouw en het VO in. Bijna de helft (46,3%) heeft de activiteit namelijk voorbereid. 21

22 Suggesties ter verbetering van de activiteit De activiteit wordt veelal goed beoordeeld met als gevolg dat er niet altijd suggesties worden gedaan ter verbetering in de toekomst. Nee, het was erg leuk. Jammer dat wij als groepsleerkrachten niet de tijd hebben om er vooraf en achteraf veel mee te doen. Ga zo door! We komen volgend jaar graag weer. Ik heb geen suggesties. Ik hoop alleen dat zulke voorstellingen en activiteiten blijven bestaan. Onze kinderen gaan namelijk niet of nauwelijks naar theatervoorstellingen. En hierdoor komen ze in aanraking met dit. Er zijn twee suggesties die duidelijk naar voren komen. De eerste is dat de activiteit beter dient aan te sluiten bij de belevingswereld vanwege de (ongepaste) inhoud of moeilijkheid ervan. Ten tweede blijkt dat de respondenten niet altijd op voorhand informatie en lesmateriaal ontvangen terwijl dat, als het op niveau is en daadwerkelijk wat toevoegt aan de activiteit, juist ontzettend wordt gewaardeerd. Suggestie 1: betere aansluiting belevingswereld Organisatie kan aangepast. Ik denk dat het in het vervolg beter is voor een groep 7/8, tenzij er een voorbereidende les is over de inhoud (figuurlijk taalgebruik en gebruik van beelden) voor de kinderen. Geen groepen 5/6/7 meer uitnodigen. Ik ben van mening dat deze voorstelling niet binnen de belevingswereld van kinderen van 8 t/m 11 gaat. Ook zeker het taalgebruik en de gebaren hebben mede mijn mening gevormd. Suggestie 2: beter(e) informatievoorziening en lesmateriaal vooraf Ik had op de site niet de informatie kunnen vinden. Was niet gewend aan deze manier van informatievoorziening. Daar ging het dus mis. Een rechtstreekse link is aanbevolen! Hetgeen wat voorbereid moet worden duidelijker en ook aantrekkelijker maken. Houdt er rekening mee dat lesroosters al vol zijn en dat de voorbereiding echt nuttig moet zijn, niet alleen voor de workshop ook op school. Het komt namelijk i.p.v. een andere les. Was erg tevreden over de les, op het missen van de informatie vooraf na. Zorg ervoor dat iedere school het materiaal krijgt en het bezoek kan voorbereiden. Daarmee staat of valt het resultaat van het bezoek. 22

23 Resultaten Voortgezet Onderwijs onderbouw: klas 1 t/m 3 In de onderbouw van het voortgezet onderwijs (klas 1 tot en met klas 3) zijn er 67 enquêtes ingevuld. In totaal hebben er in het schooljaar voor deze categorie 35 projecten plaatsgevonden. Het grootste gedeelte van de personen die de enquête hebben ingevuld was daadwerkelijk zelf aanwezig bij de activiteit (92,5%). Een zeer klein deel (7,5%) van de respondenten heeft de enquête ingevuld zonder de activiteit zelf te hebben meegemaakt. Beoordeling van de hele activiteit 3a. Hoe beoordeelt u de activiteit in zijn geheel? 1,5% 3,0% 13,4% 19,4% Een paar respondenten (4,5%) beoordeelt de activiteit lager dan een voldoende. Een vijfde (19,4%) van de respondenten is van mening dat de activiteit een voldoende waard is terwijl ruim driekwart (76,1%) een goede tot zelfs zeer goede beoordeling geeft met betrekking tot de activiteit in zijn geheel. De vaakst genoemde elementen die hebben geleid tot een positieve beoordeling zijn een goede begeleiding van de activiteit, aansluiting van de activiteit bij het niveau en de belevingswereld van de doelgroep, interactiviteit en de locatie van de activiteit. 62,7% Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Workshopleider was goed voorbereid. Leerlingen waren enthousiast. Fijn dat de workshop is aangepast. Voorgaande jaren maakten leerlingen een filmpje. Nu was de workshop veel interactiever en speelser. Schitterende locatie, duidelijke en interessante opdracht. Leuke en geïnteresseerde begeleiding. De leerlingen waren vrij in hun denken en werden geholpen waar nodig door de begeleiders. Ze kregen genoeg vrijheid voor hun eigen creativiteit. Het sloot goed aan bij de belevingswereld van de leerlingen. De introductie had voor onze leerlingen wel wat uitgebreider gemogen. Iets meer diepgang minder op de oppervlakte gericht. Er was tijdens het maakproces begeleiding indien de leerlingen daar behoefte aan hadden. 23

24 Beoordeling van de voorstelling/rondleiding en workshop 3b. Hoe beoordeelt u de inhoud van de verschillende onderdelen van de activiteit? Hoe beoordelt u de inhoud van de ,9% 49,3% ,7% 23,5% 23,9% 17,9% 1 5,9% 3,9% 4,5% 1,5% 3,0% voorstelling/rondleiding (51 respondenten) workshop (67 respondenten) Zeer slecht Slecht Matig Redelijk Goed Zeer goed Weet ik niet Ongeveer 6% van de respondenten oordeelt slecht of matig over de inhoud van zowel de voorstelling/rondleiding als de activiteit. De meesten beoordelen beide onderdelen als redelijk tot zeer goed (90,1% voorstelling/rondleiding en 91,1% workshop), waarvan ongeveer de helft het betreffende onderdeel als goed beoordeelt. Een klein aantal geeft aan niet te weten hoe de inhoud te beoordelen, wellicht omdat deze respondenten zelf niet aanwezig waren bij (het onderdeel van) de activiteit. Voorstelling/rondleiding De voorstelling/rondleiding wordt met name positief beoordeeld als de inhoudt aansluit bij het niveau en de belevingswereld van de leerlingen. Daarnaast wordt het gewaardeerd als dit onderdeel leerzaam en afwisselend is. Het sprak aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Knap acteer- en zangwerk! De docente wist de leerlingen te boeien met haar verhaal. Door het gebruik van actuele voorbeelden werd geschiedenis voor onze leerlingen aantrekkelijk gemaakt om naar te luisteren. Minder goede inhoudelijke beoordelingen over de voorstelling/rondleiding volgen door het feit dat de inhoud juist niet aansloot bij het niveau of de belevingswereld of de tijdsduur niet gepast was. In een aantal gevallen wordt opgemerkt dat de voorstelling/rondleiding te passief was waardoor leerlingen dit onderdeel saai vonden. Workshop De tijdsduur was te lang voor praktijkleerlingen, na luisteren is de concentratie weg bij dit type leerlingen. Het is een best abstracte voorstelling en daardoor voor de leerlingen uit de eerste klas te moeilijk om te begrijpen. Los daarvan vond ik het een prachtige voorstelling. De genoemde sleutels tot succes van de workshop zijn alweer een goede begeleiding en interactiviteit. Daarnaast moet de workshop aansluiten bij het niveau en de belevingswereld van de leerlingen en leerzaam zijn. 24

25 Enthousiaste docent, die onder de leerlingen bekend was. Wist de leerlingen te motiveren, uit te dagen en over hun onzekerheid te helpen om hun eigen geschreven rap te laten horen voor de andere groepen... Geweldig! De leerlingen konden zelf (of met hulp van een begeleider) een onderwerp verzinnen. Hierdoor konden de leerlingen een leuk verhaal bedenken, waarna er praktisch aan de slag werd gegaan. Echt wat onze kinderen leuk vinden: de mediawereld! Helaas bleken de hierboven genoemde succesfactoren bij een aantal workshops juist een valkuil te zijn waardoor de workshop minder goed wordt beoordeeld. De kwaliteit van de docenten wisselt nogal. Ze missen soms het vertrouwen in de kinderen en het vermogen om ze in korte tijd iets te laten maken. De workshop (spoken word) was te lastig voor het type leerlingen (praktijkonderwijs). Zij willen dingen doen, praten en schrijven vinden zij moeilijk. De drempel om het podium op te gaan was dan ook te hoog. Wat weinig ruimte voor creativiteit. Ze volgden een soort standaard procedure waar ze, op een paar hele kleine details na, nauwelijks hun eigen invulling aan konden geven. Je verhaal bedenken en figuren zelf vormgeven uit papier was wel creatief. 3c. Hoe beoordeelt u de begeleiding van de activiteit? de begeleiding door de rondleiders? (10 respondenten) Hoe vindt u......de begeleiding door de docent(en) bij de workshop?...dat het taalgebruik van de docent(en) aansluit bij het niveau van de leerlingen?... de interactie tussen de docent(en) en de leerlingen? Zeer slecht Slecht Matig 4 6,0% 4,5% 7,5% Voldoende 1 17,9% 32,8% 19,4% Goed 4 49,3% 43,3% 49,3% Zeer goed 1 23,9% 16,4% 20,9% Weet ik niet 3,0% 3,0% 3,0% Niemand beoordeelt (een aspect van) de begeleiding als zeer slecht of slecht. Tussen de 4,5% en 7,5% van de respondenten geeft een matige beoordeling aan de overige aspecten. Enkel de begeleiding door de rondleiders wordt door 4 (van de 10) respondenten als matig beoordeeld. Het grootste deel van de beoordelingen is echter voldoende tot zeer goed waarvan 40% à 50% goed is. De dichters wisten de klassen volledig in te pakken! Gepassioneerde docent die de leerlingen zeer goed kon motiveren. Iedereen nam deel. 25

26 3d. Hoe sluit de activiteit aan bij het niveau en de belevingswereld van de leerlingen? Hoe sluit de... aan bij het niveau van de leerlingen? 5 45,0% 4 35,0% 3 25,0% 2 15,0% 1 5,0% 47,1% 41,8% 35,3% 34,3% 13,4% 7,8% 7,8% 6,0% 2,0% 3,0% 1,5%...voorstelling/rondleiding (51 respondenten) workshop (67 respondenten) Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Ruim 90% van de respondenten is van mening dat de activiteit voldoende tot zeer goed aansluit bij het niveau van de leerlingen. Inleiding en instructie en hulp bij de uitvoering op niveau, passend bij praktijkonderwijs. Hoe sluit de... aan bij de belevingswereld van de leerlingen? 6 55,2% ,4% 41,2% 23,9% ,7% 9,8% 10,4% 6,0% 2,0% 1,5% 3,0% voorstelling/rondleiding (51 respondenten) workshop (67 respondenten) Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet Het merendeel van de respondenten (82,4% respectievelijk 89,5%) vindt dat de verschillende onderdelen van de activiteit voldoende tot zeer goed aansluiten bij de belevingswereld van de doelgroep. Afgestemd op de leerlingen, die waren geboeid. Iedereen begreep waar het over ging. Leuk idee om de stad als onderwerp te nemen. Spannend om de stad te verbeelden met dans/theater. 26

27 Aansluiting van de workshop op voorstelling / rondleiding 3e. Hoe sluit de inhoud van de workshop aan op de voorstelling/rondleiding? 2,1% 5 8,3% 8,3% 31,3% Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Een kleine 90% van de (48) respondenten vindt dat de workshop voldoende tot zeer goed aansluit bij de rondleiding/voorstelling. De helft van de (48) respondenten vindt dat de workshop volgend op de voorstelling/ rondleiding goed aansluit bij dat onderdeel. Ruim 10% is van mening dat de workshop slecht tot matig aansluit, niemand beoordeelt de aansluiting als zeer slecht. Het effect van de activiteit op de leerlingen en de leerkrachten 3f. Hoe heeft de hele activiteit de leerlingen beïnvloed? De activiteit heeft de leerlingen...geïnspireerd...aan het denken gezet...verrast...een goed beeld gegeven van de...iets geleerd over de kunstdiscipline...iets geleerd over de kunstdiscipline 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%...een goed beeld gegeven van de culturele instelling(en)...verrast...aan het denken gezet...geïnspireerd Eens 64,2% 37,3% 58,2% 50,7% 50,7% Niet eens/niet oneens 13,4% 32,8% 23,9% 28,4% 22,4% Oneens 13,4% 9,0% 6,0% 11,9% 10,4% N.v.t. 9,0% 20,9% 11,9% 9,0% 16,4% (Ruim) de helft van de respondenten is van mening dat de activiteit de leerlingen heeft verrast, aan het denken heeft gezet of heeft geïnspireerd. Dit percentage is beduidend lager voor de invloed op de kennismaking met en het creëren van een goed beeld over de culturele instelling(en) (37,3%). Daarentegen is 64,2% van de respondenten het eens met de stelling dat de activiteit de leerlingen iets heeft geleerd over de kunstdiscipline die ze hebben ervaren tijdens de activiteit. Leerlingen zijn in aanraking geweest met opbouw van dans of theater. Leerlingen zijn vertrouwd met de inhoud (stad Rotterdam) en kunnen daardoor verder gaan met verbeelden hoe dit uit te beelden. 27

28 3g. Hoe heeft de activiteit de leerkrachten beïnvloed? ideeën gegeven voor in de klas? De activiteit heeft de leerkrachten...verrast...geïnspireerd Ja 47,8% 61,2% 71,6% Nee 35,8% 31,3% 16,4% Weet ik niet 16,4% 7,5% 11,9% Bijna de helft van de respondenten (47,8%) vindt dat de activiteit ideeën heeft gegeven die in de klas zouden kunnen worden gebruikt of uitgevoerd. Daarentegen is 35,8% van mening dat dit niet het geval is en weet 16,4% niet of de activiteit ideeën voor in de klas heeft opgeleverd. Hoewel de activiteit overwegend verrassend en inspirerend was (61,2% respectievelijk 71,6%) blijkt dat bijna een derde van de respondenten vindt dat de activiteit niet wist te verrassen tegenover 16,4% die de activiteit niet inspirerend vond. Gemiddeld heeft een kleine 10% van de respondenten geen mening over het inspirerende of verrassende karakter van de activiteit. Beoordeling van de organisatie van de activiteit 3h. Hoe wordt de organisatie van de activiteit beoordeeld? Hoe beoordeelt u de activiteit...de planning voorafgaand aan...de organisatie tijdens...de tijdsduur van Zeer slecht Slecht 6,0% 1,5% Redelijk 6,0% 7,5% 7,5% Voldoende 23,9% 25,4% 29,9% Goed 53,7% 52,2% 50,7% Zeer goed 10,4% 6,0% Weet ik niet/n.v.t. 10,4% 4,5% 4,5% 28

29 De organisatie van de activiteit wordt voornamelijk voldoende tot zeer goed beoordeeld. Ruim driekwart (77,6%) van de respondenten vindt dit voor de planning voorafgaand aan de activiteit terwijl 88,0% respectievelijk 86,6% een voldoende tot zeer goed geeft voor de organisatie tijdens en de tijdsduur van de activiteit. Niet te kort, niet te lang. Stroomt met de interesse van de kinderen. De activiteiten zijn ruim op tijd bekend gemaakt en opgedeeld in drie voor de leerlingen goed te verteren blokken. Snel begin qua groepsindeling. daardoor vlot begin van de workshops, goede wissel van 2 of 3 leerlingen. Superleuk eindresultaat. In een aantal gevallen werd de tijdsduur juist als te kort ervaren terwijl voor praktijkonderwijs werd aangegeven dat (het passieve gedeelte van) de activiteit juist weer te lang duurde. Een paar keer wordt opgemerkt dat er te weinig materialen aanwezig waren waardoor leerlingen op elkaar moesten wachten waardoor de vaart uit de activiteit werd gehaald. Projectinformatie, voorbereiding en lesmateriaal 3i. Hoe beoordeelt u de projectinformatie en het lesmateriaal? ,3% 41,8% 49,3% ,4% 22,4% 1 7,5% 7,5% 3,0% Projectinformatie Lesmateriaal Zeer slecht Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Weet ik niet/n.v.t. Van de 67 respondenten had 92,5% de projectinformatie en 59,7% het lesmateriaal ontvangen. Van degenen die de projectinformatie hebben ontvangen beoordeelt 46,8% deze informatie als voldoende en 45,2% als goed. Niemand beoordeelt deze informatie als zeer goed of (zeer) slecht. Het lesmateriaal is door 59,7% van alle respondenten ontvangen. Van degenen die het lesmateriaal hebben ontvangen beoordeelt 37,5% deze informatie als voldoende en 42,5% als goed. Net als bij de projectinformatie beoordeelt niemand het materiaal als zeer goed of (zeer) slecht. 29

30 3j. Het lesmateriaal Heeft u het lesmateriaal (mits aanwezig) in de klas gebruikt? Was het lesmateriaal een waardevolle toevoeging aan de activiteit? 22,4% 23,9% 53,7% 23,9% 70,1% 6,0% Ja Nee N.v.t. Ja Nee N.v.t. Een vijfde (22,4%) van alle respondenten heeft het lesmateriaal in de klas gebruikt. Ruim driekwart van de respondenten geeft echter aan het lesmateriaal niet te hebben gebruikt of dat het niet van toepassing was (77,6%). Bijna een kwart (23,9%) van alle respondenten vindt dat het lesmateriaal een waardevolle toevoeging aan de activiteit is. De overige respondenten zijn van mening dat dit niet zo is of dat het niet van toepassing is. 3k. Voorbereiding Heeft u de activiteit in de klas voorbereid met de leerlingen? 23,9% 19,4% 56,7% Ja Nee N.v.t. Terwijl in de PO onderbouw ruim een kwart de activiteit heeft voorbereid in de klas, geldt in het VO dat ruim de helft (56,7%) de activiteit voorbereid. Van degenen die de activiteit hebben voorbereid heeft bijna 95% het lesmateriaal gebruikt. 30

31 Suggesties ter verbetering van de activiteit Ook in het VO geven weer meerdere respondenten aan dat ze tevreden zijn met de activiteit zoals die is gegaan. Eigenlijk alleen maar zo doorgaan. Net als alle voorgaande jaren een ontzettend prettig en fijne activiteit, ook telkens door ontspannen mensen begeleid. Er zijn een drietal suggesties die meerdere keren worden genoemd: de tijdsduur beter afstemmen op de doelgroep en/of de activiteit, zorgen dat de activiteit beter aansluit bij het niveau van de doelgroep en een betere aansluiting van de workshop op de voorafgaande rondleiding/voorstelling/informatie. Suggestie 1: afstemming tijdsduur Probeer de activiteit/ inhoud/ tijdsduur aan te passen aan de doelgroep. Probeer aan te sluiten bij het type onderwijs. Leerlingen uit het vmbo zijn anders dan praktijkleerlingen. Suggestie 2: betere aansluiting bij het niveau Aan het einde van de middag zorgen dat het tijdspad bewaakt blijft zodat alle groepen aan bod kunnen komen bij de presentatie. Alleen rekening houden met het praktijk onderwijs. De woordenschat van de leerlingen is niet breed, waardoor de leerlingen de moeilijke termen niet begrijpen en de concentratie in de les snel wegvalt [ ]. Houd rekening met de doelgroep. Onze leerlingen zijn traag van begrip en er is dus wat meer geduld en uitleg nodig. Verder was het een ontzettend leuke dag. Suggestie 3: betere aansluiting workshop op voorafgaande rondleiding/voorstelling/informatie De koppeling tussen rondleiding en activiteit kan beter. De rondleiders in het museum waren niet allemaal op de hoogte van de inhoud van deel 2. De koppeling naar virtual reality en digitaliseren van nieuwe ideeën kan duidelijker. De informatie naar buiten toe belooft heel veel beroep te doen op creativiteit in doen en denken. Hier voldoet de workshop niet geheel aan. Dus ik zou die twee zaken meer op elkaar aan laten sluiten. 31

32 Themalijn: Rotterdam Viert de Stad 75 jaar wederopbouw gaat in Rotterdam niet onopgemerkt voorbij en dit wordt dan ook gevierd met de culturele manifestatie Rotterdam viert de stad!. Rotterdam en de Rotterdammers brachten een ode aan hun stad. De energie waarmee de stad is opgebouwd, is nog steeds de drijvende kracht die de Rotterdammers van toen verbindt met de Rotterdammers van vandaag en de toekomst. De manifestatie richtte zich nadrukkelijk op alle leeftijdsgroepen en Rotterdammers uit alle wijken van de stad zullen zich in het thema kunnen herkennen. Ter ere van deze culturele manifestatie is er in het schooljaar dan ook een speciale themalijn geïntegreerd binnen het Cultuurtraject. Alle losse cultuur educatieve projecten, die met hetzelfde thema te maken hebben, werden gestroomlijnd aangeboden en vormen hiermee een samenhangend geheel, als een rode draad door het Cultuurtraject heen. Dit leverde 29 nieuwe projecten van 23 culturele instellingen op waarin het thema binnen alle leerjaren en alle disciplines vertegenwoordigd was. Hiermee konden scholen op alle vlakken aanhaken op het thema dat speelt in de stad middels één centraal loket. 4a. Themalijn Rotterdam Viert de Stad: de cijfers Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Aantal Onderbouw deelnemende leerlingen deelnemende schoollocaties verschillende projecten 29 deelnemende culturele instellingen 23 De Themalijn bood extra keuzemogelijkheden voor de deelnemende schoollocaties aan het Cultuurtraject. Daarnaast was deze ook toegankelijk voor scholen buiten het Cultuurtraject. Zij konden zich aanmelden voor enkel de Themalijn waardoor ze konden kennismaken met het Cultuurtraject op basis van één project in plaats van twee projecten per leerling. Dit jaar hebben 3 PO-scholen met 835 leerlingen voor deze optie gekozen. 4b. Heeft u het centrale Rotterdamse thema 'Rotterdam viert de stad' als meerwaarde ervaren bij deze activiteit? 45,0% 4 35,0% 3 25,0% 2 15,0% 1 5,0% P.O onderbouw (73 respondenten) P.O. bovenbouw (142 respondenten) V.O. (25 respondenten) Helemaal oneens 2,7% 4,9% 8,0% Oneens 12,3% 12,7% 8,0% Niet oneens/niet eens 38,4% 31,0% 36,0% Eens 35,6% 39,4% 36,0% Helemaal eens 11,0% 12,0% 12,0% 32

33 Ongeveer de helft van de respondenten ervaart het centrale Rotterdamse thema als (absolute) meerwaarde bij de gevolgde activiteit. Daarnaast blijkt uit bovenstaande grafiek dat een klein aantal, gemiddeld 16%, van de respondenten van mening is dat het thema (helemaal) geen meerwaarde is voor de gevolgde activiteit. Opvallend is dat ongeveer een derde een neutrale mening heeft. Uit de positieve reacties blijkt dat de themalijn over de stad over het algemeen goed aansluit bij de belevingswereld van de leerlingen. De respondenten vinden dat hun leerlingen via deze activiteit iets bijgeleerd hebben over hun stad en haar geschiedenis. Een geschiedenis die niet vergeten mag worden. Het besef dat Blijdorp ook verwoest was in de oorlog, dat er dieren los rond liepen Dat vonden de kinderen nog al wat. Veel leerlingen kennen hun eigen stad maar matig. Dit gaf ze een mooi beeld van de diversiteit in bouwstijlen die de stad kent. Het is goed de kinderen te laten beseffen dat Rotterdam een stad is, die er mag zijn met al haar verhalen. Het thema sloot goed aan bij de leerlingen en leerde ze (misschien ook op een andere manier) kijken naar hun eigen stad, dat vond ik zeker een meerwaarde. Dit thema moet in leven gehouden worden. Daarom moet dit verteld blijven. De link tussen de haven zoals die er nu uitziet en de verwoestingen is duidelijk. Ook is te zien wat er allemaal is gedaan tijdens de wederopbouw. Dat is het vieren wel waard. Er zijn twee oorzaken aan te wijzen voor het feit dat ongeveer de helft van de respondenten de themalijn geen meerwaarde vindt bij de activiteit of een neutrale mening heeft. Vaak wordt genoemd dat het thema niet bekend of onduidelijk was tijdens de activiteit. De tweede oorzaak is dat de themalijn met name focust op het centrum van Rotterdam, waardoor het thema niet aansloot bij de belevingswereld van de meeste leerlingen die buiten het centrum wonen en/of naar school gaan. Verbeterpunt 1: onbekend/onduidelijk thema Het verbaast me dat dit het thema was, daar was de groep niet bewust mee bezig. We hebben gewoon fijn naar het verhaal geluisterd. In de les werd weinig benadrukt dat de opdracht te maken heeft met Rotterdam en de wederopbouw daarvan. Het zat wel in de les, maar de nadruk lag er niet. Verbeterpunt 2: geen aansluiting belevingswereld Het was bij mij niet bekend dat dit het thema was. Het is ook niet benoemd tijdens het project naar mijn idee. Wij wonen niet in het centrum van de stad en de kinderen kenden de stations niet. De school ligt net buiten Rotterdam, de binding met de stad/thema is hierdoor veel minder. 33

34 Tot slot De enquête bestaat uit vijf delen: (1) beoordeling van het gehele project & haar verschillende onderdelen; (2) effect op de leerlingen; (3) Themalijn Rotterdam viert de Stad!; (4) planning & organisatie; en (5) Lesmateriaal en voorbereiding. Beoordeling van het gehele project & haar verschillende onderdelen Het gehele project wordt zowel in het PO als in het VO door 90 à 95% van de respondenten beoordeeld van voldoende tot zeer goed. In elk segment kwam naar voren dat deze positieve beoordelingen te danken waren aan het grotendeels naadloos aansluiten van het project bij zowel het niveau als de belevingswereld van de doelgroep. Daarnaast bleek interactiviteit zeer gewaardeerd binnen elk segment. Hoewel goede begeleiding altijd essentieel is, kwam dit met name in de PO Bovenbouw en het VO naar voren. Effect op de leerlingen De respondenten vinden het effect van de activiteit op de leerlingen in het VO beduidend minder positief dan in het PO. In het PO weten de activiteiten over het algemeen zeer goed te verrassen. In de PO Onderbouw zouden de activiteiten moeten worden aangepast zodat ze de leerlingen meer kunnen leren over de kunstdiscipline, aangezien bijna een kwart van de respondenten meent dat dit nu niet het geval is. Opvallend is dat in principe minstens de helft van de respondenten in alle segmenten aangeeft het eens te zijn met de verschillende (positieve) effecten van de activiteit. Alleen het creëren van een goed beeld van de culturele instelling(en) door middel van de activiteit haalt de 50% niet. Aangezien één van de doelstellingen van het Cultuurtraject is om de kinderen kennis te laten maken met alle culturele instellingen, zodat zij deze ook na hun schooltijd weten te vinden, dient hier over nagedacht te worden. Themalijn Rotterdam viert de Stad! De themalijn kon rekenen op veel animo bij de diverse scholen en culturele instellingen binnen het Cultuurtraject. Het leverde nieuwe en innovatieve samenwerkingen op. Er namen dan ook 23 culturele instellingen aan deel die samen 29 projecten aan hebben geboden. Er namen PO leerlingen deel van 142 verschillende schoollocaties en leerlingen van 21 VO scholen. Toch is er nog werk aan de winkel, want er wordt meermaals aangegeven dat het thema niet altijd bekend of duidelijk was en in het geval van scholen die buiten het centrum van Rotterdam liggen, sloot de activiteit binnen het thema niet voldoende aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Planning & organisatie De planning en organisatie van de verschillende activiteiten door het KCR wordt grotendeels voldoende tot zeer goed beoordeeld. Ruim driekwart van de respondenten in alle segmenten beoordeelt de planning voldoende tot zeer goed. Dit percentage loopt zelfs op tot 85% à 95% met betrekking tot de organisatie tijdens en de tijdsduur van de activiteit. Binnen alle segmenten zijn er wel nog mogelijkheden tot verbetering met betrekking tot de tijdsduur van de activiteit. Deze zou in bepaalde gevallen beter afgestemd dienen te worden op zowel de activiteit als de doelgroep. In de PO bovenbouw kan daarnaast nog winst behaald worden met een betere informatievoorziening voorafgaand aan de voorstelling en een betere organisatie voor, tijdens en na een activiteit op locatie. Lesmateriaal en voorbereiding In het VO bereidt iets meer dan de helft van de respondenten de activiteit voor. In de PO Bovenbouw is dat net iets minder dan de helft en in de Onderbouw is het (amper) ruim een kwart. Hoewel in ieder segment een zeer grote groep aangeeft bij de beoordeling van het lesmateriaal dat ze niet weten hoe te beoordelen of dat het materiaal niet van toepassing is, wordt daarnaast het materiaal voldoende tot zeer goed beoordeeld. Dit is in lijn met de resultaten van vorig jaar, maar net als vorig jaar blijken er uit de toelichtingen toch een aantal verbeterpunten. Zo geven veel leerkrachten aan geen lesmateriaal te hebben ontvangen terwijl ze de activiteit graag zouden willen voorbereiden. De leerkrachten kunnen ook lang niet altijd online hun weg vinden naar de beschikbare materialen. Dit onderdeel zal dus opnieuw geëvalueerd en verbeterd dienen te worden voor volgend jaar. 34

35 Colofon Het Cultuurtraject is een onderdeel van het platform cultuureducatie van het Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam (KCR). Het KCR heeft als doel een brug te slaan tussen het Rotterdamse onderwijs en de culturele sector zodat cultuureducatie bereikbaar wordt voor zoveel mogelijk leerlingen. Het KCR is ervan overtuigd dat kunst en cultuuronderwijs onmisbaar is voor een brede ontwikkeling van kinderen en jongeren. Datum: 5 december 2016 Het evaluatie onderzoek is uitgevoerd door KCR met medewerking van: Annemarie Timmermans Programmaleider Begeleiding & Onderzoek a.timmermans@kc-r.nl Pepijn Verhoeven Programmaleider Cultuurtraject Rotterdam p.verhoeven@kc-r.nl Nisha Nannan Programmacoördinator Cultuurtraject n.nannan@kc-r.nl Nuëlla Palyama Planner Cultuurtraject n.palyama@kc-r.nl Jennifer Schreurs Projectmedewerker Begeleiding & Onderzoek j.schreurs@kc-r.nl Fotografie omslag: Dimitri Hakke (project Kleine Brief (MAAS) onderdeel themalijn Rotterdam viert de Stad!) Postbus AC Rotterdam KCR, December